Wika ng Telebisyon:

Epekto at Kahalagahan sa Wikang Filipino

Nitong dumaan na mga taon, kapansin-pansin na tila ba’y araw araw at tuloy tuloy na ang

pag-ulad ng teknolohiya sa buong mundo. Bilang bahagi ng lumalago at lumalawak na

Information Technology, kaliwa't kaann ang paglabas ng mga produkto tulad ng Samsung Galaxy

Tablet at iPod ng Apple. Sa kasalukuyan, ito na ang mga kagamitang unti-unting pumapalit sa

tradisyunal na mga kompyuter na may keyboard, monitor, CPU at mouse. Sa kabila ng lahat ng

pagbabagong ito, hindi pa rin nito tuluyang mapapalitan ang telebisyon bilang isang

pangunahing paraan ng telekominikasyon.

Unang nakilala sa bansa noong 1953 si James Lidenberg sa taguring 'Ama ng Telebisyon

sa Pilipinas.' Siya ang nanguna sa pagtayo ng kauna-unahang istasyon ng telebisyon sa Pilipinas.

Abril 1953 nang magsimula ang ABS-CBN bunsod ng pagsisimula ng Chronicle Broadcasting

Company ng magkapatid na sina Eugenio at Fernando Lopez. Bagaman pansamantalang

napasailalim sa kontol ng pamilyang Marcos noong kapanahunan ng Batas Militar, nagawa

nitong muling makalaya matapos ang diktaturya. Simula ng paglaya nito’y patuloy na itong

umunlad nang umunlad.

Sa kasalukuyan, mayroong tatlong pangunahing channel ng telebisyon sa Pilipinas: ABS-

CBN, GMA at TV 5. Ang paglawak ng tema ng mga palabas sa telebisyon ay iniaayon ng mga

nasabing kumpanya batay sa ninanais at tingin nila ay kailangan ng mga manunuod. Ilan dito ay

News and Public Affairs, Sitcom, Reality, Drama Series, Foreign, Talk at Variety Shows. Dahil

ang mga ito ay pawang tugon ng mga istasyon sa hiling ng kanilang mga viewers, ang pagiging

malapit nito sa madla ay tila ba isang epekto nito. Hindi kataka-takang nagawa nitong

maipluwensiyahan ang paraan ng pamumuhay ng masa, lalo na ang wika. Mababakas ito sa

pang-araw-araw nating pakikipag-ugnayan sa ating kapwa. Ang mga salita, parirala o kataga na

ito na pinasikat ng mga personalidad sa telebisyon ay naging bahagi na ng ating verbal na

komunikasyon sa kabila ng kakulangan natin ng kaalaman hinggil sa etimolohiya ng mga ito.

Ilan sa mga salitang impluwensiya ng telebisyon at kanilang pinagmulan ay ang mga

sumusunod:

.

ansaveh - pinaikling 'anong masasabi mo doon?'

apir - mula sa salitang Ingles na 'up here'

- pinauso nina Tito, Vic at Joey

ashi - tawag sa mga babaeng Bhutanese na nagmula sa

mayamang angkan.

- pinasikat ng palabas na Princess and I

ashti - kapayapaan (Parsi na salita)

- tiyahin; pinasikat ng Encantadia

bonggang-bongga - mula sa 'bunga-bunga' na may kaugnayan sa isang

Italian Prime Minister nas nangangahulugang 'an orgy

involving a powerful leader'; isa rin itong african-style

na ritwal na isinasagawa ng 20 hubad na mga

kababaihan sa harap ng mga kalalakihan.

bokya - wala

boom - ekspresyong pinasakit ni Boy Pick-up

- mula sa tunog ng sumabog na bomba

bulgar - isiniwalat sa publiko

- mula salitang Ingles na 'vulgar' na ang ibig sabihin ay

'common'.

chika - kwento o sabi-sabi

- mula sa salitang Espanyol sa 'chika' na ang ibig

sabihin ay babae

dabarkads - kabarkada (baliktad)

- pinauso ng programang Eat Bulaga bilang katawagan

sa mga awdyens niyo.

dongyan - Dingdong-Marian

- tawg sa mga tagahanga nina Dingdong Dantes at

Marian Rivera

- nagsimula kina Brad Pitt at Angelina Jolie

(Brangelina)

dramarama - sunud-sunod na mga drama serye

- drama + marathon

- pinauso ng GMA bilang tawag sa mga programa nila

sa hapon.

gunggong - stupido

- mula sa salitang Fookien na 'gong gong' na ang ibig

sabihin ay 'silly'

harurot - mabilis na pagpapataktbo ng mga sasakyan

- mula sa tunog ng 'muffler' ng mga sasakyan.

havey - nakakatuwa

- pinauso ni Vice Ganda sa Showtime.

kakasa ka ba? - lalaban ka ba? Uubra ka ba?

- mula sa programang 'Kakasaka ba sa Grade V?' ng

GMA

kapuso - mga tumatngkilik sa GMA

- tawag ng GMA sa kanilang mga awdyens at

tagatangkilik

keribels - kaya yan

kimerald - Kim- Gerald

- tawg sa mga tagahanga nina Kim Chui at Gerald

Anderson

- nagsimula kina Brad Pitt at Angelina Jolie

(Brangelina)

kontrabida - kaawa ng bida;

- mula sa mga salitang Espanyol na contra (laban) at

vida (buhay)

koreanovela - mga seryeng mula sa Korea na ipinapalabas sa atin

- Korea + novella (Espanyol)

madlang people - awdyens ng Showtime

manyakis - bastos

- mula sa 'manyak sa kiss'

- pinakita ng palabas na Chicks to Chicks noong 80's.

may sa pusa - mahirap patayin

- sinasabing ang pusa ay may 9 na buhay kaya mahirap

patayin.

nahook - nahumaling

- ang hook ay nakakasabit kung saa'y hindi ka

makawala.

ngwek - isang ekspresyon natin ngayon

- mula sa ekspresyon na 'ngek'

lelo - huwag munang maging aktibo

- mula sa 'lie low' na nakuha sa isang pelikula ni FPJ

okray - asar

- Ingles na salita para sa 'Okraj' (Polish)

pakipot - ayaw pa sa simula ngunit gusto naman

- mula sa 'kipot' na ibig sabihin ay masikip ngunit

kalauna'y malalagpasan din.

party party - lubusang kasiyahan

pasaway - mga taong hindi sumusunod sa pamantayan

- higit na pinakit ni Ethel Booba sa 'Extra Challenge'

pashnea - mababang uri; lapastangan

- pinasikat ng 'Encantadia'

patok - sikat

PBB teens - mga dalaga't binatang maagang naglalandian

- pinasikat ni Vice Ganda

primetime bida - tawag sa mga palabas tuwing gabi

puchu-puchu - hindi 'impressive' na performans

- pinauso ni Vice Ganda mula sa mga sumali sa Pinoy

Big Brother 2012

Senatoriables/

Presidentiables

- tumutukoy sa mga nangangarap at tumatakbong

senador at presidente

- ginagamit sa media

shunga - tanga

suportahan taka - susuportahan kita

- mula sa isang komersyal ng PLDT

telefantasya/fantaserye - mga seryeng may temang pantasya

- tele + fantasya

telenovela - mga seryeng drama

- tele + novella

trapik - siksikan ang mga sasakyan sa daan

- mula sa 'traffic' na tumutukoy sa mga sasakyan

uber - isang segment ng Pinoy Big Brother

- mula sa salitang Aleman na ang ibig sahibin ay above

unkabogable - hindi matalo-talo

- un + kabog + able

-pinasikat sa Showtime

waley - korny

asianovela - mga banyagang palabas mula sa mga bansa sa Asya

- Asya + novella

Japanovela/ jdorama - mga serye/ drama mula sa Japan

- Japan + novella

taiwanovela - mga seryeng mula sa Taiwan

- Taiwan + novella

Ang mabilis na paglago ng bokubolaryong Filipino na nagmula sa telebisyon ay bunga na

rin ng masusing pag-aaral ng mga istasyon hinggil sa mga pang-araw-araw na gawain ng

Pilipino. Halimbawa na lamang nito ay ang sunud-sunod na mga balita tungkol sa bigat ng

trapiko, kaya'y ulat panahon, ehersiyo, presyo ng mga bilihin at ilan pang mga programa na tila

ba nakasentro sa mga nanay at mga kasambahay na abalang-abalang naghahanda para sa bagong

araw sa mga oras na ito tuwing umaga. Sa tanghali naman, isinasabay sa pagkain ng tanghalian

ang mga palabas na may temang variety at talent tulad ng Eat Bulaga, Party Pilipinas, Showtime

at ASAP. Kung gabi, na tinatawag ring primetime, ang mga tao ay nakauwi na sa kani-kanilang

tahanan, pinapalabas yaong mga patok sa masa tulad ng mga balita at sunud-sunod na drama

serye na tinatawag sa Pilipinas na teleserye o teledrama. Ilang halimbawa nito ay ang Walang

Hanggan at Makapiling Kang Muli.

Kapansin-pansin din na buhat sa mga halimbawa ng mga salitang nakuha sa telebisyon,

may ilan dito na nangggaling sa mga palabas na news, variety at drama tulad ng pashnea

(Encantadia), ashti (Princess and I), Chika, Madlang People (Showtime) at iba pa. Ang paggamit

nila ng mga sikat na artista ay higit pang nakatulong sa pagpapaigting ng kanilang

impluwensiya. Sa tulong din ng mga personalidad na ito, nakukuha nila ang tiwala ng

karamihan. Halimbawa na lang ay sina Marian Rivera, Ted Failon, Coco Martin at Mike

Enriquez. Isa rin sa mga istratehiya ng mga istasyon ay ang paggawa ng mga chismis na mabilis

kumalat sa masa sa pamamagitan ng pakikipag-usap upang makahatak ng mgatumatangkilik.

Patok na patok na rin ngayon ang mga palabas mula sa ibang bansa na ating inadap tulad

ng Pinoy Big Brother, Pilipinas Got Talent, Philippine Idol at Survivor. Kasabay rin nito ang

sunud-sunod na pagsulpot ng mga pelikula at seryeng banyaga na isinasalin sa Filipino katulad

ng Spongebob Squarepants, Ben 10, Phineas and Ferb , Harry Potter and the Goblet of Fire at

James Bond movies. Noong dekada '90, sumikat ang mga seryeng nagmula sa Mexico na

tinawag nga mexicanovela – na mula sa pinagsamang Mexico at novella (Espanyol). Kabilang

dito ay ang mga palabas na Marimar at Rosalinda na gumawa pa ng kasaysayan sa reyting

nitong 69.1% na hanggang sa kasalukuyan ay hindi pa rin nauungusan. Marahil, isa itong

pamamaraan ng mga istasyon upang muling makakuha ng iba pang mga manunuod-- yaong

hindi gaanong nakaiintindi ng Ingles o kaya'y walang akses sa mga naturang palabas sa

mababang halaga. Sa pamamagitan kasi ng pagsasalin na kanilang ginagawa, mas nauunawaan

ng mga manunuod ang mga sikat ng banyagang palabas kaya't higit nilang ikatutuwa ito kaysa

manuod ng mga palabas na hindi naman nila gaanong maunawaan at sa higit na abot kayang

halaga.

Sa dami ng mga palabas na mula sa ibang bansa, wala na atang tatalo pa sa mga

programang galing sa mga Asyanong bansa sa dami at sa lawak ng impluwensiya sa mga

Pilipino at sa wikang Filipino. Mula sa mga istasyong nag-ere ng mga palabas na asyano,

naidagdag sa ating leksikon ang mga salitang asianovela (Asya + novella) na katawagan sa mga

palabas na mula sa kapit-bansa sa Asya na unang ginamit sa mga internet forums at tuluyang

lumaganap at ginamit ng madla, koreanovela, taiwanovela at japanovela o jdorama na

ginagamit sa kasalukuyan upang tukuyan ang pinagmulang bansa. Pinakamarami rito ay ang

mga seryeng mula sa Korea tulad ng Lovers in Paris, Jewel in the Palace, Dong Yi, Princess

Hour at Full House. Matatandaang ang ekspresyong Aja! ay galing sa Lovers in Paris na naging

ekspresyon rin ng marami sa atin. Isa sa mga pangunahing dahilan na itnituro ng patuloy na

pagsikat ng mga naturang programa ay malinis at maayos na takbo ng kwento ng mga ito.

Kasama na rin dito ang pag-iiba-iba ng mga magkatambal na artista sa bawat palabas.

Dahil sa napakalaking impluwensiya ng media sa pang-araw araw nating pamumuhay,

maituturing ito na isang malaking bahagi na nagbibigay kontribusyon sa paglilinang sa ating

pang –araw araw na wika. Ang mga naging impluwensiya ng Telebisyon sa pangkalahatan ay

ang mga sumusunod:

1. Napaghahalo ang mga salitang Ingles at Filipino, na nagiging dahilan upang

magkaroon ng mga panibagong salita.

2. Ang mga salita ng Telebisyon ay nagiging bahagi nan g bokabularyong Filipino.

3.Pinapa-ikli nito ang mga mahahabang salitang Filipino.

4. Nagiging pamalit ang mga salita ng Telebisyon, sa mga salitang nakalimutan na o may

restrikto na bawal sabihin sa media.

Nagiging makabuluhan ang isang malaki o maliit na usapan. Malakas ang impluwensiya

ng wika ng telebisyon sa ating pang araw-araw na wika dahil sa:

1. Pumapatok ang isang tao sa mga kakilala niya o kausap kung may nalalaman siyang

panibago o usong katagang nakalap niya mula sa Telebisyon.

2. Nagkakaroon ng pakiramdam ang isang indibidwal ng “sense of belongingness” dahil

nagkakaroon siya ng social interaction sa ibang tao gamit ang wika ng Telebisyon.

3. Dahil sa napakasikat ng programa kaya na-iintriga o na-“coconcious” ang isang

indibidwal.

4. Lagi nating pinapanuod ang programa kaya ito’y tumatatak sa ating isipan.

5. Nakaka-engganyo o maganda ang salita o mga salita na ating nadidinig mula sa

Telebisyon.

Hindi maikakaila na sa pangkalahatan, ang wika ng Telebisyon ay wikang Filipino. Bakit

Filipino ang wika ng Telebisyon? Mas patok ang mga programang nasa wikang Filipino batay na

rin sa dami ng mga palabas na Filipino ang ginagamit na wika at dahil naiintindihan ito ng

masang Filipino kaya mas pabor sila dito.

Inihanda nina:

Tadle, FraulinePerez, Marilene Angelina

Cervantes, Rizza MaeDela Cruz, Dianne

Soliman, MikahVinas, Maria Aileen

Poblete, Sandra