Y Projesi ve - duzce.edu.trakademik.duzce.edu.tr/Content/Dokumanlar/sercanserin/...1. Enkesit...
Transcript of Y Projesi ve - duzce.edu.trakademik.duzce.edu.tr/Content/Dokumanlar/sercanserin/...1. Enkesit...
Yol Projesive
Karayolu Tekniği
10-Hacimler Tablosu ve
Bruckner Diyagramı
HACİM HESABI
Hacim hesabı
1/1000 veya 1/2000 ölçekli planlar üzerinde geçirilen yol projelerinde, arazideyol ekseni aplike edilip boyuna ve enine kesitler çıkarıldıktan sonra, belirli birbaşlangıç noktasından itibaren yol ekseni boyunca işaretlenen noktalararasındaki hacim (kübaj) hesabına geçilir
Hacim hesabı, İnşaat Mühendisliğinde yapılan toprak işlerinin temelinioluşturur. Toprak işleri ödemeleri, hacim (m3) bazında yapılır.
Kazı ve dolgu hacimlerinin hesabı, daha önce her kırık nokta için alanlarıhesaplanan en kesitlere dayanılarak yapılır.
Yarma enkesit
Karışık enkesit
Dolgu enkesitGeçit noktası
A1
A2
L
A1 = A2=A ise V= A*L
A1
A2
L
A1 ≠ A2 ise
Toprak İşlerinde Karşılaşılan Hacim Hesapları1. Birbirini izleyen iki tam yarma veya tam dolgu enkesitin olması hali,
2. Bir enkesitin tam yarma, diğer enkesitin tam dolgu olması hali,
3. Bir enkesitin tam dolgu veya yarma, diğer enkesitin karışık tip olması hali,
4. İki enkesitin de karışık tip olması hali
İKİ TAM YARMA ENKESİT OLMASI HALİ
lSS
V yyy *
221 +=
l1yS 2yS
lSSV DDD *
221 +=
l
1DS2DS
Bir Enkesitin Tam Yarma, Diğer Enkesitin Tam Dolgu Olması Hali
Tam Yarma Enkesit ile Tam Dolgu Enkesit Arasındaki Hacim Hesabı
ly
l
ld
SD
Sy
Vy= Sy*ly/2 Vd= SD*ld/2SY/SD= ly/ld ly+ld= l
lSS
SVlSS
SV
lSS
SllSS
Sl
DY
Dd
Dy
yy
DY
Dd
Dy
yy
**21**
21
**
+=
+=
+=
+=
veya
SD1
l
SD2
SD1’
Sy2
ld ly
l
Bir Enkesitin Tam Dolgu veya Yarma, Diğer Enkesitin Karışık Tip Olması Hali
SD1 l
SD2SD1’
Sy2
ld ly
llSSV DDD *
221
1+
=
lSS
SV
lSS
SV
YD
YY
DY
DD
*21
*21
2'1
22
2
'12
'12
2
+=
+=
Toplam dolgu ve yarma alanı
VD = VD1 + VD2
Vy = Vy2
l
SD1’J’
Sy1’Sy1
I
I’Sy2 SD2
SD2’J
İki karışık enkesit arasındaki hacim
1yS2yS
l
lSS
V yyy *
221
1
+=
II’nün solundaki yarma hacimi hesabı:
II’ ve JJ’ arasındaki yarma ve dolgu hacimlerinin hesabı:
l
ly
ld
SD2
Sy1’l
SSS
VDy
yy **2/1
21'
21'
2 +=
lSS
SVDy
DD **2/1
21'
22
1 +=
JJ’ nün sağındaki dolgu hacminin hesabı:
SD1 S’D2lSSV DD
D *2
'212
+=
lyl
ld
SD
2
Sy’
II’ nün solundaki yarma ve dolgu hacimlerinin hesabı:
SD1
Sy2
l
ld ly
II’ ve JJ’ arasındaki yarma hacminin hesabı:
lSS
V yyy *
2'' 21
2
+=
l
'1yS'2yS
JJ’ nün sağındaki yarma ve dolgu hacimleri:
lSS
SVyD
DD **2/1
21
21
1 +=
lSS
SV
yD
yy **2/1
21
22
1 ??
lSS
SV
Dy
yy *
''
*2/121
13 ??
lSS
SV
Dy
DD **2/1
2'
1
21
2?
?
l
SD
SY
Geçit çizgisi
lSVlSV DDYy **31**
31
==
Geçit Yerlerindeki Hacim Hesabı
Hacimler Diyagramı (Kütleler Diyagramı)
BOYKESİTTEN YAKLAŞIK VE ÇABUK HACİM HESABI
Ön tasarım aşamasında kullanılır
• Çeşitli geçki seçeneklerinin ekonomik açıdan karşılaştırılmaları
• Bir geçki maliyetinin yaklaşık ve çabuk olarak hesabı
• Kırmızı çizginin kesin konumunun saptanması
Enkesitler ile ilgili kabuller
1) Platform genişliği sabittir.
2) Şev eğimleri yarma ve dolgu alanları için sabittir
3) Arazinin düz olduğu kabul edilir.
Doğal arazi şekliKabul edilen arazi şekli
Platform genişliği=2L
Şev eğimi1/n
h
S= 2L*h +nh2
S1S2
S3S4
S5
l l l l
Enkesitler arası mesafe eşit kabul edilirse
V= l*(S1 + S2 + S3+...)
veya
V= l*[2L*(h1+ h2+ h3+...)+ n*(h12+ h2
2+ h32+...)
*h değerleri boykesitten okunur
Yarma hacmi hesaplarında, g= hendek alanı, Dy= hendek uzunluğu ise
2*g*Dy hacmi ilave edilmelidir.
A
B
y
hmax
D
A B
maxmax
0 0 0
2
max22
max
..542.(..
32
..2.
.4
.4
hnLDhV
dxyndxyLdxSV
hacimarasırasınnoktalarıBveA
xD
hx
Dh
y
D D D
+=
∫ ∫ ∫+==
+−=
A ve B noktaları arasındaki hacim
Eğer en kesiti alınan noktalar arasındaki mesafe, aliymanda50 m ve kurpta 20 m’den fazla değilse hesap sonucu eldeedilen hacimler bu iş için yeterli sayılır.
Yol projelerinde hacim hesabında genellikle iki yöntemkullanılmaktadır:
Ortalama alan yöntemi ile hacim hesabı Ortalama tatbik mesafesi ile hacim hesabı
Ortalama Alan Yöntemiyle Hacim Hesabı
HACİMLER TABLOSU
1/1 4/1%2
1/1
%24/1
Kesit = 3km=0+078K.K: 938.86S.K: 939
Fy= 6.88 Fd= 0.14
937.00-24.05
938.39 -7.36
938.03 -7.00
938.78 -4.00
939.79 8.76
938.03 7.00
938.78 4.00
939.00 0.00
938.86 0.00
941.00 23.5
Ad Soyad Ölçek: 1/100Kontrol: Prof. Dr. Serdal TERZİ Onay
KESİT NO KM ARA
UZAKLIKGEÇİT
NOKTASIALANLAR (m2) ALANLAR
FARKI (m2)ALANLAR
ORTALAMASI (m2)
YARMA DOLGU YARMA DOLGU YARMA DOLGU
1 2 3 4 5 5 6 6 7 7
HACİMLER (m3) CEBİRSEL TOPLAM
YARMA DOLGU YARMA DOLGU
8 8 9 9
1. Enkesit alanları hesaplanan kesitlerin numaraları2. Bu kesitlerin kilometreleri3. Bu kesitler arasındaki uzaklıklar.4. Yolda, dolgudan yarmaya veya yarmadan dolguya geçiş noktalarının belirlenmesi ve
şematik gösterimi. 5. Enkesitlerin alan değerleri.6. 5. sütundaki alanlarda, her satırdaki iki alandan, küçük olanın büyükten çıkartılması ile,
kalan değerin ilgili yere (Yarma / Dolgu) yazılması. (Diğer taraf - olacak)7. 6. sütundaki alanlar farkı değerinin alt satırdaki değerle toplanıp ikiye bölünmesiyle
bulunan ortalama değer. (Geçit noktalarında – ile gösterilir.)8. 3. sütundaki ara uzaklıkların, 7. sütundaki alanlar ortalaması ile çarpılıp, ilgili yere
(Yarma / Dolgu) yazılması.9. 8. sütundaki değerlerin, başlangıçtan itibaren cebirsel biçimde toplanması ve böylece
Brückner diyagramına esas olacak değerlerin bulunması.
GEÇİT NOKTALARI
Yolda, dolgudan yarmaya ve yarmadan dolguya geçiş noktaları, yani boykesitte , kırmızı ve siyah çizgilerin kesişme noktalarıdır.
Burada dikkat edilecek husus; 7. sütundaki «Alanlar Farkı» sütununda, dolgudan yarmaya veya yarmadan dolguya geçen kısımlardır.
S1:Geçit noktasından önceki alan farkı (dolgu)
S2: Sonraki alan farkı (yarma)
L: Enkesitlerin ara mesafesi
Dolgu
Yarma
S1
S2
L
X= 𝑆𝑆𝑆.𝐿𝐿𝑆𝑆𝑆+𝑆𝑆𝑆
X
Y
Y= 𝑆𝑆𝑆.𝐿𝐿𝑆𝑆𝑆+𝑆𝑆𝑆
KESİT NO KM ALANLAR (m2)YARMA DOLGU
A 0+000 15
1 0+025 10 5
2 0+045 5 10
3 0+060 15
B 0+075 20
Aşağıdaki hacim hesabını tablolar yardımı ile yapınız.
ÖRNEK:
KESİT NO KM ARA
MESAFE
ALANLAR (m2) ALANLAR FARKI (m2)
ALANLAR ORTALAMASI
(m2)
HACİMLER (m3)
BİRİKMİŞ HACİMLER
YARMA DOLGU YARMA DOLGU YARMA DOLGU YARMA DOLGU YARMA DOLGU
A 0+000 15 15 - - - -
251 0+025 10 5 5 10 250 250 -
202 0+045 5 10 5 - - 25 25 250
153 0+060 15 15 10 150 100
15B 0+075 20 20 17,5 262,5 162,5
5
Geçit Noktası
X= 𝑆𝑆𝑆.𝐿𝐿𝑆𝑆𝑆+𝑆𝑆𝑆
= 5.𝑆05+5
=10
X
Y
Y= 20 − 10 = 105
L=20
𝑉𝑉𝑌𝑌= 𝑆𝑆𝑆.𝑋𝑋𝑆
= 5.𝑆0𝑆
=25
𝑉𝑉𝐷𝐷= 𝑆𝑆𝑆.𝑌𝑌𝑆
= 5.𝑆0𝑆
=25
ÇÖZÜM:
Kütleler ve BrucknerDiyagramı
km
Birikmiş
Hacim(m3)
500
1000
0
500
1000
Yarm
aDo
lgu
Karşılaştırma çizgisi (K.Ç.)
Kütleler diyagramı, hacimler tablosunun son iki kolonunda gösterilen“birikmiş hacimler” ile mesafe (km) arasında yarmalar (+), dolgular (-)kabul edilerek çizilen diyagramdır.Diyagramın, maksimum noktalarını içeren kesimleri “tepe”, minimumnoktalarını içeren kesim ise “vadi” olarak adlandırılır.
Dolgudan yarmaya geçiş noktası (vadi)
Yarmadan dolguya geçiş noktası(tepe)
Her maksimum veya minimum noktasına, boykesitteki bir geçiş noktası tekabüleder.
Kapalı alan karşılaştırma çizgisi üstünde ise taşıma yönü soldan sağa ( )
altında ise taşıma yönü sağdan sola ( )
Kütleler diyagramında kapanmayan kısımlar karşılaştırma çizgisi üstündekalıyorsa depo (yarma fazlası) altında kalıyorsa ödünç (dolgu fazlası).
Dolgu
Ödünç
Yarma
Depo
+ eğim- eğim
KESİT NO KM ARA
MESAFE
ALANLAR (m2) ALANLAR FARKI (m2)
ALANLAR ORTALAMASI
(m2)
HACİMLER (m3)
BİRİKMİŞ HACİMLER
YARMA DOLGU YARMA DOLGU YARMA DOLGU YARMA DOLGU YARMA DOLGU
A 0+000 15 15 - - - -
251 0+025 10 5 5 10 250 250 -
202 0+045 5 10 5 - - 25 25 250
153 0+060 15 15 10 150 100
15B 0+075 20 20 17,5 262,5 162,5
km
Birikmiş
Hacim(m3)
100
150
0
Yarm
aDo
lgu
Karşılaştırma çizgisi (K.Ç.)
200
250
100
162,5150
KESİT NO KM ALANLAR (m2)YARMA DOLGU
A 0+050 40
1 0+100 28
2 0+150 34 10
3 0+200 10 20
4 0+250 18
5 0+300 10
6 0+350 40
B 0+400 32 8
ÖRNEK:
KESİT NO KM ARA
MESAFE
ALANLAR (m2) ALANLAR FARKI (m2)
ALANLAR ORTALAMASI (m2) HACİMLER (m3)
KABARMA %
HACİMLERİN DOLGU EŞDEĞERİ (m3) BİRİKMİŞ HACİMLER
YARMA DOLGU YARMA DOLGU YARMA DOLGU YARMA DOLGU YARMA DOLGU YARMA DOLGU
A 0+050 - 40 40 - 0 0 10 0 0 0
1 0+100 50 28 28 34 1700 0 10 1870 0 1870
2 0+150 50 34 10 24 26 1300 0 10 1430 0 3300
3 0+200 50 10 20 10 - - 423,48 73,55 10 465,83 73,55 3692,28
4 0+250 50 18 18 14 0 700 10 0 700 2992,28
5 0+300 50 10 10 14 0 700 10 0 700 2292,28
6 0+350 50 40 40 25 0 1250 10 0 1250 1042,28
B 0+400 50 32 8 24 - - 225 625 10 247,5 625 664,78
KESİT NO KM ARA
MESAFEALANLAR (m2) ALANLAR FARKI
(m2)ALANLAR
ORTALAMASI (m2) HACİMLER (m3)KABARMA %
HACİMLERİN DOLGU EŞDEĞERİ (m3) BİRİKMİŞ HACİMLER
YARMA DOLGU YARMA DOLGU YARMA DOLGU YARMA DOLGU YARMA DOLGU YARMA DOLGU
A 0+050 - 40 40 - 0 0 10 0 0 0
1 0+100 50 28 28 34 1700 0 10 1870 0 1870
2 0+150 50 34 10 24 26 1300 0 10 1430 0 3300
3 0+200 50 10 20 10 - - 423,48 73,55 10 465,83 73,55 3692,28
4 0+250 50 18 18 14 0 700 10 0 700 2992,28
5 0+300 50 10 10 14 0 700 10 0 700 2292,28
6 0+350 50 40 40 25 0 1250 10 0 1250 1042,28
B 0+400 50 32 8 24 - - 225 625 10 247,5 625 664,78
km
Birikmiş
Hacim(m3)
0500
1000Yarm
aDo
lgu
Karşılaştırma çizgisi (K.Ç.)
2000
30003500