ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា

ករមធនាគារពភពលោក

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

មាតកា

សរចកតថលរងអណរគណ ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 4

អនសរសរណៈសមររបអនកតាកតរងគោលនយោបាយនៅកមពជា ������������������������������������������������������������������ 5

សរចកតសងខរបរម ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ 7

ផនរកទ១៖សរចកតផតើមនងបរបទ �������������������������������������������������������������������������������������������������� 141>1 សេចកតផតើម ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������14

1>2 ដណាកកាលដបងនេការអភវឌេឍទកេងដេលមានកណើនចេើននាពេលខាងមខ ���������������������������������������������14

1>2>1បេទេសកមពជា(ថនេកជាត) ���������������������������������������������������������������������������������������������������14

1>2>2ភមសាសតេរាជធានភនពេញ ���������������������������������������������������������������������������������������������������17

1>2>3ចននបេជាជននេរាជធានភនពេញ �������������������������������������������������������������������������������������������18

1>3កណើនសេដឋកចចយេងឆាបរហស �����������������������������������������������������������������������������������������������������20

1>4ការរៀបចសាថេបននងហរញញវតថ ���������������������������������������������������������������������������������������������������������21

1>4>1ការទទលខសតេវតាមមខងារ �����������������������������������������������������������������������������������������������21

1>4>2ការរៀបចហរញញវតថ �����������������������������������������������������������������������������������������������������������23

1>5សាថេនភាពនេការរៀបចកេងកនងបេទេសកមពជា ��������������������������������������������������������������������������������������25

1>5>1ចេបាបបទដឋេនគតយតតនងកេតេយ ��������������������������������������������������������������������������������������������26

1>6សាថេនភាពនេការផតលសេវាកនងទកេងនងបញហេបេឈមសខានៗកនងទកេង ���������������������������������������������������29

1>6>1ការដកជញជនកនងរាជធានភនពេញ �������������������������������������������������������������������������������������������29

1>6>2បេពនធលរដោះទកភលៀងនងការការពារទកជននកនងទកេងភនពេញ ��������������������������������������������������34

1>6>3បេពនធលទកសអយនងការសអាតទកសអយកនងទកេងភនពេញ ���������������������������������������������������������35

1>6>4ការផគតផគងទកកនងទកេងភនពេញ ��������������������������������������������������������������������������������������������36

1>6>5ការគេបគេងសណលរងកនងទកេងភនពេញ ��������������������������������������������������������������������������������37

1>6>6ការផគតផគងលនៅដឋេននងការអភវឌេឍអចលនទេពេយ ���������������������������������������������������������������������38

1>7នរនតរភាពនងវសមភាព ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������40

1>7>1បញហេសខានៗជវញនរនតរភាព ����������������������������������������������������������������������������������������������40

1>7>2បេជាជនកេកេកនងទកេងនងតបនងាយរងគេេះ �����������������������������������������������������������������������41

ផនរកទ២៖ឧបសគគដរលរារាងដលបរសទធភាពនរការអភវឌរឍនងការពងរកទករង ���������������������������������������� 452>1សេចកតផតើម ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������45

2>2ខវះភាពចេបាសលាសកនងការបេងចេកតនាទនងការទទលខសតេវ ������������������������������������������������������������45

2>3ការអនវតតផេនការនៅមានកមេតទាបហើយសមតថភាពសាថេបននៅមានកមេតនៅឡើយ �����������������������������������49

2>4ការផតលហរញញបេបទានពមាននរនតរភាព �����������������������������������������������������������������������������������������������53

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 1

តារាងតារាងទ១៖ សងខេបអនសាសនជាអាទភាពសមេេបទកេងភនពេញ �������������������������������������������������������������������12

តារាង១.១៖ ចននបេជាជននៅតបនកេងនងតបនជនបទនៅអាសអាគនេយនងភាគរយបេជាជននៅតបនកេង (២០១៤) ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������15

តារាង១.២៖ ការពេយាករពចននបេជាជននៅបេទេសកមពជានងភាគរយបេជាជនរសនៅតបនកេង១៩៩៥-២០៥០ (គតជាពាននាក) ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������15

តារាង១.៣៖ ការបេងចេកលអតនេការងារនងមខរបរចមេបងកនងទកេងភនពេញ ����������������������������������������������������21

តារាង១.៤៖ ការពពណនាអពបេពនធរៀបចកេងបេពនធរៀបចភមសាសតេនងបេពនធរៀបចផេនការបេើបេេសដធល នៅតាមកមេតរដឋបាលនានា �������������������������������������������������������������������������������������������������27

តារាង១.៥៖ មខរបរឬបេភពចណលសខានៗរបសបេជាពលរដឋដេលរសនៅតាមសហគមនកេកេកនងទកេង��������������44

តារាង៣.១៖ សងខេបអនសាសនជាអាទភាពសមេេបទកេងភនពេញ �������������������������������������������������������������������54

របភាពរបភាព១.១៖ ភាគរយបេជាជនកនងទកេង(%)ធៀបនងផសសសមេេបបេជាជនមានេកចណចដៅ នៅកមេតសកលឆានេ២០១៤������������������������������������������������������������������������������������������������16

របភាព១.២៖ ចេករបៀងសេដឋកចចភាគខាងតេបងនេមហាអនតបនទនលេមេគងគនងតបនទកេងរបសបេទេសកមពជា �����������16

របភាព១.៣៖ វសាលភាពនេទកេងភនពេញកនងឆានេ១៩៩០ ������������������������������������������������������������������������������17

របភាព១.៤៖ វសាលភាពនេទកេងភនពេញកនងឆានេ២០១៥ ������������������������������������������������������������������������������17

របភាព១.៥៖ ពេបេទលរាជធានភនពេញ ����������������������������������������������������������������������������������������������������18

របភាព១.៦៖ របាយបេជាជនកនងទកេងភនពេញបេងចេកតាមខណឌ �������������������������������������������������������������������18

របភាព១.៧៖ ការពេយាករពចននបេជាជនកនងទកេងភនពេញ ������������������������������������������������������������������������������19

របភាព១.៨៖ រចនាសមពនធរបសសាលារាជធានភនពេញ �����������������������������������������������������������������������������������22

របភាព១.៩៖ ចណលរបសសាលារាជធានភនពេញ២០១២-២០១៧(គតជារៀល) �����������������������������������������������23

របភាព១.១០៖ពតមានលអតអពការបាេនបេមាណចណលពនធសមេេបឆានេ២០១៧ �������������������������������������������������24

របភាព១.១១៖ចណលរបសសាលារាជធានភនពេញធៀបនងខេតត២៤ផេសេងទៀត(គតជាលានរៀល) �������������������������24

ផនរកទ៣៖អាទភាពសមររបបងកើនភាពបរកតបរជរងនរនតរភាពនងបរយាបននរបសទករង ��������������������������� 543>1សេចកតផតើម ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������54

3>2កេលអសាថេបននងលើកកមពសអភបាលកចច ����������������������������������������������������������������������������������������56

3>3កេលអការងាររៀបចកេងនងការអនវតត ��������������������������������������������������������������������������������������������58

3>4វនយោគលើហេដឋេរចនាសមពនធទកេងបេកបដោយនរនតរភាព ��������������������������������������������������������������������62

3>5ការធានាអភកេមបេកបដោយបរយបនន ��������������������������������������������������������������������������������������������72

ឧបសមពនធ ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 79

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា2

បអបបរអបទ១៖ សេវាហេដឋេរចនាសមពនធទកេងដេលមានកមេតខសៗគនេកនងទកេងភនពេញ ��������������������������������������������9

បរអប១.១៖ ផេនការគោលសតពបេពនធគមនាគមនរាជធានភនពេញរៀបចដោយJICA �����������������������������������������30

បរអប១.២៖ សាថេនភាពបចចបេបនននេចញចើមថនលសមេេបថមើរជើងកនងទកេងភនពេញ �������������������������������������������������33

បរអប១.៣៖ បេជាជនកេកេកនងទកេងនងតបនតាងទលនៅមនរៀបរយកនងទកេងភនពេញ ������������������������������������41

បរអប២.១៖ បញហេបេឈមពាកពនធនងការសមេបសមេលសេវាដកជញជនសាធារណៈ �������������������������������������������48

បរអប២.២៖ បលងគោលរាជធានភនពេញ២០៣៥ �����������������������������������������������������������������������������������������50

បរអប២.៣៖ ការអភវឌេឍអចលនទេពេយដោយពមានការសមេបសមេល���������������������������������������������������������������51

បរអប២.៤៖ សមតថភាពរៀបចកេង ��������������������������������������������������������������������������������������������������������51

បរអប៣.១៖ ករណសកេសា-បេើបេេសICTដើមេបបងកើនចណលរបសរដឋបាលថនេកកេេមជាតកនងបេទេសតងហេសានៀ������ 56

បរអប៣.២៖ ឧទាហរណបងាហេញពអាជាញេធររៀបចកេងរបសទកេងធៗ ��������������������������������������������������������������57

បរអប៣.៣៖ ករណសកេសា-ការរៀបចកេងកនងបេទេសសងហបរ ������������������������������������������������������������������������60

បរអប៣.៤៖ ករណសកេសា-ការរៀបចកេងនៅទកេងតកេយបេទេសជបន ����������������������������������������������������������64

បរអប៣.៥៖ ករណសកេសា-ការសាតេរសហគមននៅទកេងសេអលបេទេសករេ ��������������������������������������������������69

បរអប៣.៦៖ គមេេងអភវឌេឍនទកេងNingboបេកបដោយចរភាព-ការផលេសបតរមខមាតតបនសាធារណៈ កនងទកេងការធវើដណើរកនងទកេងនងការកាតបនថយហានភយនេទកជនន ���������������������������������������71

បរអប៣.៧៖ ការកេលអការធវើដណើរនងការបងកើនដងសតេ៖ករណសកេសាទកេងហងកង �������������������������������������71

បរអប៣.៨៖ ករណសកេសាបេពនធរថយនតកេងសាធារណៈ(BRT)នងកណេទមេងរថយនតកេងនង ភាពងាយសេលកនងការធវើដណើរទៅដលកនលេងធវើការកនងទកេងបកតាបេទេសកឡប �������������������������73

បរអប៣.៩៖ ហេដឋេរចនាសមពនធទកេងសមេេបសហគមនដេលមានចណលទាប �������������������������������������������������77

របភាព១.១២៖ការរៀបចនងការគេបគេងកេងនៅកមពជា ��������������������������������������������������������������������������������26

របភាព១.១៣៖បលងគោលរាជធានភនពេញ២០៣៥(បលងបេើបេេសដធល) ����������������������������������������������������������������28

របភាព១.១៤៖ កណើនយនយនតកនងរាជធានភនពេញចនលេះពឆានេ១៩៩០ដល២០១២ ��������������������������������������������29

របភាព១.១៥៖ការបេេបេលលេបឿននេការធវើដណើរចនលេះពឆានេ២០០១ដល២០១២ ����������������������������������������������29

របភាព១.១៦៖គនលងផលវរថយនតកេងសាធារណៈបចចបេបនន ����������������������������������������������������������������������������������32

របភាព១.១៧៖គនលងផលវរថយនតសាធារណៈ១០ខេសេដេលសនើឡើង ����������������������������������������������������������������������32

របភាព១.១៨៖រោងចកេសអាតទកកនងទកេងភនពេញ �������������������������������������������������������������������������������������36

របភាព១.១៩៖គេសារដេលទទលបានទកសាអេតបេើបេេសកនងទកេងភនពេញ(%) ���������������������������������������������������37

របភាព១.២០៖គេសារដេលបេើបេេសសេវាបេមលសរាម(%) ��������������������������������������������������������������������������37

របភាព១.២១៖ការអភវឌេឍទេងទេេយធកនងទកេងភនពេញ ��������������������������������������������������������������������������������39

របភាព១.២២៖ការបេងចេកគេសារដេលតេវបានកណតអតតសញញេណថជាគេសារកេកេលអតទៅតាមសងាកេត ����������������42

របភាព១.២៣៖ផេនទបងាហេញពទតាងគេសារកេកេកនងទកេងភនពេញឆានេ២០១៥ �����������������������������������������������������43

របភាព៣.១៖ អភកេមរៀបចកេងដេលមានលកខណៈគេបជេងជេេយ ����������������������������������������������������������������59

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 3

សចកតថលងអណរគណ

របាយការណនេះតេវបានរៀបចដោយកេមការងាររបសធនាគរពភពលោកដចជាJudyL.Baker(បេធានកេមការងារនងបេធានកេមសេដឋវទ)NatsukoKikutake(អនកឯកទេសទកេង)SarahXinyuanLin(អនកវភាគទកេង)ErikCaldwellJohnson(អនកឯកទេសជានខពសខាងអភវឌេឍនសងគម)លោកយនសរយ(ទបេកេសាជាត)នងអណារយេ(ជនយការកមមវធ)នេកមមវធការអនវតតជាសកលសមេេបភាពធនសងគមតបនទកេងនងតបនជនបទ(GSURR)។

យោបលសមេេបរបាយការណនេះតេវបានផតលដោយសហការដេលជាអនកជយពនតេយឯកសារនេះដចជាJonKherKaw(អនកឯកទេសជានខពសខាងអភវឌេឍនទកេងនេកមមវធGSURR),BarjorMehta(បេធានកេមអនកឯកទេសខាងទកេងនេកមមវធGSURR) នង Madhu Raghunath (បេធានកេមកមមវធ EACVF) នង Rawong Rojanvit (មនតេបេតបតតការ) នងLouiseScura(បេធានកេមកមមវធ)។

ការអនវតតការងារកេេមកមមវធនេះតេវបានធវើឡើង កេេមការណេនារបស Abhas Jha អនកគេបគេងការអនវតតការងារ (GSURR)បេចាតបនអាសបពាេនងបាេសហវច,IngunaDobraja(នាយកបេចាបេទេសកមពជា),SamehWahba,បេធានកមមវធ GSURR, Ulrich Zachau (នាយកបេចាបេទេសនេកមមវធ EACTF) នង Ede Jorge Ijjasz-VasquezនាយកជានខពសនេកមមវធGSURR។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា4

អនសសរណៈ សមបអនក តាកតង គោលនយោបាយ នៅ កមពជា

អនសេសរណៈនេះគជាការណេនាអពរបាយការណសតពការអភវឌឍទកងកនងរាជធានភនពញបទសកមពជា។របាយការណនេះបងាហេញពបញហេបេឈមដេលកពងមាននាពេលបចចបេបនន នងផតលអនសាសនជាអាទភាព ដើមេបឱេយទកេងនេះអាចសមេេចបាននវកណើនបេកបដោយនរនតរភាពនងបរយបនន។ពមានបេទេសណាបានសមេេចកណើនសេដឋកចចកនងកមេតខពសដោយពមានការអភវឌេឍ នងការពងេកទកេងឡើយ ហើយភសតតាងដេលបានពបេទេសនានាទទាងសកលលោកបងាហេញថការអភវឌេឍ នងការពងេកទកេងនាមកនវឱកាសយេងចេើនសមេេបសមេេចបាននវកណើនកាតបនថយភាពកេកេនងបងកើនគណភាពនេជវត។បនតេបេសនបើការអភវឌេឍទកេងធវើឡើងដោយពមានការរៀបចផេនការតេមតេវនះទេ ទកេងនងជបបេទះបញហេបេឈមជាចេើន ដចជាការបពលបរសាថេនការកកសទះចរាចរណភាពកេកេវសមភាពនងបទលមើសនានាជាមនខាន។

ទកេងភនពេញបានសមេេចនវកណើនគរឱេយកតសមាគេលកនងរយៈពេល១០ឆានេចងកេេយនេះហើយបចចបេបនននេះមានបេជាជនជត២លាននាកកពងរសនៅកនងទកេងដេលបនតពងេកខលនបនតចមតងៗមយនេះ។ការទទលបានសេវាជាមលដឋេននៅមានកមេតខសៗគនេ ជាមយនងបញហេបេឈមជាចេើនពាកពនធនងបេពនធល ការសអាតទកសអយ ការដកជញជនជាសាធារណៈ នងសណលរង។ បលងគោល២០៣៥បេកបដោយមហចឆតារបសទកេងនេះ បានដកចេញនវចកខវសយជាយទធសាសតេដើមេបសមេេចកណើនបនតេយទធសាសតេនេះពទានមានផេនការបេើបេេសដធលលអត នងកេបខណឌបទដឋេនគតយតត សមេេបគទេដលការអនវតតឡើយ។កនងពេលជាមយគនេការហរចលនវការវនយោគពបរទេសបានរមចណេកធវើឱេយកណើនកនងទកេងកើតឡើងទនេះបនតចទនះបនតចដេលរតតេដកសមាពេធបនថេមទៀតលើហេដឋេរចនាសមពនធរបសទកេង។

ការអភវឌេឍ នងការពងេកទកេងរបសបេទេសកមពជាកើតឡើងកនងអតេេទាបជាងអវដេលគេរពងទក សមេេបកណើនផលតផលសរបកនងសេក(ផសស)របសបេទេសនេះដេលបងាហេញថលេបឿននងវសាលភាពនេការអភវឌេឍនងការពងេកទកេងទនងជានងបនតមានការកើនឡើង។ដចនេះជាការសខានណាសដេលចាបាចតេវមានបេពនធ នងសាថេបនដើមេបបងកលកខណៈឱេយមានការរៀបចផេនការ នងគេបគេងកណើនកនងទកេងឱេយបានទានពេលវេលា ដើមេបកឱេយទកេងភនពេញ នងទកេងផេសេងទៀតតេវជាបគងកនងគនលងនេកណើនដេលពមាននរនតរភាព។ ដើមេបសមេេចគោលដៅនេះ របាយការណនេះសមផតលនវអនសាសនទលទលាយដចខាងកេេមសមេេបបេទេសកមពជា៖

� កែលអសថែបន នង លើក កមពស អភបាលកចច៖ សាថេបនដេលដណើរការបេកបដោយបេសទធភាព គមានសារៈសខានយេងខាលេងសមេេបការអភវឌេឍ នងការគេបគេងទកេង។បេសនបើពមានការពងេងសមតថភាពសាថេបនទេ ទកេងភនពេញ នងទកេងផេសេងទៀតបេេកដជាអភវឌេឍ ដោយគមេនការសមេបសមេល នងហើយការអភវឌេឍនងកើតឡើងកនលេងនេះបនតចកនលេងនះបនតចជាមនខាន ដេលនាឱេយមានការដកសមាពេធបនថេមលើហេដឋេរចនាសមពនធ នាឱេយមានការសាងសងអគរគមេនសណាតេបធានេបនងការកកសទះចរាចរណ ធវើឱេយទកេងកានតេរងគេេះដោយសារការបេេបេលអាកាសធាត នងបងកើតបរសាថេនកនងទកេងដេលបេជាពលរដឋពបាករសនៅ។ ខណៈពេលដេលគនតផតចផតើមផតេតលើវមជេឈការរបសបេទេសកមពជា គជាការបោះជហានទៅមខយេងសខានសមេេបបេទេសនេះវសាលភាពសមេេបពងេងសមតថភាពជាពសេសនៅថនេកមលដឋេននៅតេមានដើមេបបញជេកឱេយកានតេចេបាសពតនាទ នងការទទលខសតេវរវាងកេសងសាថេបនពាកពនធនានា នងសាលារាជធានភនពេញ នងកេលអការសមេបសមេលសកមមភាពនានាពាកពនធនងការរៀបចផេនការ នងការគេបគេងទកេង។ ខណៈពេលដេលការដកឱេយអនវតតនវកេបខណឌបទដឋេន គតយតតនានា គជាចណចដសខាន អវដេលសខានដចគនេផងដេរនះ គតេវធានាយេងណាឱេយកេសងពាកពនធ នងរដឋបាលមលដឋេនទទលបានការកសាងសមតថភាព នងការបពាកបបនបចចេកទេស ដើមេបអនវតតតនាទ នងការទទលខសតេវដេលជាភារកចចរបសពកគេ។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 5

� កែលអការរៀបច នង ការអនវតតផែនការ៖ដើមេបសមេេចចកខវសយរយៈពេលវេងដចដេលមានចេងកនងផេនការគោលឆានេ២០៣៥ចាបាចតេវមានការពងេងបទដឋេនគតយតត នងកេបខណឌចេបាប ដេលផតលនវភាពអនគេេះ ដណើរការរៀបចផេនការទកេងដេលមានសេេប នងសមតថភាពបចចេកទេសសមេេបអនវតត។ ដណើការរៀបចបលងគោលដេលមានលកខណៈគេបជេងជេេយដេលមានបញចលបលងបេើបេេសដធលដេលមានលកខណៈលអត ផអេកទៅតាមបលងគោលតាមវសយដេលមានសេេប (ដចជា បលងគោលបេពនធដកជញជនកនងទកេងឆានេ ២០៣៥ បលងគោលបេពនធលរដោះទកភលៀង នងបេពនធល ឆានេ ២០៣៥ នងផេនការយទធសាសេតសតពទកេងបេតង២០១៦-២០៣៥)គជាដណើរការដេលសខាននងចាបាចដើមេបធានាយេងណាឱេយការរៀបចបលងបេើបេេសដធលផេនការសតពការអភវឌេឍហេដឋេរចនាសមពនធនងការផតលសេវាអាចតាមទានលេបឿននេកណើនបេជាជន។ចណចសខានមយទៀត គតេវផតលការលើកទកចតតឱេយមានការអភវឌេឍទកេងបេបបេមលផតតាមកនលេង ដើមេបចៀសផតពគនលងនេកណើនទកេងដេលគមេនបេសទធភាព។ វធានសមេេបកណតឱេយបានចេបាសលាសពការបេើបេេសដធល អាទភាពសមេេបការវនយោគ វធានការការពារផលបះពាល នងបទដឋេនបចចេកទេសនានា អាចដកឱេយអនវតត ដោយបេើបេេសដណើរការតាមបេបចលរម ផអេកតាមភសតតាងជាកសតេង ដើមេបបងកើនតមាលេភាព ភាពអាចពេយាករបាន នងគណនេយេយភាព នេដណើរការរៀបចផេនការ នងអភវឌេឍន។ការរៀបចផេនការភមសាសតេតាមមលដឋេនដោយមានការគតគរវេងឆាងេយ នងធវើសមាហរណកមមតា ម ខេសេបណតេយផងនងខេសេទទងជាមយនងផេនការអភវឌេឍនហេដឋេរចនាសមពនធនងជយធានាឱេយមានការបពេញតមេវការសេវាជាមលដឋេននានា។

� ការវនយោគ លើ ហែដឋែរចនាសមពនធ ទកែង បែកប ដោយ ចរភាព៖ដើមេបឆលើយតបចពោះតមេវការរបសទកេង នងបងកើតនវបរយកាសដេលអាចបងកើនភាពអាចរសនៅបាន នងភាពបេកតបេជេង ការវនយោគតាមវសយលើហេដឋេរចនាសមពនធជាមលដឋេនកនង ទកេងអាចធវើបានកានតេបេសើរបេសនបើមានការតមេងទសដោយបលងគោលដេលមានលកខណៈគេបជេងជេេយ។អភកេមតាមទតាង ដេលធវើការពចារណាមនតេមតេហេដឋេរចនាសមពនធបណណេះទេ បនតេថេមទាងការអភវឌេឍសេដឋកចច នងការបងកើតការងារទៀតផងនះ អាចផតលនវសកាតេនពលយេងចេើន សមេេបទកេង។ ការជមេញឱេយមានការចលរម នងការវនយោគពវសយឯកជនដើមេបពនលឿននងធានានរនតរភាពការអភវឌេឍទកេងកមានសារៈសខានផងដេរដើមេបសមេេចឱេយបាននវពពធភាពថមភាពនងតលេយភាពសងគមសេដឋកចចដេលវសយសាធារណៈតេឯងមនអាចសមេេចបាន។

� ធានាឱែយមានការអភវឌែឍ នង ការពងែកទកែង បែកប ដោយ បរយាបនន៖ វសមភាពកនងទកេងបងកការគរាមកហេងដលនរនតរភាពនងអាចនាឱេយមានការបេកបាក នងជមលេះកនងសងគម។ គោលនយោបាយលើកកមពសបរយបននសេដឋកចច ភមសាសតេ នងសងគម អាចផតលលទធភាពឱេយបេជាជនដេលមានចណលទាបអាចចលរមពេញលេញកនងទផេសារការងារ នងបងកើនលទធភាព របសពកគេកនងការទទលបានការងារធវើ នងទទលសេវា នងការទទាតសណងនានា។ ដើមេបធានាឱេយមានការឆលើយតប នងគតគរឱេយបានសមសេបពតមេវការមលដឋេន (ជាពសេស តមេវការរបសបេជាពលរដឋកេកេកនងទកេង) ចាបាចតេវតេមានការជមេញឱេយមានការចលរមឱេយបានទានពេលវេលា នងជាបជាបេចាពអនកពាកពនធនានា ដចជាកេសងពាកពនធ រដឋបាលមលដឋេន (សាលារាជធានភនពេញខណឌនងសងាកេត)វសយឯកជនសងគមសវលនងអងគការមនមេនរដឋេភបាល។អវដេលសខានផងដេរគតេវមានការផេសពវផេសាយពតមានឱេយបានទលទលាយដលអនកពាកពនធនានា នងតេវធានាថរដឋបាលមលដឋេនពតជាមាន សមតថភាពគេបគេេនសមេេបអនវតតវធានការការពារចាបាចនានា។

ទកេងដេលមានការរៀបចផេនការបានលអ ផតលលទធភាពឱេយគេអាចទទលបានបេយោជនសងគម-សេដឋកចចយេងពេញលេញពការអភវឌេឍ នងការពងេកទកេង នងអាចបងកើតនវតបនកេងបេកបដោយភាពរសរវក គរជាទចងរសនៅ។ ការធានាឱេយមានការបងកើតបរយកាសអណយផល សមេេបកណើនទកេងបេកបដោយនរនតរភាពកនងទកេងភនពេញគជាដណើរការរយៈពេលវេងបនតេអវដេលអាចធវើបានជាមយនងការបតេជាញេចតតខពសពអនកនងសមភាគរបសអនកកដចជាពបេជាពលរដឋនងវសយឯកជន។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា6

សចកតសងខបរម

បេទេសកមពជាកពងសថតនៅលើរបតផលវដសខានកនងដណើរការអភវឌេឍននងពងេកទកេងរបសខលនជាមយនងឱកាសជាចេើនសមេេបបងកើតទកេងដេលមានភាពបេកតបេជេងនរនតរភាពនងបរយបនន។ការអភវឌេឍទកេងភនពេញមានសារៈសខានជាពសេសដោយហេតថនេះគជាទកេងធជាងគេ នងមានការអភវឌេឍឆាបរហសជាងគេ កនងបេទេសហើយកជាចេកផលវទនាកទនងជាមយនងសេដឋកចចសកលលោកផងដេរ។ការបមលេងខលនពទកេងដេលខទចខាទេដោយសារជមលេះ នងអសថរភាពទៅជាមជេឈមណឌលទកេងដេលពងេកខលន នងមានការអភវឌេឍសេដឋកចចយេងឆាបរហសបេបនេះ គជាសមទធផលគរឱេយកតសមាគេល។ទោះជាយេងណាកដោយកណើននេះកនាមកនវបញហេបេឈមមយចននផងដេរដោយសារតេសកមមភាពជាចេើនកើតឡើងដោយគមេនផេនការតេមតេវនងគមេនធនធានគេបគេេនសមេេបផតលហរញញបេបទានបពេញតមេវការផនេកហេដឋេរចនាសមពនធ ដេលកើតឡើងពេមគនេជាមយនងកណើនដឆាបរហសបេបនេះ។ តាមរយៈការបងកើនការផតេតការយកចតតទកដកលើការរៀបចផេនការទកេង ការបងកើនសមតថភាពពងេង ការអនវតត នងការវនយោគលើហេដឋេរចនាសមពនធទកេង ទកេងនេះនងអាចបងកើតឱកាសជាចេើនសមេេបបងកើតការងារសមេលដលការធវើដណើររបសបេជាពលរដឋ ធវើឱេយទកេងកាលេយជាកនលេងគររសនៅ នងបងកើតនវភាពសខដមរមនាកនងសងគម ដេលមានឥទធពលដលបេជាជនរសនៅកនងទកេងរាបទសវតេសរទៅមខទៀត។

របាយការណនេះបងាហេញដោយសងខេបអពបញហេសខានៗជវញការអភវឌេឍនងការពងេកទកេងភនពេញកនងនាមជាទកេងធជាងគេ នងមានការរកចមេើនជាងគេរបសបេទេសនេះ។ ផនេកទមយបងាហេញពបរបទជវញការអភវឌេឍ នងការពងេកទកេង ការរៀបចសាថេបននងហរញញវតថ ការរៀបចផេនការទកេង ការផតលសេវាកនងទកេង នងបញហេនរនតរភាព នងវសមភាព។ ផនេកទពរផតេតការយកចតតទកដកលើឧបសគគសខានៗចនន៣ដេលរារាងមនឱេយមានការអភវឌេឍ នងការពងេកទកេងបេកបដោយបេសទធភាព ហើយផនេកទ៣រៀបរាបពអាទភាពដើមេបឱេយទកេងភនពេញកាលេយជាទកេងបេកបដោយភាពបេកតបេជេងចរភាពនងបរយបនន។

ភនពរញ៖ទករងដរលមានការរកចមរើនយារងឆាបរហស

ការអភវឌេឍ នងការពងេកទកេងភនពេញ មានការកើនឡើងយេងឆាបរហស ហើយកនងឆានេ ២០១០ ឃចនន ២០ មកពខេតតមយផេសេងទៀតតេវបានកាតចលមកកនងទកេងនេះដេលនាឱេយកេឡាផទេរបសទកេងនេះកើនឡើតជតពរដង។ចននបេជាជនកនងទកេងនេះកមានការកើនឡើងចេើនផងដេរដោយមានការបាេនបេមាណថបេជាជនមានចននជត២លាននាក(បើទោះបជាជរឿនចងកេេយបផតធវើ ឡើងកនងឆានេ ២០០៨ កដោយ)។ បនតេ កណើនឆាបរហសបេបនេះកើតឡើងដោយភាគចេើនពមានផេនការចេបាសលាសដេលជាលទធផលនាឱេយមានការពងេកទកេងផងនងមានកណើនចរាចរណនងការកកសទះចរាចរណផង។

បើទោះបជាមានផេនការចេបាបនងកេបខណឌនៅថនេកជាតនងថនេកកេេមជាតជាចេើនពាកពនធនងការអភវឌេឍទកេងនងការគេបគេងដធលកដោយ បញហេពាកពនធនងការរៀបចសាថេបនដេលនៅមានលកខណៈរាយបាេយ នងសមតថភាពអនវតតបទដឋេនគតយតតនងសមតថភាពបចចេកទេសនៅមានកមេតគជាកតាតេដេលបនទចបងាអេកដលការអនវតត។បលងគោលរាជធានភនពេញ២០៣៥បានដកចេញនវទសដៅយទធសាសតេដេលមានលកខណៈទលទលាយ បនតេផេនការនេះពបានចេងលអតអពការបេើបេេសដធល ឬផេនការអនវតតជាដណាកកាលៗនះទេ។បលងគោលតាមវសយផេសេងៗនងការសកេសាសមទធលទធភាពតេវបានរៀបចឡើងកនលងមកដោយ មានការគទេពអនកផតលជនយបើទោះបជាពមានសាថេបនសមេេបពនតេយគេបគេងលើការអនវតតផេនការនងការសកេសាទាងអសនេះកដោយ។

កចចខតខបេងបេេងធវើវមជេឈការកនងបេទេសនេះបានផទេរការទទលខសតេវជាបណតើរៗពថនេកជាត ទៅថនេកកេេមជាត ដេលបេសនបើមានការគេបគេងបានលអ អាចផតលនវអតថបេយោជនយេងចេើន ជាពសេស កនងការធានាយេងណាឱេយការសមេេចចតត

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 7

នានាធវើឡើងសេបទៅតាមតមេវការនៅមលដឋេន។បចចបេបននការផតលសេវាកនងទកេងភនពេញជបនងបញហេបេឈមនងចណចខវះខាតជាចេើនកនងវសយសខានៗនមយៗ ដចជា គមនាគមន បេពនធលរដោះទកភលៀង បេពនធលទកសអយ នងការសអាតទកសអយជាដើម។ ការផគតផគងទកធវើឡើងដោយអាជាញេធរសវយតមយ ដេលមានឈមេះថរដឋេករទកសវយតកេងភនពេញ ដេលទទលបានជោគជយយេងចេើន សមេេបផតលជាបទពសោធនដលវសយផេសេងទៀត។ ខណៈពេលដេលបញហេជាកលាកអាចមានលកខណៈខសៗគនេតាមវសយ ការផតលហេដឋេរចនាសមពនធជារមនៅមានកមេតនៅឡើយ ហើយបទដឋេនគតយតត នងសមតថភាពពងេងការអនវតតបទដឋេនគតយតតទាងនេះនៅមានកមេតខេសាយខាលេង។នេះនាឱេយផលវតេវកកសទះងាយលចលងរងការបពលបរសាថេននងធវើឱេយមានបញហេកងវះសេវាជាមលដឋេនជារម។ បញហេជាចេើនកនងចណមបញហេទាងនេះបងកផលបះពាលខាលេងជាងគេដលសហគមនដេលមានចណលទាប។

បើទោះបជាពមានទនននយពេញលេញសមេេបការសកេសានេះកដោយធនធានហរញញបេបទានមានកមេតសមេេបសេវាជាមលដឋេន កនងទកេង បានកាលេយជាបញហេចោទមយ។ ទកេងភនពេញរកចណលបានពបេភពជាចេើន សមើនងបេមាណជា ៧០ ភាគរយ នេ ចណលជាត ដេលមានបេភពពថនេកកេេមជាត។ ចណលនេះតេវចេករលេកជាមយនងសាថេបនផេសេងទៀតទទាងបេទេស ដេលនាឱេយមានភាពតានតងខលះរវាងទកេងនេះនងរដឋេភបាលថនេកជាត។

កនងពេលជាមយគនេ ការហរជននេការវនយោគដោយផទេលពបរទេសនាឱេយមានការអភវឌេឍលនៅដឋេនឯកជន នងការអភវឌេឍអចលនទេពេយពាណជជកមមជាទេងទេេយធកនងទកេងភនពេញដេលភាគចេើនផតេតលើអនកដេលមានជវភាពកមេតមធេយមនងកមេតខពស ដេលចេះតេកើនចននជាបនតបនាទេប។ បនតេ ការអភវឌេឍទាងនេះពបានផតេតការយកចតតទកដកលើការភាជេបទនាកទនងរវាងតបនអភវឌេឍនលនៅដឋេន នងអចលនទេពេយទាងនេះជាមយហេដឋេរចនាសមពនធគមនាគមនកនងទកេង ឬផលបះពាលដេលកើតឡើងលើហេដឋេរចនាសមពនធដេលមានសេេប ឬការផតលសេវាជាមលដឋេនដលបេជាពលរដឋកេកេ។ ពមានការតមេវឱេយតបនអភវឌេឍទាងនេះមានអាងសតកលាមកឬបេពនធលរដោះទកភលៀងដោយខលនឯងហើយកពមានការកណតពសតងដឬលកខខណឌបចចេកទេសឱេយអនវតតតាមដេរ។នេះកានតេដកសមាពេធបនថេមទៀតលើសេវាដេលកពងតេមានកមេតរចទៅហើយកនងទកេងភនពេញ។ទោះជាយេងណាកដោយ តបនតាងទលនៅទាងនេះនៅពទានអាចឆលើយតបបានចពោះតមេវការលនៅដឋេនតមលេសមរមេយយេងចេើននៅឡើយទេ។

ការអភវឌេឍបេកបដោយចរភាពតេវបានគេទទលសាគេលកានតេចេើនឡើងថជាបញហេដសខានមយ សមេេបទកេងនេះ ហើយកាលពពេលថមៗនេះ ផេនការយទធសាសេតសតពទកេងបេតងតេវបានរៀបចឡើង សមេេបទកេងភនពេញ ដោយមានដកបញចលសណើបញជគមេេងបេតងដេលមានសកាតេនពលយេងចេើន សមេេបទកេងនេះ។ បនតេ ដចគនេនងផេនការដទេទៀត ដេលរៀបចឡើងដោយបេើបេេសថវការបសអនកផតលជនយដេរធនធានហរញញបេបទានសមេេបអនវតតផេនការនេះនៅតេជាបញហេបេឈម។

ការវនយោគលើហេដឋេរចនាសមពនធជាចេើន នងផតលផលធធេងបផតដលសហគមនចណលទាប ដេលកពងជបការលបាកខាលេងកនងជវភាពរសនៅរបសខលនជាពសេសសហគមនកេកេកនងទកេងដេលតេវបានរកឃើញថជាសហគមនដេលមានតមេវការចេើនជាងគេ (សហគមនជាចេើនសថតនៅតាមខណឌជាយកេង)។បេជាពលរដឋតាមសហគមនទាងនេះមានលទធភាពតចតចបផតកនងការបេើបេេសហេដឋេរចនាសមពនធនានា ពកគេរសនៅឆាងេយពកនលេងដេលមានការងារ នងសេវាដេលពកគេតេវការ ហើយក បេឈមមខខាលេងបផតជាមយនងការលចលងផងដេរ។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា8

បរអបទ១៖សរវាហរដឋររចនាសមពនធទករងដរលមានកមរតខសៗគានរកនងទករងភនពរញ

ហែដឋែរចនាសមពនធគមនាគមន៖ ចននយនយនតដេលតេវបានចះបញជ បានកើនចននយេងចេើន នៅពេលដេលបណាតេញផលវថនលនៅមានសមតថភាពនៅមានកមេតនៅឡើយហើយទាមទារឱេយមានការជសជលកេលអជាចេើន។មធេយាបាយធវើដណើរសាធារណៈទើបតេតេវបានដកឱេយអនវតតសាកលេបងបណណេះហើយចននអនកបេើបេេសមធេយាបាយសាធារណៈទាងនេះនៅមានតចតច ដោយសារតេចរាចរណពមានសាថេនភាពលអបេសើរ កាលវភាគមនទៀងទាត នងរថយនតកេងដេលបេើមានគណភាពទាប។ កងវះការភាជេបទនាកទនងរវាងទតាងចេញដណើរដបង នងទតាងចងកេេយ កជាកតាតេដេលបងកការរារាងដលការបេើ បេេសមធេយាបាយធវើដណើរសារធាណៈផងដេរ ជាពសេស ដោយសារតេភាពងាយសេលនេការធវើដណើរពកនលេងមយទៅកនលេងមយតាមរយៈទោចកេយនយនតនងរមកកងប(ទកទក)។បើតាមផេនការនងមានការបនថេមរថយនតកេងចនន១៨០គេឿងទៀតដើមេបដោះសេេយបញហេមយចននដេលរកឃើញកនងកឡងពេលអនវតតសាកលេបងនេះ។ជមេើសផេសេងទៀតដចជារថយនតកេងអគគសន បេពនធតាកសតាមផលវទក នងរថភលើងអាកាស កកពងតេវបានពចារណាផងដេរ ដើមេបសមេលដលបញហេកកសទះចរាចរណមយចនន។

បែពនធ លរដោះទកភលៀង៖ ទកេងភនពេញងាយរងការលចលងខាលេង ដោយសារតេបណាតេញលរដោះទកភលៀង នងបណាតេញលទកសអយពគេបគេេនដើមេបបពេញតមេវការកនងទកេងទាងមលបានលើកលេងតេខណឌកណាតេលកេងចននបនដេលបានទទលបេយោជនពជនយរបសអនកផតលជនយ។ ផទយទៅវញ តបននៅសេសសលផេសេងទៀតកនងទកេងពមានបេពនធលរដោះទកភលៀង នងបេពនធការពារទកជននពេញលេញឡើយ ដេលនាឱេយទកេងនេះងាយរងគេេះដោយសារតេការលចលងដេលឧសេសាហកើតឡើងញកញាប។ បលងគោលបេពនធលរដោះទកភលៀងតេវបានរៀបចឡើងដោយ JICA បនតេមនទានមានការកណតឱេយបានចេបាសលាសនៅឡើយពសាថេបនដេលនងមានតនាទដកនាការអនវតតផេនការនេះ។

បែពនធ លទកសអយ នង ការសអាតទកសអយ៖ បចចបេបនននេះនៅមនទានមានបេពនធសអាតទកសអយជាផលវការកនងទកេងភនពេញនៅឡើយទេ។ទកសអយនងទកសណលផេសេងទៀតហរលាយឡជាមយនងទកភលៀងតាមបេឡាយលមានគរបនងបេឡាយលបើកចហជាចេើនដេលបនាទេបមកហរចលទៅកនងទនលេ បងនងដទនាបលចទករបសទកេងនេះ។បនថេមពលើកងវះហេដឋេរចនាសមពនធការពមានបទដឋេនគតយតតនងការពងេងការអនវតតនាឱេយទកសអយដេលពបានឆលងកាតការសអាតតេវហរចលទៅកនងទនលេបងធមមជាត ដេលបងកជាការគរាមកហេងដលបរសាថេនទកេង ជាពសេស ដលបេជាពលរដឋដេលរសនៅតាមតបនចណលទាបជវញបេឡាយល នងបងបរនានា។ ខណៈពេលដេលការសកេសាកេេមការឧបតថមភរបសអនកផតលជនយនានាបានបងាហេញឱេយឃើញពតមេវការនេការសអាតទកសណល នងទកសអយកនងទកេងភនពេញ មានការសមេេចវឌេឍនភាពបានតចតចបណណេះកនងការផតលហរញញបេបទានដលការវនយោគទាងនេះ។

ការបែមលសណលរង៖ កេមហនឯកជនមយបានទទលកចចសនេយាជាអនកផតលសេវាបេមលសណលរងតេមយគតរយៈពេល៤៩ ឆានេ បើទោះបជាមានកចចខតខបេងបេេងធវើការកេសមេលកដោយ។ សេវានេះមានលកខណៈរដបរដបខាលេង ដោយសារតេការកកសទះចរាចរណបញហេកមាលេងពលកមមនងការរកចមេើនយេងឆាបរហសរបសទកេងដេលធវើឱេយមានសណលរងរហតដល១០0-២០០តោនមនតេវបានបេមលជារៀងរាលថងេកនងទកេងភនពេញហើយចងកេេយសណលរងទាងនេះតេវបានគេដតឬកបចោលឬដកចោលលើផលវតេមតង។ការចោលសណលរងទៅកនងបណាតេញលធវើឱេយបញហេពាកពនធនងបេពនធលរដោះទកភលៀងនងការពារទកជននកានតេធងនធងរបនថេមទៀត។

ការផគតផគងទក៖ការផគតផគងទកកនងទកេងភនពេញបានទទលជោគជយយេងចេើនមយផនេកធដោយសារតេការដកនារបសរដឋេករទកសវយតកេងភនពេញដេលជាសាថេបនសវយតទទលថវកាពអនកផតលជនយនានា។ដោយសារតេមានការផលេសបតររបៀបទទលហរញញបេបទានសមេេបសាថេបនរដឋ ធនធានហរញញបេបទានតេវឆលងកាតតាមកេសងវញ ដេលនាឱេយមានការពនេយារពេលការអនវតតគមេេងជាចេើន។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 9

ឧបសគគចពោះការពងរកនងការអភវឌរឍទករងបរកបដោយបរសទធភាព

ចកខវសយនេការពងេកនងការអភវឌេឍទកេងភនពេញបេកបដោយបេសទធភាពមានចណចពាកពនធនងភាពបេកតបេជេងនរនតរភាពនងបរយបនន។ដើមេបសមេេចគោលដៅទាងនេះបញហេសខានៗចននបតេវបានកណតថជាឧបសគគចពោះការពងេកនងការអភវឌេឍទកេងបេកបដោយបេសទធភាពដចពភាកេសាខាងកេេម។

ការ ព មាន ការបែងចែក តនាទ នង ការទទលខសតែវឱែយបាន ចែបាសលាស៖ កេេមកណេទមេង វមជេឈការដេលអនវតតកាលពបនាមេនឆានេចងកេេយនេះ ទកេងភនពេញបានទទលសវយភាពនយោបាយនងហរញញវតថកានតេខពសជាងមន បនតេទនាកទនងរវាងកេសងសាថេបននងមនទរនៅថនេកកេេមជាតនៅតេមនទានមានភាពចេបាសលាស។ដោយសារតេទកេងភនពេញមានអនកបោះឆនេតគទេគណបកេសបេឆាងចេើនកាលពបនាមេនឆានេចងកេេយនេះវសាលភាពដេលកេងអាចរៀបចផេនការនងអនវតតផេនការដោយខលនឯង កទទលរងឥទធពលដោយសារទនាកទនងនយោបាយ នងរដឋបាល កនងកេបខណឌរដឋេភបាលនៅថនេកជាត នងថនេកកេងផងដេរ។សេបពេលដេលមានការផទេរការទទលខសតេវ នងធនធានហរញញវតថពកេងទៅខណឌ នងសងាកេត កងវះសមតថភាពនៅ ថនេកមលដឋេនបានកាលេយជាបញហេកានតេសខានដោយសារតេសាថេបនទាងនេះខវះខាតបគគលកនងខវះឧបករណបរកាខេរ។ បញហេនេះមានឥទធពលលើការរៀបចផេនការនងការអនវតតផេនការទាងនេះ។ឧទាហរណវាជារឿងធមមតាអគរកមពសមធេយមនងកមពសខពសសងជាបនងផលវទទងដបមេតេដេលបេងចេកតេជាពរចណេក ដេលពមានទហធគេបគេេន សមេេបកណើនចរាចរណឡើយ។បេសនបើពមានការរៀបចកេលអហេដឋេរចនាសមពនធទេ បណាតេញសេវាជាមលដឋេនរបសទកេងមនអាចទបជាមយនងកណើនចននមនសេសបានឡើយ។

ការអនវតតផែនការ នៅ មាន កមែត ហើយ សមតថភាពសថែបន នៅ មាន កមែត៖ បើទោះបជាមានផេនការជាចេើនពាកពនធនងការអភវឌេឍទកេងកដោយការអនវតតផេនការទាងនេះ នងការពងេងការអនវតតបទដឋេនគតយតតនានានៅមានកមេតខេសាយនៅឡើយដេលបើកឱកាសឱេយការអភវឌេឍកើតឡើងមនរៀបរយនងគមេនសណាតេបធានេប។កនងទកេងភនពេញចណចខវះចនលេះគរឱេយកតសមាគេលមយគផេនការបេើបេេសដធលលអតសមេេបតមេងទសដលការអភវឌេឍតាមភមសាសតេនានា។បើទោះបជាមានទកេងភនពេញមានបលងគោល២០៣៥កដោយឯកសារនេះនៅតេជាឯកសារទលទលាយដោយពមានចេងលអតអពការពងេកភមសាសតេនងការបេើបេេសដធលកនងទកេងឡើយ។ដោយសារតេហេតនេះហើយការអភវឌេឍកើតឡើងមនសេបតាមចកខវសយសតពការបេើបេេសដធលនងពមានកេលអហេដឋេរចនាសមពនធសមេេបគទេដលការអភវឌេឍទាងនេះ។ កនងករណដេលមានផេនការ ឬកេមបទដឋេនគតយតតការអនវតតកនៅតេជបនងការលបាក។

ការផតល ហរញញបែបទាន ព មាន នរនតរភាព៖ ធនធានសមេេបការគេបគេង ការផតលសេវា នងហេដឋេរចនាសមពនធទកេង នៅមានកមេតតចតច ដេលជាឧបសគគរារាងដលអវដេលអាចធវើទៅបាន។ ហេដឋេរចនាសមពនធសាធារណៈជាចេើនកនងទកេងភនពេញតេវ បានអភវឌេឍកេេមជនយបរទេស នងការវនយោគឯកជន បនតេការវនយោគលើលនៅដឋេនឯកជន នងការអភវឌេឍអចលនទេពេយជាលកខណៈពាណជជកមមមានគោលដៅផតេតលើបេជាពលរដឋដេលមានជវភាពកមេតកណាតេល នងកមេតខពសដេលចេះតេមានចននកើនឡើងពមយថងេទៅមយថងេ។

អាទភាពសមររបបងកើនភាពបរកតបរជរងនរនតរភាពនងបរយាបនន

ការពនតេយឡើងវញនេះបានបងាហេញឱេយឃើញពអាទភាពគោលនយោបាយជាចេើន ពាកពនធជាមយនងការពងេក នងការអភវឌេឍទកេងនាពេលអនាគតរបសរាជធានភនពេញ។ បទពសោធនដេលបានពការអនវតតលអនានាបងាហេញថការវនយោគមយចននអាច ផតលផលរយៈពេលវេងបានយេងចេើន នងអាចជយកណតពឱកាសសមេេចបាននវកណើន នងការកាតបនថយភាពកេកេរបសទកេងនេះ។ សមេេបករណទកេងភនពេញ ផនេកចននបនតេវបានចាតទកថជាអាទភាពខពសជាងគេ។ កនងផនេកនមយៗ មានការផតលជាអនសាសនជាកលាកទៅតាមលដបលដោយនេអាទភាពនងលដបលដោយពេលវេលាដោយមានការបាេនបេមាណពកេបខណឌពេលវេលា ដេលចាបាច សមេេបការអនវតត (តារាងទ ១)។ ខណៈពេលការអនវតតសកមមភាពមយចននតេវការពេល វេលាយេងចេើន ហើយអាចពបាកនងអនវតត សកមមភាពផេសេងទៀតអាចអនវតតបានលឿន ដើមេបសមេេចបានផលរយៈពេលវេងឱេយបានកានតេចេើន។លដបលដោយពេលវេលានងលដបលដយអាទភាពតេវបានបងាហេញតាមវសយនមយៗដើមេបធានាឱេយមានការសមេេចលទធផល។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា10

កែលអសថែបន នង លើក កមពស អភបាលកចច ៖សាថេបនដេលបពេញការងារបេកបដោយបេសទធភាពគសខានសមេេបការអភវឌេឍនងការគេបគេងទកេង។ ខណៈពេលដេលគនតផតចផតើមធវើវមជេឈការរបសបេទេសកមពជា គជាការបោះជហានដសខានមយ នៅ តេមានវសាលភាពសមេេបពងេងសមតថភាព ជាពសេសនៅថនេកមលដឋេន ផតលការបញជេកឱេយបានចេបាសលាសពតនាទ នងការទទលខសតេវរវាងកេសងជនាញពាកពនធ នងសាលារាជធានភនពេញ នងការសមេបសមេលការរៀបចផេនការ នងការគេបគេងកនងទកេងដចជាការគេបគេងទកជននសេវាគមនាគមនកនងទកេងនងសេវាបេមលសណលរងជាដើម។លើសពនេះទកេងភនពេញកអាចរះរកវធសាសតេដេលមានលកខណៈចនេបេឌតថមបនថេមទៀត ដើមេបបងកើនការបេើបេេសចណលដេលបានពបេភពផទេលខលនដចជាការបេើបេេសបចចេកវទេយាពតមាននងសារគមនាគមន(ICT)ដចជាបេទេសតងហេសានជាដើម។

កែលអការរៀបចកែង នងការអនវតតផែនការទកែង៖ដើមេបសមេេចនវចកខវសយដចដេលបានដកចេញកនងបលងគោលរាជធានភនពេញ២០៣៥ចាបាចតេវមានការពងេងដណើរការរៀបចផេនការការរៀបចលខតបទដឋេនគតយតតនងការអនវតតផេនការនងលខតបទដឋេនគតយតតទាងនេះកនងទកេង នងចាបាចតេវតេមានការរៀបចផេនការសតពការបេើបេេសដធលលអតមយជាបនាទេន។ការធានាយេងណាឱេយការរៀបចភមសាសតេការបេើបេេសដធលការអភវឌេឍហេដឋេរចនាសមពនធនងការផតលសេវាអាចតាមទានកណើនចននបេជាជន នងផតលការលើកទកចតតឱេយមានការអភវឌេឍហេដឋេរចនាសមពនធបេបបេមលផតតាមកនលេង អាចជយបញចៀសមនឱេយការអភវឌេឍទកេងធាលេកទៅកនងគនលងដេលគមេនបេសទធភាព។បេទេសសងហបរគជាបេទេសដេលផតលគរដលអអពរបៀបរៀបចផេនការទកេង ដើមេបបពេញតមេវការទកេងកនងរយៈពេលវេង។ អភកេមបេបនេះកអាចអនវតតបានសមេេបទកេងភនពេញផងដេរ បនតេទាមទារឱេយមានការកេទមេងធៗនងការធវើទនើបកមមអភកេមដេលបេើបេេសសមេេបរៀបចផេនការបចចបេបនន។

វនយោគ លើ ហែដឋែរចនាសមពនធទកែង បែកប ដោយចរភាព៖ តមេវការហេដឋេរចនាសមពនធទកេងមានចេើនសនធកសនាធេប ដេលបេសនបើពមានការកណតអាទភាពឱេយបានចេបាសលាសទេបេេកដជាធវើឱេយបះពាលដលការអភវឌេឍនងភាពបេកតបេជេងរបសទកេងជាមនខាន។ ការសាងសងអគរគមេនសណាតេបធានេប ការលចលង នងការកកសទះចរាចរណ នងបនតកានតេធងនធងរជាងពេលបចចបេបនន បេសនបើពមានការវនយោគថមៗនះទេ។ ខណៈពេលដេលចាបាចតេវមានការវនយោគតាមវសយ ដចជា បេពនធគមនាគមនទកេង បេពនធលរដោះទកភលៀង បេពនធលទកសអយ នងការសអាតទកសអយជាដើម ការវនយោគទាងនេះនងផតលបេយោជនកានតេចេើនបេសនបើការអនវតតអាចធវើទៅបានដោយមានការសមេបសមេលបានលអ។បេសនបើពមានការដោះសេេយបញហេបេពនធលរដោះទកភលៀងតាមតបនមយចននកនងទកេងឱេយបានតេមតេវនះទេ ការវនយោគលើផលវថនលកពមាននរនតរភាពដេរ។សមេេបតបនមយចននកនងទកេងជាពសេស តបនដេលមានសកាតេនពលសមេេបការអភវឌេឍសេដឋកចច ការវនយោគគរបេើបេេសអភកេមគេបជេងជេេយតាមទកនលេងជាកសតេង។ ការធវើបេបនេះទាមទារឱេយមានការកេលអទកេង ឬកេលអសហគមនកនងទកេងដេលមនតេមតេនងលើកកមពសជវភាពរសនៅនងបងកើនលទធភាពបេើបេេសហេដឋេរចនាសមពនធរបសបេជាពលរដឋបណណេះទេបនតេថេមទាងជមេញឱេយមានការអភវឌេឍសេដឋកចចនៅមលដឋេននងការបងកើតការងារទៀតផងជាពសេសនៅពេលការអភវឌេឍសហគមនដេលមានគេបសេវាសខានៗនៅជត ហើយកនងពេលជាមយគនេមានការបងកើនការវនយោគលើបេពនធគមនាគមនសាធារណៈកនងទកេងភនពេញ។ជាមយនងជោគជយដេលសតេងចេញពការបេើបេេសអភកេមបេបនេះគេនងកានតេងាយយកអភកេមនេះទៅអនវតតតាមទតាងជាយទធសាសតេផេសេងទៀតរបសទកេង។ ឧទាហរណពទកេងតកេយ នងសងហបរ អាចបងាហេញពអវដេលអាចធវើទៅបាន។

ធានាឱែយមានការអភវឌែឍ នង ការពងែកទកែងបែកបដោយបរយាបនន៖ ការខវះផេនការសមេេបហេដឋេរចនាសមពនធរបវនត នងលនៅដឋេនភាពយតយេវកនងការផតលសេវានងបេពនធគមនាគមននងការភាជេបទនាកទនងកនងទកេងពគេបគេេនធវើឱេយវសមភាពរវាងបេជាជនរសនៅកនងទកេងកានតេរកធទៅៗ។ វសមភាពមនតេមតេបងកការគរាមកហេងលើនរនតរភាពនេដណើរការអភវឌេឍនបណណេះទេបនតេកអាចនាឱេយមានការបេកបាកនងជមលេះកនងសងគមផងដេរជាពសេសនៅតបនទកេងដេលមានបេជាជនរសនៅចេើនកកកញដេលជវភាពរសនៅរបសអនកមាននងអនកកេអាចខសគនេដចសេឡះ។គោលនយោបាយដើមេបជយបេជាពលរដឋដេលមានចណលទាបឱេយអាចចលរមបានពេញលេញកនងទផេសារការងារសវេងរកលនៅដឋេនដេលមានតមលេសមរមេយអាចទទលបានសេវាជាមលដឋេននងមានសមលេងកនងការធវើសេចកតសមេេចចតតនងជយឱេយបេជាពលរដឋអាចទទលបានបេយោជនយេងទលទលាយពការអភវឌេឍ នងការពងេកទកេង។ គោលនយោបាយទាងនេះ រមមាន គោលនយោបាយលើកកមពសបរយបននសេដឋកចចភមសាសតេ នងសងគម។ សមេេបទកេងភនពេញ អាទភាព រមមាន ការភាជេបទនាកទនងបេជាពលរដឋកេកេជាមយទផេសារការងារតាមរយៈការបងកើតហេដឋេរចនាសមពនធគមនាគមន នងសេវាធវើដណើរសាធារណៈឱេយកានតេបេសើរ នងមានតមលេកានតេសមរមេយការកសាងភាពធនទៅនងវបតតនានាជាពសេសអនកដេលងាយរងទកជននកនងទកេងការវនយោគលើទកសាអេតអនាមយនងការ

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 11

បេមលសណលរងតាមសហគមនដេលមានចណលទាបនងបងកើនបរយបននសងគមដើមេបផតលភាពអងអាចឱេយបេជាពលរដឋរសនៅកនងទកេងអាចចលរមនងរមចណេកយេងសកមមតាមរយៈកមមវធកេលអនានាដចដេលធាលេបអនវតតកនងបេទេសឥណឌនេសថេនងវៀតណាម ជាដើម។ ទនននយភាពកេកេមានសមេេបតបនភាគចេើនរបសទកេងនេះ (ហើយកនងពេលឆាបៗនេះ នងមានសមេេបទកេងទាងមល)។ ទនននយនេះអាចបេើបេេស សមេេបកណតពតបនដេលមានតមេវការចេើនជាងគេ ដើមេបកាតបនថយគមាលេតរវាងអនកមាននងអនកកេ។

តារាងទ១៖សងខេបអនសាសនជាអាទភាពសមេេបទកេងភនពេញ

ផនរកគោលនយោបាយ អនសាសន(រៀបចលដបលដោយទៅតាមផនរកតចៗ)

រយៈពរល(ខលមធរយមវរង)

កេលអសាថេបននងលើកកមពសអភបាលកចច៖

� បញជេកឱេយបានចេបាសលាសពតនាទនងការទទលខសតេវរវាងកេសងពាកពនធនានានងសាលារាជធានភនពេញដើមេបធានាយេងណាឱេយមានការធវើសមាហរណកមមការរៀបចផេនការទកេង នងការផតលសេវាជាមយគនេបេកបដោយនរនតរភាព។

� បញជេកឱេយបានចេបាសលាសពការទទលខសតេវរបសសាលារាជធានខណឌ នងសងាកេត ពាកពនធជាមយនងការធវើសមាហរណកមម នងការផតលហរញញបេបទានផេនការ នងការផតលសេវា កដចជាការជលឱេយសាថេបនផេសេងផតលសេវានងធវើការវនយោគនៅមលដឋេន

� ផតលការកសាងសមតថភាពទៅតាមការចាបាចដលសាថេបនថនេកកេេមជាតដចជាសមតថភាពបចចេកទេសនងសមតថភាពអនវតតជាដើម

� កេលអការសមេបសមេលផទេកនងសាលារាជធានភនពេញ នងការសមេបសមេលជាមយនងសាថេបនពាកពនធកនងកេង សមេេបការអភវឌេឍហេដឋេរចនាសមពនធនងការផតលសេវាសខានៗកនងទកេង

� តមេមកេបខណឌចេបាប លខតបទដឋេនគតយតត នងការអនវតតសមេេបការអភវឌេឍទកេង ឱេយសេបជាមយនងការរៀបចផេនការទកេង (សមមើលចណចខាងកេេម)

� សវេងយលពអភកេមថមៗ នងយកអភកេមទាងនេះមកអនវតត ដើមេបបងកើនចណលពបេភពផទេលខលន

ខល

ខល

ខល/មធេយម

មធេយម

មធេយម

មធេយម/វេង

កេលអការរៀបចនងការអនវតតផេនការទកេង

� បញចលភាពធនទៅកនងការរៀបចផេនការទកេងដើមេបកាតបនថយហានភយនានា

� កសាងសមតថភាពបចចេកទេសរៀបចផេនការបេើបេេសដធលលអត ដោយមានរៀបចផេនការវនយោគនងអនវតតជាដណាកកាលៗ

� ដកឱេយអនវតតចេបាបនងកេមដេលចាបាចនានាដើមេបបងកលកខណៈងាយសេលដលការអនវតតផេនការបេើបេេសដធលលអតខាងលើ

ខល

មធេយម

មធេយម/វេង

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា12

វនយោគលើហេដឋេរចនា-សមពនធបេកបដោយនរនតរភាព

� បងកើនការវនយោគលើវសយហេដឋេរចនាសមពនធជាអាទភាពនានា ដចជាបេពនធគមនាគមនទកេងបេពនធលរដោះទកភលៀងនងការពារទកជននបេពនធលទកសអយ នងបេពនធសអាតទកសអយ ការគេបគេងសណលរងលនៅដឋេនដេលមានតមលេសមរមេយនងការកេលអសហគមន

� ផតចផតើមអនវតតអភកេមកេលអសហគមនគេបជេងជេេយ នៅតាមតបនជាយទធសាសតេនេទកេងភនពេញ

� ធានាឱេយមានការចលរមពអនកពាកពនធកនងការដកអាទភាព នងការរៀបចការវនយោគហេដឋេរចនាសមពនធ

� វាយតមលេឱកាសបងកើតភាពជាដេគរវាងវសយសាធារណៈ នងវសយឯកជន(PPPs)សមេេបរៀបចនងដណើរការសេវាកនងទកេងដចជាការចោល/កេចនេសណលរង មធេយាបាយធវើដណើរសាធារណៈ ការផគតផគតទក។ល។

មធេយម/វេង

ខល

ខល

ខល

ធានាឱេយមានការបេើបេេសអភកេមបរយបនន

� ធានាថការវនយោគលើហេដឋេរចនា សមពនធបេកបដោយនរនតរភាពអាចផតលជាបេយោជនដលបេជាពលរដឋកេកេ

� បងកភាពងាយសេលដលការធវើដណើររបសបេជាពលរដឋតាមរយៈការផតលបេពនធគមនាគមនទកេងកានតេលអបេសើរជាងមនដលតបនដេលមានចណលទាប ដើមេបផតលលទធភាពឱេយបេជាពលរដឋងាយសេលធវើដណើរដលទផេសារ

� ពងេកកមមវធបណតះបណាតេលការងារ សហគេេសខានេតតចបផត នងកមមវធផេសេងទៀតសមេេបបេជាពលរដឋកេកេកនងទកេង

� កេលអរបៀបកណតរកអនកទទលផលរបសកមមវធដេលមានសេេបដើមេបអាចកតេបលើអនកដេលមានតមេវការចេើនជាងគេ តាមរយៈបេពនធអតតសញញេណកមមគេសារកេកេ

� -លើកកមពសការចលរមរបសសហគមន តាមរយៈការបងកើនការចលរមរបសសហគមនកនងដណើរការធវើសេចកតសមេេចចតតជវញមលនធសងាកេត

ខល

មធេយម

ខល

ខល

ខល

បភព៖កមធនាគារពភពលោក-រយៈពលខល(១៨ខ)រយៈពលមធយម(២-៥ឆន)រយៈពលវង(ចាបព៥ឆនឡើងទៅ)

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 13

ផនកទ ១៖ សចកតផតើម នង បរបទ

1>1 សចកតផតើម

1> ការអភវឌេឍនងការពងេកទកេង(នគរបនយកមម)នាមកនវឱកាសជាចេើនសមេេបបេទេសកមពជា។ដចដេលសតេងចេញនៅតាមបណាតេបេទេសនានាទទាងពភពលោកការអភវឌេឍនងការពងេកទកេងគជាកមាលេងចលករដេលនាមកនវកណើននងការកាតបនថយភាពកេកេ។ កនងសកលលោកទាងមល សកមមភាពសេដឋកចចជាង ៨០ ភាគរយ បេមលផតកនងទកេង ហើយទកេងកបពេញតនាទសខាន កនងការរដោះមនសេសរាបលាននាកឱេយរចផតពភាពកេកេផងដេរ។ ការបេមលផតមនសេស នងសកមមភាពនានា កនងទកេង អាចនាមកនវការងារ សេវាកមម នងការចនេបេឌតថម។ បនតេ បេសនបើពមានការៀបចផេនការឱេយបានបេងបេយតននងការគេបគេងឱេយបានតេមតេវទេការអភវឌេឍនងការពងេកទកេងកអាចនាមកនវការកកសទះចរាចរណ សណងអាណាធបតេយេយ ការបពលបរសាថេន វសមភាព នងការកើតឡើងនវបទលមើសនានាផងដេរ។

2> ដោយសារតេបេទេសកមពជាទើបតេសថតនៅដណាកកាលដបងនេការអភវឌេឍ នងការពងេកទកេង បេទេសនេះនៅមានឱកាសសមេេបសមេចទសដៅនេការអភវឌេឍ នងការពងេកទកេងរបសខលននាពេលអនាគតបនថេមទៀត។ការវនយោគដេលធវើឡើងនាពេលបចចបេបនននេះ នងនៅជាបរាបទសវតេសរទៅមខទៀត។ ដើមេបសមេចអនាគតនេទកេងរបសបេទេសកមពជាឱេយមានភាពវជជមាន ចាបាចតេវមានការពងេងសាថេបនដេលមានតនាទរៀបចផេនការ នងគេបគេងទកេង ការសហការរវាងសាថេបននានា នងធានាថសាថេបនពាកពនធនានានៅតេបតេជាញេចតតគោរពតាមគោលការណនរនតរភាព នងបរយបនន។

3> របាយការណនេះបងាហេញដោយសងខេបពបញហេសខានៗ ពាកពនធនងការអភវឌេឍ នងការពងេកទកេង កនងបេទេសកមពជាដោយផតេតការយកចតតទកដកពសេសលើទកេងភនពេញ ដោយសារតេនេះជាទកេងធជាងគេ នងមានការរកចមេើនជាងគេ។ ផនេកទមយ បងាហេញពបរបទជវញការអភវឌេឍ នងការពងេកទកេង ការរៀបចសាថេបននងហរញញវតថ ការរៀបចផេនការទកេង ការផតលសេវាកនងទកេង នងបញហេនរនតរភាពនងវសមភាព។ ផនេកទពរ ផតេតលើបញហេសខានៗចននបដេលជាឧបសគគដលការអភវឌេឍនងការពងេកទកេងបេកបដោយបេសទធភាពហើយផនេកទបរៀបរាបពអាទភាពដើមេបឱេយទកេងភនពេញកាលេយជាទកេងដេលពោរពេញដោយភាពបេកតបេជេងនរនតរភាពនងបរយបនន។

1>2 ដណាកកាលដបងន ការអភវឌឍទកងដលមានកណើន ចើន នាពល ខាងមខ1>2>1 បរទរសកមពជា (ថនរកជាត)

4> បេទេសកមពជាកពងសថតនៅកនងដណាកកាលដបងនេការអភវឌេឍនងការពងេកទកេងដោយមានបេជាជន២១ភាគរយកនងចណមបេជាជនទាងអស កពងរសនៅតាមទកេង (២០១៤)។ ភាគរយនេះគទាបជាងបេទេសផេសេងទៀត កនងតបននេះ ដចជា ឥណឌនេស (៥៣ ភាគរយ) ថេ (៤៩ ភាគរយ) នងវៀតណាម (៣៣ ភាគរយ) (តារាង ១.១)។មលហេតមយដេលនាឱេយចននបេជាជនរសនៅកនងទកេងមានកមេតទាបបេបនេះ គដោយសារតេការជនលៀសបេជាជន កនងទេងទេេយធពតបនបេជជនទៅតបនជនបទកេេមរបបខមេរកេហម។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា14

តារាង១.១៖ចននបេជាជននៅតបនកេងនងតបនជនបទនៅអាសអាគនេយនងភាគរយបេជាជននៅតបនកេង(២០១៤)

តបនធៗភមភាគនងបរទរស

បរជាជន(គតជាពាននាក) ភាគរយបរជាជននៅតបនករងចននបរជាជនកនង

តបនករងចននបរជាជនកនងតបនជនបទ

សរប

អាសអាគនេយ 294,409 331,573 625,982 47បេយណេ 325 98 423 77កមពជា 3,161 12,247 15,408 21ឥណឌនេស 133,999 118,813 252,812 53ឡាវ 2,589 4,305 6,894 38មាេឡេស 22,342 7,846 30,188 74មយេនមាេ 18,023 35,696 53,719 34ហវលពន 44,531 55,566 100,096 44សងហបរ 5,517 - 5,517 100ថេ 33,056 34,167 67,223 49ទមរខាងកើត 370 782 1,152 32វៀតណាម 30,495 62,053 92,548 33បភព៖សហបជាជាតសកាតនពលននគរបនយកមមរបសពភពលោកកសមលឆន២០១៤

5> គេរពងថការអភវឌេឍ នងការពងេកទកេងរបសបេទេសកមពជានងបនតកើនឡើងកនងអតេេជាមធេយមបេចាឆានេបេមាណជា២,៥ភាគរយកនងរយៈពេល៣៥ឆានេទៀត។តេមឆានេ២០៥០គេរពងថ៣៦ភាគរយនេបេជាជនទាងអសនងរសនៅកនងតបនកេង(តារាង១.២)។អតេេនគរបនយកមមរបសបេទេសមយមានទនាកទនងជាវជជមានខាលេងជាមយនងកមេតផសសសមេេបបេជាជនមានេក។ដចបងាហេញកនងរបភាព១.១កមេតនេនគរបនយកមមរបសបេទេសកមពជា(២១%)គទាបឆាងេយជាងកមេតដេលតេវបានគេពេយាករទក ដោយផអេកទៅតាម ផសស សមេេបបេជាជនមានេករបសបេទេសនេះ។ បេទេសដេលមានផសសសមេេបបេជាជនមានេកដចជាបេទេសបងកាលេដេសឬគហេសសាថេនជាដើមមានអតេេនគរបនយកមមជត៣៥%។តបនកេងរបសបេទេសកមពជានៅ“មនទានមានការអភវឌេឍនងពងេកខលន”ឱេយដលកមេតនៅឡើយបើទោះបជាភាគរយនេបេជាជនរសនៅទកេងមានការកើនឡើង កនងរយៈពេលបនាមេនឆានេចងកេេយនេះកដោយ ដេលនេះបងាហេញថនងមានការអភវឌេឍនងការពងេកទកេងកានតេឆាបរហសកនងរយៈពេលបនាមេនឆានេខាងមខនេះ។

តារាង១.២៖ការពេយាករពចននបេជាជននៅបេទេសកមពជានងភាគរយបេជាជនរសនៅតបនកេង១៩៩៥-២០៥០ (គតជាពាននាក)

ឆានរ 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2040 2050

ចននបេជាជននៅតបនកេង

1,864 2,272 2,561 2,846 3,249 3,723 4,274 4,900 6,433 8,167

ចននបេជាជននៅតបនជនបទ

8,905 9,951 10,795 11,519 12,428 13,223 13,846 14,244 14,590 14,402

ចននបេជាជនសរប

10,769 12,223 13,356 14,365 15,677 16,946 18,120 19,144 21,023 22,569

ភាគរយបេជាជននៅតបនកេង(%)

17�3 18�6 19�2 19�8 20�7 22�0 23�6 25�6 30�6 36�2

ចននបេជាជនកនងទកេងភនពេញ

836 1,149 1,317 1,510 1,731 1,979 2,262 2,584 - -

បភព៖សហបជាជាតសកាតនពលននគរបនយកមមរបសពភពលោកកសមលឆន២០១៤

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 15

របភាព១.១៖ភាគរយបេជាជនកនងទកេង(%)ធៀបនងផសសសមេេបបេជាជនមានេកចណចដៅនៅកមេតសកលឆានេ២០១៤

បភព៖សចនារករអភវឌឍនពភពលោកឆន២០១៤

6> ការអភវឌេឍនងការពងេកទកេងភាគចេើននៅកមពជាកើតឡើងនៅទកេងភនពេញបនាទេបមកនៅខេតតបាតដបងនងខេតតសៀមរាប(របភាព១.២)។រាជធានភនពេញបពេញតនាទជាមជេឈមណឌលសេដឋកចចថនេកតបនដោយមានទតាងជាយទធសាសតេនៅតាមចេករបៀងអភវឌេឍនសេដឋកចចភាគខាងតេបងនេមហាអនតបនទនលេមេគងគ នងតាមតបនអភវឌេឍនឧសេសាហកមមធៗដចជាកពងផេកេងពេះសហនកពងផេភនពេញថមអាកាសយនដឋេនថមនៅខេតតកពងចាមនងតបនកសឧសេសាហកមមនៅឆនេរភាគខាងកើតនេទនលេមេគងគ។

របភាព១.២៖ចេករបៀងសេដឋកចចភាគខាងតេបងនេមហាអនតបនទនលេមេគងគនងតបនទកេងរបសបេទេសកមពជា

បភព៖ផនទគោលដលបានពធនាគារអភវឌឍនអាសការសកសាពនគរបនយកមមនៅកមពជាឆន២០១៤

6

Urb

an p

opul

atio

n sh

ane

(%)

0�2

�4�6

�8�1

7

KHMCambodia

8 9 10In GDP per capita 2014

95% CIUN 14 Urbpc

Fitted valuesUN 14 Urbpc

11

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា16

1>2>2 ភមសាសតរ រាជធានភនពរញ

7> កនងនាមជារាជធាននេពេះរាជាណាចកេកមពជាទកេងភនពេញបពេញតនាទយេងសខានកនងនាមជាមជេឈមណឌលនយោបាយសេដឋកចចនងវបេបធមរបសបេទេសនេះ។ការអភវឌេឍនងការពងេកខលនយេងឆាបរហសនេទកេងភនពេញបានបងខឱេយទកេងនេះពងេកភមសាសតេរបសខលនកតេបទាងតបនជាយកេងជវញដចបងាហេញកនងរបភាព១.៣នងរបភាព១.៤ខាងកេេម។

របភាព១.៣៖វសាលភាពនេទកេងភនពេញកនងឆានេ១៩៩០ របភាព១.៤៖វសាលភាពនេទកេងភនពេញកនងឆានេ២០១៥

បភព៖ការសងកតផនដដើមបការអភវឌឍបកបដោយចរភាព(EO4SD)ឆន២០១៧

បភព៖ការសងកតផនដដើមបការអភវឌឍបកបដោយចរភាព(EO4SD)ឆន២០១៧

8> កនងឆានេ២០១០ឃចនន២០របសខេតតកណាតេលតេវបានកាតបញចលមកកនងទកេងនេះដេលធវើឱេយចននខណឌកើនឡើងព៧ទៅ៨នងពងេកផទេកេឡារបសទកេងនេះព៣៧៦,១៧គឡមេតេការេទៅ៦៧៨,៤៧គឡមេតេការេដចបងាហេញកនងរបភាព១.៥។កនងនងកេេយឆានេ២០១៧ខណឌមយចនន(ដចជាខណឌដងកេជាដើមតេវបានបេងចេកជាពរគខណឌដងកេនងខណឌពោធសេនជយ)តេវបានបបេកដើមេបបងកើតខណឌថមៗ។បចចបេបនននេះមានខណឌចនន១២កតេបលើផទេកេឡាសរប៦៧៨,៤៧គឡមេតេការេនេទកេងភនពេញ។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 17

របភាព១.៥៖ពេបេទលរាជធានភនពេញ

បភព៖ផនទគោលដលបានពវទយាសថនជាតសថតកសងផនការឆន២០១១ជរឿនសដឋកចចកមពជា២០១១-របាយការណជាតសតពលទធផលជរឿនចងកយ

1>2>3 ចននបរជាជន នររាជធានភនពរញ

9> បចចបេបនននេះពេដេនរដឋបាលទកេងភនពេញគេបដណតបលើ១២ខណឌ៩៦សងាកេតនង៩០៩ភម។បេជាជនកនងទកេងភនពេញកាលពឆានេ២០១២មានបេមាណជា១,៨៥លាននាក1(២០១២)ដោយបេងចេកជាខណឌដចបងាហេញកនងរបភាព១.៦(ជរឿនទទាងបេទេសឆានេ២០១២)។

របភាព១.៦៖របាយបេជាជនកនងទកេងភនពេញបេងចេកតាមខណឌ

បភព៖JICAគមងរៀបចផនការគមនាគមនគបជងជយសមបសលារាជធានភនពញ(PPUTMP)ឆន២០១៤

1 សមាគេលចននបេជាជនកនងជរឿននងចននបេជាជនដេលបងាហេញដោយសាលារាជធានភនពេញគខសគនេដោយសារតេការបេើបេេសវធសាសតេសមេេបរាបខសគនេ។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា18

# ឈមរះខណឌ 1998 2008 2012៤ខណ

ឌកណតរលករង 1 ចការមន 187,082 182,004 184,200

2 ដនពេញ 131,913 126,550 119,500

3 បេេពរមករា 96,192 91,895 93,300

4 ទលគោក 154,968 171,200 186,100

Peri-

Urb

an

8 K

hans

5 ដងកេ 48,921 73,287 96,100

6 ពោធសេនជយ 73,414 159,455 234,900

7 មានជយ 97,190 194,636 282,700

8 ចេបារអពៅ 108,796 133,165 160,500

9 ឫសេសកេវ 76,473 115,740 152,600

10 ជេេយចងាវេរ 53,231 68,708 84,000

11 សេនសខ 70,676 137,772 198,600

12 ពេេកពៅនេ 34,574 47,313 59,700

ចននបេជាជនសរប 1,133,430 1,501,725 1,852,200

កេឡាផទេសរប(គឡមេតេការេ) 678

10> ផេនការផេសេងៗគនេផតលនវការពេយាករពចននបេជាជនផេសេងៗគនេដេរដចងាហេញកនងរបភាព១.៧។ការពេយាករពចននបេជាជនថមចងកេេយគេ សមេេបបលងគោលបេពនធគមនាគមនសមេេបទកេងភនពេញ ដេលរៀបចដោយ JICA ពេយាករថ ចននបេជាជននងកើនដល២,៨៦លាននាកតេមឆានេ២០៣៥។

របភាព១.៧៖ការពេយាករពចននបេជាជនកនងទកេងភនពេញ

បភព៖JICAគមងរៀបចផនការគមនាគមនគបជងជយសមបសលារាជធានភនពញ(PPUTMP)ឆន២០១៤

2,8002,6002,4002,2002,0001,8001,6001,4001,2001,000

800

Population (000) 2,868

2,406

2,147

1,852

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

2012

2014

2016

2018

2020

2022

2024

2026

2028

2030

2032

2034

2012 JICA PP Urban Transport MP Projection (new boundary)

2020 MP Projection (for 2020, old boundary)

MOP Projection (2008-2030, old boundary)

2001 JICA PP Urban Transport MP Projection (old boundary)

Population Census 2008 (old boundary)

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 19

1>3 កណើនសដឋកចច យងឆាបរហស11> បេទេសកមពជាបានសមេេចកណើនគរឱេយកតសមាគេលកនងរយៈពេលបនាមេនឆានេចងកេេយនេះដោយជាបចណាតថនេកទ៦

កនងចណមបេទេសដេលមានសេដឋកចចរកចមេើនខាលេង កនងពភពលោក ពឆានេ ១៩៩៤ ដល ២០១៥ នាមខបេទេសវៀតណាមនងបេទេសផេសេងទៀតសទើរតេទាងអសកនងតបននេះ។ចណលសរបរបសជាត(GNI)សមេេបបេជាជនមានេកកើនឡើងជាងបដងព៣០០ដលាលេរកនងឆានេ១៩៩៤រហតដលបេមាណជា១០៧០ដលាលេរកនងឆានេ២០១៥ដេលធវើឱេយបេទេសកមពជាកាលេយជាបេទេសចណលមធេយមកមេតទាប។2 កណើននេះតេវបានជមេញដោយការនាចេញផលតផលសមលៀកបពាកកសកមមទេសចរណនងដោយវសយសណងនងអចលនទេពេយកាលពពេលថមៗនេះ។

12> ដោយសារតេកណើនសេដឋកចចមាទា នងតមលេផលតផលកសកមមឡើងខពស អតេេនេភាពកេកេរបសបេទេសកមពជាបានថយចះព៤៧,៨ភាគរយកនងឆានេ២០០៧មកនៅ១៣,៥ភាគរយកនងឆានេ២០១៤។កនងពេលជាមយគនេកណើនជាមធេយមនេការបេើបេេសសមេេបបេជាជនមានេកសមេេបបេជាជនកេកេជាងគេ៤០ភាគរយមានបេមាណជា៧,៩ភាគរយដេលនាឱេយបេទេសកមពជា កាលេយជាបេទេសមយ កនងចណមបេទេសចនន ១០ ដេលសមេេចបានលទធផលលអជាងគេ កនង ការជយកាតបនថយវសមភាពបេេកចណល។ផលធៀបអនកមានការងារធវើ-ចននបេជាជន(៨២ភាគរយកនងឆានេ២០១៤)នងអតេេចលរមរបសសតេកនងកមាលេងពលកមម(៧៩ភាគរយកនងឆានេ២០១៤)កជាអតេេដេលខពសជាងគេកនងពភពលោកផងដេរដោយមលហេតមយគដោយសារការចាបបដសនធនេឧសេសាហកមមកាតដេរ។3

13> បើទោះបជាទនននយនៅកមេតទកេងភនពេញនៅមានកមេតកដោយ កណើនសេដឋកចចដរងមារបសបេទេសកមពជាបានជមេញឱេយមានកណើនសេដឋកចចខាលេងកាលេកនងទកេងភនពេញជាមយនងការវនយោគធៗកនងវសយសណងដចជាសណាឋេគរភោជនយដឋេនរងគសាលនងអគរលនៅដឋេននងអគរពាណជជកមមខពសៗ។កនងឆានេ២០១១ទកេងភនពេញមានគេះសាថេនចនន៩៥៨៤៨(សមើនង១៩%នេចននគេះសាថេនសរបកនងបេទេស)ដេលកនងនះមានតេ៦៥១១គេះសាថេន(៦,៨%)4

បណណេះបានចះបញជកាជាមយកេសងពាណជជកមម។5 កនងទកេងភនពេញមានអាជវកមមតាមចញចើមថនលចនន ១១១១៨(១១,៦%) នងអាជវកមមតាមផទះចនន ៥០០២៩ (៥២%) កនងនះមានអាជវកមម ៩៣៦១២ (៩៧,៦%)ជាអាជវកមមលកខណៈបគគលឬឯកកមមសទធ។

14> បើនយយពចននអនកមានការងារធវើកនងទកេងភនពេញវញកនងឆានេ២០១៥បេជាជនបេមាណជា៦៣%នេចននបេជាជនដេលកពងសថតកនងវយធវើការងារ (អាយព ១៨ ដល ៦០ ឆានេ) មានមខរបរជាចមេបង។ ការចលរមរបសសតេកនងកមាលេងពលកមមមានកមេតខពសហើយមានសតេអាយលើស ១៨ឆានេ ៤៨%មានមខរបរជាចមេបង។សមេេបវសយការងារ កនងចណមមខរបរចមេបងសរបបេមាណជា៨៧%សថតកនងវសយសេវាកមម១០%កនងវសយកសកមមនងនៅសល៦,២%ទៀតកនងវសយសបេបកមម។ការបេងចេកលអតអពការងារនងមខរបរចមេបងកនងទកេងភនពេញតេវបានបងាហេញកនងតារាង១.៣។

2 ការវភាគជាបេពនធលើបេទេសកមពជា-ការធានានរនតរភាពកណើនរងមាដើមេបបេយោជនសមេេបទាងអសគនេ(CambodiaSystematicCountryDiagnostic-SustainingStrongGrowthfortheBenefitofAll)ធវើឡើងដោយធនាគរពភពលោកឆានេ២០១៧

3 Ibid.4 សមាគេល៖ខណៈពេលដេលគេះសាថេនខលះអាចចះបញជជាមយកេសងឬសាថេបនផេសេងកេេពកេសងពាណជជកមមចននគមនខពសជាង១៤%

ឡើយ។5 ជរឿនសេដឋកចចកមពជាឆានេ២០១១-របាយការណជាតសតពលទធផលជរឿនចងកេេយរបសវទេយាសាថេនជាតសថតកេសងផេនការឆានេ

២០១១។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា20

តារាង១.៣៖ការបេងចេកលអតនេការងារនងមខរបរចមេបងកនងទកេងភនពេញ

ពពណនា 2013 2014 2015

ចននមខរបរចមេបងសរប 510,854 533,481 548,094

%នេបេជាជនអាយចាបព១៨ឆានេឡើងដេលមានមខរបរចមេបង 61�4 63�2 63�4

%នេសតេអាយចាបព១៨ឆានេឡើងដេលមានមខរបរចមេបង 47�3 47�5 48�8

ចននការងារនងមខរបរចមេបងកនងវសយកសកមម 62,170 59,272 54,792

%ការងារនងមខរបរចមេបងកនងវសយកសកមម 12�2 11�1 10

%នេសតេដេលមានមខរបរកនងវសយកសកមមជាមខរបរចមេបង 5�7 5�1 4�6

មនសេសដេលមានការងារនងមខរបរសបេបកមមជាការងារនងមខរបរចមេបង 13,731 13,555 14,044

%មនសេសដេលមានការងារនងមខរបរសបេបកមមជាការងារនងមខរបរចមេបង 2�7 2�5 2�6

%នេសតេដេលមានការងារនងមខរបរសបេបកមមជាការងារនងមខរបរចមេបង 0�5 0�5 0�5

មនសេសដេលមានការងារនងមខរបរសេវាកមមជាការងារនងមខរបរចមេបង 434,953 460,654 479,258

%មនសេសដេលមានការងារនងមខរបរសេវាកមមជាការងារនងមខរបរចមេបង 85�1 86�3 87�4

%នេសតេដេលមានការងារនងមខរបរសេវាកមមជាការងារនងមខរបរចមេបង 39�8 41�2 41�9

បភព៖សវតារសដឋកចចសងគមនងសដឋកចចទកងភនពញកនងឆន២០១៦

1>4 ការរៀបចសថបន នង ហរញញវតថ1>4>1 ការទទលខសតរវតាមមខងារ

15> តាមរយៈការអនវតតកមមវធជាតសមបការអភវឌឍបបបជាធបតយយនៅថនកកមជាត ២០១០-២០១៩ រដឋេភបាលបានផទេរការទទលខសតេវជាបណតើរៗពថនេកជាត ទៅថនេកកេេមជាត។ ដណើរការកណេទមេងនេះកពងបនតអនវតតនៅឡើយ ជាមយនងការផតេតការយកចតតទកដកថមៗលើការផទេរមខងារ របសកេសងមយចននពថនេកជាត ទៅថនេកសេកកនងគោលបណងផតលសេវាឱេយកានតេមានគណភាពនងឆលើយតបទៅនងតមេវការរបសបេជាពលរដឋ។ឧទាហរណកេសងបរសាថេនបានផទេរការទទលខសតេវនងធនធានហរញញវតថសមេេបការគេបគេងសណលរងទៅថនេកសេក។ខណៈពេលដេលខណឌនានាកនងរាជធានភនពេញសាវេគមនការផលេសបតរនេះ ការងារនេះតេវការពេល ដើមេបអនវតត ដោយសារតេទកេងទាងមល បានផតលកចចសនេយាគេបគេងសណលរងសមេេបកេងទាងមលទៅឱេយកេមហនមយហើយបចចបេបនន កចចសនេយានេះតេវបានបបេកជាកចចសនេយាចនន១២ផេសេងៗគនេពោលគខណឌមយមានកចចសនេយាមយ។

16> ដចបងាហេញកនងរបភាព ១.៨ ខាងកេេម រចនាសមពនធគេបគេងសាលារាជធានភនពេញតេវបានបេងចេកជាពរកមេត។កមេតទមយ គកេមបេកេសារាជធាន។ កេមបេកេសានេះមានសមាជកដេលតេវបានជេើសតាងតាមរយៈការបោះឆនេតចនន២១ រប បេងចេកជាអនគណៈកមាមេធការ/គណៈកមមការចនន ៣ សមេេបផតលការគទេដលសកមមភាពផេសេងៗរបសរាជធានជាពសេសការសមេបសមេលបចចេកទេសលទធកមមសតេនងកមារ។កេមបេកេសានេះជាអនកផតលការអនមតលើថវកាផេនការអភវឌេឍ នងការងារសខានៗផេសេងទៀតរបសរាជធាន។ កមេតទពរ គគណៈអភបាល ដេលជាសាថេបននតបេតបតត។ គណៈអភបាល ដកនាដោយអភបាលមយរបដោយមានអភបាលរង ៦ របជាជនយការ។ អភបាល នងអភបាលរង តេវបានតេងតាងដោយកេសងមហាផទេ។ ដោយសារសមាជកកេមបេកេសាតេវបានជេើសតាង តាមរយៈការ

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 21

បោះឆនេត ហើយអភបាលតេវបានតេងតាងដោយកេសងមហាផទេ ការធវើសេចកតសមេេចចតតអាចមានភាពសមគសាមេញបេសនបើសាថេបនទាងពរមានននានេការទៅរកគណបកេសផេសេងគនេ។ បញហេបេឈមផនេកអភបាលកចចបេបនេះមនមេនសតេងចេញឱេយឃើញជាកសតេងបណណេះទេ បនតេកពាកពនធនងថការកណតថតើបគគលណាដេលមានអណាចកនងរចនាសមពនធនងរបៀបចេករលេកពតមានផងដេរ។

របភាព១.៨៖រចនាសមពនធរបសសាលារាជធានភនពេញ6

6 http://phnompenh.gov.kh/en/about-us/organization-chart/

កេមបេកេសាCouncil

គណៈកមាមេធការសមេបសមេលបចចេកទេសTechnicalCoordinationCommission

គណៈកមាមេធការលទធកមមProcurementCommission

គណៈកមាមេធការសេតនងកមារWomen&ChildrenCommission

គណៈកមាមេធការផេសេងៗទៀតOrtherCommissions

មនទរអងកភាពជនាញផេសេងៗSpecializeddepartments

នាយករដឋបាលAdminDirector

នាយករងរដឋបាលAdminDeputyDirector

នាយករងរដឋបាលAdminDeputyDirector

នាយករងរដឋបាលAdminDeputyDirector

គណៈអភបាលGoverningCommittee

(អភបាល១របអមដោយអភបាលរង៦របជាសេនាធការ)(1Governorwith6deputygovernorsasassistants)

ទចាតការ រដឋបាល

Admin Department

- ការយលយរបៀប នងឯកសារ

- ការយលយ ទនាកទនង សាធារណៈនង សហបេតតការ អនតរជាត

- ការយលយសរប នងពតមាន

- ការយលយសថត នងអតេេនកលដឋេន

- ការយលយ លេខាធការកេមបេកេសា

- OrderandFang Office

- PR& International CooperationOffice

- Completion& InformationOffice

- Statistics& DataOffice

- Council SecretariatOffice

ទចាតការផេនការ វនយោគ

Planning& Investment Department

- ការយលយផេនការ- ការយលយគទេ មលដឋេន

- ការយលយវនយោគ-ការយលយអភវឌេឍន សហគមនអនកកេកេ

- PlanningOffice- LocalSupport

Office

- InvestmentOffice

- PoorCommunity

Development

Office

ទចាតការ ហរញញវតថ

Finance Department

-ការយលយហរញញកចច- ការយលយ គណនេយេយ

- ការយលយគេបគេង ទេពេយសមេបតត

- ការយលយលទធកមម- FinancialOffice- AccountingOffice

- StateProperty

ManagementOffice

- ProcurementOffice

ទចាតការ រៀបចកេង

Urbanization Department

- ការយលយ នគរបនយកមម

- ការយលយ គេបគេងការអភវឌេឍននងសណង

- UrbanizationOffice- Management,

Development&

ConstructionOffice

ទចាតការ គេបគេងធនធាន

មនសេស

HRM Department

- ការយលយបគគលក- ការយលយកសាង សមតថភាព

- PersorialOffice- CapacityBuilding

Office

ទចាតការអនតរ វសយ

Inter-sectoralDepartment

- ការយលយសេដឋកចចនងសងគមកចច

- ការយលយ ផេសពវផេសាយ ពាណជកមម

- Social&Economic Office

- AdvertOffice

ទចាតការកចចការ ចេបាបនងសទធ មនសេស

LegalAffairs& HumanRightsDepartment

- ការយលយ សវតថភាពសាធារណៈ

- ការយលយកចចការ ចេបាបនងដោះសេេយ វវាទនៅមលដឋេន

- PublicSafetyOffice

- LegalAttairs&

LocalDispute

Resolution

ទចាតការកចច ការគេបគេង កាកសណងWaste

Management Affair

Department

- ការយលយ បចចេកទេសនងតេត ពនតេយផលបៈពាល បរសាថេន

- ការយលយរដឋេករ គេបគេងកាកសណល

- Technical& Environmental

ImpactInspection

Office

- WasteMgt

AuthorutyOffice

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា22

17> ដើមេបគេបគេងកណើនចននបេជាជននងសមាពេធដេលកណើនបេជាជនមានលើការងារអភបាលកចចនងធនធានរបសខណឌ នងសងកតកាលពពេលថមៗនេះសាលារាជធានភនពេញបានសនើទៅកេសងមហាផទេ ដើមេបធវើការបេងចេកសងកតមយចននជាសងកតតចៗ២ឬ៣បនថេមទៀត។នេះគជាជហានសមហេតសមផលមយដើមេបបនតផតេតការយកចតតទកដកនេកណេទមេងវមជេឈការលើភាពឆលើយតបចពោះតមេវការរបសបេជាពលរដឋ ហើយកនងទនងជានងបងកើនបេសទធភា ពនេការបេើបេេសថវកាផងដេរ។

1>4>2 ការរៀបចហរញញវតថ

18> ចេបាបសតពរបបហរញញវតថ នងការគេបគេងទេពេយសមេបតតរដឋបាលថនេកកេេមជាត ដេលតេវបានអនមតកនងឆានេ ២០១១ គ ជាមលដឋេន សមេេបការរៀបចហរញញវតថរបសសាលារាជធាន។ ចេបាបនេះផតលលទធភាពឱេយរាជធានកណតរកធនធាន ហរញញវតថ ដើមេបបពេញមខងារកាតពវកចចរបសខលន នងផតលសេវាសាធារណជាមលដឋេន កនងដេនដរបសខលន។ ចេបាបនេះអនវតតចពោះការគេបគេងហរញញវតថ នងទេពេយសមេបតតកនងទកេង នងខណឌ/សេក នងមានកណតពចណលចណាយសមេេបទកេងផងដេរ។

19> ដចបងាហេញកនងរបភាព១.៩សាលារាជធានភនពេញបានចណលពបេភពកនងមលដឋេនរបសខលនផងនងបេភពពថនេកជាតផង។បេភពមលដឋេនរមមានចណលសារពើពនធនងចណលមនមេនសារពើពនធ។ចណលសារពើពនធសមើនង៩៥%នេចណលរបសទកេងហើយកនងឆានេ ២០១៧ចណលនេះមានបេមាណជា៧២២៥៩២លានរៀល (សមើនងបេមាណជា១៧៧,៦លានដលាលេរ)។ ដចបងាហេញកនងរបភាព ១.១០ ពនធបេថបតេេសមើនងបេមាណជា ៤៤%នេចណលពនធសរបបនាទេបមកគពនធបភលផលវសាធារណៈពនធលើមធេយាបាយដកជញជននងពនធអចលនទេពេយ។ចណលមនមេនសារពើពនធដេលមានបេមាណជា១៥៩៧០លានរៀលសមេេបឆានេ ២០១៧ (សមើនងបេមាណជា៣,៩លានដលាលេរ) រមមានចណលដេលបានពការផគតផគងអគគសន ការផគតផគងទក ថលេសេវាលើទេពេយសមេបតតរដឋ ថលេសេវារដឋបាលនងសេវាផតលការយលពេមនងថលេសេវាសាធារណៈ។ ខណៈពេលដេលមលនធសមេេបសងាកេតតេវបានរាបជាផនេកមយនេចណលរបសទកេងដេរមលនធនេះតេវបានបេងចេកតាមសងាកេតហើយការសមេេចចតតអពការបេើបេេសមលនធទាងនេះតេវបានធវើឡើងដោយកេមបេកេសាសងាកេត ដចនេះសាលារាជធានពមានសទធផតលយោបលលើរបៀបបេើបេេសមលនធទាងនេះឡើយ។ ខណៈពេលដេលខេតតមយចននទទលបានចណលពថវកាជាត សាលារាជធានភនពេញពបានទទលការផទេរធនធានទាងនេះឡើយដោយសារតេចណលសារពើពនធរបសរាជធានភនពេញ មានទហលើសពខេតតផេសេងទៀត។ ទកេងភនពេញអាចទទលបានចណលផេសេងទៀតពការផតលសេវាសាធារណៈផងដេឬ។

របភាព១.៩៖ចណលរបសសាលារាជធានភនពេញ២០១២-២០១៧(គតជារៀល)7

7 ទនននយផតលដោយកេសងសេដឋកចចនងហរញញវតថផអេកទៅតាមទនននយថវកាបេចាឆានេដេលផញើដោយសាលារាជធានភនពេញ។

0100,000200,000300,000400,000500,000600,000700,000800,000900,000

2012 2013 2014 2015 2016 2017

Property tax revenue Non-tax revenue Sangkat Financing

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 23

របភាព១.១០៖ពតមានលអតអពការបាេនបេមាណចណលពនធសមេេបឆានេ២០១៧8

20> ដចបងាហេញកនងរបភាព១.១១បេមាណជា៧០%នេចណលជាតដេលបេមលដោយសាលារាជធានភនពេញមានបេភពពថនេកកេេមជាត។នេះធវើឱេយមានភាពតានតងរវាងសាលារាជធានភនពេញនងរដឋេភបាលថនេកជាតដោយសារតេតមេវការហរញញវតថបចចបេបននរបសរាជធាន មានទហធ បនតេចណលដេលសាលារាជធានភនពេញបេមលបាន បេរជាចេករលេកជាមយនងសាថេបនផេសេងទៀត ទទាងបេទេសទៅវញ។ ដើមេបសមេេចមខងារកាតពវកចចរបសខលន សាលារាជធាននេះតេវបងកើតចណាយសមេេបទទាតសកមមភាពរបសខលន។ ចណាយរបសសាលារាជធាន រមមាន ចណាយរដឋបាល មខងារកាតពវកចចមខងារជាជមេើសនងចណាយសមេេបការបពេញតនាទនងការទទលខសតេវផេសេងទៀត។

របភាព១.១១៖ចណលរបសសាលារាជធានភនពេញធៀបនងខេតត២៤ផេសេងទៀត(គតជាលានរៀល)

8 ទនននយផតលដោយកេសងសេដឋកចចនងហរញញវតថផអេកទៅតាមទនននយថវកាបេចាឆានេដេលផញើដោយសាលារាជធានភនពេញ។

Stamp duty Tax 44%

Transportation tax15%

Public lighting tax22%

Immovable property tax13%

Unused land tax1%

Accommodation tax1%

Patent tax4%

0

100,000

200,000

300,000

400,000

500,000

600,000

700,000

800,000

900,000

1,000,000

2013 2014 2015 2016

Phnom Penh All Other Provinces

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា24

21> ជាផនេកមយនេកណេទមេងវមជេឈការ បចចបេបនននេះកពងមានកចចខតខបេងបេេង ដើមេបផេសារភាជេបការផតលហរញញបេបទានសាធារណៈឱេយឆលើយតបចពោះតមេវការជាមលដឋេនតាមលទធភាពដេលអាចធវើបាន។មលនធឃសងាកេតផតលថវកាដលគេបឃសងាកេតទាងអស កនងបេទេសនេះ សមេេបវនយោគលើហេដឋេរចនាសមពនធ នងសេវាកមមដេលសហគមនចាតទកជាអាទភាព។កនងទកេងភនពេញការវនយោគទាងនេះនៅសតចសតើងនៅឡើយបេសនបើគតពតមេវការទាងមលហើយភាគចេើនបេើបេេសសមេេបកេលអផលវនងបេពនធលរដោះទកភលៀង។ពមានយនតការកណតគោលដៅសមេេបវភាជនថវកាបនថេមទៅកានសងាកេតដេលមានតមេវការខពសដចជាសងាកេតដេលមានអតេេភាពកេកេខពសនះទេ។របមនតវភាជនថវកា គផអេកទៅតាមចននបេជាជន។ ខណឌកទទលបានថវកាមយចននពកនងថវការបសសាលារាជធានផងដេរ ហើយកនងកមមវធកណេទមេងវមជេឈការនេះ មានផេនការបងកើនចននថវកាវភាជន តាមរយៈមលនធសេកកេង ព ០,៨% នេថវកាជាតកនងឆានេ ២០១៦ ដល ១% កនងឆានេ ២០១៧។ ដោយសារតេថវកាមយផនេកធនេមលនធសេកកេងតេវបានចណាយលើផនេករដឋបាលកមានផេនការបងកើនសមាសភាគអភវឌេឍននេមលនធសេកកេងព០,២៣%ដល០,៥%នេចណលជាតផងដេរដើមេបបងកើនចននថវកាដេលមានសមេេបបពេញតមេវការវនយោគកនងមលដឋេន។លើសពនេះចាបពឆានេ២០១៧ទៅសងាកេតនមយៗអាចរកេសាទក៣០%នេពនធអចលនទេពេយដេលបេមលបាន។នេះគជាការបោះជហានជាវជជមានមយ ដើមេបឱេយការផតលហរញញបេបទានរបសរដឋបាលមលដឋេនកានតេឆលើយតបចពោះតមេវការរបសបេជាពលរដឋបនតេវាកនងបងកើនសមាពេធមកលើសមតថភាពដេលកពងតេនៅមានកមេតរបសរដឋបាលថនេកកេេមជាតផងដេរ។

1>5 សថនភាពនការរៀបចកង កនង បទសកមពជា22> ការអភវឌេឍនងការពងេកកេងនៅកមពជាភាគចេើនកើតឡើងដោយគមេនផេនការនងគមេនការគេបគេងឱេយបានតេមតេវ។

បើទោះបជាមានចេបាបកេបខណឌនងផេនការពាកពនធនងការអភវឌេឍកេងនងការគេបគេងដនៅថនេកជាតនងថនេកកេេមជាត យេងណាកដោយ ការអនវតតការងារនៅរាយបាេយតាមសាថេបនផេសេងៗគនេ កដចជាសមតថភាពធវើនយតកមម នងសមតថភាពបចចេកទេសនៅមានកមេតជាកតាតេដេលរារាងមនឱេយមានការអនវតតចេបាបកេបខណឌនងផេនការទាងនះបាន។មានការសងកេតឃើញថ ផេនការនៅមនទានតាមទានលេបឿននេការអភវឌេឍជាកសតេង។ ខណៈពេលដេលមានការដកចេញផេនការគោលឆានេ២០៣៥សមេេបរាជធានភនពេញរចកដោយផេនការនេះនៅតេជាឯកសារយទធសាសតេទលទលាយដោយពមានបលងបេើបេេសដធល ឬផេនការអនវតតបេងចេកជាដណាកកាលៗលអតនៅឡើយ។ បលងគោលតាមវសយ នងការសកេសាពសមទធលទធភាពជាចេើន សមេេបបេពនធគមនាគមនកេង បេពនធលរដោះទកភលៀង ការផគតផគងទក បេពនធលទកសអយនងការសអាតទកសអយតេវបានរៀបចដោយJICA,ADBនងអនកផតលជនយផេសេងទៀតបនតេពមានសាថេបនណាតេតពនតេយលើការរៀបច នងការអភវឌេឍកេង ឱេយបានគេបជេងជេេយឡើយ។ របភាព ១.១២ បងាហេញឱេយឃើញពសាថេបននានាដេលធវើការងារពាកពនធនងការរៀបចកេងកនងបេទេសនៅកមេតផេសេងៗនេរដឋេភបាល។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 25

របភាព១.១២៖ការរៀបចនងការគេបគេងកេងនៅកមពជា

ការរៀបចនងការគរបគរងករងនៅកមពជា

បភព៖ផអកតាមលទធផលរកឃើញរបសកមការងរ(ថងទ២-១០ខកមភៈឆន២០១៧)

កេសងមហាផទេ

yតេងតាងរដឋេភបាល ថនេកកេេមជាត

yកេមបរសាថេននង លខតបទដឋេន គតយតតនានា yកេមបរសាថេននងធនធានធមមជាត(ខេធនឆានេ២០១៦)

yការរៀបចផេនការ៥ឆានេ(ផេនការវនយោគ)

y ចេបាបនងលខតបទដឋេនគតយតត

y នយករដឋមនតេនងកេសងសេដឋកចចនងហរញញវតថជាបេធាន y ចេបាបនងលខតបទដឋេនសតពការអភវឌេឍសេដឋកចចនងSTP

y អនមតលើការអភវឌេឍឯកជន yផនេកនេកេមបេកេសាភបាលអភវឌេឍនសេដឋកចចកមពជា

អគគនាយកដឋេនពនធដរ

កេសងបរសាថេន

នាយករដឋមនតេ

កេសងផេនការ

ការអនញញេតសាងសង

ករសងជនាញ នៅថនរកជាត

ថនរកកររមជាតកមរតតបន

ថនរកកររមជាតករង

ការតេងតាង

ការសមរបសមរលតាមខរសរទទងនៅកមរតរាជធាន

ការខចអាចអនញញេតឱេយបានតេនៅថនេកជាត

កេមបេកេសាអភវឌេឍនកមពជា

កេសងយតតធម

រដឋេករទកសវយតកេងភនពេញ

កេមហនសនទេ(បេមលសណលរង)

អនកអភវឌេឍននងវនយោគនឯកជន

y សវយតនងចះកនងផេសារភាគហនកមពជា

y សអាតនងផគតផគងទក(រោងចកេភមពេេកជេេយចងាវេរចការមននរោធ)

y អតេេនេការបេមលចណលជាង៩៩%

y កេមហនឯកជនដេលមានកចចសនេយាផតលសេវាផតេចមខ៤៩ឆានេជាមយរដឋេភបាលសមេេបបេមលសរាម

y ថលេសេវាបេមលជាមយ នងវកកយបតេអគគសន

y ទលានចាកសរាមដណើរការដោយកេង

លខតអនញញេតសាងសងអនមតទៅតាមទហនេការអភវឌេឍ៖ y <៣០ពានមេតេការេដោយកេង

y ៣០-១០០ពានមេតេការេដោយខេតត

y >១០០ពានមេតេការេដោយកេសង

បេមលពនធអាករផេសេងៗ(អចលនទេពេយបេថបតេេយនជនះអាករបនថេម។ល។)

សាជវកមមវនយោគកេេបេទេសរបស កមពជា(OCIC)

DepartmentofPlanning(DoP)

មនទរបរសាថេនមនទរសេដឋកចចនងហរញញវតថ

មនទរសាធារណការនងដកជញជន

មនទររៀបចដេនដនគរបនយកមមនង

សណង

សាលារាជធានភនពេញ

yការអនវតតដណើរការនងថេទាហេដឋេរចនាសមពនធកនងទកេង y ផលវកនងកេង yសណាតេបធានេបនងរដឋបាល

yការអនវតតនងសមេបសមេលជាមយនងកេសងរៀបចដេនដនគរបនយកមមនងសណងនៅកមេតរាជធាន

yការអនវតតនងសមេបសមេលជាមយនងកេសងសាធារណការកជញជននៅកមេតរាជធាន

yការអនវតតនងសមេបសមេលជាមយនងកេសងសេដឋកចចនងហរញញវតថនៅកមេតរាជធាន

yការអនវតតនងសមេបសមេលជាមយនងកេសងបរសាថេននៅកមេតរាជធាន

•CitylevelimplementationandcoordinationwithMoP

ឧតតមកេមបេកេសាសេដឋកចចជាត

yការចះបញជដធល នងសរយោដ y បលងគោលទកេងនង ផេនការបេើបេេសដធល yការដោះសេេយវវាទដធល yលនៅដឋេនសាធារណៈ

កេសងរៀបចដេនដនគរបនយកមមនងសណង

y បលងគោលហេដឋេរចនាសមពនធទកេងនងការអនវតតគមេេងធៗ(ជាពសេសគមេេងហេដឋេរចនាសមពនធដេលទទលថវកាពអនកផតល y ផលវជាត

កេសងសាធារណការនងដកជញជន

y ថវកា y ការសមេបសមេលការខចកមច(សមេបសមេលជាមយអនកផតលជនយ)

កេសងសេដឋកចចនងហរញញវតថ

1>5>1 ចរបាប បទដឋរនគតយតត នង ករតរយ

23> គោលនយោបាយនងចេបាបពាកពនធជាមយនងការគេបគេងដធលនងនគរបនយកមមគនៅថមនៅឡើយសមេេបបេទេសកមពជាពោលគគោលនយោបាយនងចេបាបពាកពនធទាងនេះទើបតេតេវបានរៀបចឡើងកាលពឆានេ២០០១តេបណណេះ។តារាងឧបសមពនធទ ១ បងាហេញពឯកសារគោលនយោបាយ ចេបាប បទដឋេនគតយតត នងកេតេយនានាពាកពនធជាមយនងនគរបនយកមមការរៀបចកេងនងការអភវឌេឍកេង។

24> កមេតរដឋបាលផេសេងៗគនេរបសរដឋេភបាល(ថនេកជាតខេតតកេងនងឃ)មានការទទលខសតេវផេសេងៗគនេពាកពនធនងការរៀបចកេង ការរៀបចភមសាសតេ នងការរៀបចផេនការបេើបេេសដធលនេះ។ តនាទផេសេងៗ កមេតលអតនេការរៀបចផេនការ វដតនេការរៀបចផេនការ នងដណើរការផតលការអនមតនៅតាមកមេតរដឋបាលទាងនេះ តេវបានបងាហេញដោយ សងខេបកនងតារាង ១.៤។ បើទោះបជាមានកេបខណឌសមេេបដណើរការរៀបចផេនការកដោយ កងវះសមតថភាព (ថវកា នងជនាញបចចេកទេស) បងកជាការរាងសទះដលការរៀបចកេង ការរៀបចភមសាសតេ នងការរៀបចផេនការបេើបេេសដធលជាពសេសនៅថនេកខណឌនងសងាកេត។ដោយសារមលហេតនេះហើយទើបជារឿយៗបលងគោលតាមវសយសមេេបកេងតេវបានរៀបចដោយអនកផតលជនយ។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា26

តារាង១.៤៖ការពពណនាអពបេពនធរៀបចកេងបេពនធរៀបចភមសាសតេនងបេពនធរៀបចផេនការបេើបេេសដធលនៅតាមកមេតរដឋបាលនានា

កមរត ពពណនាអពផរនការ

ថនេកជាត/ភមភាគ រៀបចដោយគណៈកមាមេធការជាតគេបគេងដេនដ នងនគរបនយកមមដេលតេវបានបងកើតឡើងដោយពេះរាជកេតេយ កេេមការដកនារបសកេសងរៀបចដេនដ នគរបនយកមម នងសណង។ នងតេវអនមត ដោយពេះរាជកេតេយ។ ផេនការនេះនងតេវមានចកខវសយយេងហោចណាសរយៈពេល ២០ ឆានេ ហើយនងតេវកេសមេល ១០ ឆានេកេេយ (ឬអាចឆាបជាងនេះ)តាមរយៈការសនើសរបសរាជរដឋេភបាល។

ថនេករាជធាន/ខេតត រៀបចដោយគណៈកមាមេធការគេបគេងដេនដ នងនគរបនយកមម ថនេករាជធានខេតតដេលតេវបានបងកើតឡើងដោយអនកេតេយ កេេមការសមេបសមេលពកេមបេកេសារាជធានខេតតនងមានការឯកភាពពគណៈកមាមេធការជាតគេបគេងដេនដនងនគរបនយកមម។ផេនការនេះតេវមានចកខវសយសមេេបរយៈពេលយេងហោចណាស២០ឆានេ នងអាចកេសមេលរៀងរាល៥ឆានេមតង។

ថនេកកេង/សេក/ខណឌ រៀបចដោយគណៈកមាមេធការគេបគេងដេនដ នងនគរបនយកមម ថនេកកេង/សេក/ខណឌដេលតេវបានបងកើតឡើងដោយអនកេតេយ ដោយតេវមានការយលពេមពកេមបេកេសារាជធានខេតត នងអនមតដោយបេធានគណៈកមាមេធការជាតគេបគេងដេនដ នងនគរបនយ-កមម។ ផេនការនេះតេវមានចកខវសយ សមេេបរយៈពេលយេងហោចណាស ១៥ ឆានេ នងអាចកេសមេលរៀងរាល៥ឆានេមតង។

ឃ/សងាកេត រៀបចដោយកេមបេកេសាឃ/សងកតដោយមានការសមេបសមេលនងការគទេបចចេកទេសពគណៈកមាមេធការគេបគេងដេនដ នងនគរបនយកមម ថនេកកេង/សេក/ខណឌ។ ផេនការ នេះតេវអនមតដោយកេមបេកេសារាជធានខេតត តាមរយៈគណៈកមាមេធការគេបគេងដេនដនងនគរបនយកមមថនេករាជធានខេតត។ផេនការនេះតេវមានចកខវសយរយៈពេល១០ទៅ១៥ឆានេនងអាចកេសមេលរៀងរាល៥ឆានេមតងឬទៅតាមតមេវការនេការអភវឌេឍមលដឋេននងកមមវធវនយោគឃ/សងកត។

25> ថនរកជាត៖នៅថនេកជាតនាពេលបចចបេបនននេះកេសងរៀបចដេនដនគរបនយកមមនងសណងពមានគោលនយោបាយអភវឌេឍនកេងជាកលាកនះទេ បនតេ បញហេគោលនយោបាយកេងសខានៗតេវបានដកបញចលទៅកនងឯកសារផេសេងៗ។ជាការឆលើយតបបនាទេនចពោះបញហេបេឈមជវញការអភវឌេឍនងការពងេកទកេងកេសងរៀបចដេនដនគរបនយកមមនងសណងបានរៀបចកេបខណឌយទធសាសតេជាតសតពការអភវឌេឍកេង (សេចកតពេេងបានទទលការអនមតកាលពខេ ធន ឆានេ២០១៥) សេបតាមយទធសាសតេចតកណដណាកកាលទ ៣ នងអនវតតសេបតាមផេនការយទធសាសតេអភវឌេឍនជាត។ការអនមតលើយទធសាសតេនេះគមានគោលបណងជយនងផតលការគទេដលអនកធវើសេចកតសមេេចចតតអនកជនាញអនកពាកពនធផេសេងទៀត នងសាធារណជនទទៅ តាមរយៈការផតលការតមេងទស នងការគទេដលការអភវឌេឍកេង នងដណើរការនេការអភវឌេឍកេងនៅថនេកជាត នងថនេកកេេមជាត កេេមបរបទកណេទមេងវមជេឈការ នងវសហមជេឈការរបសរាជរដឋេភបាលកមពជា។9

26> កេបខណឌយទធសាសតេជាតសតពការអភវឌេឍកេង មានទសដៅសេបគនេជាមយនងយទធសាសតេចតកណដណាកកាលទ៣ ដេលបានដកចេញនវអាទភាពជាចេើន សមេេបការអភវឌេឍ នងការពងេកទកេង ដចជា កាតបនថយចណាយសមេេបការដកជញជនបងកើនភាពអាចជឿទកចតតបាននងបេសទធភាពបងកើនភាពបេកតបេជេងបងកើនការវនយោគលើ

9 សេចកតពេេងកេបខណឌយទធសាសតេជាតសតពការអភវឌេឍកេងកេសងរៀបចដេនដនគរបនយកមមនងសណងឆានេ២០១៥។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 27

ពាណជជកមម (ការអភវឌេឍសេដឋកចច នងឧសេសាហកមម) នងគេបគេងបញហេបរសាថេន នងបញហេនេការបេេបេលអាកាសធាតដើមេបសមេេចឱេយបាននវកណើនសេដឋកចចបេកបដោយចរភាព។ ផេនការយទធសាសតេអភវឌេឍនជាត ២០១៤-២០១៨ កទទលសាគេលផងដេរពភាពបនាទេនកនងការឆលើយតបចពោះបញហេបេឈមជវញការអភវឌេឍ នងការពងេកទកេង នងបានលើកឡើងថ កនងរយៈពេល ៥ ឆានេនេផេនការយទធសាសតេអភវឌេឍនជាតនេះ រដឋេភបាលមានបណងពងេងការងារកណេទមេងដធល តាមរយៈការផតេតការយកចតតទកដកលើការពងេងការគេបគេង ការរៀបច ការបេើបេេស នងការបេងចេកដធល។ ដើមេបសមេេចគោលបណងនេការអភវឌេឍកេងដេលតេវបានកណតជាអាទភាព ដចដេលតេវបានដកចេញកនងយទធសាសតេចតកណដណាកកាលទ ៣ នងផេនការយទធសាសតេអភវឌេឍនជាត កេបខណឌយទធសាសតេជាតសតពការអភវឌេឍ កេង បានដកចេញនវយទធសាសតេ នងកេបខណឌជមេញការអនវតតគោលនយោបាយដធលគេបជេងជេេយ តាមរយៈ“សៀវភៅសដធល”នងការរៀបច“ចេបាបសតពការរៀបចដេនដនងនគរបនយកមម”។

27> ថនរកកររមជាត(កមរតករង)៖នៅកមេតកេងអនកេតេយលេខ១៨១ចះថងេទ២៣ខេធនឆានេ២០១៥គទេដល“ការអនវតតបលងគោលបើបសដធលកនងរាជធានភនពញ”សមេេបឆានេគោលដៅ២០៣៥(ដេលចាបពអណេះតទៅហៅថផេនការមេឆានេ២០៣៥របសទកេងភនពេញ)។ផេនការដេលតេវបានពេេងឡើងជាមយនងជនយពការយលយកចចការទកេងរបសបេទេសបារាងគជាឯកសារកមេតយទធសាសតេទលទលាយដេលមានការបងកើតជាផេនទសតពការបេើបេេសដធលដេលមានលកខណៈទលទលាយ(របភាព១.១៣)ផងដេរ។អាទភាពដេលតេវបានដកចេញកនងបលងគោលនេះមានបងាហេញកនងបរអបទ១នរឧបសមពនធ។

របភាព១.១៣៖បលងគោលរាជធានភនពេញ២០៣៥(បលងបេើបេេសដធល)

បភព៖សចកតពងកបខណឌយទធសសតជាតសតពការអភវឌឍកងកសងរៀបចដនដនគរបនយកមមនងសណងឆន២០១៥

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា28

1>6 សថនភាព ន ការ ផតលសវា កនងទកង នង បញហបឈម សខានៗ កនង ទកង 1>6>1 ការដកជញជន កនង រាជធានភនពរញ

28> កណើនយនយនតដឆាបរហសកើតឡើងទនទមគនេនងការអភវឌេឍនងការពងេកខលនយេងឆាបរហសរបសរាជធានភនពេញដេរ។ ចនលេះពឆានេ ១៩៩០ ដល ២០១២ ចននយនយនតធនសេេល នងធនធងនដេលបានចះបញជ បានកើនឡើងព៤០០០គេឿងដល២៦៨០០០គេឿងហើយចននទោចកេយនយនតបានកើនឡើងព៤៤០០០គេឿងដល៩៥១០០០គេឿង(របភាព១.១៤)។10កណើននេះនាឱេយមានការកើនឡើងនវបញហេកកសទះចរាចរណទទាងទកេងទាងមល។លទធផលពការអងកេតចរាចរណដេលធវើឡើងដោយJICAកនងឆានេ២០០១នង២០១២បងាហេញថលេបឿននេការធវើដណើរតាមមហាវថធៗកនងទកេងបានថយចះព២២,៩គឡមេតេ/មេងជាមធេយមកនងឆានេ២០០១មកនៅតេម១៤,៦គឡមេតេ/មេង(របភាព១.១៥)។

29> បើទោះបជាពមានបលងគោលកេងលអត (ឬបលងបេើបេេសដធល) សមេេបទកេងភនពេញកដោយផេនការគោលសតពបេពនធគមនាគមនកេង ដេលរៀបចរចរាលកាលពឆានេ ២០១៤ លើកសនើឱេយមានការអនវតតអនតរាគមនចមេះដោយផតេតលើផលវ ថនល ការគេបគេងចរាចរណ នងមធេយាបាយធវើដណើរសាធារណៈ ហើយអនកផតលជនយជាចេើនកពងធវើការសកេសា ឬអនវតតសមាសភាគផេសេងៗនេយទធសាសតេនេះ(បរអប១.១)។

របភាព១.១៤៖កណើនយនយនតកនងរាជធានភនពេញចនលេះពឆានេ១៩៩០ដល២០១២

របភាព១.១៥៖ការបេេបេលលេបឿននេការធវើដណើរចនលេះពឆានេ២០០១ដល២០១២

1,200

1,000

800

600

400

200

-

មតចនន�នយន�

�នយន�ធនធ�ន �នយន�ធន���ល

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

443

718

10812

12016

133

20

152

24

170

29

181

36

203

40

223

46

267

53

285

58

295

64

317

71

335

81

377

94

442

110

506

124

590661

735

828

949

145 168 187 213 242��ើង �ត���ង �ឥ�ន� ��យព�� ��ើត �លច

មនវង�� ហ��លឌ���ល/មន���ត

លទ�ផលអ���ត ២០១១ លទ�ផលអ���ត ២០១២

សហពន�រស��

35

30

25

20

15

10

5

0

ឯក�

: គ.ម

/���ង 21.4

14.3

22.7

15.6 15.6

12.4

18.1

13.3

28.2

11.6

31.5

20.4

បភព៖JICA,2014.គមងរៀបចផនការគោលសតពបពនធគមនាគមនគបជងជយសមបរាជធានភនពញ

10 JICA,2014.គមេេងរៀបចផេនការគោលសតពបេពនធគមនាគមនគេបជេងជេេយសមេេបរាជធានភនពេញ។របភាពនេះបងាហេញពចននសរបនងពបានគតបញចលចននឡានដេលចោលឡើយ។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 29

បរអប១.១៖ផរនការគោលសតពបរពនធគមនាគមនរាជធានភនពរញរៀបចដោយJICA

ផនការគោលសតពបពនធគមនាគមនរាជធានភនពញដេលតេវបានរៀបចឡើងកេេមជនយរបសទភានេកងារសហបេតបតតការអនតរជាតជបន(JICA)គជាផេនការគោលវសយគមនាគមនគេបជេងជេេយដោយយកឆានេ២០៣៥ធវើជាឆានេគោលដៅ។នេះគជាផេនការគមនាគមនកេងលើកទ ៣ សមេេបរាជធានភនពេញ ដេលរៀបចកេេមជនយរបស JICAដោយផេនការទមយមានឈមេះថផនការគោលគមនាគមនរាជធានភនពញឆន២០០១ (ដោយយកឆានេ២០១៥ជាឆានេគោលដៅ)បនាទេបមកគគមងកលអបពនធគមនាគមនរាជធានភនពញ(២០០៧-២០១០)។

ផេនការគោលសតពបេពនធគមនាគមនរាជធានភនពេញបានធវើការវភាគលអតលើសាថេនភាពនងបញហេបេឈមជវញបេពនធគមនាគមនកនងទកេងបចចបេបននដចជាការវាយតមលេលើបណាតេញផលវការគេបគេងចរាចរណមធេយាបាយធវើដណើរសាធារណៈកេបខណឌគតយតត ។ល។លើសពនេះផេនការគោលសតពបេពនធគមនាគមនរាជធានភនពេញនេះកបានបញចលមដេលនេការដកជញជនមយ ដេលរៀបចឡើងផអេកទៅតាមទនននយបឋម ដេលបេមលបានពការអងកេតសមាភេសតាមផទះ (ចណចចេញដណើរគោលដៅនេការធវើដណើរបេភេទមធេយាបាយនងមលហេត)ការអងកេតរាបយនយនតដេលធវើចរាចរណនងគរបណាតេញគមនាគមនគោល។ ផអេកតាមននានេការសងគមសេដឋកចច នងននានេការនេការបេើបេេសដធលកនងរាជធានភនពេញ សេណារយអភវឌេឍនបេពនធគមនាគមនកនងទកេងជាចេើនសមេេបឆានេ ២០៣៥តេវបានរៀបចឡើងដោយបេើបេេសមដេលនេការដកជញជននេះ។

នៅផនេកចងកេេយនេផេនការគោលសតពបេពនធគមនាគមនរាជធានភនពេញ មានបងាហេញពអនសាសនសតពគមេេង ការសកេសាបរេសមទធលទធភាពសមេេបគមេេងជាអាទភាព នងការវភាគហរញញវតថ នងសេដឋកចច សមេេបគមេេងជាអាទភាព។អនសាសននានារមមានការផលេសទៅបេើបេេសមធេយាបាយធវើដណើរសាធារណៈ(រថភលើងBRTនងរថយនតកេងសាធារណៈ)ការបញចបបណាតេញផលវកេវាេតកេង ការកេលអការគេបគេងចរាចរណ (ដចជា បេពនធគេបគេងចរាចរណបេបទនើប បេពនធចណតនងបរសាថេនបេកបដោយគណភាពខពសសមេេបថមើរជើង)នងការកសាងសមតថភាពសាថេបន។គមេេងជាចេើនដេលតេវបានកណតកនងផេនការគោលសតពបេពនធគមនាគមនរាជធានភនពេញនេះ ដចជា គមេេងកេលអរថយនតកេងសាធារណៈនងគមេេងទនើបកមមការគេបគេងចរាចរណកពងសថតកនងដណាកកាលអនវតត ខណៈពេលដេលគមេេងផេសេងទៀតដចជាAutomatedGuidewayTransit(AGT)ឬ“រថភលើងអាកាស”ដេលភាជេបអាកាសយនដឋេនអនតរជាតភនពេញជាមយនងតបនកណាតេលកេងកពងសថតកេេមដណាកកាលសកេសារពសមទធលទធភាព។លើសពនេះJICAកបានធានាឱេយមានការចល រមពអនកពាកពនធកនងដណើរការរៀបចផេនការគោលនេះផងដេរ។

បភព៖JICA,2014.គមងរៀបចផនការគោលសតពបពនធគមនាគមនគបជងជយសមបរាជធានភនពញ

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា30

30> ការគែបគែងផលវថនល នង ចរាចរណ៖ បណាតេញផលវថនលរបសរាជធានភនពេញមានផលវធៗជាចេើនចេញពតបនកណាតេលកេង(ដចជា មហាវថមនវងេស នរោតតម សហពនធរសេស ឆាលដហោគេល នងមនរេត) នងផលវកេវាេត (ដចជា មហាវថសហនមេសេទងផលវកនងកេងនងផលវកេវាេតកេេកេងជាដើម)។ផលវធៗទាងនេះភាជេបទៅកានផលវជាតលេខ១លេខ២លេខ៣លេខ៤លេខ៥នងលេខ៦នៅតបនជាយកេង។ផលវកេេលកៅសកនងខណឌកណាតេលកេងទាង៤គ៩៤%ខណៈពេលដេលផលវកេេលកៅសមានតេមតេ២៧%បណណេះនៅតបនជាយកេង។កណាតផលវដេលនៅសេសសលជាចេើនកដចជាការងារជសជលកេលអផលវ (ដចជាកេេលកៅស នងពងេកផលវ) ដេលចាបាចតេវធវើ តេវបានកណតកនងផេនការគោលសតពបេពនធគមនាគមនរបស JICA (ឆានេ ២០០១ នង ២០១៤)11ហើយកពងអនវតតដោយកេសងសាធារណការ នងដកជញជននងមនទរសាធារណការនងដកជញជន។លើសពនេះផលវវាងកេងថមដើមេបសមេលការកកសទះចរាចរណកកពងតេវបានសាងសងឡើងផងដេរកេេមថវកាពបេទេសចន។

31> នៅពេលដេលគមេេងអភវឌេឍនលនៅដឋេនថមៗនៅតបនជាយកេងបញចប គេរពងថនងមានការកកសទះចរាចរណបនថេមទៀត។ សមតថភាពរបសផលវជាតធៗចលមកកនងទកេងនងមនអាចបពេញទៅតាមបរមាណចរាចរណថម ពផលវដេលភាចេបទៅតបនតចៗកនងទកេងឡើយហើយទនងជានងមានកនលេងកកសទះចរាចរណថមៗបនថេមទៀតជាមនខាន។លើសពនេះផលវតាមជាយកេងជាចេើននៅមនទានបានកេេលកៅស នងពមានបេពនធលបងហរទកភលៀងឱេយបានតេមតេវ ហើយតេវការកេលអនៅពេលដេលបរមាណចរាចរណមានការកើនឡើង។

32> ចននគេេះថនេកចរាចរណកមានការកើនឡើងពេមគនេជាមយនងកណើនកមមសទធយនយនតផងដេរ។ ខណៈពេលដេលគេេះថនេកចរាចរណជាចេើននៅទកេងភនពេញបងកឡើងដោយកហសមនសេស នងឥរយបថបើកបរគមេនសវតថភាព ដចជាការបើកបរសេវង នងលើសលេបឿនកណត ការគេបគេងចរាចរណនៅមានកមេតខេសាយ ការពងេងការអនវតតចេបាបចរាចរណនៅមានកមេតទាប នងកងវះការអបរអនកបើកបរ ជាកតាតេដេលរមចណេកនាឱេយសាថេនភាពមនលអបេបនេះ។គតតេមខេ មករាឆានេ ២០១៣មានបេសពវផលវចនន ៦៩ដេលមានភលើងសញញេចរាចរណមានកណតពេលវេលា។ភលើងសញញេចរាចរណបនថេម នងបេពនធគេបគេងចរាចរណបេបទនើបតេវបានដឡើងកេេមជនយរបស JICA នងបេទេសចន។

33> មធែយោបាយ ធវើដណើរសធារណៈ៖ ការផតលមធេយាបាយធវើដណើរសាធារណៈជាជមេើសកនងទកេងភនពេញកនលងមកពមានបេសទធភាពឡើយ។ការអងកេតលើការធវើដណើរដេល JICAបានធវើកាលពឆានេ ២០១២បងាហេញថមធេយាបាយធវើដណើរពេញនយមជាងគេកនងទកេងភនពេញគទោចកេយនយនត(៥២%)បនាទេបមកគថមើរជើង(២៤%)មធេយាបាយធវើដណើរពសេស(paratransit)(១៤%)នងរថយនត(១០%)។JICAធាលេបបានចលរមពាកពនធសជមេេជាមយនងវសយរថយនតកេងសាធារណៈកនងទកេងភនពេញ។ជាផនេកមយនេផេនការបេពនធគមនាគមនគេបជេងជេេយសមេេបទកេងភនពេញJICAបានអនវតតសាកលេបងសេវារថយនតកេងសាធារណៈលើផលវបេវេង៨,៥គឡមេតេកនងឆានេ២០០១ជាការពសោធនធវើតេសតលើភាពអាចបេើបេេសបាន នងការទទលយកសេវានេះ។ កនងឆានេ ២០១៤ កេសងសាធារណការនងដកជញជនសាលារាជធានភនពេញនងJICAបានសាកលេបងបណាតេញរថយនតកេងសាធារណៈតាមបណតេយផលវចនន៣(បេវេងសរប៥៤គឡមេតេ)បនតេបើទោះបជាមានការចាបអារមមណខាលេងពសាធារណជនកនងខេដបងកដោយចននអនកធវើដណើរដេលនៅបនតបេើបេេសសេវានេះ មានកមេតទាប ដោយសារតេសាថេនភាពចរាចរណមនលអ កាលវភាគមនអាចទទលយកបានហើយរថយនតកេងដេលបេើបេេសមានគណភាពទាប។

11 JICA,2014.គមេេងរៀបចផេនការគោលសតពបេពនធគមនាគមនគេបជេងជេេយសមេេបរាជធានភនពេញ។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 31

34> រថយនតកេងសាធារណៈតាមបណតេយផលវទាងបនេះបចចបេបននកពងគេបគេងនងដណើរការដោយរដឋេករសវយតដកជញជនសាធារណៈរថយនតកេង (CBA)ដេលតេវបានបងកើតឡើងដោយ PGCកាលពឆានេ ២០១៥។ បចចបេបនន អនកធវើដណើរតាមរថយនតកេងមានបេមាណជា៨០០០នាកកនងមយថងេសមើនង០,៣%នេតមេវការចរាចរណសរប។ខណៈពេលដេលថលេសេវារថយនតកេងតេវបានកណតទាបតេម ១៥០០ រៀល/ជើងកដោយ មានអនកជះរថយនតកេងបេមាណជា ៤០% បេើបេេសសេវារថយនតកេងដោយមនគតថលេដចជាសសេសពេះសងេឃចាសជរានងជនពការជាដើមដេលជាកតាតេដកកហតលើនរនតរភាពហរញញវតថរបសសេវានេះ។ បចចបេបនននេះ ចននរថយនតកេងសាធារណៈសរបមានបេមាណជា ១០០ គេឿង បនតេការបេើបេេសរថយនតទាងនេះមានកមេតទាបតេម ៨០%ដោយសារតេរថយនតកេងដេលបេើហើយទាងនេះតេវការការជសជលថេទាញកញាប។ចននអនកជះតចឧបតថមភធនពមាននរនតរភាពចណាយលើបគគលកខពសដោយសារតេបគគលកមានចននចេើនលើសពតមេវការ នងការផតលបេេកបៀវតេសរខពស នងជនាញធវើធរកចចខេសាយ ធវើឱេយសេវារថយនតកេងសាធារណៈកាលេយជាបនទកហរញញវតថ នងបេតបតតការសមេេបទកេងវញ ហើយជបការខាតបង ១,២ លានដលាលេរកនងឆានេ២០១៥។12

35> ដើមេបដោះសេេយបញហេបេឈមទាងនេះ គមេេងកេលអបេតបតតការរថយនតកេងសាធារណៈ ដណាកកាលទពរ កពងសថតកនងដណើរការនេការអនវតតដោយJICA។គមេេងនេះដេលចាបផតើមនៅដើមឆានេ២០១៧នងគេេងនងបញចបនៅចងឆានេ២០២០នងបងកើនចននរថយនតកេង១៨០គេឿងទៀត (១០០គេឿងពបេទេសចននង៨០គេឿងពបេទេសជបន)ពងេកដណើរការឱេយបាន១០ផលវសរប(សរប១៤៨គឡមេតេ)ហើយកនងពេលជាមយគនេជយរដឋេករសវយតដកជញជនសាធារណៈរថយនតកេងបងកើនសមតថភាពសាថេបននងគណភាពសេវាកមម។បញហេបេឈមជវញការអនវតតពាកពនធភាគចេើនជាមយនងបញហេជវញការរកទតាងដសមេេបហេដឋេរចនាសមពនធ (ដចជា ទតាងចណតរថយនតកេង ជាដើម)នងសកមមភាពផេសពវផេសាយដើមេបបងកើនចននអនកជះ។ របភាព១.១៦ នងរបភាព១.១៧ បងាហេញពគនលងផលវរថយនតកេងដេលកពងមាននងគនលងផលវដេលសនើឡើង។

របភាព១.១៦៖គនលងផលវរថយនតកេងសាធារណៈបចចបេបនន របភាព១.១៧៖គនលងផលវរថយនតសាធារណៈ១០ខេសេដេលសនើឡើង

JICA,2016.របាយការណអងកតសមបរៀបចគមងបងកើនសមតថភាពដកជញជនរថយនតកងសធារណៈកនងទកងភនពញ

36> កេេតេពការពងេកសេវារថយនតកេងសាធារណៈអនកផតលជនយនងវនយោគននានាកកពងសកេសាពជមេើសមធេយាបាយធវើដណើរសាធារណៈផេសេងទៀតផងដេរ។ ទភានេកងារអភវឌេឍនបារាង (AFD) បាន នងកពងសកេសាពលទធភាពបងកើតបេពនធរថយនតអគគសន(tram)ទកេងតាមបណតេយមហាវថពេះមនវងេសពទសខាងជើងទៅទសខាងតេបង។ដោយមានការសមេបសមេលជាមយនងសាលារាជធានភនពេញ វនយោគនឯកជនមានគមេេងបងកើតបេពនធតាកសផលវទក តាម

12 ផអេកតាមការសមាភេសជាមយកេមអនកជនាញJICAឆានេ២០១៦។របាយការណអងកេតសមេេបរៀបចគមេេងបងកើនសមតថភាពដកជញជន រថយនតកេងសាធារណៈកនងទកេងភនពេញ។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា32

បណតេយទនលេបាសាក ពតាខមេ ទៅតបនកណាតេលកេង។ JICA បានចាបផតើមធវើការសកេសាពសមទធលទធភាពសមេេប គមេេងAutomatedGuidewayTransit(AGT)ឬ“រថភលើងអាកាស(skytrain)”ដេលភាជេបអាកាសយនដឋេនអនតរជាតភនពេញទៅតបនកណាតេលកេង។13

37> បណាតេញផលវរថភលើងចននពរខេសេ កនងបេទេសកមពជា គខេសេខាងជើង នងខេសេខាងតេបង ដេលចេញដណើរពសាថេនយកនងទកេងភនពេញបពេញនាទជាខេសេរថភលើងសមេេបសេវាដកជញជនទៅបោេយបេត(ខេសេខាងជើង)នងកពត(ខេសេខាងតេបង)។ការសាតេរឡើងវញផលវដេកដេលរងការខចខាតយេងធងនធងរ កពងសថតកនងដណាកកាលអនវតត កេេមមលនធពធនាគរអភវឌេឍនអាស (ADB) នងដណើរការដោយកេមហនឯកជនមកពបេទេសអសតេេល។ កាលពដបងៗ មានការចាបអារមមណចងបេើបេេសខេសេរថភលើងទាងនេះ សមេេបដកអនកដណើរ បនតេមនទានមានការសកេសាលអតលើចណចនេះនៅឡើយទេ។ 14

38> បញហែ ពាកពនធ នង ការ ភាជែបព ចណច ចែញដណើរដបង ទៅ គោលដៅ ចងកែែយ នង ផលវសមែែបថមើរ ជើង៖ ការពមានការភាជេបពចណចចេញដណើរដបង ដលគោលដៅចងកេេយ គជាកតាតេចមេបងមយ ដេលរារាងមនឱេយបេជាជនបេើបេេសមធេយាបាយធវើដណើរសាធារណៈ ជាពសេស បើធៀបជាមយនងភាពងាយសេលនេការបេើបេេសមធេយាបាយធវើដណើរពកនលេងមយទៅកនលេងមយ ដចជា យនយនតផទេលខលន ទោចកេយនយនត នងជមេើសផេសេងទៀត ដចជា រមកកងប(ទកទក)ជាដើម។ជាមរតកដេលបនេសលទកពការអភវឌេឍជនានអាណានគមបារាងតបនជាចេើនកនងតបនពាណជជកមមកណាតេលកេងភនពេញមានចញចើមថនលសមេេបថមើរជើងធទលាយ(ចាបព២ដល៣មេតេតាមផលវកនងនង៥មេតេតាមផលវធៗ)។ បនតេ ចញចើមថនលសមេេបថមើរជើងភាគចេើនតេវបានគេបេើសមេេបចតយនយនត នងសមេេបសកមមភាពពាណជជកមមហើយជារឿយៗថមើរជើងតេវបងខចតតដើរលើផលវតេមតង(បរអប១.២)។លើសពនេះការបេើបេេសចញចើមថនលសមេេបថមើរជើង សមេេបគោលបណងផេសេង កនាឱេយខចកមេេលផលវ នងធវើផទេខាងលើរដេបរដប ដេលនាឱេយថមើរជើងពបាកនងដើរ។

បរអប១.២៖សាថរនភាពបចចបរបនននរចញចើមថនលសមររបថមើរជើងកនងទករងភនពរញ

ចញចើមថនលសមេេបថមើរជើងកនងទកេងភនពេញ ភាគចេើន តេវបានទកបេើបេេស សមេេបចតយនយនត នងសមេេបសកមមភាពពាណជជកមមផេសេងៗ។

របខាងឆវរង៖ការចតយនយនតនងសកមមភាពពាណជជកមមលើចញចើមថនលសមេេបថមើរជើងបងខឱេយថមើរជើងតេវដើរលើផលវវញ។

របខាងសាតរ៖ការចតយនយនតខសចេបាបរាងខទបចញចើមថនលសមេេបថមើរជើងនងធវើឱេយខចកមេេលផលវ។

បភព៖លទធផលរកឃើញរបសកមការងរ(ថងទ២-១០ខកមភៈឆន២០១៧)

13 ផអេកតាមការសមាភេសជាមយអនកពាកពនធនានាកនងកឡងពេលចះបេសកកមមនេះ(ថងេទ៣-១០ខេកមភៈឆានេ២០១៧)។14 ផអេកតាមការសមាភេសជាមយអនកពាកពនធនានាកនងកឡងពេលចះបេសកកមមនេះ(ថងេទ៣-១០ខេកមភៈឆានេ២០១៧)។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 33

39> ខណៈពេលដេលកងវះការពងេងការអនវតតចេបាបចរាចរណ នងបទបញជេសតពការចតយនយនត គជាកតាតេធមយ ដេលនាឱេយគេបេើចញចើមថនលថមើរជើង សមេេបគោលបណងផេសេង ការខវះកនលេងសមេេបចតយនយនត រតតេបនថេមទងនដលបញហេនេះថេមទៀត។កនងតបនពាណជជកមមកណាតេលកេងភនពេញបចចបេបនននៅខវះកនលេងចតយនយនត១២០០០កនលេងសមេេបទោចកេយនយនត នង ៦០០០ កនលេងទៀត សមេេបរថយនត។15 បចចបេបនន វទេយាសាថេនអភវឌេឍនបេតងសកល(GGGI) កពងធវើការសកេសាពបញហេចណតយនយនតកនងទកេងភនពេញ ដើមេបបនតកណតពសាថេនភាព នងបញហេបេឈមបចចបេបនន។

40> ដោយសារតេខវះកនលេងបរសាថេនដេលអណយផលសមេេបថមើរជើងការបេើបេេសយនយនតផទេលខលននៅតេពេញនយមខាលេង កនងទកេងភនពេញ។ ហេដឋេរចនាសមពនធបងកភាពងាយសេលសមេេបថមើរជើង (ទហធគេបគេេន ផទេខាងលើរាបសមើមានគនសឆលងថនលសមសេបតាមផលវបេសពវ)សវតថភាព(ភលើងបភលផលវនងការចេកចណេកផលវបានតេមតេវ)សោភណឌភាព(ភាពសាអេតនងសញញេចរាចរណ)សទធតេជាកតាតេដេលរមចណេកបងកើតបរយកាសទាកទាញសមេេបថមើរជើងដេលមានសារៈសខានសមេេបបេជាពលរដឋដេលរសនៅកនងទកេងផងនងសមេេបទេសចរបរទេសផង។

1>6>2 បរពនធ ល រដោះទកភលៀង នង ការការពារ ទកជនន កនង ទករង ភនពរញ

41> មានទតាងនៅតាមបណតេយទនលេសាប ទនលេមេគងគ នងទនលេបាសាក ទកេងភនពេញ នងតបនជវញ សមេបរដោយវាលទនាបដលេបាប។ដចតបនផេសេងទៀតកនងបេទេសកមពជាដេរទកេងភនពេញងាយរងទកជននពោលគជាជននទកភលៀងផងនងទកជននតាមរដវជាទេងទេេយធផង។ ការខវះបេពនធគេបគេងលរដោះទកភលៀងគេបជេងជេេយ ធវើឱេយផលបះពាលដេលកើតឡើងដោយសារគេេះទកជននទាងនេះកានតេមានសភាពធងនធងរ។កាលពឆានេ២០១១នង២០១៣ទកេងភនពេញជបបេទះនងគេេះទកជននធងនធងរ ដេលបងកឡើងដោយសារភលៀងធាលេករដវមសេសងចេើនខសធមមតា ការកើតពេយះទហវងជាបនតបនាទេបនងការឡើងកមពសទកទនលេមេគងគបងកផលបះពាលដលបេជាពលរដឋ១៧០០០គេសារកនងគេេះទកជននឆានេ២០១១នងជាង៣៥០០គេសារកនងគេេះទកជននឆានេ២០១៣។

42> ទកេងភនពេញបេើបេេសបណាតេញលរដោះទកភលៀងបញចលគនេជាមយនងបណាតេញលទកសអយដេលពអាចបពេញទៅនងតមេវការបចចបេបននបានឡើយ។ការចាកដលបបងធមមជាតទនលេនងសទងដើមេបបងកើតកនលេងសាងសងហេដឋេរចនាសមពនធនងធវើការអភវឌេឍថមៗ បានកាតបនថយលទធភាពពងផអេកលើបេពនធធមមជាត សមេេបជយរដោះទកភលៀងចេញពទកេង នេះ។ចាបតាងពឆានេ១៩៩៨មកជនយឥតសណងរបសJICA(ដណាកកាលទ១ទ២នងទ៣)កដចជាគមេេងកមចរបសADB(២០០០-២០០៣)បានជយដោះសេេយបញហេទកជនននៅតបនកណាតេលកេងដេលមានមនសេសរសនៅកកកញចេើន។មានការកេលអបេពនធនងបចចេកវទេយារដោះទកភលៀងគរឱេយកតសមាគេលសមេេបខណឌកណាតេលកេងចនន៤(ដចជាមានការបងកើតបណាតេញបេលាយលរដោះទកភលៀងកនលេងបងហរភកចេញសាថេនយបមនងបងទកទកជាដើម)នងមានបេពនធការពារទកជននតាមរយៈការសាងសងទនបជាចេើន។

43> ផទយទៅវញ បចចបេបនន ខណឌជាយកេងចនន ៨ នងតបនដេលនៅជតនះនៅខវះបេពនធលរដោះទកភលៀង នងបេពនធការពារទកជននគេបជេងជេេយហើយនៅតេងាយរងទកជននដេលកើតឡើងកានតេញកញាបជាងមន។លើសពនេះការអភវឌេឍយេងឆាបរហសនវទកេងរណបធៗនៅតបនជវញកេងកបងកឱេយមានបញហេបេឈមបនថេមទៀតផងដេរ។មានការរៀបចផេនការ ឬសាងសងបេពនធលរដោះទកភលៀង តាមទកេងរណបទាងនេះឱេយបានសមសេប ទៅតាមសតងដរមតេមយនះទេ។ ខណៈពេលដេលអនកេតេយលេខ ៨៦ សតពលខតអនញញេតសាងសង នងកេមបរសាថេន នងធនធានធមមជាតរបសបេទេសកមពជា(សេចកតពេេងកេមនេះបានទទលការអនមតកាលពខេធនឆានេ២០១៦)តមេវឱេយអនកអភវឌេឍន

15 JICA,2014.គមេេងរៀបចផេនការគោលសតពបេពនធគមនាគមនគេបជេងជេេយសមេេបរាជធានភនពេញ។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា34

អចលនទេពេយខានេតធទទលខសតេវលើបេពនធរដោះទកភលៀងនៅមនទានមានការពងេងការអនវតតនងការកណតសតងដបចចេកទេសសមេេបហេដឋេរចនាសមពនធការពារទកជនន (ដចជា លកខខណឌតមេវឱេយមាន ទាវេរទកសមេេបរដោះទកចេញនៅនងកនលេង តបនសមេេបបេមលភកនងកទេចកទលើដ (bio-swales) តបនបេតង នងផទេអាចជេេបទកបានជាដើម)។16

44> បចចបេបននJICAកពងសថតនៅដណាកកាលចងកេេយនេ“គមេេងសកេសាពការកេលអបេពនធលរដោះទកភលៀងនងលទកសអយកនងរាជធានភនពេញ”(សេចកតពេេងតេវបានបញចបកាលពខេកញញេឆានេ២០១៦)។បលងគោលបេងចេករាជធានភនពេញជាតបនរដោះទកភលៀងចនន ២៧ នងបានសនើឱេយមានការបងកើតហេដឋេរចនាសមពនធរដោះទកភលៀងសខានៗ ហើយកនង ពេលជាមយគនេបានលើកជាអនសាសនឱេយមានការសកេសាសមទធលទធភាពបងកើតបេពនធលរដោះទកភលៀងកមេតទពរ នង កមេតទប។លើសពនេះ បលងគោលកបានធវើការកណតពតបនអាទភាពផងដេរ (ដចជា តបនអាងសតកទកបងតេបេកវតតភនជើងនងតបនសនលខាងជើងកេង)សមេេបជនយឥតសណងដណាកកាលទ៤។

1>6>3 បរពនធ លទកសអយ នង ការសអាតទកសអយ កនង ទករង ភនពរញ

45> បចចបេបនននេះ ពមានបេពនធសអាតទកសអយផលវការ កនងទកេងភនពេញនៅឡើយទេ។ ទកសអយ នងទកសណលតាមផទះសហគេេសពាណជជកមម នងឧសេសាហកមម ហរលាយឡជាមយនងទកភលៀងទៅកនងបេឡាយលដេលមានគរប នង បេឡាយលចហហើយបនាទេបមកហរធាលេកទៅកនងទនលេបងនងតបនដសើមរបសទកេង។17 (កងវះ)ហេដឋេរចនាសមពនធរដោះទកភលៀង នងសអាតទកសអយដេលនៅមានភាពទនខេសាយ នងកងវះលខតបទដឋេនគតយតត នងការពងេងការអនវតតឱេយបានសមសេប ធវើឱេយមានទកសអយដេលមនបានសអាតកនងបេមាណកានតេចេើន កនងបេពនធទកធមមជាត។ សាថេនភាពបេបនេះបងកការគរាមកហេងដលបរសាថេនទកេង ជាពសេស ដលបេជាជនរសនៅលើតបនដេលមានចណលទាបជវញបេឡាយនងបងបរនានា។

46> គមងសកសាពការកលអបពនធលរដោះទកភលៀង នងលទកសអយកនងរាជធានភនពញ របស JICA បានចាតទកការបងកើតរោងចកេសអាតទកសណល នងទកសអយ នងការដឡើងបេពនធលទកសអយ ថជាអាទភាពបនាទេន ដោយបានធវើការសកេសាពជមេើសផេសេងៗសមេេបសអាតទកសអយនៅនងកនលេង នងនៅកនលេងផេសេងៗផងដេរ។ ភាពបនាទេននេការសអាតទកសអយកនងទកេងភនពេញ កតេវបានលើកឡើងកនង “ផេនការយទធសាសតេទកេងបេតងសមេេបទកេងភនពេញ២០១៧-២០២៦”របសGGGIផងដេរ។យទធសាសតេនេះមានបញចលការបងកើតមលនធគេបគេងការបពលទកសមេេបរោងចកេផលតទៅកនងបញជគមេេងបេតងដវេងដេលតេវបានលើកសនើសមេេបយទធសាសេតនេះ។

47> ខណៈពេលដេលមានការសកេសាធវើឡើងកេេមជនយរបសអនកផតលជនយជាចេើនបានផតេតការយកចតតទកដកលើតមេវការបនាទេននេការសអាតទកសអយ នងទកសណល កនងទកេងភនពេញ កនលងមក មានការសមេេចបានវឌេឍនភាពតចតចបណណេះកនងការផតលមលនធសមេេបការសអាតទកសអយ។ការពមានលខតបទដឋេនគតយតតនងការអនវតតគជាចណចរាងសទះដធមយ ដចនេះ ការរៀបច នងការអនមតចេបាបសតពការគេបគេងទកសអយដោយកេសងសាធារណការ នងដកជញជន ឬកេសងផេនការ នាពេលអនាគតដខលខាងមខ គមានសារៈសខានយេងខាលេង។ លើសពនេះ ការរៀបចគោលការណណេនាសតពការគេបគេងបេពនធលទកសអយនងបេពនធលរដោះទកភលៀងនៅតាមតបនអភវឌេឍនទេងទេេយធកជាអាទភាពខពសមយផងដេរ ដោយសារតេកណើនកេងរណបខានេតធកើតឡើងកនងលេបឿនលើសពសមតថភាពសអាតរបសទកេង។18

16 ផេនការយទធសាសតេទកេងបេតងសមេេបទកេងភនពេញ២០១៧-២០២៦រៀបចដោយវទេយាសាថេនអភវឌេឍនបេតងសកល២០១៦។17 សមាគមធាងតោនេត២០១២ទកេងភនពេញ៖ទកេងទក។18 JICA,2017.គមេេងសកេសាពការកេលអបេពនធលរដោះទកភលៀងនងបេពនធលទកសអយកនងទកេងភនពេញ។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 35

1>6>4 ការផគតផគងទក កនងទករងភនពរញ

48> ការផតលសេវាផគតផគងទកសាអេត កនងទកេងភនពេញ គជាវសយមយ កនងចណមវសយមយចននតចដេលបានទទលជោគជយកនលងមក។ រដឋេករទកសវយតកេងភនពេញតេវបានបងកើតឡើងកនងឆានេ ១៨៩៥នងបានទទលសវយភាពកនងឆានេ១៩៩៧។ជាមយនងការផតលហរញញបេបទាន៣ដណាកកាលពអនកផតលជនយកនងនះមានJICAនងAFDជាដើមរោងចកេសអាតទកចនន ៤ តេវបានបងកើតឡើង ដចជា រោងចកេសអាតទកភមពេេក ជេេយចងាវេរ ចការមន នងនរោធនកដចជាបណាតេញចេកចាយធទលាយសមេេបផគតផគងទកដលទកេងភនពេញទាងមល(របភាព១.១៨)។

របភាព១.១៨៖រោងចកេសអាតទកកនងទកេងភនពេញ

បភព៖គហទពរនរដឋករទកសវយតកងភនពញ

49> តាមរយៈការបតេជាញេចតតរបសថនេកដកនា នងដោយសារតេសទធអណាចដេលបានពការទទលបានសវយភាព រដឋេករទកសវយតតកេងភនពេញមានដណើរការលអបេសើរជាមយនងអតេេចណេញចាបព២៥ដល២៦%នងមានអតេេបេមលថលេសេវាលើសព៩៩%។អតថជនអាចបងវកកយបតេទកតាមរយៈបញជរបងបេេកជាចេើនកនលេង(មានទតាងនៅតាមតបនដេលផតលភាពងាយសេលដលអតថជនកនងទកេង)តាមរយៈទរសពទដេឬបងតាមធនាគរ(អតថជនមនអាចបងបេេកដោយផទេលដលអនកកតនាឡកាទកឡើយ ដើមេបកាតបនថយការបេពេតតអពើពករលយ)។ ៨-១០% នេថលេសេវាដេលបេមលបាន តេវកាតទៅឱេយសាលារាជធានភនពេញ នងបេើបេេសជាថវកាសមេេបដណើរការបេពនធរដោះទកភលៀង នងបេពនធលទកសអយ។ ខណៈពេលដេលការផគតផគងកនងទកេងភនពេញបានទទលជោគជយ ចាបាចតេវមានការពងេកបណាតេញចេកចាយដើមេបផគតផគងដលតបនអភវឌេឍនថមៗនៅជាយកេងដេលនៅកពងជបបេទះនងការខវះការផគតផគងទកសាអេតនៅឡើយដចបងាហេញកនងរបភាព១.១៩។បនតេដោយសារតេមានការផលេសបតររបៀបផតលហរញញបេបទានដលសាថេបនកេេមចណះរដឋ(ឥឡវនេះហរញញបេបទានតេវឆលងកាតកេសង)ការអនវតតគមេេងតេវជបនងការពនេយារពេលវេលា។19

19 ផអេកតាមការសមាភេសជាមយអនកពាកពនធនានាកនងកឡងពេលចះបេសកកមមនេះ(ថងេទ៣-១០ខេកមភៈឆានេ២០១៧)។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា36

របភាព១.១៩៖គេសារដេលទទលបានទកសាអេតបេើបេេសកនងទកេងភនពេញ(%)

100�0

4ខណឌកណាតេលកេង 8ខណឌជាយកេង

ចការមន

ដនពេញ 7ម

ករា

ទលគោក

ដងកេរ

មានជយ

ឫសេសកេវ

សេនសខ

ពោធស

េនជយ

ជេេយចងាវេរ

ពេេកពៅ

នេ

ចេបារអពៅ

120�0100�080�060�040�020�00�0

100�0 100�0 100�0 100�088�2 97�9 98�996�889�676�8

100�0

បភព៖កមងពតមានសងគមសដឋកចចឆន២០១៦របសទកងភនពញ

1>6>5 ការគរបគរងសណលរង កនងទករងភនពរញ

50> ការបែមលសរាម៖ ការបេមលសណលរងកនងទកេងភនពេញគេបគេងផតេចមខដោយកេមហនឯកជនកនងសេកមយឈមេះCINTRIដេលបានទទលកចចសនេយាផតលសេវាផតេចមខរយៈពេល៤៩ឆានេជាមយរដឋេភបាល។បចចបេបនន កពងមានការពភាកេសាគនេរវាងរដឋេភបាល នងកេមហន CINTRI ដើមេបបបេកកចចសនេយានេះជាកចចសនេយាតចៗ ដើមេបផតលលទធភាពឱេយ ខណឌអាចផតលថវកាដលការងារគេបគេងសរាមដោយផទេល បនតេការធវើបេបនេះគជាការលបាក។ ថលេសេវាបេមលសរាមតេវបានបេមលតាមរយៈវកកយបតេអគគសន បនតេការបេមលសរាមពបានធវើដចៗគនេឡើយដោយសារតេការកកសទះចរាចរណបញហេកមាលេងពលកមមនងការបនតពងេកទកេង។មានការបាេនសាមេនថមានសណលរងព១០០ដល២០០តោនតេវបានគេទកចោលមនបេមល ជារៀងរាលថងេ កនងទកេងភនពេញ។20នៅតាមតបនដេលពមានការផតលសេវាគេបគេេនឬពមានសេវាបេមលសរាមទៅដលតេមតងបេជាពលរដឋនាគនេដតឬកបសរាមចោលឬយកសរាមទៅចោលតាមផលវឬកនងបេឡាយទក។ការចលសរាមកនងបេឡាយទកធវើឱេយបញហេពាកពនធនងបេពនធរដោះទកភលៀង នងបេពនធការពារទកជនន កានតេធងនធងរមយកមេតទៀត។

របភាព១.២០៖គេសារដេលបេើបេេសសេវាបេមលសរាម(%)

93�1

4ខណឌកណាតេលកេង 8ខណឌជាយកេង

ចការមន

ដនពេញ 7ម

ករា

ទលគោក

ដងកេរ

មានជយ

ឫសេសកេវ

សេនសខ

ពោធស

េនជយ

ជេេយចងាវេរ

ពេេកពៅ

នេ

ចេបារអពៅ

120�0100�080�060�040�020�00�0

89�0 100�0 99�1 94�6

37�6

73�848�739�1

65�1

14�7

92�4

បភព៖កមងពតមានសងគមសដឋកចចឆន២០១៦របសទកងភនពញ

20 មលនធអាសវទេយាសាថេនអភវឌេឍនកេេបេទេស២០១៦ការកេទមេងការគេបគេងសណលរងនៅទកេងភនពេញ។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 37

51> ការធវើបែពែតតកមមសរាម នង ការ ចោលសរាមចងកែែយ៖ កេេពបញហេដចលើកឡើងខាងលើ ទកេងនេះកខវះទតាងសមេេបចោលសរាមផងដេរ។ កនងឆានេ ២០០៩ ទលានចាកសរាមថមទហ ៣១ ហចតា កនងទកេងភនពេញ បានបើកឱេយដណើរការជាមយនងអាយកាលបេើបេេស២៥ឆានេ។បនតេកេេយពបានដណើរការរយៈពេល៥ឆានេដណាកកាលទមយដេលមានផទេដ១៤ហចតាតេវបានចាកសរាមពេញអស។ដណាកកាលទពរជាមយនងផទេដ១៧ហចតាបានចាបផតើមតាងពឆានេ ២០១៥ មកមលេះ បនតេ ការពេយាករបចចបេបនន បងាហេញថ កនលេងចាកសរាមដេលនៅសលនេះគគេបគេេនតេរយៈពេល៥ឆានេទៀតបណណេះពោលគបានតេពាកកណាតេលនេអាយកាលដេលបានគេេងទកបណណេះ។ទកេងនេះកពងជបការលបាក ជាមយនងបរមាណ (នងសមាសភាគចមេះ) នេសរាមដេលមានជារៀងរាលថងេ ដេលបានកើនឡើងពបេមាណជា៨០០តោនកនងមយថងេកនងឆានេ២០០៩ដល១៤៧៥តោនកនងមយថងេកនងឆានេ២០១៤(ការពេយាករមយចននបាេនបេមាណថបរមាណនេះនងកើនឡើងដល២២០០តោនកនងមយថងេតេមឆានេ២០២០)។21បចចបេបននកពងមានការពចារណាកេទមេងកេបខណឌដេលមានសេេបសមេេបការគេបគេងសរាមរាបបញចលទាងការផតលកចចសនេយាផតេចមខផងដេរ។បនតេចណចដេលសខានផងដេរគតេវមានវធានការកាតបនថយបរមាណសរាមដេលចលដលទលានចាកសរាមដចជា វធានការ3R (កាតបនថយបេើឡើងវញនងកេចនេ)នងការធវើបេពេតតកមមសរាមដចជាការផលតជកបសតការបមលេងសរាមជាថមពលនងការដតកនងឡជាដើម។

1>6>6 ការផគតផគង លនៅដឋរន នង ការអភវឌរឍអចលនទរពរយ

52> ការអភវឌេឍនងការពងេកទកេងយេងឆាបរហសនងការហរចលយេងគហកនវការវនយោគដោយផទេលពបរទេស(FDI)នាឱេយមានការអភវឌេឍអចលនទេពេយ កនងទកេងភនពេញ។ ការអភវឌេឍវសយឯកជនកនងទេងទេេយធ ដចជា គមេេងបរផលេទនមគមេេងទកេងកះពេជេគមេេងទកេងកាកសធនងគមេេងហគេេនភនពេញធវើឱេយមានការផគតផគងលនៅដឋេននងអគរពាណជជកមមកានតេចេើនទៅកនងទផេសារ (របភាព ១.២១)។ ជាមយនងកណើនឥណទានសមេេបអនវសយកមចទញលនៅដឋេនកនងរយៈពេលបនាមេនឆានេចងកេេយនេះតមេវការលនៅដឋេនកមានការកើនឡើងផងដេរ។

21 Ibid.

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា38

របភាព១.២១៖ការអភវឌេឍទេងទេេយធកនងទកេងភនពេញ

បភព៖JICA,2014..គមងរៀបចផនការគោលសតពបពនធគមនាគមនគបជងជយសមបរាជធានភនពញ

ទតាង ករឡាផទរ(ហចតា)

ការបរើបររស ភាពជឿនលឿន មាចរសគមររង

1 បងកក សេះចកកនងខណឌដនពេញ 133 ពាណជជកមមការយលយលនៅដឋេន(40,000)

កពងសាងសង Sukaco

2 កះពេជេ ទនលេបាសាកកនងខណឌចការមន 80 ពាណជជកមមការយលយលនៅដឋេន(5,000)

កពងសាងសង ធនាគរកាណាឌយ

3 ទកេងខាខ ភនពេញថមកនងខណឌសេនសខ 119 លនៅដឋេន(10,000) កពងដកលកខលះនងកពងសាងសង

WorldCity

4 ហកេេនភនពេញ ឃមញកនងខណឌសេនសខ 233 ពាណជជកមមការយលយលនៅដឋេន(12,000)

កពងដកលកខលះនងកពងសាងសង

YLP&Ciputra

5 ជេេយចងាវេរ ជេេយចងាវេរកនងខណឌឫសេសកេវ 14 ពាណជជកមមនងការយលយ

កពងសាងសង Soximex

6 ទកេងរណប ពេេកលាភពេេកតាសេក កនងខណឌឫសេសកេវ

380 លនៅដឋេន(40,000) កនងផេនការ OCIC

7 បងឈក នរោធកនងខណឌមានជយ 238 លនៅដឋេន(2,000) កនងផេនការ Soximex

8 ទកេងបេតង ចាកអងេេលើចាកអងេេកេេមកនងខណឌមានជយ,ដងកេជើងឯកពេេកកពសកនងខណឌដងកេ

2634 លនៅដឋេន(200,000) កនងផេនការ AZ

9 បរផលេទនម នរោធកនងខណឌមានជយ 80 លនៅដឋេន(6,000) កពងដកលកខលះនងកពងសាងសង

បរបេងហត

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 39

53> កនងទកេងភនពេញ កេមហនអភវឌេឍនអចលនទេពេយ នងកេមហនមេការសាងសង តេវការលខតអនញញេតសាងសង ពសាថេបនពាកពនធទៅតាមទហនេការអភវឌេឍ(ពសាលារាជធានភនពេញសមេេបការអភវឌេឍកេេម៣០០០០មេតេការេពសាលាខេតតសមេេបការអភវឌេឍព៣០០០០ដល១០០០០០មេតេការេនងពកេសងរៀបចដេនដនគរបនយកមមនងសណងសមេេបការអភវឌេឍធជាង១០០០០០មេតេការេ)ទើបអាចធវើការសាងសងបាន។ជាផនេកមយនេនតវធផតលការអនញញេតដលគមេេងទាងនេះមានការពនតេយផទៀងផទេតលើកមមសទធដធលបនតេពមានការពចារណាអពការបេើបេេសដធលឬភាពអនលោមទៅតាមបលងគោលរបសទកេងឡើយ។ ដោយសារតេមានការសមេបសមេលតចតចជាមយនងសាថេបនទទលបនទកហេដឋេរចនាសមពនធផេសេងទៀតផលបះពាលនងវធានការកាតបនថយផលបះពាលដេលការអភវឌេឍថមៗទាងនេះមានមកលើហេដឋេរចនាសមពនធរបសទកេង ដចជា ចរាចរណផទេដសមេេបសាធារណៈបេពនធលរដោះទកភលៀង នងការសអាតទកសអយមនតេវបានគេយកមកគតពចារណាឡើយ។តបនអភវឌេឍនទេងទេេយធថមៗតេវមានអាងសតកទកសអយនងហេដឋេរចនាសមពនធរដោះទកភលៀងដោយខលនឯងបនតេពមានការកណតឬអនវតតសតងដបចចេកទេសឬលកខខណឌសមេេបហេដឋេរចនាសមពនធទាងនេះឡើយ។22

54> បេទេសកមពជាបានទទលសាគេល កងវះលនៅដឋេនដេលមានតមលេសមរមេយថជាបញហេ នងបានដកចេញគោលនយោបាយជាតសតពលនៅដឋេន (២០១៤) ដេលចេងថ បេជាពលរដឋគេបរបមានសទធទទលបានលនៅដឋេនសមរមេយ នងផតលនវជមេើសផេសេងៗ សមេេបធានាសទធកានកាប នងកមមសទធដធល។ គោលនយោបាយនេះមានគោលបណងផតលលនៅដឋេនសមរមេយដលគេសារដេលមានចណលទាប នងមធេយម នងដលកេមងាយរងគេេះ បនតេការអនវតតមានភាពយតយេវហើយបេជាពលរដឋកេកេជាចេើននាក នងបេជាពលរដឋដេលតាងទលនៅនៅតបនមនរៀបរយ នៅតេបេឈមនងភាពងាយរងគេេះ(ដចពភាកេសាខាងកេេម)។

1>7 នរនតរភាព នង វសមភាព1>7>1 បញហរសខានៗជវញ នរនតរភាព

55> សេបតាមយទធសាសតេចតកណដើមេបកណើនការងារសមធមនងបេសទធភាពដណាកកាលទ៣របសរាជរដឋេភបាលដេលផតលសារៈសខានដលបញហេបរសាថេននងការបេេបេលអាកាសធាតកនងការសមេេចនវកណើនសេដឋកចចបេកបដោយចរភាពរាជរដឋេភបាលកមពជាបានផតលការគទេដលគោលការណអភវឌេឍនបេតងកនងរយៈពេលបនាមេនឆានេចងកេេយនេះ។ផេនទបងាហេញផលវថនេកជាតសតពការអភវឌេឍបេតងដេលតេវបានរៀបចឡើងកនងឆានេ២០១០បានតេសតេេយផលវសមេេបការអភវឌេឍបេតងកនងបេទេសកមពជាហើយការអភវឌេឍទកេងបេតងបេកបដោយចរភាពបានកាលេយជាអាទភាពគោលនយោបាយដសខានមយ សមេេបនាយកដឋេនសេដឋកចចបេតងនេកេមបេកេសាជាតសមេេបការអភវឌេឍបេកបដោយចរភាព នេកេសងបរសាថេន។23

56> កនងបរបទនេះកេមបេកេសាជាតសមេេបការអភវឌេឍបេកបដោយចរភាពកេសងបរសាថេននងសាលារាជធានភនពេញដោយមានការគទេពវទេយាសាថេនអភវឌេឍនបេតងសកល (GGGI) បានរៀបចផេនការយទធសាសតេទកេងបេតង សមេេបទកេងភនពេញ ២០១៧-២០២៦ កនងឆានេ ២០១៦។ ផេនការនេះផតេតការយកចតតទកដកលើបញហេបេឈមជវញការផតលសេវាកនងទកេងភនពេញ ដចដេលបានលើកយកមកពភាកេសាកនងផនេកខាងដើម ចេញពជេងនរនតរភាពបរសាថេន នងការអភវឌេឍបេតង។ផេនការ ២០១៧-២០២៦នេះលើកសនើនវបញជដវេងមយដេលបងាហេញពគមេេងបេតងដេលមានសកាតេនពលសមេេបការរៀបចកេង ភាពងាយរងគេេះរបសទកេង (ដចជា បញហេអនាមយ ការការពារទកជនន ការការពារផលបះពាលបរសាថេន) ថមពល ការដកជញជន បរសាថេននេការសាងសង កមមនតសាល ការគេបគេងសណលរង កនលេង សាធារណៈ នងបេតកភណឌវបេបធម។ បចចបេបនន ផេនការនេះកពងរងចាការពនតេយបចចេកទេសពកេមការងារបចចេកទេស

22 ផអេកតាមការសមាភេសជាមយអនកពាកពនធនានាកនងកឡងពេលចះបេសកកមមនេះ(ថងេទ៣-១០ខេកមភៈឆានេ២០១៧)។23 ផេនទបងាហេញផលវសតពការអភវឌេឍបេតងតេវបានរៀបចឡើងដោយមានការគទេពគណៈកមមការសេដឋកចចនងសងគមកចចនេសហបេជាជាត

បេចាអាសហើយគោលនយោបាយជាតសតពការអភវឌេឍបេតងបានទទលការអនមតពគណៈរដឋមនតេកាលពឆានេ២០១៣។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា40

នរនតរភាពទកេង ដេលតេវបានបងកើតឡើងកេេមកេមបេកេសាជាតសមេេបការអភវឌេឍបេកបដោយចរភាព។ កេមការងារបចចេកទេសមានសមាសភាពជាតណាងមកពសាលារាជធានភនពេញនងខណឌទាង១២កនងរាជធានភនពេញ។បនាទេបពពនតេយបចចេកទេសរចកេមការងារបចចេកទេសនេះនងសនើសការឯកភាពពរដឋមនតេកេសងបរសាថេនកនងនាមតណាងឱេយកេមបេកេសាជាតសមេេបការអភវឌេឍបេកបដោយចរភាព ហើយបនាទេបមក រដឋេភបាលអាចធវើការសមេេចចតតថតើតេវចេញ អនកេតេយ (ឬបេកាស)សតពការរៀបចការអនវតត ដចរៀបរាបកនងផេនការនេះដេរឬទេ។ កនងដណាកកាលអនតរកាលអនកផតលជនយ/អងគការមនមេនរដឋេភបាលកពងធវើសកមមភាពតាមអនវសយដចបញជេកលអតកនងផនរក១.៦។

1>7>2 បរជាជនករករកនងទករង នង តបនងាយរងគររះ

57> ដើមេបធានាយេងណាឱេយការអភវឌេឍ នងការពងេកទកេងធវើឡើងបេកបដោយបរយបនន នងមនទកអនកជបការលបាកចោល ចាបាចតេវតេមានការខតខបេងបេេងកណត នងផតលការគទេឱេយចបេជាពលរដឋ ដេលមានជវភាពកេកេជាងគេ នងងាយរងគេេះជាងគេ។កនងទកេងភនពេញមានការកណតចណាតថនេកសខានៗចននពរសមេេបកណតអតតសញញេណគេសារកេកេ នងងាយរងគេេះ៖ (ក) កមមវធអតតសញញេណកមមគេសារកេកេ នង (ខ) បេជាពលរដឋកេកេកនងទកេង។“អតតសញញេណកមមគេសារកេកេ”គជាវធសាសតេវាយតមលេភាពកេកេថនេកជាតដេលបេើបេេសសមេេបកណតអតតសញញេណគេសារកេកេ កនងគោលបណងអនវតតកមមវធផតលជនយឱេយចអនកដេលតេវការជាងគេ។ ពាកេយថ “បេជាពលរដឋកេកេកនងទកេង” “សហគមនកេកេកនងទកេង” នង “តបនតាងទលនៅរបសបេជាជនកេកេកនងទកេង” មាននយដចគនេ ដើមេបសដៅលើសហគមនដេលរសនៅទតាងមនរៀបរយឬផលេសបតរទលនៅពទតាងមនរៀបរយមក។សាលារាជធានភនពេញបេើបេេសកដសមាគេល ១១ ខសៗគនេ សមេេបកណតអតតសញញេណសហគមនកេកេកនងទកេងពោលគសហគមនដេលរសនៅលើដសាធារណៈរបសរដឋ(ផលវរថភលើងចណផលវលទកសអយបងមាតទនលេដបលអគរចាសៗវតតអារាមចេតយ)ដឯកជនរបសរដឋ ដសហគមន ដឯកជន ទតាងដេលរដឋេភបាលផលេសបតរពកគេទេ នងដឯកជនដេលជលដោយរដឋេភបាលឬដោយសហគមន។24

បរអប១.៣៖បរជាជនករករកនងទករងនងតបនតាងទលនៅមនរៀបរយកនងទករងភនពរញ

បេជាជនកេកេកនងទកេងនងតបនតាងទលនៅមនរៀបរយនៅបនតបេឈមនងសាថេនភាពខវះអនាមយនងងាយរងគេេះ។

បភព៖លទធផលរកឃើញរបសកមការងរ(ថងទ៤-៧ខមសឆន២០១៧)

24 របាយការណសតពការវាយតមលេតមេវការសហគមនកេកេកនងទកេងភនពេញខេធនឆានេ២០១២សាលារាជធានភនពេញ។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 41

58> របភាព ១.២២ បងាហេញពទតាងដេលគេសារដេលតេវបានកណតអតតសញញេណថជាគេសារកេកេភាគចេើន កពងរស នៅ។បើតាមការធវើអតតសញញេណកមមគេសារកេកេឆានេ ២០១៥ កនងទកេងភនពេញ អតេេនេភាពកេកេជាមធេយមកនងទកេង ទាងមលគ៩,៩%។ដចឃើញលើផេនទមនទានមានការបេមលទនននយពខណឌកណាតេលកេងទាងបនឡើយ។បចចបេបននកពងមានការអនវតតសាកលេបងធវើតេសតវធសាសតេកណតអតតសញញេណគេសារកេកេថម សមេេបតបនកេង កនងគោលបណងបេមលពតមានពសមាសភាពនេភាពកេកេកនងទកេង ដោយសារតេវធសាសតេបចចបេបនននេះផតេតលើសកមមភាព សេដឋកចចនៅជនបទ ដចជា កសកមម នេសាទ នងធនធានធមមជាត ជាដើម។ បចចបេបនននេះ បេជាពលរដឋកនងខណឌ កណាតេលកេងទាង ៤ មនអាចទទលបានសេវាពសេស ពាកពនធនងចណាតថនេកគេសារកេកេឡើយ ដោយសារតេពទានមានវធសាសតេបេបនេះសមេេបធវើការវាយតមលេពកគេនៅឡើយ។

59> សងាកេតដេលតេវបានរលេចពណកេហមទកកេចនងលឿងមានអតេេគេសារកេកេលើសពអតេេមធេយមសមេេបទកេង។សងាកេតទាងនេះចេើនសថតនៅជាយកេងបេកខាងជើងខាងតេបងនងខាងកើត។ដោយសារតេមនទានមានការវភាគបេបនេះនៅឡើយ សងាកេតនៅបេកខាងលចទាងនេះអាចមនសវជាកេ ឡើយ ដោយសារតេនេះគជាចេករបៀងដេលភាជេបពតបនកណាតេលកេងទៅកានអាកាសយនដឋេន ជាទតាងដេលមានសកមមភាពពាណជជកមមជាចេើន ដចជា រោងចកេ កាតដេរ នងគមេេងអចលនទេពេយលនៅដឋេន នងពាណជជកមមធៗ កពងសថតកនងដណាកកាលសាងសងនៅឡើយ។ខណៈពេលដេលទនាកទនងរវាងទតាងលនៅដឋេន នងទតាងដេលផតលនវឱកាសការងារ/រកបេេកចណល នៅមនទានតេវបានដងឱេយបេេកដកនងករណនេះនៅឡើយវាបានបងាហេញឱេយឃើញពភាពចាបាចដេលសាលារាជធានភនពេញតេវផតេតការយកចតតទកដកលើសារៈសខាននេការភាជេបទនាកទនងហេដឋេរចនាសមពនធ ជាពសេសសមេេបតបនកេកេជាយកេង ដេលអាចជបការលបាកកនងការទទលបានឱកាសសេដឋកចច។មធេយាបាយដកជញជនសាធារណៈដេលផតលនវភាពងាយសេលនងតមលេសមរមេយគជាធាតផេសដសខានមយដើមេបឆលើយតបចពោះបញហេបេឈមទាងនេះ។

របភាព១.២២៖ការបេងចេកគេសារដេលតេវបានកណតអតតសញញេណថជាគេសារកេកេលអតទៅតាមសងាកេត

ផេនទកណតអតតសញាណបេជាពលរដឋកេកេកនងរាជធានភនពេញ2015

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា42

60> របភាព១.២៣បងាហេញពទតាងដេលមានគេសារសហគមនកេកេកនងទកេងរសនៅចេើនជាងគេ។ដចបងាហេញកនងផេនទនេះសហគមនកេកេកនងទកេងរសនៅរាយបាេយកនងទកេង។បើតាមបញជរបសសាលារាជធានភនពេញបចចបេបនននេះមានសហគមនកេកេចនន ២១៥ កនងរាជធានភនពេញសមើនង ១៧៤៦២គេសារ។ ចនននេះថយចះព ២៨១សហគមនដេលរកឃើញកនងការអងកេតឆានេ២០១២របសសាលារាជធានភនពេញ។ចននសហគមនកេកេកនងទកេងបានថយចះកនងរយៈពេលបនាមេនឆានេចងកេេយនេះដោយសារតេការផលេសបតរទលនៅរបសគេសារពដសាធារណៈ ដចជាផលវរថភលើង នងបេឡាយ ទៅកានតបនដេលមានកមមសទធដធលជាបលាប ឬតាមរយៈការរៀបចតបនតាងទលនៅមនរៀបរយឱេយទៅជារៀបរយវញ តាមរយៈការបញចលតបនទាងនះទៅកនងភមដេលមានសេេប ឬតាមរយៈការចះបញជភមថមៗ។ សហគមនកេកេកនងទកេងកលេងបេមលផតតាមខណឌកណាតេលកេង ដោយពកគេផលេសទៅខណឌជាយកេងវញ។ ការរៀបចឡើងវញនងការកាតបនថយចននសហគមនកេកេកនងទកេង គជាកចចខតខបេងបេេងមយរបសសាលារាជធានភនពេញ កេេមការផតចផតើមគនតរបសនាយករដឋមនតេកាលពឆានេ២០០០ដើមេបឆលើយតបទៅនងបញហេជវញការតាងទលនៅមនរៀបរយកនងទកេង។កចចខបេងបេេងនេះដកនាដោយការយលយអភវឌេឍនសហគមនកេកេនេទចាតការផេនការនងវនយោគរបសសាលារាជធានភនពេញ។

របភាព១.២៣៖ផេនទបងាហេញពទតាងគេសារកេកេកនងទកេងភនពេញឆានេ២០១៥

ផេនទបញជេកពគេសារបេជាពលរដឋកេកេកនងរាជធានភនពេញ2015

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 43

61> កនលងមក មានការសកេសាជាចេើនធវើឡើង ដើមេបវាយតមលេលើសាថេនភាពនៅតាមសហគមនកេកេកនងទកេង នងកណតពតមេវការរបសបេជាពលរដឋ ដេលរសនៅតាមសហគមនទាងនះ។ ការសកេសាទាងនេះបានរកឃើញថ នៅតាមសហគមនកេកេកនងទកេងជាទទៅ ផទះសមេបេងមានគណភាពទាប ខវះហេដឋេរចនាសមពនធ (ដចជាការផគតផគងទក នងការបេមលសរាម)កមេតជនាញទាបការងារផតលបេេកឈនលទាបនងខវះកមមសទធដធល។លើសពនេះកមានគមាលេតខសគនេរវាងខណឌកណាតេលកេងនងខណឌជាយកេងពាកពនធនងការផតលសេវាផងដេរ។ការសកេសាឆានេ២០១៣បានរកឃើញថ៧២% នេសហគមនកេកេកនងខណឌជាយកេង ពបានទទលសេវាបេមលសរាមឡើយ ខណៈពេលដេលខណឌកនង/កណាតេលកេងដលទៅ៨២%បានទទលសេវាបេមលសរាម។កមានការរកឃើញផងដេរថ៥៨%នេខណឌជាយកេងពមានបេពនធលរដោះទកភលៀងឡើយ ហើយមានសហគមនកនងខណឌកណាតេលកេងតេ ៦% បណណេះ ដេលពមានបេពនធលរដោះទកភលៀង។25

62> បញហេបេឈមធមយទៀតរបសគេសារដេលរសនៅតាមសហគមនកេកេកនងទកេង គលកខណៈមនរៀបរយនេឱកាសរកចណលជាចេើនរបសពកគេ។ បើតាមការអងកេតឆានេ ២០១២ របសសាលារាជធានភនពេញ ជតពាកកណាតេលនេការងារដេលធវើឡើងដោយសមាជកគេសារតាមសហគមនកេកេកនងទកេង (៤៣,៦%) គជាការងារសណង (ភាគចេើនសមេេបបរស) ឬការងាររោងចកេ (ភាគចេើនសមេេបសតេ)។បើទោះបជាការងារទាងនេះផតលចណលជាបេចាកដោយ ជាធមមតា បេេកឈនលមានកមេតទាប ហើយភាពជាបលាបនេការងារកមានកមេតទាបផងដេរ ដោយសារតេនយោជកអាចតេវការបគគលកកនងចននផេសេងៗគនេនៅថងេផេសេងៗគនេ។ការងារដេលមានសថរភាពដចជាការងារតាមសាថេបនរដឋ នងឯកជនជាដើមគនៅមានកមេតពោលគតេមតេ១៤,៥%បណណេះ។

63> កចចខតខបេងបេេងរបសសាលារាជធានភនពេញ ដើមេបឆលើយតបចពោះសេចកតតេវការរបសសហគមនកេកេកនងទកេងបានទទលការគទេពអងគការអនតរជាតជាចេើន ដេលកពងផតលការគទេផេសេងៗ ដចជា ឥណទាន ការបណតះបណាតេលជនាញធវើការងារការអបរនងការកេលអសេវាសខភាពជាដើម។

តារាង១.៥៖មខរបរឬបេភពចណលសខានៗរបសបេជាពលរដឋដេលរសនៅតាមសហគមនកេកេកនងទកេង26

បរភរទការងារ ភាគរយគរសារ

កមមកររោងចកេ/កមមករសណង 43�6

អនកលកដរតាមសហគមន 27�8

អនករតមតឌប 22�6

នយោជតកនងវសយឯកជន/សាធារណៈ 14�5

អនកបេមលសរាម 7�3

សេវានងពលកមម 6�0

សបេបកមមជាលកខណៈគេសារ 3�1

សេវាកមេសានតសបេបាយ 2�6

ធវើការខាងកសកមម 1�9

ផេសេងទៀត 9�8

25 សមាគមធាងតោនេតខេកមភៈឆានេ២០១៤ការអងកេតកនងរាជធានភនពេញ៖ការសកេសាពតបនតាងទលនៅរបសបេជាជនកេកេងកនងទកេងភនពេញ”

26 ការវាយតមលេសហគមនកេកេកនងទកេងភនពេញឆានេ២០១២ដោយសាលារាជធានភនពេញ

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា44

ផនកទ ២៖ ឧបសគគ ដលរារាងដល បសទធភាព ន ការ អភវឌឍ នង ការពងកទកង

2>1 សចកតផតើម

64> ការផលេសបតរមខមាតរបសទកេងភនពេញ ពទកេងដេលរងការបផលចបផលេញខទចខទដោយសារជមលេះ នងអសថរភាពទៅជាទកេងដេលមានការពងេកខលននងការអភវឌេឍសេដឋកចចយេងឆាបរហសគជាសមទធផលគរឱេយកតសមាគេល។បនតេទោះជាយេណាកដោយ ដចគនេនងទកេងដេលមានការរកចមេើនឆាបរហសផេសេងទៀតនៅអាស ដចជា ទកេងចាការតា នងបាងកក កនងទសវតេសរ ១៩៧០ នង ១៩៨០ ដេរ ការរកចមេើន នងការអភវឌេឍរបសទកេងនេះ កើតឡើងដោយគមេនផេនការចេបាសលាសនងកពងដកសមាពេធកានតេខាលេងឡើងៗមកលើហេដឋេរចនាសមពនធរបសទកេងនេះ។ការហរចលនវបេជាជនកនងចននដចេើនតេកនងរយៈពេលមយខល នងសមតថភាពរៀបចកេង នងពងេងការអនវតតនៅទាប គបផេសនងការវនយោគ នងការអភវឌេឍអចលនទេពេយផង កពងចោទជាបញហេដលការអភវឌេឍបេកបដោយចរភាព សមេេបទកេងភនពេញ។កតាតេចនន៣ដេលបងកជាឧបសគគចពោះការអភវឌេឍនងការពងេកទកេងនេះតាមគនលងដេលមានបេសទធភាព នងចរភាពតេវបានលើកយកមកពភាកេសាកនងចណចខាងកេេមដចជាខវះភាពចេបាសលាសកនងការបេងចេកតនាទនងការទទលខសតេវការអនវតតផេនការនៅមានកមេតទាបនងសមតថភាពសាថេបននៅមានកមេតនងការផតលហរញញបេបទានពមាននរនតរភាព។

2>2 ខវះ ភាពចបាសលាស កនង ការ បងចកតនាទ នង ការទទលខសតវ 65> តាមធមមជាតការអភវឌេឍទកេងគជាដណើរការដេលមានចរតពហវសយ។ការខវះការសមេបសមេលកនងការរៀបចនង

ការអនវតតផេនការកេងអាចបងកផលបះពាលលើគណភាពនេផេនការទាងនេះដេលបនេសលទកនវចណចខវះខាតធៗឬការធវើការតេតគនេហើយចងកេេយដកសមាពេធមកលើហេដឋេរចនាសមពនធរបសទកេងនងបងកើតនវបរយកាសកនងទកេងដេលមនសវជាអណយផលសមេេបការរសនៅ។សមេេបទកេងភនពេញការសមេបសមេលការងារអភវឌេឍនទកេងនៅតេជាបញហេបេឈមនៅឡើយ ពោលគការសមេបសមេលតាមកេសង មនទរជនាញ នងសាលារាជធានភនពេញផង នងការសមេបសមេលរវាងកេសងសាថេបនមយនងកេសងសាថេបនផេសេងទៀតផង។

66> តនាទ របស ថនែកជាត នង តនាទ របសកែង -បេទេសកមពជាបានអនវតតគោលនយោបាយវមជេឈការរបសខលនបណតើរៗចាបពឆានេ២០០៥មកនៅពេលដេលកេបខណឌយទធសាសតេជាតសតពវមជេឈការនងវសហមជេឈការបានទទលការអនមតជាផលវការពគណៈរដឋមនតេ។ ខណៈពេលដេលបេពនធមជេឈការ នៅតេជាគោលការណសនលសមេេបការងារគេបគេង នងរដឋបាលបេចាថងេ តនាទ នងការទទលខសតេវ តេវបានធវើបេតភកមមកនងលកខណៈជាបេពនធ ទៅឱេយសាថេបនរដឋនៅថនេកកេេមៗ។27 ការបងកើនភាពសកតសទធ នងបេសទធភាពនេការផតលសេវាសាធារណៈ គជាគោលបណងសខាននេគោលនយោបាយវមជេឈការនងវសហមជេឈការដោយកេមបេកេសានៅថនេកកេមជាតដចជាកេមបេកេសាកេងខេតតខណឌនងឃជាដើមបានទទលមខងារនងធនធាន (ដចជា បគគលក នងមធេយាបាយហរញញវតថ) សមេេបធវើការឆលើយតបទៅនងតមេវការកនងមលដឋេន។ មានការបាេនបេមាណថមនតេរាជការសវល៨០%កពងបពេញការងារតាមសាថេបនវមជេឈការទទាងបេទេសកមពជា។28

27 កេសងដធលហេដឋេរចនាសមពនធទេសចរណនងដកជញជនឆានេ២០១៦ទដឋភាពរមនេគោលនយោបាយភមសាសតេរបសបេទេសនានានៅអាសនងអរប(https://www.mlit.go.jp/kokudokeikaku/international/spw/general/cambodia/index_e.html;ចលមើលនៅថងេទ២០ខេមនាឆានេ២០១៧)

28 Lepain,Jean-Marc.2011.“វមជេឈការនងវសហមជេឈការនៅកមពជា៖វឌេឍនភាពនងបញហេខេសហាឆានេ២០១១" (https://www.slideshare.net/JeanMarcLepain/cambodia-decentralization-and-deconcentration-progress-and-issues-august-2011;ចលមើលនៅថងេទ២៦ខេមេសាឆានេ២០១៧)

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 45

67> ជាការបងាហេញពការបតេជាញេចតតដើមេបផតលសវយភាពបនថេមដលរាជធានកាលពឆានេ២០១០នាយករដឋមនតេហនសេនបានបេកាសថ “សាលារាជធានភនពេញ គជាតអងគដសខាន កនងការកសាងឡើងវញ នងអភវឌេឍរាជធានភនពេញ” (Sen,2010សេងសមតកនងPaling,2012)។បើតាមរបាយការណផេសេងៗសាលារាជធានភនពេញបានទទលសវយភាពខាងនយោបាយ នងហរញញវតថកានតេចេើន ចាបតាងពមានកណេទមេងវមជេឈការមក បនតេទនាកទនងរវាងកេសង សាថេបននងមនទរនៅកមេតផេសេងៗនៅមនទានមានភាពចេបាសលាសនៅឡើដោយសារតេភាពយតយេវកនងការផទេរអណាចនងមខងារពកេសងសខានៗនៅថនេកជាតទៅឱេយសាថេបនថនេកកេេមជាត។ ឧទាហរណ របៀបរបបរៀបចថវកាបចចបេបនន មនអនញញេតឱេយគេធវើការបេងចេករវាងចណលនៅថនេកខេតត នងថនេកជាតឡើយ ដោយចណលបេមាណព ៧៥ ដល ៨០ភាគរយ តេវបានកតតេេនៅថនេកជាត។ ចេបាបសតពបេពនធហរញញវតថសាធារណៈបចចបេបនន កហាកបដចជាមានចរតផទយគនេនងបណងនេកណេទមេងវមជេឈការ នងវសហមជេឈការដោយនៅតេបេើបេេសអភកេមបេបមជេឈការសមេេបរៀបច នងផតលការអនមតដលថវកានៅថនេកកេេមជាតដដេល។លើសពនេះថវកានៅថនេកខេតតរាជធាននៅតេតេវបានគេចាតទកថជាថវកានៅថនេកជាត។ពមានបេបញញតតដេលចេងថថវកាទាងនេះតេវគេបគេងដោយសាថេបនថនេកកេេមជាតនះទេ។

68> ការខវះភាពចេបាសលាសជវញឋានានកេមនេការរាយការណ ការផតលហរញញបេបទាន នងការបេងចេកការទទលខសតេវមានភាពពាកពនធជាមយនងការអនវតតផេនការអភវឌេឍនកេង។បចចបេបនននេះការអភវឌេឍថមៗកនងទកេងភនពេញតេវការការឯកភាព តេកនងទមេងជាលខតអនញញេតសាងសងបណណេះ។ សមេេបការអភវឌេឍកេេម ៣០០០ មេតេការេ សមេេបផទេបាតសរប ចាបាចតេវមានការសការឯកភាពពសាលារាជធានភនពេញ ខណៈពេលដេលការអភវឌេឍធៗតេវមានការឯកភាពពកេសងរៀបចដេនដ នគរបនយកមម នងសណង។ ដោយសារតេមានដណើរការផតលការឯកភាពដចដោយឡេកពគនេបេបនេះ គមេេងអភវឌេឍនមយអាចទទលបានការឯកភាពពកមេតកេសងដោយពមានការពគេេះយោបលឬការចលរមពអាជាញេធរពាកពនធនៅថនេកកេង។ ការអនវតតបេបនេះផតលឱកាសតចតចឱេយសាលារាជធានភនពេញ ផតលការណេនា ឬកណតពទហ ទមេង នងទតាងនេការអភវឌេឍលើសពទហជាកលាក ដេលនាឱេយមានការកើនឡើងនវតបនអភវឌេឍនកនងទកេង ដេលមនសមសេបទៅតាមបរបទនេការបេើបេេសដធលកនងកេង ឬដេលពមានភាពសមសេបតេមតងដោយសារតេបញហេហេដឋេរចនាសមពនធបចចបេបនន។គមេេងវនយោគបរទេសធៗកតេវមានការចលរមពកេមបេកេសាអភវឌេឍនកមពជា (CDC)ដេលជាអាជាញេធរជាតទទលបនទកជមេញ នងសមេបសមេលការវនយោគនងជាចេកចេញចលតេមយសមេេបវនយោគនបរទេស។ ខណៈពេលដេលដណើរការផតលការឯកភាពរបស CDC បើតាមលកខណៈបចចេកទេសតមេវឱេយមានការធវើការងារជាមយនងកេសង នងសាថេបនពាកពនធ ដេលតេវផតលការអនមតលើផេនការ នងការសកេសាដេលចាបាចនានាដចជាបលងអគរនងការវាយតមលេហេតបះពាលបរសាថេន(EIAs)ជាដើមភសតតាងជាចេើនបងាហេញថនតវធទាងនេះមនតេវបានគេអនវតតតាមឱេយបានខាជេបខជនឡើយ។ ដចពភាកេសាកនងផនរក ២.២.២ កងវះការសមេបសមេលកនងការផតលការអនមត នងការរៀបចការអភវឌេឍជាដណាកកាលៗ សេបតាមសមតថភាពហេដឋេរចនាសមពនធ កមានផលបះពាលជាអវជជមានលើបរសាថេនបចចបេបននកនងទកេងផងដេរ។

69> កងវះ ការ សមែបសមែលតាមវសយ-នៅកមេតនេការរៀបចផនការចាបាចតេវមានការសមេបសមេលតាមវសយដើមេបធានាឱេយមានការរៀបចផេនការទកេងទៅតាមតមេវការ ដេលទកេងមាន។តេវមានការលេទកដ ដើមេបបពេញតមេវការជាចេើន ដចជាសមេេបឧសេសាហកមមពាណជជកមមលនៅដឋេនការកមេសានត កដចជាសមេេបហេដឋេរចនាសមពនធសខានៗដចជាអាកាសយនដឋេននងផលវថនលជាដើម។សមេេបការរៀបចផេនការបេើបេេសដធលជារមជាធមមតាកេសងជនាញជាអនកកណតពតមេវការសមេេបការបេើបេេសដធល ហេដឋេរចនាសមពនធចាបាច នងសេវានានា ដោយបេើបេេសដណើរការ រៀបចផេនការបេបពគេេះយោបល ដើមេបធានាយេងណាឱេយផេនការសតពការបេើបេេសដធលដេលរៀបចចេញមកបានធវើការពចារណាពតមេវការផេសេងៗដេលពេលខលះតមេវការទាងនះមានភាពបេទាងបេទើសជាមយគនេ។

70> បេទេសកមពជាបេើបេេសបេពនធរៀបចផេនការពរដចពគនេ មយជាបេពនធរៀបចផេនការអភវឌេឍនសងគមសេដឋកចច កេេមការគេបគេងរបសកេសងផេនការ នងបេពនធមយទៀត សមេេបរៀបចភមសាសតេកេេមការគេបគេងរបសកេសងរៀបចដេនដនគរបនយកមមនងសណង។ការរៀបចផេនការអភវឌេឍនសងគមសេដឋកចចតេវបានធវើឡើងនៅថនេកជាតនងថនេកកេេមជាត ហើយជាទទៅ ដណើរការនេះតេវបានគេចាតទកថជាដណើរការដេលមានភាពរងមា។ ដោយឡេក ការរៀបចភមសាសតេវញហាកបដចជានៅមានភាពយតយេវនៅឡើយ។ ដចរៀបរាបកនងផនរក ១.៥.២ ផេនការយទធសាសតេអភវឌេឍនជាត (២០១៤-២០១៨) ធវើការកណតពរបៀបអនវតតយទធសាសតេចតកណដណាកកាលទ ៣ ដេលជា

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា46

យទធសាសតេរមរបសរដឋេភបាល។ ផេនការនេះគេបដណតបលើទដឋភាពសងគមសេដឋកចចជាចេើន នងផតលអនសាសន សមេេបទដឋភាពនមយៗ ដចជា កណើនសេដឋកចច កណេទមេងវសយហរញញវតថ ការបនេសានងការបេេបេលអាកាសធាតការកាតបនថយភាពកេកេ សមភាពយេនឌរ នងសកលកមមនេការអបរ ជាដើម។ បនតេ ទនាកទនងរវាងបេពនធផេនការទាងពរពទានបានបងកើតឱេយបានលអនៅឡើយទេ។ ឧទាហរណ អនសាសនអពការអនវតតផេនការអភវឌេឍនសេដឋកចចនៅខវះផេនការភមសាសតេ សមេេបកណត នងការពារដ ដេលកណតទកសមេេបវសយសេដឋកចចនានា។ បញហេនេះសតេង ចេញយេងចេបាសកនងទកេងភនពេញ ដចជា ការដករោងចកេនៅចកណាតេលតបនលនៅដឋេន នងការលេចចេញនវការតាងទលនៅមនរៀបរយជវញរោងចកេជាដើមដេលនេះឆលះបញចេងពកងវះការសមេបសមេលរវាងការពេយាករពតមេវការនងគោលដៅសងគមសេដឋកចចនងផេនការភមសាសតេដេលចាបាចដើមេបបពេញតមេវការនងគោលដៅទាងនះ។

71> នៅកមេតនេការអនវតត កងវះការសមេបសមេលរវាងមនទរ នងសាថេបននានា ធវើឱេយហេដឋេរចនាសមពនធមនអាចតាមទានលេបឿននេការអភវឌេឍ។ ដចពភាកេសាកនងផនរក ១.៦ ការផតលសេវាកនងទកេងភនពេញ តេវជបនងឧបសគគ ដោយសារតេពមានការថេទាហេដឋេរចនាសមពនធនានាឱេយបានតេមតេវ ឬដោយសារតេពមានហេដឋេរចនាសមពនធសខានៗ ដចជា ផលវថនល នងបេពនធរដោះទកភលៀង ជាដើម។ដោយសារតេមានការបនធរបនថយបទបញជេកណតកមពសអគរ ដើមេបលើកទកចតតឱេយមានការសាងសងអគរដេលបេជាពលរដឋអាចរសនៅបានចេើន នងមានបេសទធភាព29 ឥឡវនេះ មានអគរកមពសខពសជាង៥ជានបេមាណជា៦០០អគរដេលបានទទលការអនញញេតសាងសងកនងទកេងភនពេញ។30បនតេការអភវឌេឍទកេងកនងលនាបេបនេះ កើតឡើង ដោយពមានការបងកើនសមតថភាពរបសហេដឋេរចនាសមពនធឡើយ។ ឧទាហរណ គេឧសេសាហឃើញអគរកមពសមធេយម នងកពសខពស នៅជាបនងផលវទៅមកពរជរតេមតង ដេលផលវបេភេទនេះពមានទហគេបគេេន សមេេបបពេញទៅតាមលហរចរាចរណដេលមានការកើនឡើងជាងមនឡើយ។ បេសនបើពមានការសមេបសមេលកេលអហេដឋេរចនាសមពនធ ឬសាងសងហេដឋេរចនាសមពនធជនសទេ បណាតេញសេវាជាមលដឋេនរបសទកេងនេះមនអាចទបទលនងកណើនចននមនសេសនងការបេើបេេសសេវាដេលកើតឡើងដោយសារតេអគរកានតេខពសជាងមននងដោយសារការអភវឌេឍតបនដេលអាចបេើបេេសសមេេបគោលបណងចេើនយេងទាងនេះឡើយ។

72> ការបនតលបបេពនធទកធមមជាតដចជាបងតបនដសើមសទងនងសេះជាដើមគជាការអនវតតមយទៀតដេលកើតឡើងដោយសារតេពមានការសមេបសមេលតាមវសយ។ ដើមេបបងកើតដ ដេលគេអាចសាងសងអគរដោយសេបចេបាបបានបេពនធទក ដេលបពេញនាទជាបណាតេញរដោះទកភលៀងធមមជាតរបសទកេង តេវបានគេចាកដលបជាបណតើរៗ ហើយជនសវញដោយសណងអគរ។31 ការចាកដបេបធវើឱេយបញហេរដោះទកភលៀងដេលទកេងនេះកពងបេឈមកានតេធងនធងរបនថេមទៀត ហើយកើតឡើង ដោយពមានការពចារណាឱេយបានពេញលេញពផលបះពាលបរសាថេន ផលបះពាលលើតបនដេលងាយលចលង ឬពវធានការកាតបនថយផលបះពាល ដើមេបឱេយទកេងនេះអាចទបទលជាមយនងការផលេសដេលមនសេសបងកឡើងសមេេបបេពនធរដោះទកភលៀងនេះឡើយ។

29 BuildingandConstructionAuthority,2013.CambodiaCountryReport-FocusonConstructionSector.(របាយការណបេទេសកមពជា-ផតេតលើវសយសណង)(https://www.bca.gov.sg/ExportServices/others/CambodiaCountryReport.pdf;ចលមើលនៅថងេទ២២ខេមនាឆានេ២០១៧)

30 លទធផលរកឃើញរបសកេមការងារ31 Doyle,Shelby.2012.PhnomPenh,CityofWater.Cambodia:SahmakumTeangTnaut.

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 47

បរអប២.១៖បញហរបរឈមពាកពនធនងការសមរបសមរលសរវាដកជញជនសាធារណៈ

បញហេកកសទះចរាចរណកនងទកេងភនពេញដេលកើតឡើងដោយសារតេកណើនបេជាជនកណើនយនយនតនងការបេើបេេសហេដឋេរចនាសមពនធលើសកមេតកនងទកេងនេះធវើឱេយទកេងនេះតេវខាតបងបេមាណជា៦លានដលាលេរ កនងមយខេ។32 ខណៈពេលដេលទកេងនេះបានខតខដកឱេយបេើបេេសមធេយាបាយដកជញជនសាធារណៈដើមេបកាតបនថយការកកសទះចរាចរណនងបងកើនភាពងាយសេលកនងការធវើដណើរសមេេបបេជាជនការខតខទាងនេះពបានទទលជោគជយឡើយ។ផនរក១.៦ ពភាកេសាពសាថេនភាពនេការដកជញជនសាធារណៈលអតបនថេមទៀត។

បចចបេបនន បណាតេញរថយនតកេងសាធារណៈ ដេលតេវបានដកឱេយដណើរការកនងឆានេ ២០១៤ បនាទេបពធាលេបសាកលេបងមតងកាលពឆានេ២០០១បនតេបញចបទៅវញដោយសារតេចននអនកជះទាបគជាទមេងតេមយគតនេការដកជញជនសាធារណៈកនងទកេងនេះ។ បណាតេញរថយនតកេង៣ខេសេ តេវរងការខាតបងបេមាណជា១០០០០០ ដលាលេរ កនងមយខេដោយសារតេចននអនកជះតច(JICA)។មលហេតមានដចជាសាថេនភាពចរាចរណមនលអពមានរថយនតកេងគេបចននសមេេបភាជេបពកនលេងចេញដណើរដបងទៅគោលដៅចងកេេយកាលវភាគមនអាចទកចតតបានហើយរថយនតកេងដេលបេើបេេសមានគណភាពទាប។បេជាពលរដឋចលចតតធវើដណើរតាមទោចកេយនយនតរថយនតឬរមកកងបជាងដោយសារតេមធេយាបាយទាងនេះងាយសេលឱេយពកគេធវើដណើរកនងទកេងជាង។

ចាបាចតេវមានបេពនធដកជញជនសាធារណៈដេលមានបេជាជនបេើបេេសចេើន ដើមេបឱេយទកេងមានការរកចមេើន។ ដើមេបមានបេពនធបេបនេះបានមនមេនតេមតេមានការបងកើតហេដឋេរចនាសមពនធនងការគេេងខេសេផលវបណណេះទេបនតេតេវមានការភាជេបទនាកទនងឱេយបានជតសនទជាមយនងគោលនយោបាយ នងយទធសាសេតសតពការដកជញជន នងការគេបគេងតមេវការយនយនតកដចជាការសមេបសមេលជាមយនងការរៀបចផេនការបេើបេេសដធលនងការរៀបចផេនការហេដឋេរចនាសមពនធផងដេរ។កនងករណទកេងភនពេញរដឋេករសវយតដកជញជនសាធារណៈរថយនតកេងតេវបានបងកើតឡើងជាសាថេបនមយកេេមចណះសាលារាជធានភនពេញសមេេបគេបគេងលើដណើរការរថយនតកេងកនងទកេងភនពេញ។បនតេហាកបដចជាមានការសមេបសមេលតចតចរវាងរដឋេករសវយតដកជញជនសាធារណៈរថយនតកេងនេះជាមយនងមនទរផេសេងទៀតកនងទកេង(ពោលគកេេមចណះសាលារាជធានភនពេញ)ឬសាថេបននៅថនេកជាត(ដចជាកេសងសាធារណការនងដកជញជនកេសងរៀបចដេនដនគរបនយកមមនងសណង)ដើមេបកេលអការផតលសេវារថយនតកេងនេះឡើយ។ឧទាហរណការរៀបចជរផលវពសេសសមេេបតេរថយនតកេងអាចបងកើនភាពអាចជឿទកចតតបាននេសេវានេះយេងចេើន នងធវើឱេយការធវើដណើរតាមរថយនតកេងមានបេសទធភាពជាងមធេយាបាយដកជញជនផេសេងទៀត។ ដោយសារតេគមេនដសមេេបពងេកផលវ គេអាចកណតជរផលវពសេសសមេេបតេរថយនតកេងដណើរការ កនងមេងដេលមានចរាចរណចេើនបផតហើយកេេមេងនេះផលវនេះអាចអនញញេតឱេយយនយនតផេសេងទៀតបេើបេេសបានជាដើម។

ការដកឱេយបេើបេេសបេពនធរថយនតកេងសាធារណៈកធវើឡើងដោយពមានវធានការផេសេងទៀតកនងពេលជាមយគនេដើមេបទបសាកេតកណើនចននយនយនតផងដេរ។ នៅតាមទកេងផេសេងទៀត ដចជា ទកេងគឡាឡាពរ នងទកេងបាងកក ជាដើមមធេយាបាយដកជញជនសាធារណៈតេវបានគេឱេយតមលេទាប ដោយចាតទកថជាជមេើសមធេយាបាយដកជញជនចងកេេយ នៅពេលដេលចននយនយនតកើនឡើងដលកមេតយេងខពស មនពេលបេពនធ mass transit systems តេវបានដកឱេយដណើរការ។33ផទយទៅវញទកេងហងកងនងសងហបរអាចបងកើនអតេេនេការបេើបេេសមធេយាបាយដកជញជនសាធារណៈបានខពស តាមរយៈការគេបគេងលេបឿននេកណើនយនយនត តាមរយៈការអនវតតវធានការទបតមេវការយនយនត។ ការពចារណា អនវតតវធានការទាងនេះមនថកនងរបភាពជាគោលនយោបាយសមេេបទកេងឬគោលនយោបាយជាតនះទេអាចជយលើកទកចតតឱេយមានការបេើបេេសមធេយាបាយដកជញជនសាធារណៈកាតបនថយការកកសទះចរាចរណនងកេលអបរសាថេនកនងទកេង។

32 Sotheary,PechandMomKunther,2015.“ការកកសទះចរាចរណធវើឱេយខាតបង៦លានដលាលេរកនងមយខេ”សារពតមានភនពេញបសត(http://www.phnompenhpost.com/national/congestion-costing-6-million-month;ចលមើលតាមអនឡាញកាលពថងេទ២០ខេមេសាឆានេ២០១៧)

33 Barter,Paul,JeffKenworthyandFelixLaube,2003.“LessonsfromAsiaonSustainableUrbanTransport”inLow,N.P.andGleeson,B.J.(eds.)MakingUrbanTransportSustainable.BasingstokeUK:PalgraveMacmillan

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា48

រថយនតកងសធារណៈនៅតបនកណតលកងភនពញ(បភព៖លទធផលរកឃើញរបសកមការងរខកមភៈឆន២០១៧)

2>3 ការអនវតត ផនការ នៅមានកមតទាប ហើយ សមតថភាពសថបន នៅ មាន កមត នៅឡើយ73> បេពនធរៀបចផេនការកនងបេទេសកមពជាហាកបដចជានៅខវះកេបខណឌនងការណេនាអពរបៀបយកផេនការមយទៅធវើជា

គោលសមេេបរៀបចផេនការផេសេងទៀត នៅកមេតរដឋបាលផេសេងៗគនេ (សមមើលផនរក ១.៥)។ បនតេ ការអនវតតអវដេលហាកបដចជាមើលទៅជាបេពនធដេលមានការអភវឌេឍកមេតខពសបេរជាមនសវជាមានរចនាសមពនធនងការសមេបសមេលទៅវញដេលជាលទធផលធវើឱេយការរៀបចផេនការនងការអភវឌេឍកើតឡើងមនរៀបរយកនងកមេតមយ។ចាបាចតេវមានការរៀបចកេងឱេយកានតេគេបជេងជេេយ នងពងេងការអនវតតកណេទមេងលខតបទដឋេនគតយតតសមេេបទកេង ដើមេបធានាយេងណាឱេយការអភវឌេឍនងការពងេកទកេងអាចដណើរការទៅបានកានតេមាននរនតរភាព។

74> លើសពនេះសមតថភាពអនវតតផេនការនងពងេងការអនវតតលខតបទដឋេនគតយតតនៅថនេកមលដឋេននៅមានកមេតខេសាយនៅឡើយ។ ខណៈពេលដេលកេសងដេលធវើការងារពាកពនធនងការអភវឌេឍទកេងហាកបដចជាមានសមតថភាព ដើមេបអនវតតកចចការសមេបសមេលកមមវធនៅថនេកជាត នងដកចេញនវវធាន នងលខតបទដឋេនគតយតតនានា34 សមតថភាពនៅថនេកមលដឋេននៅមានកមេតទាបនៅឡើយ។មនទរថនេកខេតតរាជធានដេលសថតកេេមចណះកេសងជនាញជាទទៅពមានបគគលកនងបរកាខេរគេបគេេន។ពាកពនធនងការងាររៀបចកេងវញមលហេតសខានមយដេលតេវបានលើកឡើងថជាមលហេត ដេលនាឱេយខវះផេនការបេើបេេសដធលលអត គខវះបគគលកដេលបានទទលការបណតះបណាតេលបចចេកទេសដើមេបរៀបចផេនការនេះ។សាលារាជធានភនពេញមានមនតេរៀបចកេងសរបចនន៥០នាកហើយអាជាញេធរមលដឋេនតេងលើកឡើងថកងវះជនាញបចចេកទេសរៀបចកេងគជាបញហេបេឈមមយចពោះការអនវតតផេនការអភវឌេឍនទកេង។

75> ផែនការយទធសសតែ នង ផែនការ សតពការបែើបែែសដធលលអត-ឧបសគគមយកនងចណមឧបសគគធៗជាងគេដេលរារាងដលការអនវតតផេនការកនងទកេងភនពេញគបចចបេបនននេះទកេងនេះមនទានមានផេនការសតពការបេើបេេសដធលលអតដើមេបតមេងទសដលការអភវឌេឍតាមទតាងភមសាសតេនានានៅឡើយ។ រាជធានភនពេញមានបលងគោលឆានេ ២០៣៥ ដេលជាផេនការយទធសាសតេ បនតេនេះជាឯកសារនៅកមេតទលទលាយ ដោយពមានឥទធពលលើការពងេកទកេង នងការបេើបេេសដធលកនងទកេងឡើយ។នៅពេលពមានផេនការសមេេបតមេងទសដលការអភវឌេឍបេបនេះការអភវឌេឍទកេងភនពេញបនតកើតឡើងរដេបរដប មនសេបទៅតាមចកខវសយសតពការបេើបេេសដធល នងពមានការកេលអហេដឋេរចនាសមពនធគទេដេលចាបាចឡើយ។ ផេនការលអតតាមវសយតេវបានរៀបចឡើងដោយទភានេកងារនានា ដចជា JICA ជាដើមហើយការសាងសងហេដឋេរចនាសមពនធមយចននបានគោរពតាមផេនការទាងនេះយេងខាជេបខជន។ បនតេ នៅមនទានមានផេនការសតពការបេើបេេសដធល ដេលបញចលតមេវការហេដឋេរចនាសមពនធនៅឡើយ។ លើសពនេះ ខណៈពេលដេល បលងគោលនេះមានកេបខណឌពេលវេលារហតដលឆានេ ២០៣៥ ផេនការនេះតេវបានរៀបចឡើង ផអេកទៅតាមការពេយាកររហតដលតេមតេឆានេ ២០២០ បណណេះ។35 ដចនេះនៅពេលដេលពមានការរៀបចផេនការលអតចេញពបលងគោលនេះផេនការយទធសាសតេនេះនងលេងមានបចចបេបនន-ភាពឆាបៗនេះជាមនខាន។

34 AsianDevelopmentBank,2012.CambodiaUrbanSectorAssessment,StrategyandRoadMap.Manila:AsianDevelopmentBank.

35 លទធផលរកឃើញរបសកេមការងារ

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 49

បរអប២.២៖បលងគោលរាជធានភនពរញ២០៣៥

បលងគោលរាជធានភនពេញ ២០៣៥ ដេលរៀបចឡើងកេេយជនយរបសរដឋេភបាលបារាង នងបានទទលការអនមតកនងឆានេ២០១៥បានដកបញចលផេនការសតពការបេើបេេសដធលនៅកមេតទលទលាយសមេេបទកេងនេះនងផេនការអភវឌេឍនជាលកខណៈយទធសាសតេជាលាយលកខណអកេសរ។ បលងគោលនេះដកចេញចកខវសយចងឱេយទកេងភនពេញកាលេយជារាជធានដេលមានចរភាពសមធមនងបរយបនន នងបងាហេញពតមេវការហេដឋេរចនាសមពនធចមេះវសយកដចជាតមេវការឱេយមានការកេលអការផតលសេវាជាមលដឋេន ការបងកើតបណាតេញទកនលេងសាធារណៈឱេយកានតេគេបជេងជេេយ ការរៀបចកដសមាគេលអគរ នងគោលនយោបាយថមៗ ពាកពនធនងដធល នងលនៅដឋេន។ ផេនការនេះមានចកខវសយចងឱេយទកេងភនពេញកាលេយជាទកេងបលចមេះជាចណចកណាតេលមានតមលេជាបេវតតសាសតេដេលភាជេបទនាកទនងជាមយនងតបនបេជជនផេសេងទៀតតាមរយៈផលវទកដេលតេវបានសាតេរឡើងវញ នងតាមរយៈចេករបៀងបេតង ដចទកេងភនពេញកាលសមយមនសងគេេម។36 គោលបណងនេបលងគោលនេះមានលកខណៈទលទលាយដចជាលើកកមពសជវភាពរសនៅរបសបេជាពលរដឋកនងទកេងភនពេញតមេងទសការបេើបេេសដធលដើមេបធានាបេសទធភាពនងភាពសកតសទធនេការបេើបេេសធនធាននងបងាកេរគេេះហនតរាយធមមជាត។

បើទោះបជាបានទទលការអនមតជាផលវការកនងឆានេ ២០១៥ យេងណាកដោយ មនទានមានការបមលេងបលងគោលនេះឱេយទៅជាផេនការបេើបេេសដធលលអតនៅឡើយទេ ហើយកមនទានឃើញពឥទធពលដេលបលងគោលនេះមានលើការអភវឌេឍទកេងភនពេញដេរ។កនលងមកមានការអនវតតជហានមយចននដើមេបរៀបចកេបខណឌសមេេបអនវតតបលងគោលនេះ។ដកឱេយអនវតតកនងឆានេ២០១៥អនកេតេយលេខ៤២អនកេ.បកសតពការអភវឌេឍនងការពងេករាជធានទកេងនងតបនបេជជនដកចេញនវមលដឋេនចេបាបដេលចាបាចដើមេបឱេយការសាងសងនងការអភវឌេឍអាចអនលោមទៅតាមលខតបទដឋេនគតយតតសតពការបេើបេេសដធល ដេលមនធាលេបមានកនលងមក។ បនតេ ការអភវឌេឍកេងនៅតេបនតកើតឡើងដោយពមានការគេេងទក ដេលធវើឱេយបះពាលដលលទធភាពឱេយមានហេដឋេរចនាសមពនធគេបគេេន ដើមេបបពេញតមេវការនាពេលបចចបេបនន នងតមេវការនាពេលអនាគត។ ដចបងាហេញកនងផេនកមនៗនេរបាយការណនេះ ទកេងនេះបេឈមនងបញហេធៗ តាមវសយផេសេងៗ ដចជាការដកជញជនកនងទកេង នងការសអាតទកសអយ ហើយបញហេកកសទះចរាចរណ នងការខវះបេពនធសអាតទកសអយរតតេធងនធងរទៅទៀតជាមយនងការអភវឌេឍទេងទេេយធទៅតាមតបនថមៗ។

ការបេងចេកទកេងជាតបននងការរៀបចផេនការបេើបេេសដធលលអតកជាការងារដេលតេវធវើបនាទេនផងដេរបើទោះបជាដណើរការនេះជាដណើរការបេើបេេសពេលវេលាយរ ដេលតេវការថវកា នងការកសាងសមតថភាពយេងចេើនកដោយ។ ជាការបេៀបធៀប ទកេងបាតដបងតេវការពេល ១០ ឆានេ ដើមេបបញចបដណើរការរៀបចផេនការបេើបេេសដធលលអតរបសខលនកេេមជនយបចចេកទេសព GIZ។ កនងការពភាកេសាពការអនវតតផេនការបេើបេេសដធល គេមនអាចមនយកចតតទកដកចពោះបញហេពាកពនធជាមយនងកមមសទធដធលបានឡើយ។ឧទាហរណខណៈពេលដេលបលងគោល២០៣៥នេះមានបណងចងឱេយមានផលវដេលមានដើមឈរអមសងខាង នងបរវេណបេតងកនងទកេងភនពេញ ដចមនសមយមនសងគេេម គេមនទនងជាសមេេចទៅតាមរបភាពដេលចងបាននេះឡើយ ដោយសារតេបរវេណបេតងកនងសមយមនសងគេេម ពេលនេះកពងតេវបានឯកជនកានកាបអសហើយ។

36 Paling,Willem.2012.“PlanningaFutureforPhnomPenh:MegaProjects,AidDependenceandDisjointedGovernance.”UrbanStudies49(13):2889-2912.

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា50

បរអប២.៣៖ការអភវឌរឍអចលនទរពរយដោយពមានការសមរបសមរល

ជារម សមតថភាពរៀបចកេងនៅមានកមេតទាប នងការផតលហេដឋេរចនាសមពនធកេងពបានលអបេសើរ គបផេសជាមយនងចេបាបដេលបើកឱេយមានការវនយោគដោយសេរពបរទេស នងកណើនតមេវការរបសបេជាជនដេលមានជវភាពមធេយម នាឱេយកើតឡើងនវ “ឯកជនភាវបនយកមមការរៀបចកេង37” កនងទកេងភនពេញពោលគបចចបេបនននេះ កេមហនឯកជនជាអនកអនវតតគមេេងអភវឌេឍនកេងដេលមានទេងទេេយធ។គមេេងទាងនេះដេលចេើនជាទកេងរណបសថតនៅតបនជាយកេងដេលមានគេបសេវាទាងអស គជាគមេេងសមេេបបពេញតមេវការរបសបេជាជនមានជវភាពមធេយមដេលចេះតេបនតកើនចននហើយដេលចងបានលនៅដឋេន ហេដឋេរចនាសមពនធ នងសេវាចាបាចនានាឱេយបានកានតេលអជាងមន នងតមេវការរបសសហគេេសដេលចងបានការយលយបេកបដោយគណភាពខពសកនងតបនដេលមនសវមានការកកសទះចរាចរណ។38ឧទាហរណទកេងកាកសធដេលលាតសនធតលើផទេដ១២០ហចតានងមានផទះវឡានងផទះថោនហៅសលដបខពសនងទកេងហេគេនភនពេញអនធើណេសហនណលសធ ដេលជាគមេេងអភវឌេឍនលើផទេដ ២៦០ ហចតា មានទលានវាយកនហោគេលនៅចកណាតេល។ហេដឋេរចនាសមពនធនៅកនងតបនអភវឌេឍនទាងនេះអាចបពេញតមេវការរបសបេជាពលរដឋដេលរសនៅទៅនះបាន បនតេមានការផតេតការយកចតតទកដកតចតចបណណេះលើភាពសមសេបនេការអភវឌេឍនេះជាមយនងតបនដេលនៅជវញឬពផលបះពាលដេលកើតឡើងលើហេដឋេរចនាសមពនធដេលមានសេេបកនងទកេង។ចណចនេះនាឱេយអនកជនាញបចចេកទេសលើកឡើងថអនកអភវឌេឍនទាងនេះ “គតគរតេពការអភវឌេឍកនងទតាងរបសពកគេតេបណណេះ ហើយបទភនេកមនគតគរពការអភវឌេឍរបសទកេងទាងមលឡើយ”39។ លើសពនេះ ដោយហេតថការសាយភាយការអភវឌេឍទាងនេះ ជាធមមតា តមេវឱេយមានការចាកដបពេញបងនងការផលេសបតរទលនៅរបសបេជាពលរដឋមយចនននេះនាឱេយមានការពេយបារមភពផលបះពាលនេការអភវឌេឍទាងនេះមកលើបរសាថេននងសងគម។

បរអប២.៤៖សមតថភាពរៀបចករង

សមតថភាពបចចេកទេសរៀបចកេងមានការបេេបេលខសៗគនេពទកេងមយទៅទកេងមយទៀតកនងពភពលោក។ចកេភពអងគលេសមានអនករៀបចកេងដេលបានទទលការទទលសាគេលគណភាពតេមតេវ៣៨នាកសមេេបបេជាជន១០០០០០នាកដោយឡេកសហរដឋអាមេរចមាន១៣នាកកនងបេទេសឥណាឌេតលេខនេះគ០,២៣កនងឆានេ២០១១ហើយនៅបគណាហាវេសតលេខនេះគ ០,០៨ នាក។40 ខណៈពេលដេលពមានតលេខសមេេបបេៀបធៀបសមេេបបេទេសកមពជា គេយលថ មនតេរៀបចកេងភាគចេើនរបសរដឋេភបាល មនមេនជាអនករៀបចកេងដេលបានទទលការបណតះបណាតេលវជាជេជវៈឡើយ។ កនងចណមមនតេរៀបចកេងទាង ៥០នាក របសសាលារាជធានភនពេញមានតេ ១០%បណណេះដេលបានទទលការបណតះបណាតេលផលវការជាអនករៀបចផេនការកេង។41

37 GlobalGreenGrowthInstitute,2016.PhnomPenhGreenCityStrategicPlan2017-2026ExecutiveSummary.

38 Percival,TomandWaley,Paul,2012.“ArticulatingIntra-AsianUrbanism:TheProductionofSatelliteCitiesinPhnomPenh.”UrbanStudies49(13),2873-2888.

39 Mauret,F.2008.“Trafficjams,floodingconsequencesofpoorurbanplanning.”PhnomPenhPost(http://www.phnompenhpost.com/index.php/2008100121918/In-focus/traffic-jams-flooding-consequences-of-poor-urban-planning.html;accessedMarch24,2017)

40 UNHabitat,2016.WorldCitiesReport2016-UrbanizationandDevelopment:EmergingFutures.Nairobi,Kenya:UNHabitat.

41 លទធផលរកឃើញរបសកេមការងារ

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 51

ចេបាបសតពការរៀបចអងគការឆានេ ២០០៨ របសបេទេសកមពជា តមេវឱេយសាលាកេងនមយៗទទលខសតេវលើការងាររៀបចផេនការបេើបេេសដធលលអត។ មនពេលមានចេបាបនេះ ការរៀបចកេង គជាការទទលខសតេវនៅថនេកជាតកេេមកេបខណឌកេសងរៀបចដេនដ នគរបនយកមម នងសណង ដោយពមានការយលយអភវឌេឍនកេងនៅថនេកកេេមជាតឡើយ។ដោយសារតេគតមកដលពេលនេះ វាទើបតេមយរយៈខលបណណេះ ចាបតាងពពេលដេលចេបាបសតពការរៀបចអងគការនេះតេវបានដកឱេយអនវតត ទកេងនានា ដចជា ទកេងភនពេញ ជាដើម ជបការលបាក កនងការកសាងសមតថភាពបចចេកទេសរៀបចកេងរបសខលន។ ការរៀបចកេងមនមេនជាជនាញសកេសានៅតាមគេះសាថេនអបរឧតតមសកេសានៅកមពជាឡើយ។ ខណៈពេលដេលមខវជាជេរៀបចកេងអាចជាផនេកមយនេជនាញផេសេងទៀតឧទាហរណសាកលវទេយាលយបញញេសាសតេកមពជាដេលជាសាកលវទេយាលយ ឯកជនធជាងគេរបសបេទេសនេះមានមខវជាជេរៀបចកេងជាផនេកមយនេកមមវធសកេសាសាថេបតេយកមមរបសខលន-បេធានបទសកេសាចេើនពាកពនធជាមយនងទេសតនគរបនយកមមនងការរចនាកេងជាជាងបចចេកទេសរៀបចផេនការហេដឋេរចនាសមពនធឬរៀបចផេនការបេើបេេសដធល។ បេសនបើពមានចេកសកេសាសមេេបវជាជេជវៈរៀបចកេងនះទេ មនតេបចចេកទេសនេការយលយអភវឌេឍនកេងតេវពងអាសេយលើការបណតះបណាតេលផទេលនៅនងកនលេងធវើការដើមេបកសាងសមតថភាពរបសខលន។បនតេនេះកជាបញហេបេឈមមយដេរដោយសារតេពមានមនតេ នងអនកជនាញរដឋបាលដេលយលពជនាញវជាជេជវៈនេះ ដើមេបអាចផតលការដកនានងការណេនាបាន។

សមតថភាពបចចេកទេសកនៅបេមលផតនៅថនេកជាតផងដេរ។ការកសាងសមតថភាពអភវឌេឍនកេងពងអាសេយខាលេងលើការផតលថវកាពអនកផតលជនយ ហើយចេើនតេផតេតលើទដឋភាពផេសេងទៀតនេការអភវឌេឍកេង ដោយសារតេគេតេវការពេលយរដើមេបអភវឌេឍសមតថភាពរៀបចកេងបេបនេះ។ឧទាហរណកមមវធជនយបចចេកទេសរយៈពេល៣ឆានេពឆានេ២០១២ដល២០១៥របសធនាគរអភវឌេឍនអាសផតេតការយកចតតទកដកលើការកសាងសមតថភាពគេបគេងកេង នងការរៀបចយទធសាសតេជា ត សតពការអភវឌេឍកេង។ កមមវធនេះបានរៀបចកេបខណឌយទធសាសតេជាតសតពការអភវឌេឍកេងបេកបដោយជោគជយ នងបាន រៀបចមឌលបណតះបណាតេលចនន២១ដេលគេបដណតបលើបេធានបទផេសេងៗដចជាការគេបគេងបរសាថេនការគេបគេងការបេើបេេសដធលលនៅដឋេនការផតលហេដឋេរចនាសមពនធនងការអភវឌេឍសេដឋកចចមលដឋេនជាដើមបនតេពបានបញចលការរៀបចកេងឡើយ។ ពតមានតេលបជវញកងវះសមតថភាពបចចេកទេស កបងាហេញឱេយឃើញផងដេរថវាគថនេកកេេមជាតដេលតេវការធនធានបនថេមមនមេនថនេកជាតដេលជាកនលេងបេមលផតសមតថភាពរៀបចកេងភាគចេើននះទេ។

76> ការអនវតតចែបាប នៅ មាន កមែតខែសោយ -នៅតាមបេទេសកពងអភវឌេឍភាគចេើនអាជាញេធរមលដឋេននៅខវះធនធានតនាទភារកចច ឬអណាចតាមផលវចេបាប សមេេបអនវតតផេនការនានា។ ដោយសារតេភាពកហតនេសមតថភាពសាថេបន នងកងវះភាពចេបាសលាសនេការបេងចេកតនាទ នងការទទលខសតេវបេបនេះ ការអភវឌេឍទកេងភនពេញតេវរងផលបះពាលដោយសារតេពមានការអនវតតកេមចេបាបនានាឱេយបានគេបគេេន។ ឧទាហរណមយដេលបងាហេញយេងចេបាសពចណចនេះគការយកចញចើមផលវកនងទកេងទៅបេើសមេេបគោលបណងផេសេងកេេតេពសមេេបថមើរជើងដចរៀបរាបកនងផនរក១.៦.១។បើតាមផលវចេបាបចញចើមផលវគជាផនេកមយនេដបមេងរបសទកេងនងតេវបានចាតទកថជាដសាធារណៈរបសរដឋមាននយថជាដកមមសទធរបសរដឋេភបាល។បនតេចញចើមផលវតេងតេវបានគេបេើជាបេចាសមេេបចតយនយនតឯកជននងសមេេបសកមមភាពពាណជជកមមនានា ដោយពមានទកចនលេះសមេេបថមើរជើងឡើយ។ បើទោះបជាចញចើមផលវជាដរដឋកដោយ ពមានការពងេងការអនវតតពមនតេដើមេបទកចញចើមផលវបេើបេេសសមេេបគោលបណងពដបងឡើយហើយពមានការកណតឱេយបានចេបាសលាសថតើមនទរណាដេលគរពនតេយលើការអនវតតនេះឡើយ។ ដចនេះ បេជាពលរដឋមនអាចបេើបេេសមធេយា បាយថមើរជើងសមេេបផលេសទកនងទកេងបានឡើយហើយយនជនះនៅតេជាមធេយាបាយដកជញជនពេញនយម។កងវះចញចើមផលវសមេេបថមើរជើងដើមេបសមេលការធវើដណើររបសបេជាជនតេវបានលើកឡើងថជាកតាតេមយដេលរមចណេកធវើឱេយគមេេងរថយនតកេងសាធារណៈសាកលេបងដោយJICAនៅខវះបេសទធភាព។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា52

77> កេមបរសាថេននងធនធានធមមជាតរបសបេទេសកមពជាដេលនងតេវអនមតដកឱេយបេើបេេសកនងពេលឆាបៗខាងមខនេះហើយដេលសេចកតពេេងបានទទលការអនមតកាលពខេធនឆានេ២០១៦បានបញចលលកខខណឌតមេវទលទលាយដើមេបឱេយការអភវឌេឍបេទេសនេះធវើឡើងបេកបដោយនរនតរភាពបរសាថេន។នេះរមមានការបេងចេកការទទលខសតេវលអតតាមកេសងនងការតមេវឱេយការរៀបចផេនការបេើបេេសដធលបញចលការគតគរពបរសាថេននងនរនតរភាព។កានតេជាកលាកទៅទៀតនះ កេមនេះចេងថ លខតអនញញេតសាងសងនងមនតេវចេញ ដោយពមានការអនមតលើលកខខណឌតមេវខាងបរសាថេន ដចជា ការការពារ នងការអភរកេសបរសាថេនឡើយ។ ការអនវតតបចចបេបនននេះ បងាហេញថ ពមានលកខខណឌរម ឬលកខណឌអនវតតតងរងជវញការសកេសាពបរសាថេននងវធានការកាតបនថយផលបះពាលឡើយ។ខណៈពេលដេលកេមនេះគជាការបោះជហានមយកនងទសដៅតេមតេវការពងេងការអនវតតកេមនេះឱេយទទលបានជោគជយតាមរយៈការសមេបសមេលយេងជតសនទរវាងសាថេបននានានៅតេជាបញហេបេឈមនៅឡើយ។

2>4 ការផតល ហរញញបបទាន ព មាន នរនតរភាព

78> ជាធមមតាការអភវឌេឍកេងទទលបានហរញញបេបទានតាមបេបវធពរយេងដចតទៅ-ការវនយោគសាធារណៈលើសេវានងហេដឋេរចនាសមពនធរបវនតសខានៗ (ដចជា ផលវជាត រោងចកេសអាតទកសអយ នងបណាតេញល) ឬការវនយោគឯកជនលើការអភវឌេឍ នងការកេលអហេដឋេរចនាសមពនធ។ សមេេបករណទកេងភនពេញ ដោយសារតេការរមចណេករបសចណលផទេកនងទៅកនងថវកាកេងនៅមានកមេតទាប ហេដឋេរចនាសមពនធសាធារណៈមយផនេកធ ទទលបានហរញញបេបទាន ពជនយបរទេសនងការវនយោគឯកជន។

79> សមេេបសេវាទកេងមយចនន ដចជា ការជសជលថេទាផលវ ជាដើម ការទទលខសតេវលើការផតលសេវានេះ នងថវកាសមេេបធវើការងារនេះនៅដចទនាកទនងពគនេនៅឡើយ។ផលវជាតសថតកេេមការទទលខសតេវរបសកេសងសាធារណការនងដកជញជន ខណៈពេលដេលសាលារាជធានភនពេញទទលខសតេវផតលថវកាសមេេបជសជលថេទាបណាតេញផលវកនងកេងដេលបនតមានការកើនឡើងយេងណេនតានតាប។ការសនើឱេយមានការផលេសបតររបបពនធអចលនទេពេយកាលពពេលថមៗនេះ នងផតលលទធភាពឱេយសងាកេត ដេលជាកមេតរដឋបាលថនេកកេេមជាតទាបជាងគេ អាចរកេសាទក ៣០% នេចណលដេលរកបានកនងមលដឋេន សមេេបវនយោគលើអាទភាពនៅថនេកឃ។ ខណៈពេលដេលការធវើបេបនេះអាចបងកើនភាពឆលើយតបរបសរដឋបាលថនេកមលដឋេនចពោះតមេវការវនយោគខានេតតច នងតមេវការជសជលថេទា ចាបាចតេវមានការបញជេកឱេយបានកានតេចេបាសលាសបនថេមពតនាទ នងការទទលខសតេវ កនងការផតលហរញញបេប-ទានដលតមេវការវនយោគខានេតមធេយមនងខានេតធ។

80> ឧបសគគធមយនេការធវើការសកេសានេះគការទទលបានទនននយអពការផតលហរញញបេបទានសមេេបហេដឋេរចនាសមពនធនងសេវាកនងទកេង។ ពតមាននេះមនអាចរកបានឡើយ ដេលអាចធវើឱេយគេមនអាចធវើសេចកតសមេេចចតត នងរៀបចគោលនយោបាយផអេកតាមពតមានតេមតេវបាន។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 53

ផនកទ ៣៖ អាទភាព សមប បងកើន ភាព បកត បជង នរនតរភាព នង បរយបនន របសទកង

3>1 សចកតផតើម81> ខណៈពេលដេលទកេងភនពេញបនតរកចមេើន ការវនយោគលើការរៀបចកេង នងការគេបគេងកេង ដោយមានការផតល

ហេដឋេរចនាសមពនធឱេយបានគេបគេេន មានសារៈសខានយេងខាលេង។ ផលវបាកនេការមនធវើការវនយោគបេបនេះ រមមានការបនតកើតមានបញហេកកសទះចរាចរណការសាងសងអគរដោយគមេនសណាតេបធានេបសណងមនរៀបរយ នងបញហេបរសាថេននងសខភាពជាដើម។គេមនចាបាចមើលទៅណាឆាងេយឡើយដើមេបយលពភាពសមគសាមេញនេបញហេបេឈមដេលអាចកើតមានឡើងកនងទកេងដចជាកនងទកេងមាេនលជាដើម។ផទយទៅវញទកេងមយចននដចជាទកេងសងហបរឬសេអលបងាហេញពគរអពអវដេលអាចធវើទៅបាន។

82> អនាគតរបសទកេងភនពេញដើមេបកាលេយជាទកេងបេកបដោយភាពបេកតបេជេង នរនតរភាពនងបរយបនន ពងអាសេយលើការអនវតតអាទភាពគោលនយោបាយសខានៗជាចេើន ដចជាការវនយោគលើការកេលអសាថេបននងការលើកកមពសអភបាលកចច ការវនយោគលើហេដឋេរចនាសមពនធបេកបដោយនរនតរភាព នងការធានាឱេយមានការបេើបេេសអភកេមដេលមានលកខណៈបរយបននដើមេបធានាថបេជាជនដេលមានចណលទាបនងមនតេវបានគេទកចោលឡើយ។អាទភាពទាងនេះតេវបានបងាហេញដោយសងខេបកនងតារាង៣.១នងលើកយកមកពភាកេសាខាងកេេមដេលមានបញហេពឧទាហរណពាកពនធ សមេេបយកមកធវើការពចារណាសមេេបករណទកេងភនពេញ។ សមេេបផនេកនមយៗ មានការរៀបរាបពអនសាសនជាកលាក ទៅតាមលដបលដោយនេអាទភាព នងពេលវេលា នងមានការបាេនបេមាណពកេបខណឌពេលវេលាដេលចាបាចសមេេបការអនវតតផងដេរ។

តារាង៣.១៖សងខេបអនសាសនជាអាទភាពសមេេបទកេងភនពេញ

ផនរកគោលនយោបាយ អនសាសន(រៀបចលដបលដោយទៅតាមផនរកតចៗ)

រយៈពរល(ខលមធរយមវរង)

កេលអសាថេបននងលើកកមពសអភបាលកចច៖

� បញជេកឱេយបានចេបាសលាសពតនាទ នងការទទលខសតេវរវាងកេសងពាកពនធនានា នងសាលារាជធានភនពេញដើមេបធានាយេងណាឱេយមានការធវើសមាហរណកមមការរៀបចផេនការទកេង នងការផតលសេវាជាមយគនេបេកបដោយនរនតរភាព។

� បញជេកឱេយបានចេបាសលាសពការទទលខសតេវរបសសាលារាជធានខណឌនងសងកតពាកពនធជាមយនងការធវើសមាហរណកមមនងការផតលហរញញបេបទានផេនការនងការផតលសេវា កដចជាការជលឱេយសាថេបនផេសេងផតលសេវានងធវើការវនយោគនៅមលដឋេន

� ផតលការកសាងសមតថភាពទៅតាមចាបាចដលសាថេបនថនេកកេេមជាតដចជាសមតថភាពបចចេកទេសនងសមតថភាពអនវតតជាដើម

� កេលអការសមេបសមេលផទេកនងសាលារាជធានភនពេញនងការសមេបសមេលជាមយនងសាថេបនពាកពនធកនងកេងសមេេបការនងការអភវឌេឍហេដឋេរចនាសមពនធនងការផតលសេវាសខានៗកនងទកេង

ខល

ខល

ខល/មធេយម

មធេយម

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា54

� តមេមកេបខណឌចេបាប លខតបទដឋេនគតយតត នងការអនវតតសមេេបការអភវឌេឍទកេង ឱេយសេបជាមយនងការរៀបចផេនការទកេង(សមមើលចណចខាងកេេម)

� សវេងយលពអភកេមថមៗ នងយកអភកេមទាងនេះមកអនវតតដើមេបបងកើនចណលពបេភពផទេលខលន

មធេយម

មធេយម/វេង

កេលអការរៀបចនងការអនវតតផេនការទកេង

� បញចលភាពធនទៅកនងការរៀបចផេនការទកេងដើមេបកាតបនថយហានភយនានា

� កសាងសមតថភាពបចចេកទេសរៀបចផេនការបេើបេេសដធលលអត ដោយមានរៀបចផេនការវនយោគ នងអនវតតជាដណាកកាលៗ

� ដកឱេយអនវតតចេបាប នងកេមដេលចាបាចនានាដើមេបបងកលកខណៈងាយសេលដលការអនវតតផេនការបេើបេេសដធលលអតខាងលើ

ខល

មធេយម

មធេយម/វេង

វនយោគលើហេដឋេរចនាសមពនធ បេកបដោយនរនតរភាព

� បងកើនការវនយោគលើវសយហេដឋេរចនាសមពនធជាអាទភាពនានាដចជាបេពនធគមនាគមនទកេងបេពនធលរដោះទកភលៀងនងការពារទកជននបេពនធលទកសអយនងបេពនធសអាតទកសអយការគេបគេងសណលរងលនៅដឋេនដេលមានតមលេសមរមេយនងការកេលអសហគមន

� ផតចផតើមអនវតតអភកេមកេលអសហគមនគេបជេងជេេយនៅតាមតបនជាយទធសាសតេនេទកេងភនពេញ

� ធានាឱេយមានការចលរមពអនកពាកពនធកនងការដកអាទភាពនងការរៀបចការវនយោគហេដឋេរចនាសមពនធ

� វាយតមលេឱកាសបងកើតភាពជាដេគរវាងវសយសាធារណៈនងវសយឯកជន(PPPs)សមេេបរៀបចនងដណើរការសេវាកនងទកេង ដចជា ការចោល/កេចនេសណលរងមធេយាបាយធវើដណើរសាធារណៈការផគតផគតទក។ល។

មធេយម/វេង

ខល

ខល

ខល

ធានាឱេយមានការបេើបេេសអភកេមបរយបនន

� ធានាថការវនយោគលើហេដឋេរចនាសមពនធ បេកបដោយនរនតរភាពអាចផតលជាបេយោជនដលបេជាពលរដឋកេកេ

� បងកភាពងាយសេលដលការធវើដណើររបសបេជាពលរដឋតាមរយៈការផតលបេពនធគមនាគមនទកេងកានតេលអបេសើរជាងមនដលតបនដេលមានចណលទាបដើមេបផតលលទធភាពឱេយបេជាពលរដឋងាយសេលធវើដណើរដលទផេសារ

� ពងេកកមមវធបណតះបណាតេលការងារ សហគេេសខានេតតចបផតនងកមមវធផេសេងទៀតសមេេបបេជាពលរដឋកេកេកនងទកេង

� កេលអរបៀបកណតរកអនកទទលផលរបសកមមវធដេលមានសេេប ដើមេបអាចកតេបលើអនកដេលមានតមេវការចេើនជាងគេតាមរយៈបេពនធអតតសញញេណកមមគេសារកេកេ

� លើកកមពសការចលរមរបសសហគមន តាមរយៈការបងកើនការចលរមរបសសហគមន កនងដណើរការធវើសេចកតសមេេចចតតជវញមលនធសងាកេត

ខល

មធេយម

ខល

ខល

ខល

បភព៖កមធនាគារពភពលោក-រយៈពលខល(១៨ខ)រយៈពលមធយម(២-៥ឆន)រយៈពលវង(ចាបព៥ឆនឡើងទៅ)

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 55

3>2 កលអសថបន នង លើក កមពស អភបាលកចច83> សាថេបនដេលមានបេសទធភាពមានសារៈសខានសមេេបការអភវឌេឍនងការគេបគេងទកេង។របាយការណសតពការអភវឌេឍ

ពភពលោក (WDR)កនងឆានេ ១៩៩៩/២០០០បានបងាហេញពភាពចាបាចដេលតេវមានសាថេបនដេលអាចបពេញការងារបេកបដោយបេសទធភាព នងសាថេបនដេលមានសមតថភាព ដើមេបជយឱេយការអភវឌេឍអាចដើរលឿនទៅមខបាន នងបានបងាហេញថបេទេសដេលមានរដឋេភបាលបេកបដោយសថរភាពបេពនធចេបាបដេលមានតមាលេភាពសទធកានកាបអចលនទេពេយបានជាបលាប នងបេពនធយតតធមរងមា គជាបេទេសដេលមានកណើនខពស ជាងបេទេសដេលពមានសាថេបនបេបនេះ។របាយការណសតពការអភវឌេឍពភពលោកឆានេ ២០០២ បានបនតទទលសាគេលថ សាថេបនដេលមានបេសទធភាព គចាបាច ដើមេបឱេយទកេងអាចទទលបានបេយោជនពសេដឋកចចដេលបេមលផតសកមមភាពធៗ នងកាតបនថយកតាតេអវជជមាននានា ដចជាការកកសទះចរាចរណជាដើម។

84> បើទោះបជារបាយការណនេះផតេតលើការរៀបចកេង នងការផតលសេវាទកេងជាមលដឋេនកដោយ ពាកេយថសាថេបនរងមានងអភបាលកចចលអនេះកអនវតតចពោះផនេកជាចេើនផេសេងទៀតផងដេរដេលមានសារៈសខានដើមេបទកេងនៅកមពជាអាចអភវឌេឍនងរកចមេើនបនតទៀតដចជាការបងកើតការងារការបងកើតនវបរយកាសធរកចចបេកបដោយតមាលេភាពនងអណយផលកដចជាការបងកើនចណលនងការបេងចេកចណលបេកបដោយសមធម។បើទោះបជាដណើរការរៀបចកេងមានភាពលអបេសើរជាងមន(ដចបងាហេញកនងផនរក៣.៣កដោយ)ការកេលអទាងនេះចាបាចតេវមានអមជាមយនវកេបខណឌចេបាបលខតបទដឋេនគតយតតនងការអនវតតដេលមានលកខណៈលអបេសើរទើបគេអាចសមេេចផេនការនានាបាន។លើសពនេះខណៈពេលដេលគនតផតចផតើមវមជេឈការ នងវសហមជេឈការរបសបេទេសកមពជាបនតមានការវវឌេឍទៅមខទៀត ទកេងភនពេញអាចពចារណារះរកវធសាសតេដេលមានលកខណៈចនេបេឌតថមដើមេបបងកើនចណលពបេភពផទេលខលនរបសខលន(បរអប៣.១)។

បរអប៣.១៖ករណសករសា-បរើបររសICTដើមរបបងកើនចណលរបសរដឋបាលថនរកកររមជាតកនងបរទរសតងហរសានៀ

រដឋបាលថនេកមលដឋេនជាចេើន ជបការលបាកកនងការកៀងគរធនធានដើមេបបពេញតមេវការសេវា នងហេដឋេរចនាសមពនធជា មលដឋេន។សេពេលជាមយគនេការបេមលចណលពបេជាជននងសហគេេសដេលចេះតេបនតកើនចននអាចជាការងារមយដពបាកផងដេរ។ជាការឆលើយតបចពោះបញហេនេះទកេងចនន៧កនងបេទេសតងហេសានៀបានទាញបេយោជនពបចចេកទេសពតមាននងសារគមនាគមន(ICT)ដើមេបបងកើតបេពនធពតមានសតពការបេមលចណលរបសរដឋបាលថនេកមលដឋេន(LGRCIS)ដេលជាបេពនធកតេបរមមយសមេេបកេលអការបេមលចណលនៅមលដឋេន។ កនលងមកបេពនធនេះបានផតលនវលទធផលជាទគបចតត។

មនពេលដកឱេយអនវតតបេពនធLGRCISនេះទកេងទាងនេះពងផអេកលើការវាយតមលេពនធដោយដេនងការចះអងកេតដល មលដឋេនដេលជារឿយៗផតលលទធផលមនតេមតេវនងនៅមានកមេត។មានអនកដេលតេវបងពនធជាចេើនមនតេវបានបញចលទៅកនងការវាយតមលេនេះឡើយហើយគេងាយបនលការវាយតមលេនងការបងពនធដើមេបទទលបានបេយោជនផទេលខលន។ចណលពនធមានកមេតតចតចហើយទកេងតេវជាបកនងវដតដអាកេកហើយមនអាចមានថវកាគេបគេេនដើមេបផតលហរញញបេបទានដលផេនការអភវឌេឍនរបសខលនបានហើយជាលទធផលមនអាចបងកើតបរយកាសដេលមានលកខណៈអណយផលសមេេបសហគេេសការវនយោគនងកណើនដេលចាបាចសមេេបផតលថវកាដលសកមមភាពអភវឌេឍនរបសខលនបាន។

រដឋេភបាលបានចាបផតើមដកចេញមលដឋេនសមេេបបេពនធ LGRCISនេះកនងឆានេ២០១៣។បេពនធ LGRCISគជាបេពនធ នងមលដឋេនទនននយដេលមានលកខណៈគេបជេងជេេយដោយបេើបេេសបចចេកវទេយាបេពនធពតមានភមសាសតេ (GIS)។បចចបេបនននេះបេពនធនេះផតលលទធភាពឱេយគេអាចកណតអតតសញញេណអនកជាបពនធអនកមនបងពនធអាចបេើបេេសសមេេបចេញវកកយបតេ នងសមេបសមេលការទទាតតាមបេពនធអេឡចតេនច តាមរយៈចេកតេមយ។ បេពនធនេះអាចឱេយគេរៀបចរបាយការណ នងធវើការវភាគតាមទតាងភមសាសតេ អនកបងពនធ ឬបេភេទចណល ហើយបេពនធនេះងាយឱេយគេចលទៅបេើបេេសតាមបេពនធអនឡាញផងដេរ។ គេកអាចបេើបេេសបេពនធ LGRCIS សមេេបផតលពតមានដលការងាររៀបចកេង ការងារបេតបតតការនងជសជលថេទានងរៀបចផេនការសាតេរចណាយផងដេរ។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា56

បេពនធ LGRCISបានកេលអរបៀបបេមលពនធ នងធវើឱេយបេពនធបេមលពនធកានតេមានតមាលេភាព គណនេយេយភាព នងផតេតការយកចតតទកដកលើអតថជន។កេេយអនវតតបេពនធនេះបានមយឆានេទកេងចនន៧របសបេទេសតងហេសានៀបានទទលចណលចេើនជាងមន ជាមធេយម ៣០%។ ការកើនចណលបេបនេះអាចជយបពេញការខវះធនធានដេលបានពរដឋេភបាលនៅថនេកជាត នងបានយកទៅបេើបេេសសមេេបគមេេងអភវឌេឍននៅមលដឋេន។ បចចបេបននបេពនធ LGRCISតេវបានពងេកអនវតតទទាងបេទេសសមេេបបេតបតតការរបសធនាគរពភពលោកផងនងរបសរដឋេភបាលផង។

85> ការបងកើនភាពចេបាសលាសជវញតនាទនងការទទលខសតេវកដចជាការកេលអការសមេបសមេលរវាងកេសងពាកពនធនងសាលារាជធានភនពេញគជាវធានការដេលចាបាចដើមេបធានាឱេយការរៀបចកេងនងការផតលសេវាមានលកខណៈគេបជេងជេេយនងមាននរនតរភាព។លើសពនេះបេសនបើពេបេទលទកេងភនពេញនៅតេបនតរកធ(ផនរក១.១.២បងាហេញពការកើនឡើងផទេកេឡាទកេងចនលេះពឆានេ១៩៩០ដល២០១៥)នះបញហេបេឈមបនថេមមយទៀតគភាពចាបាចនេការធវើឱេយមានតលេយភាពរវាងការផតលសេវាមលដឋេនដេលមានគណភាពពស នងការរៀបចសមេបសមេលផេនការនៅកមេតទកេង។ បើទោះបជារបាយការណនេះពបានរកឃើញថការអភវឌេឍទកេងដេលមានលកខណៈបេកខញេកពគនេ ថជាបញហេបេឈមដេលកើតមានបចចបេបននសមេេបទកេងភនពេញកដោយការបនតសាងសងអគរកនងកេងដោយគមេនសណាតេបធានេបនងការកាតសេកពខេតតជតខាងមកដកបញចលកនងពេបេទលរបសទកេងទាមទារឱេយមានការបងកើតរចនាសមពនធអភបាលកចចទកេងនាពេលអនាគត។បរអប៣.២បងាហេញពឧទាហរណនេអាជាញេធររៀបចកេងកនងទកេងធៗមយចននរបសពភពលោក។

បរអប៣.២៖ឧទាហរណបងាហរញពអាជាញរធររៀបចករងរបសទករងធៗ

នៅតាមទកេងមយចននមានការបងកើតសាថេបនដោយឡេកសមេេបគេបគេងការងាររៀបចកេងនងអភវឌេឍនកេង។សាថេបនមយចននផតេតការយកចតតទកដកលើការរៀបចបលងបេើបេេសដធលនងបលងគោលខណៈពេលដេលសាថេបនផេសេងទៀតមានការទទលខសតេវជាលកខណៈទលទលាយ។ឧទាហរណខាងកេេមបងាហេញពគរផេសេងៗគនេ៖

� ទកេងមចសក បេទេសមចសក៖ គណៈកមាមេធការបេតបតតសមេបសមេលទកេង គជាសាពេនភាជេបពរដឋេភបាលនៅថនេករដឋទៅរដឋេភបាលនៅថនេកមលដឋេននងជាសាថេបនដេលទទលបនទក“រៀបចផេនការនងអនវតតសកមមភាពនានាកនងកេបខណឌសហពនធ រដឋ ទកេងនៅតាមតបននានាដេលសថតកេេមចណះទកេងមចសក។ គណៈកមាមេថការនេះផតេតការយកចតតទកដកលើលនៅដឋេនការការពារបរសាថេនការអភរកេសនងការសាតេរឡើងវញនវតលេយភាពធមមជាតបេពនធដកជញជនបេពនធទកផកបេពនធរដោះទកភលៀងការបេមលសអាតនងចោលសណលរងនងសនតសខសាធារណៈ”។

� ទកេងញយក សហរដឋអាមេរច៖ សមាគមផេនការតបន (RPA) គជាកេមគោលនយោបាយ សេេវជេេវ នងតសមតឯករាជេយមយដេលផតលសេវាដលទកេងញយកទញជើសនងទកេងខណចធឃត។បើទោះបជាសមាគមនេះមនមេនជាសាថេបនរដឋេភបាលកដោយ សាថេបននេះបពេញមខងាររៀបចកេងភាគចេើន នងបានទទលថវកាមយផនេកពខោនធចនន៣១កនងតបននេះ។RPAបានរៀបចបលងទកេងគេបជេងជេេយរយៈពេលវេងដបងគេបងអសកនងពភពលោកកាលពឆានេ១៩២៩ហើយចាបតាងពពេលនះមក បានរៀបចផេនការតបនទពរ នងទប ជាការឆលើយតបចពោះបញហេបេឈមថមៗពាកពនធនងកណើនសេដឋកចចការផលេសទកដចជាបញហេបរសាថេននងបញហេសងគម។

� សខាហោគេសហរដឋអាមេរច៖ទភានេកងាររៀបចកេងសខាហោគេ(CMAP)គជាសាថេបនទទលខសតេវរៀបចផេនការវនយោគសាធារណៈនងឯកជនកនងខោនធចនន៧ហើយកបានរៀបចបលងបេើបេេសដធលរមបញចលគនេជាមយនងបលងគមនាគមនសមេេបតបននេះផងដេរ។CMAPចាបបដសនធពការចេបាចបញចលគនេនវបេតបតតការនេទភានេកងារសកេសាពការដកជញជនកនងតបនសខាហោគេ (CATS) នងគណៈកមមការរៀបចផេនការអលណយភាគឥសាន (NIPC) នងបានរៀបចផេនការថនេកតបនគេបជេងជេេយយេងរៀងរាល៥ឆានេមតងដេលបញចលការបេើបេេសដធលនងការដកជញជនជាមយគនេ។អាទភាពវនយោគសាធារណៈលើហេដឋេរចនាសមពនធគមនាគមននងហេដឋេរចនាសមពនធផេសេងទៀតតេវបានលើកសនើឡើងផអេកទៅតាមផេនការនេះ។ផេនការ នងការពេយាកររបសCMAPគជាមលដឋេនសមេេបរាលសកមមភាពរៀបចកេងទាងអសកនង

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 57

តបននេះហើយសេបពេលជាមយគនេ អងគភាពរដឋេភបាលនៅថនេកមលដឋេន បនតទទលខសតេវធវើការសមេេចចតតអពការបេើបេេសដធលនងការបេងចេកតបន។

មេរៀនសខានៗដេលតេវរៀនចេញពឧទាហរណទាងនេះរមមានភាពចាបាចដើមេប៖

� បងកើតយនតការឱេយបានចេបាសលាស ដើមេបភាជេបទនាកទនងការសកេសាបចចេកទេស ជាមយនងការវនយោគលើហេដឋេរចនាសមពនធសាធារណៈនងការវនយោគឯកជន

� កណតពសមតថភាពបចចេកទេសសមេេបបគគលកបចចេកទេសនងអនកគេបគេង

� រៀបចកមមវធការងាររយៈពេលវេង

� បញចសមាសភាពដេលជាតណាងរដឋបាលមលដឋេនទាងអសកនងទកេងទៅកនងអងគភាពដេលមានសមតថកចចរៀបច ផេនការរបសរដឋេភបាល

បភព៖ការពនតយឡើងវញលើការអភវឌឍនងការពងកទកងនៅបទសហវលពននងចញផសាយឆបៗនះដោយធនាគារពភពលោក

3>3 កលអ ការងាររៀបចកង នង ការអនវតត 86> ដើមេបសមេេចចកខវសយកនងបលងគោលរាជធានភនពេញ ២០៣៥ ដេលចងឱេយទកេងនេះកាលេយជារាជធានបេកបដោយភាព

បេកតបេជេងនរនតរភាពនងបរយបននចាបាចតេវមានការពងេងដណើរការរៀបចកេងលខតបទដឋេនគតយតតនងការអនវតតការងារកនងទកេងនេះបនថេមទៀត។ បេសនបើពមានផេនការបេើបេេសដធលលអតទេ ទកេងនេះនងបនតអភវឌេឍដោយគមេនការសមេបសមេលនងគមេនសណាតេបធានេបជាមនខានដេលនាមកនវសមាពេធមកលើហេដឋេរចនាសមពនធការកើនឡើងនវអគរដេលសាងសងគនេសណាតេបធានេបនងការកកសទះចរាចរណនងធវើឱេយទកេងនេះកានតេងាយរងគេេះដោយសារការបេេបេលអាកាសធាតនងមនបរយកាសមនអណយផលសមេេបការរសនៅ។

87> ជាអាទភាពទមយចាបាចតេវមានការកសាងសមតថភាពបចចេកទេសរៀបចផេនការសតពការបេើបេេសដធលលអតកដចជាដកឱេយអនវតតនវកេមចេបាបដេលចាបាច សមេេបសមេបសមេលការអនវតត ហើយកនងពេលជាមយគនេ ផតលពតមានគេបគេេនដើមេបឱេយគេអាចពេយាករដងពដណាកកាលនានានេការអនវតតផេនការនេះសមេេបទកេងភនពេញ។ការកេលអដណើរការរៀបចផេនការគជាការងាររយៈពេលវេងបនតេជាការងារដេលអាចរៀបចទកេងនេះឱេយកានតេមាននរនតរភាពមានភាពបេតងនងកានតេមានផសកភាពសមេេបការរសនៅ។ជាមយនងដណើរការរៀបចកេងដេលកតេបរមផអេកតាមភសតតាងជាកសតេង ទកេងភនពេញនងអាចទទលបានបេយោជនសេដឋកចចជាអតបរមាពការអភវឌេឍ នងការពងេកកេង នងអាច លើកកមពសគណភាពនេជវតសមេេបបេជាជនដេលចេះតេមានចននកើនឡើងកនងទកេងនេះ។

88> អាទភាពមយចននកនងចណមអាទភាពនានាដេលតេវយកមកពចារណានៅពេលរៀបចផេនការសតពការបេើបេេសដធលលអតគការធានាយេងណាឱេយការរៀបចផេនការភមសាសតេការបេើបេេសដធលការអភវឌេឍហេដឋេរចនាសមពនធនងការផតលសេវា អាចតាមទានកណើនចននបេជាជន នងមានការផតលលើកទកចតតឱេយមានការអភវឌេឍបេមលផតតាមកនលេង ដើមេបបញចៀសមនឱេយការអភវឌេឍកេងធាលេកចលទៅកនងគនលងដេលគមេនបេសទធភាព។លើសពនេះកចាបាចតេវមានទនននយលអៗបេើបេេសជាមលដឋេននេដណើរការរៀបចផេនការផងដេរ។ ការអភវឌេឍហេដឋេរចនាសមពនធ ចាបាចតេវតេសមេបសមេលជាមយនងការរៀបចផេនការបេើបេេសដធលលអត នងយកមកបញចលកនងយទធសាសតេរមសមេេបទកេង ដេលអាចឆលើយតបទៅនងតមេវការរបសកេមអនកបេើបេេសផេសេងៗគនេ នងអាចរពងដងពតមេវការរយៈពេលវេង។ ការវនយោគលើការភាជេបទនាកទនងរវាងតបនមយនងតបនទៀតកនងទកេងអាចកាតបនថយចងាយផលវធវើដណើររបសបេជាពលរដឋនងអាចផតលឱកាសថមៗ សមេេបការសាងសងលនៅដឋេនដេលមានតមលេសមរមេយ។ ការបេើបេេសដធលបេកបដោយបេសទធភាព តាមរយៈការអភវឌេឍអចលនទេពេយដេលមានគេបសេវាទាងអសនៅជត (tansit-oriented development (TOD))គជាការបពេញបនថេមបេកបដោយគណតមលេខពសចពោះការអភវឌេឍទកេងនៅតាមបេទេសផេសេងទៀតជាចេើន។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា58

89> ដើមេបដោះសេេយបញហេបេឈមកនងទកេងភនពេញឱេយបានគេបជេងជេេយ ចាបាចតេវមានការធវើសមាហរណកមមផេនការតាមវសយនងតាមបេធានបទដេលមានសេេប (ដេលមានឆានេគោលដៅ នងចកខវសយ/គោលដៅផេសេងៗគនេ) ទៅកនងផេនការទកេងគេបជេងជេេយ ដេលរៀបចឡើងផអេកតាមភសតតាង ដោយមានបញចលផេនការសតពការបេើបេេសដធលលអត នងផេនការវនយោគ នងអនវតតតាមដណាកកាល ដចបងាហេញកនងរបភាព ២.១។ បលងគោលរមដេលមានលកខណៈគេបជេងជេេយ មនមេនជាឯកសារផេនការដេលរៀបចតេមយដងបណណេះទេ បនតេជាឧបករណមយសមេេបជយឱេយការរៀបចផេនការ ការសមេបសមេល នងការអនវតតកានតេលអបេសើរជាងមន។ តាមរយៈការកណតឱេយបានចេបាសលាសពវធានបេើបេេសដធល អាទភាពនេការវនយោគ នងវធានការការពារផលបះពាល ដណើរការនេការរៀបចផេនការអាចបងកើនតមាលេភាពភាពអាចពេយាករបាននងគណនេយេយភាពរបសសាថេបនសាធារណៈនងសាថេបនឯកជនដេលចលរមកនងការអភវឌេឍទកេង។ បលងគោលនេះអាចបពេញនាទជាវេទកា សមេេបឱេយអនកពាកពនធនានាអាចចលរមពគេេះយោបលនងអាចកណតពតមេវការកសាងសមតថភាពនងឆលើយតបចពោះតមេវការទាងនះជាពសេសនៅកមេតខណឌនងសងកត។ការផេសពវផេសាយបលងគោលនេះឱេយបានទលទលាយដលកេសងពាកពនធនៅថនេកជាតរដឋបាលមលដឋេនវសយឯកជន នងសងគមសវល ដេលកពងធវើការងារពាកពនធនងការរៀបចកេង នងការអភវឌេឍទកេងភនពេញ នងធវើឱេយការអនវតតកានតេមានភាពចេបាសលាស។ចងកេេយចណចសខានដេលតេវដងផងដេរនះគបលងគោលនងសមាសភាគតចៗកនងបលងគោលនេះ (ដចជា ផេនការសតពការបេើបេេសដធលលអត នងផេនការវនយោគ ជាដើម) គជាឯកសាររសដេលនងបនតវវឌេឍដេលតេវមានអមដោយគោលនយោបាយដេលចាបាចតេវពនតេយឡើងវញតាមពេលកណតនងឆលើយតបចពោះតមេវការកនងទផេសារ ហើយកនងពេលជាមយគនេ ធានាឱេយមានការបពេញគោលបណងអភវឌេឍនរយៈពេលវេង នងការអនវតតវធានការការពារផលបះពាលនានា។

របភាព៣.១៖អភកេមរៀបចកេងដេលមានលកខណៈគេបជេងជេេយ

បភព៖ធនាគារពភពលោក

ករបខណឌយទធសាសតរជាតអភវឌរឍនទករងពងេេងខេធនឆានេ២០១៥(កេសងរៀបចដេនដ)

បលងគោលសតពការបរើបររសដធលរាជធានភនពរញ ២០៣៥

អនកេតេយលេខ១៨១អនមតខេធនឆានេ២០១៥(សាលារាជធានភនពេញការយលយកចចការកេងរបសបារាង)

បលងគោលបរពនធគមនាគមនគរបជរងជររយសមររបទករង

ភនពរញឆានរ២០៣៥២០១៤

(កេសងសាធារណការJICA)

បលងគោលសមររបគមររងករលអ លរដោះទកភលៀងនងលទកសអយ

២០៣៥២០១៧

(កេសងសាធារណការJICA)

ផរនការយទធសាសតរទករងបរតងសមររបទករងភនពរញ២០១៦-២០២៥

២០១៦(នាយកដឋេនសេដឋកចចបេតងនេកេមបេកេសាជាតអភវឌេឍនបេកបដោយចរភាព,GGGI)

ការកសាង សមតថភាព

ជនយបចចេកទេស

គមររងសាកលរបងវធសាសតរករលអសហគមន(ចាបផតើមតចនងទទលបាន

ជោគជយ)

បលងគោលរមគរបជរងជររយសមររប ទករងភនពរញ

(ដោយមានបញចលផេនការបេើបេេសដធលលអតការអនវតតផេនការជាដណាកកាលៗ

នងការពងេងការអនវតត)

y គមេេងកេលអរថយនតកេងសាធារណៈ(JICA) yការសកេសាសមទធលទធភាពនេបេពនធAutomatedGuidewayTransit(JICA) yការគេបគេងចរាចរណ(JICAនងចន) yការសកេសាសមទធលទធភាពផលវរតរថយនតអគគសន(AFG) yការសាតេរផលវដេកឡើងវញ(ADB) yតាកសទក(ឯកជន) yការសកេសាពចណត(GGI) yការសាកលេបងកេលអចញចើមផលវ(បាេរស)

y ជនយឥតសណងសមេេបបេពនធ រដោះទកភលៀងដណាកកាលទ៤(JICA) yរោងចកេសអាតទកលជើងឯក(JICA-TBD)

y គមេេងបេតងចនន២០ជេើសរសចេញពគមេេង ចនន៣៨

កេបខណឌយទធសាសតេនងផេនការការសកេសាសមទធលទធភាពនងគមេេងអនសាសន

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 59

90> បេទេសសងហបរបងាហេញឧទាហរណដលអអពការទាញបេយោជនពការចលរមនងការវនយោគរបសវសយឯកជនទៅកនងការរៀបចកេងនងការអភវឌេឍកេងដើមេបបពេញតមេវការរបសទកេងកនងរយៈពេលវេង(បរអប៣.៣)។សកមមភាពរបសវសយសាធារណៈតេឯង គមនគេបគេេន ដើមេបសមេេចគោលដៅសងគមសេដឋកចច ដេលតេវបានដកចេញកនងផេនការអភវឌេឍនរយៈពេលវេងឡើយ ហើយរដឋេភបាលនងទទលបានបេយោជនពការដកចេញគោលនយោបាយ នងកមមវធដេលលើកទកចតតឱេយវសយឯកជនចលរមកនងការរៀបចកេងនងការអភវឌេឍកេង។ភាពជាដេគដេលរងមាគមានសារៈសខានដើមេបពនលឿនការអភវឌេឍទកេងបេកបដោយនរនតរភាព ហើយនងអាចបងកើនភាពចមេះ ថមភាព នងតលេយភាពសងគមសេដឋកចចដេលចាបាចតេវមានសមេេបទកេង។ការថលងថលេងរវាងផលបេយោជនពាណជជកមមនងការទទលខសតេវចពោះបេជាពលរដឋនងសងគមកនងចណមអនកអភវឌេឍឯកជនកដចជាការថលងថលេងរវាងអនតរាគមនរបសវសយសាធារណៈនងគោលនយោបាយដេលបងកភាពងាយសេលសមេេបទផេសារបានផតលជោគជយដលទកេងជាចេើនកនងសកលលោក។42

42 CentreforLivableCitiesSingapore,2016.UrbanSystemsStudies-UrbanRedevelopment:FromUrbanSqualortoGlobalCity.

បរអប៣.៣៖ករណសករសា-ការរៀបចករងកនងបរទរសសងហបរ

គេអាចរៀនពការអនវតតលអៗជាចេើនខាងការរៀបចកេងនេះពបេទេសសងហបរ ដេលជោគជយរបសរដឋទកេងនេះ កដចជាបរសាថេនទកេងដេលរៀបចបានលអ កើតចេញពការរៀបចផេនការយទធសាសតេគេបជេងជេេយរយៈពេលវេង។ ដោយសារតេបញហេខវះខាតដនងភាពចាបាចកនងការបេើបេេសដធលបេកបដោយការបេងបេយតនការរៀបចកេងកនងបេទេសសងហបរចាបផតើមជាមយនងការរៀបចបលងទសេសនទានបេបសមលងទៅមខ ដេលនេះជាកចចខតខបេងបេេងពហសាថេបនរបសរដឋេភបាល ដើមេបរៀបចបលងអភវឌេឍនទកេងសងហបរ សមេេបរយៈពេលព ៤០ទៅ ៥០ឆានេ។ ផអេកទៅតាមតលេខពេយាករកណើនសេដឋកចច នងកណើនបេជាជនទៅអនាគត ផេនការទសេសទាននេះបានដកចេញនវផេនការសតពការបេើបេេសដធលដេលមានលកខណៈទលទលាយមយ ដើមេបបពេញតមេវការនេការបេើបេេសដរយៈពេលវេងរបសបេទេស ដោយបានកណតពទហ នងទតាងដសមេេបគោលបណងសខានៗនេការបេើបេេសដធលដចជាលនៅដឋេនឧសេសាហកមមពាណជជកមមសនឧទេយាននងហេដឋេរចនាសមពនធគមនាគមនជាដើម។

បភព៖អាជាញធរអភវឌឍនកងនបទសសងហបរ

ខាងឆវរង៖ផេនការបេើបេេសដធលឆានេ២០១១ដេលបងាហេញពបេភេទនេការបេើបេេសដធលនៅកមេតទលទលាយរបខាងសាតរ៖បលងគោលឆានេ២០១៤ដេលបងាហេញពការបេើបេេសដធលលអតនងដងសតេនេកេបាលដនមយៗ

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា60

បលងទសេសនទាននេះតេវបានបេើបេេសជាគោលសមេេបរៀបចបលងគោលលអត ដេលឆលះបញចេងពពតមានលអតនេការបេើបេេសដធលទៅតាមការកណត ការកេសមេលកេបាលដ នងដងសតេដេលអាចអនញញេតឱេយបាន។ បលងគោលនេះផតលការតមេងទសដលការអភវឌេឍដធលកនងបេទេសសងហបរកនងកេបខណឌរយៈពេលមធេយមព១០ទៅ១៥ឆានេនងតេវឆលងកាតការពនតេយឡើងវញដោយអនតរសាថេបនរៀងរាល៥ឆានេមតង។ការសមេេចទៅតាមគោលបណងដកចេញកនងបលងទសេសនទាននងបលងគោលនេះតេវធវើឡើងតាមរយៈដណើរការជាចេើននៅផនេកខាងកេេមៗ ដចជា កមមវធលកដរបសរដឋេភបាល ដេលរដឋបញចេញកេបាលដសមេេបលកដោយបេងបេយតនទៅតាមពេលវេលាជាការឆលើយតបចពោះតមេវការទផេសារបនតេកនងពេលជាមយគនេបងកលកខណៈឱេយមានការអភវឌេឍជាយទធសាសតេនៅតាមតបនដេលមានកណើន។ រាលការអភវឌេឍទាងអសតេវគោរពទៅតាមគោលការណ ណេនាសតពការតេតពនតេយការអភវឌេឍរបសអាជាញេធរអភវឌេឍនកេង ដេលបានដកចេញនវលកខខណឌបចចេកទេសនានា ដចជាកមពសអគរនងគមាលេតរវាងអគរនងផលវជាដើម។

កមមវធលកដរបសរដឋរភបាល

កនងបេទេសសងហបរ ដេលដសមេេបអភវឌេឍនភាគចេើនជាកមមសទធរបសរដឋ កមមវធលកដរបសរដឋេភបាល (GLS) គជាឧបករណដសខាន សមេេបកណតពការអភវឌេឍរបវនតរបសទកេងនេះ នងធានាយេងណាឱេយការអភវឌេឍកើតឡើងសេបតាមចកខវសយនងយទធសាសតេនានា។លកខណៈសខានមយនេកមមវធGLSគតមាលេភាពនងភាពចេបាសលាសអពអវដេលគេរពងចងបានពអនកអភវឌេឍឯកជន។នៅពេលដេលទតាងនមយៗតេវបានបេកាសដកលកលកខខណឌដេញថលេលអតកតេវបានផេសពវផេសាយតាមអនឡាញដេរដចជាបាេរាេមេតេសមេេបរៀបចផេនការនងគោលការណណេនាសមេេបរៀបចកេងនងលកខខណឌទទៅនេការលកជាដើម។នៅពេលដេលរដឋេភបាលជាអនកទទលខសតេវធានាថទតាងផេសេងៗពតជាសមសេបសមេេបលកនះដចជានៅពេលរដឋេភបាលបើកតបនថមសមេេបអភវឌេឍជាដើមហេដឋេរចនាសមពនធធៗដចជាផលវថនលបេពនធលរដោះទកភលៀងនងបេពនធលទកសអយជាដើមនងតេវសាងសងដោយរដឋ។លកខខណឌសមេេបដេញថលេរបសកមមវធGLSនេះកតមេវឱេយអនកអភវឌេឍធវើការកេលអឬកសាងហេដឋេរចនាសមពនធផេសេងទៀតនៅអមនងតបនអភវឌេឍនរបសពកគេផងដេរដចជាពងេកផលវសងអនសាថេនយអគគសនរៀបចទកកនលេងបេតងឬទកកនលេងដេលសាធារណជនអាចបេើបេេសបានដើមេបធានាការភាជេបទនាកទនងជាដើម។

ការអភវឌរឍតបនមាររណបរ(MarinaBay)

មាេរណាបេ គជាសងាកេតមាតទកដេលមានសេវាចមេះ នងជាការពងេកបនថេមលើសងាកេតពាណជជកមមរបសទកេងសងហបរ។មាេរណាបេ បងាហេញឧទាហរណលអតអពដណើរការរៀបចផេនការរយៈពេលវេង។ ចាបផតើមកនងឆានេ ១៩៦៩ រដឋេភបាលបានចាបផតើមកមមវធពងេកដជាទេងទេេយធដើមេបបងកើតតបនមាេរណាបេនេះឡើងដោយគេបដណតបលើផទេដសរប៣៦០ហចតា។ហេដឋេរចនាសមពនធសខានៗ ដេលផតលដោយរដឋមានដចជា ផលវថនល បណាតេញរថភលើងកេេមដ (Mass Rapid Transit -MRT) នងរងកេេមដសមេេបសេវាចមេះ សមេេបដកខេសេភលើង ខេសេទរគមនាគមន នងបពងទកជាដើម។ ដើមេបសមេេចចកខវសយឱេយតបននេះកាលេយជាសងាកេតរសរវក មានកនលេងសមេេបថមើរជើង នងអាចភាជេបទនាកទនងបានលអបេសើរ ទតាងដេលលកតាមរយៈកមមវធGLSតេវអនលោមទៅតាមគោលការណណេនាគេបជេងជេេយអពការរៀបចកេងដចជាតេវមានរៀបចកនលេងសមេេបថមើរជើងកេេមដ លើផលវ នងរៀបចជាសាពេនសមេេបថមើរជើងដើរពអគរមយទៅអគរមយទៀតនៅជានទពររៀបចឱេយមានការភាជេបទនាកទនងដោយរលនរវាងទតាងនេះជាមយនងតបនអភវឌេឍនដេលនៅជតនងកនលេងបេមលផតបណាតេញគមនាគមនសាធារណៈសខានៗ។ កនងករណទាងនេះ អនកអភវឌេឍនតេវរៀបចឱេយមានសេវាសងគម ដចជាទារកដឋេនជាដើមនងតេវកណតពទហដសាធារណៈកនងទតាង។

ការរៀបចផេនការរយៈពេលវេងបានផតលលទធភាពឱេយបេទេសសងហបរអាចរកេសាតលេយភាពរវាងតមេវការនេការបេើបេេសដកនងសាថេនភាពខេសតដហើយកនងពេលជាមយគនេអាចធានាបាននវនរនតរភាពនងផសកភាពសមេេបការរសនៅកនងកមេតមយខពស។ បេសទធភាពនេបលងគោលរបសទកេងនេះ ពងអាសេយលើការភាជេបទនាកទនងចេបាសលាសជាមយនងចកខវសយ នងយទធសាសតេកណើនរយៈពេលវេងរបសទកេងនេះកដចជាការបងកើតនវបរយកាសដេលអណយផលសមេេបការអនវតតតាមផេនការនេះដចជាការបងកើតនវបេពនធចេបាបនងលខតបទដឋេនគតយតតសមេេបគទេដលការសមេេចតាមផេនការសតពការបេើបេេសដធលជាដើម។ការចលរមរបសសាធារណជនកនងការរៀបចបលងទសេសនទាននងបលងគោលកកានតេតេវបានគេចាតទកថជាផនេកមយដសខាននេដណើរការរៀបចផេនការផងដេរ។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 61

3>4 វនយោគ លើ ហដឋរចនាសមពនធទកង បកប ដោយ នរនតរភាព

91> ផនែក សមែែបការវនយោគជាអាទភាព - ដចបងាហេញកនងផនរក ១.៥ នង ១.៦ ទកេងភនពេញបេឈមនងបញហេជាចេើនពាកពនធនងការផតលសេវាកនងទកេង។ បញហេទាងនេះកើតឡើងដោយសារតេសមតថភាពរៀបចកេង នងអនវតតការងារនៅមានកមេតនងដោយសារតេការពងេកនងការអភវឌេឍទកេងយេងឆាបរហសកាលពពេលថមៗនេះកដចជាដោយសារតេការអភវឌេឍវសយឯកជនដេលគមេនការតេតពនតេយតេមតេវ។ចាបាចតេវមានការវនយោគ (ទាងហរញញវតថផងទាងបចចេកទេសផង) ដើមេបបងកើតនវកេបខណឌគតយតតអណយផល ហេដឋេរចនាសមពនធរង នងសមតថភាពបេតបតតការនងថេទា(O&M) ដើមេបបពេញតមេវការនេការផតលសេវាកនងទកេងដេលចេះតេមានការកើនឡើងពមយថងេទៅមយថងេ។ វសយសមេេបវនយោគជាអាទភាពរមមាន៖

� ការដកជញជនកនងទកេង៖ ការដកជញជនសាធារណៈ ការគេបគេងចរាចរណ ការកេលអកនលេងសមេេបថមើរជើង ដចជាចញចើមផលវ នងកនលេងឆលងថនលការគេបគេងចរាចរណនងកនលេងចតយនយនតបេពនធ (ដចជាការចតគតមេង) នងការពងេងការអនវតត។

� បេពនធលរដោះទកភលៀងនងបេពនធការពារទកជនន៖បេពនធលរដោះទកភលៀងនងបេពនធការពារទកជននគេបជេងជេេយសមេេបខណឌជាយកេងលខតបទដឋេនគតយតតនងសតងដបចចេកទេសសមេេបការរដោះទកភលៀងនៅនងកនលេង។

� ការសអាតទកសអយ នងទកសណល៖ រោងចកេសអាតទកសអយនងទកសណលបេបទនើប (STP)បេពនធបេមលទកសអយនងទកសណលគេបជេងជេេយសមេេបខណឌជាយកេងលខតបទដឋេនគតយតតនងគោលការណណេនាសតពការគេបគេងបេពនធលរដោះទកភលៀងនៅតាមតបនអភវឌេឍនខានេតធ។

� ការគេបគេងសណលរង៖ ការវាយតមលេឡើងវញលើកេបខណឌដេលមានសេេប ដចជា ការបេមលសរាម នងវធានការកាតបនថយបរមាណសរាមដេលទៅដលកនលេងចោលចងកេេយ (ដចជា វធសាសតេ 3R (កាតបនថយបេើបេេសឡើងវញនងកេចនេ)នងការធវើបេពេតតកមមសរាមដចជាការផលតជកបសតការបមលេងសរាមជាថមពលនងការដតកនងឡជាដើម)។

� ការផគតផគងទក៖ការពងេកបណាតេញចេកចាយដើមេបផគតផគងទកដលតបនអភវឌេឍនថមៗនៅជាយកេង។

� លនៅដឋេនដេលមានតមលេសមរមេយ៖ការផតលលនៅដឋេនតមលេសមរមេយដលគេសារដេលមានចណលទាបនងមធេយមនងកេមងាយរងគេេះ។

� ការកេលអសហគមន៖ការកេលអសហគមនដេលមានចណលទាបដចជាការផតលសេវាជាមលដឋេនជាដើម។

92> ខណៈពេលដេលអនកផតលជនយជាចេើនបានជយរៀបចបលងគោលតាមវសយ(សេបតាមបលងគោលរាជធានភនពេញ២០៣៥)ការវនយោគរបសវសយឯកជននងរបសអនកផតលជនយជារឿយៗធវើឡើងទៅតាមរបៀបវារៈផទេលខលនរបសពកគេហើយកនងករណភាគចេើនអនវតតដោយពមានផេនការចេបាសលាស។មានការងារជាចេើនដេលតេវធវើដចជាការសមេបសមេលការធវើសមាហរណកមមនងការដកអាទភាពលើការវនយោគលើហេដឋេរចនាសមពនធកនងទកេងភនពេញជាដើម។

93> ការកណតឱែយបានចែបាសលាស នវ ការទទលខសតែវ នង ការ ចលរម របសអនក ពាកពនធ - ចណចពបាកមយនេការការរៀបចកេងឱេយមានលកខណៈគេបជេងជេេយគការសមេបសមេលអនកពាកពនធដេលមានរបៀបវារៈផលបេយោជននងអាទភាពខសៗគនេ។ ខណៈពេលដេលការចលរមរបសអនកពាកពនធ នងការកសាងការឯកភាពគនេ គជាអវដេលមានសារៈសខានសមេេបការរៀបចកេងនងការធវើសមាហរណកមមផេនការនានាឱេយទទលបានជោគជយអវដេលសខានផងដេរគតេវមានការកណត នងអនវតតតនាទ នងការទទលខសតេវនៅកមេតរដឋបាលផេសេងៗរបសរដឋេភបាល (ដចជា កេសងនងមនទរពាកពនធ សាលារាជធានភនពេញ ខណឌ នងសងកត ជាដើម)។ វេទកា ឬយនតការ សមេេបការសមេបសមេល ការធវើ

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា62

សមាហរណកមមនងការវនយោគនងទទលបានបេយោជនបនថេមទៀតពការចលរមរបសវសយឯកជនអនកផតលជនយអនតរជាត នងសមាជកអងគការសងគមសវល។ ទកេងភនពេញមានអវដេលតេវរៀនយេងចេើនពការអនវតតលអៗ នងពបទពសោធនអនតរជាត (បរអប ៣.៤)។ កចចខតខបេងបេេងរបស កេមបេកេសាជាតអភវឌេឍនបេកបដោយចរភាព កេសងបរសាថេន នងសាលារាជធានភនពេញ កនងការរៀបចផេនការយទធសាសតេទកេងបេតងសមេេបរាជធានភនពេញ ២០១៧-២០២៦ គជាឧទាហរណមយ ដេលបងាហេញពជោគជយនេការចលរមរបសអនកពាកពនធ ដេលគេអាចយកទៅបេើបេេសសមេេបការវនយោគនាពេលអនាគតនងសមេេបអនវតតគមេេងហេដឋេរចនាសមពនធទកេងបេកបដោយចរភាព។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 63

បរអប៣.៤៖ករណសករសា-ការរៀបចករងនៅទករងតករយបរទរសជបន

គោលនយោបាយសាធារណៈនងការរៀបចករង

កនងនាមជារាជធានដេលមានសារៈសខានផនេកសងគមនងសេដឋកចចរបសបេទេសជបន ទកេងតកេយ គជាទកេងដេលមានបេវតតយរមកហើយខាងការរៀបចផេនការយទធសាសតេរម ដោយមានការសមេបសមេលតេមតេវ។ រមចណេកបេមានជាជាង១៩,៤%នេផលតផលកនងសេកសរបរបសបេទេស នងមានបេជាជនបេមាណជាង ១៤លាននាក (សមើនង ១០,៥%នេបេជាជនសរបកនងបេទេសជបន) រសនៅកនងពេដេនយតាតេធការនេរដឋបាលទកេងតកេយ (TMG) រដឋបាលរបសទកេងនេះមានអណាចនយោបាយធធេងកនងបេទេសជបន។ រដឋបាលទកេងតកេយគេបគេងលើសងាកេត (Ku) ពសេសចនន២៣កនងទកេងតកេយ (ដោយសងាកេតនមយមានទកេងដោយឡេកៗរៀងៗខលនទកេង(shi)ចនន២៦ទបេជជន(Cho)ចនន៥នងភម(Son) ចនន ៨ (ដេលសទធតេមានរដឋបាលរៀងៗខលន)ដោយមានការកណតយេងចេបាសលាសនវតនាទការទទលខសតេវនងសមតថកចចរបសរដឋបាលទកេងតកេយនងរបសសាលាកេង។គោលនយោបាយសតពការរៀបចកេងនងការអភវឌេឍកេងនងបលងគោលសមេេបទកេងតកេយ តេវបានរៀបចឡើង នៅកមេតរដឋបាលទកេងតកេយ ហើយគមេេងជាកលាករបសកេងតេវបានរៀបចឡើងនៅកមេតសាលាកេងដោយមានការផតលការគទេសមសេបពរដឋបាលទកេងតកេយ។

រដឋបាលទកេងតកេយធវើការកណត នងបេងចេកតបនបលងគោលរបសកេង (សមេេបអភរកេសបរសាថេន ឬសមេេបជមេញឱេយមានការអភវឌេឍជារម) តបនលើកកមពសការអភវឌេឍកនងទកេង នងតបនសមេេបអភវឌេឍនកនងទកេងដោយមានការតេតពនតេយដើមេបធានាឱេយការអភវឌេឍ នងការពងេកទកេងតកេយ អាចដណើរការទៅបេកបដោយតលេយភាព នងនរនតរភាព។ លើសពនេះរដឋបាលទកេងតកេយកបពេញតនាទសខានកនងការរៀបចផេនការនងការអភវឌេឍហេដឋេរចនាសមពនធ នងកនលេងផតលសេវាសខានៗកនងទកេងផងដេរតាមរយៈការធវើការងារយេងជតសនទជាមយអនកពាកពនធសខានៗមកពវសយឯកជន។

ឋានានករមនរគោលនយោបាយសាធារណៈនងការរៀបចករងសមររបទករងតករយ

បលងគោលសមេេបរៀបចកេង (អនវតតកនងឆន២០០៤កសមលកនងឆន២០១៤)

បលងគោលរបសកេង

ចកខវសយអភវឌេឍនទកេងតកេយ (អនវតតកនងឆន២០០១កសមលកនងឆន២០០៩)

បលងគោលរបសកេង

គោលនយោបាយសាធារណៈ(រដឋបាលទករងតករយ)

ការរៀបចផរនការទករង(រដឋបាលទករងតករយ)

ការរៀបចផរនការទករង(សាលាករង)

ការរៀបចផរនការទករង(សាលាករង)

ផេនការនៅខាងលើផេនការជាកលាក

បភព៖រដឋបាលទកងតកយបទសជបន

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា64

ការបរងចរកតបននងតនាទសមររបទករងតករយ

បភព៖រដឋបាលទកងតកយបទសជបន

ការករសមរលករបាលដ(LandReadjustment)

បចចេកទេសកេសមេលកេបាលដតេវបានយកមកបេើបេេសបេកបដោយជោគជយសមេេបលើកកមពសការអភវឌេឍដធលបេកបដោយបេសទធភាព នរនតរភាព នងសមធម កនងបេទេសជបន។ ការកេសមេលកេបាលដមានកណើតជាង ១០០ ឆានេមន នងមានតនាទសខានៗកនងការសមេេចជោគជយនេការអភវឌេឍទកេងតកេយ។ចេបាបសតពការរៀបចកេងឆានេ១៩១៩បានដកបញចលបេបញញតតសតពការកេសមេលកេបាលដនេះ ដេលនេះជាមលដឋេនគតយតតសមេេបការកេសមេលកេបាលដ នងបានកាលេយជាចេបាបសតពការកេសមេលកេបាលដកនងឆានេ១៩៥៤។នៅឆានេដបងៗការកេសមេលកេបាលដតេវបានអនវតតភាគចេើនជាវធសាសតេសមេេបសាថេបនាតបនតកេយឡើងវញកេេយគេេះរញជយដរច សមេេបកេលអទកេងធៗ សមេេបការសាងសងទកេងឧសេសាហកមមនៅទទាងបេទេស នងការសាថេបនាឡើងវញកេេយសងគេេមលោកលើកទ ២។ តាមរយៈបទពសោធនទាងនេះ បចចេទេសកេសមេលកេបាលដតេវបានកេលអបនថេមទៀត(ដចជាកេលអដណើរការផតលការអនមតបចចេកទេសកេសមេលបលងដនងការផតលហរញញបេបទានជាដើម)ហើយគតរហតមកទលនងពេលបចចបេបនននេះបចចេកទេសនេះតេវបានបេើបេេសសមេេបគមេេងខានេតធជាចេើននៅតាមទកេងធៗ។បចចបេបននបចចេទេសកេសមេលកេបាលដតេវបានបេើបេេសសមេេបការបងកើតទកេងឡើងវញដេលជាការបមលេងសទធដធលកនងទតាងគមេេងណាទៅជាផនេកមយនេសទធសាងសងតាមរយៈការបេើបេេសការបមលេងសទធដធល។បេសនបើតបនគមេេងតេវបានកណតថជាតបនសមេេបជមេញឱេយមានការបងកើតទកេងឡើងវញកនងបលងគោល ឬបពេញទៅតាមលកខខណឌផេសេងទៀតជាចេើន (ដចជា កណតជាតបនបេើបេេសដធលកមេតខពស តបនងាយរងគេេះអគគភយ ឬតបនសមេេបបងកើនបេសទធភាពនេការបេើបេេសដធលជាដើម)គមេេងនេះអាចទទលបានការអនញញេតសមេេបការបងកើតកេងឡើងវញនងអាចទទលបានឧបតថមភធនពថនេកជាតបាន។

ផរនទការបរងចរកតបន

តបនកេលមអបរយកាសកនងទកេង

តបនបេើបេេសនងការពារ បរសាថេនធមមជាត

តបនកេសមេលចេេងទនលេតកេយ

តបនសហការថនេកតបនរវាងទកេងសខានៗ

តបនកេលមអបរយកាសនៅតបនកណាតេលកេង

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 65

ការករសមរលករបាលដ ការបងកើតទករងឡើងវញ

បភព៖ធនាគារពភពលោកករណសកសាអពការកសមលកបាលដកនងបទសជបន

ការគរបគរងសារពើពនធ

កតាតេអណយផលធមយសមេេបរដឋបាលទកេងតកេយគការគេបគេងសារពើពនធបានលអបេសើររបសទកេងនេះ។សមេេបចណលរដឋបាលទកេងតកេយតេវបានអនញញេតឱេយកណតនងបេមលពនធមលដឋេនដេលជាចណលពបេភពផទេលខលនមយរបសខលន។ នៅកមេត ៨៣,៩% (ឆានេសារពើពនធ ២០១៥) ចណលពបេភពផទេលខលនកនងកមេតដខពសបេបនេះផតលលទធភាពឱេយរដឋបាលទកេងតកេយមានភាពបតបេនកនងការគេបគេងសារពើពនធរបសខលន ដោយមនចាបាចពងអាសេយលើរដឋេភបាលនៅថនេកជាត។ ចណលពបេភពផទេលខលនរបសរដឋបាលទកេងតកេយ គបានពចេើនបេភព ដចជា ពនធមលដឋេន ថលេសេវាបេើបេេសបេេកកមេេជើងសារចណលអចលនទេពេយនងបេភពផេសេងទៀត។

ខណៈពេលដេលការគេបគេងសារពើពនធរងមារបសរដឋបាលទកេងតកេយទទលបានការគទេពចណលពបេភពរបសខលនការចណាយដេលកណតកនងចេបាបកនងកមេតមយទាបបងកលកខណៈឱេយមានភាពបតបេនកនងការគេបគេងសារពើពនធ។ចណាយថេរតមេវតាមចេបាបរបសរដឋបាលទកេងតកេយ (ដចជា ចណាយសមេេបបេេកខេ នងចណាយសមេេបមលបតេសាធារណៈ) មានកមេតទាប តេមតេ ២៩% នេចណាយសរបតេបណណេះ។ នេះមាននយថ គេអាចយកថវកាដេលនៅសេសសលសមេេបគោលបណងផេសេងទៀតដចជាការវនយោគនងការឧបតថមភថវកាដលសងាកេតពសេសៗជាដើម។

ការបរងចរកលអតនរចណលនងចណយរបសរដឋបាលទករងតករយ(គណនថវកាទទៅកនងឆានរសារពើពនធ២០១៥)

ចណលរបសរដឋបាលតករយសរប៧,0ទេលានយេន(FY2015)

ចណយរបសរដឋបាលតករយសរប៧,0ទេលានយេន(FY2015)

២៩,0%ចណយថររជាកាតពវកចច

៨៣,៩% អតររចណលព បរភពផទរលខលន

ចណលផទររពថនរកជាត ៩,៦%

ពរដឋបាលថនេកជាត

មលបណណរដឋបាលថនរកជាត ៦,៥%

ចណយសមររបមលបណណសាធារណៈ

៧,៩%

ជនយករសមរលថវកាសមររបសងាករតពសរស១៤,0%

*ពនធមលដឋេនបបេកលអត៖៣៣,១%(ពនធសហគេេសសាជវកមមនវេសនដឋេន)២៣,២%(ពនធអចលនទេពេយ)១២,៩%(ពនធបេើបេេសកនងសេក)៣០,៩%(ផេសេងទៀត)

ផរសរងទៀត ១១,៧% ផរសរងទៀត

៤២,៣% ពនធមលដឋរន* ៧២,២%

៥,៩ទេលានយេន

ចណយលើបររកបៀវតរសរ

២២,១%

ចណយលើការវនយោគ១៤,៦

៤៨,៧%ជាអតេេមធេយមសមេេប

រដឋបាលមលដឋេនទាងអស

៨៣,៩%អតេេចណលផទេលខលនរបសរដឋបាលកេងតកេយ

៤០,១%ជាអតេេមធេយមសមេេប

រដឋបាលមលដឋេនទាងអស

២៩,០%ចណាយថេរជាកាតពវកចចរបសរដឋបាលកេងតកេយ

បភព៖រដឋបាលទកងតកយបទសជបន

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា66

កនងនាមជាទកេងដេលមានបេជាជនរសនៅ ១៣ លាននាក នងតេវបានចាតទកថជាទកេងធជាងគេមយរបសពភពលោក រដឋបាលទកេងតកេយមានភារកចចដោះសេេយបញហេបេឈមកនងទកេងដេលមានលកខណៈសមគសាមេញ។ បើទោះបជាមានការរៀបច នងដកចេញគោលនយោបាយសាធារណៈ នងតនាទរៀបចកេង ការកណតការទទលខសតេវ នងយនតការផតលការអនញញេតចេបាសលាសយេងណាកដោយ រដឋបាលទកេងតកេយតេវធវើការសមេបសមេលជាមយនងអនកពាកពនធជាចេើន (ដចជាជាមយនងសាលាកេងវសយឯកជននងអនកពាកពនធជាចេើន)។លើសពនេះតាមរយៈការបេើបេេសបចចេកទេសនងឧបករណសមេេបអភវឌេឍនកេង ដចជា បចចេកទេសកេសមេលកេបាលដនងបងកើតទកេងឡើងវញ រដឋបាលទកេងតកេយ អាចធវើឱេយការអភវឌេឍដធលដណើរការទៅបានបេកបដោយបេសទធភាពនរនតរភាពនងសមធម។ចងកេេយការគេបគេងសារពើពនធបានលអបេសើររបសរដឋបាលទកេងតកេយ (ចណលផទេលខលនមានចេើនបេភព នាឱេយមានការពងអាសេយតចតចលើរដឋេភបាលថនេកជាត កដចជាចណាយ តមេវដោយចេបាបមានចននតចតច ដេលផតលលទធភាពឱេយមានភាពបតបេនកនងការគេបគេង សារពើពនធ)គមានតនាទយេងសខានសមេេបបេតបតតការបេកបដោយជោគជយ។

ការចលរមរបសវសយឯកជន

បេទេសជបនមានបេវតតជាយរមកហើយខាងទាញបេយោជនពការចលរម នងការវនយោគរបសវសយឯកជន កនងការរៀបចកេងនងការអភវឌេឍកេងដើមេបបពេញតមេវការរយៈពេលវេងរបសទកេងនងបងកើនភាពចមេះថមភាពនងតលេយភាពសងគមសេដឋកចចរបសទកេងនេះ។នៅតាមសេកជាចេើនមាចេសដបានផតចផតើមបងកើតកេមបេកេសាអភវឌេឍនមលដឋេន (ដេលមានឈមេះថMachizukuriKgyogikai-កេមបេកេសាអភវឌេឍននងគេបគេងតបន)ដោយបេើបេេសអភកេមពកេេមឡើងលើដេលជាធមមតាដកនាដោយសមពនធកេមហនឯកជនដេលមានឯកទេសខាងអភវឌេឍនអចលនទេពេយឬអភវឌេឍនផលវរថភលើងនងមានអណាចកះបេជនានា។កេមបេកេសាអភវឌេឍនមលដឋេនទាងនេះបពេញមខងារជាវេទកាសមេបសមេលការអភវឌេឍសមសេបនងបេកបដោយបេសទធភាព តាមរយៈការសហការរបសអនកពាកពនធនានា ដចជា វសយឯកជន សងគមសវល នងសាថេបនរដឋេភបាល ជាដើម។ ឧទាហរណបងាហេញពជោគជយគកមបកសាអភវឌឍន នងគបគងតបន របសសក Otemachi,MarunouchiនងYurakuchoដេលតេវបានបងកើតឡើងកនងឆានេ១៩៨៨។កេមបេកេសាមានសមាជកចនន៦០នាកមកពវសយឯកជន នងវសយសាធារណៈ មានតនាទអភវឌេឍ នងគេបគេងសងាកេតពាណជជកមម ជវញសាថេនយរថភលើងតកេយ។ ដចបងាហេញខាងកេេមកេមបេកេសានេះមានគណៈកមាមេធការជាចេើនដចជាគណៈកមាមេធការទទលបនទករៀបចគោលការណណេនានងគោលនយោបាយអភវឌេឍន, អភវឌេឍននងបេតបតតការហេដឋេរចនាសមពនធទកេង (ដចជា ហេដឋេរចនាសមពនធទកេង នងការគេបគេងតបន) សកមមភាពពាកពនធនងបរសាថេន នងទនាកទនងសាធារណៈ។ គណៈកមាមេធការទាងនេះតេវបានបងកើតឡើងនងសមេបសមេលដោយកេមហនឯកជន។សេដៀងគនេជាមយនងករណបេទេសសងហបរដេរការធានាឱេយមានតលេយភាពរវាងផលបេយោជនពាណជជកមមជាមយនងការទទលខសតេវចពោះបេជាជននងសងគមរបសវសយឯកជនគជាសមាសភាគដសខានមយសមេេបបងកើតទកេង(ឬខណឌ)ដេលមានលកខណៈចមេះបេកបដោយថមភាពដេលចងកេេយធវើឱេយតមលេដមានការកើនឡើង។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 67

រចនាសមពនធរបសករមបរករសាអភវឌរឍននងគរបគរងតបនរបសខណឌ Otemachi,MarunouchiនងYurakuchoកនងទករងតករយ

លរខាធការ

ករមបរករសាភបាល

កចចបរជបរតបតត

រដឋសភា

កចចបរជពរញអងគ

គណៈកមាមរធការរៀបចគោលការណណរនា

y រៀបច"គោលការណណេនាសតពការអភវឌេឍតបនឡើងវញ"

y ចកខវសយនងសៀវភៅណេនា អពការអភវឌេឍផេសេងទៀត

y សមេបសមេល"ការអភវឌេឍ ឡើងវញ"បេមលពតមាននងចេករលេកចណេះដង

បេធាន៖ y កេមហនអភវឌេឍនធមយអនបេធាន៖ y ធនាគរធមយ

គណៈកមាមរធការមខងារទករង

y រាលបញហេទាងអសដេលពាកពនធនងមខងារទកេង

y រាលបញហេទាងអសពាកពនធនងបរសាថេន

y ការសមេបសមេលជាមយសាថេបន ដេលធវើការងារពាកពនធនងបរសាថេន

អនកនាមខ៖ y កេមហនទរគមនាគមនធមយអនបេធាន៖ y កេមហនផគតផគងសមាភេរកមតេ

គណៈកមាមរធការអភវឌឋននង បរតបតតការកនងទករង

y ហេដឋេរចនាសមពនធទកេង(ទរគមនាគមន។ល។)

y រាលបញជេទាងអសពាកពនធនងការគេបគេងតបន

y ការសមេបសមេលជាមយនងសាថេបនគេបគេងតបន

អនកនាមខ៖ y កេមហនអចលនទេពេយធមយអនបេធាន៖ y កេមហនពាណជជកមមធមយ

គណៈកមាមរធការទនាកទនងសាធារណៈ

y ផេសពវផេសាយពតមាន y ការសមេបសមេលជាមយកេមបេកេសានងសាថេបនអភវឌេឍនតបនផេសេងទៀត

អនកនាមខ៖ y កេមហនបេេសណយធមយអនបេធាន៖ y កេមហនផេសពវផេសាយធមយ

គណៈកមាមរធការ គោលនយោបាយទករង

y ការណេនានងកចចសនទនាគោលនយោបាយ

y ការរៀបចសាថេបន

អនកនាមខ៖ y កេមហនអភវឌេឍនធមយអនបេធាន៖ y ធនាគរធមយ

បភព៖កមបកសាអភវឌឍននងគបគងតបនរបសខណឌOtemachi,MarunouchiនងYurakucho

94> អភកែម កតែបរម តាម កនលែង - វធសាសតេមយ ដើមេបបងកើតនវ “ឧទាហរណរបសបេទេសកមពជា” ដេលបងាហេញពការអភវឌេឍរមបេកបដោយនរនតរភាព គតាមរយៈអភកេម “កេលអទកេង ឬកេលអសហគមន” (ជាជាងបេើបេេសអភកេមហេដឋេរចនាសមពនធទកេងតាមវសយ)ដើមេបបងាហេញឱេយឃើញថតើការទទលបានសេវាបេកបដោយគណភាពខពស(ដចជាទកសាអេត អនាមយ ដកជញជនសាធារណៈនងកនលេងសមេេបថមើរជើងសខភាពការអបរ នងទកនលេងសាធារណៈ) តេវដណើរការទៅយេងដចមតេចកនងបរបទនេបេទេសកមពជា។អភកេមនេះកតេវបានយកមកពចារណាតាមរយៈការពគេេះយោបលរៀបចផេនការយទធសាសតេទកេងបេតង ២០១៦-២០២៥ សមេេបទកេងភនពេញផងដេរ ហើយខណឌដនពេញ(ខណឌកណាតេលកេង) នងសេកតាខមេ (តបនជាយកេងថមនៅភាគខាងតេបង) តេវបានកេមបេកេសាជាតអភវឌេឍនបេកបដោយចរភាពជេើសរសសមេេបសាកលេបងអភកេមនេះ។ តបនទាងពរនេះតណាងឱេយបញហេបេឈម ដេលជបបេទះដោយតបនកណាតេលកេង នងតបនជាយកេងដេលកពងមានការអភវឌេឍយេងឆាបរហស ហើយនងផតលនវឧទាហរណអពការអនវតតលអៗខាងការរៀបចកេងសមេេបបេទេសកមពជា។43

95> ដចបងាហេញកនងឧទាហរណអពគមេេងសាតេរសហគមន Cheonggyecheon (បរអប ៣.៥) អភកេមសាតេរសហគមនមនតេមតេជយលើកកមពសជវភាពរសនៅបណណេះទេ បនតេវានងជយជមេញការអភវឌេឍសេដឋកចច នងការបងកើតការងារនៅមលដឋេនទៅផង ជាពសេស នៅពេលដេលអភកេមនេះមានមលដឋេនផអេកលើការអភវឌេឍតបនដេលមានសេវាចមេះនៅជវញនៅពេលដេលការវនយោគលើការដកជញជនសាធារណៈមានការកើនឡើងកនងទកេងភនពេញ(បរអប៣.៦)។នៅពេលដេលអភកេមនេះបងាហេញឱេយឃើញពជោគជយ គេកអាចយកអភកេមនេះទៅអនវតតតាមតបនជាយទធសាសតេផេសេងទៀតរបសទកេងផងដេរ។ឧទាហរណពតបននងបនងហងកងបងាហេញពការខតខលើកកមពសការអភវឌេឍនងការពងេកទកេងបេកបដោយនរនតរភាព (បរអប ៣.៦ នង ៣.៧) ហើយអភកេមសេដៀងគនេនេះអាចយកមកកេសមេលសមេេបទកេងភនពេញនងអាចនាមកនវការផលេសបតរជាវជជមានសមេេបផនេកនានានេទកេងនេះ។

43 ផអេកតាមលទធផលរកឃើញរបសកេមការងារ(ថងេទ២-១០ខេកមភៈឆានេ២០១៧)

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា68

បរអប៣.៥៖ករណសករសា-ការសាតររសហគមននៅទករងសរអលបរទរសកររ

ការបងកើតទបរជជនកនងករងតាមរយៈការសាតររអរCheonggyecheon

គមេេងសាតេរអCheonggyecheonកនងទកេងសេអលបេទេសករេមានការសាតេរអរចាសមយដេលមានសាពេនអាកាសបេងចេកជា១៨ជរ ឆលងកាតរាបទសវតេសរមកហើយ។នេះគជាកចចខតខបេងបេេងដើមេបបងកើតទបេជជនកនងទកេងសេអលឡើងវញ។ទបេជជននេះបនថយថយចះចននបេជាជននងសកមមភាពពាណជជកមម នងសេដឋកចច។លើសពនេះគមេេងនេះកតេវបានចាតទកថជាឱកាសមយ សមេេបបងកើតកេបខណឌថម សមេេបសាតេរតបនកណាតេលកេងផងដេរ។ គមេេងនេះបានជមេញឱេយមានការបងកើតផេនការអភវឌេឍនទបេជជន(២០០៤)បលងគោលទកេងសេអលឆានេ២០២០(២០០៤)នងបលងគោលសាតេរទកេង(២០០៧)នងបានបងកើតឱកាសឱេយមានការកេទមេងបេពនធដកជញជនសាធារណៈរបសទកេងសេអល។

សេបពេលដេលការសាតេរឡើងវញនេះបានផតលគណតមលេដលសហគមននេះតាមរយៈការអភរកេសបរសាថេនធមមជាតការកេលអបរយកាសកនងទកេង នងការជមេញឱេយមានការអភវឌេឍសេដឋកចច គមេេងនេះមនអាចគេចរចពបញហេបេឈមកនងការអនវតតនងការបេឆាងជទាសឡើយ។គមេេងនេះតមេវឱេយមានការលបចោលផលវធវើចរាចរណសរប១៨ជរកនងតបនបេជជននេះ នងអាចបងកឱេយមានការខចខាតដេលមនធាលេបមានដលលហរចរាចរណជារមរបសទកេងសេអល នងបងកការរខានយេងចេើន ដលសកមមភាពពាណជជកមម កនងសហគមននេះ។ លើសពនេះ ការងារសាតេរសហគមននេះកនាឱេយមានបញហេបេឈមបចចេកទេសមយចននផងដេរដចជាការលបាកពាកពនធនងការសអាតទកសអយនងការការពារទកជននជាដើម។ការរៀបចផេនការការអនវតតនងការផតលហរញញបេបទានគជាបញហេពេយបារមភធងនធងរផងដេរ។

ដើមេបដោះសេេយបញហេសមគសាមេញរបសគមេេងនេះអងគភាពចនន៣តេវបានបងកើតឡើងដើមេបគេបគេងលើសមាសភាគផេសេងៗនេគមេេងនេះ។ កនងឆានេ ២០០២ ការយលយគមេេងតេវបានបងកើតឡើង កនងសាលាកេង ដេលបពេញមខងារ ជាអងគភាពអនវតតគមេេង ទទលខសតេវលើការគេបគេង ការរៀបចផេនការ នងការអនវតតគមេេង។ កេមសេេវជេេវCheonggyecheon តេវបានបងកើតឡើង កេេមឳវាទវទេយាសាថេនអភវឌេឍនទកេងសេអល សមេេបគទេដលគមេេងសាតេរឡើងវញនេះ។គណៈកមាមេធការបេជាជនតបនCheonggyecheonតេវបានបងកើតឡើងដើមេបបពេញតនាទជាចេកផលវការសមេេបបេមលគនតយោបលនងការពេយបារមភរបសបេជាពលរដឋពាកពនធនងគមេេងនេះ។

បរពនធអនវតតបរបតរកោណសមររបគមររងសាតររតបនឡើងវញ

គណៈកមាមរធការបរជាពលរដឋ

yរៀបចគោលការណសមេេបការសាតេរឡើងវញ yបេមលមតសាធារណជន yលើកកមពសទនាកទនងសាធារណៈ

ការយាលយគមររង

yរៀបចផេនការគមេេង yអនវតតផេនការគមេេង yបងកើតកចចសហបេតបតតការជាមយកេមពាកពនធ

មជរឈមណឌលសររវជររវ

yរៀបចគោលនយោបាយ yធវើការអងកេត yការសកេសាសមទធលទធភាព

គមេេងសាតេរតបនCheonggyecheon

ឡើងវញ

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 69

បើទោះបជាមានបញហេបេឈម នងភាពសមគសាមេញយេងណាកដោយ តបន Cheonggyechoen តេវបានបើកទទលសាធារណជន កនងខេ កញញេ ឆានេ ២០០៥ នងតេវបានទទលសាគេលថជាជោគជយធធេងមយ កនងការកេបេេមខមាត នងសោភណភាពទកេង។លទធផលធៗដេលសមេេចបានពគមេេងនេះមានពរ៖លទធផលផទេលដេលកើតចេញពការសាតេរអរនងលទធផលបេយោលដចជាការបងកើនតមលេអចលនទេពេយសមេេបតបនដេលនៅកេបេរខាង។លទធផលផទេលពការសាតេរអររមមានការបងកើតទកនលេងសាធារណៈ នងបរសាថេនធមមជាត បណាតេញសនបេតងសាធារណៈនៅកណាតេលកេង នងការសាតេរបេពនធបរសាថេនឡើងវញ ដើមេបជយបនាទេបសតណហភាពកនងទកេង។លើសពនេះ អរដេលតេវបានសាតេររចនេះ បានរមចណេកកេបេេមខមាតតបនកណាតេលទកេងសេអលដេលនៅទេងមយរយៈផងដេរធវើឱេយទកនលេងនេះកាលេយជាកនលេងទាកទាញខាលេង។តបនCheonggyecheon កបានកាលេយជាកនលេងរៀបចពេតតការណវបេបធមជាចេើនបេភេទផងដេរ ដេលចយឱេយតបនអរនេះកាលេយជាកនលេងសមេេបសកមមភាពវបេបធម នងកមេសានត។ តបនកណាតេលកេងដេលតេវបានសាតេរឡើងវញនេះតេវបានកេលអមខមាតឡើងវញហើយបចចបេបនននេះបានទាកទាញសកមមភាពរបសបេជាជននងសកមមភាពអាជវកមមជាចេើន។កានតេទលទលាយទៀតនះ ការសាតេរឡើងវញនេះនាឱេយមានការផលេសបតរការលដងរបសបេជាពលរដឋ កដចជានាឱេយមានការរៀបចយទធសាសតេរៀបចកេងដេលនាឱេយមានការផលេសបតរមខមាតតបនកណាតេលកេងនងការដកជញជនសាធារណៈ។ផទយនងការរពងទកបញហេកកសទះចរាចរណកេេយការបញចបគមេេងនេះមនបានកើនឡើងធងនធងរជាងមននះទេ។

មនគមររង កររយគមររង កររយគមររង

បភព៖ធនាគារពភពលោកឆន២០១៦ការបងកើតដកងឡើងវញ-មគគទសកសមបអនកអនវតតអពការទាញបយោជនពការវនយោគឯកជនរដឋបាលទកងសអល

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា70

បរអប៣.៦៖គមររងអភវឌរឍនទករងNingboបរកបដោយចរភាព-ការផលរសបតរមខមាតតបនសាធារណៈកនងទករងការធវើដណើរកនងទករងនងការកាតបនថយហានភយនរទកជនន

គមេេងនេះមានគោលបណងកេលអការបេើបេេសទកនលេងសាធារណៈកនងទកេង នងការធវើដណើរកនងទកេង នងកាតបនថយហានភយទកជនននៅតាមខោនធជាចេើនកនងទកេងNingbo។គមេេងនេះមានដកបញចលការវនយោគលើការដកជញជនកនងទកេង (ការបងកើនសមតថភាពភាពអាចជឿទកចតតបាន នងគណភាពសេវារថយនតកេង),ការកាតបនថយទកជនន(ការវនយោគលើហេដឋេរចនាសមពនធរបវនតនងមនមេនរបវនតដើមេបកានតេអាចតេៀមការពារទេពេយសមេបតតសខានៗនងបេជាជនងាយរងគេេះ ពការខចខាតដេលអាចបងកឡើងដោយទកជនន) នងការបងកើតទកេងឡើងវញ។ កេេមសមាសភាគបងកើតទកេងឡើងវញ គោលបណងសខានគបងកើតបរយកាសទកេងដេលពោរពេញដោយភាពរសរវក នងសវតថភាព តាមរយៈការបងកើនគណភាពនេទកនលេងសាធារណៈដោយបេើបេេសយទធសាសតេរៀបចផតេតលើតមេវការមនសេសនងពងេកវសាលភាពនងកមេតនេការផតលសេវា របសអងគភាពផតលសេវាកនងទកេង។ គមេេងកសាងទកេងឡើងវញនេះមានកញចបវនយោគគេបជេងជេេយលើហេដឋេរចនាសមពនធសាធារណៈ នងការផតលសេវា នៅតាមតបនទកេងដេលមានសេេប។ សមាសភាគនេះនងផតលថវកាដលសកមមភាពនានា ដចជា ការកេលអទកនលេងសាធារណៈ នៅតាមចេករបៀងដកជញជន នងផលវពាណជជកមមសខានៗ ដើមេបបងកើនភាពទាកទាញនេតបនកណាតេលកេងដេលមានសេេប ការកេបេេមខមាតតបនដេលមានបេជាពលរដឋតាងទលនៅ តាមរយៈការផតលសេវាផគតផគងទក បពាកបេពនធលរដោះទកភលៀង បេពនធសអាតទកសអយ នងការបេមលសណលរងភលើងបភលកនលេងចតយនយនតនងតបនបេតងកដចជាបងកើនសវតថភាពចរាចរណសមេេបថមើរជើងនងអនកជះកងតាមរយៈការរៀបចកនលេងឆលងថនល នងចណចបេសពវផលវឱេយបានកានតេលអបេសើរជាងមន នងបងកើនបេសទធភាពនេការគេបគេង ចរាចរណដោយបេើបេេសបចចេកវទេយាICTនងឧបករណអេឡចតេនច។

បភព៖ឯកសរវាយតមលគមងរបសធនាគារពភពលោកឆន២០១៦

បរអប៣.៧៖ការករលអការធវើដណើរនងការបងកើនដងសតរ៖ករណសករសាទករងហងកង

នៅពាកកណាតេលទពរនេទសវតេសរ១៩៧០ទកេងហងកងមានកណើនបេមាណជា១០ភាគរយកនងមយឆានេគបផេសនងការហរចលជនអនតេបេវេសន នងការកើនឡើងនវតមេវការរថយនតឯកជន។ កនងរយៈពេលតេមយទសវតេសរ ការចះបញជរថយនតកើនឡើងជាងទវេដង។ លទធផលធវើឱេយរយៈពេលធវើដណើរតាមរថយនតឯកជន នងរបសអនកដកជញជនទនញកើនឡើង កដចជានាឱេយមានផលបះពាលមកលើសខភាព ដោយសារតេការបពលខេយល។ មនទរដកជញជនបានដោះសេេយបញហេនេះ ជាមយនងវធានការតងរង។កនងឆានេ១៩៧៩មនទរនេះបានដកចេញនវគោលនយោបាយដកជញជនមយដើមេបបងកើនសមតថភាពរបសខលននងពងេកនងកេលអបេពនធដកជញជនសាធារណៈ។

រដឋេភបាលបានបងកើនថលេសេវាអាជាញេបណណរថយនតបេចាឆានេបដង បងកើនថលេចះបញជរថយនតលើកដបងពរដង (ចនលេះព ៧០ ទៅ ៩០ ភាគរយ នេថលេនាចលយនយនត) នងបងកើនពនធឥនធនៈពរដង។ កមមសទធយនយនតឯកជន នងសាធារណៈ បានថយចះយេងគហក។កនងឆានេ១៩៨៥រថយនតឯកជនដេលបានចះបញជថយចះមកនៅតេម៥០ភាគរយកនងនះ១០ភាគរយជារថយនតតាកស។បេពនធដកជញជនសាធារណៈរមមានផលវរថភលើងកេេមដបេវេង៧៤គឡមេតេ,ផលវរថភលើងធនធងនបេវេង៣៤គឡមេតេ (ភាជេបតបន Kowloon ជាមយនងបេទេសចន) នងបេពនធផលវរថភលើងធនសេេលបេវេង ៣២ គឡមេតេ នៅបេកពាយពេយនេដេនដថមនងផលវរថភលើងអគគសន(tram)បេវេង៣២គឡមេតេនៅភាគខាងជើងនេកះហងកង។កេមហនរថយនតកេងឯកជនចនន៥បានដណើរការសេវាកមមរបសខលនជាមយនងរថយនតកេងជាង៦០០០គេឿង។កេេពនេះមានរថយនតកេងតចៗដេលយកថលេថេរនងទទលបានសទធផតេចមខដើមេបផតលសេវានៅតាមផលវមយចនន។ការចលមកកនងទផេសារនេះតេវបានគេបគេងយេងតងរង។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 71

បចចបេបននការយកថលេផលវកនងទកេងហងកងតេវបានគេចាតទកថជាមធេយាបាយមយមនតេមតេដើមេបកាតបនថយបញហេកកសទះចរាចរណបណណេះទេ ថេមទាងដើមេបទបទលការបពលខេយល នងការរកេសាភាពទាកទាញរបសទកេងទៀតផង។ ទកេងហងកងជាបចណាតថនេកទ៥កនងសនទទសេសនហេដឋេរចនាសមពនធនេរបាយការណសតពភាពបេកតបេជេងសកលដោយទទលបានពនទ៦,២លើ៧។ទកេងនេះទទលជាបលេខ១ខាងបេសទធភាពទផេសារផលតផលនងភាពទនើបនេទផេសារហរញញវតថ។

� រថយនតឯកជនអាចធវើដណើរការទៅកានតេកនលេងមានកណតមយចនននងមនងាយសេលបេើបេេសកនងទកេងនេះ។បើទោះបជាពមានបញហេកកសទះចរាចរណនងការយកថលេសេវាចតយនយនតកដោយការចាតវធានការសារពើពនធតងរងមនលើកទកចតតឱេយមានការទញរថយនតផទេលខលនអាចកាតបនថយចននរថយនតឯកជនកនងទកេងបាន។

� មានការគេបគេងលើរថយនតកេងជាពសេស រថយនតកេងខានេតតចៗដើមេបបញចៀសបញហេកកសទះចរាចរណ នងចណាយខពសសមេេបការធវើដណើរ។

បភព៖ធនាគារពភពលោក២០០៩

3>5 ការធានាអភកម បកប ដោយ បរយបនន 96> បេយោជនដេលបានពការអភវឌេឍ នងការពងេកទកេង តេវជបនងការបនទចបងាអេក នៅពេលដេលពមានការរៀបចកេង

ឬការគេបគេងទកេងបានតេមតេវ នងនៅពេលដេលពមានការបពេញទៅតាមតមេវការរបសបេជាជនកនងកេងដេលចេះតេមានចននកើនឡើង។ កងវះការរៀបចផេនការសមេេបហេដឋេរចនាសមពនធរបវនត នងលនៅដឋេនការផតលសេវាមានភាពយតយេវ ការដកជញជននងការភាជេបទនាកទនងកនងទកេងមនគេបគេេន អាចនាឱេយមានការកើនឡើងនវវសមភាពរវាងបេជាពលរដឋដេលរសនៅកនងទកេង។ វសមភាពមនតេមតេគរាមកហេងដលនរនតរភាពនេដណើរការកណើនបណណេះទេវាកអាចនាឱេយមានការបេកបាកនងជមលេះកនងសងគមផងដេរជាពសេសនៅតាមតបនដេលមានបេជាជនរសនៅកកកញដេលជវភាពរសនៅរបសអនកមាន នងអនកកេមានភាពខសបលេកគនេខាលេង។ គោលនយោបាយជយឱេយបេជាជនដេលមានចណលតចអាចចលរមកនងទផេសារការងារ អាចរកបាននវលនៅដឋេនដេលមានតមលេសមរមេយ អាចទទលបានសេវាជាមលដឋេននងមានសមលេងកនងការធវើសេចកតសមេេចចតតជយធានាឱេយគេបគនេអាចទទលបានបេយោជនពការអភវឌេឍនងការពងេកកេងបានយេងទលទលាយ។

97> មានអភកេមជាចេើនសមេេបជយលើកកមពសបរយបននកនងទកេងដោយផតេតជវញបរយបនសេដឋកចចភមសាសតេនងសងគម ដេលសទធតេជាអភកេមដេលមានភាពពាកពនធ សមេេបទកេងភនពេញ។ (សមេេបការពភាកេសាបនថេមសមមើលឯកសារដរលនងបោះពមពផរសាយកនងពរលឆាបៗនរះរបសធនាគារពភពលោក)។

98> បរយាបនន សែដឋកចច - បរយបននសេដឋកចច សដៅលើការមានការងារធវើ នងរកចណលបានបេកបដោយសមធម កនងទកេងដេលមានសារៈសខានសមេេបការកាតបនថយភាពកេកេនងការលើកកមពសបរយបននសេដឋកចច។ចណចសខានផងដេរ គការភាជេបទនាកទនងបេជាពលរដឋកេកេកនងទកេងជាមយនងទផេសារការងារ តាមរយៈការផតលហេដឋេរចនាសមពនធដកជញជននងសេវាកមមផេសេងៗឱេយបានកានតេលអបេសើរជាងមនដើមេបឱេយសហគមនកេកេកានតេងាយធវើដណើរពកនលេង មយ ទៅកនលេងមយទៀតបាន។ អវដេលសខានសមេេបជោគជយនេការពងេកខេសេរថយនតកេងកនងទកេងភនពេញ (សមមើលបរអប ២.១) គការជេើសរសចណតរថយនតកេង នងផលវរតរបសរថយនតកេង ដេលអាចភាជេបទនាកទនងរវាងសហគមនកេកេ ដេលផតលតមលេដលមធេយាបាយដកជញជនសាធារណៈ ទៅកានមជេឈមណឌលពាណជជកមម នងតបនឧសេសាហកមម ដេលជាតបនបេមលផតឱកាសការងារកមេតខពស។ ការធវើបេបនេះ រមជាមយនងការកេលអសាថេនភាពចរាចរណសមេេបរថយនតកេងផង (ដចជា ការបងកើតផលវតេសមេេបរថយនតកេង) អាចមានឥទធពលធធេងលើបរយបននសេដឋកចច។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា72

បរអប៣.៨៖ករណសករសាបរពនធរថយនតករងសាធារណៈ(BRT)នងកណរទមរងរថយនតករងនងភាពងាយសរលកនងការធវើដណើរទៅដលកនលរងធវើការកនងទករងបកតាបរទរសកឡប

បេពនធរថយនតកេងសាធារណៈ (BusRapid Transit - BRT)Transmilenio របសទកេងបកតា គជាបេពនធមានឈមេះបោះសមលេងដោយសារតេលទធផលជាវជជមានដេលបេពនធនេះមានមកលើទកេងដចជាកាតបនថយរយៈពេលធវើដណើរផតលមធេយាបាយដកជញជនដេលមានតមលេកានតេសមរមេយ(ជាពសេសសមេេបបេជាពលរដឋដេលមានចណលទាប)កាតបនថយការកកសទះចរាចរណនងបងកើនសវតថភាពផលវ។កាលពពេលថមៗនេះទកេងនេះកបានដកឱេយអនវតតបេពនធកេទមេងរថយនតកេងសាធារណៈរបសខលនផងដេរដចជាការធវើសមាហរណកមមនងទនើបកមមសេវារថយនតកេងរបសទកេងការរៀបចផលវរតរបសរថយនតកេងឡើងវញ ការដកឱេយអនវតតការទទាតតាមសាមេតខាត (smart card) នងការជនសរថយនតកេងចាសៗគមេនសវតថភាពចេញ។

កេមការងាររបសធនាគរពភពលោកបានធវើការវភាគមយលើការកេទមេងរថយនតកេងរបសទកេងនេះ ដើមេបវាសវេងពភាពងាយសេលកនងការធវើដណើរទៅដលកនលេងធវើការ នងភាពសមរមេយនេការចណាយលើការធវើដណើរ។ ដោយបេើបេេសឧបករណវភាគដេលបានពបេភពចហកេមការងារបានធវើការបេៀបធៀបចននការងារដេលងាយសេលទៅដលតាមរយៈការធវើដណើរកេេមមយមេងមននងកេេយពេលមានការកេទមេងនេះនងចណាយសមេេបធវើដណើរទៅដលកនលេងធវើការទាងនេះ។

� ការកើនឡើងនវភាពងាយសេលភាគចេើនកើតឡើងមនមេនដោយសារតេការកេទមេងរថយនតកេងនះ បនតេដោយសារការពងេកបណាតេញរថយនតកេងសាធារណៈបេកបដោយជោគជយ។នៅតបនដេលបណាតេញរថយនតកេងទើបតេនងដកឱេយដណើរការកាលពពេលថមៗ នេះមានការកើនឡើងនវភាពងាយសេលកនងការធវើដណើរទៅដលកនលេងធវើការកេេម៤០%បនតចបនតច។ នេះកើតឡើងដោយសារតេរថយនតកេងសាធារណៈថមនេះផតលការធវើដណើរញកញាបជាងមន នងផតលការធវើដណើរកនងលេបឿនលឿនជាងមន(ដោយសារតេមានការរៀបចផលវពសេសសមេេបរថយនតកេងសាធារណៈទាងនេះ)។

� ឥឡវនេះ ការធវើដណើរជាសាធារណៈកនងទកេងបកតា៧០%គធវើឡើងតាមរថយនតកេង បនតេភាពងាយសេលកនងការធវើដណើរទៅដលកនលេងធវើការពបានកើនឡើងគរឱេយកតសមាគេលឡើយ។ជាមយនងការដកឱេយបេើបេេសបេពនធថមនេះភាពងាយសេលកនងការធវើដណើរទៅដលកនលេងធវើការ កើនឡើងតចតច (អនកបេើបេេសដេលរសនៅតាមតបនពណលឿងលើផេនទអាចទៅដលកនលេងធវើការចេើនជាងមន១០%តេកនងរយៈពេល ៦០ នាទ) ឬថយចះជាងមន (អនកដេលរសនៅកនងតបនមានពណបេតងខច នងបេតងចាស) ជាពសេសសហគមនមានចណលទាបមយចននដេលរសនៅជាយកេងភាគខាងតេបង។

បភព៖គហទពរអពការដកជញជនសមបការអភវឌឍរបសធនាគារពភពលោក២០១៧

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 73

លទធផលដេលការកេទមេងរថយនតកេងមានលើការបងកើនភាពងាយសេលកនងការធវើដណើរ ពមានកមេតខពស ដចដេលបានរពងទកនះទេ។ អនកបេើបេេសសេវារថយនតកេងបានលើកឡើងថខេសេរតយរជាងមនរបសរថយនតកេង ភាពញកញាបតចជាងមន ការតមេងជរវេងនៅចណតរថយនតកេង បណាតេញសមគសាមេញពេក នងសមតថភាពទាបរបសទភានេកងារអនវតតកនងការផតលពតមានបចចបេបននភាពភាលេមៗគជាកតាតេដេលរារាងដលការបេើបេេសបេពនធរថយនតកេង។បេពនធនេះបាេនសាមេនពតមេវការសេវាលើសពកមេតជាកសតេងហើយបចចបេបនននេះតេវដណើរការជាមយនងការខាតបងផនេកហរញញវតថ។ដចនេះបញហេបេឈមសខានមយ មនតេមតេកនងទកេងបកតានះទេ បនថេថេមទាងកនងគេបទកេងទាងអស ដេលមានបណងចងកេទមេងបេពនធដកជញជនសាធារណៈផង គតេវផតលនវជមេើសមយ ដេលមានតមលេសមរមេយ ផតលភាពងាយសេល នងអាចជឿទកចតតបានជាងជមេើសមធេយាបាយដកជញជនឯកជន ឬមធេយាបាយដកជញជនសាធារណៈកេេផលវការ ដេលបេជាពលរដឋកនងទកេងអាចបេើបេេសបាន។

99> ដោយសារតេបេជាជនមានចណលទាបជាចេើននាកជាអនកបេកបមខរបរដោយខលនឯង នងពមានភាពងាយសេលកនងការធវើដណើរមកកានរាជធានដើមេបឱេយអាជវកមមរបសខលនមានការរកចមេើនការលើកកមពសបរយបននអាចធវើទៅបានតាមរយៈការពងេកលទធភាពទទលបានឥណទាន។កនងទកេងភនពេញមានគេះសាថេនមកេហរញញវតថជាចេើនបនតេគេសារកេកេមានការលបាកកនងការបពេញទៅតាមលកខខណឌសមេេបខចកមចហើយជារឿយៗតេវជាបនងបណលជាមយនងមាចេសបណលចេើននាក ដោយពកគេខចពមយ ទៅសងមយទៀត ដេលធវើឱេយពកគេមានឱកាសតចតច សមេេបវនយោគលើសកមមភាពដេលផតលផលមកវញ។ ដើមេបដោះសេេយបញហេនេះ គរមានការលើកទកចតតឱេយគេះសាថេនមកេហរញញវតថទាងនេះផតលនវសេវាគទេអាជវកមមអមជាមយនងការផតលកមចរបសពកគេ ដើមេបបងកើនលទធភាពចណេញនេសហគេេសខានេតតចបផត នងខានេតតចទាងនះ។ដោយសារតេការបេកបមខរបរផទេលខលនងាយនងបរាជយខពស នងមានចណលមនឋតឋេរការលើកទកចតតឱេយមានការអភវឌេឍសេដឋកចចគទេដលបេជាជនកេកេតាមរយៈការបណតះបណាតេលជនាញកអាចជាមធេយាបាយសមេេបជយឱេយគេសារកេកេងើបខលនចេញពភាពកេកេផងដេរ តាមរយៈការផតលលទធភាព ឱេយបគគលមានេកៗអាចបេកតបេជេងកានតេសកមមកនងទផេសារការងារ។

100> មានឧទាហរណជាចេើនបងាហេញពសហគេេសសងគមកនងទកេងភនពេញ នងខេតតផេសេងទៀត កនងបេទេសកមពជា ដេលកពងជយឱេយគេសារកេកេ នងងាយរងគេេះ អាចទទលបានជនាញវជាជេជវៈជាកលាក កដចជា “ជនាញទន” ដេលចាបាច សមេេបកណត ទទលបាន នងរកេសាការងារដេលមានគណភាពខពស នងមានសកាតេនពលផតលចណលបានឋតឋេរ។ ឧទាហរណភោជនយដឋេនរបសអងគការ Friendsដេលផតលសេវាបេកេសាយោបល នងការបណតះបណាតេលនៅនងកនលេងធវើការផទេល ដលអតតកមារអនាថ នងយវជនបាតបងឱកាស កនងទកេងភនពេញ។ ការបងកើនភាពធនចពោះវបតតនានា ជាពសេស វបតតដេលកើតឡើងដោយសារតេមខសញញេគេេះថនេកធមមជាត កមានសារៈសខានសមេេបលើកកមពសបរយបនន នងមានភាពពាកពនធពសេសសមេេបអនកដេលងាយរងគេេះដោយសារទកជនន កនងទកេងភនពេញផងដេឬ។ឧទាហរណកនងទកេងចាការតាបេទេសឥណឌនេសបេពនធផតលពតមានឱេយបានទានពេលវេលាអពទកជននតេវបានបេើបេេសដើមេបកសាងសមតថភាពរបសបេជាជនកនងមលដឋេន កនងការគេបគេងហានភយគេេះមហនតរាយ ដោយបេើបេេសការរៀបចផេនការបេបចលរម រាបបញចលទាងកនងសហគមនដេលមានចណលទាបផងដេរ។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា74

101> បរយាបននភមសសតែ -កតាតេភមសាសេតកនងទកេងគជាកតាតេមយកនងចណមកតាតេជាចេើនដេលមានឥទធពលលើការចលរមរបសបេជាពលរដឋកេកេកនងទកេង នងអាចទទលរងឥទធពលពការធានាឱេយមានការតមេមទតាងភមសាសតេរវាងការងារទផេសារការដកជញជនសាធារណៈសេវាសខភាពនងអបរតបនកមេសានតនងលនៅដឋេនសមរមេយ។ការបងកើនការយកចតតទកដកចពោះការរៀបចកេង ជាពសេស កនងទកេងដេលទើបតេសថតកនងដណាកកាលដបងៗនេការអភវឌេឍនងការពងេក គមានសារៈសខានដើមេបមានឥទធពលលើគនលងនេកណើន នងអាចបញចៀសបាននវបញហេនានាដចជាការសាងសងអគរពមានសណាតេបធានេបការកើតឡើងនវតបនតាងទលនៅមនរៀបរយនងការកកសទះចរាចរណ។ការធានាថបលងគោលបេើបេេសដធលតេវបានបញចលទៅកនងផេនការបេពនធគមនាគមនបានយេងលអបេសើរអាចជយកាតបនថយវសមភាព កនងការទទលបានឱកាស នងសេវាសខានៗកនងទកេង។ ការកាតបនថយវសមភាពអាចសមេេចទៅបាន កនងរយៈពេលមយ ដចជា នៅកនងបេទេសករេ ជបន នងសងហបរ ជាដើម។ ការលើកកមពសលទធភាពទទលបានលនៅដឋេនសមរមេយ តាមរយៈការពនតេយឡើងវញលើសតងដដេលកណតទហដអបេបបរមា ផលធៀបផទេបាតកមេតអតបរមា នងការបេងចេកតបន ដើមេបធានាឱេយសេបតាមការអនវតតលអ នងការវនយោគលើហេដឋេរចនាសមពនធបេកបដោយចរភាពដចពភាកេសាខាងលើ។

102> ការវនយោគលើទកសាអេត អនាមយ នងការបេមលសណលរង នៅតាមសហគមនដេលមានចណលទាប អាចមានឥទធពលធធេងលើសខភាពផលតភាពនងសខមាលភាព។ការធវើវមជេឈការសេវាមយចននកនងចណមសេវាទាងនេះដោយចាបផតើមជាមយនងការផទេរការទទលខសតេវបេមលសរាមទៅថនេកខណឌនងអាចបងកើនការបេើបេេសសេវានេះផង នងភាពឆលើយតបរបសសេវានេះផង ជាពសេស នៅតាមតបនដេលពបានទទលសេវាឱេយបានគេបគេេន នៅតាមខណឌជាយកេង។ ការផលេសបតរបេបនេះតេវមានអមដោយការកសាងសមតថភាព ដើមេបផតលលទធភាពឱេយមនតេខណឌ នងសងាកេត អាចគេបគេងការផតលសេវាបេកបដោយបេសទធភាព នងអាចជមេញឱេយមានការសហការពវសយឯកជនដើមេបឱេយមានការផតលសេវាបេកបដោយគណភាពនងបេសទធភាព។នៅពេលដេលទកេងកានតេរកធការធានាឱេយមានបេពនធដកជញជនដេលអសចណាយសមរមេយ នងផតលលទធភាពឱេយបេជាពលរដឋអាចទទលបានឱកាសរកចណល នងសេវានានា ដចជា សាលារៀន គលនក នងមនទរពេទេយ ជាដើម នងអាចកាតបនថយគមាលេតរវាងភមសាសតេមយ នងភមសាសតេមយផងដេរ។

103> បរយាបននសងគម - ទដឋភាពសងគមនេបរយបននទកេង គមានទនាកទនងជាមយនងសទធសេចកតថលេថនរសមធម នងសនតសខរបសបគគលនងកេម។បរយបននសងគមមានសារៈសខានជាពសេសកនងទកេងដេលមានដងសតេបេជាជនខពសមានភាពខសបលេកគនេសេលះរវាងកេមអនកមាននងអនកកេ។ភាពខសបលេកគនេបេបនេះអាចបងកើនការមនសបេបាយចតតនងនាឱេយមានជមលេះកើតឡើង។ដើមេបសមេេចឱេយបាននវបរយបននសងគមសមេេបបេជាពលរដឋកេកេកនងទកេងគេអាចផតេតការយកចតតទកដកផតលបេយោជនដលអនកមនអាចទទទលបានបេយោជនពេញលេញពទផេសារការងារដោយសារតេមលហេតនានា។ កមមវធសណាញសវតថភាពសងគម ជាពសេស ការផទេរបេេកដោយមានលកខខណឌ នងឱកាសធវើការបតរជាសាចបេេក អាចជមេញឱេយមានការកាតបនថយភាពកេកេ នងបរយបនន នៅតាមទកេងនានា តាមរយៈការបងកើតនវយនតការដើមេបឱេយកេមដេលងាយរងគេេះកានតេមានលទធភាពជាងមន។

104> បចចបេបនននេះ ពទានមានការទាញបេយោជនពសកាតេនពលនេបេពនធអតតសញញេណកមមគេសារកេកេ ដើមេបផតលសេវាកនងទកេង នងការគទេនានាទៅដលអនកដេលមានតមេវការជាងគេនះទេ។ កនងទកេងនេះ មានតបនមយភាគធជាពសេស តបនកណាតេលកេងដេលមនទានមានការធវើអតតសញញេណកមមគេសារកេកេនៅឡើយ។ ឧទាហរណកេម គោលដៅដចជាមាតេយដេលកពងធវើការដេលគមេនបតនៅជាមយ ជាដើមអាចរកការងារធវើពាកកណាតេលរៀបរយតាមរោងចកេកាតដរដើមេបរកចណលបនតេពកគេអាចពមានលទធភាពបងថលេថេទាសខភាពឬរកេសាគេសារដេលមានកនបានដោយសារតេពកគេនៅឆាងេយពគេសារដេលអាចជយដលពកគេផងនងខវះធនធានសមេេបរកសេវាថេទាសខភាពមាតានងសេវាថេទាកនផង។ សេវាដេលផតេតលើការគទេគេសារ នងការថេទាកន ដចជា សេវាដេលផតលដោយអងគការ Enfants & Developpmentជាដើមអាចផតលលទធភាពឱេយមាតេយដេលកពងធវើការហើយមានជវភាពកេកេ អាចទទលបានសេវាគទេនានា ដើមេបអាចចលរមកានតេសកមម នងបនតរកចេើនកនងអាជពការងាររបសពកគេ ហើយកនងពេលជាមយគនេនៅតេអាចបពេញតមេវការសខភាពនងតមេវការអបររបសកនៗពកគេបាន។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 75

105> បងកើន ការ ចលរមរបសសហគមន - ចងកេេយ ការពងេងអភបាលកចចមលដឋេន នងការជមេញឱេយមានការចលរមពបេជាជនកអាចបងកើនបរយបននផងដេរ។ការជមេញឱេយបេជាពលរដឋកេកេចលរមកនងដណើរការធវើសេចកតសមេេចចតតគមានសារៈសខាន សមេេបការពងេងគោលនយោបាយ កេលអការផតលសេវា នងធានាឱេយមានសថរភាពសងគម កនងទកេង។ ការផតលអណាចឱេយបេជាពលរដឋដេលរសនៅកនងទកេង អាចចលរម នងរមចណេកយេងសកមម កនងទកេងរបសពកគេគជាវធសាសតេដមានអាទភាពមយសមេេបជមេញលើកកមពសបរយបននសងគម។នតវធមលនធឃសងាកេតនងមលនធឃសងាកេតផតលនវសកាតេនពលសមេេបផតលភាពអងអាចដលសហគមនកនងទកេងភនពេញឱេយចេះដកនាការអភវឌេឍកនងទកេងនេះ តាមរយៈការកណតអាទភាពដេលអាចអនវតតដោយបេើបេេសមលនធឃសងាកេតដោយផទេល។បនតេនតវធសមេេបឱេយបេជាពលរដឋចលរមកនងការអនវតតសកមមភាពដេលបេើបេេសមលនធឃសងាកេតនេះមនតេវបានគេបេើបេេសឱេយអសសកាតេនពល ដេលនាឱេយការចលរមកនងការធវើសេចកតសមេេចចតតមានកមេតទាប ជាពសេស ការចលរមរបសបេជាពលរដឋកេកេ ដេលអាចទទលបានបេយោជនចេើនបផតពការវនយោគបេបនេះ។ ចាបាចតេវមានកចចខតខបេងបេេងលើកកមពសការចលរមកនងសកមមភាពដេលបេើបេេសមលនធឃសងាកេតដោយតេវមានការផតេតការយកចតតទកដកពសេសលើការផតលភាពអងអាចឱេយបេជាពលរដឋកេកេអាចចលរម កនងដណើរការធវើសេចកតសមេេចចតត នងកណតរកការវនយោគទាងឡាយ ដេលផតលបេយោជនបផតដលពកគេ។ លើសពនេះ បេភេទសកមមភាពដេលទទលបានថវកាកេេមមលនធឃសងាកេត កដចជាកមមវធដេលបេើបេេសបេពនធនេះ ដចជា គមេេងលើកកមពសជវភាពបេជាជនកេកេ (LEAP) កេេមថវកាឧបតថមភរបសធនាគរពភពលោក អាចពងេកបនថេមទៀតលើសពការវនយោគលើការថេទាផលវថនល នងបេពនធលរដោះទកភលៀង ដើមេបបញចលសេវាសងគមនានា ដចជា សេវាសខភាពនងសេវាថេទាកមារ ភលើងបភលផលវ ការកេលអទផេសារ នងការវនយោគលើការបងកើនចណលផេសេងទៀត ដេលផតលបេយោជនជាពសេសដលគេសារកេកេ។

106> កមមវធនានា ដចជា សមពនធអាសដើមេបសកមមភាពសហគមន (ACCA) កមមវធកេលអហេដឋេរចនាសមពនធទកេងកនងបេទេសវៀតណាម នងកមមវធអភវឌេឍនសហគមនទកេងកនងបេទេសឥណឌនេស (PNPM) លើកទកចតតបេជាជនដេលរសនៅកនងទកេងឱេយបពេញតនាទឱេយបានកានតេសកមម កនងការកណតពអាទភាពនានារបសសហគមន កេលអទនាកទនងជាមយនងរដឋបាលមលដឋេននងរៀបចនងអនវតតការកេលអតាមសហគមន។ទកេងភនពេញអាចបេើបេេសភាពជាដេគរបសខលនជាមយACCAដើមេបទាញបេយោជនពមលនធអភវឌេឍនសហគមន(CDF)នងគនតផតចផតើមសេដៀងគនេផេសេងទៀត សមេេបផតលហរញញបេបទាន នងការគទេឱេយបេជាពលរដឋអាចទទលបានលនៅដឋេនកនងតមលេសមរមេយ នងវនយោគលើការកេលអតាមកេសារ ដេលជយបងកើនតមលេអចលនទេពេយ នងផតលឱកាសឱេយបេជាពលរដឋអាចបេកបរបរតាមគេសារ។ ចងកេេយ ការសហការគនេបេបនេះកអាចជយផតលភាពអងអាចឱេយបេជាពលរដឋតាម មលដឋេនអាចចងកេងគនេជាកេមសមេេបគនតផតចផតើមនងផលបេយោជនផេសេងទៀតរបសសហគមននងពងេងភាពចះសមេងគនេកនងសងគមនៅកនងទកេង(បរអប៣.៩)។

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា76

បរអប៣.៩៖ហរដឋររចនាសមពនធទករងសមររបសហគមនដរលមានចណលទាប

ការកលអហដឋរចនាសមពនធទកងកនងបទសវៀតណម-កនងឆានេ២០០៤គមេេងកេលអទកេងសមេេបទកេងចនន៤

តេវបានផតចផតើមបងកើតឡើង កេេមជនយរបសធនាគរពភពលោក កនងគោលបណងកាតបនថយភាពកេកេកនងទកេង តាម

រយៈការកេលអហេដឋេរចនាសមពនធ។ តបនដេលមានចណលទាបជាង ២០០ (ដេលមានបេជាពលរដឋយេងហោចណាស

៤០% រសនៅកេេមបនាទេតនេភាពកេកេ) តេវបានកណត ហើយសហគមនតេវបានសនើឱេយធវើការវាយតមលេថតើការកេលអ

មយណាដេលមានបេយោជនសមេេបពកគេ។ការកេលអការផគតផគងទកបេពនធលរដោះទកភលៀងការកេេលកៅសថនលការ

ភាជេបបណាតេញអគគសនតាមផទះ នងសេវាអនាមយនងការគេបគេងសណលរង គជាសេវាដេលអសចណាយតចជាងការយក

គេសារទាងនេះទៅរសនៅទតាងថមដេលពបាកទៅដល។ គនតផតចផតើមនេះកមានបញចលសមាសភាគមកេហរញញវតថផងដេរ

ដេលបេើបេេសសមេេបកេលអផទះសមេបេង ឬសមេេបគោលបណងរកចណល ដេលអាចជយឆលើយតបចពោះឧបសគគមយ

ចននពាកពនធនងការទទលបានឥណទានដេលបេជាពលដឋកេកេកនងទកេងជបបេទះ។ គតតេមឆានេ ២០១៤ បេជាជនកេកេ

កនងទកេងចនន ២,៥ លាននាក បានទទលបេយោជនដោយផទេលពគមេេងនេះ ដោយ ៥ លាននាកទៀត បានទទល

បេយោជនពការកេលអហេដឋេរចនាសមពនធ។(ធនាគរពភពលោក២០១៦b)

ការអភវឌឍហដឋរចនាសមពនធសហគមន កនងបទសឥណឌនស - កមមវធអភវឌេឍនហេដឋេរចនា-សមពនធសហគមន កនង

បេទេសឥណឌនេស(ProgramNasionalPemberdayaanMasyarakat-PNPM)ផតលជនយសមេេបហេដឋេរចនា

សមពនធនៅកមេតសហគមន នងពងេកដលគេបសងាកេតកនងទកេងទាង ១១០០០។កមមវធនេះផតលការគទេហរញញវតថផង នង

បចចេកទេសផងដលសហគមនកេកេដេលផតលលទធភាពឱេយពកគេអាចឆលើយតបទៅនងតមេវការហេដឋេរចនាសមពនធបនាទេនៗ។

ដើមេបពងេងការចលរម នងបណាតេញកនងមលដឋេន អងគការតាមសហគមនបានដកនាការវាយតមលេតមេវការ នងការរៀបច

គមេេង។ កមមវធ PNPM បានទទលជោគជយជាមយនងគមេេងតចៗ បនតេមនមេនជាកមមវធដេលជនសឱេយការដកនា

អនវតតគមេេងហេដឋេរចនាសមពនធរបសរដឋេភបាលដេលតមេវឱេយមានការសមេបសមេលឬការផលេសបតរទលនៅរបសបេជាពលរដឋ

(ឧទាហរណការអភវឌេឍបណាតេញផលវថនលនះទេ)។គតតេមឆានេ២០១៣កមមវធនេះបានផតលហរញញបេបទានដលការសាងសង

ផលវតចៗបេវេង ៣១១០០ គឡមេតេ បេពនធលរដោះទកភលៀង ៨៨០០ គឡមេតេ កនលេងបេមលសណលរង ១៦៤៨០០០

ទតាងមលដឋេនសខាភបាល៩៤៥០ទតាងនងជសជលកេលអផទះ១២៦៨០០ខនង(ធនាគរពភពលោក២០១៣e).

វទយាសថនអភវឌឍនអងគការសហគមនរបសបទសថ (CODI) - ដោយមានការគទេព វទេយាសាថេនអភវឌេឍនអងគការ

សហគមនរបសបេទេសថេ (CODI) បេជាជនកេកេ ដេលរសនៅតាមសហគមនកនងបេទេសថេ មានភាពអងអាចជាងមន

កនងការឆលើយតបទៅនងតមេវការនេការអភវឌេឍរបសពកគេ។ CODI គេបគេងមលនធអភវឌេឍនសហគមន នងផតលបេេក

ដេលបានពរដឋេភបាលដើមេបជយដលបេជាជនកេកេកនងទកេងកនងរបភាពជាជនយឥតសណងនងកមច។

សកមមភាពជាចេើនរបស CODI ធវើឡើងកនងរបភាពជាការកេលអហេដឋេរចនាសមពនធ បនតេកមានការបញចលអនតរាគមន

សងគម ទៅកនងការវនយោគកាតបនថយភាពកេកេផងដេរ។ មលនធអភវឌេឍនសហគមនផតលថវកាសមេេបលើកកមពស

សខមាលភាពសហគមន ដោយផតេតលើចាសជរា ថលេសាលារៀនសមេេបយវជន នងអាហារសមេេបសមាជកសហគមន

ផទកមេរោគអេដស នងអនកដេលមានជងផេសេងទៀត។ ការគទេផនេកសខមាលភាពនេះកមានបេយោជនជាពសេស សមេេប

ចាសជរា ដេលជារឿយៗតេវងាយរងគេេះ នងធាលេកចលទៅកនងភាពកេកេ ដោយពមានបេេកសោធននវតតនគេបគេេន ខវះ

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 77

ឱកាសធវើការងារ ឬខវះសេវា។ CODI បានបងកើតមលនធសខមាលភាពមនសេសចាសមយ សមេេបផតលហរញញបេបទានដល

គមេេងជាចេើនបេភេទដចជាជនយសមេេបការថេទាសខភាពអាហារការចណាយសមេេបបណេយសពសកមមភាពសងគម

ដចជា កេមលហាតបេេណ តនតេ នងការចះតាមវតតអារាម នងមលនធវលជ សមេេបបងកើនចណល នងបពេញតមេវការ

ថេទាសខភាព។ឧទាហរណអពការបេើបេេសមលនធសខមាលភាពតាមបេបចនេបេឌតថមគសហគមនSatunដេលមនសេស

ចាសបានសមេេចចតតបេើបេេសថវកាCODI មយផនេករបសពកគេសមេេបបងកើតចការកៅសសហគមនដើមេបផតលឱកាស

បងកើតចណលដលមនសេសចាស។

បភព៖ធនាគារពភពលោកទកងនៅអាសបពនងបាសហវច៖ពងកឱកាសសមបបជាពលរដឋកកកនងទកងដលនងចញផសាយ

នាពលឆបៗនះ

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា78

ឧបសមពនធ

តារាងឧបសមពនធទ ១៖ ឯកសរគោលនយោបាយ ពាកពនធ នង ចបាបពាកពនធ នង នគរបនយកមម កនង បទសកមពជា

ឆានរ ចរបាបនងលខតបទដឋរនគតយតតនានា

២០០១ ចេបាបភមបាល

២០០២ កេបខណឌយទធសាសតេគោលនយោបាយដធល

២០០៨ ចេបាបសតពការគេបគេងរដឋបាលរាជធានខេតតកេងសេកខណឌ“ចេបាបរៀបចអងគការ”

២០០៩ សេចកតបេកាសរបសរាជរដឋេភបាលសតពគោលនយោបាយដធល

២០១០ ចេបាបសតពអសេសាមករណ

២០១១ គោលនយោបាយជាតសតពការរៀបចផេនការភមសាសតេ

២០១១ អនកេតេយសតពការរៀបចនងគេបគេងបរ

(ការគេបគេងផទះវឡាអាផតមននងអគរសហកមមសទធ)

២០១២ គោលនយោបាយដធលគេបជេងជេេយ"ឯកសារស"

២០១២ ពេះរាជកេតេយ(លេខនស/រកត/០៥១២/៤៦៣)នងអនកេតេយ(លេខ៧៧)សតពការបងកើតគណៈកមាមេធការគេបគេងដេនដនងនគរបនយកមម

២០១៣ សរាចរណសតពការអភវឌេឍតបនឆនេរនេពេះរាជាណាចកេកមពជានងកេបខណឌផេនការដេលពាកពនធ

២០១៣ សៀវភៅណេនាសតពការរៀបចផេនការភមសាសតេ៖ការរៀបចផេនការភមសាសតេខេតត

២០១៣ គោលនយោបាយជាតនងផេនការយទធសាសេតសតពការអភវឌេឍបេតង២០១៣-២០៣០

២០១៣ យទធសាសតេចតកណដណាកកាលទ៣

២០១៣ កមេងឯកសារសតពយនតការសមេបសមេលការគេបគេងដេនដនងនគរបនយកមមកនងបេទេសកមពជា

២០១៤ ចេបាបសតពការគេបគេងដេនដនងនគរបនយកមម(ពងេេង)

២០១៤ គោលនយោបាយជាតលនៅដឋេន

២០១៤ ផេនការយទធសាសតេអភវឌេឍនជាត២០១៤-២០១៨

២០១៥ គោលនយោបាយសតពការអភវឌេឍឧសេសាហកមម

២០១៥ កេបខណឌយទធសាសតេជាតសតពការអភវឌេឍទកេង(ពងេេង)

២០១៦ កេមបរសាថេននងធនធានធមមជាតជាត

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា 79

បអបឧបសមពនធទ ១៖ ចកខវសយ សមបទកងភនពញ

អាទភាពដេលតេវបានដកចេញកនងអនកេតេយលេខ១៨១នងបលងគោលរាជធានភនពេញ២០៣៥រមមាន៖

� ការសាតេរ នងអភវឌេឍនហេដឋេរចនាសមពនធរបវនត ដចជា៖ បណាតេញផលវជាត នងផលវកេវាេតកេង ផេដកជញជន នងភសតភារបណាតេញផលវដេកនងផេសងតដេលបពេញមខងារចេើនយេង

� ការរៀបចផេនការអភវឌេឍនកេងសមេេបរាជធានទាងមលដោយផតេតការយកចតតទកដកលើ៖បណាតេញទកនលេងសាធារណៈបណាតេញផលវថនលទកនលេងបេតងមជេឈមណឌលបេមលផតសេវាទកេងកេេពខណឌកណាតេលកេងទាង៤នងបេពនធភសតភារ។

� តបនបេតកភណឌពសេសនងការអភរកេសតបនបេតងដចជាការអភវឌេឍទតាងចតមខការអភវឌេឍតបនបងកកការអភវឌេឍបងនៅបេកខាងជើង ការគេបគេងការសអាតទកនងអាងសតក ការគេបគេងទលានចាកសរាម ការដកកហតលើការសាងសងអគរខពសៗនងគោលនយោបាយសតពដធលលនៅដឋេននងអចលនទេពេយ។

កចចខតខបេងបេេងបងកើត “ចកខវសយអភវឌេឍនទកេងសមេេបរាជធានភនពេញ” បានទទលការឯកភាពពអនកពាកពនធនានា តាមរយៈអនកេតេយហើយបលងគោលតាមវសយជាចេើនបានតមេមសេបតាមចកខវសយនេការអភវឌេឍ សមេេបរាជធានភនពេញ ដចបងាហេញកនងរបភាព១.១១។

របភាពទ១៖ចកខវសយអភវឌេឍនរាជធានភនពេញ

បភព៖GGGI,២០១៦ផនការយទធសសតទកងបតងសមបរាជធានភនពញ២០១៧-២០២៦

បលងគោលបរើបររសដធលសមររបរាជធានភនពរញ២០៣៥ចកខវសយ៖រាជធានភនពរញជាមជរឈមណឌលនយោបាយសរដឋកចចធរកចចនងវបរបធមបរកបដោយភាពបរកតបរជរងរបសបរទរសកមពជា

ជាមយនងការអភវឌរឍបរកបដោយចរភាពនងសមធម២០១៥(សលារាជធានភនពញការយាលយកចចការកងរបសបារាង)

បលងគោលបរពនធគមនាគមនទករង២០៣៥គោលដៅ៖ដើមរបដោះសររយបញហរដកជញជនបចចបរបនននង

គាទរដលចកចវសយទករងនងរចនាសមពនធទរងឆានរ២០៣៥

២០១៤(កសងសធារណការJICA)

ផរនការយទធសាសតរទករងបរតងសមររបរាជធានភនពរញ២០១៦-២០២៥ចកខវសយ៖តរមឆានរ២០២៥ទករងភនពរញនងកាលរយជាទករងសាអរតបរតងនងពោរពរញដោយភាពបរកតបរជរងដរលផតលនវបរបផរន

នរការរសនៅបរកបដោយគណភាពនងសវតថភាពដលបរជាជនរបសខលន

គោលដៅ៖•បងកើនកណើនសេដឋកចចដោយមនធវើឱេយមានផលបះពាលលើបរសាថេន•បងកើនបរយបនធសងគមកាតបនថយកមេតនេភាពកេកេនងលើកកមពសសខមាលភាពកនងទកេង•ផតលភាពធនកនងទកេងដលបេជាពលរដឋទាងអសដើមេបទបទលនងហានភយធមមជាតហានភយអាកាសធាតនងហានភយផេសេងទៀត•ធានាថទកេងមានភាពបេកតបេជេងនងទាកទាញចពោះសហគេេសនានា

២០១៦(កមបកសាជាតអភវឌឍនបកបដោយចរភាពកសងបរសថនGGGI)

បលងគោលនរគមររងករលអបរពនធលរដោះទកភលៀងនងបរពនធលទកសអយចកខវសយគោលដៅ៖នងតរវកណត២០១៧(កសងសធារណការJICA)

ការអភវឌឍទកង រាជធានភនពញ បទសកមពជា80

ការយលយបេចានៅកមពជាអគរExchangeSquareជានទ10IBRDនងជានទ11IFCផលវលេខ51-61នងផលវលេខ102-106សងាកេតវតតភនខណឌដនពេញភនពេញកមពជាwww.worldbank.org/cambodia

ករមធនាគារពភពលោក