LUU flÚC QUANG - Ths. N G U Y Ë N VA N TRÍ

CK.0000071222

XÂY DUNG VÀ BAO VÊ■ ■

£ 7

KINH N G H IÊ M T H E G I Ó I V À V I E T N A M■ . »

Sách chuyên khào (Tái ban, chinh lÿ, có bo sung)

iffuuitsmtWl

X Â Y D U N G V À B Â O V Ê H I É N P H Á P

K I N H N G H I È M T H É G I Ó I V À V I Ç T N A M

T A P T H É TÁC G IÀ

1. Ths. N G U Y ËN M AN U H ÌIN G :

Chuang I (mue I, 2)

Chuang 2

Chuang 3

2. Cn. L U lJ D Ú C QUANG:

Chuang I (muc 3, 4 và 5)

3. Ths. N G U Y ÈN VAN T R I:

Chuang 1 (muc 3)

Th». NGl \K N MANU IH NG - LI H » I C Ql'ANG - Ths. NCHVÉN VÄN TRÉ.

X Â Y DUNG VÀ BÂO VÊ ■ ■

H I E N P H Á PKIIIH NGHIÊM THE GIÖI VÀ VIÊT NAM

Sách chuyên kháo (Tái bän có chinh ly, bd sung)

N H À XUAT BÂN H ONG DIÍC

M y c L y e

CHITÖNG 1: K IN H N G H IÉ M X Â Y DV*NG H IÉ N PH Á P C ÙA M O T SÓ Q UÓ C G IA T R ÊN T H É G IÔ I .......................................................... Il

1. M V C D ÍCH R A D Ö I V À N 0 I DUNG COBÁN CÙA H IÉ N P H Á P .......................... I I

1.1 Vói inyc dich giói han quyên lyc nhà niróc, Hiênphàp phài là vân bàn ghi nhân su phân chia quyên lue nhà nuóc........................... 11

1.2 Vói mue dich bào dàm quyèn con nguài, Hiênpliâp pliai là vân bàn ghi nhân c]iivên con il g irò'¡ ..............................................................$J.

2. H IÉN PH Á P VT ONG Q l OC A M I 412.1 Ljcli su hình thành và pllát trien............................... 41

2.2 Nçi d ung co' ban cua, I lien pliàp An li....................... 472.2.1 Hoàn^' de ........... , .... 17

2.2.2 Nglii vìèn............................................................502.2.3 Chinh pini.......................................................... 56

4

2.2.4 Töa an................................................................ 582.2.5 Nhän quyen.........................................................592.3 Däc trung cüa Hien phäp Anh..............................602.3.1 Hien phäp Anh lä Hien phäp khöng thänh vän......602.3.2 Hien phäp Anh mang dam mäu säe lieh sir

truyen thöng..............................................642.3.3 Hien phäp Anh phän änh tien trinh dän chü

höa dtri söng xä höi.................................... 673. H IEN PH ÄP H<?P CHÜNG QUÖC HOA K Y ...... 753.1 Ljch sir hinh thänh vä phät trien..............................753.1.1 Cäe Dieu khoän hgp bang vä nhu cäu xäy

dung Chinh quyen lien bang.......................753.1.2 Höi nghi läp hien Philadelphia...........................773.1.3 Quä trinh phe chuän Hien phäp näm 1787...........793.1.4 Quä trinh phät trien Hien phäp............................813.2 Nöi dung ca bän cüa Hien phäp........................... 893.2.1 Bö mäy nhä nuöc................................................ 893.2.2 Dja vi hien dinh cüa cä nhän................................953.3 Däc diem ca bän cüa Hien phäp........................... 983.3.1 Hien phäp quy dinh chinh the Cöng hoä töng

thöng......................................................... 983.3.2 Hien phäp dugc xäy dirng tren nguyen täc

phän chia quyen luc vä ca che kiem soät vä döi trong quyen lue................................99

5

3.3.3 Hiên pháp bào vê tôi da quyên con ngiràichông lai sir xâm hai cùa quyên lire nhà niróc........................................................ 106

3.3.4 Hién pháp diroc bào vê bài Tôa àn tôi cao.......... 1083.3.5 Hiên pháp có tinh ôn dinh và thirc dung cao..... 1094. H IÉ N PH Á P CQNG HÔA PH Á P I I I4.1 Ljch sir hinh thành và phát triên........................... I 114.2 Nqí dung ca bàn cùa Hiên pháp............................ I 164.2.1 Các nguyên tâc hiên djnh.................................. I 164.2.2 Dja vj hiên djnh cùa con ngirài và công dân..... 1174.2.3 Bô mày nhà niróc.............................................. 1194.2.4 Vân dê sira dôi Hiên pháp................................ 1274.2.5 Mot sô nôi dung khàc...................................... 1294.3 Dàc diêm co bàn cùa Hiên pháp........................ 1295. H IÉN PH ÁP L IÊ N BAN G NGA 13 I5.1 Sir ra dôi và câu trùc cùa Hiên pháp nüm 1993...... 1315.1.1 Sir ra dài cùa Hiên pháp nüm 1993................... 1315.1.2 Câu trùc cua Hiên pháp nüm 1993.................... 1325.2 Nôi dung co bàn cùa Hiên pháp......................... 1345.2.1 Bô máy nhà niróc............................................. 1345.2.2 Các chu thê liên bang....................................... 1425.2.3 Día vj hiên djnh cùa cà nhân............................ 1445.2.4 Vân dê sira dôi và thay the Hiên pháp............... 1475.3 Düc diêm co bàn cùa Hiên pháp........................ 148

6

CHUÖ NG 2: H IÉN P IIÁ P V IÈ T NAM T R U Ö C YÊUC À U ................................................................153

1. VAN D È CO C H E TH UC H IÉN Q UYÈN LI.JC NHÀ NUÓC TRO N G H IÉN PH Á P V I ET NAM T R IJ ÓC YÊU CÀU XÀ Ÿ DUÌNG NHÀ NUÖC PH Á P Q U Y ÈN ...................................... 153

1. I Vân dé co chê thuc hièn quyèn lue nhà nuóctrong Hièn phàp 1946............................... 153

1.2 Vân dê ca che thuc hièn quyèn lire nhà nuóctrong Hièn phàp 1959............................... 159

1.3 Vân dè ca chè thuc hièn quyèn lue nhà nuóctrong Hièn phàp 1980............................... 162

1.4 Vân dè co chè thirc hièn quyèn lue nhà nuóctrong Hièn phàp 1992 (dà duge sira dòi, bò sung)...................................................166

1.5 Vân dè ca chè thuc hiçn quyèn lue nhà nuóctrong Hièn phàp sua dòi 2013 ....................172

2. VÁN DÈ BÀ O DÁM Q U YÈN CON NGUÒ I,Q U YÈN CÔNG DÀN TRONG H IÉN PH Á P V1ÉT NAM T R U Ó C Y ÈU CAU XÂV DUlNG NHÀ NUÖC PH À P Q U Y ÈN ...................................... 174

2.1 Vân dè bàio dàm quyèn con nguòi, quyèn còngdàm trong 11 ièn phàp 1946........................174

2.2 Vân dè bao dàm quyèn con nguòi. quyèn còngdàn trony Hièn phàp 1959........................178

2.3 Vân dè bào dàm quyèn con nguòi, quyèn còngdàn trong Hièn phàp 1980........................179

7

2.4 Vân dê bào dàm quyên con ngiròi, quyèn côngdân trong Hiên phàp 1992 (dâ dirçrc sùa dôi, bô sung)........................................... 1 82

2.5 Vân dê bào dàm quyên con ngirài, quyên côngdân trong Hiên phàp sùa dôi 2013........... 187

3. PH UÖ N G HUÓTNG DOI M Ö I H IÊN PH Á P D É DÁP ÙlMG Y Ê U CÀU X Â Y Dl/NG NHÀ N UÖ C PH Á P Q U YÈN 190

3.1 Xàc djnh lai nôi dung cùa Hiên pháp theo hiràngtâp trung vào quy djnh hai nôi dung ca bàn là tô chùc hoat dông cùa bô may nhà niràc và quyên con ngirài, quyên công dân.......................................................... 190

3.2 Dôi moi tô chúc và hoat dông cùa câc co quannhà nuóc theo hirông nhân thùc lai nguyên tàc tâp quyên. vân dung nhùng hat nhân hop lÿ cùa hoc thuyêt phân quyên và phàt huy nhùng bàn tinh cân phài có cùa càc co quan nhà nuóc........... 193

3.3. Mo rông và bào dàm quyên con ngirài, quyêncông dân trong H ¡en phâp..........................202

CH U Ö N G 3: CÖ C H É BÀO H IÉN - K IN H N G H IÉM T H É G IÖ I V À M Ô H ÌN H CHO V IÈ TN A M ................................................................. 206

1. M Ô H ÌN H BÀO H IÉN CÙA M Q T SÓ QUÓCG IA T R ÉN T H É G IÖ I ............................206

1.1 Mô hinh bào hiên phi tâp trung (DecetrallisedConstitutional control)............................206

1.1.1 Lieh sù hình thành............................................2061.1.2 Chù thè giàm sát...............................................212

8

1.1.3 Thâm quyên.......................................................2141.1.4 Trinh tir. thù tue.................................................217

1.1.5 Hê quà phâp li và hiêu lue cùa phân quyêt..........218

1.1.6 Câc dâc diêm cùa mô hinh bào hièn phi tâptrung.........................................................219

1.2 Mô hinh bào hiên tâp trung (Concentratedsystem)..................................................... 221

1.2.1 Lich sir hinh thành............................................. 2211.2.2 Chù thè giâm sât................................................227

1.2.3 Thâm quyên.......................................................2341.2.4 Trinh tir. thù tue.................................................246

1.2.5 Hê quà phâp li và hiêu lue cùa phân quyêt.......... 2491.2.6 Câc dâc diêm co bàn cùa mô hinh bào hiên tâp

trung.........................................................254

1.3 Mô hinh bào hiên hôn hop...................................2561.4 Mô hinh co quan lâp hiên dông thôi là co quan

giâm sât Hiên phâp...................................257

2. CO C H É G IÂ M SÂT H IÉN PH Â P CÜA V IÈ TNAM TRO NG L|CH SÛT LÂ P H IÉN .262

2.1 Co chê giâm sât Hiên phâp theo Hiên phâp 1946 ..2622.2 C’a chê giâm sât Hiên phâp theo Hiên phâp 1959 ..2662.3 Co chê giâm sât Hiên phâp theo Hiên phâp 1980 ..2672.4 Ca chê giâm sât Hiên phâp theo Hiên phâp 1992

(sùa dôi. bô sung nâm 2001 ) ..................... 2682.5 Co chê giâm sât Hiên phâp theo Hiên phâp sira

dôi 2013 ................................................... 270

9