TYP: Aschelmintes (Nemathelmintes) - obleceGROMADA: Nematoda - nicienieWszystkie gatunki pasoytnicze wchodz do tej gromady. Gatunkw niepasoytujcych jest duo wicej. Wszystkie nicienie maj silne dziaanie alergizujce.Ciao otoczone worem skrno-miniowym zoonym z: oskrka, hipodermy, warstwy miniowej. Wntrze wypenia pyn jego cinienie nadaje robakowi charakterystyczny turgor. Wszystkie narzdy wewntrzne s cewkowate. G. przewd pokarmowy i narzdy rozrodcze.Hipoderma tworzy tzw. 4 waki hypodermalne. Nie maj ukadu krenia (wystarcza pyn) ani ukadu oddechowego (w jelicie brak tlenu na tyle, by mogo by oddychanie tlenowe). Energi czerpi z rozkadu glikogenu do lotnych kwasw tuszczowych.Ukad wydalniczy w bocznych wakach hypodermalnych. Zbudowany z 1 lub 2 komrek ich wypustki wanie w bocznych wakach cz si z przodu i uchodz na zewntrz. Przypomina liter H.Ukad nerwowy prosty z pni nerwowych. Zwj okoogardzielowy. Do przodu 6 krtkich pni (zawsze). Do tyu dwa podstawowe pnie gwny brzuszny (w waku brzusznym) i mniejszy grzbietowy. Poza tym po 3 pary pni nerwowych bocznych i 3 pary przyrodkowych. Biegn ju w pynie, nie w wakach.Wkna miniowe od wakw grzbietowego i brzusznego. Cz wkien nerwowych idzie do mini prymitywne synapsy. Moliwe tylko ruchy wijce, na boki. Nicienie wzrastajc liniej oskrek wic nie ogranicza wzrostu. U pasoytw zwykle 4 procesy linienia. To co pochodzenia entodermalnego pokryte oskrkiem. Przednia i tylna cz jelita te pokryta oskrkiem (entodermalna) te linieje! Cz rodkowa jelita endodermalna. Przewd pokarmowy rozpoczyna si otworem gbowym wargi, na nich brodawki mechanoreceptory lub chemoreceptory. U glist 3 wargi, u owsikw 6. Midzy brodawkami s festony zagbienia. Dalej torebka gbowa. U tgoryjcw obszerna, u pozostaych szcztkowa. W torebce mog by listewki tnce lub zby (mog dziki nim rozcina bon luzow jelit). Gardziel ma na przekroju ksztat trjkta. Cz miniowa i cz rurkowata. Cz rurkowa wana, bo otoczona tzw. stichocytami kady ma ujcie do gardzieli, ich funkcja nie jest poznana. Cz miniowa ma 3 gruczoy trawienne ujcie do wiata, funkcje trawienne. Jeli gardziel bez adnych przewe filariopodobna (filarioidalna). Jeli ma przewenia, skada si z trzonu, przewenia i rozszerzenia ksztat rabditoidalny tak maj zwykle postaci inwazyjne. Cz gardzielowa jest silnie uminiona, dalej jelito ju prawie nie ma mini (ewentualnie troch w czci rodkowej). Za gardziel zastawka. U owsikw bulbus, a Ancylostomatidae tzw. odeczek. Gruczoy analne o funkcji wydalniczej (?).Mski ukad pciowy uchodzi do przewodu pokarmowego, do steku. eski ma ujcie osobne w rnym miejscu. Ukad rozrodczy najczciej parzysty, czasem redukcja do pojedynczego. U samcw parzyste jdra, przewd wyprowadzajcy, pcherzyk nasienny, przewd wytryskowy do tylnej czci jelita. Narzdy dodatkowe zalene od gatunku. S to zwykle twory skrka. Najczciej parzyste szczecinki kopulacyjne, u podstawy mog by unerwione czuciowo. Gubernaculum oskrkowy kana, w ktrym poruszaj si szczecinki. W tylnej czci ciaa moe by oskrkowa torebka kopulacyjna. Zwykle trjdzielna, boniastapaty wsparte na eberkach oskrkowych.

U samic ukad macicy:amfidelficzny opistodelficzny prodelficzny

Mog si tworzy torebki przechowujce nadmiar spermatocytw. Jajnik prowadzi do macicy, potem jest pochwa pochwy cz si i uchodz w jednym otworze pciowym. Kocowy odcinek macicy silnie uminiony, tzw. jajomiot dozownik jaj.

Cykle rozwojowe:Mog by geohelmintami (jeli nie musz mie ywiciela poredniego) lub biohelmintami (jeli maj ywiciela poredniego). Dla rnicowania gatunkw bardzo wana jest budowa jaj.

JAJA NICIENI

gruboskorupkowe cienkoskorupkowe z przydatkami

z zygot z zarodkiem, do 16 blast. powyej 16 blast. z larw Trichocephalidae (cz.)larw Syngamidae (guz.)

Ascarididae Oxyuridae Nematodirus Strongyloidae StrongyloididaeAnisakidae Syphacidae Ancylostoma- TrichostrongylidaeMetastrongylus tidae

Przydatki w jajach owalnych. Guziczek jeeli tylko przylega do ciany, jeli wnika w cian to czopek. Zawsze na biegunach. Jest to podzia tylko powierzchowny np. jaja Syngamidae maj ju wewntrz podzia na blastomery. Jaja gruboskorupkowe z zygot maj rne ksztaty, otoczki biakowe, itd. U Toxocara canis specyficzna ornamentacja skorupki.

Sprostowanie do ksiek:U Ascaris suum w lecie mog si wyksztaca larwy III - II linka jest w rodowisku zewntrznym, nie ma jej wic w wtrobie ywiciela. Linki u ywiciela w pucach i jelicie!

A.suum, A.lumbricoides morfologicznie nie do odrnienia, ale nie dao si krzyowo zaraa wi i ludzi.

Najwiksze uszka oskrkowe ma Toxocara cati, potem Toxascaris leonina, na kocu T.canis.

U owsikw jest bardzo duy dymorfizm pciowy. Samce do 1,5cm, samice 10x tyle. Ale s samice krtko- i dugoogoniaste (dugo samic to g. ogon).

Wielkoci jaj uczy si w zarysie (rzd wielkoci, zaokrglenia).

W glistnicy byda bardzo istotne mleczne plamki na wtrobie.

RODZINA: OxyuridaeOxyuris equi owsik koski.W jelicie grubym i lepym koniowatych. Ogromny dymorfizm; samce 1-2cm, samice 2-16cm. Rnice w dugoci samic to gwnie dugo ogona. Nim przyczepiaj si w fadach odbytu, bo otwr pciowy jest z przodu. W budowie gardzieli w tylnej czci jest bulbus charakterystyczne wzdcie; sabo zaznaczona cie. Brak wzdcia oskrkowego z przodu. Tylny koniec samca zagity w stron brzuszn. Nie maj torebki kopulacyjnej, tylko 1 szczecink. Jajo gruboskorupkowe, zawiera zarodek. Do fazy inwazyjnej 3-5 dni. Larwa inwazyjna II stadium. Zaraenie larw lub jajami. Rozwj prosty larwa do jelita, w jelicie grubym 3 linki. Okres prepatentny ok.2-5 miesicy.U podstawy ogona konia tzw. zaczosy (zmierzwienie od czochrania). Dobrze widoczne zielonkawe pakiety jaj.. u modych koni spadek przyrostw, nerwice, itd.Profilaktyka uciliwa usuwanie jaj przez mycie, wymiana ciki.Diagnostyka celofan na bagietce lub przylepiec pobieranie wymazu z odbytu. Czasem moe si zdarzy, e w kale brak jaj, wic rozmaz z kau nie zawsze jest miarodajny lepiej wymaz z odbytu.

Enterobius vermicularis (owsik ludzki).Zachorowania masowe. Samiec do 0,5cm, samica ok.1cm. charakterystyczny ostry ogonek, tylny koniec samca zakrcony na stron brzuszn. Bulbus i wzdcie oskrkowe na przednim kocu. Po 6-8h jaja s inwazyjne. Samica przykleja jaja g. noc. Mode owsiki mog albo odpada, np. do pocieli, albo wpeza z powrotem do odbytu (retroinwazja, autoendoinwazja). Okres prepatentny 2-4 tygodnie. Szybko due nagromadzenie w domu.Larwy inwazyjne mog si wylga, ale mog te zostawa w jajach. Bardzo dugo s wic aktywne. Rozwj prosty. Bardzo grony, g. dla dzieci do ok.14 lat. W przedszkolach itp. inwazja nawet do 100%. Te u map. Diagnostyka: niepokj, ble brzucha, nerwice, objawy nerwowe, biegunki. Wymazy z odbytu. Czasem tez widoczne przy odbycie robaki.

Passalurus ambiguus.Moe by te stwierdzony u nutrii, nie tylko u zajcowatych. Samiec 0,5cm, samic 1cm. Otwr gbowy z 4 brodawkami i 3 zbkami. Cienkie skrzydeka boczne wzdu ciaa. Bulbus, brak wzdcia. Ogonek jak szpada szczecinka z opatkowat nasad. Rozwj larwy inwazyjnej (3) 7-8 dni. Rozwj prosty.

RODZINA: SyphacidaeSkrjabinema ovis.Owsik owczy. W Polsce wystpuje bardzo rzadko. Samce i samice 6-8mm. Podobny do reszty. Charakterystyczny bulbus. Jaja podobne do jaj motyliczki.

RODZINA: AscarididaeAscaris suum; Ascaris lumbricoides.Niby dwa gatunki, ale nie ma do tego podstaw morfologicznych ani biologicznych. Tylko na podstawie tego, e winie nie zaraaj si glist ludzk. Samiec ok.18cm, samica do 25cm. Gruboci owka, oba koce szpiczaste. Samce zagity koniec, brak torebki kopulacyjnej, zawsze 2 szczecinki kopulacyjne.Otwr gbowy z 3 wargami, torebka gbowa szcztkowa. Otwr pciowy w przedniej czci ciaa. Samica, ktra ju kopulowaa, ma na ciele wkls obrcz pozostao po ciskajcym samcu. Jaja ok. 60-70m x 46-50m; owalne, gruboskorupkowe; zawieraj zygot. Te, ktre si rozwin, maj jeszcze pofadowan biakow otoczk. Jaja jaowe tego nie maj.Rozwj: przykad klasycznego rozwoju glist. W jaju 3-4 tygodnie rozwija si larwa inwazyjna. Geohelminty jaja w rodowisku zewntrznym. W jaju linka (warunki do linki, to odpowiednia temperatura, wilgotno i dostp tlenu) powstaje larwa II stadium. W ciepych miesicach jeszcze II linka larwa III stadium (nie bdzie ju linienia w wtrobie). Po zjedzeniu z jelit do wtroby (ewentualna II linka), do puc (III linka), z powrotem przez gardo do jelit cienkich(IV linka). Okres prepatentny dugi 8-10 tygodni.Mog by ywiciele pareteniczni ddownica i uki kaoerne (w ciele tuszczowym) jeli zjedz jajo inwazyjne. One musz by zjedzone przez wini (g. ddownice). Ddownica yje 4 lata larwa w niej przez cay czas jest inwazyjna. Take larwy much ale muchy nie maj znaczenia dla wi. Objawy: do powane. Inwazje w chlewni do powszechne. Formy inwazyjne bardzo odporne. Masowa inwazja moe prowadzi do zaczopowania jelita. Glisty lubi wciska si w wskie przewody (ciowe, trzustkowe, itp.). winie characze, sabe przyrosty, ogromne wychudzenie. Take objawy nerwowe zakopywanie ryja w cik, ruchy maneowe, utrata rwnowagi. Biegunki. Na powierzchni wtroby charakterystyczne mleczne plamy. Zmiany take w pucach kaszel, wypyw z nosa. Askaridioza larwalna (objawy z puc i wtroby); imaginalna (objawy jelitowe i nerwowe). W jelicie charakterystyczne cieczenie ciany (intestinum papyraceum). Jelito moe ulec przerwaniu.Rozpoznanie: badanie kau. Teoretycznie w przypadku jaj cikich metoda sedymentacyjna, bo nie wypyn. Ale w metodzie flotacji w roztworze soli wypynie wszystko.

Parascaris equorum.Zwykle u modych koni (5-7 miesicy). Rzadko wystpuje. Samiec do 28cm, samica nawet do 50cm (zwykle 35cm). Te 2 szczecinki kopulacyjne, troch dusze. Jajo kuliste, 80-100m, gruboskorupkowe, o skorupce wknistej, ornamentacja chropowata, w rodku zygota. Rozwj typu Ascaris. Okres prepatentny 3-4 miesice. Objawy podobne do A.suum. Objawy kolkowe.Diagnostyka: flotacja w nasyconym roztworze soli.

Ascaridia galli.Samiec do 8cm, samica 5-12cm. Najduszy nicie u ptakw. Nie odbywaj wdrwek w organizmie ptaka. Larwa inwazyjna II stadium. Kolejne linki w wietle lub cianie jelita. Okres prepatentny 4-6 tygodni. Jaja nieodrnialne od Heterakis gallinarum. Owalne, gruboskorupkowe, z zygot, 60-70m. Choruj g. kury, najczciej u brojlerw. U samcw wystpuje przyssawka przedstekowa. Szczecinki rwne; skrzydeka imitujce torebk kopulacyjn.Larwa inwazyjna po ok.2-3 tygodniach.Lokalizuje si w jelicie cienkim kur, ale te u indykw, perliczek.Larwy III stadium wnikaj do gruczow Liberkhna - faza histotropowa.

Toxascaris leonina.Naley rwnie do rodziny Ascarididae; nie ma odeczka.

RODZINA: AnisakidaeToxocara canis; T.cati.T.canis psy, lisy; T.cati koty, lisy; Toxascaris leonina psy, koty, lisy.Najwiksza T.canis samce do kilkunastu cm, samice 20cm i wicej. Pozostae dwa gatunki samce 6-7cm, samice do 10cm.Otwr pciowy u wszystkich z przodu, zagity koniec ciaa samca, dwie szczecinki kopulacyjne. Rni si skrzydekami oskrkowymi najwiksze ma T.cati, potem T.leonina, najmniejsze T.canis.Jaja: T.leonina 70-80m, kuliste, gruboskorupkowe, bez ornamentacji, w rodku zygota; T.canis gruba skorupka z ornamentacj (jamki), zygota niewidoczna; T.cati ornamentacja bardzo delikatna, zygota dobrze widoczna.T.leonina to glista nie odbywajca wdrwek. Okres prepatentny ok.1,5 miesica.T.canis zalenie od wieku ywiciela. U psw do 4 miesica rozwj typu Ascaris, okres prepatentny ok.1 miesica. U starszych wdrwka somatyczna larwa zjedzona w jaju, lokalizuje si w ciele tuszczowym, najczciej okoonerkowym. U suk hormony ciowe uaktywniaj larwy. Najczciej w III trymestrze mog one przechodzi przez oysko. Ich rozwj zahamowany w podzie na poziomie wtroby lub puc. Dalszy rozwj po porodzie. Szczenita mog te zaraa si z mlekiem matki. Take zaraenie od ywicieli paretenicznych.T.cati te wdrwka somatyczna, ale kocita nie mog zarazi si przez oysko. Mog z mlekiem, itd.Objawy: perwersyjny apetyt, wymioty, biegunki i zaparcia, anemia, brzydki wos, drgawki rzucawka. Najbardziej wraliwe 3-10 tygodni.Larwa migrans visceralis u ludzi zaraenia przez caowanie zwierzt, zabawy w brudnym piasku, przez surowe miso. Wikszo larw w miniach, cz jednak w oku lub mzgu.Wystarczy odrobaczy!

Anisacis simplex.W postaci dojrzaej u delfinw, fok, rekinw, ryb. W jelicie cienkim. D. do 5cm. Cechy charakterystyczne dla Anisacidae. odeczek. Jaja na dno - larwy inwazyjne kryl, skorupiaki II stadium ryby (te ledzie) w jamie otrzewnowej larwy III stadium foki i in. w jelicie formy dojrzae.Jeli ledzia zje czowiek nieytowe zapalenie luzwki odka ble gowy, biegunka, wzrost temperatury. Nawet miertelne. Niebezpiecznie, g. w przypadku ledzi maosolnych. Poza tym ryb nie patroszy si ju na statku. U nitych ryb larwy te przechodz z jamy otrzewnowej do mini (w jamie otrzewnowej wida dugie do 1cm sprynki).

RODZINA: HeterakidaeHeterakis gallinae.Dugo do 1,5cm. Samiec ma przyssawk przedstekow, nierwne szczecinki kopulacyjne. Larwa inwazyjna po 2 tygodniach. Ostatecznie lokalizuje si w jelicie lepym kur, drobiu. III linka larwy w jelicie lepym. Okres prepatentny 4 tygodnie. Jest przenosicielem Histomonas melagridis (moe by zawarty w jajach).

RODZINA: StrongyloididaeWgorki to rodzina do jednorodna, podobne do siebie. S.ransomi u wi; S.stercoralis czowiek, misoerne; S.papillosus owce, kozy; S.werteri konie.Pasoytnicze s pokolenia partenogenetycznych samic. Najmniejszy S.stercoralis (do 3mm), najwikszy S.papillosus (samica do 8mm). Otwr pciowy z tyu, gba z 4 wargami. Jajo ok.50m, cienkoskorupkowe, z larw. Wszystkie dokonuj inwazji g. przez skr, czasem p.o. tzn. przebijaj przeyk i dostaj si do krwi. Przemiana pokole pokolenia pasoytnicze i wolno yjce. Nie musi jednak wystpowa zawsze. Czasem tylko pasoytnicze. W Polsce przemiana pokole wystpuje lepsza wymiana genw. Wolno yjce s mniejsze (dorose najwyej 1mm). Rozwj bardzo szybki. W jelicie cienkim samice skadaj jaja ju po kilku godzinach w odpowiedniej temperaturze moe si wyklu larwa I stadium (jeeli zbieramy ka w terenie i wieziemy kilka godzin, to naley ju szuka larw, nie jaj). W rodowisku zewntrznym dwie linki ok. 3-5 dni. Atakuj przez skr, ewentualnie przez gardo i przeyk do krwi. Wdrwka przez serce, puca przeykanie i do jelita cienkiego. S.ransomi okres prepatentny 6 dni; S.papillosus do 9 dni. W jelicie dopiero 3 i 4 linka. Warunki w chlewni s idealne dla wgorkw. Pasoyty bardzo niebezpieczne, zwaszcza dla modych prosit. Nawet upadki.Przebieg choroby: - faza skrna czerwone grudki na skrze, wykwity, sztywno mini;- faza pucna duszno, kaszel, wypyw z nosa, zapalenie puc;- faza jelitowa nieyt jelit, biegunki i zaparcia, wychudzenie, objawy nerwowe.Leczenie profilaktyczne mao skuteczne. Najlepsza dezynfekcja.

RODZINA: TrichocephalidaeTrichuris trichuria czowiek; Trichocephalus suis winie; Trichocephalus vulpis psy, misoerne, krowy.Trichocephalus suis samce i samice do 3-5cm; T.vulpis do 7cm. Oba gatunki pozostae cechy maja wsplne. Cz przednia ciaa wosowata, tylna rozszerzona. U samcw i samic pojedynczy ukad pciowy. Gardziel krtka cz miniowa, dalej cienka rurkowata, otoczona stichocytami (komrki o funkcji nieokrelonej) tworzcymi stichosom. Ich ilo nieokrelona. Tylny koniec ciaa samca zawinity, z 1 szczecink otoczon kolczast pochewk. U samcw stosunek przodu do tyu 1,5:1; u samic 2:1.Jaja owalne, beczkowate, ok.60m (T.vulpis do75m) z czopkami, zawsze zawieraj zygot. S geohelmintami. Pasoytuj w jelicie grubym. Wwiercaj si przedni czci pod bon luzow szukajc woniczek. Rozwj prosty, bez ywiciela poredniego.Larwa nieinwazyjna po I lince zaraenie per os. W jelicie 3 linki. Okres prepatentny T.suis 1,5 miesica; T.vulpis 2-3 miesice. Okres wyksztacania si larwy inwazyjnej w jaju 2-3 tygodnie. Niebezpieczny pasoyt, zwaszcza u prosit. Nieytowe, te krwotoczne zapalenie jelit grubych. Kacheksja, apatia, upadki.

RODZINA: CapillaridaeCapillaria obsignata (1); Capillaria caudinflata (2).Kury, drb, gobie w jelicie cienkim. 1 samiec 1cm, samica 1,5cm. 2 samiec 2cm, samica do 3cm. Cz przednia wosowata, tylna grubsza ale bez wyranej granicy. Otwr pciowy u samic poniej przejcia czci cienkiej w grub. Samiec ma 1 szczecink w pochewce, a u samic moe by przydatek przy szparze sromowej. U 1 brak, u 2 bardzo wyrany. Jaja asymetryczne (beczka z jednej strony spaszczona), do 40m, z zygot. U 1 pofadowana powierzchnia. U 1 ptak zaraa si zjadajc jajo inwazyjne; w organizmie 3 linki. Okres prepatentny 3 tygodnie.2 biohelmint ywiciel poredni to ddownice (zjadaj jaja z larw 1); ok. 1 miesica; 2 linki w jamie ciaa. Drb zaraa si zjadajc ddownic. Okres prepatentny 2-4 tygodnie.

Capillaria plica.U misoernych. Samiec do 3cm, samica do 6cm. Morfologia bardzo podobna, ale pasoytuj w pcherzu moczowym (jaj szukamy wic w moczu). Biohelminty ywiciel poredni to ddownica. Okres prepatentny 2 miesice. Bardzo rzadki pasoyt.

RODZINA: SyngamidaeSyngamus tracheae.Samica do 2cm, samiec do 0,5cm. Hematofagi dlatego czerwonej barwy. Obszerna, kielichowata torebka gbowa na dnie 8 zbkw. Pasoytuje w tchawicy bardzo wielu gatunkw ptakw. Samiec torebka kopulacyjna i 2 szczecinki. Osobniki zczone ze sob w staej kopulacji. Jaja owalne, 60-70m, z guziczkami, w rodku zarodek do 16 blastomerw.Geohelmint, ale mog by ywiciele pareteniczni (ddownica, limak). Larwa inwazyjna po tygodniu larwa III stadium. Zaraenie per os: larw, jajem lub przez zjedzenie ywiciela paretenicznego. Z jelit do krwi; przez serce, puca do tchawicy. Okres prepatentny 2-3 tygodnie. Bardzo niebezpieczny pasoyt atwe zawleczenie przez dzikie ptaki, zwaszcza w wolnym chowie.Objawy zalene od gatunku ptaka, wieku, miejsca usadowienia (najgorzej w rozwidleniu tchawicy) i intensywnoci inwazji. Diagnostyka: mona przewietla tchawic.Dusznoci, wycignita szyja, pienisto-krwisty wypyw z dzioba, wiszczcy oddech, wychudzenie, anemia, upadki.

RODZINA: MetastrongylidaeDictiocaulidae i Protostrongylidae to ju dzi odrbne rodziny.Metastrongylus elongatus.Wystpuje do rzadko, tylko w wolnym chowie wi. Biohelmint. Samiec do 2,5cm, samica 5cm. Z przodu 2 trjpatowe wargi, gardziel flaszkowata. Torebka kopulacyjna zwarta, niezbyt mocno rozwinita, rozpita na buawkowato zakoczonych eberkach. 2 dugie zawinite szczecinki (do 4,5mm). Otwr pciowy samicy przyodbytowo, przykryty kulistym rozdciem oskrka. Tu do wane (jak na pucniaki) jaja: 60-80m, gruboskorupkowe, z pofadowan powierzchni i z larw I stadium. ywiciel poredni ddownica. W jej ciele, w przewodzie pokarmowym dwukrotna linka, powstaje larwa inwazyjna III stadium. Zjedzona przez wini z jelit do wzw chonnych krezkowych linienie dwukrotne, z limf przez serce do puc tu si osiedla. Okres prepatentny 1,5 miesica.Objawy: duszno, kaszel, wypyw z nozdrzy.

RODZINA: Dictiocaulidae.Dictiocaulus viviparus (1), D.filaria (2), D.uvafielli (3).3 rzadki pasoyt u koniowatych. 1 u duych przeuwaczy, 2 u maych. Biae, nitkowate, w oskrzelach byda. 1 samiec 5cm, samica 8cm; 2 samiec 8cm, samica 15cm. Gbczaste szczecinki i torebka kopulacyjna. Jaja nie maj znaczenia diagnostycznego, bo larwa wylga si po przekniciu jaja, jeszcze w przewodzie pokarmowym. Geohelminty. Larwy z kaem na zewntrz. Mao ruchliwe. Larwy inwazyjne: 1 min.3 dni, 2 min.7 dni. Larwy po dwch linkach pozostaj w wylinkach. Rozprzestrzeniaj si po pastwisku w rny sposb: deszcz, woda podmoke pastwiska, ptaki grzebice, symbioza z grzybem Pilobolus (D.viviparus). To ostatnie regua. Grzyb ten ronie na krowich plackach jego zarodniki wystrzeliwuj w powietrze w rne miejsca. Larwy D.viviparus wpezaj do zarodni tak si przemieszczaj. Zaraenie per os. W wzach chonnych krezkowych jedna linka, w pucach kolejna. Okres prepatentny: 1 1miesic, 2 2-3 miesice. Problem na podmokych pastwiskach. Duszno, kaszel, wypyw z nozdrzy, stumienie w grnych partiach puc, wychudzenie, biegunki. Wystpuj dwa szczyty inwazji w Polsce: pnym latem (mode zwierzta brak odpornoci, a duo pasoytw) i wiosn nastpnego roku (fenomen nagego skoku duo jaj i duo larw, ktre na zim zatrzymay rozwj).Jest przeciw temu szczepionka Ek-Dic larwy atenuowane promieniami RTG, tak, by w organizmie przeszy tylko jedn link w pynie wycinkowym s antygeny. Po tej lince gin. Due dawki 1000 do 1,5tys. larw. Szczepimy cielta, 4., a najlepiej 8.-tygodniowe. Nie wolno szczepi tam, gdzie diktiokauloza nie wystpuje (bo nie wiadomo, czy co jednak nie przeyje i nie zawleczemy inwazji). Pierwsza dawka uczulajca; dopiero druga wyzwala pen odporno (po 4-6 tygodniach).

RODZINA: StrongylidaePODRODZINA: StrongylinaeRODZAJ: Strongylus sp.RODZAJ: Triodontophorus sp.PODRODZINA: TrichoneminaeRODZAJ: Trichonema sp.Supkowce z rodziny Strongylus 3 interesujce nas gatunki: S.equinus, S.edentatus, S.vulgaris. Najwikszy duy supkowiec S.equinus: samica 4,5cm, samiec 3,5cm. Samiec zawsze 1cm mniejszy. Triodontophorus samica 2,5cm, samiec 2cm. Mae supkowce z rodzaju Trichonema: samiec 1cm, samica 1,5cm.Due supkowce maj due torebki gbowe z dwoma wiecami listewek. Strona grzbietowa tam gdzie ujcie gruczow gardzielowych. S.equinus 4 zby (ostre, szpiczaste), S.vulgaris 2 zby (tpe, uszkowate), S.edentatus brak zbw. Triodontophorus maa torebka, 3 stokowate zby. Trichonema maa, prostokatna torebka, brak zbw.Przyyciowo pasoyty s wiotkie, sztywniej w supki po mierci. Geohelminty. Otwr pciowy samic tylna . Torebka kopulacyjna szeroka, trjpatowa. 2 szczecinki.Jaja cienkoskorupkowe, powyej 16 blastomerw. Due supkowce maj jaja mniejsze do 80m; mae powyej 100m.W rodowisku zewntrznym okoo tygodnia do wyksztacenia larw inwazyjnych (po 2 linkach). Wszystkie bardzo ruchliwe wpezaj do obw, itp. Due od maych moemy rnicowa po liczbie komrek jelitowych i podczas hodowli in vitro.eby policzy komrki jelitowe trzeba ruchliw larw osabi ale nie za bardzo, bo jak zdechnie, to komrki szybko zanikaj. Duych supkowcw 9gronych) w Polsce na szczcie jest nieduo.

gatunekdugo larwyliczba komrek jelitowychstosunek dugoci ciaa do dugoci ogona

S.equinus1000m163:1

S.edentatus800m20-

S.vulgarisponad 1000m32-

Triodontophorus sp.850m162:1

Trichonema sp.800-850m8-

Rozwj: po organizmie wdruj tylko trzy pierwsze gatunki. Mae per os do jelita grubego lub lepego linki. Moe by faza tworzenia guzkw w cianie jelit. Okres prepatentny 2,5-3 miesice.Due S.equinus przez cian jelita lepego larwa si przebija i dry (linka). Potem do wtroby (4-6 tygodni). Potem do trzustki (4 i ostatnia linka). Okres prepatentny 8,5-9 miesicy.S.edentatus larwy z krwi do wtroby (3 linka), potem wizadami pod otrzewn cienn po ok.3 miesicach od wniknicia 4 linka. Okres prepatentny 6,5-12 miesicy (1 miesic w cianie jelita po powrocie spod otrzewnej tworzy guzki robacze, dopiero potem do wiata).S.vulgaris 3 linka (a pierwsza w organizmie) jeszcze w jelicie; przebija si do ttnic do ttnicy krezkowej przedniej (4 linka w zakrzepach naczyniowych). Wraca do jelita lepego z prdem krwi. Okres prepatentny 8-9 miesicy. To najgroniejszy supkowiec powoduje kolki tromboemboliczne (zaway i martwice jelit).Reszta to hematofagi przysysaj si do luzwki jelit anemie, wychudzenie, itd. S.edentatus nawet zapalenie otrzewnej.

RODZINA: ProtostrongylidaePucniaki dorose w oskrzelach, oskrzelikach, pcherzykach przeuwaczy. Biohelminty ywiciel poredni to limaki.Protostrongylus rufescens (1), Muellerius capillaris (2).1 samiec 2,5-4,5cm, samica do 6,5cm. Samce 2 szczecinki, torebka kopulacyjna; samica otwr pciowy z tyu. 2 samce 1-1,5cm, samica do 3cm. Ty ciaa spiralnie skrcony. 2 szczecinki i torebka kopulacyjna. Otwr pciowy samic z tyu.Jaja nie maj wartoci diagnostycznej larwy wylgaj si jeszcze w organizmie.Oba gatunki wystpuj g. u maych przeuwaczy. 1 w oskrzelach i oskrzelikach; 2 w oskrzelikach i pcherzykach.Lary Stadium s wydalane z kaem. Aktywnie wnikaj do limaka ziemnego lub ziemno-wodnego. W nim musz przej dwie linki larwy inwazyjne III stadium. Larwa 1 dwa wcicia na pocztku ogonka; 2 zakrcony, z haczykiem.Rozwj w limakach 2-4 tygodnie. Po zjedzeniu przebijaj si przez ciany przewodu pokarmowego do wzw chonnych krezkowych III linka, potem z limf i krwi do puc IV linka. Okres prepatentny 1 1-1,5miesica; 2 do 2,5 miesica. Samice rodz albo ywe larwy albo jaja, z ktrych szybko wylgaj si larwy. Po spenieniu funkcji rozrodczych wpezaj pod opucn i tworz guzki robacze bronchopneumonia vermicularis nodularis.Objawy: wyciek z nozdrzy, niespecyficzne zapalenie puc, dusznoci, itp.Czste te u dzikich przeuwaczy (muflony i in.). larwy w limakach yj do 1,5 roku. Inwazja g. na terenach podmokych.

Oesophagostomum radiatum (1), O.venulosum (2), O.dentatum (3).1 bydo, 2 mae przeuwacze, 3 winie. Mae supkowce. 1 do 1,5cm; 2 samiec 1,5cm, samica 2cm; 3 ok.1,5cm. Charakterystyczne wzdcie oskrkowe z przeweniem w przedniej czci ciaa. U 3 bardzo silne, u pozostaych sabiej. Jaja wyjtek wrd supkowcw do 16 blastomerw. Samce 2 szczecinki i torebka kopulacyjna; samica otwr pciowy przyodbytowo. Jaja 1 do 80m, 2 do 100m. Geohelminty. Larwa I stadium wylga si ju nawet po 1 dniu. Dwa linienia inwazyjna larwa III stadium po ok. tygodniu. 1 ma ona ok.700m, ok. 20 komrek jelitowych; 3 ok.800m, 32 komrki jelitowe. Zakaenie per os. Najsilniejsze zmiany anatomopatologiczne pod koniec jelita biodrowego tam wnikaj larwy i przechodz 3 link tworz guzki robacze, w ktrych mog siedzie nawet kilka tygodni. Wypadaj do wiata jelita i id do jelita grubego tam czwarta linka. Okres prepatentny ok.2 miesicy.Pierwsza inwazja moe by bezobjawowa, dopiero wtrna inwazja odczyny alergiczne (bo s przeciwciaa przeciwko Ag wycinkowym).Dugotrwae inwazje powoduj przeduenie siedzenia larw w guzkach robaczych. Mog tez do nich wchodzi dorose samice i tam skada jaja. Sekcyjnie z guzw serowata masa, larwy lub dorose osobniki.

Chabertia ovina. U maych przeuwaczy. Dugo samca 1,5cm, samicy 2,5cm. Torebka kopulacyjna i dwie prkowane szczecinki. Supkowaty nicie; obszerna torebka bez adnych zbkw. Przd ciaa skonie city. Jaja owalne, cienkoskorupkowe, ok.80m, powyej 16 blastomerw. Geohelmint. Inwazyjny po 1 tygodniu. Okres prepatentny 1,5 miesica. Patogenno podobna do Oesophagostomum, ale bez tworzenia guzkw. Take daje odczyny alrgiczne.

RODZINA: TrichostrongylidaeNicienie odkowo-jelitowe u zwierzt trawoernych. Trichostrongylus odek i jelito cienkie; Ostertagia trawieniec; Cooperia jelito cienkie. Krtsze od supkowcw, wosowate. Lokalizuj si g. w odku (u byda w trawiecu) i jelitach.Trichostrongylus g. w jelitach cienkich, wyjtek T.axei odek. Mae nicienie, do 0,5cm dugoci. Haemonchus trawieniec, samiec 2cm, samica ok.3cm; Nematodirus jelito cienkie (trawieniec), samiec 1,5cm, samica do 2cm. Ostertagia samiec 1,5cm, samica 2cm. Cooperia do 1cm.Sabo rozwinite torebki gbowe. Po dwie szczecinki i torebka kopulacyjna. Otwr pciowy u samic w tylnej .Jaja Trichostrongylus, Ostertagia, Cooperia, Haemonchus cienkoskorupkowe, owalne, do 60-100m, powyej 16 blastomerw. Nematodirus due, 200-250m, do 16 blastomerw.Rozwj: jaja z kaem na zewntrz. Po 1-2 dniach wylga si larwa I stadium. Dwie linki larwa inwazyjna III stadium (po 1-2 tygodniach). Ruchliwa. Nematodirus larwa tworzy si w jaju. Zaraenie jajem z larw inwazyjn (ok.1 miesica; N.spatiger jajo musi przezimowa). Geohelminty. Zaraenie per os. Okres prepatentny ok.3 tygodnie.

RODZAJ: TrichostrongylusT.axei (Eq, Ru), T.columbiformis (Ru), T.tenuis (Av).Okres prepatentny u wszystkich ok.3 tygodnie.T.axei trzecia linka w guzkach w odku (faza histotropowa). Inwazje rzadko monogatunkowe.

RODZAJ: CooperiaC.oncophora (Ru), C.curticei (Ru).Wzdcie oskrkowe z przodu rozszerzajce si ku gbie. Szczecinki grube, lekko rozwidlone na kocu. Torebka kopulacyjna zwarta. Rozwj j.w. Lokalizuje si w jelicie cienkim.

RODZAJ: HaemonchusH.contortusSpiralnie skrcone narzdy pciowe (biae), wok czerwonego prostego jelita. Z przodu dwie brodawki szyjne (wyrostki oskrkowe jak grotu strzay, skierowane do tyu, u samcw i samic, czsto odpadaj przy utrwalaniu preparatu). Torebka kopulacyjna silnie rozwinite paty boczne, grzbietowy may i asymetryczny, na eberku w ksztacie Y. Dwie szczecinki kopulacyjne. U samic mog by przydatki pciowe twory hypodermalno-oskrkowe. Jajo charakterystyczne dla rodziny. W swoim rozwoju tworzy guzki robacze w cianie trawieca (3 i 4 linka). U przeuwaczy charakterystyczny obrzk okolicy poduchwowej i biegunki. G. u maych przeuwaczy.

RODZAJ: OstertagiaDominuje u duych przeuwaczy. Charakterystyczne u samcw zwarta torebka kopulacyjna, dwie szczecinki, trichotoniczne (wyrany podzia). U samic wyrostek oskrkowy w formie delikatnej przejrzystej bony wok czci z otworem pciowym. Niebezpieczny pasoyt trawieca.Dwa szczyty wysypu jaj: wiosenny i letni. Klinicznie nie choruj zwierzta dorose, ani mode, ktre wczenie wyszy na pastwisko (bo po zimie mao form inwazyjnych dawki podprogowe). Ostertagioza letnia mode co pno wyszy na pole. Ostertagioz obserwujemy u zwierzt na przednwku spadek odpornoci, niedobory, porody, itd. tzw. ostertagioza zimowa.

RODZAJ: NematodirusN.filicollis, N.helvatianus, N.battus, N.spatiger.Wszystkie wystpuj u byda. Po ok. 1 miesicu larwa inwazyjna III stadium. Wystpuje w jelicie cienkim. Z przodu wzdcie oskrkowe poprzecznie prkowane. Otwr pciowy samicy w tylnej czci ciaa. U samca 2 dugie, czce si szczecinki, torebka niewiele szersza od ciaa.Jaja olbrzymie, do 16 blastomerw.Fenomen larw drzemicych larwy po wnikniciu wchodz w interakcj z organizmem- odporno rdzakana, stymulacja odpornoci cz larw zatrzymuje si w rozwoju nie dochodzc do dojrzaoci pciowej (po III lince, larwy IV stadium); ma to te zwizek z por roku musz poczeka z wytworzeniem jaj do wiosny.

Fenomen skoku wiosennego wiosn nagy skok iloci jaj lub larw wydalanych z kaem. Wpywa na to spadek odpornoci oraz gra hormonalna zwizana z pora roku.

Fenomen samowyleczenia zwykle ju we wtrnej inwazji. We krwi s przeciwciaa na Ag wycinkowy; Ig + Ag wyrzut histaminy z komrek tucznych przewodu pokarmowego przekrwienie, wzrost perystaltyki usunicie nawet do 80% pasoytw.

RODZINA: Ancylostomatidae tgoryjce.Zwykle niewielkie; samce do 1,5cm, samice 1,5-2,5cm. Obszerna torebka gbowa z rnymi narzdami tncymi na jej obrzeu. Samce zawsze maj torebk kopulacyjn i dwie szczecinki kopulacyjne. Otwr pciowy samicy najczciej przed poow ciaa, lecz niektre te poza. Jaja cienkoskorupkowe, do 16 blastomerw.Ancylostoma duodenale.Samiec ok.1cm, samica do 2 cm dugoci. Pasoyty strefy subtropikalnej, ale byy te w Polsce (wraz z repatriantami z Francji). W kopalniach wabrzyskich po wojnie (ciepo, wilgo) grnicy chodzili boso. By to jednak krtki okres.Jaja z kae. Po ok.1 dobie wylga si larwa I stadium. Po 5 dniach larwa III stadium przez skr stp, drog krwi przez serce i puca, gardo do jelita cienkiego. Okres prepatentny 7-8 tygodni.Hematofagi. Nacina bon luzow jelita cienkiego. Powoduje anemia. Utrata krwi te z powodu czstego przyczepiania si tgoryjcw, a e wydzielaj substancje antykrzepliwe zostawiaj sczce ranki. W fazie przenikania przez skr guzki, wypryski; faza pucna nieyt puc.A.caninum.U psw, lisw, te u kotw. Samiec 1,5cm, samica 1,5-2,5cm dugoci.Uncinaria stenocephala.Samiec do 1cm, samica troch ponad 1cm. U psw.A.tubaeforme.Tylko u kotw. Samiec 0,8-0,9cm, samice powyej 1cm, rzadko do 1,5cm dugoci. U wszystkich cz przednia zagita na stron grzbietow. U rodziny Ancylostoma 3 pary ostrych zbkw na obrzeu torebki gbowej. U Uncinaria tylko listewki tnce. U.stenocephala nie odbywa wdrwek po organizmie, zaraenie tylko per os tylko przewd pokarmowy. Larwy inwazyjne po 5-10 dniach. Okres prepatentny Uncinaria 2 tygodnie. Ancylostoma odbywaj wdrwki. Najczstsze zaraenie przez skr (tu nad opuszkami palcw, brzuch), take per os oraz zaraenie z siar i mlekiem. Nawet kiedy per os te przenikaj do krwi musi by pasa przez serce i puca. Kocita nie zaraaj si z mlekiem. Suki natomiast zaraaj czsto po jednokrotnej inwazji mog zaraa szczenita w 3 kolejnych miotach. Larwy drzemice s aktywowane przez pord i pojawiaj si w mleku po ok.3 dniach. Okres prepatentny 2-3 tygodnie. A.tubaeforme 3 tygodnie.Objawy skrne, pucne, pokarmowe.Jeeli inwazja Uncinaria jednorazowe podanie leku wystarczy.Ancylostoma nic z tego, bo cz larw w czasie wdrwki.

Bunostomum trigonocephalum (1), Bunostomum phlebotomum (2).1 owce, 2 bydo. Samiec do 1,5-2cm, samica do 2,5cm. Zb w torebce gbowej. Okres prepatentny wynosi 2 miesice, bez wzgldu na sposb zaraenia (per os czy przez skr) bo zawsze pasa przez serce i puca.

METODY DIAGNOSTYCZNE:Podstawowy sprzt parazytologiczny w lecznicy: mikroskop, lupa (na statywie), szko laboratoryjne, sitko, zlewki.I badanie krwi.Ma sens g. od momentu pojawienia si w Polsce babeszjozy.metoda rozmazu dobra do babeszji;

metoda grubej kropli np. do widrowcw.

Do obu metod potrzebny barwnik Giemzy (roztwr macierzysty si nie starzeje).- rozmaz: kropla na szkieko podstawowe i szkiekiem oszlifowanym pchamy pod ktem 45 wzdu szkieka podstawowego. Wstawi do alkoholu metylowego mona przechowywa. Zalewamy roztworem macierzystym Giemzy (1 kropla mac. Giemzy/1 ml wody destylowanej o pH=7, cigle mieszajc; le zrobiony roztwr ma kaczki). Roztwr ten dziaa krtko tylko na miejscu. Barwienie 20-30 minut. Puczemy i suszymy. Ogldamy pod immersj. Jeli ciekawy preparat utrwalamy nalewajc cienk warstw balsamu kanadyjskiego.- gruba kropla: gdy pasoytw mao i musimy zagci preparat. Nie utrwalamy. Po zalaniu kropli krwi barwnikiem rozpad erytrocytw, zostaj same pasoyty.

II badania koproskopowe.Pozwala stwierdzi jakie pasoyty ma dane zwierz.a) metoda makroskopowa to, co wida goym okiem mona je opuka i utrwali w alkoholu 70% z glicerolem (przezroczysto). Mona wic zobaczy glisty, a nawet czony tasiemcw lub cae tasiemce (po odrobaczeniu) konserwowane w formalinie.Badanie czonw na szkieko podstawowe i pod lup lub maym powikszeniem mikroskopowym delikatnie naciskamy drugim szkiekiem ile uj, jaki ksztat, jaka macica, itd.b) badania mikroskopowe: - bezporednie (rozmaz kau, np. w kierunku lamblii).Na szkieko podstawowe pyn fizjologiczny z rnych miejsc kau bagietk pobieramy drobinki kau tworzc kropl i dodajemy kropl pynu Lugola. Ogldamy pod mikroskopem.- porednie (+ dodatkowe barwniki, tusz, g. zagszczenie rozmazu); nale tu metody flotacji i sedymentacji.Flotacja ciar waciwy pasoyta mniejszy od reszty wypywa.Sedymentacja przepukiwanie kau kilkakrotnie, to co zostaje na dnie.W obu metodach w modzierzu rozcieramy grudk kau wielkoci orzecha laskowego. We flotacji rozcieczamy z nonikiem (nasycony roztwr NaCl 350g/l, odstany przez 24h; nasycony roztwr cukru ma nisze cinienie osmotyczne). W sedymentacji rozcieczamy wod. Przecedzamy to przez gste sitko (eby nie robiy si korki w zlewce; jeli ka by suchy, to przed roztarciem trzeba go namoczy). Sedymentacja w kieliszku ju dzi prawie nie wykonywana, bo opada prawie wszystko.Flotacja w erlenmajerce nalewamy roztworu na dno i do uzupeniamy roztworem soli. Pobieramy z wierzchu, z rnych miejsc, czyli przytykamy spaszczon bagietk do rodka i przy brzegach robimy na szkieku podstawowym 3-6 kropli. Ostro mikroskopu na powierzchni kropli. Wida to po pcherzykach powietrza (idealnie okrge). Ocena ilociowa, np. przy powikszeniu 50x:- 0 (-);- 1-3 (+);- 4-10 (++);- >10 (+++);- niepoliczalne (+++).Przeszkody: we flotacji moe nam wypyn jaka roztocz ze skry, rne pyki (przypominaj cysty i jaja, ale szybko wypuszczaj agiewki), niestrawione wkna rolinne (podobne do nicieni), jaja roztoczy (due, 3 pary odny larw), nicienie wolno yjce (ogromne i bardzo szybko liniej).

III larwoskopia.metoda Baermanna lejek na statywie, od dou wyk z zaciskiem i prbwka z pynem. Na lejku sitko lub paletka z gazy. Ka na gaz, tak by przylega do wody larwy tam przechodz i spadaj do probwki. Woda z kranu, odstana z chloru. Czekamy od jednej do kilku godzin. Zaley ile pasoytw.

metoda Vajdy powka pytki Petriego lepsza dla kau uformowanego. Wykorzystujemy hydratacj larw ka do wody, larwy wychodz z kau; dla kau nieuformowanego warstewka kau, w niej doki do nich wod potem to wysysamy i ogldamy.

metoda hodowli larw supkowcw koprokultury. Na dnie 0,5cm warstwa kau. W 25C, po 3-4 dniach ju larwy III stadium do liczenia komrek jelitowych. Nie trzyma na pocztku w lodwce, bo pniej strasznie dugo liniej. Uwaa, eby by dostp powietrza, ale eby nie wyscho. Oddzielamy potem larwy metod Baermanna. Larwy bardzo ruchliwe, osabiamy je 5% kwasem octowym. eby nie pady, bo liza komrek.

RODZINA: OnchocercidaeW Furmadze jeszcze wystpuje rodzina Filaridae. Sporne, czy wystpuje u nas, czy tylko zawlekane.Dirofilaria immitis.Nicienie pasoytujce w prawej komorze serca ttnicy pucnej. Samce do 20cm, samice do 30cm. Pasoyt psw. S jajoyworodne. Larwy nazywa si mikrofilariami, a dorose filariami. ywiciel poredni to komary z rodzaju: Anopheles, Culex, Ades. Mikrofilarie zoone do krwiobiegu kr w nim, jednak por nocn (erowanie komarw) przechodz do woniczek skry. U komara przenikaj do cewek Malphigiego 2 linki, po 2-3 tygodniach inwazyjne. Potem do linianek, znw do krwi. Okres prepatentny 6-7 miesicy.Waciwie bardzo trudne zwalczanie dorosych martwe zaczopowuj naczynia. Leki profilaktycznie, ewentualnie do zabijania mikrofilarii.Diagnostyka: badanie krwi metoda Giemzy wystarcza, pod warunkiem, e pamita si o okresowoci wystpowania mikrofilarii we krwi. Mikrofilarie yj ok.2-3 tygodni; martwe zaczopowuj drobne naczynia. Wane, by krew pobiera wieczorem.Objawy: niewydolno krenia, wyniszczenie, dusznoci, obrzki, nawet mier zwierzcia (gdy obumr dorose filarie yj 2-3 lata). Jedyn skuteczn metod zabieg chirurgiczny na otwartym sercu.

Wucheria banerofli.Pasoyt g. ludzi i naczelnych, moe te by (rzadko) u zwierzt gospodarskich. Samiec do 4cm, samica 10cm. Tylny koniec samca spiralnie zwinity, nierwne szczecinki, skrzydeka oskrkowe. Samica otwr pciowy z przodu, jajoyworodne. Pasoytuj w limfie, mog te jednak wystpowa we krwi. Rozwj w komarach, 2-3 tygodnie tak jak Dirofilaria. W dzie przebywaj w woniczkach puc. Mikrofilarie yj 2-3 tygodnie, mog czopowa te woniczki i powodowa nacieki. Wystpuje w Afryce rodkowej i Azji Poudniowej. Lokalizuj si w naczyniach limfatycznych koczyn (soniowacizna), jder, najdrzy, moszny, warg sromowych, piersi.

Dracunculus medinensis.Samiec do 4cm, samica do 120cm. Tzw. robak medycejski (rissta) znak lekarzy. Po kopulacji samice wypezaj z przewodu pokarmowego do tkanek, tam rosnc tworz wrzody, z ktrych wystaje przedni koniec ciaa samicy. S to biohelminty ywiciel poredni to oczliki, dlatego w wodzie oskrek samicy pka i wydostaj si larwy. Jeli w 3 dni znajd oczlika dalszy rozwj 2 linki (2-3 tygodnie); czowiek zaraa si przypadkowo, wypijajc z wod oczlika. Do przewodu pokarmowego, kopulacja, itd. Okres prepatentny 6-12 miesicy.Pojawianie si i pkanie wrzodw kilkukrotnie. Samica moe si przemieszcza i pka kilka razy. Dawniej nawijao si to na patyk dzi chirurgicznie.