WISŁAWA SZYMBORSKA - poetka
17
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ Wisława Szymborska 1 Profesorki Super-Babki Nr 97 2020 1 WISŁAWA SZYMBORSKA - poetka Omawiana/Polecana książka: Wanda Michalak: Literackie noblistki, piętnaście lasek dynamitu. Vis-a-Vis. Kraków 2020. Czytanie książek to najpiękniejsza zabawa, jaką sobie ludzkość wymyśliła. Czemu ty się, zła godzino, z niepotrzebnym mieszasz lękiem? Jesteś - a więc musisz minąć. Miniesz - a więc to jest piękne. Powiedzenie + wiersz naszej Bohaterki /!!!/ Seria: Profesorki Super-Babki Nr odcinka: 97 Podseria: składanki Podseria: wyróżnione tytułem „Doctor Honoris Causa” Nasza seria ma prawie 100 odcinków. Trwa już kilka lat … Klucz do rozpatrywania kolejnej książki jest prosty - m.in. bycie wyróżnionym tytułem „Doctor Honoris Causa”. Podtytuł omawianej książki mówi o 15 laskach, ale w eseju przedstawimy dwie laureatki Nagrody Nobla. Autorka publikacji to znana dziennikarka. Natomiast nasze Bohaterki to Selma Ottiliana Lovisa Lagerlőf oraz wymieniona w tytule eseju Wisława Szymborska. Co ciekawe sama autorka opatruje książkę porażającymi frazami: - w Dedykacji „pamięci profesora […], który zawiesił swoje uczestnictwo w obradach Akademii Szwedzkiej […]”;
Transcript of WISŁAWA SZYMBORSKA - poetka
Profesorki Super-Babki Nr 97 20201
dynamitu. Vis-a-Vis. Kraków 2020.
Czytanie ksiek to najpikniejsza zabawa, jak sobie ludzko wymylia.
Czemu ty si, za godzino, z niepotrzebnym mieszasz lkiem? Jeste - a wic musisz min. Miniesz - a wic to jest pikne.
Powiedzenie + wiersz naszej Bohaterki /!!!/
Seria: Profesorki Super-Babki Nr odcinka: 97 Podseria: skadanki Podseria: wyrónione tytuem „Doctor Honoris Causa”
Nasza seria ma prawie 100 odcinków. Trwa ju kilka lat … Klucz do
rozpatrywania kolejnej ksiki jest prosty - m.in. bycie wyrónionym tytuem
„Doctor Honoris Causa”. Podtytu omawianej ksiki mówi o 15 laskach, ale
w eseju przedstawimy dwie laureatki Nagrody Nobla. Autorka publikacji to
znana dziennikarka. Natomiast nasze Bohaterki to Selma Ottiliana Lovisa
Lagerlf oraz wymieniona w tytule eseju Wisawa Szymborska.
Co ciekawe sama autorka opatruje ksik poraajcymi frazami:
- w Dedykacji „pamici profesora […], który zawiesi swoje uczestnictwo
w obradach Akademii Szwedzkiej […]”;
2
- na tylnej stronie okadki: „do diaba z Nagrod Nobla i chwaa tym, którzy jej
nie przyjmuj” opinia Oriany Fallaci;
i kilka innych.
Zatem co myli o tej nagrodzie autorka omawianej ksiki …..., trzeba
samemu przeczyta. Poprzedni odcinek nr 72 opowiada o tych paniach, które
j (NAGROD NOBLA) dostay lub nie dostay.
Seria generalnie propaguje czytelnictwo, kady esej to – po prostu - pewna
odmiana recenzji. Autor esejów zgadza si lub nie z przesaniem ksiek, ale
warto je czyta, aby wyrobi sobie wasne zdanie.
Wisawa Szymborska bya wybitn i powszechnie znan poetka. Jej
utwory zostay przetumaczone na ponad 40 jzyków !!!, ale sama bya
jednojzyczna. W Szwecji musiaa wspiera si tumaczem, zwaszcza na
uroczystej kolacji, gdzie dostaa miejsce obok króla Szwecji. To wyjtek
w naszej serii. To posta skomplikowana, autorka ksiki dotara do setek
dokumentów, zdj, materiaów ródowych – ogromna praca. Dotyczy to
kadej postaci, w tym i Wisawy Szymborskiej. Eseista nigdy draliwych
danych nie podaje, czytelnicy odsyani s do oryginau, nawet jeliby chodzio
o osobiste pamitniki.
Wisawa Szymborska pochodzia z bogatej rodziny, urodzia si 7 kwietnia
1923, a zmara 1-go lutego 2012 roku, przeya zatem osiemdziesit dziewi
lat – kawa czasu. Urodzia si w Kórniku w Wielkopolsce, potem rodzina na
3 lata przeniosa si do Torunia, aby na cae ycie osi w Krakowie. Ojciec
kupi prestiow/luksusow kamienic w centrum Krakowa, mieli 6-pokojowe
mieszkanie, ona chodzia do elitarnej szkoy podstawowej. Niestety ojciec
zmar przedwczenie w 1936 roku, gdy nasza Bohaterka miaa przecie
dopiero 13 lat. Jej chopak zgin w czasie II wojny wiatowej, w akcji
wojskowej. Rodzina bya skazana na ‘walk’ o przetrwanie – mama pieka
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
3
Wysza za m za dziaacza kultury – jak podaje autorka str. 252 –
„komunist”. Oczywicie ocena tego okresu jest trudna. Jak tu by literatem
i zapewni publikacj swoim dzieom?? Wszyscy musieli znale swoj drog
wspópracy z komunistami lub wyemigrowa, wydawanie w „drugim obiegu”
byo moliwe dopiero w latach 70-tych poprzedniego wieku. Rozwioda si
i potem przez ponad 20 lat ya w szczliwym zwizku z Kornelem
Filipowiczem – patrz literatura dodatkowa [3].
Eseista nie jest fanem poezji, ale niewtpliwie zawsze Jej dziea byy znane,
czytao si co obowizkowo w szkoach, do Jej wierszy piewano songi czy
ballady np. „Nic dwa razy si nie zdarza”1 to prawdziwy evergreen. Cytowany
jest klip – gdzie piewa gwiazda lat siedemdziesitych.
Nagrod Nobla odebraa w 9 grudnia 1996 roku. Doktorat Honorowy
otrzymaa w UAM w Poznaniu 27 lutego 1995 roku – czyli przed zostaniem
noblistk!! Ciekawe czy oni wnioskowali o t nagrod?? Bya uhonorowana
wieloma innymi nagrodami, ale te dwie wydaj si najwaniejsze dla naszej
serii.
a czasem z zachowanych pism lub wspomnie bohaterek.
Druga posta to Selma Lagerlf szwedzka literatka, pisarka. ya
w okresie: 20 listopada 1858 - 16 marca 1940. Ona otrzymaa literack nagrod
nobla w 1909 roku, a Maria Curie w 1903 oraz 1911 roku. W roku 1907 Selma
otrzymaa doktorat honorowy na Uniwersytecie w Uppsali2. Pochodzia
z rodziny ziemiaskiej – na str. 17 mamy zdjcie posiadoci rodzinnej –
potny dom/dworek, prawie paac. Bya prawnuczk duchownego
protestanckiego, dziadek by wojskowym. Ojciec noblistki dba o wychowanie
dzieci – miaa dwóch braci i trzy siostry. Znajom rodziny bya Valborg Olender
– sufraystka. Imiona szwedzkie s poraajce, cho wydaje si, e ostatnio te
nietypowe (z ery Wikingów) odchodz do lamusa. Jej twórczo jest szeroko
omówiona w publikacji, tak jak koleje jej ycia. Co ciekawe spotkaa si
1 https://www.youtube.com/watch?v=08afxj7FiHA; piewa ucja Prus – genialne. 2 https://pl.wikipedia.org/wiki/Uniwersytet_w_Uppsali; informacja o Uniwersytecie.
4
z bohaterk odcinka nr 24 (Urszul Ledóchowsk), która w caej Skandynawii
zbieraa fundusze na akcje charytatywne w odrodzonej Polsce. Inicjatorem
by Henryk Sienkiewicz (s ich zdjcia). Selma wczya si w t akcj,
wystosowaa nawet apel do Szwedów, aby okazywali pomoc – str. 24!! Wiele
Jej dzie zwizanych jest z postaciami z Ewangelii. Streszczona jest midzy
innymi nowelka z „Opowieci Chrystusowych” pt. Zamieniec. Kobieta bierze
na wychowanie paskudnej urody trolla, a jej dziecko (chopczyka) ukrada
czarownica ….w zamian wanie dajc trolltko. Radzono kobiecie eby
pozbya si szkaradnego dziecka. Nikt nie okazuje szacunku kobiecie, ale ona
si nie poddaje. Wrcz chronia dziecko czarownicy. M w kocu odszed od
niej. Wdrujc spotyka piknego chopca, który okazuje si jego wasnym
synem. Pyta go „jakim cudem przey?” Okazuje si, e do czarownicy pyny
fluidy. Skoro kobieta opiekowaa si trollem, to czarownica te bya dobra dla
niego. Kobieta oddaa ycie za trolltko i wtedy czarownica uwolnia chopca
i dlatego spotka si z ojcem. Ten utwór tumaczya na polski Teresa
Chapowska, która te bya rzebiark. Dziea Selmy lubi te Czesaw Miosz
– str. 36.
Wiara i niewiara Selmy Lagerlf – to rozdzia str. 40-41 „tam jednak gdzie
spotykam Boga i niemiertelno, czuj, e naprawd yj”. Cho jednak – w
dorosym yciu - nie naleaa do adnej formalnej wspólnoty religijnej.
Przepis (zwizany z postaci Bohaterki) dotyczy dziwnych naleników,
o których nigdy nie syszaem…wród skadników s oliwki, grzyby, brokuy
itd.
Eseista nie czyta adnego utwory naszej drugiej Bohaterki. Pewnie teraz
jednak – spróbuje co wypoyczy.
Polecam ksik, warto pomyle.
5
1. SZCZSNA, Joanna; BIKONT, Anna: Pamitkowe rupiecie. Biografia Wisawy
Szymborskiej. Otwarte, 2012.
2. GRALEWICZ-WOLNY, Iwona: Poetka i wiat: studia i szkice o twórczoci Wisawy
Szymborskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu lskiego, Katowice 2014.
3. Szymborska W., Filipowicz K.: Listy. Najlepiej w yciu ma mój kot. Kraków, 2016.
//listy Bohaterki //Artykuy z czasopism odnoszce si do Jej twórczoci
4. CZECHOWSKA, Zuzanna, et al.: Biografia twórcy jako szkoa twórczego mylenia.
Na przykadzie yciorysu i dorobku artystycznego Wisawy Szymborskiej. Ogrody
Nauk i Sztuk, 2018, 8: 247-255.
5. KONDEK, Sylwia, et al.: Wszystko niezwyczajne. Efekt biografii Wisawy
Szymborskiej. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica,
2016, 4.1: 204-210.
6. SZWEDEK, Weronika, et al.: Wisawa Szymborska we wspomnieniach Bagi
Dimitrowej. Postscriptum Polonistyczne, 2013, 12.2: 279-284.
SELMA LAGERLF
A. LAGERLÖF, Selma: The Diary of Selma Lagerlöf. Periodicals Service Co, 1936.
//pamitnik Bohaterki
B. SUNDMARK, Björn: ’Dear Selma–Dear Velma’: Velma Swanston Howard’s Letters
to Selma Lagerlöf. In: Re-mapping Lagerlöf: Performance, Intermediality, and
European Transmissions. Nordic Academic Press, 2014.
//listy do znajomej
C. BERGENMAR, Jenny: Selma Lagerlöf, Narrative and Counter-Narrative. Ideas in History,
Journal of the Nordic Society for the History of Ideas, 2015, 7: 71. D. IUUL, Elise: Selma Lagerlof. Kierkegaard's Influence on Literature, Criticism and
Art: Sweden and Norway, 2013, 12: 53.
E. BERGENMAR, Jenny: Selma Lagerlöf, Fredrika Bremer and Women as Nation
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
6
7
8
9
Dwór Marszaka Mannerheima (o korzeniach szwedzkich, niemieckich) w pobliu miasta Turku
ciany i sufit
10
11
12
13
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
14
15
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
16
17
Zdjcia:
dynamitu. Vis-a-Vis. Kraków 2020.
Czytanie ksiek to najpikniejsza zabawa, jak sobie ludzko wymylia.
Czemu ty si, za godzino, z niepotrzebnym mieszasz lkiem? Jeste - a wic musisz min. Miniesz - a wic to jest pikne.
Powiedzenie + wiersz naszej Bohaterki /!!!/
Seria: Profesorki Super-Babki Nr odcinka: 97 Podseria: skadanki Podseria: wyrónione tytuem „Doctor Honoris Causa”
Nasza seria ma prawie 100 odcinków. Trwa ju kilka lat … Klucz do
rozpatrywania kolejnej ksiki jest prosty - m.in. bycie wyrónionym tytuem
„Doctor Honoris Causa”. Podtytu omawianej ksiki mówi o 15 laskach, ale
w eseju przedstawimy dwie laureatki Nagrody Nobla. Autorka publikacji to
znana dziennikarka. Natomiast nasze Bohaterki to Selma Ottiliana Lovisa
Lagerlf oraz wymieniona w tytule eseju Wisawa Szymborska.
Co ciekawe sama autorka opatruje ksik poraajcymi frazami:
- w Dedykacji „pamici profesora […], który zawiesi swoje uczestnictwo
w obradach Akademii Szwedzkiej […]”;
2
- na tylnej stronie okadki: „do diaba z Nagrod Nobla i chwaa tym, którzy jej
nie przyjmuj” opinia Oriany Fallaci;
i kilka innych.
Zatem co myli o tej nagrodzie autorka omawianej ksiki …..., trzeba
samemu przeczyta. Poprzedni odcinek nr 72 opowiada o tych paniach, które
j (NAGROD NOBLA) dostay lub nie dostay.
Seria generalnie propaguje czytelnictwo, kady esej to – po prostu - pewna
odmiana recenzji. Autor esejów zgadza si lub nie z przesaniem ksiek, ale
warto je czyta, aby wyrobi sobie wasne zdanie.
Wisawa Szymborska bya wybitn i powszechnie znan poetka. Jej
utwory zostay przetumaczone na ponad 40 jzyków !!!, ale sama bya
jednojzyczna. W Szwecji musiaa wspiera si tumaczem, zwaszcza na
uroczystej kolacji, gdzie dostaa miejsce obok króla Szwecji. To wyjtek
w naszej serii. To posta skomplikowana, autorka ksiki dotara do setek
dokumentów, zdj, materiaów ródowych – ogromna praca. Dotyczy to
kadej postaci, w tym i Wisawy Szymborskiej. Eseista nigdy draliwych
danych nie podaje, czytelnicy odsyani s do oryginau, nawet jeliby chodzio
o osobiste pamitniki.
Wisawa Szymborska pochodzia z bogatej rodziny, urodzia si 7 kwietnia
1923, a zmara 1-go lutego 2012 roku, przeya zatem osiemdziesit dziewi
lat – kawa czasu. Urodzia si w Kórniku w Wielkopolsce, potem rodzina na
3 lata przeniosa si do Torunia, aby na cae ycie osi w Krakowie. Ojciec
kupi prestiow/luksusow kamienic w centrum Krakowa, mieli 6-pokojowe
mieszkanie, ona chodzia do elitarnej szkoy podstawowej. Niestety ojciec
zmar przedwczenie w 1936 roku, gdy nasza Bohaterka miaa przecie
dopiero 13 lat. Jej chopak zgin w czasie II wojny wiatowej, w akcji
wojskowej. Rodzina bya skazana na ‘walk’ o przetrwanie – mama pieka
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
3
Wysza za m za dziaacza kultury – jak podaje autorka str. 252 –
„komunist”. Oczywicie ocena tego okresu jest trudna. Jak tu by literatem
i zapewni publikacj swoim dzieom?? Wszyscy musieli znale swoj drog
wspópracy z komunistami lub wyemigrowa, wydawanie w „drugim obiegu”
byo moliwe dopiero w latach 70-tych poprzedniego wieku. Rozwioda si
i potem przez ponad 20 lat ya w szczliwym zwizku z Kornelem
Filipowiczem – patrz literatura dodatkowa [3].
Eseista nie jest fanem poezji, ale niewtpliwie zawsze Jej dziea byy znane,
czytao si co obowizkowo w szkoach, do Jej wierszy piewano songi czy
ballady np. „Nic dwa razy si nie zdarza”1 to prawdziwy evergreen. Cytowany
jest klip – gdzie piewa gwiazda lat siedemdziesitych.
Nagrod Nobla odebraa w 9 grudnia 1996 roku. Doktorat Honorowy
otrzymaa w UAM w Poznaniu 27 lutego 1995 roku – czyli przed zostaniem
noblistk!! Ciekawe czy oni wnioskowali o t nagrod?? Bya uhonorowana
wieloma innymi nagrodami, ale te dwie wydaj si najwaniejsze dla naszej
serii.
a czasem z zachowanych pism lub wspomnie bohaterek.
Druga posta to Selma Lagerlf szwedzka literatka, pisarka. ya
w okresie: 20 listopada 1858 - 16 marca 1940. Ona otrzymaa literack nagrod
nobla w 1909 roku, a Maria Curie w 1903 oraz 1911 roku. W roku 1907 Selma
otrzymaa doktorat honorowy na Uniwersytecie w Uppsali2. Pochodzia
z rodziny ziemiaskiej – na str. 17 mamy zdjcie posiadoci rodzinnej –
potny dom/dworek, prawie paac. Bya prawnuczk duchownego
protestanckiego, dziadek by wojskowym. Ojciec noblistki dba o wychowanie
dzieci – miaa dwóch braci i trzy siostry. Znajom rodziny bya Valborg Olender
– sufraystka. Imiona szwedzkie s poraajce, cho wydaje si, e ostatnio te
nietypowe (z ery Wikingów) odchodz do lamusa. Jej twórczo jest szeroko
omówiona w publikacji, tak jak koleje jej ycia. Co ciekawe spotkaa si
1 https://www.youtube.com/watch?v=08afxj7FiHA; piewa ucja Prus – genialne. 2 https://pl.wikipedia.org/wiki/Uniwersytet_w_Uppsali; informacja o Uniwersytecie.
4
z bohaterk odcinka nr 24 (Urszul Ledóchowsk), która w caej Skandynawii
zbieraa fundusze na akcje charytatywne w odrodzonej Polsce. Inicjatorem
by Henryk Sienkiewicz (s ich zdjcia). Selma wczya si w t akcj,
wystosowaa nawet apel do Szwedów, aby okazywali pomoc – str. 24!! Wiele
Jej dzie zwizanych jest z postaciami z Ewangelii. Streszczona jest midzy
innymi nowelka z „Opowieci Chrystusowych” pt. Zamieniec. Kobieta bierze
na wychowanie paskudnej urody trolla, a jej dziecko (chopczyka) ukrada
czarownica ….w zamian wanie dajc trolltko. Radzono kobiecie eby
pozbya si szkaradnego dziecka. Nikt nie okazuje szacunku kobiecie, ale ona
si nie poddaje. Wrcz chronia dziecko czarownicy. M w kocu odszed od
niej. Wdrujc spotyka piknego chopca, który okazuje si jego wasnym
synem. Pyta go „jakim cudem przey?” Okazuje si, e do czarownicy pyny
fluidy. Skoro kobieta opiekowaa si trollem, to czarownica te bya dobra dla
niego. Kobieta oddaa ycie za trolltko i wtedy czarownica uwolnia chopca
i dlatego spotka si z ojcem. Ten utwór tumaczya na polski Teresa
Chapowska, która te bya rzebiark. Dziea Selmy lubi te Czesaw Miosz
– str. 36.
Wiara i niewiara Selmy Lagerlf – to rozdzia str. 40-41 „tam jednak gdzie
spotykam Boga i niemiertelno, czuj, e naprawd yj”. Cho jednak – w
dorosym yciu - nie naleaa do adnej formalnej wspólnoty religijnej.
Przepis (zwizany z postaci Bohaterki) dotyczy dziwnych naleników,
o których nigdy nie syszaem…wród skadników s oliwki, grzyby, brokuy
itd.
Eseista nie czyta adnego utwory naszej drugiej Bohaterki. Pewnie teraz
jednak – spróbuje co wypoyczy.
Polecam ksik, warto pomyle.
5
1. SZCZSNA, Joanna; BIKONT, Anna: Pamitkowe rupiecie. Biografia Wisawy
Szymborskiej. Otwarte, 2012.
2. GRALEWICZ-WOLNY, Iwona: Poetka i wiat: studia i szkice o twórczoci Wisawy
Szymborskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu lskiego, Katowice 2014.
3. Szymborska W., Filipowicz K.: Listy. Najlepiej w yciu ma mój kot. Kraków, 2016.
//listy Bohaterki //Artykuy z czasopism odnoszce si do Jej twórczoci
4. CZECHOWSKA, Zuzanna, et al.: Biografia twórcy jako szkoa twórczego mylenia.
Na przykadzie yciorysu i dorobku artystycznego Wisawy Szymborskiej. Ogrody
Nauk i Sztuk, 2018, 8: 247-255.
5. KONDEK, Sylwia, et al.: Wszystko niezwyczajne. Efekt biografii Wisawy
Szymborskiej. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica,
2016, 4.1: 204-210.
6. SZWEDEK, Weronika, et al.: Wisawa Szymborska we wspomnieniach Bagi
Dimitrowej. Postscriptum Polonistyczne, 2013, 12.2: 279-284.
SELMA LAGERLF
A. LAGERLÖF, Selma: The Diary of Selma Lagerlöf. Periodicals Service Co, 1936.
//pamitnik Bohaterki
B. SUNDMARK, Björn: ’Dear Selma–Dear Velma’: Velma Swanston Howard’s Letters
to Selma Lagerlöf. In: Re-mapping Lagerlöf: Performance, Intermediality, and
European Transmissions. Nordic Academic Press, 2014.
//listy do znajomej
C. BERGENMAR, Jenny: Selma Lagerlöf, Narrative and Counter-Narrative. Ideas in History,
Journal of the Nordic Society for the History of Ideas, 2015, 7: 71. D. IUUL, Elise: Selma Lagerlof. Kierkegaard's Influence on Literature, Criticism and
Art: Sweden and Norway, 2013, 12: 53.
E. BERGENMAR, Jenny: Selma Lagerlöf, Fredrika Bremer and Women as Nation
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
6
7
8
9
Dwór Marszaka Mannerheima (o korzeniach szwedzkich, niemieckich) w pobliu miasta Turku
ciany i sufit
10
11
12
13
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
14
15
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
16
17
Zdjcia:
