Wydawnictwo DiG Sp.j.Krzysztof Dąbrowski, Sławomir Górzyński

Rok założenia 1991Członek Związku Wydawców Polskich

Nasz adres:Al. Wojska Polskiego 4PL 01-524 Warszawa

Tel./fax: +48 22 8390838E-mail: biuro@dig.plInternet: www.dig.pl

Ceny detaliczne — obowiązują na terytorium Polski

Zamówieniaprosimy wysyłać:

pocztą: na adres Wydawnictwa DiG

faksem: +48 22 8390838

przez Internet: www.dig.pl

e-mailem: zamowienia@dig.pl

Na okładce zamek w Montresor (Francja, Turenia), fot. S. Górzyński

Oferta ważna do października 2010 roku Zapowiedzi — planowane wydanie: do grudnia 2010 roku

Książki

350–lecie unii hadziackiej (1658–2008).Red. Teresa Chynczewska–Hennel, Piotr Kroll, Mirosław Nagielski, Warszawa 2008, wyd. I, ss. 676, format B5, cena 59,00; ISBN 978–83–7181–566–9Niewykorzystana szansa na przekształcenie Rzeczypospolitej Dwojga Narodów, jaką było podpisa-nie porozumienia w Hadziaczu między szlacheckimi reprezentantami Rzeczypospolitej a Kozakami, stała się kanwą szczegółowej analizy zaprezentowanej przez autorów tej książki, będącej efektem międzynarodowej konferencji, która odbyła się w październiku 2008 r. w Warszawie.Administracja i życie codzienne w dobrach Radziwiłłów (XVI–XVIII w.) Seria Fasciculi Histo-rici Novi, t. 9.Red. Urszula Augustyniak, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 288 + tabele, wykresy, schematy, mapa na wykl., format B5, cena 45,00; ISBN 978–83–7181–582–9

Poznawać życie dawnych ludzi można w różny sposób. Radziwiłłowie to nie tyl-ko politycy i żołnierze, ale także zwykli ludzie. Ich życie codzienne, małżeństwa, działalność w swoich dobrach to ważny element pozwalający na zrozumienie prze-szłości. Opublikowane w tym tomie prace mają charakter przede wszystkim źró-dłoznawczy (oparte są na inwentarzach majętności i mobiliów, testamentach oraz korespondencji z zasobów Archiwum Radziwiłłów w AGAD w Warszawie). Łączy je tematyka: dzieje dóbr radziwiłłowskich w Wielkim Księstwie Litewskim w ciągu trzech stuleci, fascynacja historią gospodarczą, kultury materialnej, życia codzien-nego oraz mentalności.

Aegaeo–graeca. Ku problemowi greckiej ciągłości kulturowej, Robert A. Sucharski. Warszawa 2005, wyd. I, ss. 196, format B5, cena 29,99; ISBN 83–7181–379–1Książka, autorstwa fi lologa klasycznego, rozpatruje kwestię continuum pomiędzy cywilizacją my-keńską (XVI–XII/XI w. p.n.e.) a jej następczynią, rozwijającą się w I tys. p.n.e. Pierwsza część omawia systemy pisma, m.in. linearnego A i B, niektóre zabytki językowe na inskrypcjach, wazach i tabliczkach, druga poświęcona jest zjawiskom religijnym, związanym m.in. z kultem Demeter, na podstawie materiałów archeologicznych (np. tabliczki z Pylos) oraz literackich (homerycki Hymn do Demeter). W części trzeciej autor porusza zagadnienie historyczności fenomenów językowych w ob-rębie wszystkich dialektów, które określa się mianem greckich.Afganistan w polityce Wielkiej Brytanii i Rosji Radzieckiej, 1919–1924, Joanna Modrzejew-ska–Leśniewska. Warszawa 2001, wyd. I, ss. 271, 2 mapy na wykl., format B5, cena 37,50; ISBN 83–7181–189–6Położony pomiędzy brytyjskimi Indiami i Rosją Afganistan stał się na początku XX w. terenem rywa-lizacji między Imperium Brytyjskim a rodzącą się właśnie nową potęgą — Rosją Radziecką. Bogato udokumentowana praca zawiera szczegółowe analizy poczynań obu mocarstw, z których jedno wal-czy o zachowanie, drugie zaś o narzucenie swoich wpływów w tej części świata. W tym czasie sam obiekt rywalizacji wyrasta na niepodległe państwo.Ajdyn znaczy księżyc. Narody południowej Syberii, Łukasz Smyrski.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 232, il. 30, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–560–7Autor przeprowadził badania etnologiczne w Ałtaju, Tuwie i Chakasji pod koniec lat 90. XX wieku. Opowiada o tym, w jaki sposób w realiach państwa postradzieckiego narody południowej Syberii przekonują innych o własnej autentyczności. Etnologiczna perspektywa gromadzenia źródeł polega tu na dialogu, wnikliwej obserwacji w terenie i nieustannym konfrontowaniu empirii z dorobkiem na-uki. Tekst jest bogato ilustrowany zdjęciami wykonanymi przez autora w trakcie pobytów na Syberii.

4

Aleje czarów, Juliusz Wiktor Gomulicki. Warszawa 2000, wyd. I, ss. 370, il. 19, format A5, cena 48,00; ISBN 83–7181–161–6Zbiór esejów wybitnego polskiego fi lologa, edytora, bibliofi la i varsavianisty, zmarłego w 2006 r., podzielony na: Spacery literackie, Sylwety i portrety, Zagadki literackie, Varsaviana i O sobie. Z każdego z tych rozdziałów, jak mówi sam Autor, „wyziera coś czarownego albo czarodziejskiego” — czy to będzie spacer Trak-tem Królewskim, Mazowiecką, czy opowieść np. o Julianie Wołoszynowskim lub Adamie Mauersbergerze, czy też o sobie samym, rozwiązującym skomplikowane zagadki tekstologiczne i interpretatorskie.

Alternatywne nauczanie języków obcych w XX wieku. Sugestopedia, Barbara Anisimowicz. Warszawa 2000, wyd. I, ss. 144, format B5, cena 20,00; ISBN 83–7181–142–XRozprawa o sugestopedii — jednej z alternatywnych metod uczenia się języków obcych, w aspek-tach dydaktycznym i metodycznym, na tle metod tradycyjnych i wybranych innych alternatywnych. Sugestopedia jest całościową koncepcją uczenia się języka obcego, uwzględniającą psychologiczne procesy powstawania kompetencji komunikatywnej. Kładzie nacisk na emocjonalną i kreatywną stro-nę psychiki, wzmacniającą motywację i wspomagającą proces nauki, traktowanej jako część rozwoju duchowego człowieka.Ambasada polska w ZSRR w latach 1941–1943, Beata Szubtarska. Warszawa 2005, wyd. I, ss. 208, format B5, cena 36,00; ISBN 83–7181–368–6Celem książki jest prezentacja działalności ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w ZSRR w latach 1941–1943. Była to placówka dyplomatyczna szczególna, zarówno ze względu na zadania, jakie po-stawiono jej pracownikom, jak i na kluczowy dla międzynarodowego położenia RP charakter stosun-ków polsko–radzieckich. Polski rząd na uchodźstwie do najważniejszych aspektów jej działalności zaliczył unormowanie stosunków wzajemnych, współdziałanie przy tworzeniu armii oraz zapewnie-nie jak najlepszej opieki obywatelom RP, przebywającym na terytorium ZSRR. W rzeczywistości wachlarz obowiązków ambasady okazał się znacznie szerszy. Anthropologie de la ville médiévale.Red. Michał Tymowski, Warszawa 1999, wyd. I, ss. 193, il. 38, format B5, cena 30,00; ISBN 83–7181–091–1Prace 12 autorów z Polski, Białorusi, Francji, Węgier i Rosji o materialnym i kulturalnym rozwoju miast średniowiecznych.Architektura XIX wieku na ziemiach polskich, Krzysztof Stefański.

Warszawa 2005, wyd. I, ss. 256, il. 125, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–375–9Książka stanowi szeroką panoramę zjawisk architektonicznych na ziemiach pol-skich w XIX wieku, których ranga wraz ze zwiększaniem się dystansu czasowe-go jest doceniana coraz bardziej. Dotyczy to w szczególności form związanych z historyzmem, wypełniającym dwie trzecie omawianego okresu. Starano się przy tym uwzględnić całość ziem polskich, łącznie z Kresami Wschodnimi. Szeroko omówiono dorobek architektoniczny Lwowa i Wilna — ośrodków, które odegrały istotną rolę w kształtowaniu się obrazu architektury polskiej XIX wieku.

Architektura gotycka na Mazowszu, Robert M. Kunkel.Warszawa 2006, wyd. I, ss. 400, il. 283, format B5, cena 49,00; ISBN 83–7181–390–2Robert M. Kunkel, historyk architektury omawia prawie 300 murowanych obiektów architektonicz-nych (przede wszystkim budowle sakralne, ale też i architekturę świecką, czyli kamienice, obwaro-wania, budynki użyteczności publicznej, siedziby książęce, biskupie i możnowładcze) „o formalnych cechach gotyku”, wznoszone w obrębie historycznego Mazowsza od lat 30. XIII wieku. Książka,

5

bogato ilustrowana zdjęciami archiwalnymi oraz wykonanymi na potrzeby niniejszej publikacji, za-wiera również bardzo starannie opracowany katalog.

Architektura romańska w Polsce. Bibliografi a, Zygmunt Świechowski.Oprac. E. Świechowska, W. Mischke, Warszawa 2001, wyd. I, ss. 164, format B5, cena 36,00; ISBN 83–7181–201–9Zawierający około 4500 pozycji, uwzględniający odkrycia archeologiczne — prze-wodnik bibliografi czny po zabytkach budownictwa przedromańskiego i romań-skiego. Ważne uzupełnienie opracowań Architektura romańska w Polsce i Katalog architektury romańskiej w Polsce (2009).

Architektura secesyjna w Galicji, Bartłomiej Gutowski, Maciej Gutowski. Warszawa 2001, wyd. I, ss. 106, il. 84, format B5, cena 45,00; ISBN 83–7181–195–0Bogato ilustrowana książka prezentuje przykłady secesyjnego budownictwa i zdobnictwa na terenach dawnej Galicji, których najbardziej znamienitym centrum po stronie polskiej jest Kraków, po ukraiń-skiej zaś — Lwów; pokazuje mniej znaną szerokiej publiczności architekturę prowincji, której twórcy nie zamierzali konkurować z centrami, ale nowe trendy wprowadzali rozważnie.Archiwum polityczne Ignacego Jana Paderewskiego, t. 6, 1915–1941.Wybór i przygotowanie do druku: A. G. Dąbrowski, M. M. Drozdowski, M. Perkowska–Waszek, X. Pilch, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 414, format B5, cena 60,00; ISBN 978–83–7181–440–2VI tom Archiwum politycznego Ignacego Jana Paderewskiego zawiera stenogramy sejmowe z okre-sów pełnienia funkcji premiera, pierwszego delegata RP do Ligi Narodów, a także dokumenty prywat-ne I. J. Paderewskiego, m.in. ostatnią, obowiązującą wersję jego testamentu z 1930 r., którego reali-zacja do dnia dzisiejszego wywołuje wiele kontrowersji. Zamieszczono tu także ważne przemówienia patriotyczne Paderewskiego do Polonii w Chicago w lutym 1916 r. i na spotkaniu z dziećmi polskimi w Nowym Jorku, ponadto przemówienia i pisma z okresu II wojny światowej.Arcydzieła literatury nowogreckiej.Red. Małgorzata Borkowska, wyd. I, format B6; ISBN serii 83–7181–342. Tom I–III Warszawa 2004, cena kompletu 39,00; tom IV–V Warszawa 2006, cena kompletu 49,00; tom VI Warszawa 2008, cena 49,00; tom VII Warszawa 2009, cena 39,00

Legenda grecka głosi, że Gorgona ukazuje się czasami załogom statków na Morzu Śródziemnym i zadaje im wciąż to samo pytanie: „Zali żyje jeszcze i panuje?”. Gorgona pyta o panowanie króla Aleksandra Wielkiego, ale w istocie pyta o trwa-nie tradycji greckiej.Seria GORGONA odpowiada twierdząco na to pytanie. Prezentuje starannie wy-brane arcydzieła literatury nowogreckiej, zbyt mało znane polskiemu czytelnikowi, a warte poznania na równi z piśmiennictwem starożytnych Hellenów. Autorami przekładów z oryginału nowogreckiego są wykładowcy i studenci Pracowni Stu-diów Helleńskich w Ośrodku Badań nad Tradycją Antyczną Uniwersytetu War-

szawskiego (obecnie Instytut Badań Interdyscyplinarnych „Artes Liberales”).Tom I: Utrudzony, Bergadis, przekł. Paweł Majewski; Piękna pastereczka, anonim, przekł. Mo-nika Mikula; Ofi ara Abrahama, Witsendzos Kornaros, przekł. Karol Pacan;ss. 206, il. kol. 8; ISBN 83–7181–339–2Tom II: Gminna pieśń Greków. Antologia, wybór, przekład, wstęp i komentarz Małgorzata Borowska;ss. 316, il. kol. 16; ISBN 83–7181–340–6Tom III: Ody, Andreas Kalwos; Kobieta z Zakintos, Dionizjos Solomos;ss. 196, il. kol. 8; ISBN 83–7181–341–4Tom IV: Bajki, baśnie i bajdy ludu greckiego. Antologia, część I, wybrała, przełożyła, wstępem i notami opatrzyła Małgorzata Borowska;

6

ss. 520 + [24 nlb.], il. 24; ISBN 83–7181–417–8Tom V: Bajki, baśnie i bajdy ludu greckiego. Antologia, część II, przekład zbiorowy, redakcja i noty Małgorzata Borowska;ss. 352+ [8 nlb.], il. 8; ISBN 83–7181–418–6Tom VI: Adamandios Korais, wybór listów, wybór, wstęp, przekład i przypisy (z udziałem stu-dentów) oraz redakcja całości Małgorzata Borowska;ss. 548 + 8 nlb, il. 8; ISBN 978–83–7181–521–8Tom VII: Adamandios Korais, Papatrechas, przełożyła, wstępem, przypisami i indeksami opa-trzyła Małgorzata Borowska;ss. 245, il. 8; ISBN 978–83–7181–629–1Siódmy już tom serii poświęconej literaturze nowogreckiej i drugi w tym wydaniu, po Wyborze listów, tekst Adamandiosa Koraisa. Autor jest twórcą „Biblioteki Helleńskiej”, znanym hellenistą, reformatorem języka nowogreckiego. Korais jest jednak nie tylko klasykiem, ale także pisarzem i hu-manistą, którego cenią nadal czytelnicy na całym świecie. Potwierdzeniem tego faktu niech będzie ukazujący się właśnie Papatrechas, które to dzieło nie poddaje się łatwym klasyfi kacjom, ale inspiruje do nowych odczytań i interpretacji.Arcymistrzowie, mistrzowie, amatorzy… Słownik biografi czny szachistów polskich, Tadeusz Wolsza.

Kolejne tomy słownika wydawane są w systemie holenderskim — każdy z nich obejmuje biogramy w układzie alfabetycznym od A do Z:Tom 1Warszawa 1995, wyd. I, ss. 88, il. cz.–b. (fotografi e i diagramy), format B5, cena 10,00; ISBN 83–85490–37–XW tomie dominują sylwetki graczy warszawskich, m.in.: Kazimierza Makarczyka i Dawida Przepiórki — członków złotej ekipy z olimpiady szachowej w Hamburgu w 1930 r.Tom 2

Warszawa 1996, wyd. I, ss. 127, il. cz.–b. (fotografi e i diagramy), format B5, cena 10,00; ISBN 83–85490–78–7Tom przede wszystkim zwraca uwagę na przedstawicieli Tarnowa, Podhala i Stanisławowa, m.in.: Szymona Winawera, Aleksandra Flamberga, Jana Kleczyńskiego. Ciekawostką są biogramy Józefa Piłsudskiego i Szymona Askenazego, znanych hobbistów.Tom 3Warszawa 1999, wyd. I, il. cz.–b. (fotografi e i diagramy), ss. 136, format B5, cena 19,00; ISBN 83–7181–087–3W tomie zamieszczono biogramy wybitnych graczy — arcymistrzów i mistrzów klasy międzynaro-dowej: Akiby Rubinsteina, Paulina Frydmana, Henryka Friedmana, Teodora Regedzińskiego), a tak-że: Bolesława Prusa i gen. Kazimierza Sosnkowskiego.Tom 4Warszawa 2003, wyd. I, ss. 144, il. cz.–b. 31, format B5, cena 14,00; ISBN 83–7181–288–4Tym razem zaprezentowano postacie zarówno zawodowych szachistów, uczestników turniejów i me-dalistów olimpijskich (np. Mieczysław Najdorf), jak i tych entuzjastów gry królewskiej, dla których partyjka rozgrywana na biało–czarnej szachownicy była (tylko i aż!) istotnym uzupełnieniem dnia co-dziennego (w tej grupie m.in. znany satyryk i antykomunistyczny opozycjonista Janusz Szpotański). Tom 5Warszawa 2007, wyd. I, ss. 166, il. 42, format B5, cena 20,00; ISBN 978–83–7181–4952Tom V obejmuje sylwetki 28 graczy reprezentujących ośrodki z całego kraju (Białystok, Lwów, Łódź, Warszawę, Poznań, „polski Londyn” oraz Śląsk, Zagłębie i Wołyń). Postacią wiodącą jest dr Ksawery Tartakower — w dwudziestoleciu międzywojennym jeden z najlepszych szachistów świata, złoty

7

medalista z olimpiady w Hamburgu w 1930 r. oraz bodajże najlepszy publicysta szachowy, znany czytelnikom z kilkunastu czasopism w całej Europie, w tym oczywiście polskich. Innymi medalista-mi olimpijskimi są bohaterowie z Hagi w 1928 r. — szachista warszawski Abram Blass i krakowski Mendel Chwojnik. Zamieszczone są również biogramy miłośników i mecenasów gry królewskiej. Wśród nich prezydent RP Władysław Raczkiewicz, płk dr Bronisław Nakoniecznikow–Klukowski — przedwojenny minister, działacze polityczni, bracia Kazimierz i dr Tadeusz Gluzińscy. Wszystkie bez wyjątku prezentowane w tomie biogramy uzupełniają zapisy partii.Armia koronna w czasach Augusta III, Tomasz Ciesielski.Warszawa 2009, wyd. I, ss. 631, format B5, cena 60,00; ISBN 978–83–7181–584–3Stworzenie w miarę silnej i stałej armii z zapewnioną regularną płacą było niemal tradycyjnym po-

stulatem stronnictw dworskich formujących się przy kolejnych władcach Rzeczy-pospolitej w XVII w. Sytuacja, jaka wytworzyła się w pierwszych dwóch dekadach XVIII w., sprawiła, że powołanie takiej armii stał o się realne za sprawą przyzwo-lenia społeczeństwa szlacheckiego, znużonego wieloletnią wojną i permanentnymi problemami z nieopłaconym wojskiem. Niniejsza książka poświęcona jest armii, którą bez żadnych wątpliwości można uznać za regularną i państwową. Utrzymy-wana była ze świadczeń fi nansowych ustanowionych dla całego państwa. Pozosta-wała pod stałą i pełną komendą hetmanów oraz króla, a także podlegała kontroli ze strony sejmu i specjalnie powołanego w tym celu Trybunału Skarbowego. W skład

tej armii wchodziły oddziały, których istnienie zostało zagwarantowane konstytucjami sejmowymi i mogły zostać zwinięte tylko na podstawie uchwały kolejnego sejmu. W praktyce istniały one przez okres od 1735 do 1763 r.Artyści i patrycjusze Gdańska, Teresa Grzybkowska. Warszawa 1996, wyd. I, ss. 120 + 68 nlb., il. 144, format B5, cena 20,00; ISBN 83–85490–81–7Zbiór rozpraw poświęconych kulturze i sztuce Gdańska, tworzonych dzięki mecenatowi patrycjuszy w okresie nowożytnym z różnych dziedzin — od architektury po złotnictwo. Próba odnalezienia źródeł inspiracji oraz zrozumienia zjawisk i tendencji artystycznych występujących w tym wybitnym ośrodku północnej Europy.Artyści włoscy w Polsce XV–XVIII wiek.Red. Juliusz A. Chrościcki, Tadeusz Bernatowicz, Janusz Pelc, Maria Poprzęcka, Andrzej Rotter-mund, Henryk Samsonowicz, Renata Sulewska, Michał Wardzyński, Warszawa 2004, wyd. I, ss. 776, il., format B5, cena 69,00; ISBN 83–7181–356–2Tom zawiera prace 49 autorów, poświęcone związkom z Italią w okresie nowożytnym, w tym także rozprawy o sztuce XX w. Artyści włoscy w Polsce XV–XVIII wieku — to fundamentalny temat historii sztuki. W początkach XV w. do Krakowa przybyli pierwsi włoscy rzeźbiarze z Florencji. Jed-nym z ostatnich był urodzony w Rzymie w 1792 r. Henryk (Enrico) Marconi, który w 1822 r. został zatrudniony przez gen. Ludwika Paca w Dowspudzie, a zmarł po wybuchu powstania styczniowego w Warszawie jako sławny architekt. Po trzech wiekach masowej emigracji do Polski i szerokiej wy-miany artystycznej z Italią w połowie XIX w. nastąpiło jej ograniczenie, ale nie zerwanie, o czym świadczą losy rodzin Marconich czy Bacciarellich, żyjących w dzisiejszej Polsce. Książka zawiera również bibliografi ę prac profesora Mariusza Karpowicza.

Arystokracja polska w Galicji. Studium heraldyczno–genealogiczne, Sławomir Górzyński.Warszawa 2009, wyd. I, format B5, ss. 436, il., cena 60,00; ISBN 978–83–7181–597–3Książęta, hrabiowie, baronowie w Galicji tworzyli odrębny stan prawny. Wszyst-kie nadania i potwierdzenia, jakie zostały udzielone Polakom w Galicji w latach zaborów, stały się przedmiotem analizy prawnej, genealogicznej i heraldycznej.

8

Pozwoliło to autorowi na przedstawienie wszystkich faktycznych nadań z lat 1776–1918. Rozwa-żania są oparte na materiałach zgromadzonych w archiwum Kancelarii Nadwornej w Wiedniu i c.k. Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, departamentu szlacheckiego. Ważnym elementem są wizerunki nadanych herbów pochodzące bądź to z oryginalnych dyplomów, bądź z minut tychże, przechowywa-nych w Allgemeine Verwaltungsarchiv w Wiedniu. Autobiografi a. Dziennik 1939–1944, Tadeusz Zieliński.Oprac. Hanna Geremek, Piotr Micner, Warszawa 2005, wyd. I, ss. 420, format B6, cena 39,00; ISBN 83–7181–369–4Kolejna książka z serii „Ludzie i teksty” oraz z serii „Pamiętniki XVII–XX w.”, przybliżająca postać jednego z największych humanistów, jakich wydał wiek XIX, a żegnał wiek XX, fi lologa klasycz-nego, profesora m.in. Uniwersytetu Warszawskiego. Nowo odkryte przez Hannę Geremek teksty to napisane w latach 20. XX w. dzieje życia, a przede wszystkim zapis drogi naukowej ich autora, oraz zapiski z czasów II wojny światowej. Publikacja wspólna z OBTA UW (obecnie IBI AL UW).Baśń – oralność – zagadka, Studia i materiały, cz. 1, Adrian Jakuboze, Maria E. Pobieżyńska, Michał Zaczek.Pod red. naukową Jakuba Z. Lichańskiego, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 378, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–501–0

Tom zawiera trzy studia; są one poświęcone baśni, kwestiom oralności oraz opiso-wi zagadki jako pewnej formy wypowiedzi m.in. właśnie w baśni. Dwa wątki łączą te prace: pierwszym są przykłady zaczerpnięte z dzieł Johna Ronalda Reuela Tol-kiena, drugim bardzo nieśmiało, ale jednak przywoływana retoryka, jako pewna wspólna podstawa metodyczna zastosowana przy opisie analizowanych zjawisk. Przedstawiane prace powstały w ramach tematów realizowanych w Pracowni Ba-dań Historii i Teorii Retoryki, która działa na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Between Tradition and Postmodernity. Polish Ethnography at the Turn of the Millenium.Red. Lech Mróz, Zofi a Sokolewicz, Warszawa 2003, wyd. I, ss. 288, format B5, cena 30,00; ISBN 83–7181–285–XBiali i Czarni. Postawy Polaków wobec Afryki i Afrykanów, Maciej Ząbek.Warszawa 2007, wyd. I, ss. 482, format B5, cena 30,00; ISBN 978–83–7181–461–7Celem książki jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, jakie są i z czego wynikają współczesne po-stawy Polaków wobec Afrykanów. W związku z migracją Afrykanów do Polski, jak i mobilnością Polaków, którzy stykają się z nimi w diasporach Europy Zachodniej oraz na samym kontynencie afrykańskim, rośnie zainteresowanie tematyką afrykańską, a jednocześnie rozwój relacji polsko–afry-kańskich natrafi a na wiele przeszkód i nieporozumień. Praca może być użyteczna nie tylko dla an-tropologów, ale także dla wielu innych osób zainteresowanych zagadnieniem stereotypów, relacjami międzykulturowymi, problemami migracji i integracji oraz kulturą mieszkańców Afryki.Bibliografi a genealogii i heraldyki polskiej za lata 1980–2001, Anna Celej.Warszawa 2006, wyd. I, ss. 392, format B5, cena 49,00; ISBN 83–7181–437–2Książka dostępna na naszej stronie internetowej www.dig.pl

Bibliografi a historii Polski XIX i XX w., tom 3, 1865–1918, część 1, Materiały ogólne, vol. 1.Oprac. Zespół Zakładu Bibliografi i Retrospektywnej XIX i XX wieku Instytutu Hi-storii PAN pod kier. Stefanii Sokołowskiej, Warszawa 2000, wyd. I, ss. 1470, format B5, cena 100,00; ISBN 83–7181–095–4Bibliografi a historii Polski XIX i XX wieku, tom 3, 1865–1918, vol. 2.Oprac. Zespół Zakładu Bibliografi i Retrospektywnej XIX i XX wieku Instytutu Hi-

9

storii PAN pod kier. Stefanii Sokołowskiej i Irminy Ossowskiej, Warszawa 2010, wyd. I, ss. 1440, format B5, cena 120,00; ISBN 978–83–7181–612–3Kolejne tomy bibliografi i poświęconej historii XIX i początku XX stulecia, której publikacja rozpo-częła się w latach 70. w Instytucie Historii PAN.Najnowszy tom zawiera bibliografi ę dotyczącą czasopism, jednodniówek i kalendarzy. Spis jest efek-tem kwerendy przeprowadzonej we wszystkich najważniejszych bibliotekach w Polsce oraz w wy-branych książnicach w Niemczech i w pewnym stopniu także w innych krajach. Redaktorzy starali się o jak najbardziej wnikliwą prezentację materiału, stąd nierzadko hasła dotyczące jednego czasopi-sma obejmują kilka stron książki. Publikacja zawiera starannie przygotowane i zredagowane adresy bibliografi czne poszczególnych czasopism, z krytycznym uwzględnieniem odsyłaczy do wcześniej powstałych bibliografi i. Bitwa o prawdę. Historia zmagań o pamięć Powstania Warszawskiego 1944–1989, Jacek Zyg-munt Sawicki.Warszawa 2005, wyd. I, ss. 233, il. 29, format B5, cena 45,00; ISBN 978–83–7181–366–5Wnikliwe, głęboko udokumentowane studium o pamięci i zmaganiach społeczeństwa z władzą ko-

munistyczną o zachowanie prawdy o Powstaniu Warszawskim — określanych jako „najdłuższa bitwa PRL–u”. Autor jako pierwszy ujawnia prawdę o dokonywanej manipulacji, kłamstwie historycznym, grach operacyjnych bezpieki, o agentach, teczkach i tajnych współpracownikach. Przedstawia wynik wielu lat poszukiwań oraz szerokiej kwerendy materiałów źródłowych m.in. KC PPR i PZPR, cenzury, UB–MBP oraz SB–MSW z lat 1944–1989, do niedawna jeszcze noszących klau-zule „tajne”, „ściśle tajne”, „tajne specjalnego znaczenia”. Ale też jest to opowieść o ludziach, dzięki którym prawda o Powstaniu Warszawskim przetrwała do dziś.

Błogosławiony Czesław, patron Wrocławia, t. I, Średniowiecze i czasy nowożytne.Red. Marek Derwich, Wrocław–Warszawa 2006, ss. 158 + 34 nlb., il. 33, cena 40,00; ISBN 83–7181–416–XPromocja postaci błogosławionego Czesława jako patrona Wrocławia; książka ukazuje początki i roz-wój jego kultu, trwającego już niemal od 800 lat, oraz jego szczególne znaczenie w dziejach Wro-cławia, Śląska i Polski. Postać i kult Czesława symbolizują stałą obecność polskości we Wrocławiu mimo różnych zawieruch dziejowych.Brytyjsko–czechosłowackie stosunki dyplomatyczne (październik 1938 r. — maj 1945 r.), Rado-sław Paweł Żurawski vel Grajewski.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 654, 3 mapy, format B5, cena 60,00; ISBN 978–83–7181–540–9Relacje brytyjsko–czechosłowackie w okresie drugiej wojny światowej i w epoce bezpośrednio po-

przedzającej jej wybuch stanowiły ważny fragment ówczesnej polityki Zjedno-czonego Królestwa wobec Europy Środkowej. Często dotykały problemów znaj-dujących się blisko centrum zainteresowania dyplomacji mocarstw i były ważnym elementem prowadzonej między nimi gry. Prześledzenie ich rozwoju daje możli-wość bliższego poznania interesującego splotu zagadnień dotyczących stosunków brytyjsko–czechosłowackich, ale także pozwala zobaczyć w pełniejszym świetle stopień skomplikowania ówczesnej sytuacji międzynarodowej. W latach od 1938 do połowy 1945 jedną stroną jest oczywiście Wielka Brytania, drugą kolejno w peł-ni uznawane przez Londyn — rząd II Republiki Czecho–Słowackiej, następnie

władze Protektoratu Czech i Moraw, oraz także uznany, choć tylko de facto, rząd Słowacji i wreszcie niepodległościowa emigracja czechosłowacka, początkowo zresztą wewnętrznie skłócona.Choroba i śmierć w perspektywie społecznej w XIII–XXI wieku.Red. Dariusz Szudra, Edward Włodarczyk, Warszawa 2010, wyd. I, ss. 461, format B5, cena 50,00; ISBN 978–83–7181–640–6

10

Praca zbiorowa będąca pokłosiem konferencji pod tym samym tytułem zorganizowanej przez Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu w Szczecinie w Kulicach w 2007 roku. Na tom złożyły się teksty historyków, socjologów, politologów, ekonomistów i lekarzy. Różnorodności reprezentowanych dziedzin towarzyszy także wieloaspektowość ujęcia zagadnień choroby i śmierci, które są rozpatrywane zarówno w szerokiej perspektywie dziejowej (obejmującej okres od XIV wieku do współczesności), terytorialnej (teksty dotyczą zarówno sytuacji na ziemiach polskich, w Europie i Stanach Zjednoczonych) jak i problemowej.Chrystus umęczony. Ikonografi a w Polsce od XIII do XVI w., Grażyna Jurkowlaniec.Warszawa 2001, wyd. I, ss. 352, il. 92, format B5, cena 36,00; ISBN 83–7181–196–9Rozprawa o przyswojeniu i funkcjonowaniu na ziemiach Polski, zrodzonego na Wschodzie w póź-nym średniowieczu, wyobrażenia Chrystusa ze znamionami przebytej męki. Katalog 399 przedsta-wień Zbawiciela znajdujących się na terenie Polski pozwala prześledzić drogi ich upowszechniania się na ziemiach Europy Środkowej. Publikacja wydana wspólnie z Instytutem Historii Sztuki Uniwer-sytetu Warszawskiego.Cień złotych skrzydeł. Polskie opcje napoleońskie w literaturze. „Napis” seria XIII.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 288 + 8 nlb, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–536–2Tom gromadzi głównie materiały przedstawione na konferencji „Cień złotych skrzydeł”. Polskie opcje napoleońskie w literaturze, z okazji 200. rocznicy ustanowienia Księstwa Warszawskiego; w koncepcji cesarza: państwa buforowego i karty przetargowej przy ewentualnych traktatach po-

kojowych z dotychczasowymi przeciwnikami, dla Polaków zaś widomego znaku nadziei na powrót niepodległości, odebranej przez trzy państwa zaborcze w roku 1795. Omówione utwory to przemówienia publiczne, francuskie broszury politycz-ne, poezja okolicznościowa (nie tylko w języku polskim, lecz także łacińskim, co ciekawe: pisana zarówno przez Polaków, jak i Anglików), wspomnienia (w tym i z drugiej strony barykady: osób związanych z dworem pruskim), kazania, a także dwudziestowieczna proza artystyczna. Dopełnieniem materiałów jest część Varia, zawierająca artykuły z różnych okresów (przede wszystkim z końca XVIII w.).

Cognitioni gestorum. Studia z dziejów średniowiecza dedykowane Profesorowi Jerzemu Strzel-czykowi.Red. Dariusz A. Sikorski, Andrzej Marek Wyrwa, Poznań–Warszawa 2006, wyd. I, ss. 626, il., format B5, cena 60,00; ISBN 83–7181–438–0Księga jubileuszowa, dedykowana Jerzemu Strzelczykowi, jednemu z najwybitniejszych polskich i europejskich historyków. Niniejszy tom — Cognitioni gestorum — to zbiór studiów z dziejów wcze-snego i pełnego średniowiecza europejskiego i polskiego, których autorami są uczniowie profesora Jerzego Strzelczyka. Czterdzieści cztery artykuły i szkice naukowe poruszają różnorodne zagadnienia z zakresu m.in. historii religii, historii społecznej, politycznej, a także sfragistyki, genealogii i heral-dyki.

”Colloquia Balcanica”, t. 1. „Semantyka Rosji na Bałkanach”.Red. Jolanta Sujecka, Warszawa 2010, ISBN 978–83–7181–654–3Pierwszy tom nowej serii zaprojektowanej wspólnie przez Instytut Badań Literackich „Artes Libe-rales” i Wydawnictwo DiG pod redakcją Jolanty Sujeckiej, kierującej w Instytucie pracami Komisji „Bałkańskie Śródziemnomorze”. Celem serii jest prezentacja szerokiego spektrum problemów i za-gadnień badawczych związanych z kwestiami społecznymi i kulturowymi na Bałkanach w ujęciu interdyscyplinarnym. Na pierwszy tom składają się prace autorów z Polski, Albanii, Bułgarii, Grecji i Macedonii, które koncentrują się na „Semantyce Rosji na Bałkanach”.Cyganie — Romowie. Zapomniane obrazy. Fotografi e Janusz Helfer, opracowanie Lech Mróz. Warszawa 2005, wyd. I, ss. 174, fot. 146, format A4, cena 39,00; ISBN 83–7181–415–1Album fotografi i Janusza Helfera pokazuje oczywistość, zwyczajność cygańskiego życia, zharmo-

11

nizowanego z porami roku, zgodnego z rytmem życia przyrody. Zdjęcia ukazują okres schyłkowy wędrowania — bardzo ważny dla społeczności romskiej, bo późniejsze życie biegnie już zupełnie in-nymi drogami. Innym wielkim walorem są portrety — pojedyncze i zbiorowe — ludzi, którzy często już odeszli, pozostając tak jak tabory — tylko w pamięci.Czerwonym młotem w orła białego. Propaganda sowiecka w wojnie z Polską 1919–1920, Alek-sandra Julia Leinwand.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 336 + 16, il., format B5, cena 48,00; ISBN 978–83–7181–563–8W toczącej się w latach 1919–1920 wojnie Polska musiała się zmierzyć nie tylko z siłą zbrojną Armii

Czerwonej, ale też z potężnym naporem bolszewickiej propagandy. Walka polsko–sowiecka przebiegała na płaszczyźnie militarnej, politycznej i dyplomatycznej, a zarazem była to wojna o „rząd dusz”. Niektóre z wypracowanych wtedy przez bolszewickich propagandystów metod działania i funkcjonujących stereotypów okazały się żywe do dziś. Książka jest próbą odpowiedzi m.in. na pytania, czym był fenomen „agit–propu” i czy sowiecka propaganda była rzeczywiście zjawiskiem groźnym, czy tylko pustosłowiem niemającym pokrycia w rzeczywistości. Waż-nym uzupełnieniem są reprodukcje plakatów z tej epoki.

Człowiek i przyroda w średniowieczu i we wczesnym okresie nowożytnym.Red. Wojciech Iwańczak, Krzysztof Bracha, Warszawa 2000, wyd. I, ss. 260, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–135–7Zbiór materiałów z konferencji historyków z 1999 r. Autorzy rozpatrują szeroko pojęte relacje mię-dzy człowiekiem a przyrodą w okresie od XII do XVII w., m.in. odczuwanie przyrody we wczesnym średniowieczu, elementy natury na wybranych średniowiecznych pieczęciach śląskich, klęski żywio-łowe w ziemi kłodzkiej.

Czy Sejm Czteroletni uchwalił Konstytucję 3 maja? (Na tropie mitów narodo-wych), Bartłomiej Szyndler.Warszawa 2010, wyd. I, ss. 52, format B6, cena 18,00; ISBN 978–83–7181–634–5Autor stara się udowodnić sformułowaną na wstępie swych rozważań tezę ofałszywości aksjomatu, że Sejm Czteroletni uchwalił Konstytucję 3 maja.Przedstawiając na podstawie zachowanych dokumentów okolicznościtowarzyszące temu wydarzeniu, jej głównych bohaterów, ich racje i działania, oma-wia również jego znaczenie dla przyszłych losów Polski.

Dawne elity. Słowo i gest.Red. Jerzy Axer, Justyna Olko, Warszawa 2005, wyd. I, ss. 228, format B5, cena 45,00; ISBN 83–7181–392–9Tom z serii „Spotkania dawnych kultur”, czyli jak badacze różnych kultur przednowożytnych wza-jemnie przedstawiają wyniki swoich badań i porównują je z wnioskami innych. Przedstawiamy 16 tekstów, które powstały w ramach seminarium „Semiotyka zachowań dawnych elit”; zainteresowania badaczy dotyczą antyku grecko–rzymskiego i średniowiecznej barbarzyńskiej Europy, dawnych kul-tur azjatyckich i prekolumbijskiej Ameryki, przedkolonialnej Afryki i przednowożytnej kultury ziem polskich, jednym słowem — silva rerum. Dawne kultury w ideologiach XIX i XX wieku.Red. Jerzy Axer i Justyna Olko, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 202, il. 17, format B5, cena 45,00; ISBN 978–83–7181–487–7Zebrane w tym tomie teksty skłaniają do refl eksji na temat zakresu społecznego odbioru i akceptacji dla rozmaitych form manipulacji przeszłością. W jakim stopniu zmieniają one zbiorową świadomość społeczności, w obrębie których — lub wokół których — konstruowane są mity i ideologie legity-mizujące współczesne działania historycznym dziedzictwem? Bez wątpienia najbardziej skuteczne są próby przeniesienia rozmaitych rekonstrukcji i wizji przeszłości do powszechnej edukacji. Na po-

12

wszechność takich zjawisk wskazują niektóre z prezentowanych tu artykułów, pokazujące jak zide-ologizowane wizje historii trafi ają do szkolnych podręczników.De bona militium valetudine conservanda liber. Księga o zachowaniu dobrego zdrowia żołnie-rzy, Anton Schneeberger.Edycja i przekład Robert A. Sucharski, wstęp, przypisy i redakcja Stanisław Ilnicki, Warszawa 2008, wyd. I, ss. 340, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–556–0Pierwszy, powstały w XVI w., przygotowany specjalnie dla wojska Rzeczypospolitej opis postępo-wania służb medycznych — oczywiście wówczas tak nienazywanych. Tekst przygotowany przez Schneebergera (Kraków 1564) pokazuje, w jaki sposób należy postępować, żeby utrzymać zdrowie żołnierzy zarówno na wojnie, jak i w czasie pokoju.Demografi a Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Cezary Kuklo.Warszawa 2009, wyd. I, ss. 534, il. 26, wykresy, 5 map kol., format A4, cena 60,00; ISBN serii 978–83–7181–5331, ISBN tomu 978–83–7181–590–4

Jest to pierwsza monografi a z serii NAUKI POMOCNICZE HISTORII — seria nowa, zaplanowanej wspólnie przez Instytut Historii PAN i Wydawnictwo DiG. Praca stanowi wyczerpujące wprowadzenie do badań społeczno–demografi cznych, przydatne studentom jako przystępny podręcznik, badaczom pogłębiającym studia z tego zakresu oraz miłośnikom historii zafascynowanym tą tematyką. Książka jest zarazem wykładem metod badawczych stosowanych we współczesnej światowej nauce demografi i historycznej, umożliwiających ich szersze niż dotąd zastosowa-nie w studiach nad rodziną staropolską.

Demokracja ateńska w okresie Demostenesa. Struktura, zasady i ideologia, Mogens Herman Hansen.Warszawa 1999, wyd. I, ss. 400, mapa i 5 planów, format B5, cena 45,00; ISBN 83–7181–111–XPraca profesora uniwersytetu w Kopenhadze, najwybitniejszego na świecie specjalisty od zagadnień demokracji ateńskiej w okresie klasycznym. Pierwsza od 60 lat publikacja na ten temat na polskim rynku. Autor interesuje się funkcjonowaniem ustroju ateńskiego od strony praktycznej (sposób gło-sowania, liczba obywateli uczestniczących w zebraniach itp.), uwzględniając jednocześnie szeroko pojętą problematykę społeczną. Wielką zaletą książki jest staranne defi niowanie pojęć z dziedziny form ustrojowych.

Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego 1582–1696. Spis.Oprac. Henryk Lulewicz i Andrzej Rachuba, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 470, for-mat A5, cena 50,00; ISBN 978–83–7181–492–1Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego 1697–1794. Spis.Oprac. Andrzej Rachuba i Przemysław P. Romaniuk, Warszawa 2004, wyd. I, ss. 446, format A5, cena 50,00; ISBN 83–7181–357–0

Wykaz obieralnych przedstawicieli najwyższego organu sądowego, obejmujący okres całego XVI–XVIII stulecia. Trybunał ten jako forum sądowe, apelacyjne miał charakter społeczny, sędziami byli deputaci wybierani w powiatach na specjalnie w tym celu zwoływanych sejmikach. Publikacja wyda-na wspólnie z Instytutem Historii PAN.Diariusz, część trzecia: lata 1669–1673, Jan Antoni Chrapowicki.Opracował Leszek Andrzej Wierzbicki, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 359, format B6, cena 49,00; ISBN 978–83–7181–546–1Diariusz wojewody witebskiego Jana Antoniego Chrapowickiego, obejmujący lata 1669–1673, jest wiodącym pamiętnikiem odnoszącym się do czasów panowania króla Michała Korybuta Wiśniowiec-

13

kiego. Chrapowicki utrwalił wiele ważnych wydarzeń, jakie wówczas miały miejsce w Rzeczypo-spolitej. Znalazły się tu przede wszystkim opisy czterech sejmów, w jakich brał udział Chrapowicki, zwłaszcza sejmu koronacyjnego 1669 roku oraz zjazdu warszawskiego i sejmu pacyfi kacyjnego 1673 roku. Diariusz przedstawia obraz życia średniozamożnego szlachcica, jego najbliższej rodziny oraz kręgu współpracujących z nim przyjaciół. Chrapowicki, pełniąc urząd wojewody witebskiego, miał także bliskie kontakty z czołowymi rodami magnackimi na Litwie, zwłaszcza z Pacami. Jest to także jedyna relacja pamiętnikarska z XVII wieku, gdzie skrupulatnie dzień po dniu opisano stan pogody. Edycja zawiera również rozszerzony indeks osób oraz indeks nazw geografi cznych. Diariusz z lat 1669–1673 jest kontynuacją wcześniejszych zapisów dziennych Chrapowckiego z lat 1656–1669, które zostały wydane przez T. Wasilewskiego i A. Rachubę (Warszawa 1978 i 1988). W serii: „Pa-miętniki z XVII–XX w.”.

Diariusz kampanii smoleńskiej Władysława IV 1633–1634.Oprac. Mirosław Nagielski, Warszawa 2006, wyd. I, ss. 360, il. cz.–b., mapka, for-mat B6, cena 39,00; ISBN 83–7181–410–0Poprzedzona wnikliwym wstępem, uwzględniająca najnowsze prace polsko– i ob-cojęzyczne dotyczące tematyki lat 1632–1634 relacja anonimowego autora. Tekst opatrzony przypisami tłumaczącymi wyrażenia łacińskie oraz dotyczącymi przy-woływanych na kartach diariusza postaci historycznych, a także aneksem zawiera-jącym komput wojsk JKMci pod Smoleńskiem. W serii: „Pamiętniki z XVII–XX w.”.

Dłutem wycięte. Snycerstwo północnych ziem Polski w czasach Zygmunta III Wazy, Renata Sulewska.Warszawa 2004, wyd. I, ss. 358, format B5, cena 45,00; ISBN 83–7181–337–6Rzeźba drewniana północnych ziem Polski w ostatniej ćwierci XVI i pierwszej XVII wieku to za-gadnienie pozostające do tej pory na marginesie zainteresowań badaczy zajmujących się sztuką Prus Królewskich i Warmii. Omówione zostały zarówno najważniejsze realizacje, np. wystroje katedr w Oliwie i Pelplinie, zamówienia realizowane do kościołów Gdańska i Torunia czy prace zachowane w Lubawie, Nowym Mieście Lubawskim i Chełmnie, jak i najważniejsze środowiska artystyczne (Gdańsk, Toruń), działające w nich warsztaty i mistrzowie oraz zależności między wykonywany-mi przez nich pracami. Oddzielnie zaprezentowane zostały takie zagadnienia, jak: oddziaływanie wzorów grafi cznych na rzeźbę fi guralną i ornamentalną, obecność form średniowiecznych i wpływ rozwiązań włoskich. Część syntetyczna została uzupełniona o katalog omawianych prac.Do granic wyobraźni. Norymberga jako centrum wiedzy geografi cznej i kartografi cznej w XV i XVI wieku, Wojciech Iwańczak.Warszawa 2005, wyd. I, ss. 336, il. 71, format B5, cena 45,00; ISBN 83–7181–376–7

O karierze Norymbergi na przełomie średniowiecza i odrodzenia przesądziło wiele czynników, m.in. położenie geografi czne, aktywność jej mieszkańców i atmosfera wybitnie sprzyjająca twórczości naukowej. Autor prezentuje fascynujące środowi-sko uczonych i artystów norymberskich, pokazując jego ścisłe związki ze światem wielkich odkryć geografi cznych, zwłaszcza z podbojem Nowego Świata. Na kar-tach książki pojawiają się m.in. postacie H. Schedla, K. Celtisa, Regiomontanusa, Albrechta Dürera czy Martina Beheima. Narrację wzbogacają liczne fotografi e, wykonane specjalnie do tej książki.

Dramat zastygły w drzeworycie. Historia o czterdziestu siedmiu roninach w serii drzeworytów Hiroshige, Aleksandra Görlich.Warszawa 2009, wyd. I, ss. 170, format A5, cena 49,00; ISBN 978–83–7181–580–5Książka poświęcona ilustracjom Hiroshige do „Kanadehon chushingura”. Autorka omawia dzieje drzeworytu japońskiego i jego związki z literaturą i teatrem, analizuje cechy japońskiej grafi ki i roz-

14

wiązania zastosowane przez artystę. Jednocześnie to pierwsza w języku polskim i jedna z niewielu w zachodnim kręgu kulturowym książka o prawdziwej XVIII–wiecznej historii o czterdziestu sied-miu wojownikach, którzy pomścili śmierć swojego pana i oddali własne życie, jako bardzo popular-nym temacie drzeworytu japońskiego. Dramaturgia Mariana Pankowskiego, Krystyna Ruta–Rutkowska.Warszawa 2001, wyd. I, ss. 219, format B5, cena 39,00; ISBN 978–83–7181–214–9Druki XVI wieku w zbiorach biblioteki katedralnej we Lwowie, Jolanta Gwioździk, Edward Różycki.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 252, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–531–7Próba odtworzenia lwowskiej Biblioteki Katedralnej wraz z charakterystyką typografi czną i treścio-wą zbiorów XVI–wiecznych druków oraz katalog tego zasobu z indeksami. Dumy i dumki, czyli prawdziwa powieść, Benedykt hr. Tyszkiewicz.Do druku podał Sławomir Górzyński, Tom IWarszawa 2006, wyd. I, ss. 539, il., format B5, cena 59,00; ISBN 978–83–7181–362–7Tom IIWarszawa 2009, wyd. I. ss. 280, il., format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–535–5Autorem książki jest Benedykt hr. Tyszkiewicz (1849–1939), pochodzący z ukraińskiej linii tej ma-

gnackiej rodziny. Na kartach pamiętnika, obejmującego bez mała 90 lat, autor wie-lokrotnie przywołuje członków swego rodu. Pisze zarówno o przodkach, Tyszkie-wiczach, oraz innych rodzinach skoligaconych po mieczu, jak też o Kołyszkach. Udało mu się znakomicie uchwycić koloryt epoki — we wspomnieniach spotyka-my zarówno fascynującą i żywą galerię typów szlacheckich czy arystokratycznych różnego pochodzenia i zamożności, jak i przedstawicieli innych warstw społecz-nych drugiej połowy XIX i początku XX stulecia, począwszy od nianiek i służby, na włościanach, chłopach, subiektach, kupcach, dorobkiewiczach, karierowiczach i pieczeniarzach wszelkiej maści skończywszy. Nie ogranicza się przy tym jedynie

do Polaków — opisuje Anglików, Francuzów, Niemców, a przede wszystkim Rosjan i Żydów.Dwory magnackie w XVIII wieku. Rola i znaczenie kulturowe.Red. Teresa Kostkiewiczowa, Agata Roćko, Warszawa 2005, wyd. I, ss. 392, il. 47, format B5, cena 54,00; ISBN 83–7181–382–1Przez długie lata głównym przedmiotem zainteresowania badaczy kultury XVIII w. był przede wszystkim dwór królewski. Tymczasem od połowy XVIII w. w geografi i kulturowej naszego kraju zaszły istotne zmiany. W okresie baroku charakterystyczne było rozproszenie działań kulturowych podejmowanych przez ośrodki w całym kraju i związanych z indywidualnymi inicjatywami różnych osób (bądź instytucji), w oświeceniu natomiast można zaobserwować wyraźniejszą dążność do sil-niejszej centralizacji inicjatyw i skupienia ich wokół dworu monarchy. Ta nowa sytuacja zaprzątała uwagę badaczy, jednak nie wszystkie zagadnienia zostały dostatecznie wyjaśnione. Autorzy publiko-wanego tomu rozpatrują więc nie tylko kwestię kultury materialnej XVIII–wiecznego dworu, ale nie pomijają również zagadnień związanych z ambicjami i potrzebami kulturowymi dworu i jego miesz-

kańców, relacjami pomiędzy ośrodkiem magnackim a dworem królewskim, czy też stosunkiem warstwy magnackiej do ogólnoeuropejskich tendencji kulturowych w omawianym okresie.Dwory w Polsce. Od średniowiecza do współczesności, Leszek Kajzer.Warszawa 2010, wyd. I, ss. 388, il. 223, format B5, cena 55,00; ISBN 978–83–7181–599–7Kolejna, po Zamkach i dworach obronnych w Polsce Centralnej, książka profesora Leszka Kajzera, znakomitego znawcy architektury średniowiecznej i nowożytnej.

15

Tym razem autor podjął się przedstawienia niezwykle ciekawej historii dworu polskiego rozumia-nego jako fenomen nie tylko architektoniczny, ale i kulturowy. Książka w bardzo ciekawy sposób zaznajamia czytelnika z historią polskiego dworu od jego pojawienia w średniowieczu aż do czasów współczesnych. Wykład wzbogacają liczne fotografi e, plany i projekty zabudowań. Dwór, plebania, rodzina chłopska. Szkice z dziejów wsi polskiej XVII i XVIII wieku.Red. Magdalena Ślusarska, Warszawa 1998, wyd. I, il. 24 + tabele, ss. 188, format B5, cena 39,00; ISBN 83–7181–034–2Wspólne dzieło historyków, historyków kultury, sztuki, literatury i fi lozofi i. Próba polemiki z czarną legendą nowożytnej wsi polskiej we współczesnej historiografi i. Przedstawienie chłopa jako myślące-go i działającego podmiotu, członka wspólnoty wiejskiej, walczącego o swe prawa, oraz jego relacji z dworem i Kościołem. Negatywnym stereotypom szlachty i duchowieństwa przeciwstawione zostały rozważania na temat kulturowo–cywilizacyjnej roli plebanów i poglądów polskich fi zjokratów.Dylematy kaukaskie. Problemy narodowościowe i migracyjne.Red. Maciej Ząbek, Warszawa 2010, wyd. I, ss. 490, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–652–9Wiedza ogółu Polaków na temat Kaukazu i jego problemów jest nadal powierzchowna i pełna ste-

reotypowych uproszczeń. Tamtejsza geografi a, historia, mapa etniczna i podziały polityczne wydają się zbyt skomplikowane i niezrozumiałe. Ponadto każdego roku pojawiają się nowe tematy związane z Kaukazem, wydarzenia i sprawy wymagają-ce wyjaśnienia. Część pierwsza pracy zbiorowej pt. Dylematy kaukaskie... poświę-cona jest przede wszystkim genezie kaukaskich wojen i konfl iktów jako głównego czynnika wyzwalającego migrację. Następnie autorzy skupiają się na najważniej-szych, ich zdaniem, dylematach tożsamościowych narodów kaukaskich. I wreszcie część trzecia dotyczy kwestii związanych z pobytem w Polsce imigrantów z Kau-kazu i ich relacji z Polakami.

Dyskurs kolonialny w Drugiej Rzeczypospolitej, Marek Arpad Kowalski.Warszawa 2010, wyd. I, ss. 302, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–632–1Książka jest prezentacją dyskursywnych strategii wykorzystywanych przy tworzeniu kolonialnej ide-

ologii okresu międzywojennego w Polsce. Ważnym elementem wywodu jest przed-stawienie dyskusji, jakie toczyły się i toczą nadal wokół samego pojęcia dyskursu, które zyskało sobie ostatnio doniosłe miejsce w refl eksji humanistycznej. Autor podejmuje tematykę z jednej strony trudną, znajdującą się na pograniczu nauk, wy-magającą szczególnego wysiłku porządkującego i dużej erudycji, z drugiej strony powszechnie obecną, choć pojawiającą się na marginesach dociekań innych bada-czy. O szczególnej wartości tak pomyślanej pracy z pewnością decyduje szerokie wykorzystanie źródeł oraz umiejętne połączenie warsztatu historyka z metodami wykorzystywanymi w antropologii.

Dziedzictwo górnośląskiego baroku. Opactwo cysterskie w Rudach Wielkich 1648–1810, Jerzy Gorzelik.Warszawa 2005, wyd. I, ss. 216, il. 49, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–373–2Dzieje śląskiego klasztoru w okresie baroku przedstawione przez pryzmat sztuki: poznajemy kolejne fazy istnienia opactwa, jego wystroju, działalność na polu budownictwa poszczególnych opatów, po-staci artystów dekorujących wnętrza. Pozwala to uchwycić rozmaite konfi guracje artystycznych od-działywań, znaczenie zakonnej tradycji i politycznych przemian, które wiodły od tryumfu cesarskiego katolicyzmu epoki habsburskiej, przez czasy wojen śląskich, po demontaż sojuszu tronu i ołtarza w dobie pruskiego panowania.Dzieje Górnych Łużyc. Władza, społeczeństwo i kultura od średniowiecza do końca XX wieku. Red. Joachim Bahlcke, tłum. Marek Słoń, współpraca Rafael Sendek, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 410,

16

il., format A5, cena 45,00; ISBN 978–83–7181–510–2Książka opublikowana po raz pierwszy po niemiecku w 2001 r. omawia historyczny rozwój krainy,

która przez stulecia stanowiła odrębny byt polityczny i po dziś dzień posiada swój niepowtarzalny charakter. Terytorium to nie miało wprawdzie nigdy własnej dyna-stii i podlegało zawsze politycznie jednemu z sąsiednich władztw terytorialnych. Przynależność do Korony Czeskiej, mimo przejściowych związków z Miśnią, Brandenburgią i Śląskiem, odcisnęła jednak najsilniejsze piętno. Zamieszkałe od wieków przez Słowian i Niemców Górne Łużyce, leżące obecnie w Wolnym Pań-stwie Saksonii i Rzeczypospolitej Polskiej, mają pod wieloma względami swoją kulturową i historyczną tożsamość.

Dzieje granicy mazowiecko–krzyżackiej (między Drwęcą a Pisą), Elżbieta Kowalczyk.Warszawa 2003, wyd. I, ss. 336, format B5, cena 49,00; ISBN 83–7181–280–9Studia historyczne, archeologiczne i toponomastyczne nad dziejami północnej granicy Mazowsza i posadowionych w jej sąsiedztwie wałów podłużnych. Badania autorki zostały oparte na szerokiej kwerendzie w źródłach dotyczących Mazowsza i Zakonu Krzyżackiego oraz na badaniach archeolo-gicznych.Dzieje kartografi i Nowej Marchii do końca XVIII wieku, Radosław Skrycki.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 170, 8 ryc., 22 mapy, format B5, cena 30,00; ISBN 978–83–7181–543–0Nowa Marchia, kraina wbijająca się klinem między Wielkopolskę a Pomorze, otrzymała wyczerpu-jące omówienie swego odzwierciedlenia na mapach doby nowożytnej. Zrozumieniu problematyki kartografi i do końca XVIII wieku służy wprowadzenie, a w omówieniu szczegółowym autor zapre-zentował znane mapy — reprodukowane w książce — tej krainy. Są wśród nich mapy prezentujące Nową Marchię samoistnie, a także mapy krain sąsiednich ją uwzględniające.Dzieje krytyki artystycznej i myśli o sztuce. Materiały z konferencji naukowej Toruń, 13–15 czerwca 2007 r.Red. Jerzy Malinowski, Małgorzata Geron, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 522, format A5, cena 50,00; ISBN 978–83–7181–574–4Obszerny tom studiów obejmujący tak różnorodne zagadnienia, jak: Stanisława Kostki Potockiego krytyczne myśli o sztuce, mit polskiego pejzażu w świetle polskiej i niemieckiej krytyki artystycz-nej, sztuka japońska w polskiej krytyce artystycznej przełomu XIX i XX w., dyskusja nad sztuką żydowską XIX–XX w., aż po metakrytykę okresu realizmu socjalistycznego i manifesty artystyczne ostatnich lat.Dzieje Maluszyna i jego dziedziców a opowiadania i z pamięci zebrane przez Helenę (z Morsti-nów) Ostrowską.Oprac. Andrzej Zakrzewski, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 1016 , il. 3, format B6; ISBN 978–83–7181–595–9

Prowadzony prze blisko 40 lat pamiętnik żony i matki jednej z najzamożniejszych rodzin ziemiańskich z okolic Radomska jest doskonałym dokumentem epoki. Przez pryzmat doświadczeń dość dobrze wyedukowanej kobiety, posiadającej różnorakie zainteresowania, oglądamy nie tylko wychowywanie w rodzinie, zabiegi o zdro-wie i o przyszłość dzieci, ale i podział ról społecznych w rodzinie, postawy i za-chowania światopoglądowo–społeczne w ocenie ludzi spotykanych w życiu oraz odbicie wielu wydarzeń na gruncie polityki krajowej i europejskiej. Interesujące są zamieszczone liczne obserwacje przyrodnicze.

Dzieło sztuki. Źródło ikonografi czne czy coś więcej? Materiały sympozjum XVII Powszechnego Zjazdu Historyków w Krakowie, 15–18 września 2004.Red. Marcin Fabiański, Warszawa 2005, wyd. I, ss. 111, format B5, cena 29,00; ISBN 83–7181–393–7Intencją autorów niniejszego tomu jest przekazanie historykom przesłania, aby nie odwracali się od

17

źródeł wizualnych, które mogą w bardzo istotny sposób wzbogacić wyniki ich badań — jako źródła ikonografi czne — ani od wyników prac historyków sztuki, którym udaje się niekiedy uzyskać rezul-taty nie mniej pewne od tych uczonych, którzy swoje interpretacje opierają wyłącznie na tekstach pisanych.Dziennik wojenny. 18 IX 1939–19 IX 1945, Roman Umiastowski.Wstęp i opracowanie Przemysław Marcin Żukowski, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 634, format B6, cena 49,00; ISBN 978–83–7181–544–7Nazwisko ppłk. Romana Umiastowskiego, żołnierza i autora wielu książek, kojarzy się powszechnie przede wszystkim z wydarzeniami z początku września 1939 r., kiedy to jako Szef Biura Propagandy odpowiedzialny był za informowanie społeczeństwa o sytuacji na froncie. Jego komunikaty radiowe zostały przez większość ostro potępione, a autor na emigracji z ich powodu szykanowany. Dziennik obejmuje lata 1939–1945, koncentruje się jednak na dwóch pierwszych latach wojny, pobycie we Francji (m.in. w obozie odosobnienia w Parthenay) i ewakuacji przez kanał La Manche, a następnie w bombardowanej Anglii. To także zapis z życia jednego z wielu emigrantów, który pragnął walczyć za Ojczyznę, lecz mu na to nie pozwolono. Dzień chrztu i co dalej…, Henryk Samsonowicz.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 144, format B6, cena 24,00; ISBN 978–83–7181–548–5„Jeżeli szukamy kolejnych etapów naszego łączenia się z Europą, ze wspólną kulturą opartą na war-

tościach wnoszonych przez chrześcijaństwo, to akt z 966 roku stanowił pierwszy i jeden z najważniejszych. Stał się także składnikiem naszego wspólnego życiory-su. Chrzest Mieszka I stanowi na pewno początek dziejów wspólnoty Polaków. Od tego dopiero momentu inne więzi, szersze i węższe, rodzinne, plemienne, języko-we, zaczęły być uzupełniane poczuciem przynależności do wspólnego państwa, z czasem wspólnego narodu i wspólnej wiary” — w ten sposób chrzest w dziejach Polski postrzega Henryk Samsonowicz, stawiając jednocześnie wiele pytań i po-szukując na nie odpowiedzi. Książka z serii: „Człowiek — Symbol — Historia”.

Edukacja dzieci i młodzieży w polskich rodzinach ziemiańskich na Wołyniu, Podolu i Ukrainie w II połowie XIX wieku, Tadeusz Epsztein.Warszawa 1998, wyd. I, il. 6 + 28 tabel, ss. 235, format B5, cena 25,00; ISBN 83–7181–032–6.Autor śledzi trzy podstawowe etapy nauczania (edukacja domowa, podróże do szkół średnich i wyż-szych) młodego pokolenia w środowisku ziemiańskim na Kresach Południowo–Wschodnich w okre-sie popowstaniowym (1864–1914). Praca, oparta na szerokiej bazie źródłowej, jest wzbogacona anek-sem obejmującym ponad 500 osób pochodzenia ziemiańskiego, uczących się w szkołach wyższych w różnych częściach Europy w II poł. XIX w. Publikacja wydana wspólnie z Instytutem Historii PAN.Edward Beneš i kwestia niemiecka w Czechach, Piotr M. Majewski.Warszawa 2001, wyd. I, ss. 360, 8 map, format B5, cena 49,00; ISBN 83–7181–210–8Książka wypełnia poważną lukę w polskiej historiografi i. Porusza problematykę polityki mniejszo-ściowej naszych południowych sąsiadów, której poznanie ma istotne znaczenie dla właściwego zrozu-mienia zarówno stosunków czechosłowacko–niemieckich, jak i czechosłowacko–polskich w XX w., które polityk Beneš współkształtował przez 30 lat. Jednocześnie jest to pierwsza u nas konfrontacja publicznych wystąpień Beneša z jego politycznymi posunięciami oraz poufnymi opiniami na temat problemu sudeckiego.Ekspansja — kolonializm — cywilizacja, Jan Kieniewicz.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 308, il. 2, format A5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–522–5Zbiór artykułów naukowych i publicystycznych wybitnego polskiego historyka, zajmującego się zróżnicowaną problematyką: od historii Indii i ekspansji portugalskiej w świecie Oceanu Indyjskiego, poprzez koncepcje kolonializmu, relacje między systemami społecznymi, do refl eksji nad specyfi ką polskiej wersji cywilizacji europejskiej i pogranicza wschodniego Europy. Ponadto książka zawiera

18

pełną bibliografi ę prac Jana Kieniewicz z lat 1961–2008 oraz wspomnienie Stefana Kieniewicza o Tadeuszu Reytanie, także dwa teksty Jerzego Axera o zagadce zwią-zanej z kubkiem podarowanym Reytanowi przez szlachtę nowogródzką i roli Jana Kieniewicza w budowaniu Ośrodka Badań nad Tradycją Antyczną w Polsce i w Europie Środkowowschodniej Uniwersytetu Warszawskiego.Epoka „Ogniem i mieczem” we współczesnych badaniach historycznych.Red. Mirosław Nagielski, Warszawa 2000, wyd. I, ss. 180, format B5, cena 32,00; ISBN 83–7181–183–7

Zbiór studiów będących pokłosiem dwóch konferencji naukowych, poświęconych problematyce XVII–wiecznej Polski. Autorzy — wybitni historycy tej epoki — konfrontują obraz rzeczywistości przedstawiony w powieści Sienkiewicza z rzeczywistością wyłaniającą się z zachowanych źródeł, m.in. pamiętników. Czytelnik znajdzie ponadto w książce echa dyskusji na temat ekranizacji Ogniem i mieczem Jerzego Hoffmana.Etnos przebudzony.Red. Lech Mróz, Warszawa 2004, wyd. I, ss. 244, format B5, cena 30,00; ISBN 83–7181–329–5Rezultat badań nad stosunkami interetnicznymi, stanem zachowania kultury tradycyjnej i nowej świa-domości etnicznej jako wynik zmian politycznych przełomu lat 80. i 90., prowadzonych na obszarze byłego ZSRR. Miejsce szczególne zajmowały badania środowisk Polaków lub osób, które próbują odnaleźć swoje polskie korzenie i aktywnie uczestniczą w rewitalizacji tradycji wyniesionej z domu dziadków i rodziców, a zagubionej w ciągu dziesięcioleci asymilowania się do społeczeństwa i kul-tury grupy większościowej, najczęściej rosyjskiej. Tom w serii „Studia Ethnologica”, w koedycji z Instytutem Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego.

Europa barbarica, Europa christiana. Studia mediaevalia Carolo Modzelew-ski dedicata.Red. Roman Michałowski, Warszawa 2008, wyd. I, ss. 322, il. 1, format B5, cena 50,00; ISBN 978–83–7181–554–6Historycy polskiego i europejskiego średniowiecza w barwny, ale przede wszystkim rzeczowy sposób przedstawiają w 23 tekstach obraz Europy X–XII wieku. Uzupeł-nieniem książki jest bibliografi a prac Karola Modzelewskiego, któremu tom jest de-dykowany. Publikacja wspólna z Instytutem Historii Uniwersytetu Warszawskiego.

Europe around the Year 1000.Red. Przemysław Urbańczyk, Warszawa 2001, wyd. I, ss. 488, il. 32, 21 map, format B5, cena 65,00; ISBN 83–7181–211–6Studia autorów z wielu krajów, przedstawiające wszystkie wymiary życia w Europie pod koniec pierwszego millenium. Otrzymujemy przegląd — od krajów skandynawskich, przez cesarstwo oto-mańskie, po kraje słowiańskie — sytuacji społecznej, politycznej, ekonomicznej: rolnictwa, han-dlu, transportu, opis języków, stanu piśmiennictwa i sztuk, a przede wszystkim rozprzestrzeniania się i utrwalania chrześcijaństwa i jego skomplikowanych relacji z pogaństwem. Książka wyłącznie w wersji anglojęzycznej.Ewolucja ideowa Bolesława Piaseckiego w latach 1932–1956, Andrzej Jaszczuk.Warszawa 2005, wyd. I, ss. 180, format B5, cena 30,00; ISBN 83–7181–377–5Wokół postaci Bolesława Piaseckiego, polityka kontrowersyjnego, narosło wiele mitów i hipotez. Autor, przedzierając się przez gąszcz tych opinii, często skrajnych, usiłuje — jak twierdzi — dociec prawdy, korzystając z różnego rodzaju wypowiedzi Piaseckiego, w tym z niepublikowanych maszy-nopisów, spisanych bezpośrednio z taśmy. Interesuje go przy tym nie biografi a bohatera, ale jego wkład w polską myśl polityczną i społeczną, nie dzieje kolejnych organizacji, którymi kierował, lecz jego wpływ na polskie życie polityczne w omawianym okresie, tj. w latach 1932–1956.

19

Formy i normy stosowności… „Napis”, seria X.Red. Janusz Maciejewski, Warszawa 2004, wyd. I, ss. 394, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–359–1Tom poświęcony grzeczności (i czasami jej braku) w różnych sytuacjach, dziedzinach życia i okre-sach na podstawie różnorodnych publikacji. Analiza obejmuje okres od XVI do XX w.Galicjanie — zesłańcy po powstaniu styczniowym, Magdalena Micińska.Warszawa 2004, wyd. I, ss. 924, format B5, cena 75,00; ISBN 83–7181–345–7

Publikacja — słownik biografi czny zesłańców syberyjskich z obszaru monarchii habsburskiej, obejmujący blisko 2000 haseł — powstała na podstawie archiwaliów rosyjskich i polskich, jak również ówczesnej prasy, wydawnictw pamiątkowych i literatury wspomnieniowej. W obszernym wstępie omawia dotychczasową litera-turę, źródła, sylwetki wybitniejszych bądź uchwytnych źródłowo uczestników po-wstania, m.in. postać dobroczyńcy sybiraków — ks. Ruczki, wydania oraz najważ-niejsze zagadnienia badawcze dotyczące zesłańców postyczniowych. Opracowanie stanowi cenne uzupełnienie wydanych w poprzednich latach książek o tematyce powstania styczniowego. Książka opublikowana wspólnie z IH PAN.

Generał Lucjan Żeligowski 1865–1947. Działalność wojskowa i polityczna, Dariusz Fabisz.Warszawa 2007, wyd. I, ss. 374, format A5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–504–1Generał Lucjan Żeligowski (1865–1947) to jedna z ciekawszych, nieszablonowych postaci polskiego międzywojnia. Organizator Wojska Polskiego w Rosji w latach I wojny światowej, całkowicie odda-ny powołaniu żołnierskiemu, wybitny dowódca wojny polsko–rosyjskiej i organizator wyprawy wi-leńskiej w 1920 r., inspektor armii, minister spraw wojskowych w rządzie Aleksandra Skrzyńskiego, współuczestnik przewrotu majowego. Poseł na Sejm Rzeczypospolitej w latach 1935–1939 i wiel-ki admirator Józefa Piłsudskiego, choć nie piłsudczyk. Autor wprowadził na karty swej rozprawy najnowsze ustalenia, będące owocem solidnych, dobrze udokumentowanych studiów prowadzonych przez badaczy młodszego pokolenia. Nie oznacza to deprecjonowania dorobku wcześniejszego, sze-roko bowiem wykorzystano również pozycje wydane przed rokiem 1989.Geografi a historyczna Polski w średniowieczu. Zbiór studiów, Jan Tyszkiewicz. Warszawa 2003, wyd. I, ss. 210, format B5, cena 30,00; ISBN 83–7181–287–6Geografi a historyczna, łącząca wiele dyscyplin — takich jak antropologia, etnologia, kartografi a, a nawet klimatologia — zajmuje się tym, o czym zwykle milczy historia, czyli swoistym „zapleczem” wielkich wydarzeń dziejowych. Prezentowany zbiór studiów pokazuje, jak mieszkali, jak się ubierali, czym się żywili, a nawet, na co chorowali nasi średniowieczni przodkowie.Giovinezza. Młodzież i mit młodości w faszystowskich Włoszech, Piotr Podem ski. Warszawa 2010, wyd. I, ss. 388, il. 13, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–603–1

Tytuł książki Piotra Podemskiego nawiązuje do ofi cjalnego faszystowskiego hym-nu, który nieodwołalnie przywodzi na myśl okres dwudziestolecia międzywojen-nego. „Giovinezza” — ‚Młodość’ to odwołanie do umiejętnie wykorzystanego w totalitarnej antropologii mitu młodości. To młodzież bowiem miała wypełniać szeregi gorliwych wyznawców ideologii totalitarnej, jak i stanowić przyszłe kadry dla faszystowskiego imperium. Autor analizuje fi lozofi czne podstawy owego mitu, cele jego powstania i środki tworzenia, wykorzystywane przez faszyzm, konfron-tując demagogiczne i ideologiczne hasła ze wspomnieniami świadków ówczesnych wydarzeń.

Głosy tradycji, Roch Sulima.Warszawa 2001, wyd. I, ss. 184, format B5, cena 34,00; ISBN 83–7181–175–6Książkę prof. Rocha Sulimy trzeba traktować jako dopełnienie jego głośnej książki Antropologia co-dzienności (2000). Prezentowana publikacja jest poświęcona przemianom znaczeń symboli polskiej

20

tradycji w ostatnich dekadach XX wieku, roli tradycji w naszej współczesnej kulturze; znaczenia te odnawiają się w pojęciach lokalności i „małej ojczyzny”. Autor porusza m.in. takie zagadnienia, jak: mity ludowe i polskie kompleksy, poezja Wielkiego Strajku 1980 r., sacrum w poezji ludowej, twór-czość fi lmowa J. J. Kolskiego, snuje rozważania o sztuce „naiwnej”.Gospodarka, społeczeństwo, i kultura w dziejach nowożytnych.

Red. Andrzej Karpiński, Edward Opaliński, Tomasz Wiślicz, Warszawa 2010, wyd. I, ss. 470, format B5, cena 60,00 - ISBN 978–83–7181–631–4 (oprawa twarda); cena 50,00 - ISBN 978–83–7181–658–1 (oprawa miękka)Badania Marii Boguckiej nad dziejami gospodarczymi Polski i Europy a także hi-storii społecznej ze szczególnym uwzględnieniem roli kobiet znalazły odzwiercie-dlenie w tomie jej poświęconym przez uczniów i przyjaciół — autorów artykułów wiążących się z szerokim spectrum badań Pani Profesor, której tom jest dedyko-wany.

Grafi ka polska XVIII wieku. Rytownicy polscy i w Polsce działający, Ewa Łomnicka–Żakow-ska.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 510, il. ok. 900, format A4, cena 60,00; ISBN 978–83–7181–525–6Opracowanie — katalog zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie — jest poświęcone grafi ce

polskiej XVIII wieku i prezentuje ryciny grafi ków działających na obszarze Rze-czypospolitej Obojga Narodów. Wielu z nich uczyło się dopiero trudnej sztuki gra-fi cznej, korzystając często ze wzorców bardziej już profesjonalnych artystów euro-pejskich. Uprawiali oni głównie — tak pożądaną w okresie rozkwitu działalności wydawniczej — wielotematyczną grafi kę ilustracyjną. Sporządzane przez nich kompozycje, niekiedy przeładowane ozdobnymi formami i zawierające nadmiar elementów treściowych, nie są pozbawione uroku. Za szczególnie godne uwagi można uznać bogactwo rokokowej dekoracji, która niejednokrotnie zadziwia urodą

i precyzją wykonania, oddając wiernie charakter tej późnej fazy baroku.Halszka z Ostroga. Między faktami a mitami, Sylwia Zagórska.Warszawa 2006, wyd. I, ss. 128, il., format B5, cena 30,00; ISBN 83–7181–419–4Los nie poskąpił jej sławnych przodków, majątku ani urody, a mimo to w życiu nie była szczęśliwa.

Stała się sławną bohaterką obyczajowego skandalu. Tajemniczą, mroczną Czarną Księżniczką, znaną głównie dzięki legendom, które złagodziły historyczne fakty i przedstawiają je mniej drastycznie, niż były w istocie. Co było powodem drama-tu tej niezwykłej kobiety epoki odrodzenia? Uległość wobec chciwej i bezwzględ-nej matki czy niezgoda na patriarchalny świat? Przystąpienie do antykrólewskiej opozycji czy tragiczna miłość? Dlaczego była bigamistką? Dlaczego czternaście lat, niczym więźniarka, mieszkała w szamotulskiej baszcie? Dlaczego w Kazaniu Skargi namalował ją Matejko? Między faktami zdominowanej przez politykę wal-ki o posag księżniczki a mitami o zakazanym przez matkę uczuciu czy też o pokut-

nicy z twarzą zakutą w maskę — to praca wiążąca w całość dzieje wielkiej tragedii Halszki z Ostroga.The Hanoverian Court and the Triumph of Palladio. The Palladian Revival in Hanover and England c. 1700, Barbara Arciszewska.Warszawa 2002, wyd. I, ss. 372, il. 106, format B5, cena 43,00; ISBN 978–83–7181–244–6Praca przedstawia nieznane dotąd teksty źródłowe i bogaty materiał ilustracyjny palladiańskiego kla-sycyzmu w architekturze dworu hanowerskiego na przełomie XVII i XVIII wieku. Rozprawa pro-ponuje nową interpretację nagłego zwrotu ku architekturze palladiańskiej w Anglii po roku 1714, podważając paradygmatyczne ujęcie zależności. Książka w języku angielskim.Henryk Weyssenhoff (1859–1922). Zapomniany bard Białorusi, Aneta Pawłowska. Warszawa 2006, ss. 124, il., format B5, cena 29,00; ISBN 83–7181–421–6

21

Książka stanowi pierwszą próbę monografi i Henryka Weyssenhoffa, znanego malarza polskiego z przełomu XIX i XX wieku. Uzyskał staranne wykształcenie w Petersburgu, Monachium i Paryżu. Był malarzem naturalistą z tradycji i przekonania, lecz naturalizm jego jest pełen poezji, symboliki i uczucia. Zajmował się również grafi ką, ilustratorstwem i rzeźbą. Dominujące miejsce w spuściźnie artystycznej malarza stanowił krajobraz kresowy. Współczesna mu krytyka artystyczna wysoko ce-niła jego dokonania, podkreślając mistrzostwo w odczuwaniu przyrody oraz liryzm i nastrojowość obrazów.Heraldyka miast wielkopolskich do końca XVIII wieku, Marek Adamczewski. Warszawa 2000, wyd. I, ss. 520, il. 183 + 25 tablic, format B5, cena 56,00; ISBN 83–7181–144–6Całościowe opracowanie dotyczące przyjmowania, funkcji, symboliki oraz zmian zachodzących w herbach miast Wielkopolski. W aneksie znalazła się bogata ikonografi a herbów miejskich. Praca uhonorowana Nagrodą im. Adama Heymowskiego w 1999 r.Herby miast małopolskich do końca XVIII wieku, Henryk Seroka.Warszawa 2002, wyd. I, ss. 316, il. 219, format B5, cena 42,00; ISBN 83–7181–233–7Opracowanie omawiające przyjmowanie, funkcję, symbolikę oraz zmiany zachodzące w herbach miast Małopolski od średniowiecza do XVIII wieku. W tekście zamieszczono bogatą ikonografi ę herbów miast wykonaną na potrzeby tego opracowania.

Herby i tytuły. Pieczęć szlachecka w księstwie głogowskim (XVI–XVIII wiek), Wojciech Strzyżewski.Warszawa 2009, wyd. I, ss. 286, tabl. 28, format 176x211, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–589–8Pieczęć szlachecka przekazywała wiele treści. Analiza zachowanego materiału sfragistycznego pozwala na próbę odczytania pewnego kodu kulturowego niegdyś jasnego dla wszystkich, dziś już zrozumiałego dla specjalistów. Jednym z nich jest Wojciech Strzyżewski, który dzięki analizie pieczęci szlachty księstwa głogow-

skiego przybliża dzisiejszemu czytelnikowi obraz ówczesnej społeczności.Hieroglifem pisane dzieje... Starożytny Wschód w wyobraźni romantyków.Red. Włodzimierz Szturc, Magdalena Bizior–Dombrowska, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 220, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–500–3Celem książki, którą oddajemy w ręce Czytelnika, jest przedstawienie nowoczesnego ujęcia tradycji egipskiej, babilońskiej, orfi ckiej i rzymskiej w cywilizacji Europy po XVII w.Historia Litwy. Dwugłos polsko–litewski. Andrzej Rachuba, Jurate Kiaupiene, Zigmantas Kiaupa.

Warszawa 2009, wyd. II, ss. 388, il. 201, format A4, cena 60,00; ISBN 978–83–7181–575–1Historia Litwy to nie książka zespołu autorów, ale dwa spojrzenia na dzieje pań-stwa litewskiego, badaczy z Litwy i z Polski. Pisanie o tym samym z dwóch punk-tów widzenia jest nowatorskim ujęciem w historiografi i polskiej. Jednocześnie jest to najnowsze opracowanie historii państwa litewskiego w polskim piśmiennictwie historycznym. Ważną częścią książki jest ikonografi a wykonana specjalnie do tej publikacji w 2007 r. w granicach Republiki Litewskiej.

Historie o Mieleszkach. Konrad Czarnocki.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 136, format B5, cena 27,00; ISBN 978–83–7181–567–6Monografi a rodziny Mieleszków powstała nie z potrzeby badacza, ale potomka tej wymarłej rodziny — Konrada Czarnockiego. Jest pracą barwną, a zarazem rzetelną, powstałą na źródłach przechowy-wanych w dworze w Dziewiątkowiczach (niestety już nieistniejącym), docenioną przez historyków.

22

Historyczna paralela Hiszpanii z Polską, Joachim Lelewel.Oprac. Jan Kieniewicz, Warszawa 2006, wyd. I, ss. 72, il. 4, format B5, cena 39,00; ISBN 83–7181–412–7Praca powstała w 1820 roku jest jedyną w swoim rodzaju próbą konfrontacji losów dwu krajów w okresie ich świetności i upadku; mimo upływu lat próbą nadal aktual-ną. Dziwna, niepokojąca i zapomniana książka. Nowe wydanie obejmuje nieznane dotąd uzupełnienie (z ok. 1837 roku), w którym Joachim Lelewel zarysował per-spektywę odzyskania wielkości Polski i Hiszpanii. Lektura niezbędna we współcze-snej refl eksji nad losami narodów europejskich.

Ignacy Krasicki. Nowe spojrzenia.Red. Zbigniew Goliński, Teresa Kostkiewiczowa, Krystyna Stasiewicz, Warszawa 2001, wyd. I, ss. 372, il., format B5, cena 38,75; ISBN 83–7181–232–9Interesująca prezentacja sylwetki Ignacego Krasickiego jako biskupa, pisarza oraz mecenasa i znaw-cy sztuk, związanego w szczególny sposób z ziemią warmińską, której klimat i specyfi kę odnajduje-my w jego twórczości.Inter Orientem et Occidentem. Studia z dziejów Europy Środkowowschodniej.Red. Tadeusz Wasilewski, Warszawa 2002, wyd. I, ss. 254, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–258–2Historycy kilku generacji podejmują zagadnienia tak różne, jak zagadka XI–wiecznego denara Bo-lesława Chrobrego i kanon kobiecej urody w wiekach średnich, polowania na bobry na Śląsku i sto-sunki Piastów z cesarzami bizantyjskimi czy wreszcie tajemnice alchemii i legendy herbowe polskiej szlachty. Prawdziwa uczta dla miłośników średniowiecznych i nowożytnych dziejów naszego regio-nu.Inwentarz rękopisów Biblioteki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (sygn. 1–1950).Oprac. Bernard Olejniczak, Joanna Pietrowicz, Warszawa 2008, wyd. I. ss. 1020, format B5, cena 90,00; ISBN 978–83–7181–511–9Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk powstało w 1857 r. na wzór rozwiązanego w 1832 r. przez władze carskie Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Tom zawiera kompletny inwentarz rękopisów Biblioteki PTPN wraz z próbą udostępnienia informacji o materiałach zniszczonych pod-czas II wojny światowej.Jakub Kazimierz Rubinkowski. Dziejopis i człowiek saskiego półwiecza, Krzysztof Obremski.

Warszawa 2008, wyd. I, ss, 340, il. 11, format A5, cena 48,00; ISBN 978–83–7181–545–4Autor podejmuje tematykę twórczości Jakuba Kazimierza Rubinkowskiego. Wni-kliwemu spojrzeniu na słabo jak dotąd zbadaną twórczość epoki saskiej, wciąż w dużym stopniu przypominającej białą plamę rozciągającą się między barokiem a oświeceniem, towarzyszy próba budowy szerszego kontekstu saskiego półwiecza. Praca wypełnia wyraźną, jak dotąd, lukę w badaniach literaturoznawczych doty-czących przełomu XVII i XVIII wieku.

Jerzy Skowronek — historyk wieku XIX.Red. Tomasz Kizwalter, Warszawa 1999, wyd. I, ss. 104, format B5, cena 21,00; ISBN 83–7181–089–X

Jewish artists and Central–Eastern Europe 19th Century to WWII. First Congress of Je-wish Art in Poland.

Red. Jerzy Malinowski, Renata Piątkowska, Tamara Sztyma–Knasiecka, Warszawa 2010, wyd. I; ISBN 978–83–7181–655–0Anglojęzyczny tom będący pokłosiem zorganizowanego przez Polskie Stowarzyszenie Sztuki Orien-tu I Kongresu Sztuki Żydowskiej w Polsce, który odbył się jesienią 2008 roku w Kazimierzu Dol-

23

nym. Składające się na prezentowaną pracę teksty przedstawiają stan badań oraz zarys historyczny omawianego problemu, ale zasadniczo koncentrują się na malarstwie II poł. XIX i XX wieku (do II wojny światowej). Mimo tej dominanty w poszczególnych tekstach można także odnaleźć kwestie dotyczące żydowskiej tradycji artystycznej i jej związków z rzemiosłem artystycznym, omówienie zagadnienia malarstwa ściennego, przedstawienie wpływu tradycji na architekturę synagog. Tom po-dejmuje także kwestię reakcji artystów pochodzenia żydowskiego na Zagładę. Język mieszkańców wsi Bujwidze na Wileńszczyźnie, Barbara Dwilewicz.Warszawa 1997, wyd. I, ss. 140, format B5, cena 15,00; ISBN 83–7181–048–2Bujwidze to wieś usytuowana na pograniczu litewsko–białoruskim, której mieszkańcy mówią wy-łącznie po polsku. W pracy szczególne znaczenie przywiązano do uchwycenia cech reprezentatyw-nych dla badanej gwary i zjawisk różniących ten język od języka ogólnopolskiego.Julian Ursyn Niemcewicz — pisarz, historyk, świadek epoki.Red. Jacek Wójcicki, Warszawa 2002, wyd. I, ss. 380, format B5, cena 49,00; ISBN 83–7181–248–5Tom studiów poświęconych życiu i twórczości jednej z najważniejszych postaci naszej kultury na przełomie XVIII i XIX wieku, pisarza i polityka, którego potomni obdarzyli dumnym mianem: „czło-wiek–Polska”. Badacze analizują burzliwe dzieje przyjaźni Niemcewicza z Kościuszką, jego udział w insurekcji 1794 i powstaniu listopadowym 1831 r., a także liczne podróże do Ameryki i literackie wyprawy w narodową przeszłość, czy wreszcie — jego skomplikowany stosunek do „kwestii żydow-skiej” na terenach byłej Rzeczypospolitej.Kancelaria wojewódzkich urzędów administracji ogólnej na Ziemiach Odzyskanych w latach 1945–1950, Robert Degen.Warszawa 2005, wyd. I, ss. 264, format B5, cena 45,00; ISBN 83–7181–386–4

Książka jest próbą uzupełnienia obrazu polskiej kancelarii powojennej w literatu-rze archiwalnej. Celem badań autora było spojrzenie na kancelarię urzędów admini-stracji ogólnej szczebla wojewódzkiego na Ziemiach Odzyskanych w latach 1945–1950 przez pryzmat procesów aktotwórczych, wskazanie jej miejsca w strukturze władz oraz zbadanie wewnętrznej organizacji, a także określenie zjawisk wpływa-jących na obieg informacji i przedstawienie produkcji aktowej, rozumianej jako ukształtowane w wyniku archiwizacji zespoły archiwalne o określonej strukturze wewnętrznej.

Kariera rodziny Kurozwęckich w XIV wieku. Studium z dziejów powiązań polskiej elity poli-tycznej z Andegawenami, Robert Bubczyk.Warszawa 2002, wyd. I, ss. 284, format B5, cena 39,00; ISBN 83–7181–203–5Dzieje małopolskiego rodu Kurozwęckich, który, zrobiwszy karierę polityczną za panowania Wła-dysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego, „wysługiwał się” następnie Ludwikowi Węgierskiemu.Karolińscy pokutnicy i polskie średniowieczne czarownice, Seria Fasciculi Historici Novi, t. 7.Red. Maria Koczerska, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 264, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–469–3Niniejszy tom zawiera dwie prace o religijności społeczeństwa średniowiecznej Europy. Pierwsza opiera się na penitencjałach, czyli podręcznikach dla spowiedników, które powstały na terenie karolińskiej Francji i Italii w VIII–IX w. Próba rekonstrukcji na ich podstawie rzeczywistości społecznej świata epoki karolińskiej, którą poznajemy dzięki czytelnemu katalogowi popełnianych grzechów i odpowiadających im taryf pokutnych. Druga praca dotyczy traktowania czarów i magii przez polskich sędziów duchownych — raczej w kategoriach zabobonów i przeżytków, a także rysuje portret średniowiecznej polskiej czarownicy, zwanej wieszczą babą.Katalog architektury romańskiej w Polsce, Zygmunt Świechowski.Warszawa 2009, wyd. I, ss. 724, il, cz.–b. ok 950, format B5; ISBN 978–83–7181–200–2

24

Zaktualizowana i rozszerzona wersja Architektury romańskiej w Polsce. uwzględniająca wyniki badań do jesieni 2009 r. Najstarsza architektura ziem polskich — preromańska i romańska — omawiana przez historyka sztuki, specjalistę w dziedzinie sztuki śre-dniowiecznej. Opisy istniejących zabytków, a także ich historia oraz pozostałości materialne w zachowanych do dziś obiektach ilustrowane są bogatą dokumentacją fotografi czną, przygotowaną specjalnie dla publikacji, aby w miarę możliwości ukazać stan budowli w chwili obecnej. Zacytowana najważniejsza literatura daje czytelnikowi obraz bogactwa średniowiecznych zabytków architektury z XI–XIV w. w Polsce. Szczegółowa bibliografi a zawarta w tomie „Architektura romańska w Pol-sce. Bibliografi a” (2001).

Katalog pieczęci ukraińskich ze zbiorów Profesora Mariana Gumowskiego, Vitaliy Perkun.Warszawa, wyd. I; ISBN 978–83–7181–646–8Katalog zabytków osadnictwa holenderskiego na Mazowszu, Jerzy Szałygin. Warszawa 2004, wyd. I, ss. 284, liczne ilustracje, mapy, format B5, cena 49,00; ISBN 978–83–7181–313–9Katalog zabytków osadnictwa holenderskiego na ziemi łęczyckiej, Jerzy Szałygin.Warszawa 2008, wyd. I. ss. 136, il., format B5, cena 29,00; ISBN 978–83–7181–476–1Kolejny tom ilustrowanej historii osadnictwa holenderskiego w Polsce, począwszy od XVI w. aż do początków ubiegłego stulecia, tym razem poświęcony ziemi łęczyckiej. Podkreśla charakterystyczne cechy typowych „olenderskich” wsi.W najbliższym czasie ukaże się tom poświęcony osadnictwu holenderskiemu na Żuławach.

Kawaleria Królestwa Polskiego 1815–1830, Maciej Trąbski,Warszawa 2010, wyd. I; ISBN 978–83–7181–647–5Książka jest próbą wyczerpującej monografi i traktującej o uprzywilejowanej w Królestwie Polskim formacji, jaką była kawaleria; szczegółowo omawia stan organizacyjny kawalerii, jej rozmieszczenie oraz kwestie związane z umundurowaniem, uzbrojeniem, szkoleniem i zakwaterowaniem. Autor po-dejmuje również kwestię warunków życia koszarowego. Monografi a zawiera uwagi dotyczące kor-pusu ofi cerskiego, mówi także o koniach – ich pozyskiwaniu i utrzymaniu. Kazimierz Pułaski w polskiej i amerykańskiej świadomości.Red. Janusz Maciejewski, Ewa Bem–Wiśniewska, Jacek Wójcicki, Warszawa 1998, wyd. I, ss. 228, il. 7, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–050–4Interesująca analiza pozycji w amerykańskiej pamięci historycznej Pułaskiego na tle romantycznej legendy generała konfederacji barskiej w literaturze polskiej.Klasztor bernardyński w społeczeństwie polskim 1453–1530, Małgorzata Maciszewska.Warszawa 2001, wyd. I, ss. 204, format B5, cena 36,00; ISBN 83–7181–190–XPraca omawia początki funkcjonowania na ziemiach polskich wspólnot bernardyńskich, powstałych w ramach ruchu franciszkańskiej odnowy religijnej. Dzieje zakonu, tak ściśle związanego ze środo-wiskiem miejskim, przybliżają też społeczną historię polskich miast.Klasztor w kościele średniowiecznym i nowożytnym.Red. Marek Derwich, Anna Pobóg–Lenartowicz, Warszawa 2010, wyd. I; ss. 516, il. 6, ryc. 7, format B-5, cena 60,00; ISBN 978–83–7181–624–6Tom poświęcony miejscu i roli życia klasztornego w średniowiecznym i nowożytnym Kościele. Życie zakonne narodziło się obok, a nawet w opozycji do struktury organizacyjnej Kościoła. Szybko pod-porządkowane władzy biskupów i włączone w ramy Kościoła, stało się jedną z jego najważniejszych części składowych, mimo że mnisi długo jeszcze w większości pozostali laikami. Pierwszoplanowe znaczenie utrzymali zakonnicy do dziś w Kościołach Wschodnich, jednakże na Zachodzie stopniowo, od XI w., musieli oddać palmę pierwszeństwa duchowieństwu diecezjalnemu. Wrogość reformacji

25

sprawiła, że zabrakło ich w Kościołach protestanckich. Ruch zakonny pozostał jednak niesłychanie istotnym i żywotnym składnikiem Kościoła katolickiego. Jakie było miejsce klasztoru w diecezji? Jak kształtowały się stosunki na linii klasztor – biskup i klasztor – parafi a? Próbę odpowiedzi na te oraz wiele innych pytań przynosi opublikowanych tu ponad trzydzieści artykułów autorstwa wybitnych znawców problematyki. Kobieta i kultura czasu wolnego. Wiek XIX i XX. Red. Anna Żarnowska, Andrzej Szwarc, Warszawa 2001, wyd. I, ss. 556, il. 17, format A5, cena 29,00; ISBN 83–7181–199–3Tom (VII) rozpraw i przyczynków poświęconych tzw. kwestii kobiecej, skupionych wokół czterech bloków tematycznych: postawy wobec czasu wolnego w różnych środowiskach społecznych, miasta i jego wpływu na postrzeganie czasu wolnego, czasu wolnego w odniesieniu do przemiany obycza-jów oraz wzorców kultury czasu wolnego w środkach masowego przekazu.Kobieta i małżeństwo. Społeczno–kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX I XX. Red. Anna Żarnowska, Andrzej Szwarc, Warszawa 2004, wyd. I, ss. 540, format A5, cena 44,00; ISBN 83–7181–314–7VIII tom serii, wydawanej przy współpracy Instytutu Historycznego UW, tym razem poświęcony problematyce małżeńskiej. Autorzy zastanawiają się w nim nad wzorcami męża i żony w II Rzeczy-pospolitej, omawiają m.in. okres przygotowania do małżeństwa w różnych środowiskach i warstwach społecznych, zachowania w kurortach i uzdrowiskach, a także rolę męża i żony w wiktoriańskiej Anglii.

Kobieta i rewolucja obyczajowa. Społeczno–kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX.Red. Anna Żarnowska, Andrzej Szwarc, Warszawa 2006, wyd. I, ss. 574, format A5, cena 49,00; ISBN 83–7181–401–1Ostatni tom serii Wydawnictwa DiG obejmuje zagadnienia związane z obyczajo-wymi kontekstami samotności, załamaniem się tradycyjnych wzorów obyczajowo-ści seksualnej w wyniku powstania styczniowego i wojen światowych, społeczny-mi próbami dyscyplinowania seksualności, wzorcami i stereotypami seksualności w świadomości społecznej.

Kolory i struktury średniowiecza.Red. Wojciech Fałkowski, Warszawa 2004, wyd. I poprawione, ss. 420, il. 90, format B5, cena 49,00;

ISBN 83–7181–323–6Historycy mediewiści widzą w wiekach średnich czas, kiedy w skryptoriach bene-dyktyńscy kopiści ocalili dla potomnych znaczną część spuścizny starożytnych po-gan; wtedy też narodził się uniwersytet, nastąpił rozkwit fi lozofi i chrześcijańskiej, czerpiącej także ze źródeł arabskich, oraz architektury i sztuk pięknych. Średnio-wiecze to również okres ogromnych przemian społecznych. Wszystko to tworzyło bogactwo znaczeń i swoisty koloryt tej epoki królów i papieży, krzyżowców i mni-chów, rzemieślników i scholarów.

Komitet Ministrów dla Spraw Kraju 1939–1945, Anna Pachowicz.Warszawa 2010, wyd. I, ss. 334, format B5, cena 50,00; ISBN 978–83–7181–645–1Rozprawa omawia działalność jednego z sześciu komitetów polskiego rządu na obczyźnie w latach 1939–1945 – Komitetu Ministrów dla Spraw Kraju. Autorka zdecydowała się na przyjęcie chronolo-gicznego porządku wywodu, dzięki czemu czytelnik ma okazję w sposób przystępny poznać okolicz-ności powstania, rozwój i kres działalności Komitetu. Praca jest pierwszym kompleksowym przedsta-wieniem tego zagadnienia w polskiej historiografi i.

26

Komedia sublimacji. Granica współczesności a etos rzeczywistości w sztuce amerykańskiej, Anna Markowska.

Warszawa 2010, wyd. I, ss. 390, il. 28, format A5, cena 50,00; ISBN 978–83–7181–627–7Książka jest zbiorem esejów traktujących o awangardowej sztuce amerykańskiej drugiej połowy XX wieku. Tytuł stanowi przekorne nawiązanie do ideałów dok-tryny realnego komunizmu – sublimacji i postulatu udoskonalenia przez sztukę, które zostały zanegowane w nowoczesnych prądach sztuki amerykańskiej. Autorka koncentruje się na artystach–kontestatorach, których twórczość nie zyskała jeszcze w języku polskim obszernego opracowania.

Konfederacja barska, jej konteksty i tradycje.Red. Anna Buchmann, Adam Danilczyk, Warszawa 2010, ss. 321, il. cz.–b. 13, format B5, cena 49,00; ISBN 978–83–7181–603–1

Konfederacja barska to jedno z tych wydarzeń w polskiej historii, które nigdy nie zyskało jednoznacznej interpretacji i wciąż jest przedmiotem sporów i polemik. Jedni przyznają jej miano pierwszego powstania narodowego, inni widzą w niej przyczynę rozbioru Polski. Rozsądzić te kwestie starają się badacze, których teksty złożyły się na niniejszy tom. Książka jest pokłosiem konferencji zorganizowanej w murach Muzeum Polskiego w Rapperswilu w 2008 roku, w której wzięli udział historycy, poloniści i prawnicy. Publikacja wydana razem z Muzeum Historii Polski i Muzeum Polskim w Rapperswilu.

Konfi skaty warszawskich zbiorów publicznych po powstaniu listopadowym. Biblioteka Uni-wersytetu Warszawskiego i Warszawskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Materiały i dokumen-ty z archiwów rosyjskich, Zofi a Strzyżewska.Warszawa 2000, wyd. I, ss. 224, format B5, cena 30,00; ISBN 83–7181–170–5„Korona polska” Kaspra Niesieckiego. Pomnik staropolskiego piśmiennictwa heraldycznego, Iwona M. Dacka.Warszawa 2004, wyd. I, ss. 274, il., format B5, cena 39,99; ISBN 83–7181–332–5

Pierwsze monografi czne opracowanie jednego z najważniejszych staropolskich herbarzy i przypomnienie postaci jezuity księdza Kaspra Niesieckiego. W pracy scharakteryzowano bogaty warsztat naukowy Niesieckiego, historię druku „Korony polskiej” oraz odniesiono się do treści heraldyczno–genealogicznych. Przedstawio-no okoliczności ponownej, XIX–wiecznej edycji, dzięki której dzieło Niesieckiego stało się tak popularne. Praca ukazuje także recepcję herbarza, jego wykorzystywa-nie w wywodach legitymacyjnych szlachty polskiej, zainteresowanie dziełem ze strony historiografów oraz miłośników i kolekcjonerów książek. Publikacja uhono-rowana Nagrodą im. Adama Heymowskiego.

Kostium francuski a architektura rezydencjonalna polskiej arystokracji i ziemiaństwa w latach 1864–1914, Łukasz Mikołaj Sadowski.Warszawa 2007, wyd. I, ss. 148, il. 25, format A5, cena 30,00; ISBN 978–83–7181–456–3

Formy francuskie były całkowicie obce „obyczajowi i niebu polskiemu”, nawiązy-wały do obcych wzorów. Do dziś wysokie, łamane, krążynowe dachy mansardowe, wysokie kominy, fasady brique et pierre, które pojawiają się w pejzażu polskim, budzą pewien dysonans swą odmiennością. Mimo to przyjęły się i cieszyły niezwy-kłą i długotrwałą popularnością zarówno wśród zleceniodawców, jak i architektów. Stanowiły bowiem nie tylko symbol nowoczesności, luksusu, elegancji i mody, ale także cnót kojarzących się Polakom z Francją: swobody myśli, wolności oraz cywi-lizacji związanej z zachodnioeuropejskim systemem wartości.

27

Kronika polskich rodów szlacheckich Podola, Wołynia i Ukrainy, Kazimierz Pułaski.Tom I — reprint wydania z 1911 r.Warszawa 2004, ss. 262, format A4, cena 49,00; ISBN 83–7181–315–5 (tom I), 83–7181–316–5 (całość)Tom II — oprac. Tadeusz Epsztein, Sławomir Górzyński.Warszawa 2004, wyd. II poprawione, ss. 296, format A4, cena 49,00; ISBN 83–7181–317–1 (tom II), 83–7181–316–5 (całość)„Kronika...” to nie tylko historia rodzin szlacheckich mieszkających na terenach wymienionych w tytule, ale także historia tego regionu i roli kulturowej szlachty polskiej i ruskiej zamieszkującej Kresy Wschodnie dawnej Rzeczypospolitej. Wy-

danie drugie, rozszerzone i poprawione, zostało przygotowane z rękopisu przez historyków od lat zajmujących się dziejami ziemiaństwa i szlachty dawnej Rzeczypospolitej.Krwawy świt, mroczny dzień..., „Napis”. Seria XII.Red. Janusz Maciejewski, Warszawa 2006, wyd. I, ss. 456, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–471–2, ISSN 1507–4153Wielorako odzwierciedlone w literaturze okolicznościowej zagadnienia polityki wewnętrznej przeło-mu XVI i XVII w., którego tragiczna kulminacja nastąpiła na polu bratobójczej bitwy pod Guzowem w lipcu 1607 roku, stały się tematem retoryki i socjotechniki, mobilizowanej w „pospolitym ruszeniu” wieku wojen. Zaangażowanie się Rzeczypospolitej w „wielki zamęt” na ziemiach W. Ks. Moskiew-skiego.Krzywe zwierciadło na gościńcu. Literacka satyra, karykatura, groteska. „Napis”. Seria XIV.Red. Janusz Maciejewski, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 533, format B5, cena 50,00; ISBN 978–83–

7181–579–9W perspektywie badawczej (wokół tematu komizmu, humoru i śmieszności) zna-lazły się zarówno teksty literackie z dziedziny literatury wysokiej, jak i popularnej czy folkloru, a także z obszarów pogranicznych gatunków literackich bądź form parateatralnych. Materiału do analizy dostarczyły też przekazy dokumentalne (pa-miętniki, wspomnienia, prasa). Autorzy koncentrowali się na badaniu w kontekście historycznym i społecznym strategii komunikowania się, ze szczególnym uwzględ-nieniem takich form, jak: ironia, satyra, groteska, karykatura czy parodia.

Książę Janusz (1880–1967). Szkice. Wspomnienia Janusza Radziwiłła.Oprac. Jerzy Jaruzelski, Warszawa 2001, wyd. I, ss. 160, il. 25, 2 mapy na wykl., format B6, cena 28,00; ISBN 83–7181–180–2Ostatni wywiad z Januszem Radziwiłłem przeprowadzony przez Krzysztofa Teodora Toeplitza, po-przedzony szkicem o życiu księcia. W serii: „Pamiętniki XVII–XX wieku”.Książę Ksawery Drucki–Lubecki (1778–1846), Jerzy Szczepański.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 278, il. 26, format A5, cena 44,00; ISBN 978–83–7181–553–9Po blisko stu latach ukazuje się nowe całościowe opracowanie życia jednego z najwybitniejszych Polaków doby rozbiorów, wyrazistej postaci polskiego świata polityki i gospodarki. Książka pre-zentuje dzieje rodziny arystokratycznej, trudy poruszania się księcia–ministra na gruncie administra-cyjno–dworskim w Petersburgu i w Warszawie. Wykorzystuje przy tym nieznane źródła litewskie i rosyjskie.Książę Władysław Opolczyk. Fundator klasztoru Paulinów na Jasnej Górze.Red. Marceli Antoniewicz, Janusz Zbudniewek, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 382, il. 35, format A5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–454–9Tom poświęcony Władysławowi II Opolczykowi, fundatorowi klasztoru Paulinów na Jasnej Górze. Rozprawy, będące pokłosiem częstochowskiej sesji naukowej z grudnia 2001 roku, zorganizowanej

28

w sześćsetną rocznicę śmierci śląskiego Piasta, przybliżają postać księcia i dzieje jego fundacji na tle realiów epoki, w której żył i działał Opolczyk. Autorzy podejmują się krytycznego omówienia naj-ważniejszych poglądów dotyczących Władysława II, wyrażanych w piśmiennictwie historycznym, weryfi kują dotychczasowe ustalenia i opinie na temat kontrowersyjnego księcia.Książęcy mecenat artystyczny na Śląsku u schyłku średniowiecza, Bogusław Czechowicz.Warszawa 2005, wyd. I, ss. 728, il. 414, format B5, cena 69,00; ISBN 83–7181–380–5Obszerna książka poświęcona sztuce śląskiej jesieni średniowiecza, powstałej w kręgu oddziaływa-nia książąt, głównie z rodu Piastów, ale także innych dynastii wpisanych w ówczesne dzieje Śląska: Przemyślidów, Podiebradowiczów, Wettynów, Hohenzollernów i Jagiellonów. Omówiono tu wpływ władców na kształt miast, a także książęce zamki, budowle sakralne, dzieła malarstwa i rzeźby wy-pełniające wnętrza tych budowli oraz pieczęcie i numizmaty, wreszcie książęce kolekcje. W anali-zie treści dzieł uwypuklono wątki polityczno–prawne. Publikacja uhonorowana Nagrodą im. Adama Heymowskiego.Kształt dla chaosu. Twórczość Romualda Gutta a problemy polskiego modernizmu, Anna Dyb-czyńska–Bułyszko.

Warszawa 2008, wyd. I, ss. 258, il. 194, format B5, cena 45,00; ISBN 978–83–7181–557–7Tematem książki jest twórczość polskiego architekta Romualda Gutta, w którego projektach widać ogromny wpływ stylu modernistycznego. On sam uważał, że na-czelną zasadą w architekturze jest funkcjonalność i użyteczność.

„Kto królem będzie, czy Polak i który?” Wiersze elekcyjne ostatniego bezkrólewia 1763–1764, Wojciech Kaliszewski.Warszawa 2003, wyd. I, ss. 290, format A5, cena 39,00; ISBN 83–7181–309–0Autor opracowania przedstawia Czytelnikowi okolicznościowe wiersze elekcyjne z czasów ostatnie-go polskiego bezkrólewia. Wydobyte z XVIII–wiecznych rękopisów i po raz pierwszy wydane utwo-ry są nie tylko ważnym świadectwem polskiej tradycji politycznej, ale także ciekawym dokumentem życia i obyczajowości czasów I Rzeczypospolitej.Kultura a rewolucja: publicystyka z lat 1917–1922, Tadeusz Zieliński.Oprac. Hanna Geremek, Warszawa 1999, wyd. I, ss. 108, il. 2, format A5, cena 18,00; ISBN 83–7181–130–6Wybór artykułów wielkiego fi lologa klasycznego i humanisty, obejmujący przekład siedmiu tekstów publicystycznych zupełnie w Polsce nieznanych; przygotowane do druku przekłady tekstów zasługu-ją na uwagę jako cenny przyczynek do biografi i intelektualnej uczonego i humanisty.Leksykon zakonnic polskich epoki przedrozbiorowej, s. Małgorzata Borkowska OSB.Autorka, znawczyni życia zakonnego, opracowując Leksykon w formie słownika biografi cznego, zawierającego krótkie biogramy zakonnic, po raz pierwszy w Polsce uwzględniła wszystkie zakony

i zgromadzenia żeńskie na naszych ziemiach. Praca, wykonana przede wszystkim na podstawie źródeł zakonnych, obejmuje siostry zakonne z terenów Rzeczypospo-litej przedrozbiorowej.T. I — Polska Zachodnia i Północna.Warszawa 2004, wyd. I, ss.489, format B5, cena 39,99; ISBN 83–7181–326–0T. II — Polska Centralna i Południowa. Warszawa 2006, wyd. I, ss. 543, format B5, cena 49,00; ISBN 83–7181–398–8T. III — Wielkie Księstwo Litewskie i Ziemie Ruskie Korony PolskiejWarszawa 2008, wyd. I, ss. 370, format B5, cena 49,00; ISBN 978–83–7181–451–8

T. IV — UzupełnieniaWarszawa 2010, wyd. I; ISBN 978–83–7181–662–8Ostatni tom unikatowego opracowania życia zakonów żeńskich w okresie I Rzeczypospolitej. Praca siostry prof. Małgorzaty Borkowskiej OSB, z uwagi na swoją unikatowość, wymagała oczywistych,

29

przy tych rozmiarów edycji, uzupełnień i dopowiedzeń. Tom ten jest więc dopełnieniem całości dzieła, jak i asumptem do nowych, potrzebnych badań nad społecznym wymiarem życia zakonnego w epoce przedrozbiorowej. Leszek Prorok — człowiek i twórca, Jan Żaryn.Warszawa 1999, wyd. I, ss. 132+4 nlb., fot. 11, format B5, cena 12,00; ISBN 83–7181–128–4Studium o pisarzu, badaczu twórczości Josepha Conrada, niekwestionowanym autorytecie moralnym nie tylko w środowisku literackim, oparte na wspomnieniach rodziny, przyjaciół i znajomych pisarza, ukazujące losy inteligencji polskiej w PRL–u.

Lex est rex in Polonia et in Lithuania...Tradycje prawnoustrojowe Rzeczypospolitej – do-świadczenie i dziedzictwo.

Red. Adam Jankiewicz, Warszawa 2010, wyd. I; ISBN 978–83–7181–649–9Zbiór tekstów, na które złożyły się zmodyfi kowane wersje referatów wygłoszonych podczas cyklu spotkań organizowanych od jesieni 2007 r. przez Trybunał Konstytucyjny RP wspólnie ze środowi-skiem Sądu Konstytucyjnego Republiki Litewskiej pod przewodnim tytułem „Tradycje prawnoustro-jowe Rzeczypospolitej”. Składające się na prezentowany tom teksty to prace autorstwa historyków, prawników i historyków prawa, podejmujące różnorodną tematykę od zasad unii polsko–litewskiej, poprzez rolę wartości obywatelskich, funkcję tolerancji, aż po kwestie relacji między prawem a wol-nością.

Lęk w kulturze społeczeństwa polskiego w XVI–XVII wieku, Zbigniew Miro-sław Osiński.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 230, format A5, cena 39,00; ISBN 978–83–7181–564–5Przyczyny lęku w dziejach bywały różne, inaczej też go przeżywano i różne przy-nosił skutki — a był jednym z wyznaczników życia codziennego społeczeństwa nowożytnego. Lękano się otaczającej przyrody, klęsk elementarnych, chorób, ale i kary boskiej, którą próbowano przebłagać pokutą; lęk powodował powstawanie zabobonów i przesądów często przeszkadzających w podróży, której się tak samo lękano jak zła i rozpusty czy obcych... Lęk był wszechogarniający.

Literatura i różnorodność. Kresy i pogranicza, Eugeniusz Czaplejewicz, Królestwo różnorod-ności, Edward Kasperski, Teoria i literatura w sytuacji ponowoczesności. Warszawa 1996, wyd. I, ss. 183, format B5, cena 20,00; ISBN 83–85490–63–9Książka o kresach i różnych pograniczach — nie tylko w sensie kulturowym, etnografi cznym, lecz także o przełomach epok, czasów. Również o przechodzeniu od opisu konkretnych zjawisk wielokul-turowych do próby wyprowadzenia stąd różnych kategorii badawczych — estetycznych, metodolo-gicznych, poetyckich.Literatura Konfederacji Barskiej.Red. Janusz Maciejewski, Agnieszka Bąbel, Agata Grabowska–Kuniczuk i Jacek Wójcicki

Krytyczna pełna edycja okolicznościowej literatury politycznej okresu Konfedera-cji Barskiej. Literatura polityczna — to poezja i proza artystyczna związana tema-tycznie z bieżącymi wydarzeniami politycznymi, będąca reakcją na nie. Wypełnia lukę w wiedzy o życiu i klimacie kulturowym dawnej Rzeczypospolitej, a zwłasz-cza o świadomości społecznej ówczesnych Polaków. Jednocześnie uzupełnia hi-storię literatury polskiej o obszary pozostające zwykle poza zainteresowaniami badaczy — o różnych formach literackich: ukształtowanych w kulturze ofi cjalnej, a funkcjonujących w obiegach folkloropodobnych obok form własnych, niezna-nych kulturze „wysokiej”.

Tom 1: Dramaty.Warszawa 2005, wyd. I, ss. 384, format B5, cena 50,00; ISBN 83–7181–396–1Tom 2: Dialogi.

30

Warszawa 2005, wyd. I, ss. 280, format B5, cena 44,00; ISBN 83–7181–397–XTom 3: Wiersze.Warszawa 2008, wyd I, ss. 740, format B5, oprawa twarda, cena 98,00; ISBN 978–83–7181–395–5, oprawa miękka, cena 69,00; ISBN 978–83–7181–528–7Tom 4: Silva rerum.Warszawa 2009, wyd I popr., ss. 338, format B5, oprawa twarda, cena 50,00; ISBN 978–83–7181–585–0Tom 4 zawiera także łączny indeks do całej serii.Ludzie, Kościół, wierzenia. Studia z dziejów kultury i społeczeństwa Europy Środkowej (śre-dniowiecze — wczesna epoka nowożytna).Red. Wojciech Iwańczak i Stefan K. Kuczyński, Warszawa 2001, wyd. I, ss. 564, il., format B5, cena 45,00; ISBN 83–7181–223–XEseje polskich i czeskich mediewistów przynoszą szeroką panoramę życia w wiekach średnich, od prezentacji specyfi cznej duchowości średniowiecznej, przez stosunek chrześcijaństwa do herezji czy zwyczajów pogańskich, po przedstawienie relacji między jednostką a społecznością.Lustracja województwa ruskiego, podolskiego i bełskiego, 1564–1565, cz. 2.Oprac. Helena Żytkowicz, Krzysztof Chłapowski, Warszawa 2001, wyd. I, ss. 289, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–193–4Kolejny, piąty tom lustracji ziem ruskich (cz. 1 wydana w 1992 r.).Łacina jako język elit.Red. Jerzy Axer, Warszawa 2004, wyd. I, ss. 516+8 nlb, format B5, cena 42,00; ISBN 978–83–7181–321–4Rozprawy o roli i zakresie funkcjonowania łaciny w życiu społecznym Polaków w XVI–XVIII w. — temat dotychczas nie badany. Publikacja wydana wspólnie z Ośrodkiem Badań nad Tradycją An-tyczną w Polsce i Europie Środkowo–Wschodniej (obecnie IBIAL).Malarstwo gotyckie w Polsce. Seria: Dzieje Sztuki Polskiej, tom drugi, część trzecia.Red. Adam S. Labuda, Krystyna Secomska, Warszawa 2004, wyd. I, format A4, tom 1–3, cena 190,00; ISBN całości 83–7181–318–X

Kolejna część monumentalnej serii „Dzieje Sztuki Polskiej” opracowana zespoło-wo w Instytucie Sztuki PAN.Tom I, Synteza, ss. 486; ISBN 83–7181–318–1Tom poświęcony prezentacji malarstwa ściennego, bizantyjsko–ruskiego, witrażo-wego, tablicowego i książkowego w poszczególnych regionach artystycznych.Tom II, Katalog zabytków, ss. 693; ISBN 83–7181–349–XOmówienie 454 obiektów, zgrupowanych w pięciu częściach, odpowiadających

różnym pod względem techniki i funkcji gatunkom — oprócz monografi i zabytków zawiera indeks osób historycznych i indeks ikonografi czny.Tom III, Album ilustracji,

ss. 864, il. cz.–b. 1366, il. barwnych 146; ISBN 83–7181–350–3Malarstwo polskie XIX wieku. Jerzy Malinowski. Warszawa 2003, wyd. I, ss. 400, il. 391, format B5, cena 59,90; ISBN 978–83–7181–290–3Pierwsza od wielu lat tak obszerna synteza malarstwa polskiego XIX wieku — wyczerpujący zarys historii malarstwa polskiego w XIX w. — od klasycyzmu, romantyzmu i biedermeieru, po realizm, akademizm, symbolizm i impresjonizm. Początkową datą jest rok 1797, data otwarcia Katedry Malarstwa na Uniwersytecie

31

Wileńskim. Po stu latach Julian Fałat doprowadził w 1895 roku do reformy krakowską Szkołę (od 1900 r. Akademię) Sztuk Pięknych, tworząc w Krakowie środowisko artystyczne europejskiej miary. Materiały do biografi i, genealogii i heraldyki polskiej, t. X.Red. Stefan K. Kuczyński, Warszawa 2004, wyd. I, ss. 280, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–124–1Ostatni tom serii wydawniczej rozpoczętej w 1963 r. w Buenos Aires i Paryżu pod red. Szymona Konarskiego (ostatnio Adama Heymowskiego). W tomie m.in.: o Polakach w Genewie w latach 1831–1839, o potomkach gen. Franciszka Górskiego oraz pamiętnik patriarchy Antoniego Zaleskie-go. Publikacja przygotowywana wspólnie z Polskim Towarzystwem Heraldycznym.Mazowsze Siemowitów (1341–1442). Dzieje polityczne i struktury władzy, Anna Supruniuk.Warszawa 2010, wyd. I, ss. 275, format B5, cena 50,00; ISBN 978–83–7181–644–4Praca prezentuje dzieje księstwa mazowieckiego w okresie rządów trzech kolejnych Siemowitów (lata 1341–1442). Na podstawie różnorodnych wykorzystanych w pracy źródeł autorka przedstawia obecny stan badań nam dziejami Mazowsza XIV–XV wieku, opisuje historię polityczną dzielnicy w okresie panowania trzech Siemowitów oraz omawia struktury władzy i ich funkcjonowanie przez ponad sto lat. W pracy wykaz urzędników z tych terenów w prezentowanym okresie.Meble gdańskie od XVI do XIX wieku, Czesława Betlejewska.Warszawa 2001, wyd. I, ss. 204, il. cz.–b. i kol. 280, format 245 x 175 mm, cena 55,00; ISBN 83–7181–186–1

Szczegółowa charakterystyka mebli gdańskich, kościelnych i domowych oraz ich przemian od późnego gotyku po eklektyzm końca XIX w. Co je łączy z meblami tworzonymi na północy i zachodzie Europy, co je od nich różni? Książka napisana kompetentnym, ale prostym językiem, bogate i kolorowe ilustracje wspomagają wyobraźnię. Dołączone aneksy zawierają spisy członków cechów rzemieślniczych.

Media i dyplomacja. „Gazette de France” o sejmie rozbiorowym 1773–1775, Piotr Ugniewski.Warszawa 2006, wyd. I, ss. 280, format B5, cena 45,00; ISBN 978–83–7181–434–1Książka opisuje związki pomiędzy francuskim ministerstwem spraw zagranicznych a jego prasowym organem „Gazette de France” w okresie pierwszego rozbioru Polski. Przedmiotem porównania jest korespondencja francuskich dyplomatów w Warszawie oraz artykuły francuskiego czasopisma opisu-jące przygotowania i przebieg sejmu, który w latach 1773–1775 zatwierdził traktaty rozbiorowe oraz dokonał znaczącej reformy polskiego ustroju, powołując Radę Nieustającą. Ukazano także wysiłek propagandowy Stanisława Augusta, jego zabiegi o zbliżenie z Francją, która jednak z chwilą śmierci Ludwika XV uznała Polskę za sferę wyłącznych wpływów Rosji.Metryka Litewska. Księga wpisów nr 131.Oprac. Andrzej Rachuba, Warszawa 2001, wyd. I, ss. 532, format A5, cena 50,00; ISBN 83–7181–192–6Zawiera dokumenty od 1658 r., obejmujące lata 1656–1662. Cenna pomoc dla badaczy historii I Rze-czypospolitej, archiwistów i dla wszystkich interesujących się językiem, obyczajami i kulturą, przede

wszystkim Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVII wieku.Metryka Litewska. Rejestry podymnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Województwo mścisławskie 1667 r.Oprac. Andrzej Rachuba, Warszawa 2008, wyd. I, ss. 95 + 4 nlb, format A5, cena 30,00; ISBN 978–83–7181–561–4Kolejny tom edycji Metryki Litewskiej zawiera rejestr podatkowy (abiuratę) z roku 1667, prowadzony dla woj. mścisławskiego, a w nim informacje o wysokości ob-ciążenia podatkowego, nazwiska właścicieli, nazwy dóbr i ich wielkość w dymach.

32

Metryka Litewska. Rejestry podymnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Województwo smo-leńskie 1650 r.Oprac. Stanisław Dumin, Andrzej Rachuba, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 237, format A5, cena 45,00; ISBN 978–83–7181–586–7Prezentowany tom wyróżnia się z serii zapoczątkowanej w 1989 r., gdyż zawiera abiuratę z 1650 r. — jedyną, jaką sporządzono w krótkim okresie przynależności Smoleńszczyzny do Rzeczypospolitej.Miasta Apokalipsy, Elżbieta Jastrzębowska.Warszawa 1999, wyd. I, ss. XX + 300 + 40 nlb, il. 123, format B6, cena 39,00; ISBN 83–7181–076–8 Autorka prezentuje materialne, odkryte pozostałości siedmiu miast Bliskiego Wschodu z I i II w. n.e., do których autor Apokalipsy św. Jana skierował swe przesłania: Efezu, Smyrny, Pergamonu, Tiatyry, Sardes, Filadelfi i, Laodycei. Zdjęcia ukazują ruiny antycznych budowli, wplecione we współczesne życie tych miast. Między katedrą a ratuszem. Polityczne uwarunkowania sztuki Wrocławia u schyłku średnio-wiecza, Bogusław Czechowicz.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 382, il. 226, format A5, cena 45,00; ISBN 978–83–7181–508–9Książka ukazuje meandry politycznych nastrojów Wrocławia między 1337 a 1537 r. jako kontekst dla

sztuki miasta. Jej analiza pozwala uwypuklić rolę dwóch głównych ośrodków ide-otwórczych — biskupa i rady miejskiej, zatem katedry i ratusza — zarówno w re-lacjach wzajemnych, jak i wobec spraw zewnętrznych. Ten drugi, szerszy horyzont pozwala dostrzec rolę Wrocławia w XV w. jako ośrodka rywalizującego z Pragą o przywództwo w łonie Korony Św. Wacława. Nowe odczytanie treści ideowych ra-tusza wrocławskiego bądź niektórych partii katedry, a także m.in. ówczesnej twór-czości dziejopisarskiej, pozwala w konsekwencji zreinterpretować miejsce Wrocła-wia na ówczesnej mapie politycznej Środkowej Europy. Wiele kwestii pozostaje nadal otwartych, ale być może zaproponowana tu nowa optyka pozwoli przybliżyć

się w przyszłości do ich lepszego naświetlenia.Między obroną wolności a naprawą państwa. Rzeczpospolita jako przedmiot polemik politycz-

nych w dobie panowania Augusta III (1734–1763), Monika Wyszomirska.Warszawa 2010, wyd. I, ss. 290, format A5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–623–9Praca podejmuje temat z pogranicza kultury politycznej i dziejów wewnętrznych Rzeczypospolitej za panowania Augusta III. Autorka zajęła się analizą stanu świa-domości politycznej szlachty w momencie utraty suwerenności Polski i sytuacji podległości wobec Rosji. Książka rozważa ową świadomość poprzez pryzmat ów-czesnych wypowiedzi i piśmiennictwa prezentowanych przez poszczególne stron-nictwa.

Mikołaj Nowosilcow (1762–1838). Portret carskiego inkwizytora, Bartłomiej Szyndler.Warszawa 2004, wyd. I, ss. 184, format B5, cena 29,99; ISBN 83–7181–319–8Portret polityczny jednego z prześladowców dążeń niepodległościowych Polaków, sługi i poplecznika wielkiego księcia Konstantego, carów Mikołaja I i Aleksandra I Romanowów. Autor śledzi postawę Nowosilcowa — początkowo współpracownika Jerzego Adama ks. Czartoryskiego, następnie m.in. pełnomocnego komisarza przy Radzie Stanu Królestwa Polskiego, prezesa Komisji do Reorganiza-cji Wydziału Edukacji oraz kuratora okręgu wileńskiego. Podaje przyczyny zmiany jego poglądów z propolskich na skrajnie zachowawczo–rusyfi katorskie. Książka jest nie tylko wnikliwą charaktery-styką Nowosilcowa polityka, obrazuje też sytuację i stosunki polityczne w Królestwie Polskim. Milczenie bogów. Szkice o liryce Oświecenia, Witold Wojtowicz.Warszawa 2006, wyd. I, ss. 202, format A5, cena 30,00; ISBN 83–7181–432–1Omawienie twórczości poetów polskiego oświecenia w perspektywie procesów odchodzenia od my-ślenia opartego na prymacie sacrum ku wizji świata opartego na porządku społecznym i kulturowym.

33

Mity skandynawskie, Rafał Maciszewski.Warszawa 2005, wyd. II niezmienione — dodruk, ss. 140, il. 15, format B6, cena 28,00; ISBN 83–7181–261–2Prozatorski przekaz tekstów zabytków literatury staroskandynawskiej — pieśni mitologicznych z Eddy poetyckiej z wątkami z tzw. Eddy młodszej. Książka w serii: „Człowiek — Symbol — Hi-storia”.Młodzież wiejska na ziemiach Polski centralnej 1864–1939. Procesy socjalizacji, Włodzimierz Mędrzecki.Warszawa 2002, wyd. I, ss. 212, format B5, cena 35,00; ISBN 83–7181–242–6Autor opisuje, w jaki sposób młodzież wiejska trzech pokoleń: 1864, 1890 i 1910 r. przystosowywała się do życia w społeczeństwie, począwszy od narodzin aż po usamodzielnienie się. Dążenia, aspiracje i postawy młodych zostały przedstawione głównie na podstawie tekstów źródłowych, tj. życiorysów i wspomnień pisanych przez chłopów oraz dokumentów z epoki (gazety i czasopisma). Publikacja w koedycji z Instytutem Historii PANModel człowieka w polskim piśmiennictwie parenetycznym XVIII w. (do 1773 r.), Piotr Badyna.Warszawa 2004, wyd. I, ss. 200, format B5, cena 29,99; ISBN 83–7181–334–1Autor na podstawie piśmiennictwa parenetycznego przedstawia model człowieka w XVIII– wiecznym społeczeństwie stanowym Rzeczypospolitej. Piśmiennictwo to stanowiło ważny czynnik w kształto-waniu ludzkich postaw. Pełniąc funkcję dydaktyczną, starało się modyfi kować zachowania, wpajać określone wartości oraz zwalczać przywary i wady.Modernizacja struktur władzy w warunkach opóźnienia. Europa Środkowa i Wschodnia na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych (materiały z konferencji).Red. Marian Dygo i Sławomir Gawlas, Warszawa 1999, wyd. I, ss. 220, format B5, cena 25,00; ISBN 83–7181–077–6 Zbiór referatów dotyczących swoistej drogi rozwojowej krajów środkowoeuropejskich w czasach no-wożytnych na tle porównawczym.

Monastica Polonorum. Fontes et studia. Tom I, Red. Andrzej M. Wyrwa, Rafał Witkowski.Warszawa 2009, wyd. I, ss. 230, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–593–5Pierwszy tom serii poświęconej zakonom na ziemiach polskich od średniowiecza po czasy nowożytne. Redaktorzy i wydawcy planują publikację materiałów źró-dłowych z zasobu archiwów państwowych i kościelnych. W tomie I znalazły się edycje: wizytacji klasztoru cysterek w Owińskach z lat 1591–1619 oraz nekrolog klasztoru cystersów w Paradyżu.

Monety, pieczęcie i herby w systemie symboli władzy Jagiellonów, Zenon Piech.Warszawa 2004, wyd. I, ss. 366, il. 83, format B5, cena 49,00; ISBN 83–7181–310–4Praca omawia tytułowe obiekty jako nośniki symboli władzy funkcjonujące w obrazowym systemie komunikacji XIV–XVI w. Dotychczas tematowi temu poświęcano niewiele uwagi — publikacja wy-pełnia tę lukę. Publikacja uhonorowana Nagrodą im. Adama Heymowskiego.Muta praedicatio. Studia z historii i recepcji malarstwa włoskiego doby potrydenckiej, Marcin Kaleciński.Warszawa 1999, wyd. I, ss. 110 + 96 nlb., il. 97, format B5, cena 36,00; ISBN 83–7181–025–3, ISSN 1426–593–1 Muzyka w obrazach Jacka Malczewskiego. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Aka-demię Muzyczną im. Fryderyka Chopina w Warszawie w 150. rocznicę urodzin malarza.Red. Teresa Grzybkowska, Warszawa 2005, wyd. I, ss. 181, il. 66, format B5, cena 36,00; ISBN 83–7181–367–8

34

Na wielu obrazach nie pędzel, lecz smyczek w dłoni artysty jest narzędziem twórczej kreacji. Artysta przypisywał jej rolę fundamentalną w życiu, jak było w starożytnej Grecji. Inspiracje antycznym mitem w twórczości Karola Szymanowskiego i pokrewne Malczewskiemu nastroje symbolistyczne muzyki Mieczysława Karłowicza i Gustawa Mahlera, myśl fi lozofi czna Schopenhauera i Nietzschego stanowią doskonałe konteksty dla obrazów malarza.My i Wy. Spory o profesjonalny autorytet nauki. Seria Antropologia Wiedzy, t. 4.

Red. Bożena Płonka–Syroka, Warszawa 2010, wyd. I, ss. 260, format B5, cena 50,00; ISBN 978–83–7181–626–0Tom koncentruje się na charakterze współczesnej nauki. Książka podzielona jest na cztery działy, które rozważają kolejno: fi lozofi czną perspektywę wyznaczania granic i defi nicji nauki, konwencjonalny wymiar myślenia o nauce, historyczne problemy nauki oraz wybrane aspekty współczesnej praktyki naukowej. Zebrane w kolejnym tomie studia prezentują zarówno syntetyczne spojrzenie na całość problematyki, jak i koncentrują się na analizie wybranych, kwestii szczegółowych.

My prawdziwi Górnoślązacy... Studium etnologiczne, Marian Grzegorz Ger-lich.Warszawa 2010, wyd. I, ss. 354, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–651–2Autor analizuje kulturowy aspekt transformacji ustrojowej (lata 1989–2004), wi-dzianej z perspektywy śląskiej ludności rodzimej. Dysponując warsztatem etnogra-fa, socjologa i etnologa, prezentuje interdyscyplinarne ujęcie problemu górnoślą-skiej tożsamości. Książka opiera się na szerokich badaniach empirycznych, w tym relacjach ponad 300 rozmówców, do których udało się dotrzeć autorowi.

Na gardle karanie. Kara śmierci w średniowiecznej Polsce, Tadeusz Grabarczyk.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 174, format A5, cena 36,00; ISBN 978–83–7181–491–4Kara śmierci, czyli karanie na gardle, bez wątpienia stanowi mało chlubny epizod w dziejach śre-dniowiecza. Epokę tę, wbrew często powtarzanym opiniom, trudno uznać za mroczną. To przecież wtedy wznoszono wspaniałe katedry, które nawet dziś budzą podziw swym pięknem i wielkością. Także wówczas zaczęły powstawać pierwsze uniwersytety, dające impuls do rozwoju nauki i po-znania świata. Nie można jednak zapominać, że wieki średnie, które tak wiele wniosły w rozwój cywilizacji europejskiej, miały też ciemną stronę. Za taką należy uznać stosunkowo częste wyroki śmierci wymierzane przez sądy, przy czym część tych egzekucji miała charakter bardzo okrutny. Karanie śmiercią było elementem ówczesnej rzeczywistości, wokół której przez wieki narosło wiele nieporozumień czy wręcz przekłamań.Na pograniczu „Nowej Europy”. Polsko–ukraińskie sąsiedztwo.Red. Magdalena Zowczak, Warszawa 2010, wyd. I, ss. 748, format B5, cena 60,00; ISBN 978–83–7181–650–5Książka ta jest owocem kilkuletniej pracy wielu autorów, ich badań etnologicznych i antropologicz-nych, realizowanych głównie w ramach grantu badawczego na terenach pogranicza polsko–ukra-ińskiego, zachodniej Ukrainy oraz na Bojkowszczyźnie. Teksty ujęte w pięć grup problemowych

dotyczą zagadnień negocjacji kategorii pamięci, tożsamości i subiektywnej, refl ek-syjnej podmiotowości mieszkańców tego obszaru. Tytułowa „antropologia pogra-nicza” jest hasłem wywoławczym poruszanej problematyki. Szczególne miejsce zajmują w publikacji próby opisu tego, jak „mieszkańcy zmarginalizowanych tere-nów pogranicza komponują i komentują swoje strategie przetrwania, zmagając się z brakiem środków do życia i z brakiem perspektyw; eksploatacją przez centra bli-skie i oddalone, a zwłaszcza z migracją zarobkową, która przekształca się w trwałą emigrację, rujnując więzi społeczne i życie lokalnych społeczności”.

35

Na scenach jezuickich w dawnej Polsce (rodzimość i europejskość). Jan Okoń. Seria: Studia i Eseje, t. 7.Warszawa 2006, wyd. I, ss. 250, il. 37, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–389–9Rozprawy zebrane w tomie są próbą współczesnego spojrzenia na teatr jezuitów i przybliżenia jego realiów dzisiejszemu odbiorcy; pokazują, jakie budził zgorszenie i jakie tłumy przyciągał na począt-ku, jak rozwijał formy wizualne kultury i jak kształtował nową świadomość, otwartą na świat. Opo-wiada o książętach ruskich na scenie i o carze Piotrze I jako widzu przedstawienia; o męczennikach w Hiszpanii, o Genezjuszu, patronie sztuki aktorskiej, i o Mikołaju Radziwille Sierotce, sławnym pielgrzymie do Ziemi Świętej, a po upływie półtora wieku bohaterze dramatu zapustnego; o sztuce aktorskiej i Włochach jako urodzonych aktorach, a także o rozwoju badań teatrologicznych w Niem-czech i Austrii, na Ukrainie i w Rosji.Najstarsze kujawskie księgi ziemskie (1397–1408). Kolejność i chronologia kart, Janusz Bieniak.Warszawa 2007, wyd. I, ss. 114, il. 2, format A5, cena 22,00; ISBN 978–83–7181–486–0Wybitny badacz genealogii i dziejów rycerstwa średniowiecznej Polski w niezwykle erudycyjny spo-sób odtworzył układ kart najstarszej księgi ziemskiej.Nauka i społeczeństwo w stulecie szczególnej teorii względności Alberta Einsteina (1905–2005). Seria: Antropologia Wiedzy, t. 2.Red. Bożena Płonka–Syroka, Warszawa– –Wrocław 2006, wyd. I, ss. 426, format B5, cena 49,99; ISBN 83–7181–414–3Książka powstała pod wpływem refl eksji nad współczesną nauką i wybranymi aspektami świado-mości społecznej. Składa się z trzech części. Pierwsza podejmuje problematykę historii i fi lozofi i

nauki końca XIX i XX w., ukazując kontekst powstania Einsteinowskiej teorii względności i skutki jej recepcji w świadomości społecznej. Część druga jest po-święcona ukazaniu genezy i recepcji nowego standardu psychologii, związanego z psychoanalizą Freuda i psychologią głębi Junga. Część trzecia ukazuje mecha-nizmy transformacji ustrojowych w XX w. w państwach europejskich. Wspólnym mianownikiem książki jest 1905 rok — rok ogłoszenia przez Einsteina szczególnej teorii względności, opublikowania przez Freuda prac z zakresu psychoanalizy i rok wybuchu rewolucji w Rosji.

Nazwy wodne dorzecza Warty od źródeł do ujścia Prosny, Ewa Wolnicz–Pawłowska.Warszawa 2006, wyd. I, ss. 378, format A5, cena 50,00; ISBN978–83–7181–470–9Warta, największy dopływ Odry, wypływa z Wyżyny Krakowsko–Częstochowskiej, płynie przez Wy-żynę Woźnicko–Wieluńską, następnie przez Nizinę Południowowielkopolską do Pradoliny Warciań-sko–Odrzańskiej. W opracowaniu szczegółowo opisano nazwy wodne dorzecza Warty od źródeł do ujścia Prosny, tj. obszar liczący 20 736 km2. Część I: Nazwy wód płynącychCzęść II: Nazwy wód stojących.Nazwy wodne w dorzeczu Warty od Prosny po ujście do Odry (z wyłączeniem dorzecza Noteci), Jerzy Duma,

Część I: Nazwy rzekWarszawa 2010, wyd. I, ss. 300, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–617–8Część II: Nazwy jeziorWarszawa 2010, wyd. I, ss. 462, format B5, cena 50,00; ISBN 978–83–7181–628–4Warta, największy dopływ Odry, wypływa z Wyżyny Krakowsko–Częstochow-skiej, płynie przez Wyżynę Woźnicko–Wieluńską, następnie przez Nizinę Połu-dniowowielkopolską do Pradoliny Warciańsko–Odrzańskiej. W opracowaniu ( część I) szczegółowo opisano nazwy rzek dorzecza Warty od Prosny po ujście Odry. Część II obejmuje nazwy wód stojących wskazanego w tytule dorzecza

36

— tzn. nazwy jezior, stawów — także stawów hodowlanych, starorzeczy i oczek wodnych. Oprócz tego uwzględnione zostały nazwy tzw. toni rybackich, pojawiające się już w średniowiecznych do-kumentach.

„Nie masz bóżnicy powszechnej”. Synagogi i domy modlitwy w Warszawie od końca XVIII do początku XXI wieku, Eleonora Bergman.Warszawa 2007, wyd. I, ss. 424, il. 197, format B5, cena 59,00; ISBN 978–83–7181–391–7Spośród kilkuset domów modlitwy istniejących w Warszawie do 1943 roku nie więcej niż jedną dziesiątą możemy poznać trochę bliżej z fotografi i, rysunków, wspomnień, opisów technicznych. Niniejsze opracowanie stanowi pierwszą próbę integralnego powiązania warszawskich domów modlitwy z substancją miasta.

Niemiecka medycyna romantyczna, Bożena Płonka–Syroka.Warszawa 2007, wyd. I, ss. 518, format B5, cena 60,00; ISBN 978– 83–7181–468–6Układ książki pozwoli Czytelnikowi zapoznać się nie tylko z obszernym piśmiennictwem dotyczą-cym omawianej epoki i z przykładami różnorodnej, obecnej w nim praktyki interpretacyjnej, lecz także może odegrać inspirującą rolę w prowadzeniu badań własnych na tych obszarach, które nie zostały w tej pracy w sposób dostateczny uwzględnione.Niemieckie służby wywiadowczo–informacyjne wobec radykalnego ruchu niepodległościowego w Królestwie Polskim 1914–1918, Jerzy Gaul.Warszawa 2010, wyd. I, ss. 290, format B5, cena 50,00; ISBN 978–83–7181–653–6Książka przedstawia rolę tajnych służb niemieckich w wydarzeniach wojskowych i politycznych, rozgrywających się na ziemiach polskich, ze szczególnym uwzględnieniem zaboru rosyjskiego, oku-powanego przez wojska niemieckie. Autor stawia pytanie, czy służby wywiadowczo–informacyjne poprzestawały jedynie na śledzeniu wydarzeń, czy też starały się brać w ich kształtowaniu czynny udział. Praca oparta jest na bogatym materiale źródłowym, będącym efektem szerokiej kwerendy w archiwach niemieckich, austriackich i krajowych. Nowy kodeks dyplomatyczny Mazowsza, t. 3, Irena Sułkowska–Kurasiowa, Stanisław Kuraś.Warszawa 2000, wyd. I, ss. 364, dokumentów 279 + 10, format B5, cena 45,00; ISBN 83–7181–136–5Tom zawiera 289 (w tym 101 niepublikowanych) średniowiecznych dokumentów mazowieckich, obejmując lata 1356–1381. Wśród wystawców dokumentów są: książęta Siemowit III i IV, papieże Innocenty VI, Grzegorz XI oraz Urban V i VI, abp Jarosław, bp Klemens i inni.

O kształt zjednoczonego Królestwa. Niemieckie władztwo terytorialne a gene-za społeczno–ustrojowej odrębności Polski, Sławomir Gawlas.Warszawa 2000, wyd. II, ss. 211, format B5, cena 28,00; ISBN 83–7181–156–XStudium porównawcze ukazujące wpływ modelu niemieckich władztw terytorial-nych na księstwa polskie doby rozbicia dzielnicowego. Autor, korzystając z lepiej źródłowo poświadczonych zjawisk zachodzących w Rzeszy Niemieckiej, przedsta-wia — wzbogacony o wiele niedostrzeganych dotąd elementów — zarys przemian państwa i społeczeństwa polskiego w XI–XIII w. Książka rozpoczęła serię: Res Humanae. Studia.O polskich elitach raz jeszcze. Studia ofi arowane Profesor Janinie Leskiewi-czowej z okazji dziewięćdziesiątych urodzin.Red. Tadeusz Epsztein, Sławomir Górzyński, Andrzej Karpiński. Warszawa 2007, wyd. I, ss. 296, il. 17, format A5, cena 40,00; ISBN 83–7181–505–0Studia ofi arowane wybitnej badaczce, prof. Janinie Leskiewiczowej, z okazji ju-bileuszu dziewięćdziesiątych urodzin. W założeniu redaktorów zebrane w tomie artykuły mają nawiązywać do ważniejszych zagadnień naukowych poruszanych

37

przez Jubilatkę. Większość autorów podjęła problematykę społeczną, pojedyncze opracowania do-tyczą historii II wojny światowej czy współczesnych problemów politologicznych. Zróżnicowaniu poruszanych problemów towarzyszy duża rozpiętość chronologiczna prezentowanych rozpraw — od XVI do XXI wieku.O sztuce gruzińskiej czasów królowej Tamary. Krzyż z Kacchi, Nora Mikeladze–Andreasen.Warszawa 2009, wyd. I, ss. 226, il. 59, format A5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–611–6Autorka prezentuje w książce krzyż przedołtarzowy z Kacchi. Ten wspaniały zabytek gruzińskiej sztuki średniowiecznej, dekorowany z przodu srebrnymi, pozłacanymi reliefami, zawiera cykl dwu-nastu głównych wydarzeń ewangelicznych, tzw. Wielkich Świąt, oraz temat starotestamentowy Trójcy Świętej (Gościnność Abrahama). Szczegółowa analiza tych przedstawień pozwala na zmianę datacji krzyża z Kacchi i innych związanych z nim stylistycznie dzieł na okres rządów królowej Ta-mary (1184–1213) i włączenie dokonań twórców gruzińskich oraz fundatorów — władców prowincji Racza w światowy dorobek sztuki średniowiecza.

Obraz obecnego stanu Polski, George Burnett.Tłumaczenie Marek Urbański, wstęp i komentarz Sławomir Górzyński, Warszawa 2008, wyd. I, ss. 298, format B6, cena 39,00; ISBN 978–83–7181–524–9Polska w pierwszych latach XIX wieku widziana oczami przybysza z Anglii, który na dworze ordynata Zamoyskiego i ks. Czartoryskiego spędził prawie rok, poznając obyczaje, historię i język polski. Jego trafne spostrzeżenia pozwalają lepiej zrozu-mieć epokę przełomu XVIII i XIX wieku.W serii: Pamiętniki z XVII–XX w.

Obraz Związku Sowieckiego w ujęciu polskiej emigracji politycznej w Wielkiej Brytanii w la-tach 1945–1956, Przemysław Wójtowicz.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 284, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–520–1Po raz pierwszy kompleksowo opracowany problem postrzegania Związku Sowieckiego przez przedstawicieli polskiego uchodźstwa w Wielkiej Brytanii. A przecież Sowieci byli postrzegani w po-wszechnej emigracyjnej opinii publicznej za głównego sprawcę utraty niepodległości przez Polskę i za głównego jej wroga. To sprawiło, że tematyka sowietologiczna była poruszana w bardzo wielu aspektach, również na łamach prasy i w różnych periodykach partyjnych i organizacyjnych.Obrzęd, teatr, ceremoniał w dawnych kulturach.Red. Jerzy Axer, Justyna Olko, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 311, il. 51, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–577–5Kolejny tom serii: Spotkania Dawnych Kultur zawiera studia i rozważania na temat różnych aspektów rytuału, widowisk i teatru, zarówno w dawnych kulturach, jak i we współczesnych do nich odwoła-niach. Obszary i konteksty literatury, Janusz Maciejewski.Warszawa 1998, wyd. I, ss. 236, format B5, cena 24,00; ISBN 83–7181–088–1Zbiór rozpraw poświęconych problematyce generacji jako zjawisku kulturowemu, „folklorom” śro-dowiskowym, twórczości okolicznościowej i użytkowej, a także takim gatunkom dziennikarskim,

jak np. felieton. Autor pisze też o mechanizmach i instytucjach życia kulturalnego, relacjach z władzą, funkcjonowaniu giełdy wartości artystycznych itp.Obyczaj rycerski w Polsce późnośredniowiecznej (XIV–XV wiek), Dariusz Pi-wowarczyk.Warszawa 2006, wyd. II niezmienione, ss. 276, format B5, cena 30,00; ISBN 83–7181–146–2Książka pełna jest szczegółów, których trudno by szukać w innych opracowaniach. Przedstawia różnorakie formy obyczaju rycerskiego, jak pasowanie na rycerza, tur-

38

nieje, polowania, reguły zachowania np.: przy stole, w czasie turniejów i w życiu codziennym, modne ubiory — wszystko w porównaniu z równie bogato opisanym rycerstwem zachodnioeuropejskim.Oczekiwania kobiet i wobec kobiet. Stereotypy i wzorce kobiecości w kulturze europejskiej

i amerykańskiej. Seria: Kultura i Emocje. T. 1.Red. Bożena Płonka–Syroka, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 488, format B5, cena 49,00; ISBN 978–83–7181–478–5Tom pierwszy serii został poświęcony kobiecie pojmowanej jako podmiot poznają-cy i podmiot odczuwania. Autorów interesowały czynniki i uwarunkowania, które mogły wywierać wpływ na kobiecą emocjonalność, nadając jej określoną histo-rycznie perspektywę. Książka podzielona została na trzy części, poświęcone wyod-rębnionym perspektywom poznawczym.

Odmieńcy. Antropologiczne studium dewiacji, Andrzej Perzanowski.Warszawa 2009, wyd. I, ss. 306, format B5, cena 30,00; ISBN 978–83–7181–092–3Odmienność funkcjonuje nie tylko jako opinie, w taki bądź inny sposób kwalifi kujące osoby odmien-ne, jest włączona w procesy wymiany wiedzy, w tworzenie się kompetencji kulturowej jednostki. Staje się często tematem różnorodnych form narracyjnych: opowieści, dykteryjek i żartów, a także w szczególny sposób pojmowanych lokalnych legend. Dlatego w badaniach nad odmiennością istot-nym odniesieniem stają się uwarunkowania komunikacji kulturowej (ze Wstępu). „Odnaleźć nasze prawdziwe ścieżki”. Nanticoke Lenni–Lenapowie i Oneidowie ze Wschodniego Wybrzeża Stanów Zjednoczonych, Bartosz Hlebowicz.

Warszawa 2009, wyd. I, ss. 386, il. 55, format B5, cena 30,00; ISBN 978–83–7181–578–2W tej pracy sami Indianie mówią najwięcej. Chyba po raz pierwszy polski czytel-nik ma możliwość wniknięcia w świat tubylczych społeczności Stanów Zjednoczo-nych. Autor odkrywa przed Czytelnikiem opowieści o przeszłości, będące zarazem opowieściami o tożsamości, wskazujące na silne poczucie dziedzictwa odrębnego niż dziedzictwo białego człowieka. Narracje o tym, kim są i jak siebie postrzega-ją współcześni Indianie ze wschodniego Wybrzeża, są głównym tematem analizy w niniejszej książce.

Odrodzenie czynu niepodległościowego przez PPS w okresie rewolucji 1905 r., Waldemar Po-tkański.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 295, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–527–0W książce ukazano koncepcję i faktyczną działalność PPS, przedstawioną na szerszym tle historycz-nym omawianego okresu, ogólną sytuację na ziemiach polskich, ze szczególnym ukierunkowaniem na Królestwo Polskie w okresie poprzedzającym, jak i w latach rewolucji 1905 r., stosunek najważ-niejszych partii politycznych do omawianego problemu rewolucji i walki zbrojnej, powody, w wyni-ku których doszło do powstania tej organizacji, zadania i cele, jakie przed nią stawiano, strukturę OB PPS w jej rozwoju dziejowym, a także podstawowe formy działania z uwzględnieniem najbardziej znaczących akcji o charakterze terrorystycznym i ekspropriacyjnym, przeprowadzonych przez tę par-tyjną bojówkę.Ogrody i założenia parkowe króla Stanisława Leszczyńskiego w Lotaryngii w latach 1737–1766, Małgorzata Skwarczyńska.Warszawa 2005, wyd. I, ss. 176 + 4 nlb, il. 27 + 5 kol., format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–378–3W książce tej, ilustrowanej zdjęciami i rycinami, ukazano działalność Stanisława Leszczyńskiego jako wybitnego mecenasa nauki i sztuki (przede wszystkim sztuki ogrodów) w księstwie Lotaryngii i Baru, które otrzymał dożywotnio po zrzeczeniu się tronu polskiego. Przedstawiono też bliżej jego biografi ę oraz tło polityczne, społeczne, kulturowe i obyczajowe epoki.

39

Olivares, los Vasa y el Báltico. Polonia en la politíca internacional de España en los años 1621–1632. Ryszard Skowron, tłumaczenie Cristóbal Sánches Martos.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 321, format B5, cena 45,00; ISBN 978–83–7181–496–9Marginalne z punktu widzenia polityki Korony Hiszpańskiej Morze Bałtyckie stało się jednak na

pewien czas jednym z wiodących tematów na dworze madryckim. Olivares i jego współpracownicy dostrzegli wagę tego akwenu, a raczej jego znaczenia dla państw nadbałtyckich. Odpowiednie działania mogły pobudzić Zygmunta III, króla ka-tolickiego, do ściślejszego działania w zakresie polityki ogólnoeuropejskiej we współpracy z politykami w Madrycie. Po stronie Rzeczypospolitej Obojga Na-rodów najważniejszym partnerem poza samym królem był marszałek koronny Mikołaj Wolski, Stanisław Mąkowski, a także miasto Gdańsk. Książka w języku hiszpańskim.

Opera minora selecta, Józef Szymański.Red. Tomisław Giergiel, Barbara Trelińska, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 286, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–102–9Wybór 30 artykułów wybitnego historyka został podzielony na 4 części. Pierwsza poświęcona jest dziejom Kościoła w średniowieczu, w drugiej znalazły się teksty z zakresu historii historiografi i, me-todologii oraz nauk pomocniczych innych niż heraldyka, która wypełnia część trzecią. Czwarta część zawiera teksty odnoszące się do kalendografi i, geografi i historycznej oraz epigrafi ki. Orbis Polonus. Studia z historii sztuki XVII i XVIII wieku, Stanisław Mossakowski.Warszawa 2002, wyd. I, ss. 342, il. 195, format B5, cena 49,00; ISBN 83–7181–245–0Zbiór esejów wybitnego badacza polskiej sztuki nowożytnej poświęcony wybranym zagadnieniom okresu baroku. Autor prezentuje bogactwo i złożoność tendencji artystycznych przeszczepianych na polski grunt i tu twórczo przetwarzanych. Najwięcej uwagi poświęca związkom artystów i ich dzieł (projektów) z kulturą Włoch. „Polska, ze swoimi granicami tak bardzo zmiennymi, jako państwo przez szereg stuleci wielonarodowe, ukazuje lepiej od jakiegokolwiek innego kraju europejskiego, że sztuka nie należy do jednego narodu, lecz jest dobrem uniwersalnym”.

Ordynacja Tyszkiewiczowska na Zatroczu, Liliana Narkowicz.Warszawa 2007, ss. 274, il. 112, format A5, cena 39,00; ISBN 978–83–7181–467–9Książka stanowi próbę utrwalenia jednego z licznych kresowych śladów polskości na terenach byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz ukazania istotnej roli hra-biów Tyszkiewiczów jako właścicieli majątków ziemskich na polu polityki, kultury i oświaty. Autorka opisuje życie codzienne zarówno właścicieli ziemskich, jak i ich służby, przybliża ich losy przed, w czasie i po pierwszej wojnie światowej oraz w okresie II RP i w dobie sowietyzacji.

Orzeł Biały — herb państwa polskiego, Aleksandra Jaworska.Warszawa 2003, wyd. I, ss. 352, il. 75+1 na okładce, format B5, cena 45,00; ISBN 83–7181–262–0Studium o Orle Białym, herbie państwa polskiego, genezie oraz funkcjach w pięćsetletniej historii. Autorka skupia swoją uwagę na procesach kształtowania się wartości symbolicznych oraz formuło-wania treści herbu Orzeł Biały, zachodzących na skutek przemian politycznych i ustrojowych pań-stwa polskiego. Zakres chronologiczny studium zakreślają daty: 1295 r. — kiedy to orzeł w pełnej heraldycznej postaci pojawił się na rewersie pieczęci majestatycznej Przemysła II, i 1795 r., a więc III rozbiór Polski, kładący kres samodzielnemu bytowi państwowemu. Publikacja uhonorowana Nagro-dą im. Adama Heymowskiego.Ostatni sekret Stuartów. Dzieci Karoliny księżnej Albany, Piotr Piniński.Warszawa 2001, wyd. I, ss. 288 + tabl. i mapa na wyklejce, format B5, cena 39,00; ISBN 83–7181–176–4Sensacyjna w swych wnioskach historia rodzinna, której tło stanowi rozległa panorama dziejów Eu-

40

ropy XVIII–XX w. Książka oparta na materiałach źródłowych zebranych w archiwach wielu krajów, bogato ilustrowana dokumentami, wizerunkami ludzi i obrazami miejsc.Ostmitteleuropa im. 14.–17. Jahrhundert — eine Region oder Region der Regionen? Red. Marian Dygo, Sławomir Gawlas, Hieronim Grala, Warszawa 2003, wyd. I, ss. 148, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–308–2Zbiór artykułów — referatów z międzynarodowej konferencji w listopadzie 2002 r. w Warszawie, poświęconej historii regionu Europy Środkowej z próbą odpowiedzi badaczy na pytanie o wagę tego terytorium w kontekście ogólnoeuropejskim w XIV–XVII wieku.Pamiętnik warszawskiej pensjonarki, Kazimiera Paulina Rogowska.Oprac. Edward Tryjarski, Warszawa 2000, wyd. I, ss. 208, format B6, cena 28,00; ISBN 83–7181–132–2Zapiski młodej dziewczyny, naocznego świadka wydarzeń poprzedzających wybuch powstania stycz-niowego, a także uczestnika codzienności w tym burzliwym okresie. W serii: Pamiętniki z XVII–XX w.Pamiętnik wielkiej wojny północnej, Wawrzyniec F. Rakowski.Oprac. Mirosław Nagielski, Marek Wagner, Warszawa 2002, wyd. I, ss. 264, format B6, cena 39,00; ISBN 83–7181–269–8Pamiętnik z lat 1701–1711, ukazujący przebieg wielkiej wojny północnej na ziemiach Rzeczypospo-litej, pisany przez żołnierza, szlachcica ziemi wiskiej. Cenne źródło do poznania działań wojennych oraz mentalności szlachty walczącej po obu stronach konfl iktu. W serii: „Pamiętniki z XVII–XX w.”Pamiętnik z lat 1862–1911. Jadwiga Ostromęcka.Oprac. Anna Brus, Warszawa 2004, wyd. I, ss. 352, il. 10 + wyklejka, format B6, cena 39,00; ISBN 83–7181–336–8Pasjonujące zapiski znanej wychowawczyni wielu pokoleń młodzieży, zawierające wspomnienia z okresu pobytu na Syberii, w Warszawie, aż po Londyn. Autorka włączyła w narrację fragmenty listów do E. Orzeszkowej. W serii: Pamiętniki z XVII–XX w. Publikacja wydana wspólnie z Insty-tutem Historii PAN.W serii: Pamiętniki z XVII–XX w.Pamiętniki, bp Piotr Mańkowski.Oprac. Sławomir Górzyński, Warszawa 2002, wyd. I, ss. 464, il. 106, format B5, cena 42,00; ISBN 83–7181–218–3 Wspomnienia biskupa kamienieckiego Piotra Mańkowskiego, przedstawiciela rodziny ziemiańskiej

z Podola, duszpasterza w diecezji żytomierskiej i kamienieckiej, podróżnika po Europie i Ameryce. Obszerny indeks osobowy i geografi czny ułatwia korzystanie z książki.Panorama lojalności. Prusy Książęce i Prusy Królewskie w XVI wieku.Red. serii Jerzy Axer, red. tomu Anna Skolimowska, Warszawa 2001, wyd. I, ss. 186, il. cz.–b. 6 i kol. 17, format B5, cena 29,99; ISBN 83–7181–229–9Zbiór materiałów z konferencji w Warszawie z 27–28 marca 1998 r. Ukazuje nie-łatwą rolę i różne zachowania poddanych księcia pruskiego, a jednocześnie króla polskiego.

Państwo w państwie. Autonomia narodowo–kulturalna w Europie Środkowowschodniej w XX w., Jolanta Żyndul.Warszawa 2000, wyd. I, ss. 258, format B5, cena 34,00; ISBN 83–7181–119–5Publikacja prezentuje jedną z bardziej nośnych koncepcji zagwarantowania praw mniejszościom narodowym i pokojowego ułożenia stosunków pomiędzy większością i mniejszością — autonomię

41

narodowo–kulturalną. Autorka śledzi losy tej koncepcji na przestrzeni 100 lat w Europie Środkowow-schodniej, koncentrując się na sytuacji mniejszości żydowskiej w II RP. Pasterze reniferów mongolskiej tajgi.Red. Jerzy S. Wasilewski, fotografi e Lech Mróz, Warszawa 2008, wyd. I, ss. 264 + 32 nlb., il., format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–526–3

Kilka wypraw polskich etnologów badało obszar Północnej Mongolii, obrzeża Kotliny Darchackiej, które dawniej nosiły nazwę Kraju Urianchajskiego i były terenem rywalizacji Rosji i Chin. Tę część tajgi zamieszkuje plemię Cataanów — „ludzi renifera”. Są górskimi pasterzami rena, niemongolskiego pochodzenia. Ich własny język, należący do języków turkijskich, ulega zapomnieniu. Nie mieszkają w jurtach, ale w namiotach–szałasach przypominających indiańskie tipi, lepiej niż gdzie indziej zachował się wśród nich archaiczny szamanizm. Książka wieńcząca dzieło etnologów jest bogato ilustrowana zdjęciami pochodzącymi z wypraw.

Pieczęcie miast Wielkiego Księstwa Litewskiego, Edmundas Rimša.Warszawa 2007, wyd. I, ss. 1240, il. liczne, format B5, cena 120,00; ISBN 978–83–7181–555–6Autor na podstawie źródeł rękopiśmiennych i ikonografi cznych, a także najnowszych badań sfragi-stycznych m.in. na Litwie, Białorusi, Ukrainie i w Polsce podejmuje problematykę pieczęci miast Wielkiego Księstwa Litewskiego, dokonuje porównania zebranego materiału z pieczęciami państw ościennych i stara się wskazać charakterystyczne cechy sfragistyki litewskiej. Katalog stanowi impo-nujący zbiór 429 pieczęci ze 127 miast Wielkiego Księstwa Litewskiego. Książka otrzymała nagrodę „Przeglądu Wschodniego” w XV edycji jubileuszowej w 2008 r. Wersja litewska otrzymała Nagrodę im. Adama Heymowskiego.Pieczęcie królów i królowych Polski. Tabularium Actorum Antiquorum Varsoviense Maximum, Divisio Prima - „InSimul”wyd. I, Warszawa 2010, ss. 205, il. 206, format B5, cena 99,00; ISBN 978-83-7181-134-0Sigilla Regia to pierwsze albumowe wydanie przedstawiające wszystkie pieczęcie królów i królowych Polski znajdujące się w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych. Jest to najszerszy, po katalo-

gu sporządzonym przez Mariana Gumowskiego, zbiór pieczęci królewskich, który uwzględnia nie tylko pieczęcie używane podczas panowania monarchów, ale także te, którymi posługiwali się przed objęciem urzędu. Kwerenda miała na celu posze-rzenie spisu M. Gumowskiego możliwe dzięki unowocześnieniu metod utrwalania materiału ikonografi cznego. Ze względu na stan zachowania niektórych zabytków część z nich mimo wszystko nie mogła zostać uwzględniona również w obecnym katalogu. Prezentowane zdjęcia pieczęci wzbogacone są o opis uwzględniający typ, wymiary, rzeźbę i legendę oraz datę dokumentu, w którym dana pieczęć się znaj-duje, sygnaturę i ewentualną bibliografi ę. Publikacja powstała w związku z 200

rocznicą powstania Archiwum Ogólnego Krajowego, którego AGAD jest sukcesorem.Pieczęcie w dawnej Rzeczypospolitej. Stan i perspektywy badań.Red. Zenon Piech, Jan Pakulski i Jan Wroniszewski, Warszawa 2006, wyd. I, ss. 370, il. 91, format B5, cena 55,00; ISBN 83–7181–402–X

Polskie badania sfragistyczne mają długą tradycję, sięgającą swymi początkami XIX wieku. Pomimo to badacze tej dyscypliny wiedzą, że wiele jest jeszcze do zrobienia, a wyniki przyszłych badań mogą wydatnie wzbogacić obraz naszej przeszłości. Książka zawiera materiały pierwszej polskiej konferencji poświęco-nej sfragistyce; określa stan badań i wyznacza ich perspektywy. Autorzy omawiają pieczęcie królewskie, książęce, biskupie, kapituł, zakonów rycerskich, miast oraz rycerstwa i mieszczan. Prezentując tak szeroki przegląd zagadnień, książka stanowi jednocześnie fundament dalszych badań sfragistycznych.

42

Pierwsze narody. Społeczności rdzenne i idea tubylczości we współczesnym świecie.Red. Jarosław Derlicki, Wojciech Lipiński, Warszawa 2002, wyd. I, ss. 264, format B5, cena 30,00; ISBN 83–7181–254–XPublikacja wprowadza w zagadnienie ruchu tubylczego, wyjaśnia podstawowe pojęcia i terminy, rolę liderów i inteligencji tubylczej w kształtowaniu tożsamości etnicznej. Jednocześnie ukazuje obraz różnych grup ludności rdzennej i nękających je problemów. Kolejny tom serii: Studia Ethnologica w koedycji z Instytutem Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego.Pióro w wątłych dłoniach. O twórczości kobiet w dawnych wiekach. Początki (od Safony do

Hrosfi ty), Jerzy Strzelczyk.Warszawa 2007, wyd. I, ss. 515, format A5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–489–1Celem niniejszej książki jest przypomnienie kobiecej obecności we wczesnych okresach literatury. Wszelkie wyrażające się w piśmie formy niewieściej wypo-wiedzi, które zachowały bardziej lub mniej wyraźne piętno osobowości autorek — poemat, opowiadanie, traktat, utwór hagiografi czny (żywot, opis cudów), kronika, pamiętnik, listy, przekład lub parafraza wcześniejszego utworu to tylko przykłado-we gatunki literackie, z jakimi będziemy mieć do czynienia.

Pióro w wątłych dłoniach. O twórczości kobiet w dawnych wiekach. Rozkwit (od Murasaki Shikibu do Małgorzaty Porete) t. II, Jerzy Strzelczyk.Warszawa 2009, wyd I,ss. 611, format A5, cena 50,00; ISBN 978–83–7181–601–7Druga część nagrodzonej przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej trylogii omawiającej początki pi-śmiennictwa kobiet. Tom skupia się na okresie pełnego średniowiecza (XI–XIII w.), prezentuje róż-

norodność i rozwój tej twórczości na tle procesów społecznych i kulturowych. Choć nadal przeważa w niej tematyka religijna (m.in. w poezji Pani Avy, wizjach misty-czek, czy uznanych za heretyckie pismach Małgorzaty Porete), często natrafi amy na odważne wątki miłosne (Heloiza, trobairitz i troveresses). Autor postuluje docenie-nie kulturotwórczej roli kobiet i odkrywa przed nami nowe obszary piśmiennictwa, takie jak epistolografi a, memuarystyka, hagiografi a czy piśmiennictwo medyczne. Dużo uwagi poświęca charyzmatycznej Hildegardzie z Bingen oraz bizantyjskiej porfi rogenetce Annie Komnenie, opisującej dzieje współczesnego jej Cesarstwa Bizantyjskiego. Książkę wzbogacają rozdziały poświęcone autorkom Dalekiego

Wschodu oraz kobietom w medycynie.Po co Sienkiewicz? Sienkiewicz a tożsamość narodowa: Z kim i przeciw komu?Red. T. Bujnicki, J. Axer, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 450, il. 42, format B5, cena 50,00; ISBN (DiG) 978–83–7181–435–8; ISBN (OBTA)978–83–9234–823–8 Próba odpowiedzi na pytanie, jak czytać i jak rozumieć dzisiaj twórczość Henryka Sienkiewicza w Polsce, na Litwie, Białorusi i Ukrainie.Pochodzenie społeczne, kwalifi kacje i przebieg kariery urzędników Komisji Województwa Ma-zowieckiego w czasach Królestwa Polskiego (1816–1830), Władysław Rostocki.Warszawa 2002, wyd. I, ss. 62, format B5, cena 18,00; ISBN 83–7181–270–1Źródłowa analiza składu urzędników Królestwa Polskiego jako grupy społecznej.Poddany i obywatel. Stowarzyszenia społeczne w Danii w dobie transformacji ustrojowej w XIX wieku, Grażyna Szelągowska.Warszawa 2002, wyd. I, ss. 230, format B5, cena 32,00; ISBN 83–7181–143–8Analiza wzajemnych relacji między obywatelem i państwem, zmian aktywności społecznej, deter-minowanych przemianami ustrojowymi; praca ukazuje rolę duńskiej wsi w kształtowaniu społeczeń-stwa obywatelskiego.

43

Poezja a sztuki piękne. O świadomości estetycznej i wyobraźni Kazimierza Przerwy–Tetmajera, Justyna Bajda.Warszawa 2003, wyd. I, ss. 304 + 8 nlb, il. 41 + 14 kolorowych, format B5, cena 45,00; ISBN 83–7181–296–5Napisana piękną polszczyzną, bogato zilustrowana opowieść o życiu i twórczości, a przede wszystkim o fascynacjach i inspiracjach malarskich „kultowego” poety okresu Młodej Polski. Autorka szkicuje szeroką panoramę epoki fi n de siécle, pokazuje zwyczaje polskiego społeczeństwa, trudne realia życia czołowych twórców pióra i pędzla, życie kulturalne toczące się w galeriach publicznych i prywatnych salonach, zwłaszcza zaś upodobania estetyczne elit inteligenckich, ziemiańskich i mieszczańskich Warszawy i Krakowa.Pogranicza Białorusi w perspektywie interdyscyplinarnej.

Red. Elżbieta Smułkowa, Anna Engelking, Warszawa 2007, wyd. I, ss 512 + nlb 8, il. kol. 32, format B5, cena 60,00; ISBN 978–83–7181–485–3„Podstawowym celem badawczym naszego zespołu była chęć poznania ludzi po-granicza. Chcieliśmy zrozumieć, jak kształtuje się ich tożsamość i pamięć histo-ryczna, jak postrzegają swoją kulturę i jaki jest ich stosunek do języków, w których się porozumiewają. Kierowała nami ciekawość, jak ludzie pogranicza widzą świat. Było to dla nas ważne doświadczenie, którym – na ile to możliwe – pragniemy podzielić się z czytelnikami” — Elżbieta Smułkowa, Anna Engelking.

Pojedynek za kulisami wielkiej dyplomacji. Księżna Dorothea Lieven wobec Polski i Polaków, Radosław Paweł Żurawski vel Grajewski.Warszawa 2005, wyd I, ss. 210, format B5, cena 45,00; ISBN 83–7181–384–8W monografi i poświęconej księżnej Dorothei z Benckendorffów Lieven — wpływowej postaci salo-nów arystokratycznych Londynu i Paryża pierwszej połowy XIX wieku i jednocześnie szpiega dworu carskiego — Autor prezentuje relacje tytułowej bohaterki z Polakami na tle zmagań dyplomacji euro-pejskiej wokół kwestii polskiej, toczących się w epoce powstania listopadowego i Wielkiej Emigracji. Ukazuje również w tym kontekście kontakty towarzyskie, przyjaźnie, fl irty i romanse księżnej Lieven z przedstawicielami brytyjskich i francuskich elit rządzących. Pikanterii książce dodają przytaczane anegdoty z życia najważniejszych aktorów ówczesnych wydarzeń; w sumie odmalowano przed Czy-telnikami barwny obraz epoki.Pojedynki i harce, turnieje i gonitwy. Walki o życie, cześć, sławę i pieniądze w Polsce Piastów

i Jagiellonów, Jan Szymczak.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 295, il., format A5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–549–2Turniej w średniowieczu to nie tylko walka, ale także pewna ideologia oraz sposób życia. To także były rzeczy, bez których nie mógł obyć się rycerz. Autor analizuje zasady walki i jej ideologię, ale również oporządzenie końskie oraz strój i uzbrojenie zaczepne i obronne rycerza. Pozycja bogato ilustrowana m.in. fotografi ami wykona-nymi specjalnie do tej książki w zbiorach muzealnych Europy.

Polacy pochowani na cmentarzu Montmartre oraz Saint–Vincent i Batignolles w Paryżu, Ro-bert Bielecki, Andrzej Biernat, Sławomir Górzyński, Piotr Ugniewski, Małgorzata Wrońska, Andrzej Wroński.Red. Andrzej Biernat i Sławomir Górzyński, Warszawa 1999, wyd. I, ss. 329, il. 117 + 2 mapy na wykl., format B5, cena 49,00; ISBN 83–7181–056–3 Wieloletnie badania w archiwach polskich i francuskich, a także na terenie paryskich cmentarzy sta-ły się podstawą naukowego opracowania słownika biografi cznego Polaków pochowanych na tych malowniczych nekropoliach. Jest to jednocześnie kronika losów polskiej emigracji, począwszy od powstania listopadowego, wykuta w nagrobnych inskrypcjach tych trzech cmentarzy Paryża.

44

Polityka władz państwowych w Polsce wobec aptek i aptekarstwa w latach 1944–1951, Elżbieta Rutkowska.Warszawa 2009, wyd. I, ss. 290, 30 il., format A5, cena 30,00; ISBN 978–83–7181–552–2 Opracowanie dotyczy trzech wybranych województw: warszawskiego, biało-stockiego i śląskiego (katowickiego) w okresie poprzedzającym upaństwowienie aptek (1944–1951). Według autorki, polityka władz państwowych wobec aptekar-stwa polskiego nie odpowiadała potrzebom i oczekiwaniom aptekarzy, szczegól-nie tych, którzy posiadali własne apteki. Postrzegana przez nich jako represyjna

i niekorzystna pod względem fi nansowym, tylko w niewielkim stopniu przyczyniła się do poprawy zaopatrzenia pacjentów w leki i materiały sanitarne. O kierunku przemian, jakie wówczas następo-wały, decydowały dogmaty ustrojowe i cele polityczne władz państwowych, które w swoim działaniu nawiązywały do procesów zachodzących w ZSRR.Polska heraldyka kościelna. Stan i perspektywy badań.Red. Krzysztof Skupieński, ks. Anzelm Weiss, Warszawa 2004, ss. 202, il., format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–324–4 Po raz pierwszy w polskiej historiografi i przedmiotem badań — w tak szerokim zakresie — stała się heraldyka kościelna. Zawarte w tomie artykuły badaczy z całego kraju dotyczą herbów instytucji kościelnych w Klejnotach Długoszowych, na przedstawieniach napieczętnych, współczesnych bisku-pów katolickich, a także unickich. Polska kancelaria królewska. Między władzą a społeczeństwem. Część trzecia.Red. Waldemar Chorążyczewski, Wojciech Krawczuk, Warszawa 2008, wyd. I, ss. 138, format A5, cena 30,00; ISBN 978–83–7181–562–1Publikacja jest zbiorem materiałów konferencyjnych z 2006 roku. Zawiera artykuły poświęcone m.in. historii polskiej kancelarii koronnej, analizie tytulatury mazowieckich dokumentów królewskich, czy początków kancelarii pokojowej w epoce Jagiellonów.Polska Roma. Tradycja i nowoczesność, Agnieszka J. Kowarska.Warszawa 2005, wyd. I, ss. 244, il., format B5, cena 30,00; ISBN 83–7181–355–4Książka jest interpretacją z perspektywy etnologicznej problematyki obrzędowości rodzinnej Ro-mów. Dzięki znakomitym kontaktom i znajomości badanego środowiska Autorce udało się zebrać bogaty materiał źródłowy. Opierając się na przeprowadzonych badaniach, omawia organizację życia rodzinnego. Zwraca również uwagę na małżeństwa mieszane i wynikające stąd konsekwencje w ich funkcjonowaniu w społeczności romskiej. Autorka stawia ponadto pytanie o wpływ nowoczesności na zmiany w tradycyjnych zachowaniach Romów.

Polski wachlarz malowany 1850–1914, Jolanta Różalska.Warszawa 2006, wyd. I, ss. 116, il. 58, format B5, cena 29,00; ISBN 83–7181–399–6Nikt już nie pamięta, że kiedyś wachlarz był nieodzownym atrybutem wytworne-go, wieczorowego stroju kobiecego... Wyszedł z mody, jak się zdaje, na zawsze. Porzucony przez elegantki, nie doczekał się też — jak do tej pory — naukowej monografi i w języku polskim. Niniejsza książka jest pierwszą pracą wypełniającą w jakiejś mierze tę lukę w dziedzinie historii sztuki, a zwłaszcza kostiumologii.

Polskie kalendarze astrologiczne epoki saskiej, Maciej Janik.Warszawa 2003, wyd. I, ss. 344, il., schematy, wykresy, format B5, cena 44,00; ISBN 83–7181–298–1Kto i dla kogo pisał kalendarze astrologiczne — najpopularniejsze książki w Rzeczypospolitej Oboj-ga Narodów XVII i XVIII w.? Jak wyglądał proces ich drukowania i dystrybucji? Jaki użytek robili z nich czytelnicy? Czy „prognostyki” słusznie zostały przez publicystów Oświecenia okrzyczane symbolem ciasnoty umysłowej i ksenofobicznego zamknięcia naszej szlachty? Na wszystkie te pyta-

45

nia znajdziemy tu odpowiedź.Polskie sgraffi ta renesansowe. Studium historyczno–renesansowe, Tadeusz M. Rudkowski. Warszawa 2005, wyd. I, ss. 336, il. 213, format B5, cena 49,00; ISBN 83–7181–408–9Książka jest pierwszym monografi cznym opracowaniem dekoracji sgraffi towych w Polsce. Autor na tle stosunków politycznych, artystycznych i gospodarczych panujących w Polsce w XVI i XVII wie-ku przedstawił różne typy sgraffi t, ich miejsce w dekorowanej architekturze oraz wartości artystycz-ne. Wiele uwagi poświęcił artystom i rzemieślnikom wykonującym sgraffi ta, jak również fundatorom takich dekoracji. Książkę kończy omówienie miejsca polskich sgraffi t wśród podobnych renesanso-wych rozwiązań w innych krajach europejskich.

Portret ziemianek Królestwa Polskiego na przełomie XIX i XX wieku, Ewelina Kostrzew-ska.

Warszawa 2010, wyd. I; ISBN 978–83–7181–638–3Próba rekonstrukcji portretu ziemianek, kreślonego na szerokim tle realiów życia ziemiaństwa i spo-łeczeństwa Królestwa Polskiego w końcu XIX i na początku XX w. O realiach tych decydowały procesy cywilizacyjne zachodzące na przełomie stuleci, przeobrażenia społeczne, ekonomiczne, po-lityczne i kulturowe. Ważnym rysem prezentowanego portretu są dylematy emancypacyjne, które wpłynęły na zmianę postrzegania pozycji kobiety w rodzinie, również ziemiańskiej. Potworowscy. Kronika rodzinna, Dezydery Chłapowski.Oprac. Krzysztof Chłapowski, Warszawa 2002, wyd. I, ss. 188, format B5, cena 24,00; ISBN 83–7181–253–1Historia rodziny Potworowskich herbu Dębno od XVI w., doprowadzona do dnia dzisiejszego, przed-stawiona jako opowieści o poszczególnych gałęziach rodziny. Liczne ilustracje i tablice ułatwiają zrozumienie powiązań rodzinnych.

Pożegnania, pamiętania...„Napis”. Seria IX.Warszawa 2003, wyd. I, ss. 264, format B5, cena 35,00; ISBN 83–7181–306–6Publikacja poświęcona formom i przemianom retoryki użytkowej — od staropol-skich poradników medycznych, poprzez listy i wspomnienia, po mowy pogrzebo-we (od XVII w. do dziś).Précis de l’histoire de la Pologne depuis ses origines jusqu’a son troisieme partage (1795), Monika Zaleska.Warszawa 2007, wyd. I, ss.104, format A5, cena 24,00; ISBN 978–83–7181–493–8

Historia państwa polskiego zakończona na trzecim rozbiorze, przeznaczona dla francuskojęzycznego Czytelnika; w niemal telegrafi cznym skrócie przedstawieni kolejni królowie Polski, ich polityka we-wnętrzna i zagraniczna, zagadnienia ustrojowe, religijne oraz wydarzenia kulturalne, najważniejsze dla poszczególnych okresów.Problemy opracowania zasobu Archiwów Zakonnych w skomputeryzowanych systemach infor-macyjnych na przykładzie zgromadzenia Świętego Michała Archanioła, Roman Majka CSMA.

Warszawa 2008, wyd. I, ss. 198, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–555–3Próba usystematyzowania specyfi cznej działalności aktotwórczej — wszelkich dokumentów powstałych w ramach zgromadzeń zakonnych. Autor przygotował ją w konsultacji ze specjalistami archiwistyki polskiej.

Procesy archiwotwórcze akt miejskich na Mazowszu na przykładzie Piaseczna (1815–1950), Włodzimierz Bagieński.Warszawa 1999, wyd. I, ss. 217, format B5, cena 20,00; ISBN 83–7181–129–2Dobrze zachowane akta pozwoliły autorowi na ukazanie działań aktotwórczych

kancelarii miejskiej, pracującej różnymi systemami kolejno w czasie 150 lat, od początków Króle-

46

stwa Kongresowego. Miasto, a także gmina jako twórcy akt to podmioty dotychczas rzadko uwzględ-niane w pracach badawczych z dziedziny archiwistyki.

Protoplaści książąt Radziwiłłów. Dzieje mitu i meandry historiografi i, Marceli Antoniewicz.Warszawa 2010, wyd. I; ISBN 978–83–7181–641–3Praca zajmuje się analizą i interpretacją mitu historiografi cznego powstałego wokół rodu Radziwił-łów, wnikliwie prezentując jego powstanie, rozwój i historyczne modyfi kacje. Rozpiętość przeprowa-dzonych badań potwierdza obszerna, wielojęzyczna bibliografi a. Tekst uzupełniają tablice genealo-giczne i bogaty materiał ikonografi czny. Prusy a handel solą w Rzeczpospolitej w latach 1772–1795, Radosław Gaziński.Warszawa 2007, wyd. I, ss. 356, format A5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–490–7Książka opisuje perturbacje na polskim rynku solnym po pierwszym rozbiorze kraju. Rzeczpospolita utraciła wówczas na rzecz Austrii własne zasoby soli. Kłopoty z solą w Polsce usiłowali wykorzy-stać wszyscy zaborcy. Najbardziej ekspansywne Prusy próbowały całkowicie zmonopolizować polski handel solny. Mimo usilnych prób obrony własnych interesów gospodarczych Rzeczpospolita nie zdołała się temu przeciwstawić. Monopol Pruskiej Kompanii Solnej przełamali Austriacy, zyskując dostęp do polskiego rynku solnego.Prywatne, publiczne, autobiografi czne. O dziennikach i esejach Jana Lechonia, Zofi i Nałkow-skiej, Marii Kuncewiczowej i Jerzego Stempowskiego, Arleta Galant.Warszawa 2010, wyd I, ss. 212, format A5, cena 30,00; ISBN 978–83–7181–648–2Autorka prezentuje genderową i postfeministyczną lekturę tekstów diarystyczno–eseistycznych, analizując dzienniki Jana Lechonia i Zofi i Nałkowskiej. Nowe spojrzenie badawcze w zestawieniu z okrzepłymi już interpretacjami pozwala w rozważanych tekstach dostrzec nowe, często nieocze-kiwane sensy i wymiary. Arleta Galant koncentruje się na najważniejszych pytaniach nowoczesnego literaturoznawstwa: o prywatne i polityczne, płeć i tekst, interpretację i etykę.Przestrzeń religijna Europy Środkowo–Wschodniej w średniowieczu/Religious Space of East–Central Europe in the Middle Ages.Red. Jerzy Kłoczowski, Paweł Kras, Krzysztof Bracha, Warszawa 2010, wyd. I, ss. 373, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–635–2Tom powstał w ramach serii: „Przestrzeń religijna Europy Środkowo–Wschodniej otwarta na Wschód i Zachód” i zawiera materiały konferencji naukowej Międzynarodowej Komisji Historii i Studiów

nad Chrześcijaństwem. Składają się nań 22 teksty. Uwaga autorów skupia się na terenach średniowiecznej „młodszej Europy” (Polska, Czechy i Węgry) oraz Rusi. Podejmują zagadnienia związane z budową i rozwojem struktur Kościoła katolic-kiego, dynamiką życia religijnego i formami pobożności, recepcją prawa kanonicz-nego i rozwojem ustawodawstwa partykularnego, programami duszpasterskimi i narzędziami masowej katechizacji, a także obecnością i oddziaływaniem prądów heterodoksji religijnej i wzajemnymi relacjami pomiędzy cywilizacją katolicką a prawosławną.

Prześladowania i masowa zagłada Romów podczas II wojny światowej w świetle relacji i wspo-mnień, Jerzy Dębski, Joanna Talewicz–Kwiatkowska.Warszawa 2007, wyd. I, ss. 274, format A5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–514–0„Romski Holocaust ciągle stanowi rozdział historii, który nie zawsze jest obecny w powszechnej świadomości społecznej. Często liczby i statystyka opisujące rozmiary zbrodni nazistowskich nie trafi ają do naszej wyobraźni. Ukazanie historii oczami świadków wydarzeń nadaje im innego wy-miaru. Pozwala to na ukazanie emocji i doświadczeń jednostkowych w obliczu wielkich tragedii, dotykających poszczególne społeczności. Zastosowana formuła publikacji — relacji romskich świad-ków zagłady Romów stanowi jej wielki walor. Pozwala Czytelnikowi poznać działanie zbrodniczej nazistowskiej machiny w kontekście przeżyć i doświadczeń jednostkowych.

47

Przyjaciele wolności. Kongres Wolności Kultury i Polacy, Mirosław Adam Supruniuk.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 176, il. 19, format A5, cena 24,00; ISBN 987–83–7181–551–5Autor próbuje odpowiedzieć na pytanie, czym tak naprawdę był Kongres Wolności Kultury. Cho-ciaż odpowiedź jest trudna, pozostaje bezsprzecznym faktem to, że Kongres był jedną z nielicznych inicjatyw intelektualistów z Ameryki i Europy Zachodniej w okresie zimnej wojny, którzy zdołali zainteresować innych swoimi pomysłami.„Regestr diecezjów” Franciszka Czaykowskiego, czyli właściciele ziemscy w Koronie w 1783–1784.Do druku podał Sławomir Górzyński. Wstęp i opracowanie przypisów Krzysztof Chłapowski, Sławo-mir Górzyński, Warszawa 2009, wyd. II poprawione, ss. XXXVI+996, format A5, cena 98,00; ISBN 978–83–7181–583–6Wykaz właścicieli i posesorów dóbr ziemskich na terenie Korony po I rozbiorze (bez ziem ukrain-nych), dotyczący przeszło 26 tys. własności. Publikacja zwiera informacje o nazwiskach właścicieli dóbr i posesorach majątków kościelnych, a także o strukturze administracyjnej państwa i Kościoła w końcu XVIII w. Relacje lekarz — pacjent w aspekcie społecznym, historycznym i kulturowym. Studia z Dziejów Kultury Medycznej, t. 10.Red. Bożena Płonka–Syroka, Wrocław 2005, ss. 304, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–388–0O różnorodnych problemach rodzących się w relacji między pacjentem a jego terapeutą, ukazanych w szerokiej perspektywie historycznej. Przedstawione zostały relacje nawiązywane z osobą leczoną (uzdrawianą) przez księdza, egzorcystę, szamana, hipnotyzera i lekarza od epoki średniowiecznej i nowożytnej aż po czasy współczesne, także refl eksje teoretyczne dotyczące tej problematyki, uj-mowane z perspektywy fi lozofi i, etnologii i nauki o komunikacji społecznej. Książka dostarcza też dokumentację praktycznych działań podejmowanych przez reprezentantów XX–wiecznej medycyny akademickiej, zmierzających do zapewnienia osobie leczonej poczucia bezpieczeństwa i godności osobistej.

Religia i Kozaczyzna zaporoska w Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XVII wieku, Mariusz Drozdowski.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 278, format A5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–503–4Intencją Autora jest ukazanie Kozaczyzny w zapoczątkowanym przez synod brze-ski konfl ikcie religijnym między prawosławnymi a unitami i wyznawcami obrząd-ku rzymskokatolickiego, oraz próba ustalenia stosunku Kozaków do religii, a także określenie wpływu tego konfl iktu na podejmowane przez nich w I połowie XVII w. działania na rzecz Kościoła prawosławnego.

Religijność chrześcijan obrządku wschodniego na pograniczu polsko–ukraińskim.Red. Magdalena Lubańska, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 168, il., format B5, cena 30,00; ISBN 978–83–7181–502–7Tom 8. serii publikowanej przez Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW i Wydawnictwo DiG jest plonem studenckich ekspedycji terenowych z lat 2004–2005, prowadzonych w małych spo-łecznościach lokalnych na pograniczu polsko–ukraińskim. Autorzy artykułów opisują współwystę-pujące i przenikające się na tym obszarze różne typy religijności i postaw: katolicyzmu, grekokatoli-cyzmu i prawosławia, wierzenia kanoniczne i niezgodne z nimi tradycyjne wierzenia magiczne oraz koncepcje związane z New Age. Relikwiarze puszkowe w Polsce. Geneza, formy, typologia i recepcja, Joanna Sikorska.Warszawa 2010, wyd. I; ss. 394, il. 44, format B-5, cena 50,00; ISBN 978–83–7181–620–8Autorka podejmuje temat relikwiarzy w kształcie puszki, które są ważnym wkładem polskiego złot-nictwa w sztukę europejską. Przy obecnym stanie badań można uznać, że analizie poddane zostały wszystkie znane obiekty tego typu (32 zachowane, 4 niezachowane: znane z przekazów ikonografi cz-nych i 15 znanych ze źródeł pisanych). Oprócz przedstawienia genezy typu, ewolucji formy relikwia-

48

rza puszkowego, jego stylu, czy dekoracji autorka opisuje także jego związek z kultem hagiografi cz-nym oraz środowiska (kulturowe i kościelne), w których funkcjonował.Retoryka. Historia, teoria, praktyka, Jakub Z. Lichański.Warszawa 2007, wyd. I, ss. 238 (tom I), ss. 210 (tom II), format B5, cena 49,00; ISBN 978–83–7181–498–3Książka jest podręcznikiem historii, teorii i praktyki retoryki. Autor czerpie z dorobku literatury pol-skiej oraz obcej, lecz prezentowane ujęcie zagadnienia jest nowatorskie i kładzie nacisk na praktyczne

wykorzystanie wiedzy teoretycznej oraz historycznej. Stąd podział na dwa tomy, z których pierwszy zawiera wykład historii i teorii retoryki, a drugi ćwiczenia i porady praktyczne. Autorowi przyświeca ideał klasycznej retoryki Arystotelesa, wspartej Platońską ideą kalakagothia.Tom I: Historia i teoria retorykiss. 238, format B5; ISBN 978–83–7181–480–8Tom II: Retoryka praktyczna — ćwiczeniass. 210, format B5; ISBN 978–83–7181–481–5

Retoryka. Od renesansu do współczesności — tradycja i innowacja, Jakub Z. Lichański.Warszawa 2000, wyd. I, ss. 276, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–113–6Podręcznik retoryki w Polsce od renesansu do współczesności; studium to uwzględnia także tradycje retoryki europejskiej i polskie osiągnięcia na jej tle. Załączona bogata, kilkudziesięciostronicowa bibliografi a przedmiotu.Retoryka w Polsce. Studia o historii, nauczaniu i teorii w czasach I Rzeczypospolitej, Jakub Z. Lichański.Warszawa 2003, wyd. I, ss. 142, format B5, cena 30,00; ISBN 83–7181–294–9Książka jest próbą opisu wybranych zagadnień z historii, teorii i nauczania retoryki w czasach I Rzeczypospolitej: styl i składnia, argumentacja retoryczna. Zawiera także analizy retoryczne takich autorów, jak m.in. M. K. Sarbiewski, A. Mickiewicz, J. Słowacki, C. Norwid, L. Staff, Z. Herbert. Uzupełnieniem jest studium dotyczące tzw. rodzaju historycznego, czwartego rodzaju retorycznego, w którym zawarto polemikę z poglądami Fryderyka Nietzschego na retorykę.Reymont i inni, Jerzy Starnawski.Warszawa 2002, ss. 168, format A5, cena 32,00; ISBN 83–7181–166–7Trzy studia o Reymoncie, dotyczące mniej znanych aspektów jego twórczości, zostały wzbogacone rozprawami o innych prozaikach, m.in. Kitowiczu, Kraszewskim, Orzeszkowej, Prusie, Sienkiewi-czu, Żeromskim i Kossak–Szczuckiej. Autor zajmuje się też dokonaniami dwóch badaczy Sienkie-wicza — Juliusza Kleinera i Zygmunta Szweykowskiego. Tom uzupełnia rozprawa o trylogii drama-tycznej Huberta Rostworowskiego.Rodopis Szalewiczów. Czy wszyscy pochodzimy od jednego przodka, Andrzej Szalewicz.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 514, il. 49, tab. 47, format B5, cena 50,00; ISBN 978–83–7181–547–8Pierwotnie miało to być opracowanie dotyczące jednej rodziny, jednak po kilku latach wytężonej

pracy i żmudnych poszukiwań okazało się, że nazwisko Szalewicz nosi obecnie ponad pięćset żyjących osób, rozsianych w kilkunastu krajach świata. Ważna stała się próba znalezienia odpowiedzi na pytanie: czy te wszystkie osoby są ze sobą spokrewnione, a jeżeli tak, to w jaki sposób. Ciekawym doświadczeniem było przeprowadzenie badań genetycznych przedstawicieli poszczególnych linii, które wykluczyły pochodzenie tych linii od wspólnego przodka w linii męskiej. Czy rzeczywiście owe dane przybliżyły nas do prawdy? Zapewne każdy z czytelników będzie miał własne zdanie.

49

Rodzice, dzieci, dziadkowie... Wielkomiejska rodzina inteligencka w Polsce 1918–1939, Kata-rzyna Sierakowska.Warszawa 2003, wyd. I, ss. 182, il. 14, format B5, cena 35,00; ISBN 83–7181–300–7Tematem książki są przemiany obyczajowe, jakim ulegała rodzina w środowisku inteligencji pracują-cej i wolnych zawodów okresu międzywojennego w Polsce.Rodzina i gospodarstwo domowe na ziemiach polskich w XV–XX wieku. Struktury demogra-fi czne, społeczne i gospodarcze.Red. Cezary Kuklo, Warszawa 2008, wyd. I, ss. 572, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–530–0Tom prezentuje przemiany, jakie zachodziły w rodzinach w ciągu ostatnich 600 lat. Najwięcej uwagi poświęcono rodzinie staropolskiej i miejscu w niej poszczególnych członków; ważnymi problemami

są również podstawy majątkowe funkcjonowania rodziny w dobie preindustrialnej i industrialnej czy pozycja służby domowej w różnych środowiskach społecznych, a nawet szerzej — w całej Europie. Analiza obejmuje różne grupy i środowiska spo-łeczne: zamożnych chłopów, mieszczaństwo dużych i małych miast, duchownych unickich, drobnej i średniej szlachty, nowogródzkich Żydów. W pracach znanych historyków, ale też i badaczy młodszego pokolenia, które znalazły się w tomie, wy-korzystano różne źródła rękopiśmienne i drukowane, zastosowano różne metody badawcze. W ten sposób powstała możliwość spojrzenia na społeczeństwo z róż-nych punktów widzenia i przez pryzmat różnych materiałów źródłowych.

Rodziny wielkosenatorskie w Wielkopolsce, na Kujawach i na Mazowszu za Zygmunta III. Pod-stawy karier, Edward Opaliński.Warszawa 2007, wyd. I, ss. 402, format B5, cena 45,00; ISBN 978–83–7181–497–645–letnie panowanie Zygmunta III — ważny okres w dziejach Rzeczypospolitej Obojga Narodów — było też istotne dla tworzenia się elity władzy. Autora nie interesują indywidualne kariery, ale szeroko pojęty status rodziny, jej strategia — nie tylko pozycja majątkowa, ale i polityka mariaży, pozyskiwa-nie królewszczyzn i wielość dzieci w każdym pokoleniu. W zapewnianiu im przyszłości ważne było przygotowanie merytoryczne do pełnienia funkcji publicznych i równie częste skierowanie na drogę kariery kościelnej. Dalekosiężne cele były związane z wyborem drogi politycznej poszczególnych rodzin, wynikały z tego ścisłe związki z dworem i kancelarią koronną.

Rok 1000. Milenijna podróż transkontynentalna, Przemysław Urbańczyk.Warszawa 2001, wyd. I, ss. 222, il., format B6, cena 34,00; ISBN 83–7181–215–9Archeolog i historyk średniowiecza pokazuje Czytelnikowi życie codzienne ludzi na przełomie I i II tysiąclecia, omawiając zarówno ówczesne warunki klimatyczne, jak i sytuację polityczną, ze szczególnym uwzględnieniem zjazdu w Gnieźnie. Do przeczytania dla każdego, nie tylko dla profesjonalisty. Książka w serii: Człowiek — Symbol — Historia.

Równe prawa i nierówne szanse. Kobiety w Polsce międzywojennej.Red. Anna Żarnowska, Andrzej Szwarc, Warszawa 2000, wyd. I, ss. 352 + 8, il. 8 kolorowych, format B5, cena 37,00; ISBN 83–7181–023–7Autorzy publikacji próbują odpowiedzieć na pytanie, co dało kobietom odzyskane po ponad 120–let-niej niewoli „własne, polskie państwo”. Usiłują spojrzeć na pozycję społeczną kobiet w tym czasie, uwzględniając różne pola ich życiowej aktywności — w polityce, społeczeństwie, rodzinie, wśród twórców kultury. Równi do równych. Kijowska reprezentacja sejmowa 1569–1648. Henryk Litwin.Warszawa 2009, wyd. I, ss. 195, format A5, cena 39,00; ISBN 978–83–7181–573–7„Waga badań nad społecznościami lokalnymi Ukrainy i Wołynia w epoce 1569–1648 wynika ze zna-

50

czenia, jakie dla całego państwa miał kryzys Chmielnicczyzny. Fiasko prób włączenia w strukturę Rzeczypospolitej trzeciego narodu przesądziło w istocie o niepowodzeniu całego eksperymentu, ja-kim była szlachecka republika, łącząca lokalne społeczności w jeden organizm polityczny. Badania kresowych elit mogą nas zatem przybliżyć do odpowiedzi na temat przyczyn tego fi aska” (ze Wstępu).Ruch narodowo–niepodległościowy w Galicji przed 1914 rokiem, Waldemar Potkański.Warszawa 2002, wyd. I, ss. 256, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–259–0Autor przedstawia najwybitniejsze postacie działaczy nurtu niepodległościowego na terenach dawne-go zaboru austriackiego, jak również powstanie i dzieje różnych ugrupowań politycznych, począwszy od Ligi Narodowej, „Zarzewia”, po powstanie organizacji paramilitarnych, takich jak m.in. Związki Strzeleckie czy Drużyny Bartoszowe, które weszły później w skład Legionów Polskich.Rycerstwo ziemi choszczeńskiej XIII–XVI wieku. Polityka — gospodarka — kultura — gene-alogia, Grzegorz Jacek Brzustowicz.Warszawa 2004, wyd. I, ss. 478, il., tablice genealogiczne, format B5, cena 59,00; ISBN 83–7181–330–9Autor ukazał rodzime i napływowe rycerstwo dawnej ziemi choszczeńskiej — części składowej Nowej Marchii. Badania dotyczą czasów Askańczyków, Gryfi tów pomorskich, Wittelsbachów, Luk-semburgów, Krzyżaków i początków panowania Hohenzollernów. Obejmują działalność osadniczą rycerstwa, stan i strukturę własności, rolę polityczną, stosunki z miastami, instytucjami kościelnymi i z obszarami ościennymi, status wojskowy i uzbrojenie, herby poszczególnych rodów i ich symboli-kę, zamki i inne rezydencje. Książka uhonorowana Nagrodą im. Adama Heymowskiego. Ryciny Daniela Chodowieckiego w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Ewa Łomnic-ka–Żakowska.Warszawa 2010, wyd. I, ss. 658 (w tym 250 nlb.), il., format A4, cena 79,00; ISBN 978–83–7181–537–9.Książka zawiera pełny katalog akwafort sporządzonych przez Daniela Chodowieckiego, bardzo po-pularnego w swojej epoce grafi ka polskiego pochodzenia, ale osiedlonego i działającego w Berlinie.

509 pozycjom katalogowym towarzyszy ponad 1950 ilustracji (z uwagi na ich dużą liczbę w osobnym bloku katalogowym). Zestawienie treści literackich z obrazem sprawia, że Czytelnik otrzymuje wiele interesujących werbalnych i wizualnych in-formacji o bohaterach ilustrowanych powieści i opowiadań, ich losach, tragicznych lub zabawnych przeżyciach, co z kolei umożliwia poznanie mieszczańskiej obycza-jowości, tak charakterystycznej dla epoki „warkoczyka”. Katalog poprzedzają dwie rozprawki, które przybliżają polskiemu Czytelnikowi grafi czną twórczość Daniela Chodowieckiego, jej specyfi kę i znaczenie.

Rymowane zamki. Tematy architektoniczne w literaturze starofrancuskiej drugiej połowy XII wieku, Jacek Kowalski. Warszawa 2001, wyd. I, ss. 372, format B5, cena 50,00; ISBN 83–7181–204–3Źródła literatury starofrancuskiej, prowansalskiej to pretekst do omówienia motywów architektonicz-nych w utworach poetów tworzących w wiekach średnich.Rzeczpospolita państwem wielu narodowości i wyznań XVI–XVIII wiek.

Red. Anna Filipczak–Kocur, Tomasz Ciesielski, Warszawa–Opole 2008, wyd. I, ss. 560, format B5, cena 59,00; ISBN 978–83–7181–507–2Zbiór poświęcony dziejom Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a zwłaszcza proble-matyce złożoności państwa szlacheckiego — współistnienia w jego obrębie wie-lu nacji, kultur i wyznań. Otwarcie archiwów na terenie Białorusi, Litwy, Łotwy, Ukrainy i Rosji pozwoliło historykom na dotarcie do nowych źródeł, niedostępnych dla badaczy epoki staropolskiej do lat 90. XX w. Tom jest efektem współpracy historyków, prawników i fi lologów, którzy podjęli tematykę prawno–administra-

51

cyjną, wyznaniową, społeczną, a także dotyczącą kultury i wojskowości. RYS. Z dziejów ekslibrisu wrocławskiego, Tomasz Suma.

Warszawa 2010, wyd. I; ISBN 978–83–7181–657–4Książka jest zarysem historii jednej z najciekawszych i zasłużonych dla rozwoju kultury Wrocławia inicjatyw, jaką było założenie w 1969 r. Grupy Grafi ków „RYS”, zajmującej się twórczością grafi czną ze szczególnym upodobaniem do kunsztu ekslibrisu. Patronem Grupy było Państwowe Ognisko Kul-tury Plastycznej we Wrocławiu i Stowarzyszenie Plastyków Amatorów, założył ją zaś zespół złożony z absolwentów i wykładowców Ogniska. W ciągu czterdziestu lat swojej działalności Grupa skupiła 36 osób. Wydawała tematyczne i bibliofi lskie teki i albumy grafi ki, organizowała wystawy ekslibrisu. Jej członkowie brali udział w licznych lokalnych, ogólnopolskich, międzynarodowych i zagranicz-nych ekspozycjach ekslibrisu. W niniejszej książce zebrano wszelkie dostępne informacje o Grupie „RYS”. Wykorzystano materiał dotąd niepublikowany, pochodzący ze zbiorów prywatnych kolekcjonerów i grafi ków, a także liczne materiały ze zbiorów publicznych. Praca jest bogato ilustrowana, zawiera też pierwsze tak obszerne wykazy dzieł omówionych artystów. Stanowi ważny przyczynek do historii lokalnego i polskiego ekslibrisu. Rzeźba gdańska przełomu XIV i XV wieku, Monika Jakubek–Raczkowska.Warszawa 2007, wyd. I, ss. 250, il. 110, format B5, cena 45,00; ISBN 978–83–7181–447–1W pejzażu artystycznym dawnego państwa zakonnego u progu XV stulecia nastąpiła powolna sta-gnacja prężnych środowisk twórczych: Malborka, Torunia, Chełmna, Elbląga. Na ich tle Gdańsk za-istniał wówczas jako swego rodzaju fenomen: stosunkowo młody organizm miejski, heterogeniczny kulturowo, bez ugruntowanej tradycji artystycznej, a jednak obfi tujący w dzieła sztuki wysokiej klasy — przede wszystkim rzeźby, wpisujące się w ramy głównych nurtów stylistycznych przełomu XIV i XV wieku. Rzeźba polska przełomu XIX i XX wieku. Studia.Red. J. Malinowski, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 161, il. 53, format A5, cena 35,00; ISBN 978–83–7181–449–5 Studia o Józefi e Gabowiczu i Henryku Glicensteinie — rzeźbiarzach z Warszawy i Łodzi, czyn-nych od końca XIX w. do II wojny światowej. Łączyło ich pochodzenie i związek ze środowiskiem warszawskim. Zestawienie dzieł obu rzeźbiarzy, należących do tej samej generacji, stwarza szerszą perspektywę zjawisk artystycznych przełomu XIX i XX w.Rzym antyczny w oczach Piranesiego i dziś, Elżbieta Jastrzębowska. Warszawa 2005, wyd. I, ss. 168, il. 148, format A4, cena 40,00; ISBN 83–7181–363–5

Giovanni–Battista Piranesi (1720–1778) przez większość życia z wielkim zamiło-waniem w swoich akwafortach dokumentował budowle i ruiny Rzymu. Panujący w tym czasie król Stanisław August Poniatowski zebrał w swoim Gabinecie Rycin wszystkie jego ryciny; to, co zostało z kolekcji po różnych zawieruchach wojen-nych, stanowi dziś trzon Gabinetu Rycin Uniwersytetu Warszawskiego. Reproduk-

cje akwafort są zestawione ze współczesnym widokiem obiektów i ich historią. Topografi czny układ prezentacji pozwala traktować książkę jako swoisty przewodnik archeologiczny po Rzymie.

Sacrum pogańskie — Sacrum chrześcijańskie. Kontynuacja miejsc kultu we wczesnośredniowiecznej Europie Środkowej.Red. Krzysztof Bracha, Czesław Hadamik, Warszawa 2010, wyd. I, ss. 514, il. 45, format B5, cena 50,00; ISBN 978–83–7181–618–5Tom zbiera zmodyfi kowane wersje referatów wygłoszonych na konferencji nauko-wej zorganizowanej w 2007 roku w klasztorze na Św. Krzyżu. Prace koncentrują się na problematyce kontynuacji miejsc kultu w okresie chrześcijańskim w dawnych miejscach kultu pogańskiego (szczególnie w odniesieniu do świętych gór i wód).

52

Na tom składają się teksty historyków, którzy wskazują na złożoność omawianej problematyki i przy-datność analiz źródłoznawczych w tym zakresie oraz prace archeologów, w których odnaleźć można informacje o najnowszym stanie badań w tej dziedzinie. Skarbce natury i sztuki. Prywatne gabinety osobliwości, kolekcje sztuki i naturaliów na Śląsku w wiekach XVII i XVIII, Michał Mencfel.Warszawa 2010, wyd. I, ss. 329, il. 47, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–619–2Skarbce natury i sztuki są próbą zarysowania panoramy zbieractwa śląskiego XVII i XVIII w. w ca-łym jej bogactwie i złożoności. Przedmiotem studium są więc uniwersalistycznie zorientowane gabi-nety osobliwości artystycznych i przyrodniczych, gabinety numizmatyczne, starożytnicze, kolekcje

naturaliów oraz galerie malarstwa. Analizując zbiory autor w każdym przypadku wykracza poza opis historyczno–faktografi czny, rekonstruując szeroki kontekst, który można nazwać polem lub przestrzenią wyłaniania się kolekcji: szuka odpo-wiedzi na pytania, jakie zjawiska, procesy i teorie (fi lozofi czne, naukowe) warun-kowały kształtowanie się życia kolekcjonerskiego, w jaką siatkę zależności było ono uwikłane, jaka była dynamika jego rozwoju, dlaczego, w jaki sposób i w jakim celu tworzone były zbiory, wreszcie jaką rolę odgrywały gabinety w kulturalnym życiu prowincji.

Słowa ponad granicami. Literackie świadectwa kontaktów kulturowych. „Napis” seria XI.Red. Janusz Maciejewski, Warszawa 2005, wyd. I, ss. 408, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–413–5Tom poświęcony różnorodnym literackim śladom międzykulturowych spotkań i sporów. Dzieje po-granicza uświadamiają, jak liczne i nieuniknione bywają przyczyny zmuszające ludzi bliskich kultu-rą, językiem i obyczajami do wrogiego stawania przeciw sobie i zarazem jak niewiele nieraz trzeba, by ten dystans skrócić.Słownictwo kresowe. Studia i materiały.Red. Janusz Rieger, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 410, format B5, cena 59,00; ISBN 978–83–7181–499–0Badacze polszczyzny dawnych Kresów Wschodnich w tym tomie przedstawiają słownictwo znacznie

różniące się między sobą, a wynika to m.in. z dziejów opisywanych okolic i czasu zapisania materiału. Dzięki temu uzyskano przegląd z jednej strony różnorodnych typów słownictwa, z drugiej — metodologii zbierania materiału i zasad publikacji. W szczególności prezentowane są tu różne zasady podawania wyrazów hasłowych: w postaci fonetycznej i w postaci literackiej (lub do niej zbliżonej) oraz podawania cytatów: w zapisie fonetycznym i półfonetycznym. Warto podnieść, że gwarę Dra-ganówki, Mościsk i Brasławszczyzny opisują osoby tam urodzone i wychowane, świetnie rozumiejące jej problemy i uwarunkowania.

Słownictwo polszczyzny gwarowej na Litwie, Janusz Rieger, Irena Masojć, Krystyna Rutkowska.Warszawa 2006, wyd. I, ss. 456, il. 2. format B5, cena 65,00; ISBN 83–7181–431–3Publikacja przynosi największy, liczący ponad 4 500 wyrazów, zbiór „osobliwych” słów z Wileńsz-czyzny i Kowieńszczyzny i innych obszarów, zamieszkałych przez Polaków. Wszystkie ilustrowa-ne są przykładami użycia, dzięki czemu można się dowiedzieć, co znaczy bułdychnąć się, sakotać, szmorhać się czy je tu mana!, co to jest czyhun, oszmoły, rojsty czy świren, kto to abłamon, burbulon, kosołapy, łałymnik czy oskoruzły, jak się robi kakory, kumpiak, oładki, podsytę czy śliżyki. Książka zainteresuje niewątpliwie wilniuków, mieszkających czy to w Polsce, czy na Litwie i wszystkich, którzy interesują się dawnymi Kresami i ich kulturą.Służba rekrutów z Królestwa Polskiego w armii carskiej w latach 1831–1873, Wiesław Caban.Warszawa 2001, wyd. I, ss. 268, il., 2 mapy na wykl., format B5, cena 43,00; ISBN 83–7181–209–4W książce przedstawiono strukturę i liczebność armii carskiej w latach wzmiankowanych w tytule,

53

następnie omówiono zasady branki w Królestwie Polskim oraz sytuację polskich żołnierzy w wojsku carskim. Praca powstała na podstawie badań archiwalnych. Publikacja otrzymała Nagrodę im. Jerze-go Skowronka w 2001 r.Solidarność — Sąjūdis: początek strategicznego partnerstwa. Sąjūdis — Solidarność: strateginės partnerystės pradžia.

Warszawa 2010, wyd. I, ss. 192, il. 83, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–633–8Materiały konferencji — okrągłego stołu — która odbyła się 5 września 2008 r. na Zamku Królewskim w Warszawie są stenogramem polsko–litewskiej dyskusji działaczy obu ruchów, odgrywających znaczącą rolę w życiu polityczno–intelek-tualnym swoich narodów. W analizach wzajemnych stosunków między obu spo-łecznościami podkreślano, że wiele z tego, co łączy i co dzieli, wiele stereotypów korzeniami tkwi mocno we wspólnej przeszłości.

Spis szlachty wylegitymowanej w guberniach grodzieńskiej, mińskiej, mohylewskiej, smoleń-skiej i witebskiej.Oprac. Stanisław Dumin, Sławomir Górzyński, Warszawa 1992, wyd. I, ss. 156, format A4, cena 30,00; ISBN 83–85490–06–XSpis przygotowany na podstawie sporządzonych na przełomie XIX i XX w. urzędowych spisów szlachty; wykorzystano materiały z archiwów rosyjskich, białoruskich i litewskich. Praca wydana z inicjatywy Fundacji im. Ciechanowieckich. Spisy dóbr ziemskich księstwa głogowskiego z lat 1671–1727.Oprac. Jarosław Kuczer, Wojciech Strzyżewski, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 146, il. 2, format B5, cena 36,00; ISBN 978–83–7181–482–2Wydawnictwo źródłowe dające dokładny obraz posiadania szlachty księstwa głogowskiego na prze-łomie XVII i XVIII w. W wykazie podane zostały imiona, nazwiska oraz nazwy dóbr. Opublikowane spisy pochodzą z lat 1671, 1681, 1718 i 1728.

„Społeczeństwo Polski Średniowiecznej”.„Społeczeństwo Polski Średniowiecznej”, seria pod red. Stefana K. Kuczyńskiego (tomy VIII–XI) i Sławomira Górzyńskiego (od tomu XII), to jedna z najważniej-szych publikacji ciągłych dla środowiska polskich mediewistów. Publikowane są w niej teksty badaczy z całej Polski. „Społeczeństwo Polski Średniowiecznej” obok „Społeczeństwa Staropolskiego — seria nowa”, publikowanych przez Wydawnic-two DiG we współpracy z Instytutem Historii PAN, próbuje przybliżyć badaczom i miłośnikom historii wiedzę o dawnym społeczeństwie Polski. Tom XII planowa-

ny jest na 2011 r.Społeczeństwo Polski Średniowiecznej, tom VIII.Warszawa 1999, wyd. I, ss. 270, format A5, cena 20,00; ISBN 83–7181–071–7Społeczeństwo Polski Średniowiecznej, tom IX.Warszawa 2001, wyd. I, ss. 279, il., format A5, cena 30,00; ISBN 83–7181–194–2Społeczeństwo Polski Średniowiecznej, tom X.Warszawa 2004, wyd. I, ss. 256 il., format A5, cena 29,90; ISBN 83–7181–346–5Społeczeństwo Polski Średniowiecznej, tom XI.Warszawa 2007, ss. 251, format A5, cena 29,00; ISBN 978–83–7181–516–4Społeczeństwo realne i idealne w „Opowieściach kanterberyjskich” Geoffreya Chaucera, Gra-żyna Waluga.Warszawa 2000, wyd. I, ss. 198, format B5, cena 34,00; ISBN 83–7181–171–3Opowieści kanterberyjskie, powstałe w II połowie lat 80. XIV w., zalicza się do najwspanialszych utworów europejskiej literatury średniowiecza. Autorka odtwarza obraz XIV–wiecznego społeczeń-

54

stwa angielskiego, czerpiąc z wątków poszczególnych opowieści i zastanawiając się, w jakim stopniu stanowiły one odzwierciedlenie realnych stosunków i ról.Społeczeństwo Staropolskie. Seria nowa. Tom I, Społeczeństwo a polityka.Red. Andrzej Karpiński, Warszawa 2008, wyd. I, ss. 396, format B5, cena 40; ISSN 1899–1386, ISBN 978–83–7181–529–4Wątkiem wiodącym, łączącym zebrane eseje, jest szeroko rozumiana aktywność polityczna miesz-

kańców Korony i Litwy w XVI–XVIII w. Zeszyt zawiera 10 różnej objętości studiów i szkiców, które ukazują wiodącą rolę szlachty w sprawowaniu władzy w Rzeczypospolitej, nie pomijając jednak udziału w życiu społecznym mieszczan, duchowieństwa, a nawet chłopów.Społeczeństwo Staropolskie, Seria nowa, t. II, Społeczeństwo a przestępczość.red. Andrzej Karpiński, Warszawa 2009, ss. 290, format B5, cena 40,00; ISBN 978–837181–607–9Tematem przewodnim tomu są zagadnienia funkcjonowania marginesu społecz-nego i środowiska przestępczego w XVI–XVIII w. wśród szlachty, mieszczaństwa

i chłopów na terenie dawnej Rzeczypospolitej. Społeczeństwo Staropolskie, t. III, Społeczeństwo a rodzina.

Red. A. Karpiński, Warszawa 2010, wyd. I; ISBN 978–83–7181–642–0Społeczeństwo w dobie przemian. Wiek XIX i XX. Księga jubileuszowa Profesor Anny Żarnow-skiej.Red. Maria Nietyksza, Andrzej Szwarc, Katarzyna Sierakowska, Agnieszka Janiak–Jasińska, Warsza-wa 2003, wyd. I, ss. 491, il. 1, format B5, cena 60,00; ISBN 83–7181–284–140 artykułów dotyczących przemian społecznych w XIX i XX w., głównie w Polsce, które nie zawsze prowadziły od tradycji do nowoczesności. Zwracają uwagę kulturowe konsekwencje przeobrażeń społecznych, uwarunkowanych czynnikami gospodarczymi i politycznymi, procesy prowadzące do rozpadu tradycyjnych hierarchii i więzi społecznych, problemy emancypacji kobiet oraz różnych grup wyznaniowych i narodowych, a także demokratyzacji życia publicznego i prywatnego.Stanisław Kot, 1885–1975. Biografi a polityczna, Tadeusz Paweł Rutkowski.Warszawa 2000, wyd. I, ss. 459, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–165–9Biografi a wybitnego współpracownika politycznego generała Władysława Sikorskiego. Omówiono pracę naukową, życie osobiste, a także działalność polityczną. Wiele uwagi autor poświęca działal-ności Kota jako ambasadora rządu RP na uchodźstwie w ZSRR, w latach 1941–1942, a także jego współpracy ze Stanisławem Mikołajczykiem po tragicznej śmierci Sikorskiego. W książce omówiona została ponadto kontrowersyjna działalność Kota jako ambasadora Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej w Rzymie w latach 1945–1947. Stany Zjednoczone a Europa Środkowo–Wschodnia w latach 1933–1941, Hanna Marczewska–Zagdańska.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 657, format B5, cena 60,00; ISBN 978–83–7181–558–4 Autorka — pracownik naukowy Instytutu Historii PAN — specjalizuje się w historii stosunków mię-dzynarodowych XX w. Od lat szczególnym przedmiotem jej badań i studiów są dzieje dyplomacji amerykańskiej oraz polityka zagraniczna USA wobec państw Europy Środkowo–Wschodniej. Publi-kacja wydana wspólnie z IH PAN.Staropolskie kompendia wiedzy. Red. Iwona Dacka–Górzyńska, Joanna Partyka, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 293, format B5, cena 48,00 ; ISBN 978–83–7181–600–0Książka rozpoczyna cykl publikacji poświęconych staropolskim tekstom paraliterackim, czyli en-cyklopediom i zapiskom o charakterze encyklopedyczno–erudycyjnym, traktatom moralnym i pe-

55

dagogicznym, kazaniom, podręcznikom dla spowiedników, mowom, diariuszom, pamiętnikom, itinerariom, silvae rerum i różnego typu domowym miscellaneom, zapiskom gospodarczym, gazetkom ulotnym, kalendarzom, tekstom o charakterze emblematycznym i heraldycznym. Niniejszy tom jest poświęcony staropolskim kompendiom wiedzy — publikujemy teksty rozważające kwestie terminologiczne, dające zwięzłą charakterystykę poszczególnych kompendiów, określające sposób, w jaki korzystali z nich współcześni, prezentujące europejskie tło dla rodzimego piśmiennictwa tego typu, podejmujące temat wykorzystania kompendiów w szkol-nictwie, w życiu publicznym i na co dzień. Uwzględniono dzieła o charakterze

encyklopedycznym (m.in. Nowe Ateny Benedykta Chmielowskiego i Skład abo Skarbiec Jakuba Kazimierza Haura), silvae rerum jako przykład kompendium rękopiśmiennego, kroniki, szkolne pod-ręczniki geografi czne oraz do nauki fi zyki, zeszyty i traktaty retoryczne, zbiory loci communes i fl o-rilegia, heraldykę i emblematykę, a także traktaty medyczne i zielniki.Starożytna Grecja okresu archaicznego i klasycznego, Włodzimierz Lengauer.Warszawa 1999, wyd. I, ss. 242, il. 28, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–083–0Syntetyczne ujęcie dziejów greckiej cywilizacji od jej zarania aż po utratę niepodległości za Aleksan-dra Wielkiego. Charakterystyka dwóch najważniejszych dla starożytnej Grecji okresów: archaicznego — formowania się podstaw greckiej cywilizacji i kultury oraz klasycznego — czasów największej świetności Grecji i jej upadku. Stosunki międzywyznaniowe w Europie Środkowej i Wschodniej w XIV–XVII w.Oprac. Marian Dygo, Sławomir Gawlas, Hieronim Grala, Warszawa 2002, wyd. I, ss. 111, format B5, cena 25,00; ISBN 83–7181–246–9Katolicy i husyci, prawosławni i muzułmanie, luteranie i kalwini — mozaika wyznaniowa naszego regionu ukazana na szerokim tle historii politycznej, gospodarczej i kulturalnej. Czy wielość religii i doktryn podsycała konfl ikty narodowościowe i państwowe, czy też stanowiła prawdziwy skarb róż-norodności?Stosunki Rzeczypospolitej z Brandenburgią i Prusami Książęcymi w latach 1648–1658 w opinii i działaniach szlachty koronnej, Barbara Szymczak.Warszawa 2002, wyd. I, ss. 311, format B5, cena 39,99; ISBN 83–7181–157–8Publikacja przedstawia czasy panowania Jana Kazimierza, które były przełomowe dla stosunków polsko–brandenburskich. Rzeczpospolita wchodziła w okres głębokiego i długotrwałego kryzysu, co przyczyniało się do wzrostu znaczenia Brandenburgii i kształtowania się nowego układu sił w Euro-pie Środkowowschodniej.Stowarzyszenie Ludu Polskiego na Podolu, Wołyniu i w guberni kijowskiej. Szymon Konarski,Red. Magdalena Micińska, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 593, format B5, cena 60,00; ISBN 978–83–7181–250–7 Tom poświęcony działalności Szymona Konarskiego i konarszczyków w tzw. guberniach południo-wo–zachodnich, wydany w serii: „Polskie ruchy społeczno–polityczne i życie literackie 1832–1855. Studia i materiały”. Dotyczy ruchu spiskowego podjętego w latach 1835–1836 z inicjatywy Szymo-na Konarskiego na ziemiach ukraińskich. Spisek był pierwszą tak ważną inicjatywą konspiracyjną w kraju od upadku powstania listopadowego. Rozbity przez Rosjan, zakończył się wielomiesięcznym śledztwem w Kijowie i Wilnie, rozstrzelaniem Konarskiego i zesłaniem konspiratorów na Syberię. Publikacja składa się z dwóch części: studiów badaczy z Polski i Rosji oraz edycji źródeł, zawierają-cej teksty programowe spiskowców, polsko– i rosyjskojęzyczne materiały śledcze z archiwów oraz fragmenty pamiętników skazanych.Studia i materiały do dziejów Pałuk, t. VI — 25 lat badań archeologiczno–architektonicznych w łekneńskim kompleksie osadniczym.Red. Andrzej Marek Wyrwa, Warszawa 2006, wyd. I, ss. 347, il., format B5, cena 40,00; ISBN 83–

56

7181–425–6W 2006 roku mija dwadzieścia pięć lat od rozpoczęcia interdyscyplinarnych badań w łekneńskim kompleksie osadniczym. Pozwoliły one odsłonić zniszczone przez czas relikty grodów, romańską rotundę oraz średniowieczny klasztor, a także z dużą dokładnością odtworzyć różne aspekty życia dawnych mieszkańców tego miejsca. Mamy nadzieję, że niniejszy tom — zarówno specjalistom, jak i osobom traktującym historię jako hobby — pozwoli na refl eksję nad przeszłością i odmiennością dzisiejszego życia, niestety rzadko pozostającego w harmonii ze środowiskiem naturalnym, z którym przecież tak silnie były związane przeszłe pokolenia.

Studia z dziejów społeczeństwa, polityki i kultury dawnej Polski (stulecia XVI–XVIII), Wło-dzimierz Dworzaczek.

Warszawa 2010, wyd. I; ISBN 978–83–7181–622–2Tom prezentuje pisma wybrane Włodzimierza Dworzaczka (1906–1988), wybitnego historyka, któ-rego można uznać za twórcę polskiej genealogii naukowej. Dworzaczek, pracując nad swoim najważ-niejszym dziełem — Genealogią (1959) — przeanalizował ogromną ilość polskich źródeł wieków XVI–XVIII, w tym głównie grodzkie księgi sądowe. Silne osadzenie refl eksji w tekstach źródłowych sprawiło, że rozprawy profesora zawsze stanowiły ważki głos w polskiej historiografi i i do dziś za-chowują swoją rangę w naukowej dyskusji. Prace te do końca lat osiemdziesiątych w większości pozostawały niewydane. Dopiero po 1989 zostały zebrane w tzw. Teki Dworzaczka (funkcjonujące w formie e–zbioru). Prezentowany tom zawiera reedycję najważniejszych rozpraw profesora, biblio-grafi ę wszystkich jego prac oraz wspomnienia.

Sumariusz Metryki Koronnej, seria nowa, tom V. Księga wpisów podkanc-lerzego Jana Tarnowskiego, MK 136 z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie 1591.Pod redakcją Wojciecha Krawczuka, opracował Krzysztof Chłapowski, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 277, format A5, cena 38,00; ISBN 978–83–7181–608–6.

Sumariusz Metryki Koronnej, seria nowa, t. 4. Księga wpisów podkancle-rzego Wojciecha Baranowskiego z okresu marzec 1955 — grudzień 1590 MK 135 z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie.

Oprac. Wojciech Krawczuk, Michał Kulecki, Warszawa 2010, wyd. I; ISBN 978–83–7181–660–4Symbolika religijna i kościelna w herbach miast polskich do końca XX wieku, Piotr Gołdyn. Warszawa 2008, wyd. I. ss. 262, format A5, cena 45,00; ISBN 978–83–7181–452–5 Człowiek z natury swojej jest osobą społeczną i religijną. Jego społeczność wyraża się w tworzeniu wspólnot, od rodzinnej, przez miejską, aż do państwowej. Każda z nich potrzebuje identyfi kacji, choćby formalnej, która wynika z jej wyjątkowości. Miasto możemy rozpoznać dzięki ustalonemu znakowi, jakim jest herb. Człowiek jest także religijny, musi wierzyć w coś lub kogoś, a czasami komuś. Z jego

wiary wynika potrzeba kultu religijnego, jednak nie jest on zdolny wyrazić wszyst-kiego słowami czy gestami, jest wiele rzeczy niezrozumiałych, tajemniczych, których nie może ogarnąć swoim umysłem. Dlatego też odwołuje się do znaków, które uła-twiają mu życie religijne. W ten sposób rodzą się symbole religijne, przenikające do codziennego życia. Widoczne jest to przede wszystkim w heraldyce miast polskich. Symbolika religijna plasuje się w ich przypadku na drugim miejscu pod względem częstotliwości występowania. W pracy zostały zanalizowane herby miejskie zawiera-jące w swoich godłach treści religijne.

Symbolika wolnomularska w założeniu pałacowo–ogrodowym w Młynowie za czasów Aleksan-dra Chodkiewicza, Wioletta Brzezińska.Warszawa 2006, wyd. I, ss. 108, il. 52, format A5, cena 25,00; ISBN 978–83–7181–430–3Posiadłość Chodkiewiczów w Młynowie jest interesującym dziełem architektonicznym, znajdującym się na terenach byłej Rzeczypospolitej. Reprezentuje nie tylko klasycystyczną architekturę rezyden-

57

cjonalną, ale jest również „pomnikiem wolnomularstwa”, co dokumentują zachowane — w przeci-wieństwie do pałacu i w większej części ogrodu — liczne źródła ikonografi czne. Dodatkowo stanowi przykład architektury Wołynia.Szata grafi czna młodopolskich czasopism artystycznych, Katarzyna Kulpińska.Warszawa 2005, wyd. I, ss. 336, il. 171, format B5, cena 45,00; ISBN 83–7181–381–3Wyłaniający się z kart młodopolskich czasopism literacko–artystycznych korowód postaci i bestii skłonił autorkę do podjęcia trudu analizy szaty grafi cznej periodyków tego okresu. Zamieszczane w nich ilustracje i winiety częstokroć były dziełem znakomitych malarzy, grafi ków, rysowników — Stanisława Wyspiańskiego, Józefa Mehoffera, Jana Stanisławskiego, Ferdynanda Ruszczyca, Edwarda Okunia, Franciszka Siedleckiego, Witolda Wojtkiewicza, Jana Rembowskiego, Kazimierza Sichulskiego, Fryderyka Pautscha i innych. Przywołując dzieła sztuki wysokiej, pomija się ilustrator-ską czy zdobniczą działalność artystów, traktując ją marginesowo. Autorka pracy stara się wykazać bezzasadność takiej opinii.

Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836–1861, Elżbieta Sęczys.Oprac. Sławomir Górzyński, Warszawa 2007, wyd. II poprawione, format B5, cena 65,00; ISBN 978–83–7181–4501Cenne uzupełnienie opublikowanych herbarzy i innych źródeł do genealogii szlachty Królestwa Polskiego na podstawie zachowanych protokołów posiedzeń Rady Stanu Królestwa Polskiego. Nagroda im. Adama Heymowskiego.

Szpitalnictwo kościelne w archidiakonacie łęczyckim i łowickim do 1795 roku, ks. Paweł Stani-szewski.Warszawa 2003, wyd. I, ss. 358, 24 tabele, format B5, cena 49,99; ISBN 83–7181–301–5Studium monografi czne poświęcone instytucjonalnej opiece społecznej i medycznej w Łęczyckiem i Łowickiem na tle sytuacji w innych regionach Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz w niektórych krajach Europy Zachodniej.Sztuka i kultura wizualna Indii. Konferencje Polskiego Stowarzyszenia Sztuki Orientu, T. II.Red. Piotr Balcerowicz, Jerzy Malinowski, Warszawa 2010, wyd. I, ss. 184, il., format A4, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–636–9 Tom jest wspólnym dziełem polskich i indyjskich historyków sztuki i orientalistów. Zawarte w nim artykuły zostały poświęcone sztuce, mitologii i ikonografi i oraz technikom artystycznym Azji Połu-dniowej od czasów starożytnych, przez epokę Wielkich Mogołów, do współczesności. W omawia-nych w tej książce dziełach architektury, rzeźbach, miniaturach, tkaninach i biżuterii oraz malarstwie XX wieku ujawnia się różnorodność wątków religijnych i literackich, typów sztuki dworskiej i ludo-wej, tradycji regionalnych i kontaktów ze światem — z Persją, Azją Południowo–Wschodnią, Europą, w tym z Polską. Sztuka Japonii. Studia. Konferencje Polskiego Stowarzyszenia Sztuki Orientu.Red. Agnieszka Kluczewska–Wójcik, Jerzy Malinowski, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 162, il., format A4, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–596–6

Sztuka Japonii od XVII, a zwłaszcza od drugiej połowy XIX wieku przyciągała uwagę Europy, w tym Polski. Poświęcony jej tom przynosi wiedzę o różnorod-nych, lecz często mało znanych zjawiskach artystycznych. Obejmuje rozległą te-matykę od średniowiecza do współczesności, ukazując niemal wszystkie dziedziny twórczości artystycznej — od architektury i ogrodów, malarstwa i grafi ki, poprzez rzemiosło artystyczne, aż po sztukę nowych mediów. Odrębnym, niezwykle waż-nym zagadnieniem są teatr i kino japońskie, ich związki z plastyką, a nawet mu-zyką. Po raz pierwszy na polskim rynku wydawniczym pojawia się tom studiów

58

o sztuce japońskiej, pisany nie tylko przez polskich badaczy, ale i z polskiej perspektywy.Sztuka mauretańska i jej echa w Polsce, Zdzisław Żygulski jun.Warszawa 2006, wyd. I, ss. 288, il. 345, format A4, cena 79,00; ISBN 83–7181–403–8Trzecie, po Sztuce tureckiej oraz Sztuce perskiej, bogato ilustrowane dzieło, dopełniające i zamykają-

ce badania Autora nad sztuką islamu, tym razem poświęcone sztuce mauretańskiej, jej korzeniom i rozprzestrzenianiu się w Europie. Oglądamy wraz z Autorem zarów-no monumentalne architektoniczne osiągnięcia tej sztuki (Mezquita w Kordobie, Alhambra w Grenadzie, Aldżaferija w Saragossie), jak i zachwycające wytwory rze-miosła artystycznego i militaria. Autor zastanawia się też nad losami sztuki maure-tańskiej, odnajdując jej wątki w polskiej literaturze, muzealnictwie i architekturze. Większość zdjęć zamieszczonych w książce wykonano specjalnie na potrzeby tej publikacji.

Sztuka perska, Zdzisław Żygulski jun.Warszawa 2002, wyd. I, ss. 256 + 32, il. 550, format A4, cena 59,99; ISBN 83–7181–239–6Pierwsze w literaturze polskiej monografi czne opracowanie sztuki perskiej, oparte na szerokim tle historycznym, poczynając od ok. 4000 r. p.n.e., poprzez panujące dynastie, m.in. Achemenidów, Sa-sanidów, Safawidów, aż po Pahlawich i czasy współczesne. Książka bogato ilustrowana.Śląskie samarytanki. Opieka zdrowotna rodzimych żeńskich zgromadzeń zakonnych na Śląsku w latach 1842 – 1914, Antoni Maziarz.Warszawa 2009, wyd. I, ss. 288, il. 13, format B5, cena 40,00; ISBN: 978–83–7181–614–7Książka opowiada o powstałych na Śląsku w połowie XIX w. żeńskich zgromadzeniach zakonnych, popularnie zwanych elżbietankami, mariankami i jadwiżankami. Kierując się ideą chrześcijańskiego miłosierdzia, członkinie tych wspólnot angażowały się w pielęgnację chorych, zwłaszcza ubogich i opuszczonych. Niosły pomoc również innowiercom, rannym żołnierzom i ofi arom chorób zakaź-nych. Pod zarządem zgromadzeń wiele śląskich przytułków zostało przekształconych w szpitale. Sta-cje ambulatoryjne stały się pierwocinami przychodni zdrowia i stacji pogotowia ratunkowego. Obok placówek małych powstawały obiekty do dziś stanowiące ozdobę miast. Wkład sióstr pielęgniarek w rozwój opieki zdrowotnej to istotny element rozwoju cywilizacyjnego Śląska. Przełożone wspólnot to ówczesne „bizneswoman” — kobiety zarządzające kilkusetosobowymi zespołami i prowadzące inwestycje budowlane podejmowane przez najważniejszych ówczesnych dygnitarzy.Średniowiecze w rozjaśnieniu.Red. Krzysztof Skupieński, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 244, ryc. 12, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–613–0

Tom pod redakcją Krzysztofa Skupieńskiego to zbiór tekstów opartych na refera-tach wygłoszonych podczas II Kongresu Mediewistów Polskich. Książka jest pre-zentacją różnorodnych metodologii i ujęć badawczych, dla których podstawowym narzędziem jest analiza historycznych źródeł. Zebrane teksty przedstawiają proces rozpoznawania średniowiecznej historii w perspektywie specyfi ki wykorzystanych źródeł — pisanych, ikonografi cznych, architektonicznych i archeologicznych. W książce można spotkać zarówno szczegółowe analizy, jak również szersze spojrze-nie na polskie i europejskie średniowiecze.

Świat pogranicza.Red. Mirosław Nagielski, Andrzej Rachuba, Sławomir Górzyński, Warszawa 2003, wyd. I, ss. 320, il. 6, format B5, cena 39,00; ISBN 83–7181–302–3Wybitni historycy — autorzy 27 artykułów zebranych w tym tomie — ukazują barwny świat Rzeczy-pospolitej Wielu Narodów, powstały na styku dwóch kultur: Wschodu i Zachodu. Taki profi l książki związany jest z zainteresowaniami śp. prof. Tadeusza Wasilewskiego, któremu tom ten był dedyko-wany przez jego kolegów, przyjaciół i uczniów oraz wzbogacony o szczegółową bibliografi ę Jego

59

prac naukowych z lat 1957–2003.Światła Stambułu, Zdzisław Żygulski jun.Warszawa 1999, wyd. I, ss. 380, il. 352, format B5, cena 45,00; ISBN 83–7181–073–3Zbiór rozpraw, artykułów i esejów poświęcony sztuce orientalnej, historii malarstwa i historii uzbro-jenia od końca XV do XX w., z lat 1956–1990, pióra niestrudzonego badacza historii sztuki i jej wielkiego miłośnika. Większość tekstów, zwłaszcza wcześniejszych, została opatrzona przez autora Komentarzem, odnoszącym się czy to do dzisiejszego stanu badań, czy to do dziejów samego obiektu. Świętych życie po życiu. Relikwie w kulturze religijnej na ziemiach polskich w średniowieczu, Maria Starnawska.Warszawa 2008, wyd. I. ss. 744, format B5, cena 69,00; ISBN 978–83–7181–517–1Książka omawia fenomen, jakim było przekonanie ludzi średniowiecza, że święci, których dusze opuściły ciała w chwili śmierci i przebywają w pobliżu Boga, są nadal obecni w swoich doczesnych

szczątkach i mogą przy ich pomocy działać na Ziemi. Wskutek tego przekonania ciała świętych i relikwie traktowano jako obiekty należące jednocześnie do świata materialnego i do porządku nadprzyrodzonego, jako swego rodzaju łączniki między ludźmi żyjącymi na Ziemi a niebiosami. O nadprzyrodzonym charakterze relikwii miały świadczyć liczne znaki opisywane w źródłach średniowiecznych, np. bijący od nich blask, emanujący słodki zapach, nienaruszalność ciał świętych czy też ob-jawianie się patronów w pobliżu ich grobów i relikwii. Wiara w nadprzyrodzone właściwości relikwii sprawiała, że umieszczano je w kosztownych relikwiarzach, adorowano podczas wielu obrzędów liturgicznych i proszono obecnych w nich

świętych o wstawiennictwo w rozmaitych trudnościach. Wedle przekonań ludzi średniowiecza święci obecni w swych relikwiach towarzyszyli całemu ich życiu.Tarnowskie Góry. Geneza i najstarsze dzieje górniczego miasta, Danuta Szlachcic–Dudzisz.Warszawa 2006, wyd. I, ss. 222, format B5, cena 45,00; ISBN 83–7181–409–7Tarnowskie Góry były miastem, które wyrosło dzięki górnictwu kruszcowemu. Jego dzieje były uza-leżnione od wzrostu bądź upadku wydobycia kruszcu. Dobrze zachowane źródła do dziejów miasta pozwalają na odtworzenie jego powstania w początkach XVI w. i pokazanie funkcjonowania ośrodka górniczego. Badania kończą się na ostatnich latach XVI stulecia, kiedy Tarnowskie Góry były na tyle ukształtowane i wrośnięte w rejon, że nawet załamanie się górnictwa nie spowodowało upadku miasta, lecz jego dalszy rozwój jako centrum administracyjno–handlowego dla najbliższej okolicy.Tekst źródła — krytyka, interpretacja.Red. Barbara Trelińska, Warszawa 2005, wyd. I, ss. 474, format B5, cena 54,00; ISBN 83–7181–386–4Materiały konferencji naukowej, która odbyła się w Kazimierzu Dolnym w październiku 2003 r.; zbiór artykułów zajmujących się zagadnieniem z pogranicza historii i historii sztuki — możliwościa-mi wykorzystania sztuki do badań historycznych. Intencją autorów niniejszego tomu jest przekazanie historykom przesłania, aby nie odwracali się od źródeł wizualnych, które mogą w bardzo istotny sposób wzbogacić wyniki ich pracy — jako źródła ikonografi czne, ani od wyników prac historyków sztuki, którym udaje się uzyskać rezultaty nie mniej pewne od tych uczonych, którzy swoje interpre-tacje opierają wyłącznie na tekstach pisanych.

Tradycje i współczesność. Księga pamiątkowa Instytutu Historycznego Uni-wersytetu Warszawskiego 1930–2005.Red. Juliusz Łukasiewicz, Maciej Mycielski, Jan Tyszkiewicz, Warszawa 2005, wyd. I, ss. 792, il. 54, format B5, cena 55,00; ISBN 83–7181–365–175 lat istnienia Instytutu Historycznego jest okazją do przedstawienia wkładu w rozwój badań historycznych warszawskiego środowiska naukowego. Teksty naj-wybitniejszych historyków warszawskich przedstawiają szerokie spektrum badań

60

prowadzonych w Instytucie oraz jego rolę dydaktyczną. Uzupełnieniem książki są fotografi e, a także lista absolwentów od 1945 roku.

Turniej rycerski w Królestwie Polskim w późnym średniowieczu i renesansie na tle europejskim (XIV–XVI w.), Bogdan W. Brzustowicz.Warszawa 2003, wyd. I, ss. 420, il. 42, format B5, cena 49,99; ISBN 83–7181–293–0Prawdziwe kompendium wiedzy o turniejach rycerskich — omawiające ich ge-nezę, okres rozkwitu i, w końcu, przyczyny zaniechania tego zwyczaju. Rzetelnie udokumentowane, ale napisane lekko i z wdziękiem, a przy tym bogato ilustrowa-ne.

Tyszkiewiczowie z Waki, Liliana Narkowicz.Warszawa 2010, wyd. I; ISBN 978–83–7181–667–1Druga książka Liliany Narkowicz poświęcona polskim arystokratom z Kresów Wschodnich opo-wiada o losach rodziny Tyszkiewiczów wywodzących się z Waki leżącej nieopodal Wilna. Autorka, opierając się głównie na materiałach z archiwum rodzinnego, relacjach świadków i materiałach pra-sowych, odtwarza dwudziestowieczne pogmatwane, często dramatyczne losy tego rodu. Przybliża postaci m.in. Róży Raczyńskiej, Jana Michała Tyszkiewicza czy Hanki Ordonówny — ich walkę o rodzinę, tożsamość oraz stale uszczuplane bądź rujnowane majątki. Niewątpliwą zaletą opowieści jest obrazowa, pełna anegdot i ciekawych szczegółów narracja. Umysły zniewolone. Literatura pod presją, „Napis”. Seria XV.Warszawa 2009, wyd. I, ss. 410, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–610–9W tekstach poruszane są problemy cenzury i autocenzury, „języka ezopowego”, strategii twórców wobec okoliczności związanych z uciskiem politycznych i religijnych systemów totalitarnych. Roz-

ważane są także zagadnienia przemian materii tekstowej i zmian redakcyjnych, spowodowanych wpływami zewnętrznymi, a wreszcie — tematyka: opresji moral-nej, tabu obyczajowego, presji „dobrego wychowania” (rodzina, szkoła, otoczenie, władza) oraz wstydliwych i przemilczanych sfer życia. Prezentowane w serii recen-zje odnoszą się do opublikowanych ostatnio książek, poświęconych mało znanym, a nawet nieznanym (często anonimowym) utworom z XVIII wieku, dotyczącym okresu konfederacji barskiej czy konfederacji targowickiej, oraz dialogowi sztuki i literatury na temat portretu.

Unifi kacja za wszelką cenę. Sprawy polskie w polityce rosyjskiej na przełomie XIX i XX wieku. Studia i materiały.Red. Andrzej Szwarc, Paweł Wieczorkiewicz, Warszawa 2002, wyd. I, ss. 250, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–260–4Na zbiór studiów składają się artykuły oraz materiały źródłowe z archiwów rosyjskich, dotychczas w Polsce niepublikowane. Szeroki zakres tematyczny zagadnień, związanych nie tylko z polityką i dyplomacją tego okresu, ale także naświetlających problemy życia codziennego sprawia, że po książkę może sięgnąć nie tylko specjalista, ale każdy, kto choć trochę interesuje się historią wykra-czającą poza podręcznikowe opracowania dotyczące okresu od upadku powstania styczniowego do wybuchu I wojny światowej. Urzędnicy pocztowi w Królestwie Polskim 1815–1871. Słownik biografi czny, Tomasz Suma.Warszawa 2005, wyd. I, ss. 384, il. 5, format B5, cena 50,00; ISBN 83–7181–400–3Bohaterami niniejszego słownika są urzędnicy poczty Królestwa Polskiego, zatrudnieni w niej w la-tach 1815–1871. Jak dotąd, wątek urzędników pocztowych nie był podejmowany w polskiej i obcej historiografi i. Stanowi on zatem pierwsze opracowanie tej grupy społeczeństwa polskiego pod zabo-rami.

61

Urzędnicy poczty Królestwa Polskiego 1815–1866. Próba charakterystyki zbiorowości, Tomasz Suma.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 220, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–506–5Monografi a korpusu urzędników pocztowych Królestwa Polskiego zatrudnionych w polskiej poczcie pod zaborem rosyjskim, będąca jednym z ważniejszych opracowań naukowych grup administracji cywilnej ziem polskich. Omawia zagadnienia historyczne, socjologiczne i antropologiczne na szer-szym tle dziejów państwowej administracji Królestwa Polskiego oraz stosunku zaborcy do Polaków w różnych momentach dziejowych. Dodatkowym walorem jest fakt, że obszerne i gruntowne badania autor przeprowadził na podstawie archiwaliów dotąd niewykorzystywanych przez historyków.Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy.Warszawa; ISBN 83–7181–289–2 (seria)Seria wydawana wspólnie z Instytutem Historii PAN, w której prezentowane będą zwięzłe biogramy osób piastujących urzędy grodzkie i ziemskie w Wielkim Księstwie Litewskim od średniowiecza do

upadku Rzeczypospolitej Obojga Narodów.Tom I: Województwo wileńskie. XIV–XVIII wiek.Red. Andrzej Rachuba, oprac. Uładzimir Jamialjanczyk, Henryk Lulewicz, Andrzej Rachuba, Przemysław P. Romaniuk, Warszawa 2004, wyd. I, ss. 764, format A5, cena 49,99; ISBN 83–7181–305–8Tom II: Województwo trockie.Red. A. Rachuba, H. Lulewicz, P. R. Romaniuk, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 687, format A5, cena 50,00; ISBN 978–83–7181–453–2

Tom IV: Ziemia smoleńska i województwo smoleńskie. XIV–XVIII wiek.Red. Andrzej Rachuba, oprac. Henryk Lulewicz, Andrzej Rachuba, Przemyslaw P. Romaniuk, Warsza-wa 2003, wyd. I, ss. 412, format A5, cena 50,00; ISBN 83–7181–279–5W cieniu drzewa wiar. Studia nad kulturą religijną na pograniczach Slaviae Orthodoxae.Red. Magdalena Zowczak, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 199, format B5, cena 30,00; ISBN 978–83–7181–587–4Prezentowane studia są wynikiem badań z lat 2001–2006 i dotyczą sytuacji religii w kulturze ob-szarów tzw. Slaviae Orthodoxae — w granicach Republiki Macedonii i Bułgarii. Cztery artykuły

omawiają wybrane problemy współczesnej kultury religijnej, zaobserwowane we wspólnotach zamieszkujących niewielkie miejscowości Białorusi oraz historycz-nej Macedonii. Ukazują zmiany zachodzące w kulturze religijnej prawosławia w wyniku odzyskiwania przez instytucje religijne miejsca w życiu publicznym po rozpadzie bloku radzieckiego. Piąty przedstawia oryginalną sektę muraszkowców, powstałą w mieszanym środowisku zielonoświątkowców i ludowego prawosławia w latach trzydziestych ubiegłego wieku na Zachodniej Białorusi, znajdującej się wówczas w granicach Rzeczypospolitej.

W kręgu École de Paris. Malarze żydowscy z Polski. Jerzy Malinowski, Barbara Brus–Mali-nowska.Warszawa 2007, wyd. I, ss. 316 (104 kolor), il. 297, format A4, cena 60,00; ISBN 978–83–7181–394–8Książka — będąca także albumem malarstwa — jest jedyną tak pełną i wyczerpującą pracą poświę-coną twórczości malarzy polskich pochodzenia żydowskiego, tworzących zarówno na ziemiach polskich, jak i w Paryżu, określanych wspólnym mianem École de Paris — szkoła paryska. Wśród tych twórców są tak znane osoby, jak: Mela Muter, Eugeniusz Zak, Leopold Gottlieb, Jerzy Merkel, Mojżesz Kisling, Henryk Epstein i Zygmunt Menkes, których twórczość z każdym rokiem staje sie coraz bardziej popularna. Prezentowane ilustracje to często obrazy po raz pierwszy publikowane, np. zdjęcia pozyskane z Jerozolimy, Paryża, od prywatnych kolekcjonerów, z domów aukcyjnych, a także z muzeów polskich.

62

Publikacja dostępna tylko w cenie detalicznej, na zamówienie.W nurcie wydarzeń, Roman Gumiński.Warszawa 2005, wyd. I, ss. 343, format B6, cena 39,00; ISBN 83–7181–335–XWspomnienia działacza polonijnego, który zmuszony do emigracji w 1945 r., przez całe swoje życie zawodowe zjeździł niemal cały świat, a na emeryturze włączył się w prace społeczne nie tylko lon-dyńskiej Polonii; był m.in. wieloletnim prezesem Polskiego Związku Ziemian w Wielkiej Brytanii, USA i Kanadzie.W Wielkim Księstwie Litewskim i w Wilnie, Tadeusz Bujnicki.Warszawa 2009, wyd. I, ss. 348, il. 21, format A5, cena 40,00; ISBN:978–83–7181–605–5Książka poświęcona problemom kultury i literatury pogranicza, życiu literackiemu Wielkiego Księ-

stwa Litewskiego, litewskości w twórczości m.in. Kraszewskiego, Weyssenhoffa, żagarystów, Konwickiego. Autor, znakomity znawca kultury przedwojennego Wil-na, w swoich pracach koncentruje się na kategorii pogranicza, proponuje rezygna-cję z nastawienia polonocentrycznego i zachęca do myślenia o tekstach kultury w kategorii palimpsestu. Zebrane w tomie rozprawy, publikowane wcześniej w roz-proszeniu, ale przez to poddane już sprawdzianowi naukowej dyskusji, stanowią materiał wartościowy dla badacza, a jednocześnie ciekawy i inspirujący dla czytel-nika niespecjalisty.

Warszawa i stolice regionalne we wrześniu 1939 roku i w początkach Państwa Podziemnego. Red. Marian M. Drozdowski, Hanna Szwankowska, Warszawa 2002, wyd. I, ss. 220, format B5, cena 30,00; ISBN 83–7181–266–3Wrzesień 1939 r. z perspektywy wielkich miast II RP i ich roli militarnej w kampanii wrześniowej i w pierwszym okresie okupacji niemieckiej.Wiedza potoczna o sprawach publicznych. Rozmowy o władzy lokalnej w wybranej gminie ma-zurskiej w latach 1994–1995, Anna Malewska–Szałygin.Warszawa 2002, wyd. I, ss. 200, format B5, cena 30,00; ISBN 83–7181–252–3Praca oferuje Czytelnikowi precyzyjnie skonstruowany model życia społecznego pewnej gminy. Mimo zmian ustrojowych nadal panuje tam autorytarna, paternalistyczna władza, jakiej uosobieniem jest wójt „z minionego okresu”. Podobnie jak w realnym socjalizmie, instytucje demokratyczne sta-nowią fasadę, kryjącą układy, a zarazem dezintegrację wspólnoty lokalnej, bierność i poczucie, że „nic się nie da zrobić”.Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne, t. X, 2009.Red. Zofi a Kurnatowska, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 275, format B5, cena 30,00; ISBN 978–83–7181–594–2Kolejny tom relacjonujący rezultaty badań archeologicznych na terenie Wielkopolski.Wierzenia, legenda, mit — symbolika japońskich netsuke, Marta Michalska.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 150, il. 57, format A5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–565–2Publikacja poświęcona symbolice japońskich netsuke, znajdujących się w zbiorach Muzeum Narodo-wego w Krakowie, obecnie w depozycie Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha”. Netsuke

to miniaturowy guz, forma breloka z dwoma otworami, służąca do zabezpieczenia końcówki sznura przed wysunięciem się zza pasa, którym przewiązane jest męskie kimono. Ze względu na brak kieszeni w tradycyjnym stroju japońskim mężczyźni zawieszali sakiewki i pojemniki na sznurku przerzucanym przez pas, a przeciw-wagą dla tych przedmiotów było właśnie netsuke. Guz ten przybierał różnorodne formy, będąc nie tylko elementem praktycznym i dekoracyjnym stroju japońskiego, ale także znaczeniowym. Książka bogato ilustrowana zdjęciami netsuke z kolekcji muzealnej i ze zbiorów prywatnych.

63

Wizerunek kobiety w malarstwie miniaturowym Indii. XVI–XIX w., Dorota Kamińska.Warszawa 2007, wyd. I, ss. 214, il. cz.–b. 81, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–448–8Autorka, opisując pozycję kobiety w społeczeństwie Indii na przestrzeni wieków, omawia ideał kobiecej urody wykształcony w sztuce, przedstawia stroje, biżute-rię i makijaż. Wyczerpująco ukazuje zagadnienie portretu, kreśli obraz życia dam z wyższych sfer, który znalazł odbicie w malarstwie, prezentuje typy rodzajowe kobiet tak różnych, jak ascetki i kurtyzany, czy też motywy o długiej tradycji, np. wizerunek kobiety z drzewem. Pierwsza tego rodzaju publikacja w literaturze pol-skojęzycznej.

Władysław Hasior, Monika Szczygieł–Gajewska.Warszawa 2010, wyd. I; ISBN 978–83–7181–621–5Próba pierwszej kompletnej monografi i Władysława Hasiora, jednego z najwybitniejszych artystów polskich II połowy XX w. Poza faktami biografi cznymi zawiera analizę dzieł i ich interpretację. Książka ukazuje, jak za pomocą starych przedmiotów, poszarpanych struktur i odpadków cywiliza-cyjnych artysta przedstawiał wzniosłe idee, fascynujące opowieści, czy pełne humoru frazy. Jest to jednocześnie doskonały przewodnik po meandrach współczesnej sztuki, uczy jak odkrywać w niej to, co jest bliskie i znane. Włochy w czasach romantyzmu, Anna Tylusińska, Joanna Ugniewska.Warszawa 2004, wyd. I, ss 276, il. 13, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–331–7Autorki, badaczki nowoczesnej literatury włoskiej, a zarazem znakomite tłumaczki prozy i poezji, szkicują barwną panoramę życia intelektualnego Italii w XIX w. Ich opowieść zaczyna się podob-nie jak syntezy dotyczące polskiego romantyzmu — od polemiki klasyków poprzedniego pokolenia z młodymi romantykami. W kolejnych rozdziałach poznajemy ówczesną włoską literaturę patrio-tyczną, a zarazem jej polityczne konteksty i podteksty; twórczość najwybitniejszych pisarzy epoki — poety G. Leopardiego i twórcy włoskiej powieści historycznej Alessandro Manzoniego; wreszcie w zamykającym pracę szkicu wkraczamy w świat najbardziej wymagających odbiorców twórczości pisarskiej, jakimi są krytycy literaccy, po którym to świecie „oprowadza” nas eseistyka Francesco De Sanctisa.Wojenny pomost. Wspomnienia, Rafał Smorczewski, Autoryzowany przekład z języka angiel-skiego Iwona Żółtowska.Warszawa 2009, wyd. I, ss. 308, il. 64, format B5, cena 49,00; ISBN 978–83–7181–581–2 Autobiografi a Autora, pisana z godnym podziwu dystansem do często wstrząsających kolei własne-go życia, przynosi szkicową wizję minionej epoki — życia rodzin ziemiańskich z ich radościami i smutkami. To — jak mówi Autor — mglisty obraz podróży przez osiemdziesiąt trzy lata życia, ukazujący dawny świat unicestwiony przez II wojnę światową i powojenne realia. Autor przedstawia także pierwsze kroki w nowej ojczyźnie — Anglii i urywki z dojrzałego już życia w gronie rodziny. Addendum zamieszczone w książce zawiera rodowód Autora i jego bliskich oraz opis majątków rodzinnych.Wokół znaków i symboli. Herby, pieczęcie i monety na Pomorzu, Śląsku i ziemi lubuskiej do 1945 roku.Red. Agnieszka Chlebowska, Agnieszka Gut, Warszawa 2008, wyd. I, ss. 280, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–513–3W książce dokonano przeglądu badań nad trzema spokrewnionymi ze sobą naukami pomocniczymi historii w zakresie odnoszącym się do Polski Zachodniej i Północnej. Polityczne losy ziem pomor-skich i śląskich spowodowały bowiem, że funkcjonowanie tytułowych znaków i symboli wyglądało tu niejednokrotnie inaczej niż na pozostałych ziemiach polskich. Interesujące było zatem uchwycenie tych odmienności, a z drugiej strony ukazanie tych płaszczyzn, które miały charakter uniwersalny.

64

Wołyń poetycki w przestrzeni kresowej, Jadwiga Sawicka.Warszawa 1999, wyd. I, ss. 204, il. 30, format B5, cena 28,00; ISBN 83– –7181–030–XWyodrębnienie i analiza zjawiska, które zaważyło na dalszym rozwoju poezji polskiej w latach 30. XX w. — przesunięcia centrum życia literackiego na obrzeża Rzeczypospolitej, z Warszawy i Kra-kowa do Wilna i Lublina. W tym kontekście przedmiotem zainteresowania autorki jest twórczość wybranych poetów, m.in. J. Czechowicza, C. Janczarskiego, W. Iwaniuka, J. Śpiewaka, J. Łobodow-skiego, którą można określić jako wołyńską. Wołyń został przez nich ukazany w różnych przekrojach i zmiennym oświetleniu.Wójtostwa dziedziczne w miastach Małopolski w późnym średniowieczu, Marta Załęska.Warszawa 2005, wyd. I, ss. 184, format B5, cena 39,00; ISBN 83–7181–372–4Omówienie instytucji wójta dziedzicznego jest jednocześnie analizą kształtowania się specyfi cznych form organizacyjnych gmin miejskich w Małopolsce. Zmiany ustrojowe, stosunki społeczne i gospo-darcze są omawiane od początków XIII w. do poł. XVI w.Wśród córek Eskulapa. Szkice z dziejów medycyny i higieny w Rzeczypospolitej w XI–XVIII wieku. Seria: Fasciculi Historici Novi, t. 10.Red. Andrzej Karpiński, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 354, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–598–0

Mimo iż zdrowotność i higiena od czasów najdawniejszych należały do najważniej-szych czynników wpływających na życie i działalność ludzi, do dziś znajdują się one raczej na marginesie zainteresowań polskiej historiografi i. Nie jest to wynikiem niedostępności czy braku stosownej bazy źródłowej, lecz raczej przekonania wielu historyków, że nadal należy badać przede wszystkim dzieje polityczne narodów i społeczeństw. Naprzeciw tym zapotrzebowaniom wychodzi niniejszy tom zawie-rający artykuły o epidemiach dżumy na ziemiach Rzeczypospolitej XVI–XVII w., chorobach wenerycznych w XVI w. oraz o leczeniu zębów również w dobie nowo-żytnej.

Wyobrażenia o państwie i władzy we wsiach nowotarskich 1999–2005, Anna Malewska–Szałygin.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 250, format B5, cena 30,00; ISBN 978–83–7181–534–8Połączenie badań o charakterze socjologicznym i etnologicznym pozwoliło autorce przybliżyć Czy-telnikowi sposób myślenia mieszkańców okolic Nowego Targu o aktualnej polityce wewnętrznej pań-stwa, wpływającej na ich dzisiejsze życie.

Wyobrażenie wroga w dawnych kulturach.Red. Jerzy Axer, Justyna Olko, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 206, format B5, cena 45,00; ISBN 978–83–7181–509–6Zawarte w książce teksty uświadamiają Czytelnikowi, że kluczową rolę w defi nio-waniu kategorii „wroga” i „obcego” odgrywa zwykle postrzeganie różnic — ję-zykowych, etnicznych, obyczajowych, kulturowych czy wręcz cywilizacyjnych. Zebrany materiał pozwala jednak powątpiewać w istnienie prostej zależności mię-dzy stopniem natężenia takich różnic a jednoznacznie negatywną oceną wroga czy kreowanym wobec niego dystansem.

Wypędzenia i co dalej? Materiały z seminarium polsko–niemieckiego dla studentów. Vertre-ibungen und was weiter? Beiträge eines deutsch–polnischen Seminars für Studierende.Red. Anna Sophia Pappai, Michał Oskar Pec, Krzysztof Marcin Zalewski, Warszawa 2006, wyd. I, ss. 185, format B5, cena 39,00; ISBN 83–7181–420–8Książka jest plonem wspólnego seminarium Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego i In-stytutu Europy Wschodniej Wolnego Uniwersytetu w Berlinie. Tematem było przymusowe przesiedla-

65

nie Polaków i Niemców w czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu. Uzgadniano terminologię, omawiano historyczny kontekst przesiedleń i mechanizmy ich wprowadzania w życie. Osobnymi zagad-nieniami są integracja przesiedlonych i wypędzonych oraz polityka historyczna czasów powojennych.Wystąpienie polskich katorżników na traktacie okołobajkalskim. Cztery relacje o wydarze-niach za Bajkałem w 1866 roku.

Oprac. Anna Brus, Wiktoria Śliwowska, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 228, format B5, cena 39,00; ISBN 978–83–7181–445–7Latem 1866 roku polscy zesłańcy, odbywający karę ciężkich robót nad Bajkałem, podnieśli bunt. Wynędzniali, głodni, poniżani więźniowie stanęli wobec zorga-nizowanej armii i wrogiej ludności, bezkresnej przestrzeni i własnej słabości. Po pierwszych udanych potyczkach z oddziałami rosyjskimi, wkrótce rozproszeni, od-cięci od broni i żywności, mieli jeszcze nadzieję — ucieczki do Chin, do wolności. Ale ta okazała się za daleko…

Wyszedł z dworu. Przeżycie i doświadczenie historyczne w twórczości Władysława Łozińskiego, Magdalena Rudkowska.Warszawa 2002, wyd. I, ss. 152, format B5, cena 29,00; ISBN 83–7181–257–4Książka próbuje przywrócić nieco zapomnianemu autorowi należne miejsce w historii literatury pol-skiej XIX w. Tytułowa formuła „wyszedł z dworu” opisuje kluczowe doświadczenie życia i twórczo-ści Łozińskiego — związanego z Galicją pisarza, historyka kultury i sztuki, dziennikarza, krytyka literackiego i teatralnego, kolekcjonera. Składa się na nie poczucie rozpadu świata szlacheckiego oraz dążenie do odnalezienia się we współczesności przez reinterpretację tradycji.Wzorce postrzegania rzeczywistości w nauce i społeczeństwie. Seria: Antropologia Wiedzy, t. 3.Red. Bożena Płonka–Syroka, Warszawa 2008, wyd. I, ss. 474, format B5, cena 60,00; ISBN 978–83–7181–550–8Próba przejścia od realizmu do konwencjonalizmu i konstruktywizmu w metodologii nauki przy jednoczesnej dekonstrukcji prawdy naukowej i obiektywnej racjonalności nauki, W drugiej części książki autorzy próbują znaleźć odpowiedź na eksternalistyczne i alternatywne projekty zachowania statusu prawdy naukowej i kategorii obiektywnej racjonalności w metodologii nauki.Z dziejów stosunków Rzeczypospolitej Obojga Narodów ze Szwecją w XVII wieku. Seria: Fa-sciculi Historici Novi, t. 8.Red. M. Nagielski, Warszawa 2007, wyd. I, ss 358, il. 6, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–444–0Większość zamieszczonych w publikacji rozpraw odnosi się bezpośrednio do okresu potopu szwedz-kiego, tj. zmagań Rzeczypospolitej z weteranami wojny trzydziestoletniej Karola X Gustawa. Auto-rzy dogłębnie przedstawili stosunki dyplomatyczne i działania militarne na obszarze Rzeczypospo-litej zarówno w kontekście wojny ze Szwecją, jak i z Moskwą i Kozakami, podjęli problematykę działań nieregularnych przeciwko Szwedom, tj. wojny szarpanej, a także zaprezentowali staropolską sztukę wojenną w dobie potopu w konfrontacji z oddziałami dowodzonymi przez Karola X Gustawa i jego podkomendnych.

Z dziejów stosunków Polski z Zakonem Krzyżackim w Prusach (XIII–XVI wiek), Janusz Grabowski.Warszawa 2006, wyd. I, ss. 52, il. 16+43, format A4, cena 22,00; ISBN 978–83–7181–422–8Prezentacja 16 dyplomów i 3 pieczęci związanych ze stosunkami dyplomatycz-nymi Polski z Zakonem Krzyżackim. Autor w przystępnej formie prezentuje bez-cenne skarby kultury narodowej, dotyczące wzajemnych relacji między Polską a Zakonem w XIII–XVI w., szczególnie dokumenty traktatów zawieranych przez Polskę i Litwę z Zakonem w XIV–XVI w.

66

Z dziejów średniowiecznej Europy. Seria: Fasciculi Historici Novi, t. 6.Red. Jan Tyszkiewicz, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 1834 format B5, cena 30,00; ISBN 978–83–7181–443–3Średniowieczne dzieje krajów położonych w centrum i na wschodzie Europy, obejmujących obszar większości państw słowiańskich, stanowią ciekawy przedmiot badań. W tomie starano się zgroma-dzić krótkie prace sięgające do różnych typów źródeł — pisanych, archeologicznych, etnologicznych i onomastycznych. W rezultacie podjęta tematyka obejmuje wybrane nauki pomocnicze historii, geo-grafi ę historyczną czy kodykologię, a także problematykę gospodarczą, prawną, religijną i polityczną.Niniejszy tom jest zbiorem artykułów młodych historyków, którzy dyplomy magisterskie otrzymali w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, poprzedzonych artykułem wprowadzają-cym i przyczynkiem do geografi i historycznej Redaktora. Pierwsza część pod tym samym tytułem ukazała się w 1998 roku (Fasciculi Historici Novi, t. 2), ta jest kolejną, kontynuującą różne badania w szerokich ramach chronologicznych i przestrzennych: od Rugii i Odry po Dniepr i od Zatoki Ry-skiej po Krym i Dunaj.

„Z ziemi włoskiej do Polski”. Historia legionów polskich 1797–1807, Bartło-miej Szyndler.Warszawa 2008, wyd. I, ss. 172, format A5, cena 29,00; ISBN 978–83–7181–539–3Kompleksowe, bogate omówienie politycznych powodów organizacji militarnej emigrantów po upadku Rzeczypospolitej w 1795 r. Utworzenie legionów polskich pozwoliło stanąć z bronią przeciwko zaborcom u boku Napoleona I. Autor nie po-minął tragicznych losów niechcianego sojusznika Francji na Haiti.

Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej. Województwo wileń-skie na obszarze Republiki Białoruś, Anna Lewkowska, Wojciech Walczek, Jacek Lewkowski.Warszawa 2007, wyd. I, ss. 496, il. 701 + 45 planów i 142 mapy, format A4, cena 65,00; ISBN (ca-łość) 978–83–7181–4624; ISBN 978–837181463–1Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej. Województwo nowo-gródzkie, Anna Lewkowska, Wojciech Walczek, Jacek Lewkowski.Warszawa 2007, wyd. I, ss. 520, il. 715 + 45 planów i 70 map, format A4, cena 65,00; ISBN (całość) 978–83–7181–4624; ISBN 978–83–7181–465–5Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej. Wschodnie powiaty dawnego województwa białostockiego (obecnie na terenie Białorusi), Anna Lewkowska, Woj-ciech Walczek, Jacek Lewkowski.

Warszawa 2007, wyd. I, ss. 194, il. 290 + 13 planów i 60 map, format A4, cena 50,00; ISBN (całość) 978–83–7181–4624; ISBN 978–83–7181–464–8Opracowanie nekropoli na Kresach Wschodnich — zakresem badań zostały objęte wyłącznie dawne województwo wileńskie, nowogródzkie i wschodnie powiaty ów-czesnego białostockiego, leżące obecnie na terenie Republiki Białorusi. Przeważa-jąca liczba cmentarzy z badanego terenu to cmentarze wiejskie, będące wspólnym miejscem spoczynku społeczności różnych kultur i pochodzenia narodowego, Po-laków, Białorusinów, Litwinów, Rosjan — katolików i wyznawców prawosławia.

Zakon Maltański w Polsce, Jerzy Baranowski, Marcin Libicki, Andrzej Rottermund, Maria Starnawska.Red. Stefan K. Kuczyński, Warszawa 2000, wyd. I, ss. 289, il. 50, format B5, cena 49,00; ISBN 83–7181–047–4 Historia Zakonu Maltańskiego na ziemiach polskich od średniowiecza do współczesności. Udział Polaków w pracach Zakonu w XIX w. i po jego reaktywowaniu w okresie międzywojennym po dzień dzisiejszy. Książkę uzupełnia pełna lista kawalerów maltańskich.

67

Zamki i dwory obronne w Polsce Centralnej, Leszek Kajzer. Warszawa 2004, wyd. I, ss. 268, il. 136, format. B5, cena 45,00; ISBN 978–83–7181–328–3Obszerny przewodnik i katalog 245 obiektów po budownictwie obronnym i obronno–rezydencjonal-nym, powstałym od średniowiecza aż do czasów nowożytnych na terenach tzw. regionu łódzkiego, pokrywającego się zasadniczo z granicami obecnego województwa łódzkiego, a historycznie obejmu-jącego ziemie sieradzką i łęczycką oraz częściowo wieluńską.Zamki i przestrzeń społeczna w Europie Środkowej i Wschodniej.Red. Marceli Antoniewicz, Warszawa 2002, wyd. I, ss. 608, il. 240, format B5, cena 60,00; ISBN 83–7181–249–3Badacze z całego regionu — od Niemiec po Rosję — podejmują rozmaite zagadnienia związane z funkcjonowaniem zamków w szeroko pojętej przestrzeni społecznej: prawie, gospodarce, polityce, kulturze, obyczajach i mentalności ludzi średniowiecza i czasów nowożytnych. Książka podsumo-wuje też dorobek ostatnich kilkudziesięciu lat polskiej kastelologii, zarazem stanowiąc istotny punkt odniesienia dla przyszłych badań.

Zapomniani krzyżowcy. Polska wobec ruchu krucjatowego w XII–XIII wieku, Mikołaj Gładysz. Warszawa 2002, wyd. I, ss. 372, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–251–5Czy wzmianki źródłowe dają wystarczające dowody, by twierdzić, że Polacy brali udział w wyprawach krzyżowych ogłoszonych przez papiestwo? Publikacja oma-wia zarówno udział Polski i Polaków w ruchu krucjatowym, jak i specyfi kę pol-skich wypraw krzyżowych przeciwko Prusom, Jaćwingom i Mongołom.

Zapożyczenia leksykalne w sytuacji wielojęzyczności. Ukrainizmy i rusycyzmy w gwarze Mać-kowiec na Podolu. Aleksandra Krawczyk.Warszawa 2007, wyd. I, ss. 157, format B5, cena 38,00; ISBN 978–83–7181–494–5Podolska wieś Maćkowce należy do nielicznych skansenów polskości na Ukrainie, w których pomi-mo obcego otoczenia zachowało się codzienne użycie polszczyzny. Założona przed ponad dwustu laty miejscowość od dawna znajduje się poza granicami Polski: od końca XVIII w. w carskiej Rosji, następnie w ZSRR, od piętnastu lat na obszarze niepodległej Ukrainy. Jednak ani nieustanny kontakt z językiem otoczenia, ani wysiedlenia i krwawe represje nie zdołały zniszczyć tamtejszej mowy, a obce wpływy przedostawały się do niej bardzo powoli i ulegały szybkiej asymilacji. Przykłady po-dane w słowniku pokazują ten archaiczny język, a także odzwierciedlają niełatwe losy mieszkańców.

Zbiory pieczęci w Polsce. Red. Z. Piech, W. Strzyżewski, Warszawa 2009, wyd. I, ss. 528, format B5, cena 50,00; ISBN 978–83–7181–588–1Dla badań sfragistycznych niezmiernie istotne jest posiadanie i możliwość anali-zy zachowanych odcisków pieczęci, typariuszy, a także odlewów. Tom wypełniają artykuły omawiające największe i najważniejsze kolekcje zachowanych zbiorów sfragistycznych w Polsce. Omówiono zbiory Archiwum Głównego Akt Dawnych, archiwów państwowych w Krakowie, Szczecinie, Wrocławiu, archiwów kościel-nych, zbiorów bibliotecznych Krakowa, Kórnika i wielu innych ośrodków.

Zbiory polonijne Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie i wybranych bibliotek instytutowych Uniwersytetu Warszawskiego. Informator. Zbiory i Prace Polonijne Bibliotek Polskich, t. 9.Oprac. Jadwiga Ćwiekowa, red. Ewa Gryguc, Warszawa 1999, wyd. I, ss. 170, format A5, cena 18,00; ISBN 83–7181–010–5, ISSN 0239–9814

68

Zdrowie i choroba jako problem polityczny i społeczny. Medycyna w kontekście działań pań-stwa. Studia z Dziejów Kultury Medycznej, t. 9.Red. Bożena Płonka–Syroka, Tadeusz Srogosz, Wrocław 2005, wyd. I, ss. 238, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–387–2W tomie omówiono działania instytucji państwowych, miejskich i samorządowych w zakresie profi laktyki, diagnostyki i terapii chorób epidemicznych i społecznych od XIII do XX w., poruszono tematy związane z kształtowaniem polityki ludnościowej (eugenika), narkomanią, prostytucją, wielkimi migracjami ludności. Ziemianie polscy XX w. Słownik biografi czny.Część 1. Red. Janina Leskiewicz i in., Warszawa 1999, wyd. II uzup., 218 biogramów, ss. XVI + 198, il. 88, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–075–X

Część 2. Red. Janina Leskiewicz i in., Warszawa 1994, wyd. I, 139 biogramów, ss. XIII + 172, il. 51, format B5, cena 36,00; ISBN 83–85490–23–XCzęść 3. Red. Janina Leskiewicz i in., Warszawa 1996, wyd. I, 155 biogramów, ss. XX + 218, il. 128, format B5, cena 30,00; ISBN 83–85490–60–4Część 4. Red. Tadeusz Epsztein i in., Warszawa 1998, wyd. I, 132 biogramy, ss. XX + 204, il.128, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–019–9Część 5. Red. Janina Leskiewicz i in., Warszawa 2000, wyd. I, 154 biogramy, ss. XVI + 227, il. 121, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–094–6

Część 6. Red. Janina Leskiewicz i in., Warszawa 2002, wyd. I, ss. 226, il. 150, format B5, cena 36,00; ISBN 83–7181–224–8Część 7. Red. Janina Leskiewicz i in., Warszawa 2004, wyd. I, ss. 224, il. 151, format B5, cena 40,00; ISBN 83–7181–320–1Część 8. Red. Sławomir Górzyński, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 228, il. 121, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–405–1Część 9. Red. Tadeusz Epsztein, Warszawa 2010, ss. 190, il. 138, format B5, cena 40,00; ISBN 978–83–7181–406–8

Część 10. — w przygotowaniu.Każdy tom zawiera biogramy właścicieli ziemskich XX w. w układzie alfabetycznym, liczne zdjęcia dworów i ich właścicieli oraz indeks nazwisk. Stanowi bezcenne źródło wiedzy o ziemiaństwie pol-skim XX w. Seria wyróżniona Nagrodą im. Adama Heymowskiego.Ziemie polskie wobec Zachodu. Studia nad rozwojem średniowiecznej Europy, Roman Czaja, Marian Dygo, Sławomir Gawlas, Grzegorz Myśliwski, Krzysztof Ożóg.Red. Sławomir Gawlas, Warszawa 2006, ss. 456 + 26 nlb., il 53, format B5, cena 55,00; ISBN 83–

7181–404–6Zależność rozwoju ziem polskich od kontaktów z Zachodem jest przedmiotem pu-blicznej dyskusji od przeszło dwustu lat. Autorzy starają się dać odpowiedź przy-najmniej na część z nurtujących nas pytań. Oddziaływanie ziem zachodu Europy omówione w aspekcie struktury społecznej, politycznej, gospodarczej i kulturalnej zarówno bezpośrednio, jak też poprzez Śląsk i ziemie Zakonu Krzyżackiego jest próbą przybliżenia odpowiedzi na te pytania. Obszerne streszczenie angielskie ma ułatwić Czytelnikowi spoza Polski zrozumienie postawionych tez.

Złodzieje, agenci, policyjni strażnicy... Przestępstwa pospolite w Warszawie, Małgorzata Kar-pińska.Warszawa 1999, wyd. I, ss. 170, il., format B5, cena 20,00; ISBN 83–7181–090–3 Studium oparte na archiwaliach wytworzonych przez władze administracyjne i instytucje policyjne, na prasie, pamiętnikach, zbiorach aktów prawnych, przedstawiające zjawisko przestępczości w Warszawie doby pokongresowej. Analizą objęto wszystkie ważniejsze rodzaje przestępstw i występków, a także reakcje władz i opinii publicznej na czyny o charakterze kryminalnym oraz próby ich zwalczania.

69

Złotnicy na ziemiach północnej Polski, część I: Województwo pomorskie, kujawsko–pomorskie i warmińsko–mazurskie, Michał Gradowski, Agnieszka Kasprzak–Miler.Warszawa 2002, wyd. I, ss. 226, il. 150, format B5, cena 50,00; ISBN 83–7181–207–8Książka zawiera biogramy ok. 1300 złotników z 32 miejscowości oraz dotychczas niepublikowane rysunki ich znaków warsztatowych.

Znaki cechowe i ich funkcje na ziemiach polskich. Studium źródłoznawcze, Elżbieta Bimler–Mackiewicz.Warszawa 2003, wyd. I, ss. 304, il. 91, format B5, cena 45,00; ISBN 83–7181–297–3Książka systematyzuje wiedzę o znakach i symbolach używanych w polskim rze-miośle od średniowiecza do końca XX w. Jest to pierwsza polska pełna i celowa monografi a tego tematu. Powstała w wyniku długoletnich studiów autorki — pra-cownika jednego z polskich muzeów. Publikacja wyróżniona Nagrodą im. Adama Heymowskiego.

Źródła archiwalne do dziejów Żydów w Polsce.Red. Bolesław Woszczyński, Violetta Urbaniak, Warszawa 2001, wyd. I, ss. 600, format B5, cena 75,00; ISBN 83–7181–228–0Omówienie źródeł do historii Żydów w zbiorach polskich i izraelskich. Publikacja przygotowana wspólnie z Archiwum Głównym Akt Dawnych.

Żołnierz swawolny. Z dziejów obyczajów armii koronnej w XVII wieku, Ta-deusz Srogosz.Warszawa 2010, wyd. I, ss. 264, format B5, cena 50,00; ISBN 978–83–7181–643–7Autor książki zaprasza w pasjonującą podróż do świata obyczajów armii koron-nej w XVII wieku. Do niezgodnych z prawem zachowań żołnierzy przyczyniały się: organizacja i skład społeczny wojska, fi nansowanie, kwaterunek i aprowizacja, egzekucja artykułów hetmańskich, wojskowy styl życia. W książce omówione zo-stały wszelkie przejawy „kawalerskiej fantazji” w czasie przemarszów i kwaterun-ków, a także próby (w większości nieudane) przeciwdziałania ekscesom wojska.

Życie i obyczajowość średniowiecznego duchowieństwa, Andrzej Radzimiński.Warszawa 2002, wyd. I, ss. 192, format B6, cena 29,00; ISBN 83–7181–243–4Autor szkiców o średniowiecznych duchownych, pochodzących z Polski, Niemiec oraz Zakonu Krzyżackiego w Prusach, wykorzystał dokumenty papieskie, statuty kapitulne i synodalne, rachunki, sprawozdania z podróży. Na ich podstawie dowiadujemy się m.in. o roli pieniądza w życiu kleru, o wpływie pokrewieństwa na karierę duchowną, o małżeństwach i związkach z kobietami, o życiu codziennym i świątecznym duchowieństwa świeckiego oraz krzyżackiego kleru parafi alnego. Książ-ka z serii: Człowiek — Symbol — Historia. Żydzi oraz ich sąsiedzi na Pomorzu Zachodnim w XIX i XX wieku.Praca zbiorowa, Warszawa 2007, wyd. I, ss. 528, format B5, cena 59,00; ISBN 978–83–7181–488–4Dzieje Żydów na Pomorzu Zachodnim w XIX i XX w. i ich sąsiadów ukazano na obszarze ulegającym wielu przemianom tak pod względem wielkości i przynależności administracyjnej, jak i politycznym. Oddany do rąk Czytelników obszerny tom nie rości sobie pretensji do ujęcia całości problematyki. Prezentowane wyniki badań są przede wszystkim wypadkową aktualnego stanu poszukiwań nauko-wych, które układają się nader nierównomiernie w pomorzoznawstwie i Landesgeschichte. Niniejsza publikacja spełni pokładane w niej nadzieje, jeśli choć w części wpłynie na stan międzynarodowego dialogu na polu historiografi i narodowych i regionalnych, jeśli zachęci — szczególnie młode poko-lenie humanistów polskich, żydowskich i niemieckich — do podjęcia nowych wyzwań badawczych i budowania trwałych przyjaźni.

Czasopisma

Dzieje Najnowsze.Red. Tadeusz Wolsza, format B5, cena: 1997 — po 18,00; 1998, 1999 — po 12,00; 2000–2002 — po 15,00; 2003–2004 — po 20,00; ISSN 0419–8824Kwartalnik poświęcony historii XX w., wydawany wspólnie z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk.W sprzedaży:Z lat 1996–1998 dostępne są niektóre numery archiwalne.1999 — nr 1, 3, 4; 2000 — nr 2, 3, 4; 2001 — nr 1, 2, 3, 4; 2002 — nr 1, 3, 4; 2003

— nr 1, 3, 4 ; 2004 — nr 2, 3; 2005 — nr 1, 2, 3, 4; 2006 — nr 1, 2, 3, 4; 2007 — nr 1, 2, 3, 4; 2008 — nr 1, 2, 3, 4.; 2009 — nr 1, 2, 3, 4; 2010 – nr 1, 2; nr 3 w przygotowaniu.

Fasciculi Historici Novi.Format B5; ISSN 1505–0106Seryjne wydawnictwo nieperiodyczne. Kontynuacja „Fasciculi Historici”, wyda-wanego przez Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego w latach 1968–1990. Każdy tom ma charakter monotematyczny i zawiera prace jednego lub kilku autorów. Szczególne znaczenie redakcja przywiązuje do publikacji wyróżniających się prac magisterskich, powstałych w Instytucie Historycznym UW.

Miscellanea Historico–Archivistica.Format B5; ISSN 0860–1054Rozległe studia historyczne, kancelaryjne i archiwalne oraz materiały źródłowe, wydawane wspólnie z Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych i Archiwum Głównym Akt Dawnych.W sprzedaży:tomy: V, VI, VII, X, XI, XII, XIII, XIV, XV–XVI.

„Napis”. Tom poświęcony literaturze okolicznościowej i użytkowej.Red. Janusz Maciejewski, format B5; ISSN 1507–4153Seria wydawana wspólnie z Wydziałem Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.W sprzedaży:tomy od III do XV, T. XVI — w przygotowaniu.

Przegląd Historyczny.Format B5; ISSN 0033–2186Kwartalnik. Jedno z najstarszych pism historycznych w Polsce, od Tomu XC (1999) przygotowywane przez Wydawnictwo DiG wspólnie z Towarzystwem Miłośników Historii oraz Instytutem Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego.Od 2003 roku red. Włodzimierz Lengauer.W sprzedaży:Dostępne niektóre zeszyty archiwalne od 1999 r. 2000 — nr 1, 3, 4 (cena każdego

zeszytu 14,00); 2001 — nr 1, 2, 3, 4 (cena każdego zeszytu 15,00); Od 2002 r. cena 20,00. 2002 — nr 1, 2, 3, 4; 2003 — nr 1, 2, 3, 4; 2004 — nr 1, 2, 3, 4; 2005 — nr 1, 2, 3, 4; 2006 — nr 1, 2, 3, 4; 2007 — nr 1, 2, 3, 4; 2008 — nr 1, 2, 3, 4; 2009 — nr 1, 2, 3, 4; 2010 — nr 1; nr 2 w przygotowaniu.

71

Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, nowa seria.Tomy II–VIII — red. Stefan K. Kuczyński, od tomu IX — red. Sławomir Górzyński, format A4; ISSN 1230–803XStudia z zakresu heraldyki i genealogii. Rocznik publikowany wspólnie z Polskim Towarzystwem Heraldycznym.Tom II (XIII). Warszawa 1995, wyd. I, ss. 250, cena 13,00Tom III (XIV). Warszawa 1997, wyd. I, ss. 230, cena 30,00Tom IV (XV). Warszawa 1999, wyd. I, ss. 242, cena 30,00

Tom V (XVI). Warszawa 2001, wyd. I, ss. 217, cena 36,00Tom VI (XVII). Warszawa 2003, wyd I, ss. 198, cena 40,00Tom VII (XVIII). Warszawa 2005, wyd. I, ss. 168, cena 40,00Tom VIII (XIX). Warszawa 2007, wyd. I, ss. 209, cena 40,00Tom IX (XX). Warszawa 2010.

Studia Źródłoznawcze. Tomy XXXVII–XLVI — red. Stefan K. Kuczyński, Maria Koczerska, od tomu XLVII — red. Maria Koczerska; format A4; ISSN 0081–7147Najważniejsze polskie pismo naukowe poświęcone omówieniu źródeł historycznych, ich edycji i teorii edytorstwa. Publikowane w koedycji z Instytutem Historii PAN.Tom XXXVII. Warszawa 2000, wyd. I, ss. 266, cena 27,00 Tom XXXVIII. Warszawa 2000, wyd. I, ss. 176, cena 27,00Tom XXXIX. Warszawa 2001, wyd. I, ss. 242, cena 30,00

Tom XL. Warszawa 2002, wyd. I, ss. 296, cena 36,00Tom XLI. Warszawa 2003, wyd. I, ss. 202, cena 36,00Tom XLII. Warszawa 2004, wyd. I, ss. 216, cena 36,00Tom XLIII. Warszawa 2005, wyd. I, ss. 244, cena 36,00Tom XLIV. Warszawa 2006, wyd. I, ss. 298, cena 36,00Tom XLV. Warszawa 2007, wyd. I, ss. 180, cena 36,00Tom XLVI. Warszawa 2009, wyd. I, ss. 214, cena 36,00Tom XLVII. Warszawa 2009, wyd. I, ss. 314, cena 40,00Tom XLVIII. — w przygotowaniu.

VARIA

Aforyzmy francuskie.Wybrał i spolszczył Jan Winczakiewicz, Warszawa 2008, wydanie I, ss. 84, format B6, cena 9,90; ISBN 978–83–7181–523–2Wybór aforyzmów francuskich od XVI wieku do dnia dzisiejszego.Dzień puszczyka, Leonardo Sciascia.

Warszawa 2010, wyd. II zmienione, ss. 145, format B6, cena 30,00; ISBN 978–83–7181–615–4Powieść Leonarda Sciascii, klasyka powieści włoskiej XX wieku, traktująca o sy-cylijskiej mafi i. Dzień puszczyka to doskonale napisana detective story. Wątek sen-sacyjny splata się tu z przedstawieniem działania mafi i, o której uparcie milczały zarówno władze, jak i Kościół włoski. Powieść Sciascii stanowi nie tylko narracyj-ne przedstawienie samej organizacji, ale zawiera także jej wyraźną krytykę, a wręcz oskarżenie. Zaletą książki jest umiejętne połączenie interesującej tematyki z dosko-nale wykorzystanym wzorcem klasycznej powieści detektywistycznej. Organon sztuki uzdrawiania, Samuel Hahnemann. Tłumaczenie na podstawie niemieckiego wydania Josefa M. Schmidta — Ewa M. Grott, Warszawa 2004, wyd. I, ss.360, format A5, cena 40,00; ISBN 83–7181–322–8 Polskie wydanie podstawowego dzieła Samuela Hahnemanna, ojca homeopatii, z 1842 r., stanowiącego credo jego poglądów na temat sposobów leczenia chorych.