Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i...
Transcript of Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i...
![Page 1: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/1.jpg)
Wykłady z anatomii dla studentów
pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego
![Page 2: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/2.jpg)
Zdolność do rozmnażania
się jest jedną z właściwości
odróżniających materię
ożywioną od nieożywionej.
Im prymitywniejsze zwierzę,
tym prostszy jest proces
jego rozmnażania.
U ludzi jest to proces
reprodukcji płciowej, w
którym uczestniczą męskie i
żeńskie narządy,
zróżnicowane pod
względem anatomicznym i
fizjologicznym; nowy
osobnik rozwija się z
połączenia dwóch różnych
komórek płciowych (gamet).
![Page 3: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/3.jpg)
Dorośli mężczyźni i kobiety wytwarzają
wyspecjalizowane komórki rozrodcze,
zwane gametami – gamety męskie to
plemniki, a gamety żeńskie to jaja.
Zawierają one materiał genetyczny,
czyli geny na chromosomach.
Pozostałe komórki ciała posiadają 46
chromosomów, ułożonych w 23 pary, z
tym że gamety zawierają ich tylko 23,
po jednym z każdej pary.
Podczas zapłodnienia dochodzi do
połączenia się jaja z plemnikiem;
powstała komórka , zygota, posiada
już pełny komplet chromosomów.
Zygota zagnieżdża się w ścianie
macicy, gdzie wrasta i rozwija się
podczas trwającej 40 tygodni ciąży, aż
do urodzenia się dziecka.
![Page 4: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/4.jpg)
![Page 5: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/5.jpg)
![Page 6: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/6.jpg)
Żeński układ rozrodczy Zewnętrzne narządy płciowe
Wewnętrzne narządy płciowe
![Page 7: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/7.jpg)
Zewnętrzne narządy płciowe
Wargi sromowe większe
Wargi sromowe mniejsze
Łechtaczka – odpowiednik prącia u mężczyzn
Błona dziewicza
Gruczoły przedsionkowe
Krocze – obszar od podstawy warg mniejszych do odbytu
![Page 8: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/8.jpg)
Wewnętrzne narządy płciowe Pochwa – włóknisto
mięśniowy kanał łączący zewnętrzne i wewnętrzne narządy rozrodcze.
Przebiega ona skośnie ku górze i ku tyłowi pod kątem około 45st pomiędzy pęcherzem moczowym od przodu a odbytnicą i odbytem z tyłu.
U osoby dorosłej jej przednia ściana ma około 7,5 cm, a ściana tylna około 9 cm długości.
![Page 9: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/9.jpg)
Wewnętrzne narządy płciowe Macica – narząd mięśniowy o
gruszkowatym kształcie, leży w jamie macicy między pęcherzem moczowym a odbytnicą. U większości kobiet jest ona nachylona ku przodowi i zgięta pod prawie prostym kątem w stosunku do pochwy.
W pozycji stojącej macica znajduje się w pozycji niemal poziomej. Ma ona około 7,5 cm długości i 5 cm szerokości, grubość zaś jej ścian wynosi około 2,5 cm, a masa 30-40 gramów.
Macica składa się z dna, trzonu i szyjki macicy.
![Page 10: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/10.jpg)
Wewnętrzne narządy płciowe Jajowody, mające około 10
cm długości, rozciągają się od boków macicy pomiędzy jej trzonem a dnem. Leżą na górnym wolnym końcu więzadła szerokiego, a ich trąbkowato ukształtowane boczne końce wnikają do jego tylnej ściany, otwierając się do jamy otrzewnej w pobliżu jajników.
Na końcu każdego jajowodu występują palczaste wypustki, zwane strzępkami.
![Page 11: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/11.jpg)
Wewnętrzne narządy płciowe Jajniki – są żeńskimi
gonadami, umieszczonymi w płytkim dołku na bocznych ścianach miednicy. Mają 2-3,5 cm długości, 2 cm szerokości i 1 cm grubości. Każdy z nich jest przymocowany do górnej części macicy więzadłem właściwym jajnika oraz szerokim pasmem tkankowym, zwanym krezką jajnika.
Jajniki zbudowane z dwóch warstw tkanek: rdzeń i kora.
![Page 12: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/12.jpg)
Jajniki
Kora otacza rdzeń (tkanka łączna, naczynia i nerwy), posiada szkielet, czyli zrąb, pokryty nabłonkiem z listewek płciowych.
Zawiera on pęcherzyki jajnikowe (pęcherzyki Graafa) na różnych etapach dojrzewania, a w każdym z nich znajduje się jajo. Przed okresem dojrzewania jajniki są nieczynne, nie mniej jednak w ich zrębie znajdują się już niedojrzałe pęcherzyki, znajdujące się w ciele kobiety od urodzenia. Co około 28 dni w okresie rozrodczym jeden pęcherzyk Graafa dojrzewa, pęka i uwalnia jajo do jamy otrzewnej.
Proces ten, zwany owulacją (jajeczkowaniem), następuje w trakcie większości cyklów miesiączkowych.
Po owulacji pęknięty pęcherzyk przekształca się w ciałko żółte (corpus luteum), które z kolei pozostawia niewielką trwałą bliznę na powierzchni jajnika, zwaną ciałkiem białawym (corpus albicans).
![Page 13: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/13.jpg)
![Page 14: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/14.jpg)
Piersi Piersi, czyli gruczoły sutkowe,
są dodatkowymi narządami kobiecego układu rozrodczego. Istnieją one także u mężczyzn, ale tylko w postaci szczątkowej.
Gruczoły sutkowe składają się z różnej ilości tkanki gruczołowej, odpowiedzialnej za wytwarzanie mleka, a podpieranej przez tkankę tłuszczową i włóknistą tkankę łączną, które przytwierdzają piersi do klatki piersiowej.
W każdej piersi znajduje się około 20 płatów wytwarzających mleko. Płaty te są wyposażone w drobne przewody mleczne, prowadzące do brodawki sutkowej.
![Page 15: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/16.jpg)
Męski układ rozrodczy
Moszna
Jądra
Powrózek nasienny
Pęcherzyki nasienne
Przewody wytryskowe
Stercz (prostata)
Cewka moczowa i prącie
![Page 17: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/17.jpg)
![Page 18: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/18.jpg)
Męski układ rozrodczy
Moszna – torebka zbudowana z ciemno ubarwionej skóry, tkanki łącznej oraz mięśniówki gładkiej.
Jądra są gruczołami rozrodczymi mężczyzny, stanowiącymi odpowiednik jajników u kobiet. Zwisają w mosznie na powrózkach nasiennych, otoczone trzema warstwami tkanek: osłonka pochwowa, błona biaława, błona naczyniowa.
![Page 19: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/19.jpg)
Budowa jądra W każdym jądrze znajduje się
200-300 płacików, w których występuje 1-4 krętych pętli, zwanych kanalikami nasiennymi, złożonych z zarodkowych komórek nabłonkowych. Pomiędzy kanalikami występują komórki śródmiąższowe, które po osiągnięciu dojrzałości płciowej wydzielają hormon testosteron.
Na górnym biegunie jądra kanaliki łączą się ze sobą w jeden, długości około 6 metrów, wielokrotnie złożony i ciasno upakowany w masę zwaną najądrzem.
Opuszcza on mosznę jako nasieniowód, biegnąc w powrózku nasiennym, który doprowadza do jądra naczynia krwionośne i chłonne.
![Page 20: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/20.jpg)
Funkcje jąder
W kanalikach nasiennych jadra powstają plemniki (nasienie), dojrzewające w trakcie przechodzenia przez długie i kręte przewody najądrza, gdzie następnie są przechowywane.
Dojrzały plemnik posiada główkę, wstawkę i długi ogonek w postaci witki, która nadaje mu ruch. Główka jest niemal w całości wypełniona przez jądro, zawierające jego DNA. Znajdują się też w niej enzymy konieczne do penetracji zewnętrznych warstw jaja.
![Page 21: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/21.jpg)
Powrózek nasienny i nasieniowód Na powrózku nasiennym jądro jest
podwieszone w mosznie. Każdy powrózek zawiera tętnicę jądrową, żyły jądrowe, naczynia chłonne, nasieniowód i nerwy jądrowe.
Pokryty osłonką z mięśnia dźwigacza jądra oraz powięzi, powrózek wychodzi przez kanał pachwinowy.
Nasieniowód ma około 45 cm długości. Biegnie od jądra w górę przez kanał pachwinowy i dalej przyśrodkowo ku tylnej ścianie pęcherza moczowego, gdzie łączy się z przewodem pęcherzyka nasiennego, tworząc przewód wytryskowy.
![Page 22: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/22.jpg)
![Page 23: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/23.jpg)
Pęcherzyki nasienne
Pęcherzyki nasienne to dwie małe włóknisto-mięsniowe torebki, wyścielone nabłonkiem walcowatym, które leżą na tylnej stronie pęcherza moczowego.
Pęcherzyki nasienne kurczą się, wyciskając przechowywaną w nich zawartość, płyn nasienny, podczas wytrysku. Płyn nasienny, stanowiący 60% całej objętości płynu wyrzucanego podczas orgazmu mężczyzny, zawiera substancje odżywcze wspomagające plemniki na ich drodze w żeńskim układzie rozrodczym.
![Page 24: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/24.jpg)
Stercz (gruczoł krokowy, prostata)
Stercz leży w jamie miednicy ku przodowi od odbytnicy, za spojeniem łonowym, otaczając pierwszy odcinek cewki moczowej. Składa się zewnętrznej włóknistej osłonki, warstwy mięśniówki gładkiej i gruczołowatej tkanki zbudowanej z walcowatych komórek nabłonkowych.
Stercz wydziela rzadki mleczny płyn, który w około 30% składa się na nasienie, nadając mu mleczny wygląd. Zawiera on enzym wzmagający krzepliwość, który zagęszcza nasienie w pochwie, zwiększając szanse utrzymywania go w bliskości szyjki macicy.
![Page 25: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/25.jpg)
![Page 26: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/26.jpg)
Cewka moczowa
Cewka moczowa u mężczyzny jest wspólna drogą dla moczu i dla nasienia. Ma ona 19-20 cm długości i składa się z trzech części.
- Część sterczowa
- Część błoniasta – od stercza do opuszki prącia
- Część gąbczasta – znajduje się w ciele gąbczastym prącia
![Page 27: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/27.jpg)
Prącie Prącie dzieli się na nasadę i trzon.
Nasada znajduje się na kroczu, trzon zaś otacza cewkę moczową. Jest on utworzony przez dwie walcowate masy tkanki jamistej i mięsień gładki.
Dwa boczne słupy zwane są ciałami jamistymi, natomiast słup pomiędzy nimi, w którym przebiega cewka moczowa, nosi nazwę ciała gąbczastego.
Stymulacja przywspółczulna powoduje wypełnianie się krwią ciał jamistych i gąbczastego, co jest następstwem rozszerzenia się naczyń tętniczych i zwężenia żylnych, co zwiększa dopływ krwi do prącia, ale utrudnia jej odpływ. Powoduje to przekrwienie i wyprostowanie prącia, niezbędny element stosunku płciowego.
![Page 28: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/28.jpg)
Droga plemników – nasienie stanowi tylko 10% końcowego
ejakulatu, którego reszta składa się z płynów pochodzących
z pęcherzyków nasiennych i ze stercza.
![Page 29: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/29.jpg)
![Page 30: Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ...drstrychar.com/content/uploads/2018/04/Uklad-rozrodczy.pdf · Podczas zapłodnienia dochodzi do połączenia się jaja z plemnikiem;](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022013018/5c76f3b009d3f2b0618c25e1/html5/thumbnails/30.jpg)