Wiñay Pacha (Curso de Quechua)
Transcript of Wiñay Pacha (Curso de Quechua)
-
8/16/2019 Wiñay Pacha (Curso de Quechua)
1/8
Qhichwata
yachaqarikunapaq
Aymuray killa 2012 wata
Juk
1
Allin kawsaypaq
-
8/16/2019 Wiñay Pacha (Curso de Quechua)
2/82 ISKAY
Imatataq kunan
yachaqarisunchik?
Kay kupiqa qhichwa simipa p a y k a c h a k u y n i n m a n t aphutukunata qhawarispa qhichwasimikunata qillqarispa, parlarispaima yacharisunchik.
WARMI
Warmip llamk’ayninqa
mana tukukuyniyuq
sapa p´unchaw llamk’ayninqa
wasiruwananqa mana tukukuyniyuq.
Chayrayku warmi qamta
tukuy sunqu yupaychayku
kunan, ripuq, jamuq pachapi
sunquykupi kawsakunki.
Qillqaq: Nora Gonzales
WiñayPacha p’anqakunaqa, Quchapampallaqtapi 22, 23 p’unchaw kachkapn tarpuykillaukhupi chaninchakuspa karqa. Tantakuyman
jamuqkunaqa allinkunata mana allinkunataqhawarispa allinchakunanpaq yuyaycharirqanku,chaymanjina allinchasqa kachkan.
Kay chaninchaymanqa Uru Uru, Quchapampa,P’utuqsi llaqtamanta Federación Departamentalde Mujeres Indigena Originaria Campesinas
“Bartolina Sisa“, Federación Departamentalde Campesinos Chuquisaca, ConsejosEducavos Comunitarios ChuqichakamantaQuchapampamanta ima, jamurqanku. CNC-CEPOs, CENAQ, ajinallatataq Escuelas Superioresde Formación de Maestros (ESFM), UMSAchantapis UMRPSFXCH Jatun Yachaywasikunayanaparirqanku. Ajinallatataq, EGPP,Qhichwata yachachiqkuna, qhichwayachaykamayuqkuna ima kay p’anqakuna allinkananpaq yuyaycharirqanku.
RURI
Riqsichiynin 3
Qhichwa sanampakuna 4
“a” uyaywawan ruwanachik 5
“i” uyaywawan ruwanachik 6
“u” uyaywawan ruwanachik 7
Yachaqasqanchikta
chaninchanachik 8
WiñayPacha
Bolivia Suyu Yachay Kamachina Wasip sapa iskayqanchischaw qhichwa simi yachachiynin.
Yachay Kamachina.Ñawra Kawsaypura Rimaykuna Kamachina T’aqa.Av. Arce Nº 2147Karu rima: 2442144 – 2442074e-mail: [email protected]
Yachay Kamachiq: Roberto Aguilar GómezUPIIP Umalliq: Walter Guérrez MenaPurichiq: Aurora Quinteros
Samuel Yanaje YarviQillqaq: Juan Revollo ValenciaPhutukuna: J.R.V. (2009, 2010, 2011)P’anqap uyan: Sacaca jap’iymanta
yachakuqkuna
Siqichaq: ORURO Artes Gráfcas s.r.l.Ñit’iq:
La Paz - Bolivia 2012
-
8/16/2019 Wiñay Pacha (Curso de Quechua)
3/83
Riqsichiynin
KIMSA
Tukuyninchik kay yachaykunatayachaqarinapaq mink’arisqa kachkanchik!
Bolivia Suyup Mama Kamachiyninmanjina, ajinallataq Avelino Siñani – Elizardo PérezYachaymanta Kamachiymanjina imaymana simi, kawsay imaqa, riqsikapusqañakanku; chaytaq, qhichwa siminchikta kallpachanapaq tukuy ima llamk’aykunapiruwaykunapi apaykachasqa kananpaq yachachiymantapacha qallarinatañiwanchik. Ajinallatataq qhichwa simipis kaslla simijina yachaywasikunapirimarispalla manaqa yachaykunata puquchispa ñawpaqman rinanpaqkamachiykuna kanña, chay kamachiykunapi q’imikuspa qhichwa siminchikkawsayninchik ñawpaqman rinanpaq tukuy chiqanmanta llamk’aysinanchik yan.
Yachay Kamachina Wasimantapacha, llaqtakunap yachayninku, kawsayninku,siminku, chantapis Sistema Educavo Plurinacional kallpachasqa kanantamunaspa, kay yanapaq p’anqakunata chayachimuyku. Jinamanta juch’uyyachaywasikunapi, Mama Yachaywasikunapi, Jatun Yachaywasikunapi, maypichusyachachiy, yachaqay thatkirichkan chaykunapi yanaparinanpaq kachkan.Ajinallataq qhichwata yachaqkuna kallpachakunankupaq, mana qhichwa simitaparlayta yachaqkunataq yachaqayta qallarinankupaq, sullk’akunapis kuraqkunapisñawiriyta qillqayta yachaqayninkupi qhichwa kawsaymantapacha sunquchakuspaqhapaqyachinankupaq yuyaywan qillasqa kachkan.
Kay p’anqakunaqa qhichwa simip ñanchariyninmanjina qhichwa suyumanta runañawirispa juk riqllata qillqanankupaq yuyaychachkan, parlaypitaq sapa juk llaqtapiimaynatachus rimarinku chayta kallpachayta munan.
Juk kaq p’anqamantapacha sanampakunap ruwakuyninmanjina simikunatayachaqarikusunchik, mayk’a sanampakunataq qhichwa simipi kasqanku
chaywan qillqariyta, parlariyta, ñawiriyta ima yachaqarikusunchik. Yachaypiqaphutukunawan yanaparichikusunchik, chaymanjinataq wak simikunataruwanapaq, imakunatachus yachaqarikusqata kallpachanapaqtaq ruwaykunawantukuchasunchik.
-
8/16/2019 Wiñay Pacha (Curso de Quechua)
4/8
-
8/16/2019 Wiñay Pacha (Curso de Quechua)
5/85
“A” uyaywawan ruwanachik
Kay uywakunap sunta yachaqanapaq kay “Imataq kay?” tapuyman “kayqa” simitaapaykachaspa kuchinachik. Ajinata.
kayqa wakakayqa allaykayqa ankakayqa achupalla
Imataq kay?
1
Kay uywakunap sunkuta qillqarinachik. “Imataq Kay?” tapuyman “kayqa” simimanta sapaphutuman nkuchispataq sunta qillqaspa ñawirinachik.
Imataq kay?
2
Kunanqa, kay simikunamanñataq kunan yachaqasqanchik uyaywawan junt’achinachik.
aj__ra __nka w__llpa wak__ l__wa all__y
kayqa
achupalla
PHICHQA
2
3
-
8/16/2019 Wiñay Pacha (Curso de Quechua)
6/86
“i” uyaywawan ruwanachik
Kay phutukunata qhawarispa, “Imataq kay?” tapuyman “kayqa” simita rimarispa kuchinachik.
kayqa qillqaykayqa killakayqa ninrikayqa isanka
Imataq kay?
Kay phutukunap sunkuta qillqarinachik. “Imataq Kay?” tapuyman “kayqa” simimanta sapaphutuman nkuchispataq sunta qillqaspa ñawirinachik.
Imataq kay?
Kunanqa, kay simikunamanñataq junt’achinachik.
ninr__ __sanka q__llqay int__ __skay
kayqa
ninri
1
2
3
SUQTA
-
8/16/2019 Wiñay Pacha (Curso de Quechua)
7/87
Imataq kay?
Imataq kay?
“U” uyaywawan ruwanachik
“Imataq kay?” ñispa tapuyman kuchiyta ñawirinachik.
kayqa uchukayqa llama uñakayqa urpikayqa uwija
Kay phutukunap sunkuta qillqarinachik. “Imataq Kay?” tapuyman “kayqa” simiwan sapa jukphutuman nkuchispataq sunta qillqaspa ñawirinachik.
Kunanqa, kay simikunaman kunan yachaqasqanchik uyaywawan junt’achinachik.
__wija kh__chi __chu __rpi __ña __ma
kayqa
wuru uña
2
3
QANCHIS
1
-
8/16/2019 Wiñay Pacha (Curso de Quechua)
8/8
Yachaqasqanchikta chaninchanachik
Kay phutukunap sunta tariytawan juk siqiwan nkuchinachik.
Mana qillqasqaman sanampakunawan junt’achinachik.
int
isankaurpi
anka
allay
allqu uña
qillqay
uchukilla
uma
waka
achupalla
Imataq kay? Imataq kay?
Kayqa.... Kayqa....
Imataq kay? Imataq kay?
Kayqa phuyu Kayqa....
1
2