xolo saWiro saxis informaciis gamoyvana xdeba brouzerSi an ... · HTML gaxlavT internetisTvis...

39
g. RvinefaZe WEB -daprogrameba I nawili HTML teqnikuri universiteti

Transcript of xolo saWiro saxis informaciis gamoyvana xdeba brouzerSi an ... · HTML gaxlavT internetisTvis...

g. RvinefaZe

WEB-daprogrameba

I nawili

HTML

teqnikuri universiteti

1

saqarTvelos teqnikuri universiteti

g. RvinefaZe

WEB-daprogrameba

I nawili

HTML

damtkicebulia

stu-s saswavlo-meToduri

sabWos mier

Tbilisi

2007

2

uak 681.3.06

ganxilulia hiperteqstebTan muSaobis specializebuli ena HTML - bazisuri saSualeba WEB-gverdebisa da saitebis Sesaqmnelad.

gankuTvnilia informatikis specialobaTa Semswavleli studentebisa da am sakiTxebiT dainteresebuli pirebisaTvis.

recenzentebi: prof. o. natroSvili,

asoc. prof. T. suxiaSvili

© gamomcemloba “teqnikuri universiteti”, 2007

ISBN 99940-14-59-5

3

H T M L Sesavali

internetSi informaciis ganTavsebisTvis saWiro gaxda axali saSuale-

bebis SemuSaveba.

globalurma qselma ara marto daakavSira erTmaneTTan adamianebi

msoflios yvela kuTxidan, aramed aqcia isini e. w. internet-teqnologiebis

momxmareblebad. aRniSnuli teqnologiebi ufro farTo gamoyenebis obieq-

tadac ki iqca, vidre maTi uSualo daniSnuleba gaxlavT. magaliTad, Cven

SegviZlia internetSi CarTvis gareSec gamoviyvanoT brouzerSi, vTqvaT,

kompaqt-diskoze Cawerili informacia.

internet-teqnologiebidan, pirvel yovlisa, SeviswavliT HTML-s (HyperText Markup Language) – hiperteqstis gawyobis enas.

hiperteqsti ganimarteba, rogorc Cveulebriv teqstze ufro meti

informaciuli da funqciuri monacemebis Semcveli dokumenti.

saerTod, roca teqnologiebzea saubari, cxadia, aq mxolod dokumentis

Seqmnis meTodebs ar gulisxmoben. did rols asrulebs informaciis

gadacemis meTodebic, magram es ukve sxva specialobis Temaa.

HTML gaxlavT internetisTvis dokumentebis momzadebis bazisuri

instrumenti, magram misi SesaZleblobebi SezRudulia. amis gamo, dRei-

saTvis farTod gamoiyeneba hiperteqstis Seqmnis sxva gzebic (zogierT ZiriTad saSualebas SemdgomSi SeviswavliT).

aRvniSnoT, rom hiperteqsturi dokumentisTvis kodis momzadeba

nebismier teqstur redaqtorSia SesaZlebeli, Tumca arsebobs specia-

lizebuli hiperteqsturi redaqtorebic. informaciis gamoyvana saWiro

saxiT ki xdeba brouzerebsa an imave specializebul redaqtorebSi.

SevniSnoT, rom hiperteqstis koreqtireba SesaZlebelia brouzeris meS-

veobiTac _ umeteswilad Web-furclis kodi View→Source brZanebiT

gamogvyavs Notepad teqstur redaqtorSi (iyeneben File→Edit in MS Front Page brZanebasac).

koreqtirebis Semdeg, Refresh Rilakze dawkapunebiT modificirebuli

faili xelaxla gamogvyavs ekranze.

ama Tu im teqstur redaqtorSi Seqmnil fails vimaxsovrebT htm an

html gafarToebiT. Sesrulebaze misi gaSveba (mocemul SemTxvevaSi brouzerSi CatvirTva) xdeba CvenTvis kargad nacnobi, operaciul sistemaSi

miRebuli xerxebiT.

rac Seexeba internetidan failebis kopirebas, maT brouzeris meSveobiT

ama Tu im saqaRaldeSi vimaxsovrebT standartuli, aseve kargad nacnobi

xerxiT _ File→Save as brZanebiT. SesaZlebelia furcelze arsebuli

calkeuli naxatis damaxsovrebac Save Picture as brZanebis meSveobiT. magram gacilebiT ufro xSirad imaxsovreben Web-furclis mxolod misamarTs,

romelsac, rogorc wesi, Favorites saqaRaldeSi aTavseben.

4

Web – furclis agebuleba

HTML-furclis pirveli versia SeimuSava tim benerslim 90-iani wle-

bis dasawyisSi (warsulSi popularuli Mosaic brouzerisaTvis). msoflio

ablabudis – WWW-is popularobam es saqme swrafad waswia win da

dReisaTvis farTod gamoiyeneba HTML-is is versia, romelsac Dinamic HTML-sac uwodeben. igi eyrdnoba iseT brouzerebTan TanamSromlobas,

romelTac SeuZlia muSaoba HTML kodSi CaSenebul Applet da Script ele-

mentebTan.

apleti (Applet) warmoadgens programas, romelic Web-furclis CaTva-

lierebisas dinamikurad miuerTdeba HTML-kods failis saxiT.

Script anu scenari gaxlavT programa, romelic umetes SemTxvevaSi dawe-

rilia JavaScript-is erT-erT versiaSi da warmoadgens Web-furclis

maformirebel HTML-kodSi CarTul damatebiT komponents.

SeniSvna: Script scenarebis Seqmnas Semdgom SeviswavliT.

axla ki, SevudgeT saqmes. qvemoT moyvanilia martivi Web-dokumentis magaliTi. igi warmodgenas iZleva dokumentis tipuri struqturis Sesaxeb.

avkriboT es hiperteqsti Notepad redaqtorSi da faili davimaxsovroT,

davuSvaT, Strukt.html saxeliT (yuradReba miaqcieT gafarToebas!).

<HTML> <HEAD> <TITLE>Web-furclis struqtura</title> <STYLE> H1, H2, H3, H4 {font-family: AcadNusx;} H6, A, P {font-family: LitNusx;} </style> <META http-equiv=”Content-Type” content=”text/html; charset=windows-1252”> <META name=”Author” content=”Amiran Georgadze”> </head> <BODY bgcolor=#DFDFDF> <!-- komentari furclis Sesaxeb --> <A name=”top”> furclis dasawyisi </a> <P> gadavdivarT furclis <A href=”#bottom”> boloSi</a><P> gadavdivarT furclis <A href=”#middle”><B> SuaSi</b></a><P> <HR> <H1>saTauri 1</h1> <H2>saTauri 2</h2> <H3>saTauri 3</h3> <H4>saTauri 4</h4> <H5>saTauri 5</h5> <H6>saTauri 6</h6> <HR> <P>aq mdebareobs furclis Sua nawili <A name=”middle”></a>

5

<H1>saTauri 1</h1> <H2>saTauri 2</h2> <H3>saTauri 3</h3> <H4>saTauri 4</h4> <H5>saTauri 5</h5> <H6>saTauri 6</h6> <HR> <A name=”bottom”></a><P> gadavdivarT furclis <A href=”#top”> dasawyisSi</a> </body> </html>

listingSi moyvanili hiperteqsti warmoadgens calkeuli elementebis

krebuls.

elementi gaxlavT HTML-is konstruqcia _ erTgvari konteineri,

romelic Seicavs ama Tu im wesiT dasaformatebel (an raime sxva gziT dasamuSavebel) monacemebs.

elementebi erTmaneTisagan gamoiyofa kuTxovan frCxilebSi Casmuli mar-

kerebis, anu tegebis (tag) meSveobiT. zogjer bolo tegs arc iyeneben - mis

rols momdevno elementis sawyisi tegi asrulebs. aseTi SemTxvevebis

ricxvi SedarebiT cotaa. kidev ufro iSviaTad, magram xdeba, rom zogierT

elements saerTodac ar gaaCnia bolo tegi.

sasurvelia, sawyisi da saboloo tegebi erTmaneTisagan didi da patara

asoebiTac ganvasxvaoT.

moviyvanoT Sesabamisi tegebis garemocvaSi moqceuli saTaur-elementis

magaliTi:

<TITLE> rwyili da WianWvela </title> Web-furclis struqturidan gamomdinare, Tanmimdevrulad ganvixiloT

misi elementebi.

<HTML> </html> yoveli Web-furceli warmoadgens erTmaneTSi Calagebuli elementebis

garkveul konstruqcias. <HTML> </html> “matrioSkis” garsacmSi moTav-sebulia Web-furclis yvela sxva elementi: HEAD, BODY da a.S.

aqve SemovitanoT atributis cneba. igi gaxlavT elementis parametri,

Tviseba da warmogvidgeba am elementTan dakavSirebuli, gansazRvruli

saxelis mqone cvladis saxiT, romelsac dumiliT an Cven mier raime

mniSvneloba mieniWeba. amasTan, teqsturi mniSvnelobebi, ricxviTisagan

gansxvavebiT, ormag brWyalebSi Caismeba.

atributebi Tavsdeba sawyisi tegis SigniT da erTmaneTisagan Sualede-

biT gamoiyofa.

atributebi aqvs <HTML> </html> elementsac (version, lang da dir), Tumca maT iSviaTad iyeneben.

6

<HEAD> </head> es elementi gaxlavT Web-furclis pirveli nawili – misi Tavi. igi

Seicavs TITLE elements, dasaSvebia masSi mravali sxva elementis

moTavsebac, SeiZleba daxasiaTdes lang da dir atributebiT. HEAD elementSi gansazRvrul parametrebs Zala aqvs mTeli Web-

furclisaTvis.

<TITLE> </title>

am elementSi Setanili teqsti figurirebs ara dokumentSi, aramed bro-

uzeris fanjris saTauris ubanSi.

es teqsti xSirad gamoiyeneba WWW-Si dokumentebis Ziebisas. amitom

saWiroa igi zustad asaxavdes dokumentis daniSnulebas.

zemoT kodSi Cven furclisTvis saTaurad avirCieT Web-furclis struqtura.

<STYLE> </style>

vxedavT, rom imave kodSi stilebi davuniSneT H1, H2, H3, H4, H6, A da P elementebs.

am daniSvnebis gareSe maT (iseve, rogorc H5 elements) stilebi du-

miliT daeniSneboda. amrigad, <STYLE>-elementis gamoyeneba aucilebeli

ar gaxlavT, magram xSirad sasurvelia.

<META>

es elementi mxolod samsaxurebrivi informaciis dasafiqsireblad ga-

moiyeneba. mas ar sWirdeba bolo tegi, radganac igi ar Seicavs Web-furcelze gamosayvan teqsts.

META-elementSi aucileblad unda figurirebdes ori ZiriTadi

atributi, romlebic migviTiTebs META-monacemebis tipsa da Semcveloba-

ze.

moviyvanoT META-monacemebis magaliTebi (SevniSnavT, rom es monacemebi uSualod Web-furcelze ar aisaxeba).

_ Web-furclis avtoris saxeli:

name = “Author” content = “saxeli, gvari”.

_ Web-furclis mosaZebni sakvanZo sityvebi:

name = “Keywords” content = “sityva-1, sityva-2, sityva-3 . . .”

_ Web-furclis mokle Sinaarsi:

name = “Description” content = “anotacia”

_ Web-furclis tipis da maxasiaTeblebis aRwera:

name = “Content-Type” content = “tipi, maxasiaTeblebi”

7

magaliTad, content = “text/html”

_ HTML–redaqtoris Cveneba, romelSic Seiqmna mocemuli dokumenti:

name = “Generator” content = “HTML-redaqtoris saxeli”

_ dokumentis vargisianobis TariRi:

name = “Expires” content = “TariRi” _ eleqtronuli fostis misamarTi:

name = “Reply-to” content = “saxeli@misamarTi”

Web-furclis Sesaxeb am damatebiTi informaciis gamoyeneba momxmare-

bels SeuZlia romelime programis meSveobiT.

Tu name atributi Secvlilia http-equiv atributiT, maSin am

informaciiT sargeblobs serveri, raTa damatebiTi velebi Seqmnas

moTxovnebis Sesasruleblad.

META-elementi SeiZleba URL-sac Seicavdes: URL = “http : // misamarTi”

<META> elementebis gamoyeneba saTauris seqciaSi savaldebulo ar

gaxlavT, magram sasurvelia. misi meSveobiT, magaliTad, SeiZleba

avtomaturad ganisazRvros Web-furclis kodirebis saxe:

<META http-equiv = “Content-Type” content = “text/html; charset=windows-1252”>

meta-elementebSi mocemuli informacia – e.w. profili SeiZleba failSi

SevinaxoT da saWiroebis dros Semdegnairad mivuerToT Web-furcels:

<HEAD profile=”URL”>

<BODY> <body>

swored, es elementi Seicavs ekranze gamosayvan hiperteqsts. mis sawyis

tegSi gansazRvruli atributebis mniSvnelobebi mTel teqstze vrceldeba.

kerZod, fonisaTvis gamoyenebuli failis misamarTi ase moicema:

background=”failis misamarTi”

fonad SeiZleba gamoyenebul iqnes erTi tonalobis feric, romelic

ganisazRvreba:

a) Sesabamisi sityviT inglisur enaze:

bgcolor = “feri”, magaliTad: bgcolo r= “red”

b) sami orTanriga TeqvsmetobiTi ricxviT: bgcolor = “#RRGGBB” es ricxvebi gviCvenebs mocemuli feris Semadgeneli wiTeli (R),

mwvane (G) da lurji (B) ferebis intensivobebs. magaliTad, igive wiTeli ferisaTvis gveqneboda:

bgcolo = “#FF0000”

8

sainteresoa, rom fonisaTvis SeiZleba erTdroulad gamoviyenoT orive

saSualeba. Tu, vTqvaT, ama Tu im mizeziT naxati ver moiZebna, maSin

imuSavebda meore varianti.

Web-furcelze mocemuli informaciis ukeT aRsaqmelad ferebi SeiZle-

ba SevurCioT:

• teqsts _ text = “#RRGGBB”, • hiperdayrdnobebs _ link = “#RRGGBB”, • CaTvalierebul hiperdayrdnobebs _ vlink = “#RRGGBB”, • bolos nanax hiperdayrdnobas _ alink = “#RRGGBB”.

<!-- komentarebi --> teqsti, romelic Setanilia am elementis SigniT, brouzeris mier ek-

ranze ar gamoitaneba. igi gvexmareba, gaverkveT kodis calkeuli

fragmentebis daniSnulebaSi.

magaliTad: < ! - - cxrilis gamoyvanis dasawyisi - ->

<H3> </h3> HTML iyenebs eqvsi donis saTaurs. saTauris elementSi nomeri

(mocemul SemTxvevaSi ricxvi 3) migviTiTebs, Tu romeli donis saTaurad

unda iqnes gamotanili ekranze teqsti.

sawyis tegSi SeiZleba gamoviyvanoT teqstis ganlagebis ganmsazRvreli

align atributic, romelmac SeiZleba miiRos erT-erTi am mniSvnelobaTagani:

“left”, “center”, “right”.

<HR> horizontaluri xazi (horisontal rule) is elementi gaxlavT, romelic

meore tegs ar saWiroebs. misi meSveobiT SesaZlebelia Web-furceli

davyoT pirobiT nawilebad.

am elementisaTvis gaTvaliswinebulia atributebi:

size = sisqe piqselebSi (ricxvebi brWyalebs ar saWiroebs) width = sigrZe piqselebSi

an

width = sigrZe procentebSi % (brouzeris fanjris siganesTan mimarTe-baSi)

color = ”feri” gaiTvaliswineba align atributic. misTvis SesaZlebelia “left”,

“center”, “right” da “justify” mniSvnelobebis miniWeba.

9

<A> </a> A elements ori gansxvavebuli, magram erTmaneTTan kavSirSi myofi

roli ekisreba:

a) Wdis Seqmna. roca Web-furceli didi zomisaa, saWiro xdeba swra-

fad movZebnoT misi esa Tu is ganyofileba. am mizniT, upirveles

yovlisa, unda movniSnoT ganyofilebis dasawyisi, risTvisac

Sesabamis striqonSi vqmniT Wdes:

<A name = “Wde”> aq SesaZlebelia damxmare teqstis gamoyvanac </a> Wde SeiZleba gamoviyenoT sxva furcelze gadasvlis drosac.

b) hiperdayrdnobis Seqmna. WdiT moniSnul fragmentze an sulac sxva

Web-furcelze gadasasvlelad SeiZleba SevqmnaT hiperdayrdnobebi:

<A href = “#Wde”> mocemuli WdiT moniSnul ganyofilebaze gadasasvle-lad daawkapuneT aq </a>

<A href = “Web-furclis URL-misamarTi” > ama da am Web-furcelze gadasasvlelad daawkapuneT aq </a>.

<A href = “Web-furclis URL-misamarTi#Wde”> saWiro Web-furclis WdiT moniSnul ubanze gadasasvlelad daawkapuneT aq </a>.

teqstis daformateba

Cven mier teqstur redaqtorSi akrefili teqstis daformatebis speci-

fikas brouzeri araviTar yuradRebas ar aqcevs _ mas es teqsti ekranze

gamohyavs, rogorc TiTo SualediT dacilebuli sityvebis nakadi.

cxadia, sasurvelia, Web-furcels ufro gamomsaxveli saxe mivceT. am

miznis misaRwevad HTML enaSi gaTvaliswinebulia daformatebis specia-

luri saSualebebi, romlebic erTnairad gamoiyeneba teqstur redaqtorebSi

hiperteqstis momzadebis dros da, faqtobrivad, erTnair efeqts gvaZlevs

sxvadasxva brouzerSi teqstis ekranze gamotanisas.

daformatebis saSualebebi isev elementebis saxiT warmogvidgeba. garda

amisa, damatebiTs SesaZleblobebs gvawvdian e.w. stilebis cxrilebi (maT qvemoT ganvixilavT).

gavecnoT yvelaze ufro xSirad gamoyenebad daformatebis elementebs:

<P> </p> abzacis (paragraph) elementis bolo tegs xSirad arc iyeneben. mis

rols iTavsebs momdevno abzacis sawyisi tegi. magaliTad:

<P> pirveli abzacis teqsti. <P> meore abzacis teqsti. </p>

abzacis elementis sawyis tegSi SeiZleba CarTul iqnes align atributi: <P align = “center”> abzacis teqsti

10

<BR>

am elements aqvs mxolod sawyisi tegi. mis Semdeg ganlagebuli teqsti

ekranze axali striqonidan gamodis.

<NOBR> </nobr> elementSi moqceuli teqsti ekranze erTi striqonis saxiT gamodis. Tu

igi masze ver eteva, viyenebT horizontaluri gadaxvevis zols.

<PRE> </pre> elementSi moTavsebuli teqsti brouzerSi inarCunebs sawyis daforma-

tebas. ZiriTadad iyeneben programebis listingebis an imgvari dokumentebis

gamosayvanad, romelTa xelaxla daformatebas SeuZlia daamaxinjos maTi

Sinaarsi.

<CENTER> </center> es elementi akeTebs imasve, rasac align = “center” atributis mniSvne-

loba.

<B> </b> teqstis gamsxvilebis am efeqts Zalze xSirad mimarTaven.

<BIG> </big> da <SMALL> </small> es elementebi erTi doniT adidebs (amcirebs) Sriftis zomas.

<I> </i> teqsti gamoiyofa kursivis meSveobiT (ukeTdeba daxra).

<S> </s> gamohyavs gadaxazuli teqsti.

<U> </u> gankuTvnilia teqstis xazgasmisaTvis.

<SUB> </sub> da <SUP> </sup> es elementebi teqsts gardaqmnis qveda da zeda indeqsebad. zogjer maT

iyeneben mTeli abzacis patara SriftSi gamosayvanadac.

<TT> </tt> am elementSi Setanili teqsti gadaiyvaneba teletaipis SriftSi _

simboloebi erTi siganis xdeba.

<BASEFONT size=Sriftis bazuri zoma>

11

elementi gansazRvravs Sriftis bazur zomas mTeli Web-furclisaTvis.

size atributi mniSvnelobebs Rebulobs 1_7 diapazonSi. DdumiliT gaTva-

liswinebulia 3-is toli zoma.

am elementis sxva atributebi FONT elementis atributebis analo-

giuria.

<FONT> </font> gansazRvravs Sriftis moxazulobis saxes, zomasa da fers.

daviwyoT feriT. igi moicema atributiT

color = “feri” (ix. wina masalebi) Sriftis saxis ganmsazRvreli atributi SeiZleba Seicavdes Sriftebis

sias. magaliTad:

face = “Arial, Verdana, Tahoma” Tu kompiuterze arc erTi am SriftTagani ar aRmoCnda dayenebuli,

gamoiyeneba dumiliT gaTvaliswinebuli TiTo-TiTo Srifti toli siganis

da proporciuli Sriftebis variantebisaTvis.

rac Seexeba zomas, igi SeiZleba mocemuli iyos absoluturi mniSvnelo-

biT: size=1_7 anda, rogorc fardobiTi, zemoT ganxiluli bazuri zomis mimarT:

size= +n size= -n cxadia, n ise unda SeirCes, rom size-s mniSvneloba 1_7 diapazons ar

gascdes.

FONT elements saTaurebisaTvisac iyeneben, raTa SesaZlebeli gaxdes,

vTqvaT, Sriftis feris gansazRvrac. FONT elements aseT SemTxvevaSi ga-

moiyeneben sxva elementebTan (CENTER, B, I da a.S.) kombinaciebSi.

daformatebis damatebiTi saSualebebi specifikuri

teqstebisaTvis

qvemoT ganxiluli elementebi gankuTvnilia specifikuri Sinaarsis mqo-

ne teqsturi fragmentebis ekranze asaxvisaTvis. aq xazi unda gaesvas Sem-

deg garemoebas _ sxvadasxva brouzeri TiToeuli elementisaTvis daforma-

tebis sakuTar variants irCevs, Tumca ZiriTadi mizani miRweulia _ yvela,

vTqvaT, citata ekranze gamodis erTnairi, teqstis sxva nawilebisgan

gansxvavebuli saxiT.

<BLOCKQUOTE> </blockquote> teqsti warmogvidgeba citatis saxiT _ abzaci daiZvreba. sxva mxriv,

teqsti ar icvleba. Tu saWirod migvaCnia citatis brWyalebSi Casmac, Cven

TviTon unda SevitanoT isini sawyis teqstSi.

elementi aucilebelia meore tegiT dabolovdes. sawyis tegSi SesaZle-

belia citirebis wyaros miTiTebac URL saxiT:

12

cite=”URL”

<Q> </q> wina elementebisagan imiT gansxvavdeba, rom citata iqmneba ara calke-

uli abzacis saxiT, aramed mocemul abzacSi.

moviyvanoT kidev zogierTi, SedarebiT naklebmniSvnelovani elementebis

sia maTi daniSnulebis Sesaxeb mokle informaciiT:

<CODE> </code> - gankuTvnilia programuli fragmentebisaTvis,

<VAR> </var> - cvladebis aRsaniSnavad,

<SAMP> </samp> - magaliTis saxis moyvanili monacemebisaTvis,

<KBD> </kbd> - momxmareblis mier klaviaturidan Setanili teqstis

aRsaniSnavad,

<ABBR> </abbr> - abreviaturebisaTvis, <ACRONYM> </acronym> - akronimebisaTvis.

kvlav stilis Sesaxeb. stilebis cxrilebi

Cven ukve SeviswavleT <STYLE> </style> elementi, romelic

Tavsdeboda HEAD elementSi da modificirebas ukeTebda dumiliT

gaTvaliswinebul stilebs ama Tu im donis saTaurebisa Tu Web-furclis

sxva Semadgeneli nawilebisTvis. praqtikaSi xSirad moiTxoveba, Web-furcelze konkretuli ubani gadavaformatoT HEAD ubanSi gansazRvruli

an dumiliT gaTvaliswinebuli stilisagan gansxvavebuli saxiT. am mizans

emsaxureba standartuli style atributi, romelic gamoiyeneba uSualod

romelime konkretuli ubnisaTvis (abzacisaTvis):

<P style = “font-size: 10pt; font-style: italic; color: blue”> rogorc vxedavT, mocemul SemTxvevaSi stilis calkeuli atributebis

mniSvnelobebis gansazRvrisaTvis gansxvavebuli wesebi gamoiyeneba.

moviyvanoT STYLE elementis gamoyenebis SedarebiT rTuli magaliTi:

<STYLE> H1 {border-width: 1; border: groove; text-align: center; color: green} H2 {color: maroon; font-style: italic} P {color: violet; font-size: 16pt} CODE {font-family: LitNusx; font-size: 14pt } P CODE {font-weight: bold; background: blue } </style> gansakuTrebuli yuradReba mivaqcioT P CODE konstruqciisaTvis sti-

lis gansazRvris wess. am stils kodisaTvis brouzeri maSin gamoiyenebs,

roca es kodi Cadgmuli iqneba abzacSi, rogorc misi Sida elementi. maSin

im atributebis mniSvnelobebi, romlebic uSualod P CODE konstruqciis kodisaTvis gansazRvruli ar gaxlavT, memkvidreobiT gadmova calke P-sa da calke CODE-saTvis gansazRvruli atributebidan.

13

amrigad, vxedavT, rom STYLE elements SeuZlia atributebis mniSvne-

lobis erTdroulad gansazRvra yvela abzacisaTvis an romelime donis yve-

la saTaurisaTvis da a.S., xolo atributi style adgilze axdens romelime

konkretuli saTauris Tu abzacis gadaformatebas.

stilebis kaskaduri cxrilebi

stilebis gamoyenebaSi Semdgomi nabiji iqna gadadgmuli e.w. stilebis

cxrilebis SemoRebiT. maTi arsi is gaxlavT, rom teqstis ama Tu im ele-

mentisaTvis Cven SegviZlia SevqmnaT sxvadasxva saxelis mqone stilebi, anu

klasebi, riTac `meniu~ ufro mravalferovani gaxdeba.

HTML moiTxovs, rom sistemas ecnobos stilebis cxrilebis gamoye-

nebis Sesaxeb, risTvisac HEAD ubanSi unda CavrToT aseTi meta-gansaz-

Rvreba:

<META http-equiv = “Content-Style-Type” content = “text/css”> Sedegad brouzeri miiRebs informacias, stilebis gansazRvris romeli

ena gamoiyeneba. css am SemTxvevaSi aRniSnavs e.w. stilebis kaskadur cxrils

(Cascading Style Steets). igi erTdroulad standarticaa da enac, romelic

afarToebs tradiciuli HTML-is SesaZleblobebs. dReisaTvis arsebobs

ori specifikacia: css1 da css2, romlebic gacilebiT met atributebs (aq maT Tvisebebi ewodeba) Seicavs, vidre es uSualod HTML-Si aris gaTva-liswinebuli.

stilebis cxrilis Sambloni amgvari saxis aris:

elementi.stilis-saxeli {Tviseba1: mniSvneloba; Tviseba2: mniSvneloba;. . .}

aRvniSnoT, rom aseTi konstruqciebi obieqtze orientirebuli daprog-

ramebis enebisTvis aris damaxasiaTebeli da, cxadia, rom sintaqssac

ramdenadme gansxvavebuli saxe aqvs.

moviyvanoT saxeldebuli stilis Seqmnis magaliTi:

<STYLE type = “text/css”> H1.red1 {color: RGB (215,40,40); text-align: center} </style> pirveli donis romelime saTaurisaTvis adgilze red1 stilis

gamosayeneblad vsargeblobT konstruqciiT:

<H1 class = “red1”> saTauris teqsti </h1> mocemuli SesaZleblobis mqone stilis zogadi saxeliaOklasi. Cven

SegviZlia SevqmnaT sxva klasebic: red2, red3 da a.S., romelTa meSveobiTac

SegveZleba sxvadasxva stili ganvusazRvroT erTsa da imave elements

(mocemul SemTxvevaSi pirveli donis saTaurs).

imisaTvis ki, rom sasurvel stilSi gansxvavebuli elementebi davafor-

matoT (magaliTad, saTaurebi da Cveulebrivi teqsti), STYLE elementSi

14

konkretuli stilis saxels win unda wavumZRvaroT # simbolo. Sedegad

SevqmniT e.w. universalur klass. magaliTad:

<STYLE type = “text/css”> #steel {color: RGB(155, 180, 190)} </style> xolo adgilze unda gamoviyenoT id atributi: <H2 id = “steel”> saTauri </h2> <P id = “steel”> abzacis teqsti </p>

stilebis cxrilebi Web-furclisaTvis e.w. css-failidanac SeiZleba

gamoviZaxoT, Tanac erTmaneTis miyolebiT (swored, amitom uwodes maT kaskaduri). magaliTad, SeiZleba erTmaneTs daedos Web-furclis avtoris,

serveris da momxmareblis stilebi. yoveli axlad gamoZaxebuli stilis

cxrili koreqtirebas ukeTebs winas.

css-failis Semcveloba SeiZleba iyos aseTi:

P.spec1 {color: green; font-variant: small-caps;} P.new1 {color: maroon; font-style: italic;} P.new2 {color: maroon; font-style: italic; letter-spacing: 2pt;} furcelTan failis mierTeba ki xdeba HEAD seqciaSi LINK elementis

CarTviT:

<LINK href = “failis-saxeli.css” rel = “stylesheet” type = “text/css”>

<DIV> </div> da <SPAN> </span> elementebi

es ori elementi specialurad stilebis gamoyenebisaTvis aris Seqmnili.

pirveli asrulebs konteineris rols masSi myofi yvela elementisaTvis,

romelTac Sesabamisi stili ganesazRvreba.

meore SeiZleba gamoviyenoT mocemuli elementis (magaliTad, abzacis) nawilisTvis stilis modificirebis mizniT:

a) <HEAD>

<STYLE type = “text/css”> DIV.saxeli { Tviseba: mniSvneloba; . . .} </style> </head> <BODY> <DIV class = “saxeli”> <H1> saTauri </h1> <P> pirveli abzaci <P> meore abzaci </div> </body>

b) <HEAD> <STYLE type = “text/css”>

15

SPAN.saxeli { Tviseba: mniSvneloba; . . .} </style> </head> <BODY> <H1> qvesaTauri </h1> <P> <SPAN class = “saxeli”> teqsti 1 </span> teqsti 2 </p> </body> amrigad, stili SeiZleba ganesazRvros: dokumentis erT elements (maga-

liTad, abzacs); yvela erTsaxelian elements (davuSvaT, meore donis saTaurebs da Cveulebriv teqsts); dabolos, css-failis gamoyenebiT _

sxvadasxva dokumentebis rigs.

siebi

siebs (list) Cven jer kidev Word-idan vicnobT. aqac viyenebT unomro da danomril siebs.

Sablonebs aqvs Semdegi saxe:

<UL> (unordered list) <LH> unomro sia

<LI> siis punqti <LI> siis punqti <LI> siis punqti </ul>

<OL type=”I”> (ordered list) <LH> danomrili sia

<LI> pirveli punqti

<LI> meore punqti <LI> mesame punqti </ol>

OL danomrili siis sawyis tegSi type atributma SeiZleba miiRos

mniSvnelobebi:

atributebi numeraciis saxe

type=“1” 1, 2, 3, 4 . . . type=“i” i, ii, iii, iv, . . . type=“I” I, II, III, IV, . . . type=“a” a, b, c, d, . . . type=“A” A, B, C, D, . . .

amasTan, sastarto sidide SeiZleba 1-sgan gansxvavdebodes. mas gansaz-

Rvravs start atributi. magaliTad:

start=15;

16

sainteresoa, rom value atributiT uSualodac SeiZleba ganvsazRvroT

siis LI elementis nomeri.

rac Seexeba UL unomro siebs, misi punqtebisaTvis dasaSvebia markeris saxis sakuTari Sexedulebisamebr arCeva:

circle, square, disc, none

am mizniT unomro siis sawyis tegSi type atributs vaniWebT Sesabamis mniSvnelobas. magaliTad:

<UL type = “square”> <LI> pirveli punqti

<LI> meore punqti <LI> mesame punqti </ul>

aRsaniSnavia, rom TiToeuli nomriani punqti, Tavis mxriv, SeiZleba

Seicavdes daunomravi qvepunqtebis nebismier ricxvs. aseTi sia iqmneba

Semdegi Sablonis meSveobiT:

<DL> (definition list) <DT> pirveli punqti <DD> vaSli

<DD> msxali <DT> meore punqti <DD> stafilo

<DT> mesame punqti <DD> araJani </dl>

SeiZleba SevqmnaT unomro siaSi Calagebuli nomriani siebic:

<UL> <LI> pirveli punqti

<OL> <LI>1.1 qvepunqti <LI>1.2 qvepunqti </ol> <LI> meore punqti <OL> <LI>2.1 qvepunqti <LI>2.2 qvepunqti <LI>2.3 qvepunqti </ol> </ul>

17

cxrilebi

cxrilebs, garda Tavisi pirdapiri daniSnulebisa, damatebiT dizaineris

funqciebic ekisreba. maTi meSveobiT SeiZleba mwyobrSi movaqcioT furclis

nawilebi; gverdigverd movaTavsoT teqsti da naxati, SevqmnaT feradovani

xaliCa da sxv.

cxrilis elementebis CamoTvla xdeba zemodan qvemoT da marjvnidan

marcxniv.

davxatoT martivi cxrili, Semdeg ki davweroT misTvis programuli

kodi.

martivi cxrili

saTauri 1 saTauri 2

ujra 1 ujra 2

ujra 3 ujra 4

<TABLE border=4 cellspacing=3 > <CAPTION> martivi cxrili </caption> <TR><TH bgcolor = “yellow”> saTauri 1 <TH bgcolor = “yellow”> saTauri 2 <TR><TD> ujra 1

<TD> ujra 2

<TR><TD> ujra 3

<TD> ujra 4

</table>

ganvmartoT kodis Semadgeneli, CvenTvis ucnobi detalebis arsi:

border atributi cxrilis gare CarCos sisqes gansazRvravs. SeiZleba

mas nulis toli mniSvnelobac mivaniWoT. CarCos danarCeni nawilis sisqe

ki cellspacing atributiT ganisazRvreba. Tu mis mniSvnelobas nulis tols

aviRebT, CarCo dawvrildeba, magram mainc darCeba ekranze.

<CAPTION> elementi (warwera) qmnis cxrilis saTaurs.

TR-elementebi striqonebs ageben. maT SigniT svetebisaTvis (SesaZloa striqonebisTvisac) ganlagdeba ujra-saTaurebi (mocemul cxrilSi “saTau-ri 1” da “saTauri 2”-is Semcveli ujrebi). am ujra-saTaurebs qmnis TH-

elementebi. dabolos, TD elementi agebs cxrilis Cveulebriv ujras.

cxrilisaTvis SeiZleba gamoyenebul iqnes rigi atributebisa. ganvmartoT zogierTi atributis daniSnuleba.

valign atributis “top”, “center” da “bottom” mniSvnelobebis mixedviT

xdeba ujraSi teqstis zeda, Sua an qveda poziciaSi gamoyvana. am atributs

SeuZlia miiRos “baseline” mniSvnelobac. magaliTad:

<TR valign=”baseline”> <TD> striqoni 1 <br> striqoni 2 <TD> wigni

18

pirvel ujraSi gvaqvs teqstis 2 striqoni. valign atributis “baseline” mniSvneloba uzrunvelyofs momdevno ujris Semcvelobis (“wigni”) gamoyva-

nas wina ujris pirveli striqonis ( “striqoni 1” ) doneze.

atributebis rowspan=m da colspan=n meSveobiT SeiZleba ujrebis

gaerTianeba vertikalsa da horizontalze.

dasaSvebia ujrebis zomebis pirdapiri gansazRvrac:

width=sigrZe height=simaRle

davweroT kodi Semdegi cxrilisTvis:

cxrili gaerTianebuli ujrebiT

ujraSi, romelic ar Seicavs teqsts, viTvaliswinebT e.w. uwyveti

Sualedis simbolos _ &nbsp, riTac Tavidan vicilebT cxrilis badis

damaxinjebas.

<TABLE border = “4” cellspacing=3 background = “naxatis faili”> <CAPTION><I> cxrili gaerTianebuli ujrebiT </i></caption> <TR><TH rowspan = “2”>&nbsp; <TH colspan = “2”> saTauri 1 <TR><TH>saTauri 1.1<TH> saTauri 1.2 <TR><TH>saTauri 2<TD> ujra 1<TD> ujra 2

<TR><TH>saTauri 3<TD> ujra 3<TD> ujra 4

</table>

striqonebis dajgufeba <THEAD>, <TFOOT> da <TBODY>

elementebis meSveobiT

es xerxi saSualebas iZleva, TiToeul jgufs calke ganesazRvros

stili.

aseTi cxrilebis Seqmnisas gaviTvaliswinoT, rom:

1. jer unda vuCvenoT TiTo-TiTo THEAD da TFOOT elementi, Semdeg

ki _ erTi an ramdenime TBODY elementi (cxrilis agebisas, cxadia, brouzeri TFOOT bloks qvemoT moaqcevs).

2. yoveli bloki unda Seicavdes svetebis erTnair raodenobas.

A

19

avagoT kodi Semdegi cxrilisTvis:

saTauri 1 saTauri 2

striqoni 1 ujra 1.2

striqoni 2 ujra 2.2

striqoni 3 ujra 3.2

striqoni 4 ujra 4.2

striqoni 5 ujra 5.2

qveda bloki

<TABLE border=2> <THEAD> <TR><TD>saTauri 1<TD>saTauri 2 <TFOOT> <TR> <TD>qveda bloki<TD>&nbsp; <TBODY> <TR> <TD>striqoni 1<TD> ujra 1.2 <TR> <TD>striqoni 2<TD> ujra 2.2 <TBODY> <TR> <TD>striqoni 3<TD> ujra 3.2 <TR> <TD>striqoni 4<TD> ujra 4.2 <TR> <TD>striqoni 5<TD> ujra 5.2 </table> vxedavT, rom <TBODY> elementi cxrilSi ramdenimec SeiZleba iyos

(gansxvavebuli daformatebis uzrunvelsayofad).

svetebis dajgufeba <COLGROUP> da <COL> elementebiT

<COLGROUP> elementi saSualebas iZleva SevqmnaT erTnairi stilis

mqone svetebis jgufebi.GganvixiloT magaliTi:

1-1 1-2 1-3 1-4 1-5

2-1 2-2 2-3 2-4 2-5

<TABLE border=4> <COLGROUP span=1 width = “30” bgcolor = “lime”> <COLGROUP bgcolor = “yellow”> <COl span=2 width = “30”> <COl width = “60”> <COLGROUP bgcolor = “aqua”> <Col width = “50”> <TR><TD> 1-1 <TD> 1-2 <TD> 1-3 <TD> 1-4 <TD> 1-5

<TR><TD> 2-1 <TD> 2-2 <TD> 2-3 <TD> 2-4 <TD> 2-5

</table>

20

TiToeuli COLGROUP elementi span atributis meSveobiT gansazRv-ravs jgufSi im svetebis raodenobas, romlebzec vrceldeba aRniSnul ele-

mentSi daniSnuli Tvisebebi.

dasaSvebia span atributis gamoyeneba ara COLGROUP elementSi,

aramed mis SigniT gansazRvrul COL elementebSi. saerTod, roca

gamoiyeneba Tundac erTi COL elementi, COLGROUP-Si span-is gamoyeneba azrs kargavs. masSi svetebis raodenoba ganisazRvreba Semadgeneli COL elementebis raodenobiT (romelTagan zogi, rogorc aRvniSneT, SeiZleba span atributsac Seicavdes).

COL elementebis meSveobiT SesaZlebelia moxdes svetisa da svetebis

jgufebisaTvis Tvisebebis nawilis modificireba.

cxrilis struqturis gansazRvris Semdeg xdeba calkeuli ujrebis

SemcvelobaTa Cveneba.

sintaqsi HTML -Si

axla, roca gavecaniT sakmao masalas, SeiZleba mwyobrSi moviyvanoT Cve-

ni fragmentuli codna HTML-enis sintaqsisis Sesaxeb. vxedavT, rom HTML, HEAD, TITLE da BODY elementebis ganlageba

erTnairad unda xdebodes nebismier furcelze (garda freimebis gamoyenebis SemTxvevisa, rasac qvemoT ganvixilavT. aq BODY-is nacvlad gamoiyeneba FRAMESET elementi).

aucilebelia vicodeT, Tu romeli elementi romelSi SeiZleba Caidges.

kodis am ubanze programistebs sakmaod xSirad mosdiT Secdomebi. moviyva-

noT tipuri Secdomis SemTxveva:

<H1> saTauri 1 <H2> saTauri 2 </h1> saTauri 3 </h2> zogjer brouzeri Secdomas Tavad asworebs, rac SesaZloa, yovelTvis

arc emTxveodes damproeqteblis Canafiqrs. zogierTi elementi sxvadasxva adgilas SeiZleba ganlagdes. magaliTad,

cxrili SeiZleba moTavsdes BODY-Si, rogorc damoukidebuli elementi da

SeiZleba Caidges abzacSic, rogorc misi nawili.

simboloebis kodireba

internetSi simboloebis asaxvisTvis standartul reJimad iTvleba ISO Latin 1 kodirebis gamoyeneba. brouzers problemebi ar eqmneba rogorc MS DOS-Si, aseve Windows-Si momuSave teqsturi redaqtorebiT momzadebuli

hiperteqstebis gamoyvanisas.

magram, roca saWiroa erovnuli alfabetis gamoyenebac, maSin aucilebe-

lia vuCvenoT charset atributi da sworad ganvsazRvroT misi mniSvneloba.

magaliTad, rusuli teqstebisaTvis faqtiurad sakmarisia ori yvelaze

popularuli kodirebis (kirilica Windows da kirilica KOI8-R) gamoyeneba.

21

koduri cxrilis Cveneba ase xdeba:

charset=windows-1252 charset=КОИ-8 SesaZloa, internetidan gadmogzavnil Web-furclis kodSi charset

atributi gamorCenili an arasworad naCvenebi iyos (magaliTad, Word-sa da Front Page Express-Si hiperteqstebis momzadebisas furclis kods avto-maturad emateba charset atributis mniSvneloba, rac kirilicis gamoyenebis saSualebas ar iZleva). aseT SemTxvevaSi informacia ekranze damaxin-

jebulad aisaxeba. mdgomareobis gamosworeba SeiZleba brouzerSive View → Source brZanebaSi Sesabamisi kodirebis arCeviT.

aRsaniSnavia, rom brouzerebs ISO Latin 1 kodirebis garda muSaoba

SeuZliaT Unicode 2.0 kodirebis sistemasTanac. am ukanasknelSi TiToeul

simbolos ori baiti eTmoba, rac nacionaluri alfabetebis pirdapiri

warmodgenis SesaZleblobas iZleva (saWiro aRar gaxlavT charset atributisadmi mimarTva). magram Unicode 2.0-is masiur gamoyenebas xels

uSlis is garemoeba, rom bevri teqsturi redaqtori misadagebuli ar

gaxlavT am kodTan muSaobisaTvis.

specsimboloebis gamoyeneba

nebismieri simbolo hiperteqstSi SeiZleba Setanil iqnes ricxviTi

kodis saxiTac. magaliTad, dasaSvebia laTinuri A simbolo warmovadginoT

&#65 aRniSvniT. zogierTi specsimbolosaTvis ki, kodis damaxsovrebis

gaadvilebis mizniT, iyeneben e.w. mnemonikur kodsac:

kodi ricxviTi kodi mnemonikuri kodi dasaxeleba simbolo

34 &#34 &quot; brWyali " 38 &#38 &amp; ampersandi & 60 &#60 &lt; naklebobis niSani < 62 &#62 &gt; metobis niSani > 160 &#160 &nbsp; uwyveti Sualedi 167 &#167 &sect; paragrafis niSani § 172 &#172 &not; uaryofis niSani ¬ 176 &#176 &deg; gradusi 0

178 &#178 &sup2; 2-is xarisxi 2

215 &#215 &times; gamravl. niSani * 247 &#247 &divide; gayofis niSani /

aseTi SesaZleblobis gamoyenebas gansakuTrebiT aqvs azri iseTi simbo-

loebisaTvis, romlebic klaviaturaze ar aris asaxuli. magaliTad, ekranis

parametrebis saCveneblad iyeneben konstruqcias: 640&times;480.

22

xazgasmiT aRvniSnoT, radganac “, <, > da & simboloebi HTML kodisaTvis samsaxurebrivi simboloebia, Web-furclis Cveulebriv teqstSi

maTi gamoyeneba mxolod zemoT moyvanili kodebis meSveobiT unda moxdes.

freimebi

freimebis SemoRebiT kidev erTi nabiji gadaidga win _ ekrani daiyo

ubnebad, TiToeulSi Web-furclis CaTvalierebis SesaZleblobiT.

pirveli, rasac vakeTebT, ekranis struqturis gansazRvra gaxlavT.

xdeba vertikalze an horizontalze misi ubnebad (freimebad) dayofa,

risTvisac viyenebT cols da rows atributebs. maTi mniSvnelobebi

gamoisaxeba piqselebsa an procentebSi, ekranis darCenil nawils ki

aRvniSnavT * simboloTi. magaliTad:

cols=50%, 50% _ ekrani iyofa or Tanabar vertikalur ubnad;

cols=25%, 75% _ es proporcia mraval Web-furcelze gamoiyeneba;

rows=150, 30%, * _ ekrani iyofa 3 horizontalur ubnad: zedas

simaRle 150 piqselia, SuaTanis ki _ darCenilis 30%.

ekranis dayofis Sesaxeb informacia Tavsdeba fanjris struqturis am-

saxveli dokumentis FRAMESET elementSi, TiToeul ubans ki vavsebT

Sinaarsobrivi dokumentebiT. amrigad, viyenebT ori: layout da content tipis dokumentebs (failebs).

layout tipis dokumentebSi BODY seqciis nacvlad gamoiyeneba

FRAMESET seqcia (elementi), romlis SigniTac unda figurirebdes

dayrdnoba Sinaarsobriv dokumentze. sasargebloa name atributis meSve-obiT freimis saxelis Cvenebac, romelic gamoyenebuli iqneba hiperdayr-

dnobebSi. Sedegad, FRAME elementi ase SeiZleba gamoiyurebodes:

<FRAME src = “failis saxeli.html” name = “freimis saxeli”>

mas Semdeg, rac ekranze yvela furceli CaitvirTeba, momxmarebels

Tagvis meSveobiT SeuZlia Secvalos freimebis sazRvrebi. noresize atributiT ki saerTod ikrZaleba am SesaZleblobis gamoyeneba.

scrolling atributisTvis “YES”, “NO” an “AUTO” mniSvnelobebis

miniWebiT SegviZlia neba davrToT/avkrZaloT ekranze dokumentis gadaxveva,

an mxolod maSin davuSvaT ekranze am zolebis gamoyvana, roca teqsti

masze ver eteva.

SevniSnoT, rom gadaxvevis akrZalviT ekranze iqmneba e.w. baneri.

frameborder atributisTvis “1” an “0” mniSvnelobis miniWebiT freimi

gamogvyavs CarCoSi an mis gareSe.

freimis sazRvrebidan teqstis dasacileblad gankuTvnilia atributebi:

marginheigh = “75” marginwidth = “10” (zoma piqselebSi moicema)

23

warmovadginoT freimebiani furclis Seqmnis magaliTi:

<HTML> <HEAD> <TITLE>FREIMEBI</title> </head> <FRAMESET rows="20%, 60%, 20%"> <FRAME src="fr1.html" noresize> <FRAMESET cols="22%, 78%"> <FRAME src="fr2.html"> <FRAME src="fr3.html" scrolling="yes" marginwidth="10"

marginheight="75"> </frameset> <FRAME src="fr4.html"> </frameset> </html>

ekrani dayofilia oTx nawilad. zeda nawilisaTvis akrZalulia zomebis

Secvla (maSasadame, ekranidan amogdeba), xolo Sua nawilSi marjvena

freimisTvis yvela variantSi Cans gadaxvevis zolebi (anu miuxedavad imisa, itevs Tu ara igi masSi gamosayvan informacias).

mivaqcioT yuradReba _ ekranis erTdroulad vertikalur da horizon-

talur ubnebad dayofa xdeba erTi FREIMESET elementis meoreSi CadgmiT.

gadasvlebis organizacia freimuli struqturis furclebze

aRvniSnoT, rom saiti (site) ganimarteba, rogorc Web-furclebis er-

Toblioba, romelic erT mflobels ekuTvnis. rogorc wesi, didi nawili

am furclebisa erT lokalur ubanze, xSirad ki erT kompiuterzea

Tavmoyrili. furclebi umeteswilad freimuli struqturis gaxlavT.

urTierTkavSirSi myofi, freimuli struqturis mqone furclebisagan

Sedgenili saitis magaliTze vaCvenoT, Tu rogor unda iqnes organizebuli

gadasvlebi. saqme gvaqvs tipur SemTxvevasTan, roca mTavari furceli

(Main.html) freimebs ar Seicavs, xolo danarCenebi agebulia standartuli

sqemis mixedviT: marcxniv meniua, marjvniv ki – informacia.

freimebis konfiguracias gansazRvravs frames.html faili. qvemoT moyva-

nilia furclebze gadasvlebis sqema da failebis listingebi:

frames.html frames.html

main.html

m.html right1.html

m.html right2.html

24

main.html failis listingi

<HTML> <HEAD> <TITLE>main</title> <STYLE> A,H2 {font-family: LitNusx} </style> </head> <BODY bgcolor="aqua"> <H2>mTavari furceli</h2> <HR> <A href="frames.html"> Semdegi furceli</a> <HR> </body> </html> frames.html failis listingi

<HTML> <HEAD> <TITLE>frames</title> </head> <FRAMESET frameborder=1 framespacing=5 cols=”175,*”> <FRAME name=”menu” NORESIZE src=”m.html”> <FRAME name=”info” src=”right1.html”> </frameset> </html> m.html failis listingi

<HTML> <HEAD> <TITLE>left-frame</title> <STYLE> A,H3 {font-family: LitNusx} </style> </head> <BODY bgcolor=”gold” link=”green” vlink=”purple” alink=”red” > <H3>meniu</h3> <HR> <A target=_parent href=”main.html”> ZiriTadi furceli</a><P> <A target=”info” href=”right1.html”> marjvena 1</a><P> <A target=”info” href=”right2.html”> marjvena 2</a> <HR> </body> </html>

25

right1.html failis listingi

<HTML> <HEAD> <TITLE>right-frame</title> <STYLE> A,H2 {font-family: LitNusx} </style> </head> <BODY bgcolor=#9CB3BE link=”green” vlink=”purple” alink=”red” > <H2>marjvena freimi-1</h2> <HR> <A href=”main.html” target=_parent > wina furceli</a> &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; <A href=”right2.html”> Semdegi furceli</a> <HR> </body> </html>

right2.html failis listingi

<HTML> <HEAD> <TITLE>right-frame</title> <STYLE> A,H2 {font-family: LitNusx} </style> </head> <BODY bgcolor=#9CB3BE link=”green” vlink=”purple” alink=”red” > <H2>marjvena freimi-2</h2> <HR> <A href=”right1.html” > wina furceli</a> &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; <A href=”main.html” target=_parent > ZiriTadi furceli</a> <HR> </body> </html>

sawyis (ZiriTad) furcelze moTavsebuli hiperkavSiriT mivdivarT

frames.html failze, romelSic arsebul informaciaze dayrdnobiT brou-

zeri gansazRvravs ekranze ubnebis konfiguracias. amave failSi miTiTe-

bulia, romeli Sinaarsobrivi faili sad mdebareobs. es informacia menius

saxiT gamodis m.html freimSi, xolo marjvena freimSi aisaxeba meniuSi

arCeuli romelime failis Semcveloba.

26

vxedavT, rom hiperkavSirebSi gamoyenebuli target atributi migviTiTebs im freimis saxelze (brWyalebSia Casmuli), romelSic unda moxdes saWiro

failis gamoyvana. magram, Tu es gaxlavT ZiriTadi furclis Semcveli

faili, maSin vwerT:

target =_parent. roca informaciis ganaxleba mimdinare freimSi xdeba (swored masSi,

sadac gakeTda axali arCevani), target atributis gamoyeneba saWiro aRar aris – moqmedebs dumilis wesi.

Tu gvsurs failis Semcvelobis axal, damatebiT fanjaraSi gamoyvana,

amave atributs vaniWebT _blank mniSvnelobas.

obieqtebi daniSnuleba, saerTo atributebi

HTML-Si obieqtad moiazreba momxmareblis mier Seqmnili Web-furclis arastandartuli nawili. es SeiZleba iyos programa, naxati da

a.S. furclis SemadgenlobaSi obieqtis CarTvisaTvis gamoiyeneba OBJECT elementi.

xSirad obieqts CarCoSi aTavseben, romlis sisqe ganisazRvreba border atributiT piqselebSi.

Tu obieqti hiperkavSiradac gamoiyeneba, misi CarCos feris cvlilebiT

SegviZlia davadginoT, gamoyenebul iqna Tu ara es kavSiri.

height da width atributebiT SeiZleba ganisazRvros obieqtis zomebi,

xolo align-iT _ CarCos mimarT misi ganlageba (Rebulobs mniSvnelobebs: “bottom”, “top”, “left”, “right”, “middle”).

hspace da vspace atributebiT SeirCeva CarCodan dacilebebi (piqse-lebSi).

naxatebi da rukebi

naxatebi

<IMG> elementis meSveobiT SeiZleba ekranze ganvaTavsoT obieqti-

naxati (uSualod an sxva elementebSi, magaliTad, cxrilSi, CasmiT). naxati SeiZleba gamoviyenoT hiperkavSirad, markerad, dizainis amocanebis gadasawy-

vetad da a.S. am elementis aucilebeli komponenti gaxlavT src atributi, romelic grafikuli failis URL-s warmoadgens.

SeniSvna: aRsaniSnavia, rom internetidan HTML-failebis kopireba jer kidev ar gvaZlevs saSualebas, visargebloT maTSi arsebuli naxatebiT. es naxatebi keS-saqaRaldeSi unda moviZioT da movaxdinoT CvenTvis sasurvel saqaRaldeSi maTi kopireba, Semdeg ki HTML failSi src atributebs unda mivaniWoT naxatebamde axali gzebis amsaxveli mniSvnelobebi.

27

sasargeblo rols asrulebs alt atributi. CarCoSi, romelSic naxati

itvirTeba internetidan (es procesi arcTu ise iSviaTad Wianurdeba), gamodis, vTqvaT, aseTi warwerebi:

fotosaTvis _ alt=”My photo”, naxatiani RilakisaTvis _ alt=”send”, hiperkavSirisaTvis _ alt=“URL”.

naxatisaTvis, rogorc wesi, uCveneben erT zomas (height an width), raTa dacul iqnes proporcia.

rukebi

IMG elementebi SeiZleba warmovidginoT, rogorc <MAP> (ruka) ele-

mentis Semadgeneli nawilebi, romelTagan TiToeuli dakavSirebulia hiper-

dayrdnobasTan da Tagvis dawkapunebisas sxvagan gadasvlis SesaZleblobas

uzrunvelyofs. Tuki am moqmedebaze serverma unda moaxdinos reagireba,

elementSi CavrTavT ismap atributs. sainteresoa, rom aq atributisaTvis mniSvnelobis miniWeba savaldebulo arcaa, Tumca xSirad mas mainc

ganusazRvraven mniSvnelobas:

ismap=”ismap” Tu es Cveni qmedeba (TagviT dawkapuneba) brouzeris dasamuSavebelia,

viyenebT sxva atributs, romelSic mieTiTeba rukis saxeli:

usemap=”# rukis saxeli”

rukis gamoyenebisas, pirveli, rac unda gavakeToT, es gaxlavT <MAP> elementis meSveobiT misTvis saxelis gansazRvra da areebad warmodgena Semdegi AREA elementebiT:

wre (circle); marTkuTxedi (rect); mravalkuTxedi (poly). (elementebisTvis unda vuCvenoT Sesabamisi parametrebis mniSvnelobebi.

ix. qvemoT). TiToeuli arisaTvis aucilebelia href atributis meSveobiT gadasvlis

misamarTis gansazRvra. dasaSvebia masSi gamosayvani naxatis Semcvleli war-

weris Seqmnac.

amis Semdeg, vqmniT rukasTan dakavSirebul IMG obieqtebs (saerTod, maTi moTavseba Web-furclis nebismier adgilze SeiZleba).

TiToeul obieqts gansazRvris Tavisi wesi aqvs. magaliTad, wrisaTvis

unda vuCvenoT centris x, y koordinatebi da z radiusi, mravalkuTxe-

disTvis - TiToeuli wveros, xolo marTkuTxedisaTvis _ zeda marcxena

da qveda marjvena kuTxeebis koordinatebi.

qvemoT moyvanilia Map.html furclis magaliTi, romelzec ganlage-

bulia ruka. igi ramdenime mravalkuTxeds Seicavs. danarTSi mocemulia am

rukasTan dakavSirebuli naxati, qvemoT kodSi map.jpg failis meSveobiT

warmodgenili.

28

<HTML> <HEAD> <TITLE>ruka</title> <META http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-

1252"> </head> <BODY> <map name="gadasvlebi"> <area href=mainpage.html shape="polygon" coords="81,108, 125,45,

212,28, 212,158"> <area href=test.html shape="polygon" coords="216,25, 290,49,

337,109, 213,159"> <area href=letters.html shape="polygon" coords="215,170, 340,118,

353,205, 304,274"> <area href=about.html shape="polygon" coords="208,177, 297,282,

217,309, 121,279"> <area onclick=parent.close(); shape="polygon" coords="199,169, 113,274,

66,204, 78,121" > </map> <H1 align="center" ><FONT face="AcadNusx">bmulebis ruka</font></H1> <HR WIDTH="100%" SIZE="1"> <p align="center"><img border="0" src="map.jpg" ismap

usemap="#gadasvlebi"></p> <HR WIDTH="100%" SIZE="1"> </body> </html>

rukisadmi mimarTva OBJECT elementis meSveobiTac SeiZleba:

<OBJECT data=”failis saxeli.gif“ type= ”image/gif” usemap=”#karta”> </object>

gif-is garda, SeiZleba jpg da png formatebis gamoyenebac. Tu naxati sxva formatSi momzadda, umravles SemTxvevaSi xerxdeba romelime

zemoaRniSnul formatTaganSi misi gadayvana.

ufro dawvrilebiT ganvixiloT zogierTi OBJECT elementi.

<APPLET> </applet> am elementis gamosayeneblad brouzerSi CaSenebuli unda iyos JAVA-s

interpretatori.

HTML kodSi apletis gamoZaxeba ase xdeba: <APPLET CODE=”failis-saxeli.class” width=nnn height=mmm>

komentaris hiperteqsti </applet> Java-programis kompilirebuli faili aq mxolod im saqaRaldeSi unda

moTavsdes, romelSic ganlagdeba Web-furceli (sxva bazuri misamarTis CvenebisaTvis aucilebelia codebase atributis gamoyeneba. umetes

29

SemTxvevaSi bazuri misamarTis nacvlad aq apletis srul URL misamarTs uCveneben. xolo, Tu es atributi naCvenebi araa, gamoiyeneba dumiliT gaTvaliswinebuli URL).

Semdeg naCvenebia fanjris zomebi (piqselebSi).

komentarSi moTavsebuli hiperteqsti mxolod im brouzerebs gamohyavT,

romlebic Java-sTan “mwyralad” gaxlavT.

Tu furcelze ramdenime erTmaneTTan “mosaubre” apleti gamoiyeneba,

saWiro xdeba maTi saxelebis gaTvaliswinebac name atributis meSveobiT: name=”apletis saxeli”

dasasrul, aqac SeiZleba mivmarToT sxva, CvenTvis ukve nacnob

atributebs: alt, align, vspace, hspace da a.S.

<OBJECT> </object> umartives SemTxvevaSi es elementi furcelze naxats ganaTavsebs:

<OBJECT date=”failis saxeli.png” type=”image/png”> amjobineben APPLET elementis OBJECT elementiT Secvlas:

<OBJECT codetype=”application/java” classid=”java: identifikatori” width=”nnn” height=”mmm”>

obieqtis teqsturi aRwera

</object> CamovTvaloT OBJECT elementis ZiriTadi atributebi:

classid=”obieqtis saxeli” - obieqtis unikaluri identifikatori an

misamarTi;

codebase=”URL” - sruli an bazuri URL. Tu gamoiyeneba es ukanaskneli, maSin iyeneben data da, SesaZloa,

archive atributebsac. data miuTiTebs obieqtis fardobiT misamarTze (Tumca dasaSvebia sruli URL-is Cvenebac), xolo archive uCvenebs erT an ramdenime damatebiTs misamarTs data-s stilSi.

codetype=”tipi” - obieqtis tipi. gamoiyeneba classid atributTan er-Tad;

type=”tipi” - obieqtis tipi (MIME); stadby=”Setyobinebis teqsti” - moqmedebs, rogorc adre Seswavlili

alt atributi. zogjer xdeba, rom obieqtis gaaqtiureba ver xerxdeba. aseTi SemTxvevi-

saTvis SegviZlia teqsturi Setyobinebis gaTvaliswineba:

<OBJECT classid=”identifikatori” data=”misamarTi/failis saxeli.tipi”>

obieqtis gamoyvana ver xerxdeba </object>

SeiZleba “avariulis” nacvlad obieqtSi CaSenebuli sxva obieqtis

(vTqvaT, naxatis) gamoyvana, magaliTad:

30

<OBJECT title=”teqsti” classid=”misamarTi/failis saxeli.tipi” >

<OBJECT title=”sxva teqsti” data=”naxatis failis saxeli.gif” type=”image/gif” > </object>

</object> SevniSnoT, rom obieqts igive atributebi TavianTi mniSvnelobebiT

SeiZleba gadaeces masSi Cadgmuli <PARAM> elementebis saxiTac.

formebi daniSnuleba, saerTo atributebi

forma warmoadgens e.w. marTvis elementebis konteiners. aseTi elemen-

tebis magaliTebia: teqstis Setanis velebi, gadamrTvelebi, Rilakebi, alme-

bi da sxv.

marTvis TiToeuli elementi iqmneba HTML elementebis meSveobiT.

formis gaaqtiurebis momentSi elementebs SeiZleba miniWebuli

hqondeT raime mniSvneloba. magaliTad, Setanis velisTvis es SeiZleba iyos

dumiliT arCeuli teqsti.

elements mivmarTavT name atributis meSveobiT, mniSvneloba ganisazR-

vreba value atributiT. gadamrTvelebSi im elementis nomeri, romlis arCe-

vansac akeTebs umeteswilad momxmarebeli, ganisazRvreba `1~-iT da es mniS-

vneloba mieniWeba tabindex atributs. swored masze dgas kursori formis gaxsnisas. tab Rilakze xelis daWeriT kursori gadadis momdevno (2,3,...)

velebze.

disabled atributis CarTviT formis elementi SeuRwevadi xdeba. misi

teqsti fermkrTaldeba. aseTi elementis arCeva da misTvis mniSvnelobis

Secvla ver xerxdeba.

marTvis elementebTan SeiZleba dakavSirebuli iyos xdomilobebi. xdomi-

lobebi is situaciebia, romlebsac iwvevs Cven mier kompiuterze

Sesrulebuli moqmedebebi. movaxdinoT maTi klasificireba:

klaviaturasTan dakavSirebuli xdomilobebi _ onkeydown - klaviSi daWerilia;

_ onkeyup - klaviSi aSvebulia;

_ onkeypress - klaviSi daWeril da aSvebul iqna.

TagvTan dakavSirebuli xdomilobebi

_ onclick - elementze dawkapuneba;

_ ondbclick - ormagi dawkapuneba; _ onmousedown - daWerilia Tagvis Rilaki;

_ onmouseup - Tagvis Rilaki aSvebulia;

_ onmousemove - Tagvis maCvenebeli elementis ubanSi gadaadgilda;

_ onmouseover - Tagvis maCvenebeli imyofeba elementze;

31

_ onmouseout – Tagvis maCvenebeli gascda elementis ubnis farglebs.

elementebis arCevasa da formebis redaqtirebasTan dakavSirebuli xdomilobebi

_ onfocus - elementi arCeulia (miiRo fokusi); _ onselect - elementis SigniT moiniSna teqstis nawili;

_ onchange - monacemebi elementSi Secvlil iqna;

_ onblur - elementma dakarga fokusi.

formaTa elementebi <ISINDEX>

es martivi elementi momxmarebels awvdis kompiuterTan dialogis

warmarTvis saSualebas. kompiuteris mxridan, karnaxis mizniT, dasaSvebia

promt atributis gamoyenebac. moviyvanoT ekranze Setanis velis Seqmnis

magaliTi:

<ISINDEX promt=”SeitaneT Zebnis kriteriumi”> davuSvaT, rom mimdinare Web-furclisTvis bazur misamarTad winaswar

gansazRvrulia internetSi romelime saZiebo saSualebis URL. Tu

momxmarebeli ISINDEX elementis velSi Seitans ramdenime sakvanZo sityvas,

brouzeri serverze gadaagzavnis moTxovnas:

http://www.dasaxeleba.domeni/?sityva1+sityva2+sityva3

SeniSvna: zogierTi saZiebo serveri “?” da “+” simboloebs Zebnis procesSi ver iyenebs.

<FORM> </form>

momxmareblis mier informacia formaze, rogorc wesi, ramdenime velSi

Seitaneba da mxolod Semdeg gadaigzavneba igi serverze am formasTan da-

kavSirebuli, vTqvaT, CGI-programiT dasamuSaveblad.

action atributi am programis saxelis CvenebisaTvis aris gaTvalis-

winebuli:

<FORM action=”http://www.dasaxeleba.domeni/programis saxeli”

method=”post”> formis elementebi </form>

formis damuSavebis erT-erTi variantia eleqtronuli fostis meSveo-

biT monacemebis gagzavna:

action=”mailto:misamarTi @serveri.domeni” formas sxvadasxva momxmareblebi avseben, romlebic SesaZloa, sxvadasxva

kodirebas iyenebdnen. maTi CamonaTvalis CvenebisaTvis gaTvaliswinebulia

atributi

accept-charset = ”kodirebebis sia”

32

formebis umetesobaze aTavseben reset da submit Rilakebs, romlebTanac

dakavSirebulia formis Sevsebis sisworis kontrolisa da gasufTavebis

programebi. am programebis gamosaZaxeblad gaTvaliswinebulia xdomilobebi:

onsubmit da onreset.

<INPUT> am elementiT vqmniT formis iseT nawilebs, rogorebicaa:

alami, gadamrTveli, Setanis veli.

elementi saboloo tegs ar saWiroebs, radganac yvela parametri

atributebis meSveobiT iqmneba.

elementis saxes gansazRvravs type atributi. igi Rebulobs mniSvnelo-

bebs:

`text~, `password~, `checkbox~ (alami), `radio~ (erTi gadamrTveli). gadamrTvelTa jgufis Sesaqmnelad gamoviyenoT Semdegi konstruqcia:

<H3> gadamrTvelebi </h3> <INPUT type=”radio” name=”SOO1” value=”pirveli”>

<INPUT type=”radio” name=”SOO1” value=”meore”> <INPUT type=”radio” name=”SOO1” value=”mesame” checked> checked atributi gansazRvravs, Tu romeli gadamrTveli unda airCes

dumiliT. ekranze es gadamrTvelebi aseTi saxiT gamovlen:

vagrZelebT type atributis nairsaxeobebis CamoTvlas:

_ “button” - qmnis raime daniSnulebis Rilaks;

_ “submit” - am Rilakze dawkapuneba adasturebs informaciis Setanas

formaSi;

_ “reset” - formas asufTavebs monacemebisgan; _ “image” - qmnis naxatian Rilaks. grafikuli naxatis miTiTeba xdeba

src atributiT; _ “file” - momxmarebels SeuZlia failis saxeli TviTonve akribos

Setanis velSi an mis mosaZebnad mimarTos brouzeris mier iqve gamotanil

browse Rilaks. arCeuli faili formas miuerTdeba.

_ “hidden” - momxmareblisgan damaluli elementis Seqmna, faqtobrivad,

formaSi cvladisa da misi mniSvnelobis gansazRvrisaTvis aris gaTvaliswi-

nebuli.

yovel INPUT elementSi CarTuli unda iyos name atributi. value atributi Setanis velisTvis qmnis dumiliT nagulisxmeb mniSvnelobas,

xolo RilakisTvis - warweras.

33

gadamrTvelebSi checked atributi SeiZleba gamoviyenoT mxolod

erTaderTi elementisTvis, almebis SemTxvevaSi ki – maTi nebismieri raode-

nobisTvis.

size atributi gansazRvravs Setanis velis sigrZes (simboloebSi). sasurvelia am sigrZis ramdenadme gadideba.

FORM elementis analogiurad, INPUT-Sic dasaSvebia accept atributis Cveneba. gaTvaliswinebulia agreTve sxva, SedarebiT naklebmniSvnelovani at-

ributebic.

moviyvanoT formis nimuSi anketuri monacemebis Sesatanad:

<HTML> <HEAD> <STYLE> table, input {font-family: LitNusx} </style> <META http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-

1252"> <TITLE>TABLE</title> </head> <BODY> <TABLE border=3> <FORM action="mailto:[email protected]" method="post"> <TR> <TD>saxeli: <TD><INPUT type="text" name="saxeli"> <TR> <TD>gvari: <TD><INPUT type="text" name="gvari"> <TR> <TD>telefoni: <TD><INPUT type="text" name="telefoni"> <TR> <TD>sqesi:&nbsp; &nbsp; <INPUT type="radio" name="sqesi" value="mamr"> mamr&nbsp; <INPUT type="radio" name="sqesi" value="mdedr"> mdedr <TD align="bottom"> <INPUT align="bottom" type="submit" value="gagzavna"> <INPUT type="reset" value="gasufTaveba"> </form> </table> </body> </html>

34

am magaliTSi formis elementebis ekranze mwyobrad gamosatanad gamoye-

nebul iqna cxrili. SevitanoT kodSi Cveni safosto misamarTi. “gagzavna”

Rilakze dawkapunebiT werili gadainacvlebs saqaRaldeSi “gasagzavni weri-

lebi”. SevideT am saqaRaldeSi da werili gavugzavnoT sakuTar Tavs.

<SELECT> <OPTION> </select> SELECT elementi gankuTvnilia Web-furcelze siis an menius gamosa-

yvanad, xolo OPTION elementi _ siis punqtis Sesaqmnelad. davweroT

Semdegi kodi:

<SELECT> <OPTION value=a> pirveli

<OPTION value=b> meore OP<OPTION value=c> mesame <OPTION value=d> meoTxe </select> Sedegad miviRebT Semdeg sias:

SELECT elementSi gamoyenebuli ZiriTadi atributebia:

• name _ axdens menius saxeldebas;

• multiply (mniSvneloba ar eniWeba) _ momxmarebels eZleva

erTdroulad siis ramdenime punqtis amorCevis saSualeba;

• size atributi im punqtebis ricxvs gansazRvravs, romlebic

ekranze Cans. SevniSnoT, rom dumiliT mxolod erTi striqoni

aisaxeba, mis marjvniv isarze dawkapunebiT ki CamoiSleba mTeli

sia.

OPTION elementSi selected atributi (mniSvnelobebs ar Rebulobs) gansazRvravs dumiliT arCeuli siis punqts, xolo value atributi

serveris mxareze monacemTa damuSavebisTvis aris gankuTvnili.

35

<TEXTAREA> </textarea>

es elementi, SELECT-is msgavsad, ekranze SeiZleba avtonomiuradac

gamoviyvanoT anu formis elementSi moTavsebis gareSe. igi rows da cols atributebiT qmnis teqstis Setanis da CaTvalierebis ubans. readonly atributiT ikrZaleba teqstis redaqtireba.

aRvniSnoT, rom SELECT da TEXTAREA elementebi iZleva ekranze

informaciis kompaqturad ganlagebis saSualebas.

<H2> TEXTAREA elementi</h2> <TEXTAREA name = “text_25” rows=5 cols=25 > aq Segvyavs sasurveli teqsti </textarea>

<BUTTON> </button>

INPUT elementisagan gansxvavebiT, aseTi Rilaki konteineri gaxlavT,

maSasadame, aqvs bolo tegic. es niSnavs, rom elementze SegviZlia teqstisa

da naxatis datanac. magaliTad:

<BUTTON name = “saxeli” value =“submit” type =“submit” > teqsti <IMG src = “naxatis faili”>

</button> type atributi Rebulobs button, submit an reset mniSvnelobas.

literatura:

1. А. Гончаров. Самоучитель HTML, «Питер» , 2001

2. А. Матросов, А. Сергеев, М. Чаунин. HTML4, «Вильямс» , 2003 3. Учебный курс «Компьютерные сети», Microsoft Press. Санкт-Петербург, 1999.

36

terminebis leqsikoni:

HTML (HyperText Markup Language – hiperteqstis moniSvnis ena) – Web-dokumentebis moniSvnis (gawyobis, daformatebis) ena.

Web-furceli - Web-serverze Senaxuli dokumenti (umeteswilad HTML formatis mqone), romelic serveridan CamoitvirTeba klientis

Web-brouzerSi. SeiZleba ganTavsdes lokalur kompiuterzec.

Web-brouzeri – programa, romlis meSveobiTac xorcieldeba WWW-Si informaciis moZieba da CaTvaliereba.

Internet Explorer – korporacia Microsoft-is mier Seqmnili Web-brouzeri.

Navigator – korporacia Netscape Communications-is mier Seqmnili

Web-brouzeri. xSirad mas Netscape-sac uwodeben.

Web-kvanZi - WWW-dokumentebis krebuli. aqvs sawyisi furceli,

romlidanac gadavdivarT krebulis sxva furclebze.

WWW (World Wide Web) – internetis yvelaze popularuli samsaxuri,

romelic metad aadvilebs informaciis Zebnis process da saerTod,

internetis samyaroSi mogzaurobas.

hiperteqsti - Cveulebriv teqstze ufro meti informaciuli da

funqciuri monacemebis Semcveli dokumenti.

elementi - HTML-is konstruqcia – konteineri, romelic Seicavs ama

Tu im wesiT dasaformatebul (an raime sxva gziT dasamuSavebel) mo-

nacemebs.

apleti (Applet) - programa, romelic Web-furclis CaTvalierebisas

dinamiurad miuerTdeba HTML-kods failis saxiT.

scenari (Script) - programa, romelic umetes SemTxvevaSi dawerilia

JavaScript-is erT-erT versiaSi da warmoadgens Web-furclis

maformirebel HTML-kodSi CarTul komponents.

freimi _ ekranis ubani Web-furclis CaTvalierebis SesaZleblobiT.

ekranis struqturis gansazRvra (vertikalze an horizontalze misi dayofa freimebad) xorcieldeba cols da rows atributebis meSveobiT.

GIF – naxati failebis yvelaze ufro popularuli formati Web-sivrceSi.

37

sarCevi

Sesavali ----------------------------------------------------------- 3

Web–furclis agebuleba ------------------------------------- 5

teqstis daformateba ------------------------------------------ 9

daformatebis damatebiTi saSualebebi specifikuri

teqstebisaTvis -------------------------------------------------- 11

kvlav stilis Sesaxeb. stilebis cxrilebi ------------ 12

stilebis kaskaduri cxrilebi ----------------------------- 13

siebi --------------------------------------------------------------- 15

cxrilebi --------------------------------------------------------- 17

sintaqsi HTML_Si ------------------------------------------- 20

freimebi ----------------------------------------------------------- 22

obieqtebi -------------------------------------------------------- 26

formebi ---------------------------------------------------------- 30

literatura ---------------------------------------------------- 35

terminebis leqsikoni ---------------------------------------- 36

danarTi ---------------------------------------------------------- 38

38