wiudk mqrjeisfhda( YS% ,xldfõ hqla;sh yd iudkd;au;djh i ...€¦ · wiudk mqrjeisfhda( YS% ,xldfõ...

64
wiudk mqrjeisfhda( YS% ,xldfõ hqla;s h yd iudkd;au;djh i|yd uqia,sï ldka;d wr.,h ysIdud yóka iy yikdya fia.= biaiãka Tlaf;dan¾ 2016

Transcript of wiudk mqrjeisfhda( YS% ,xldfõ hqla;sh yd iudkd;au;djh i ...€¦ · wiudk mqrjeisfhda( YS% ,xldfõ...

  • wiudk mqrjeisfhda( YS% ,xldfõ hqla;sh yd iudkd;au;djh i|yd uqia,sï ldka;d wr.,h ysIdud yóka iy yikdya fia.= biaiãka Tlaf;dan¾ 2016

  • 1

    mgqk

    wOHhkh ms

  • 2

    wOHhkh ms

  • 3

    l%ufõoh fuu wOHhkfhys mrud¾:h fjkqfjka m%d:ñl o;a; iy oaú;shsl f;dr;=re tla/ia lr iudf,dapkh lrk ,§' fld

  • 4

    1 jk fldgi( uqia,sï ldka;djka iy .eyeKq

  • 5

    uqqia,sï újdy iy Èlalido mKf;a kS;s iïmdokfhys o< úYaf,aIKh

    —Ißhd˜ hkqfjka ye|skafjkafka —uqia,sï kS;sfõoSka úiska" úfYaIfhka bia,dï O¾ufhys m

  • 6

    uqia,sï újdy iy Èlalido mKf;ys mßmd,kh YS% ,xldfõ mqoa.,hska ñ,shk 20'3 la jk uq̀M ck.ykfhka uqia,sï ck;dj 9'66] la6 fyda ñ,shk 1,967,523 la7 (1,011,819 la ldka;dfjda iy .eyeKq orefjda) isá;s' jeämqru uqia,sï ck;dj jdih lrkafka ms

  • 7

    uqia,sï újdy iy Èlalido mKf;ys WmfoaYl u~q,a, .ek igykla uqia,sï újdy iy Èlalido mKf;ys 4 jeks j.ka;sfhka idudðlhska i;rl isg kjh olajd we;s uqia,sï újdy iy Èlalido WmfoaYl u~q,a,la ia:dms; lsÍu i|yd wjia:dj i,id oS we;s kuq;a" ia;S% mqreI iudcNdjh fyda wd.u úfYaIs;j i|yka lr ke;' frðiag%d¾ fckrd,a u~q,af,ys iNdm;s jk w;r" iEu idudðlfhl=gu jir ;=kla olajd ;k;=r fynúh yel' uvq,af,ys ld¾hh jkafka uqia,sï újdy iy Èlalido mK; mßmd,khg iïnkaO ish`M .eg`M ms

  • 8

    1995 jif¾oS jHjia:dms; ia;s% ÿIK m%;smdok we;=

  • 9

    yg yelshdjla fkdue;s fyda wlue;s jQ úg" ieñhka ñhhdu" nyq Nd¾hd fiajkh" Èlalidoh fyda w;ayer oeóu jeks wjia:dj,oS Tjqyq m%n, uQ,H wmyiq;djkag ,laùug bv m%ia;d i,ihs' YS% ,xldfõ Èia;s%lal ;=kl kj fhdjqka úfha (Teenage) .eí .ekSïj, m%udKh" keUqre;djka iy ks¾Kdhlhka hk tlai;a cd;Skaf.a ck.yk wruqof,ys 2011 jd¾;dfjys o;a; j,ska fy

  • 10

    YS% ,xldj fjk;a cd;Hka;r udkj ysñlï fuj,ï w;r

  • 11

    uqia,sï újdy iy Èlalido mK; mokï ù we;s" Id*szb uoayí hgf;a" újdy ùu i|yd ukd,shla yg wef.a j,s f.a wjirh ;sìh hq;=h' ykd*s uoayí hgf;a" ish j,s f.a wjirh fkdue;sj jeäysá ^iy isys nqoaêfhka hq;a& ldka;djlf.a újdyh" weh zks;Hdk=l+,j iqÿiqZ hehs ie

  • 12

    Tjqkaf.a ksld W;aij fndfydauhla ksfjia ;=< fyda ldka;d msßñ fomsßigu m%fõYh mj;sk mqoa.,sl ia:dkj, mj;ajk nj;a" miq.sh jir lsysmh ;=

  • 13

    isoaê wOHhkh: kef.kysr m

  • 14

    b,a,Su : lhsl=,s jkdys bia,dóh fkdjk isß;la muKla fkdj" th nrm;, f,i uqia,sï ldka;djkag iy Tjqkaf.a mjq,aj,g ydkslr jk w;r" th uqia,sï újdy iy Èlalido mK;ska bj;a l< hq;=h' flfiafj;;a" mj;sk ikao¾Nhg wkqj" fuu isß; ;=rka lsÍu msKsi" újdy ,shdmÈxÑ lsÍfïoS ish`M lhsl=,s .Kqfokq ^pxp, yd ksYap, foam

  • 15

    fyda uy¾ fíreï lsÍu wdÈhg fmr ld;sjreka úiska Èlalido ,ndÿka wjia:d ksid" ldka;djka ^iy .eyeKq

  • 16

    ldka;d ls%hdldßkag wkqj" ieñhka úiska ;,dla m%ldY lsÍu fjkqjg Tjqkaf.a ìßhka yg *did Èlalidohla ,nd.kakd f,i n,y;aldrlï$n,lrk isoaëka we;' mq;a;,fï iafõÉPd fiajlhska fnodyod .;a tla isoaêhl ieñfhl= yg Tyqf.a ìß|j Èlalido lsßug wjYH jQ kuq;a" Tyq ;,dla Èlalidohla f;dard.; fyd;a" Tyqg f.ùug isÿjk ud;dyâ jkaÈh& f.úug wlue;s úh' ta fjkqjg Tyq Tyqf.a ìß| *id Èlalidohla b,a,k ;=re wehj .Dyia; m%pKav;ajh iy myroSïj,g ,la lf

  • 17

    uqndr;a Èlalido isoaëkays §" Nd¾hdj ;ud fjkqfjka fyda orejka fjkqfjka lssisu kv;a;=jla fkd,nk wjia:d we;' ukaoh;a" fuys§ Èlalidofha wfkdkHh iajNdjh mshdj Tyqf.a hq;=lï j,ska ksoyia lrk nj is;Su thg fya;=jh' flfiafj;;a" uqia,sï újdy iy Èlalido mKf;ys

  • 18

    fcHIaG kS;s{hskag wkqj" ieñhd isÿlsÍug hk újdyhlg wod< oekaùï m< lsÍfuys mrud¾:h jkafka" —nyq újdyj,g we;=̀Mjk ieñfhl= u; iudc mSvkh we;slsÍuh”44. flfiafj;;a" mq;a;,fuys ldka;d ls%hdldÍkag wkqj" iuyrúg ld;sjrhd úiska oekaùï w,jk f,i ieñhdg mejiSu ksid" Tyq th fkdlrk úg" oekaùï we,ùu ksishdldrj isÿ fkdfõ' tfukau" iuyr uqia,sï foajia:dk tajdfha mßY%h ;=< oekaùï we,ùug bvfkdfoa' uqia,sï ldka;djka yg fndfydaúg uqia,sï foajia:dkj,g we;=̀Mùu ;ykï lr we;s w;r" tfia m%fõY úug bvfok uqia,sï foajia:dk mjd" tfia lrkafka iSñ; Èk$ld,j, muKs' ;j;a Nd¾hdjla .ekSug ieñhd .kakd ;SrKh .ek l;d lsÍu ldka;djka i|yd" mSvdjg ,lalsÍu" .Dyia; m%pKav;ajh iy udkisl lïmkh we;s ùug fya;=úh yel' iuyr wjia:dj,oS ldka;djka yg ;¾ckh lr nyq újdyj, ðj;ajk f,i n,flf¾' ;jo" ieñhka ;j;a Nd¾hdjla .kakd úg ks;ru mjq, iy ld;sjrhd ldka;djka yg fodia mjr;s' fï wkqj nyq újdyj, Nd¾hdjkag iy orejkag nrm;< uQ,Huh m%;súmdlo mj;S' úIh uQ, idlaIsj,ska we`.fjkafka" ieñhka úiska nyq újdy kv;a;= lsßug uQ,Huh f,i fkdyelsùfï moku u; mQ¾j fyda miq Nd¾hdjka Èlalido lr we;s njhs' fldardkh jeks bia,dóh fm< fmd;aj, ,shd we;s mßÈ nyq Nd¾h;ajh i|yd we;s iqúfYaIS fldkafoaisj," ieñhd úiska Tyqf.a ish`Mu Nd¾hdjka iudkj kv;a;= l< hq;= njg mQ¾j wjYH;djhla ;sìhoS;a" fuh fufia isÿfõ'

    kj ukd,shf.ka lhsl=,s ,nd.ekSu i|ydo" msßñ nyq újdyj, kshef,;s' tla úfYaI isoaêhl" újdyfhka miq ieñhd Nd¾hdjf.a foafmd< Tyqf.a kug udrelrf.k" fojeks újdyhla lrf.k" m

  • 19

    b,a,Su: nyqNd¾h;ajh hkq meyeÈ,sju kS;sh u.ska msßñkag iy ldka;djkag wiudkj ie

  • 20

    ks;ru m%udKj;a fkdjk uqo,la kshu lr" ldka;djka wNshdpkd l

  • 21

    ksfhda. lr we;' flfiafj;;a" fuh iuyr ld;sjreka Tjqkaf.a wNsu;h mßÈ isÿlrk w;a;fkdau;sl isß;la ñi" fï i|yd uqia,sï újdy iy Èlalido mKf;ys kshu l< m%;smdok fkdue;'

    .eg`M iy m%;súmdl: ldka;djka i|yd úfYaIfhka ;,dla Èlalidohlg miq" uqo,a jkaÈ wdldrfhka u;dya oSukd i|yd ld;sjreka úiska ksfhda. l< wjia:d we;s w;r" uqia,sï újdy iy Èlalido mK; ;=< wksjd¾h m%;smdok fkdue;sùu ud;d oSukd w;a;fkdau;sl iy ;ks ld;sjrhdf.a wNsu;h u; r|d mj;skakka lrhs' uqia,sï újdy iy Èlalido mK; ;=< fï i|yd lssisu m%;smdokhla fkdue;s moku u;" ysgmq ieñfhl= u;dya oSukdj f.ùug kshu l, ld;sjrfhl=g wNsfhda. l< kvqjla oekg fY%aIaGdêlrKfha mj;S48. idudkH újdy ,shdmÈxÑ lsßfï wd{d mK; hgf;a" Èlalidohla fyda fjkaùula isÿjk úg" wêlrKh u.ska ;Skaÿ lrk mßÈ" tlajr f.úh yels" fyda jd¾Isl fyda udisl jdßlj,ska f.úh yels uqo,a jkaÈ$Èlalido oSukd49 j,ska ldka;djg wdrlaIdj iemfha' tuksid idudkH újdy ,shdmÈxÑ lsÍfï wd{d mK;g m%;súreoaOj" Èlalidohg miq iyldßhka yg ,ndfok wdrlaIdj iy uq,Huh iydh uqia,sï újdy iy Èlalido mK; hgf;a fkd,efí. ;,dla Èlalidohla isÿjk fndfyda wjiA:dj,oS" Èlalido lsÍug ieñhd ;=, we;s woyi .ek ldka;dj oek.kafka ld;sjrhdf.ka fyda Èlalidoùfï woyi m%ldY lrk wjia:dfõoSh' fï ksid" Èlalidoh i|yd uq̀Mukskau iQodkula fkdue;s ;;a;ajhlg weh m;afõ' ieñhka úiska ld;sjrekaf.a ksfhda. mßÈ kv;a;= fkdf.jk wjia:d50 we;' nd, jhialdr újdy" wOHdmkh iy /lshd wjia:d iSudlsÍï uÕska" uqia,sï ldka;djka yg wd¾Ól iydh i|yd Tjqkaf.a ieñhka u; hemSu jeälsÍug odhl jk w;r" Èlalidofhka miq Tjqka ks;r wjodkï ;;a;ajhkag jefÜ' fuh úfYaIfhka udi ;=kl boaod ld,h ^.eìKs ujla kï ;j;a È.= ld,hla& ms

  • 22

    7. ld;sjre YS% ,xldfõ ld;s wêlrK 65 la we;' uqia,sïjreka wêl .yKhka ðj;ajk fmfoiaj, jeä wêlrK ixLHdjla we;' uqia,sï újdy iy Èlalido mKf;ys 12 jk j.ka;sfhka hï fmfoil ld;sjrfhla f,i —hym;a pß; iy යම් සුදුසුෙමක් ,ndf.k we;s msßñ uqia,sïjrek ã m;a lsÍug wêlrK fiajd fldñIka iNdjg n,;, mejf¾' uE;loS fY%aIaGdêlrKfhys fr.=,dishlska ld;sjrekaf.a w;am;a lr .ekSï ^,ndf.k we;s hï foa& j,g kS;s{hska" ujq,dú fyda wd,sï ^wd.ñl úoajf;la&" udKav,sl fY%aKshl úY%dñl rdcH ks,Odßfhla" iy$fyda WmdêOrfhla51 we;= meh .Kka ;=< fmkS isàug fkdyels njhs'

    7.2. ixfõoS;dj fkdue;slu iy ld;sjrekaf.a kqiqÿiq yeisÍï iy wdl,am ld;s wêlrK moaO;sh ms

  • 23

    isoaê wOHhkh: 2014 oS" kef.kysr m

  • 24

    iïuqL idlÉPdjg iyNd.s jQ ld;sjrfhla mejiqfõ" Tjqka jev Ndr.kakd úg uqia,sï újdy iy Èlalido mKf;ys msgm;la ks, jYfhka fkd,o njh' fnfyda ld;sjreka Tjqkaf.a ffk;sl wêlrK n,fhys lafIa;% ^úIh& iy thg we;s iSudjka .ek oekqj;a ù ke;' iuyr ld;sjreka Tjqkaf.a wêlrK n,fhka Tíng mj;sk"

  • 25

    Succession and Ordinance) hgf;a mj;sk Wreu kvq jeks uqia,sï újdy iy Èlalido mKf;ys we;eï wx." isú,a wêlrKh ;=< .kq ,nk nj i|yka l< hq;=h' fuu wêlrKj,o kvqj, ;SrK .kakd ldka;d úksiqrejßfhda isá;s' Wreu kvqj,oS" uq,iqk ork úksiqrejreka ^uqia,sï" uqia,sï fkdjk" msßñ iy ldka;d& bia,dóh kS;sh mokï lr.;a ffk;sl kS;s ix.%yh w¾: olajkafka" uqia,sï f;ia;fïka;= fkdue;s wkqm%dma;sh iy wd{dmK;g wodkh lsÍuls' ia;S% mqreI iudcNdjh mokï fldgf.k rcfha jegqma iys;j" nÿ wruqo,aj,ska mj;ajdf.k hk fuu ;k;=rej,ska ldka;djka neyer lsÍu" YS% ,dxlSh uqia,sï ldka;djkag tfrysj rch úiska lrk iDcq fjkiafldg ie

  • 26

    idudðlhska w;r mj;sk u;h fjkia jk nj;a" fuys m%;sM,hla f,i w;a;fkdau;sl ls%hd isÿjk nj;ah' nrm;< .eg¿ f,i mj;skafka" ueoy;aùu i|yd fmd,Sish le|ùu fyda iu.s ikaOdk ùug Wmfoia i|yd heùu fyda ks¾Kh lrk" m%pKav;ajfha iajNdjh" m%udKh iy uÜgu .ek oekqj;a ;SrK .kafkao keoao" ;SrK .kafka ljqo" iy ldka;djkaj Tjqka yg we;s úl,am .ek oekqj;a lrkafkao keoao hk fïjdh' iuyr ld;sjreka rdcH fkdjk ixúOdk jeks uqia,sï ldka;djka kdhl;ajh ,ndfok WmfoaYk uq,amsÍï j,go" wd.ñl iïnkaO;d iys; fjk;a lKavdhï j,go isoaëka fhduqlr;s' whs;Ska mdol lr.;a rdcH fkdjk ixúOdkj,g isoaëka fhduqlrk úg" WmfoaYlhska úiska fndfydaúg fmd,Sishg hdu iy .Dyia: m%pKav;ajh je

  • 27

    úksYaph moaO;shg msgia;rj yiqrejkafka kï" uqia,sï ldka;djka iy .eyeKq

  • 28

    fjk;a cd;sl kS;s hgf;a ffk;sl neyerlsÍï YS% ,xldfõ 1978 wdKavq l%u jHjia:dfõ 12 ^2& j.ka;sh m%ldY lr we;af;a:

    “lsisu mqrjeisfhl=g tfrysj cd;sh" wd.u" NdIdj" l=,h" ,sx.h" foaYmd,ksl u;h" Wmka ia:dkh fyda tjeks lKavdhï j,ska ´kEu tll moku u; fjkiafldg fkdie

  • 29

    2 jk fldgi( uqia,sï újdy iy Èlalido mK;g iïnkaO .eg¿ wduka;%Kh lsÍu iy uqia,sï újdy iy Èlalido mKf;ys m%;sixialrK flfrys isú,a iudc ueoy;aùïj, o< úYaf,aIKh

  • 30

    isú,a iudc ueoy;aùïj, o< úYaf,aIKh

    YS% ,xldfõ fndfyda isú,a iudc ixúOdk we;;a" uqia,sï ldka;djkaf.a .eg`M wduka;%Kh lsÍu .ek lghq;= lrkafka iSñ; ixLHdjls' fuu wOHhkh jvd mq̀M,aj uqia,sï ldka;djka uqyqKfok .eg`M wduka;%Kh lsÍfuys iy jvd;a úfYaIs;j uqia,sï újdy iy Èlalido mKf;ys m%;sixialrK .ek lghq;= lr we;s ixúOdkj, Wm-lKavhla .ek fidhd n,k ,§' fuu ixúOdk úúO uÜgïj, iy kd.ßl-.%dóh fnoSu yryd" fld

  • 31

    m%dfoaYSh ìï uÜgfï cd,lrKh iy tluq;=lu f.dvke.Su iïnkaOj mq;a;,u uqia,sï ldka;d ixj¾Ok Ndrh (MWDT)" ukakdrfï ukakdrï ldka;d ixj¾Ok iïfï,kh (MWDF) iy uq,;sõ ys uq,;sõ ldka;d ixj¾Ok mqkre;a:dmk moku (MWDRF) hk fïjd ldka;d ls%hdldß;aj cd,hl fldgila f,i mej;=Ks' fuh W;=frys iy kef.kysr ixúOdk wgl ikaOdkhls' th iduQysl ls%hdldß;ajhka yryd hqoaOh" mYapd;a hqo iy ia;S% mqreI iudcNdjh mokï lr.;a m%pKav;aj .eg`Mj,g wod< øúv iy uqia,sï ldka;djkaf.a ´kEtmdlï .ek m%ldY lrk iy wduka;%Kh lrk ixiohla f,i mj;S. uqia,sï újdy iy Èlalido mKf;ys ikao¾Nh ;=< uqia,sï ldka;djka uqyqKfok W,a,x>k" ldka;d ls%hdldß;aj cd,h (WAN) úiska Wkkaÿ olajd we;s .eg`M j,ska tlls' th ukakdrï ldka;d ixj¾Ok iïfï,kh jeks ixúOdkj, uqia,sï fkdjk ld¾h uKav,hg yd WmfoaYlhskag" ld;sjreka iu. iy n,mEug ,lajQ ldka;djkaf.a isoaëka .ek lghq;= lsßfïoS" uqia,sï ldka;d ixj¾Ok Ndrfhys m%fõYhka iy w;aoelSï j,ska bf.k .ekSug yelshdj ,ndoS we;' ls%hdldÍka i|yka lf

  • 32

    uqia,sï ldka;d ixj¾Ok Ndrh iy m¾fhaIK iy n,.ekaùu i|yd jQ bia,dóh ldka;d ix.uh" ms

  • 33

    5 iyh olajk WoafoaYlhska iy ñ;=rka f,i uqia,sï msßñ uqia,sï újdy iy Èlalido mK; m%;sixialrKh lsÍu flfrys ls%hdoduhg m%d:ñlj kdhl;ajh fokafka uqia,sï ldka;djkah' flfiafj;;a" ld;sjreka we;=̀Mj uqia,sï msßñkao m%;sixialrK ls%hdj,sfhys fldgila ùu b;d jeo.;a nj fndfyda l,ska ms

  • 34

    ÿIalr;d mej;s wjia:dj,oS ^iDKd;aul wksis m%;súmdlj,g ìfhka&" Tjqyq iqßhd fj; meñKSfuka miq tu ixúOdkh leue;af;ka tjeks isoaêka .ek ls%hdldÍ jQ wjia:d we;.

    7. uqia,sï újdy iy Èlalido mK; m%;sixialrKh flfrys iqúfYaIS ls%hdldß;ajhka

    jir .Kkdjla mqrd uqia,sï ldka;d m¾fhaIK iy ls%hdldß;aj ixioh jeks ixúOdk uqia,sï újdy iy Èlalido mKf;ys m%;sixialrK ls%hdj,shkag ie

  • 35

    3 jk fldgi( uqia,sï újdy iy Èlalido mKf;ys m%;sixialrK j,g we;s ndOl iy wNsfhda.

  • 36

    m%;sixialrK i|yd wr.,h

    uqia,sï újdy iy Èlalido mK; ìysùfï ls%hdj,sh iy bkamiqj tys iuyr mámdàh wxYhka yg isÿl< ixfYdaOko uekúka f,aLk .; lr we;66. ie

  • 37

    m%;sixialrKhg ^mj;sk& ndOl iy wNsfhda.

    uqia,sï újdy iy Èlalido mK; m%;sixialrKh lsÍu iïnkaOj" ffk;sl iy wd.ñl hk wxY folu ie

  • 38

    uqia,sï md¾,sfïka;= uka;S%jreka" uqia,sï ldka;djka yg n,mdk ffk;sl iy hqla;shg iïnkaO .eg`M .ek m%udKj;aj oekqj;a isáhso hkako" wmeyeÈ,sh' mshjr .ekSu msKsi flfrk cd;Hka;r b,a,Sï mjd rch fkdi

  • 39

    2. uqia,sï kdhlfhda ldka;d .eg`M .ek foaYmd,ksl wêIaGdkh

    iy wm%udKj;a wjOdkh fmkakqï lr;s miq.sh oYl lsysmh ;=

  • 40

    3. uqia,sï m%cdj iy rdcHh w;r ixjdolhska wjYHfhkau ldka;djkaf.a oDIaáfldaKh iy w;aoelSï m%j¾Okh lsÍu fyda iudkd;au;djh mokï lr.;a m%;sixialrK i|yd wfmalaId lsÍu fkdlr;s

    uqia,sï m%cdfõ zksfhdað;hskaZ iy zy`vZ jYfhka idudkHfhka i

  • 41

    3.2. ixjdolhska f,i uqia,sï wd.ñl kdhl;ajh YS% ,xldfõ úúO m%cdjkaf.ka fyda u;jdo lKavdhï j,ska ckkh jk fndfyda wd.ñl wdh;k we;' fujeks tla wdh;khla jk iuia: ,xld cñhshd;=,a W,ud (ACJU) —YS% ,dxlSh uqia,sïjreka yg wd.ñl iy m%cd kdhl;ajh imhk bia,dóh foajO¾ujdoSkaf.a w.% .KH wdh;kh˜76 f,i ie

  • 42

    mK; m%cdj ;=< fmdÿfõ idlÉPd lrk úIhhla fkdjk w;r" újdyhg fmr hqj,a iu. idlÉPdjg ,lalrk úIhhla fyda wd.ñl wOHdmkfhys fldgila f,i W.kajkaklao fkdfõ' uE;la jk;=re" iSñ; ck;d pl%hlska Tíng" m%;sixialrK i|yd b,a,Su" n,mEug ,lajQ uqia,sï ldka;djka úYd, lKavdhï j,ska u;=jkakla nj oekqj;a lr ke;' tfukau" YS% ,xldfõ uqia,sïjreka w;r m%;sixialrK .ek idlÉPdjla fyda bia,dñh rduqj iy$fyda ffk;sl moaO;sh we;=

  • 43

    hgf;a mj;sk úúO úoaj;a u; w;ßka tla mdGdka;rhla muKls' ks;ru mdfya" th w¾: oelaùïj,ska b;du;au oeä w¾: oelaùu fõ'

    bia,dï ;=< iqkaks iy IsZwd hkqfjka m%Odk ksldhka folla we;' iqkaks ksldfhys" ls%'j' 10 fjks Y; j¾Ifha muK m%Odk budïjreka i;r fofkl= úiska msysgqjk ,o .=rel=, mokï lr.;a m%Odk uoayí i;rla we;' fïjd kï" budï wnq yks*d ^ykd*s .=rel=,h&" budï u,sla ^u,sls .=rel=,h&" budï Id*szb ^Id*szb .=rel=,h&" budï bnka ykand,a ^ykand,s .=rel=,h& fõ' YS% ,dxlSh iqkaks uqia,sï nyq;rh Id*sZb uoayí ^Wod' uqj¾ iy uef,a& hgf;a j¾.SlrKh lr we;s kuq;a" ykd*s iq`M;rho ^Wod' fuuka m%cdj& thg we;=

  • 44

    kuq;a YS% ,dxlSh ikao¾Nh ;=

  • 45

    foaYmd,k kdhlhska" by; idlÉPd l< mßÈ iuyr ixjdolhska we;=̀M iuyr wd.ñl úoaj;=ka.

  • 46

    tfiau N+f.da,Sh fjkialï ksid uqia,sï ldka;djkaf.a w;aoelSï w.h lsßulao fkdue;' ol=Kq iy uOHu m

  • 47

    mq;a;,u iy wfkl=;a W;=re iy kef.kysr Èia;s%lal jeks fmfoiaj, uqia,sï újdy iy Èlalido mk; iy ld;s wêlrK iïnkaOfhka uqia,sï ldka;djka uqyqKfok W,a,x>k iy fjkiafldg ie

  • 48

    ixialD;sl ixfõoS iy wmlaImd; m%Yakh Zbia,dï fï .ek mjikafka l=ulao @Z hkak" fndfyda úg wjika jkafka m%cdj ;=< n,h iy n,mEu ;sfnk whf.a u;hka n,d;aul lsÍfuka nj f;areï .ekSug Tjqyq wiu;a fj;s'

    6.1.2. uqia,sï fm!oa.,sl kS;sh m%;sixialrKh lsÍfï iSudjka uqr lrk uqia,sï ldka;d

    lKavdhïj, kdhlhska YS% ,xldfõ uqia,sï ldka;d lKavdhïo uE;la jk;=re" m%ldY lf

  • 49

    6.3. ‘m%Odk m%jdyfhys’ whs;Ska mdol lr.;a ixúOdk Zuqia,sï .eg`MZ udkj

    ysñlï .eg`M f,i oelSug ue

  • 50

    .eg`M m%Odk m%jdyfha ixjdofhka iy ls%hdldß;ajfhka ÿria: lr ;eîug odhl ù we;s nj is;sh yel' jvd;a wys;lrj" th yqfol,djQ uqia,sï ldka;djka iy .eyeKq

  • 51

    ldka;d whs;Ska W,a,x>kh lrhs˜ hk ;¾lh u; uqia,sï újdy iy Èlalido mK; wfydais lsÍug;a" ld;s wêlrK moaO;sh wj,x.= lsÍug;a b,a,Sfï yelshdj mj;Shehs ìhla we;' uqia,sï fm!oa.,sl kS;s m%;sixialrK lñgqfjys idudðlfhl=g wkqj" 2012 uqia,sï úfrdaë isoaëka ksid" uqia,sï újdy iy Èlalido mK; m%;sixialrK ls%hdj,sh m%udo lsßug hï n,mEula t,a, úh' fï wkqj oyia ixLHd; l%u j,ska bia,dï NS;sldj uqia,sï ldka;djka yg jeäfhkau n,mdhs' wfkla w;g" ixlafIamKSh wêlrK o`vqjï fyda ldka;djka iy .eyeKq

  • 52

    4 jk fldgi( m%Odk ks¾foaY

  • 53

    m%Odk ks¾foaY meyeÈ,sju uqia,sï újdy iy Èlalido mK; iïnkaOfhka mj;sk ;;a;ajh ;yjqre l< fkdyelsh' kS;sh ;=< iy th ls%hd;aul lsßu ;=< nrm;< wvqmdvq mj;S' fuh m%cdj ;=< ldka;djkaf.a iy .eyeKq

  • 54

    fyda lrk úg" kS;sfhys m%;súmdl wduka;%Kh lsÍu iy wjYH mßÈ m%;sixialrK" ixfYdaOk iy wj,x.= lsÍï isÿlsÍu" tys j.lSu njg m;afõ'

    B. wdKavql%u jHjia:dj ;=< iudkd;au;dj iy;sl lsÍu iy wêlrK iudf,dapk i|yd bvoSu

    oekg mj;sk wdKavql%u jHjia:d m%;sixialrKh YS% ,xld rchg 16 jeks j.ka;sh jeks jHjia:dfjys W;a;Í;r nj W,a,x>kh lrk iy tys iuyr mqrjeishkaf.a uQ,sl whs;sjdislï lvlsßug bvi,ik ksoyialsÍï (exemptions) wduka;%Kh lsÍug ld,Sk wjia:djla ,ndoS we;' 2016 jir uq,a ld,fhys uyck ksfhdað;hskaf.a lñgqj ixúOdkh lrk ,o Èia;s%la uÜgfï woyia úuiSï wdrïN ùfuka miq" msßñ iy ldka;d ls%hdldÍka" flaj,a lrkakka" iy úfYaIfhka W;=frys iy kef.kysr n,mEug ,lajQjka" flduidßiajreka bÈßfha idlaIs oS m%ldYkhla ,ndoS uqia,sï újdy iy Èlalido mK; iudf,dapkh lsßu fukau idudkH újdy ,shdmÈxÑ lsÍfï wd{d mK; hgf;a újdy ùfï úl,amh ,ndfok f,i b,a,k ,§' 16 ^1& j.ka;sh wfydais lsÍu i|yd iy rfgys úúO fmfoiaj, uqia,sï ldka;djkaf.ka" ldka;d iy

  • 55

    uqia,sï újdy iy Èlalido mKf;ys .eg`M iy.; m%;smdok iy m%dfhda.sl m%;súmdl ;sìhoS;a" by; i|yka l< mßÈ" th olskafka uqia,sï m%cdj i|yd mj;sk wkkH;d i

  • 56

    tla ;reK uqia,sï ls%hdlrkakshla ;yjqre l< mßÈ" —uf.a uqia,sï wkkH;dj wd.fï kdufhka ls%hd;aul lrk widOdrK kS;sj,ska jvd;a Yla;su;a fkdflf¾' tfy;a th YS% ,dxlsl mqrjeisfhla f,i iudkd;au;djhg iy fjkiafldg fkdie

  • 57

    weuqKqu( l%fudamdhhsh ls%hdldÍ;aj ,laIHhka

  • 58

    weuqKqu: l%fudamdhhsh ls%hdldÍ ,laIHhka

    my; i|yka jkafka" iïuqL idlÉPd" b,lal .; lKavdhï idlÉPd iy

    l¾;Djrekaf.a úYaf,aIKfhka u;=jQ" taldnoaO l< kuq;a mßiudma; fkdjk" ks¾foaY

    ,ehsia;=jls.

    1. rcfha j.lSu wksjd¾h lsÍu

    1.1. uqia,sï újdy iy Èlalido mKf;ys m%;sixialrK ls%hdj,shg myiqlï iemhSu iy läkï lsÍu iy;sl lsÍu;

    uqia,sï fm!oa.,sl kS;s m%;sixialrK lñgqj uqia,sï újdy iy Èlalido mKf;ys m%;sixialrK i|yd ks¾foaY ilia lsÍfïoS oeka isákafka tys i;ajeks jir ;=

  • 59

    1.2.3. kvq wduka;%Kh lsßug fmd,Sish ksis ls%hdj,sh .ekSu iy;sl lsÍu

    uqia,sï újdy iy Èlalido mK; hgf;a ld;s wêlrK n,h jeks mKf;ys wod< wxYhka .ek fmd,sia ks,OdÍka iy fmd,sia ia:dkj, ldka;d ld¾hdxY iy frday,a oekqj;a lsßu wjYH fõ;

    ish`M mqrjeishkag n,mdk rdcH m%;sm;a;s iy ls%hdmámdá j,g wkql+,j fmd,Sish úiska uqia,sï ldka;djka yg f;dr;=re iy iydh fiajd iemhsh hq;=h' úfYaIfhka .Dyia; m%pKav;aj fyda wka wdldrj, wmfhdackhkaf.ka Èú.,jd .;a úkaÈ;hska yg tajd ,ndÈh hq;=h;

    wod< fmfoiaj, fmd,sia ld¾hdxYj, ldka;d ks,OdÍkaf.ka iy m%cdjg iß,k wkaofï NdId yelshdj we;s ks,OdÍkaf.ka ld¾h uKav,h iukaú; jk nj ikd: l< hq;=h;

    WmfoaYk fiajdjka imhk uqia,sï ixúOdk iy lKavdhï fukau" uqia,sï foajia:dk lñgq iy iïfï,k" .Dyia: m%pKav;ajh je

  • 60

    isú,a iudc ls%hdldÍka Tjqkaf.a flaj,a lsÍu W;aikak lr mj;ajdf.k hdfuka uqia,sï ldka;djka we;=̀Mj" ´kEu mqrjeisfhl=f.a uQ,sl whs;sjdislï iudkj iy ia;S% mqreI iudcNdjh" ckjd¾.sl;ajh" wd.u iy cd;sh mokï fldg f.k fjkia fldg ie

  • 61

    4. idlaIs moku Yla;su;a lsÍu 4.1. f;dr;=re tla/ia lsÍu iy ;yjqre lsÍu

    uqia,sï újdy iy Èlalido mKf;ys úúO wxY .ek m%cd idudðlhskag" msßñkag iy ldka;djkag yefÕkafka l=ulaoehs ks¾Kh lsÍug Wmldß ùu msKsi" wjfndaOhka .ek iólaIK tla/ia l< hq;=h' fuysoS YS% ,xldj ;=< úúO uqia,sï iq`M;rhska fhdod.; hq;= w;r N+f.da,Sh me;sÍula yryd th isÿl< hq;=h;

    fuu iólaIKj,g ldka;d ld;sjreka isàu" újdy ùfï jhi" nyqNd¾h;ajh" idudkH újdy ,shdmosxÑ lsÍfï wd{d mK; hgf;a újdy ùug f;dard .ekSu .ek m%cdfõ wjfndaOh we;=

  • 62

  • 6

    3

    62