· Web viewUpravni odbor je razmotrio, usvojio i visoko ocijenio Izvještaj o finansijskom...

IZVJEŠTAJ O RADU ZA 2007. GODINU

Podgorica, jun 2008.godine

SADRŽAJ:

1. UVOD...........................................................................................................3

2. IZVJEŠTAJI.................................................................................................4

2.1. Sektor za upravljanje zdravstvom.........................................................4

2.2. Sektor za zdravstvenu zaštitu................................................................72.2.1. Odsjek za zdravstvenu zaštitu............................................................72.2.2. Odsjek za poslove zdravstveno-sanitarne inspekcije..........................82.2.3. Odsjek za regulatornu kontrolu izvora jonizujućeg zračenja............11

2.3. Sektor za radne odnose.......................................................................13

2.4. Sektor za tržište rada i zapošljavanje..................................................16

2.5. Sektor za penzijsko i invalidsko osiguranje i boračku i invalidsku zaštitu............................................................................................................17

2.5.1. Odsjek za penzijsko i invalidsko osiguranje......................................172.5.2. Odsjek za drugostepeni upravni postupak i drugostepenu invalidsku komisiju.......................................................................................................212.5.3. Odsjek za boračku i invalidsku zaštitu..............................................22

2.6. Sektor za socijalno staranje i dječju zaštitu.......................................24Ustanove koje se bave smještajem korisnika ............................................46

2.7. Sektor za informatiku i analitičko – statističke poslove....................502.7.1. Odsjek za informatiku.......................................................................502.7.2. Odsjek za analitičko statističke poslove............................................52

2.8. Odjeljenje za evropske integracije......................................................66

2.9. Služba za opšte, pravne i finansijske poslove...................................67

3. OCJENA STANJA I PRIJEDLOG MJERA..............................................69

4. 1. IZVJEŠTAJ O RADU FONDA PEZNIJSKOG I INVALIDSKOG OSIGURANJA ZA 2007. GODINU

...................................................................................................................... 71

4.2. IZVJEŠTAJ O RADU FONDA ZDRAVSTVENOG OSIGURANJA ZA 2007. GODINU............................................................................................ 120

2

4. 3. IZVJEŠTAJ O RADU ZAVODA ZA ZAPOŠLJAVANJE CRNE GORE ZA 2007. GODINU............................................................................................ 148

1. UVOD

Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja nastalo je organizacionom promjenom u strukturi Vlade Crne Gore krajem 2006. godine, spajanjem Ministarstva zdravlja i Ministarstva rada i socijalnog staranja, pa je 2007. godina bila godina osmišljavanja najboljeg organizacionog modela kako bi se odgovorilo povećanom obimu rada i obavezama.

Organizaciona šema je obuhvatila postojeće sektore oba ministarstava i formirana su dva nova sektora.Formiranjem novog Sektora za informatiku i analitičko – statističke poslove ojačano je elektronsko poslovanje, a ustanovljavanjem Sektora za tržište rada i zapošljavanje, stvorili su se uslovi za kvalitetnije uređivanje i praćenje pitanja zapošljavanja u skladu sa EU standardima.

Osnovani su Odsjek za regulatornu kontrolu izvora jonizujućeg zračenja i Odjeljenje za evropske integracije, sa zadacima koordinacije i usklađivanja normative sa propisima EU u cilju odgovora obavezama koje proističu iz Sporazuma o stablizaciji i pridruživanju EU.

Rad ovog ministarstva u izvještajnom periodu karakterišu intezivne aktivnosti na donošenju niza propisa i implementaciji reformskih zakona u osjetljivim segmentima društva, kao što su rad, zdravstvo, zapošljavanje i socijalna zaštita, pri čemu su sve organizacione cjeline u ovom izvještajnom periodu nastojale da realizuju programske aktivnosti i u tome u većoj mjeri uspjele.

3

2. IZVJEŠTAJI

2.1. Sektor za upravljanje zdravstvom

I u ovom periodu nastavljeni su ukupni napori Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja, na kreiranju i izgradnji crnogorskog zdravstva, kao nezavisnog, održivog i savremenog sistema, koji je optimalan u pogledu pružanja zdravstvenih usluga građanima Crne Gore.

U okviru Projekta „Unaprijeđenja sistema zdravstva“, te reforme primarne zdravstvene zaštite, kao segmenta tog projekta, čije se okončanje očekuje do kraja 2008. godine, sprovedene su i restrukturalne promjene u stomatološkoj zdravstvenoj djelatnosti. U okviru navedenih promjena, stomatološku zdravstvenu zaštitu pružaju izabrani doktori stomatologije, kao privatnici na osnovu ugovora o zakupu, prostora i opreme sa domovima zdravlja i ugovora sa Republičkim fondom za zdravstveno osiguranje, o obezbjeđivanju Paketa usluga iz obaveznog zdravstvenog osiguranja.

Ovo su suštinske promjene u načinu obezbjeđivanja tog vida zdravstvene zaštite, koje za očekivani rezultat, imaju pružanje građanima dostupne, efikasne i kvalitetne, za državu i isplative stomatološke zdravstvene zaštite. Pretpostavka za ulazak u ovaj proces je bila izrada Programa ostvarivanja prava zaposlenih u stomatologiji u okviru domova zdravlja, koji se oslanja na Program rješavanja statusa zaposlenih za čijim radom je prestala potreba u procesu restrukturalnih promjena u stomatološkoj zdravstvenoj djelatnosti zdravstvenih ustanova čiji je osnivač Republika, koje je ovo ministarstvo sačinilo u saradnji sa Republičkim fondom za zdravstveno osiguranje. Takođe, shodno Zaključku Vlade, Ministarstvo je u saradnji sa Ministarstvom finansija, Ministarstvom prosvjete i nauke i Republičkim fondom za zdravstveno osiguranje, donijelo Pravilnik o uslovima davanja u zakup prostora, opreme i drugih sredstava neophodnih za obavljanje stomatološke djelatnosti („Sl. list CG“, br. 11/07), kao i Pravilnik o kriterijumima za zaključivanje ugovora sa davaocima stomatoloških usluga i načinu plaćanja zdravstvenih usluga iz oblasti prevencije i liječenja bolesti usta i zuba („Sl. list CG“, br. 10/07).

Radi stvaranja uslova za uspostavljanje institucije izabranog doktora, nastavljena je edukacija timova izabranih doktora. Namjera je da se unaprijede teorijska znanja i praktične vještine za pružanje kvalitetnijih zdravstvenih usluga definisanih osnovnim paketom. Takođe započete su aktivnosti na drugom nivou realizacije procesa edukacije za potrebe pune implementacije reformskog modela organizacije koji se ogleda kroz uvođenje predmeta „Porodična medicina“ na dodiplomski nivo nastave, kao i uvođenje specijalizacije porodične medicine. Nastavljene su aktivnosti započete na adaptaciji i rekonstrukciji domova zdravlja, kako bi se stvorile sve pretpostavke da koncept izabranog doktora zaživi u punom obimu, i u ovom periodu otvoren je adaptirani punkt Doma zdravlja u Bloku V.

U okviru Projekta „Opremanje javnih zdravstvenih ustanova u Crnoj Gori“, realizovana je donacija Japana, koja inače predstavlja najveću do sada donaciju u zdravstvu. Radi realizacije ove donacije, adaptiran je i prilagođen prostor u Opštoj bolnici Nikšić, Kotor i

4

Kliničkom centru Crne Gore. Organizacija IRD donirala je opremu za dijalizu za potrebe Opšte bolnice Pljevlja, u vrijednosti od 120.000,00€.

Započeta je adaptacija centara za transfuziju pri opštim bolnicama Pljevlja, Berane i Bijelo Polje, koje aktivnosti u okviru kapitalnog budžeta, prati Direkcija za javne nabavke, a u okviru kapitalnog budžeta započeta je rekonstrukcija dijela Instituta za javno zdravlje.

U ovom periodu nastavljena je realizacija aktivnosti utvrđenih Strategijom borbe protiv HIV/AIDS-a i Projektom Globalnog fonda, koje se prvenstveno odnose na intenzivan rad s mladima, rad sa populacionim grupama u riziku, rad u savjetovalištu i dr.

Usvojena je Strategija i akcioni plan za borbu protiv tuberkuloze.

Radi poboljšanja položaja zaposlenih u ustanovama zdravstvene i socijalne djelatnosti potpisan je Granski kolektivni ugovor za zdravstvenu i socijalnu djelatnost („Sl. list CG“, br. 16/06) kojim su zarade zaposlenih u ovoj oblasti uvećane za 30%.

Osnovana je Uprava za lijekove i medicinska sredstva, čime su stvorene pretpostavke da Uprava preuzme upravne i sa njima povezane stručne poslove, koji se odnose na proizvodnju i promet lijekova i medicinskih sredstava, a građanima omogući snabdijevanje sigurnim, kvalitetnim i bezbjednim lijekovima i medicinskim sredstvima

U toku izvještajnog perioda nastavljena je normativna djelatnost i donjet je Zakon o obezbjeđivanju krvi („Sl. list CG“, br. 11/07), koji je usaglašen sa Direktivom 2002/98EC, kojim su u oblasti transfuzione zdravstvene djelatnosti postavljeni standardi zaštite zdravlja, koji odgovaraju najvišim evropskim standardima, i predstavlja korak ka regionalnoj harmonizaciji u ovoj oblasti.

Takođe su donešeni i podzakonski akti:

Pravilnik o bližim uslovima za izdavanje dozvola za stavljanje lijeka u promet Pravilnik o visini naknade i plaćanju troškova u postupku izdavanja dozvola, sertifikata i

odobrenja za proizvodnju i promet lijekova (“Sl. list RCG”, br. 80/06)

Pravilnik o kriterijumima za zaključivanje ugovora o pružanju zdravstvenih usluga i načinu plaćanja zdravstvenih usluga na primarnom nivou zdravstvene zaštite („Sl. list RCG“, br. 44/07),

Pravilnik o načinu prijavljivanja zaraznih bolesti, bolničkih infekcija, stanja i smrti oboljelih od zaraznih bolesti („Sl. list CG, br. 45/07),

Pravilnik o uslovima koje moraju da ispunjavaju apoteke u pogledu prostora, potrebnog kadra i medicinsko – tehničke opreme („Sl. list RCG“, br. 40/07),

Uredba o kriterijumima za formiranje maksimalnih cijena lijekova („Sl. list RCG“, br. 10/07),

Uredba o snabdijevanju lijekovima i medicinskim sredstvima ("Sl. list RCG", br. 10/07 od 16.02.2007)

Pravilnik o obrascu oznake o zabrani prodaje duvanskih proizvoda licima mlađim od 18 godina života („Sl. list CG“, br. 04/07).

U 2007. godini, ministarstvo je organizovalo polaganje stručnih ispita za 66 zdravstvenih radnika i zdravstvenih saradnika sa visokom školskom spremom i 301 zdravstvenih radnika i zdravstvenih saradnika sa višom i srednjom školskom spremom.

5

U izvještajnom periodu ovom ministarstvu podnijeto je 132 zahtjeva za utvrđivanje ispunjenosti uslova u pogledu prostora, kadra i opreme u zdravstvenim ustanovama, od čega:

za osnivanje i preregistraciju apoteka, zahtjeva za osnivanje ostalih zdravstvenih ustanova, zahtjeva za veledrogerije, prodavnice na veliko i malo medicinskih sredstava, 5 zahtjeva za utvrđivanje uslova za obavljanje poslova dezinsekcije, dezinfekcije i

deratizacije, zahtjeva za slobodan pristup informacijama, zahtjeva za korišćenje rengen aparata

U izvještajnom periodu je postupljeno po 86 zahtjeva.

Saradnja sa Svjetskom zdravstvenom organizacijom

U izvještajnom periodu, potpisan je ugovor sa Svjetskom zdravstvenom organizacijom (BCA 2008-2009. godine), u Beogradu, 16. septembra 2007. godine, kojim je definisana saradnja i utvrđeni prioriteti u razvoju nacionalne farmaceutske politike, obezbjeđivanje krvi, unapređenja prevencije nezaraznih bolesti, mentalnog zdravlja, uključujući zdrave stilove života,

Ukupan procijenjeni budžet za navedene prioritete iznosi 750.000US$.

Svjetska zdravstvena organizacija će nastaviti da pruža podršku prioritetnim aktivnostima uz dodatna sredstva finansiranja ukoliko ista budu dostupna.

Radi realizacije gore navedenih prioriteta u periodu septembar-decembar 2007. godine omogućeni su razni seminari i obuke:

Radionica o ukupnoj studijii dijete, Kairo, 28-31 oktobar 2007, g Treći sastanak o prevenciji nasilja i povređivanja 21-22 novembar 2007.g. Lisabon,

Portugal Evropski ministarski forum – Svi protiv tuberkuloze, Berlin, 22 oktobar 2007. g. Jačanje kapaciteta i usluga za javno zdravlje, Iasi, Rumunija, 27 - 30 Novembar

2007.g. Regionalni trening-radionica o anti-pušačkoj medijskoj kampanji u Jugoistočnoj Evropi,

14-17 decembar 2007.g. Zagreb Pregled međunarodnih zdravstvenih za nacionalne fokal pointe, Kopenhagen, Danska,

23-24 octobar 2007. g. Međunarodni sastanak o pripremljenosti u slučaju pandemije gripa, Ženeva,

Švajcarska, 20-23 novembar 2007.g. Sedamnaesti sastanak Zdravstvene mreže za jugo-istočnu Evropu, Hrvatska, 7-8

decembar 2007.g.

2.2. Sektor za zdravstvenu zaštitu

6

2.2.1. Odsjek za zdravstvenu zaštitu

U izvještajnom periodu odlučujući u drugostepenom upravnom postupku o pravima iz zdravstvenog osiguranja, u postupku po žalbama osiguranika na rješenja Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje donijeto je 336 rješenja. Na traženje Upravnog suda Crne Gore, istom sudu data su 24 odgovora na tužbu.

Postupajući po dostavljenim predstavkama i zahtjevima stranaka, upućeno je 63 dopisa fizičkim i pravnim licima.

U izvještajnom periodu referentni službenik ovog odsjeka je koordinirao rad drugostepene ljekarske komisije ovog ministarstva u februaru, martu, aprilu, maju, junu, julu, avgustu, oktobru i decembru mjesecu u 2007. godini, koja je odlučivala kao organ vještačenja u postupcima po žalbama osiguranika na rješenja Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje.

Rješavanje predmeta prekršajnog postupka u 2007. godini:

1. Broj prenijetih predmeta na početku godine.........................................122. Boj primljenih predmeta u toku godine.................................................833. Ukupan broj predmeta u radu...............................................................954. Broj riješenih predmeta.........................................................................84

Novčano..................41Obustava.................27Odbačaj....................3Opomena................13Ukor........................../Ustup........................./

5. Izrečeno zaštitnih mjeri uz izrečenu kaznu / koje /.................................../6. Ukupan iznos izrečenih novčanih kazni...................................40.193,00 €7. Ukupan iznos izrečenih troškova prekršajnog postupka............4.500,00 €8. Ostalo neriješenih predmeta...................................................................11.

Rješavanje predmeta u izvršnom postupku u 2007. godini

I. IZVRŠNIH ODLUKA:Broj odluka je 69, a iznos novčanih kazni 47.780,50 €

II. IZVRŠENIH ODLUKA:Broj odluka je 49, a iznos novčanih kazni 30.616,50 €

III. NEIZVRŠENO ODLUKA:Broj odluka je 20, a iznos novčanih kazni 17.164,00 €

Kod Centralne banke Crne Gore......................11 Kod Područnih organa......................................9.

IV. ZASTARA................................................................../.

2.2.2. Odsjek za poslove zdravstveno-sanitarne inspekcije

7

U okviru Odsjeka za poslove zdravstveno – sanitarne inspekcije – Sektora zdravstvene zaštite Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja inspekcijski nadzor iz nadležnosti obavljali su sanitarni i zdravstveni inspektori.

Sanitarna inspekcija

U izvještajnom periodu poslove zdravstveno - sanitarnog nadzora obavljalo je 39 sanitarnih inspektora od kojih je 5 inspektora obavljalo samo poslove zdravstvenog nadzora nad uvozom namirnica , p.o.u., otrova, izvora jonizujućih zračenja u medicinske svrhe, kontrolu nad sredstvima i putnicima u međunarodnom saobraćaju, 22 inspektora je obavljalo poslove nadzora u unutrašnjem prometu, dok je 12 inspektora obavljalo i jedne i druge poslove u zavisnosti od obima posla.

U toku ljetnje turističke sezone bio je pojačan rad sanitarnih inspektora u turističkim mjestima. Većina inspektora je u izvještajnom periodu koristila godišnje odmore za prethodnu 2006. godinu. Poslovi i radni zadaci u oblasti sanitarnog nadzora obavljani su preko 8 područnih jedinica i to: PJ Podgorica (Podgorica, Cetinje i Danilovgrad), PJ Nikšić (Nikšić, Plužine i Šavnik), PJ Pljevlja (Pljevlja i Žabljak), PJ Berane (Berane, Plav i Rožaje), PJ Bijelo Polje (B. Polje, Mojkovac i Kolašin), PJ Bar (Bar i Ulcinj), PJ Budva (Budva i Tivat i PJ Herceg Novi (H.Novi i Kotor).

Unutrašnji nadzor

Ukupan broj inspekcijskih nadzora ------------------------------------------------ 13 754 Broj utvrđenih nepravilnosti ---------------------------------------------------------- 3 797 Broj donijetih rješenja, zaključaka i ukazivanja --------------------------------- 6 245 donijeto rješenja o davanju sanitarnih saglasnosti -------- 3.783 - 189 535,09€

o donijeto rješenja i zaključaka o nedavanju sanitarnih saglasnosti --- 16 o donijeto ostalih rješenja, ukazivanja i zaključaka ---------------------- 2.446

Izrečeno mandatnih kazni / broj i iznos/----------------------- 1 329 - 112 584,00€ Podnijeto zahtjeva za pokret. prekrš. postupka --------------------------------------- 28 Izvršeno rješenja i ukazivanja -------------------------------------------------------- 2 233 Riješeno zahtjeva za pokretanje prekršajnog postupka ---------------------------- 25 Podnijeto žalbi Vijeću za prekršaje od strane sanitarnih inspektora ------------- 2 Podneseno žalbi na rješenja inspektora --------------------------------- 1 (1 odbijena)

U izvještajnom periodu izvršeno je 13.754 inspekcijske kontrole. Utvrđeno je 3.797 nepravilnosti što iznosi 27,60 % u odnosu na ukupan broj inspekcijskih kontrola. Vršeni su redovni nadzori objekata iz nadležnosti kao i vanredni po nalogu i zahtjevima ili predstavkama stranaka u cilju izdavanja sanitarnih saglasnosti i preduzimanja mjera radi sprečavanja i suzbijanja zaraznih bolesti, zaštite od buke, komunalnih problema i dr.

Donijeto je 6.245 rješenja, zaključaka i ukazivanja, od toga 3 783 rješenja o izdavanju sanitarnih saglasnosti na lokaciju, projektnu dokumentaciju ili upotrebu objekata, dok kod 16 zahtjeva nije izdata sanitarna saglasnost zbog neispunjavanja sanitarno higijenskih uslova ili nemanja potrebne dokumentacije. Po osnovu troškova postupka naplaćeno je 189 535,09 eura.

Praćenje izvršenja rješenja i ukazivanja inspektori su vršili kontrolnim pregledima ili uvidom u dokumentaciju koju im kontrolisani subjekt stavi na uvid u službenim

8

prostorijama. Prilikom ovih pregleda konstatuje se da je izvršeno 2 229 rješenja i ukazivanja, dok će se kontrola izvršenja preostalih rješenja i ukazivanja izvršiti u narednom periodu.

Izrečeno je 1.329 mandatnih kazni u iznosu od 112 584€, a naplaćeno 1.293 mandatnih kazni u ukupnom iznosu od 107 585€. Mandatne kazne su naplaćivane po osnovu pismenih naloga. Za neuplaćene mandatne kazne podnijeti su zahtjevi za pokretanje prekršajnog postupka.

U 2007.g. je podnijeto 29 zahtjeva za pokretanje prekršajnog postupka od kojih je 25 zahtjeva riješeno.

Od strane sanitarnih inspektora Vijeću za prekršaje podnesene su 2 žalbe na rješenja ovlašćenog službenika za vođenje prekršajnog postupka.U izvještajnom periodu podnesena je 1 žalba MZRSS, kao drugostepenom organu na rješenje sanitarnog inspektora iz PJ Pljevlja, koje je odbijena.

Voda za piće

U izvještajnom periodu svakodnevno je praćena higijenska ispravnost vode za piće, kao i stanje objekata, uređaja i opreme za vodosnabdijevanje. Ovo je rađeno uzimanjem vanrednih i redovnih uzoraka (470) vode za piće za hemijska i mikrobiološka ispitivanja, kao i višekratnim svakodnevnim mjerenjem rezidualnog hlora na točećim mjestima vodovodne mreže.

Od ukupno analiziranih 1074 uzorka, analize su pokazale da je 929 (86,49%) uzoraka ispravno, dok je 145 (13,51%) uzoraka bilo neispravno (sirova voda koja se redovno hloriše prije puštanja u vodovodnu mrežu i uzorci vode u Kotoru i Tivtu zbog povećanja hlorida u ljetnjim mjesecima kada se ova voda ne može koristiti za piće).

Ovoj inspekciji se redovno dostavljaju analize uzoraka vode za piće koje obuhvataju osnovne i periodične preglede iz svih vodovoda na teritoriji Republike od ovlašćenih laboratorija i može se konstatovati da su ispitivani uzorci odgovarali uslovima Pravilnika, osim u manjem broju slučajeva, što se na intervenciju inspektora otklanjalo, i rađene su ponovne analize u što kraćem roku (Podgorica, Cetinje, Danilovgrad).

Namirnice i predmeti opšte upotrebe

Prilikom nadzora nad zdravstvenom ispravnošću namirnica i predmeta opšte upotrebe u proizvodnji i prometu zatečeno je 913,81 kg i 548,27 lit. namirnica, i 4,20 lit. predmeta opšte upotrebe, koja količina je onesposobljena od strane sanitarnih inspektora za dalji promet, zbog isteklog roka za upotrebu ili neispravne deklaracije. Na zahtjev stranaka zbog neispravnosti inspektori su prisustvovali uništenju 27 095,00 kg raznih vrsta namirnica.

Osim vršenja organoleptičkog pregleda i rokova upotrebe hrane, vršeno je i laboratorijsko ispitivanje, kao i uzimanje briseva na stepen čistoće sa opreme i uređaja, a u cilju utvrđivanja održavanja higijene u objektima za proizvodnju i promet (470 uzoraka namirnica, 10 predmeta opšte upotrebe i 3450 briseva).

9

Od ukupno analiziranih 470 uzoraka, analize su pokazale da je 379 (80,638%) uzoraka ispravno, neispravno je bilo 83 uzorka (17,659 %), dok za 8 uzoraka analize nijesu dostavljene u izvještajnom periodu.

Ispitivani uzorci predmeta opšte upotrebe bili su ispravni.

Od analiziranih 3450 briseva na stepen čistoće (uređaji, oprema, ruke osoblja i sl.) 2344 briseva je pokazalo zadovoljavajuću higijenu (67,94%), 1 100 su pokazali neispravnost (31,88%), a analize za 6 (0,173%) briseva nijesu dostavljene inspekciji u izvještajnom periodu.

Najveći broj nepravilnosti zbog kojih su preduzete mjere odnosile su se na zadržavanje na radu lica bez izvršenih zdravstvenih pregleda, zbog nehigijenskog postupanja sa namirnicama u smislu nepravilnog izlaganja prodaji, neobezbjeđenja adekvatnih rashladnih uređaja, neodržavanje higijene uređaja, prostorija i opreme, stavljanje u promet namirnica sa isteklim rokom za upotrebu, sa izmijenjenim organoleptičkim svojstvima, mikrobiološki neispravnih namirnica i nepoštovanje Zakona o ograničavanju upotrebe duvanskih proizvoda i dr.

U izvještajnom periodu pripremljeno je više informacija za medije, pojedinačnih izvještaja, raznih dopisa, raznih mišljenja.

Inspektori su učestvovali u davanju mišljenja – predloga, primjedbi i sugestija na više zakonskih propisa i bili su učesnici seminara i savjetovanja.

Ostvarena je optimalna saradnja sa drugim inspekcijskim službama na republičkom i lokalnom nivou, stručnim institucijama - posebno sa domovima zdravlja, predstavnicima proizvođača, lokalnih vlasti, građana, medija i dr.

Poslovi zdravstvenog nadzora nad uvozom hrane, predmeta opšte upotrebe, otrova, kontrola izotopa, nadzora nad sredstvima i putnicima u međunarodnom saobraćaju i stavljanje pod zdravstveni nadzor putnika

U izvještajnom periodu izvršeno je 18.208 pregleda i to: drumskih vozila, domaćih i stranih brodova, pošiljki otrova, hrane, predmeta opšte upotrebe, kao i zdravstveni pregled 18 208 domaćih i stranih putnika u međunarodnom saobraćaju. Po osnovu podnijetih zahtjeva izvršen je pregled otrova u količini od 1.220.017 kg i odobren uvoz i promet.

Izvršen je zdravstveni pregled raznih vrsta predmeta opšte upotrebe u ukupnoj količini od 45.704.965kg, od koje količine je zabranjen uvoz i promet 3.970 kg, zbog neispunjavanja uslova propisanih važećim zakonskim propisima.

Od ukupne pregledane količine od 173.091.503kg raznih vrsta životnih namirnica, zbog neispunjavanja propisanih uslova zabranjen je uvoz i promet 154.180,60 kg.

Donijeto je 14.788 rješenja o odobravanju uvoza i prometa i 33 rješenja o zabrani uvoza i prometa i uništenju namirnica i predmeta opšte upotrebe.

Takođe su izdate i 62 svjedodžbe o oslobođenju od deratizacije i 1.170 dozvola za slobodan saobraćaj brodova.

10

Prilikom rada sanitarnih inspektora ostvareni su prihodi po osnovu naplate RAT-e, mandatnih kazni i zdravstvenih pregleda u iznosu od 602.317,48 eura.

Zdravstvena inspekcija

Nadzor nad sprovođenjem mnogobrojnih zakonskih propisa u oblasti zdravstvene zaštite, kao i drugih propisa na teritoriji Crne Gore u 2007. godini obavljala su tri zdravstvena inspektora. U izvještajnom periodu izvršeno je 689 inspekcijskih nadzora – redovnih, nadzora po nalogu i kontrolnih pregleda zdravstvenih ustanova (privatnih i javnih).

Utvrđenih nepravilnosti je 281 Ukupno je donijeto 210 rješenja i ukazivanja. Zabranjeno obavljanje djelatnosti u 21 zdravstvenoj ustanovi, a prinudno zatvoreno 28

objekata zdravstvenih ustanova. Podnijeto je 32 zahtjeva za pokretanje prekršajnog postupka.

Nepravilnosti zbog kojih je zabranjeno obavljanje djelatnosti i prinudno zatvaranje objekata zdravstvenim ustanovama odnosile su se na nemanje odgovarajućeg stručnog kadra za rad zdravstvenih ustanova, neposjedovanje rješenja o utvrđivanju uslova u pogledu prostora, kadra i opreme za obavljanje zdravstvene djelatnosti koje donosi Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja.

Ostale utvrđene nepravilnosti odnosile su se na ne obavještavanje Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja o promjeni prostora i kadra za postojeće zdravstvene ustanove, neobezbjeđenje obaveznih zdravstvenih pregleda za lica koja podliježu obaveznom zdravstvenom pregledu u zdravstvenim ustanovama, nevođenje medicinske dokumentacije i dr.

Zbog utvrđenih nepravilnosti inspektori su preduzeli mjere – donijeli rješenja i ukaze za otklanjanje nedostataka, rješenja o zabrani obavljanja djelatnosti, prinudno zatvorili objekte, podnijeli zahtjeve za pokretanje prekršajnog postupka.

2.2.3. Odsjek za regulatornu kontrolu izvora jonizujućeg zračenja

U izvještajnom periodu Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja rješenjem br. o1-1121/3 od 29. 03. 2007. godine formiralo je Privremeno radno tijelo za regulatornu kontrolu izvora zračenja koji se koriste u medicinske svrhe u Crnoj Gori. U sastavu ovog tijela imenovana su 3 službenika ministarstva i 4 spoljna saradnika - eminentna stručnjaka iz ove oblasti.

Privremeno radno tijelo počelo je sa radom u šestom mjesecu 2007. godine, a njegovu okosnicu čini Odsjek za regulatornu kontrolu izvora jonizujućeg zračenja koji je formiran krajem jula 2007. godine, kao posebna organizaciona jedinica u Sektoru zdravstvene zaštite ovog ministarstva.

11

U ovom Odsjeku zaposlena su 2 službenika koji su istovremeno i članovi Privremenog radnog tijela. Prve aktivnosti Privremenog radnog tijela a time i ovog Odsjeka bile su u pravcu stvaranja tehničkih predisposicija za dalji rad.

Navažniji rezultat tih aktivnosti su ovlašćenja data pravnim licima za vršenje mjerenja radi procjene stepena izloženosti jonizujućim zračenjima lica koja rade sa izvorima jonizujućih zračenja ili su u toku rada izložena dejstvu jonizujućih zračenja, pacijenata i stanovništva i to:

1. Prirodnomatematičkom fakultetu Univerziteta Crne Gore u Podgorici za vršenje dozimetrijskih mjerenja i kontrolu radne sredine, bez dozimetrijske kontrole neutronskih izvora jonizujućih zračenja i dozimetrijske kontrole niskoenergetskih beta aktivnih izvora jonizujućih zračenja, za vršenje mjerenja radi sprovođenja programa osiguranja i kontrole kvaliteta samo u oblasti rendgen dijagnostike, i za projektovanje mjera zaštite od jonizujućih zračenja.

2. JU Centar za ekotoksikološka ispitivanja Crne Gore za vršenje dozimetrijskih mjerenja i kontrolu radne sredine, za mjerenje stepena individualnog spoljašnjeg izlaganja profesionalno izloženih lica (lična dozimetrijska kontrola), za mjerenje radi sprovođenja programa osiguranja i kontrole kvaliteta, i za projektovanje mjera zaštite od jonizujućih zračenja.

Nadalje, Odsjek za regulatornu kontrolu radio je na poslovima notifikacije i registracije izvora zračenja koji se koriste u medicinske svrhe i lica koja rade sa tim izvorima. Do kraja 2007. godine prikupljeni su podaci (evidencione liste) za 120 izvora zračenja koji se koriste kod 40 zdravstvenih ustanova.

Takođe, ministarstvu se obratilo 26 zdravstvenih ustanova sa zahtjevom za dobijanje rješenja za korišćenje izvora jonizujućeg zračenja saglasno zakonskim propisima. Ovi zahtjevi po pravilu nijesu bili kompletni, nedostajala su uvjerenja o zdravstvenom stanju lica koja rade sa izvorima zračenja, iz razloga što u Crnoj Gori nije bilo ustanove koja bi na odgovarajući način mogla da obavlja poslove biodozimetrijskog mjerenja individualnog izlaganja jonizujućim zračenjima.

Međutim, preduzete su sve aktivnosti i ovaj problem je prevaziđen na taj način što je za vršenje zdravstvenih pregleda profesionalno izloženih lica koja rade sa izvorima zračenja ovlašćena JZU Dom zdravlja – Podgorica koji je osposobljen za sve medicinske preglede profesionalno izloženih lica izvorima zračenja, osim za genetička ispitivanja (kariotip i binuklearni limfociti). Za vršenje ovih pregleda JZU Dom zdravlja – Podgorica zaključila je Ugovor o poslovnoj saradnji sa Institutom za medicinu rada i radiološku zaštitu dr „Dragomir Karajović“ – Beograd.

Shodno navedenom, stvorena je sva neophodna infrastruktura, tehnički i medicinski uslovi za izdavanje zdravstvenim ustanovama rješenja za korišćenje izvora zračenja. Do kraja 2007. godine, 3 zdravstvene ustanove dobile su ova rješenja za 6 izvora jonizujućeg zračenja – rendgen aparata.

Isto tako, u ovom periodu vođena je kontinuirana, složena i stručna komunikacija sa Međunarodnom agencijom za atomsku energiju iz Beča koja je informisana o svim aktivnostima Privremenog radnog tijela za regulatornu kontrolu izvora zračenja koji se koriste u medicinske svrhe.

12

U toku 2007.godine, održani su radni sastanci:

sa g. Licien Cecille, IPA koordinatorom za nuklearna pitanja, dana 18. 10. 2007. godina. – Tematika: Programi EU koji se odnose na regionalne projekte iz nuklearne bezbijednosti ;

sa g. E.H. Zubizarretom, ekspertom IAEA za onkologiju-odjeljenje za ljudsko zdravlje, dana 01.11.2007. godine. - Tematika: a) Country Programme Framework (nacionalni okvirni program), b) Strategija razvoja zdravstva-radiologije i onkologije za narednih 5 do 7 godina.

sa g. Mikiko Sawanishi, Programme Management Officer IAEA, dana 13.11.2007. godine. - Tematika: a) Country Programme Framework, b) Zaštita od zračenja i bezbijednost izvora zračenja i privremeno radno tijelo za regulatornu kontrolu izvora zračenja koji se koriste u medicinske svrhe.

Privremeno radno tijelo održalo je četri radna satanka na kojim je razmotrena kompletna problematika vezana za rad ovog tijela. Razmatrani su izvještaji o radu privremenog radnog tijela, ovlašćenih pravnih lica za vršenje dozimetrijskog mjerenja (PMF I JU CETI) i JZU Dom zdravlja-Podgorica, o čemu su sačinjeni zapisnici, izvještaji, zaključci …

2.3. Sektor za radne odnose

U nadležnosti ovog sektora su poslovi iz oblasti radnih odnosa sa stanovišta normativne djelatnosti, inspekcijski nadzor nad primjenom propisa iz oblasti rada i zaštite na radu, vodjenja upravnog i prekršajnog postupka, vodjenja registra (sindikalnih organizacija, reprezentativnih udruženja poslodavaca), kolektivnih ugovora, kao i ostvarivanje prava zaposlenih koji su proglašeni tehnološkim viškom i drugi poslovi iz ove oblasti u okviru medjunarodne saradanje.

1. Ovaj sektor je u normativnoj djelatnosti izradio tekstove predloga sljedećih zakona: Zakon o socijalnom savjetu i Zakon o mirnom rješavanju radnih sporova, koji su u Skupštini Crne Gore usvojeni u decembru 2007. godine.

2. U okviru reforme radnog zakonodavstva vodjene su aktivnosti na pripremi Nacrta novog zakona o radu kako bi se odnosi u radnom zakonodavstvu uredili na fleksibilniji način radi efikasnijeg zapošljavanja na tržištu rada i ukidanja odredjenih biznis barijera u skladu sa propisima EU. O Nacrtu zakona o radu je provedena javna rasprava u novembru i decembru mjesecu 2007. godine. Ovaj projektni zadatak se programski nastavlja u 2008. godini i njegovo procesuiranje u skupštinsku proceduru planirano je za drugi kvartal te godine.

3. U saradnji sa Sektorom za zdravstvenu zaštitu, Sektorom za socijalnu i dječju zaštitu i Fondom zdravstva uradjen je tekst o izmjenama i dopunama Granskog kolektivnog ugovora za zdravstvenu i socijalnu djelatnost.

4. Za ovaj izvještajni period uradjena su 54 mišljenja povodom tumačenja Zakona o radu i drugih propisa iz ove oblasti.

5. U postupku registracije kolektivnih ugovora, registrovano je pet granskih kolektivnih ugovora, na osnovu kojih su donijeta rješenja i to:

13

granski kolektivni ugovor o izmjenama i dopunama granskog kolektivnog ugovora za oblast prosvjere, br. 1-07

granski kolektivni ugovor učeničkog i studentskog standarda, broj 2-07 granski kolektivni ugovor o izmjenama i dopunama granskog kolektivnog ugovora za

zdravstvenu i socijalnu djelatnost, broj 3-07 granski kolektivni ugovor o izmjenama i dopunama granskog kolektivnog ugovora za

oblast prosvjete, broj 4-07 granski kolektivni ugovor o izmjenama i dopunama granskog kolektivnog ugovora za

oblast kulture, broj 5-07

6. U Sektoru za radne odnose vodi se postupak registracije sindikalnih organizacija i svih promjena podataka koji su upisni u registar sindikalnih organizacija. U 2007. godini podnijeto je 155 zahtjeva sindikalnih organizacija na osnovu kojih je izvršena registracija 42 sindikalne organizacije i odlučeno o 113 zahtjeva za izmjenu podataka upisanih u registar kod ovog ministarstva. Na osnovu navedenih zahtjeva izdate su 152 potvrde. Tri zahtjeva za upis promjene u registar su odbijena i to jedan rješenjem, a dva zaključkom.

Povodom jednog predmeta se vodi upravni spor po tužbi sindikalne organizacije na osnovu koje je podnijet odgovor na tužbu.

7. U drugostepenom postupku rješava se po žalbama na rješenja inspekcije rada, kao i na rješenja prvostepenih organa donijetih na osnovu Zakona o slobodnom pristupu informacijama.

U navedenom periodu izjavljeno je 38 žalbi, po kojima je donešeno 35 rješenja, od kojih je 19 rješenja prvostepenog organa poništeno ili vraćeno na ponovni postupak, dok je 16 žalbi odbijeno. U toku je postupak odlučivanja po tri žalbe. U upravnom sporu učestvovano je na tri javne rasprave kod Upravnog suda.

8. Za navedeni izvještajni period Ministarstvo zdravlja, rada i socjialnog staranja je, u skladu sa postupkom realizacije prestrurkturiranja preduzeća i raspoloživih sredstava predvidjenih Budžetom CG, izvršilo uplatu sredstava za sljedeće namjene: otpremninu za zaposlene za čijim je radom prestala potreba (tehnološki višak) u

sektoru privrede za 278 zaposlenih u iznosu od 540.625,90 eura i za 67 zaposlenih u javnom sektoru u iznosu od 126.033,70 eura, odnosno ukupno za 345 zaposlenih u iznosu od 666. 659,60 eura

za zaposlene u preduzećima kod kojih je prisutno višemjesečno kašnjenje u isplati zarada, dodijeljene su jednokratne pomoći (100,00 e) po zaposlenom u cilju poboljšanja socijalnog položaja zaposlenih i to za 24.664 zaposlenih u ukupnom iznosu od 246.400,00 eura

izvršena je uplata doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje za preduzeća koja se nalaze u postupku privatizacije, a kod kojih je prisutno višegodišnje kašnjenje uplate ovih doprinosa i isti su uplaćeni u iznosu od 1.137.624,88 eura.

9. Nadzor nad primjenom radnog zakonodavstva, vrši Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja preko inspekcije rada (inspekcija rada i inspekcija zaštite na radu).

Rezultati rada i preduzete mjere za ovaj izvještajni period su: broj inspekcijskih kontrola .............................................. 10.018 broj ukazivanja-ostavljeni rok ......................................... 2.108 broj neprvilnosti ............................................................... 5.161 broj izrečenih mandatnih kazni ....................................... 1.481

14

iznos naplaćenih mandatnih kazni ................................ 164.010,00€ broj donijetih rješenja ...................................................... 1.089 broj zabrana rada ............................................................ 468 broj zahtjeva za intervenciju............................................. 500 broj podnijetih zahtjeva za pokretanje prekr.postupka.... 202 iznos uplaćenih doprinosa ........................................ 2.545.981,86€ broj uviđaja teških povreda na radu ............................... 44 broj zaključaka o kažnjavanju ........................................ 43 iznos kažnjavanja zaključkom ....................................... 57.250,00€

10. U prekršajnom postupku, na početku izvještajnog perioda, prenijeta su 644 predmeta iz 2005/06 godine dok je u 2007. godini primljeno 126 zahtjeva za pokretanje prekršajnog postuka od strane inspektora rada i inspektora zaštite na radu.

U izvještajnom periodu riješena su 423 predmeta, tako da je ostalo u radu 347 predmeta. Ostali broj predmeta je u postupku.

11. Na osnovu inicijative pokrenute iz Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja, a preko Ministarstva inostranih poslova, Crna Gora je uručila pismo generalnom direktoru Medjunarodne organizacije rada i tim činom, kao 179 država u svijetu, postala punopravan član te organizacije. Od tog momenta Crna Gora je preuzela sva prava ali i obaveze koje proističu iz članstva, pa samim tim i obavezu, da ratifikuje konvencije MOR-a.

Generalna konferencija predstavnika zemalja članica održava svoja zasijedanja najmanje jedanput godišnje, pa je 96-ta Medjunarodna konferencija rada održana u junu mjesecu 2007. godine. Značaj ove konferencije, sa stanovišta Crne Gore, je u tome što je država Crna Gora ovom prilikom putem sukcesije izvršila preuzimanje konvencija MOR-a čime je i zvanično preuzela obavezu njihove implementacije. U pitanju su 69 konvencija MOR-a kojih je bila potpisnik Državna zajednica Srbija i Crna Gora, a instrument o sukcesiji je 12. juna 2007. godine generalnom direktoru MOR-a uručio ministar doc. dr Miodrag Radunović. Crna Gora se odlučila za ovaj model kao najprihvatljiviji način rješavanja ovog pitanja, nakon razmatranja na okruglom stolu koji je u maju mjesecu 2007. godine organizovalo Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja u saradnji sa Medjunarodnom organizacijom rada – podkancelarijom u Bukureštu, a u radu okruglog stola su učestvovali predstavnici socijalnih partnera.

Takodje je na ovoj konferenciji pripremljen i uručen instrument pristupanja amandmanu iz 1976.godine na Ustav MOR-a, koji reguliše pitanje abrogacije (eliminisanje) zastarjelih konvencija koje praktički više ne obavezuju, jer su naknadno donijete konvencije preuzele njihovu materiju. Ovom amandmanu je pristupilo više od 100 zemalja članica, od kojih sve članice EU, (da bi stupio na snagu potrebno je pristupanje 120 država članica), a od država bivše Jugoslavije jedino je Crna Gora pristupila ovom amandmanu.

15

2.4. Sektor za tržište rada i zapošljavanje

U nadležnosti ovog sektora su poslovi iz oblasti definisanja, unapređivanja i praćenja politike zapošljavanja, održavanja zaposlenosti, stimulisanje i podrške obrazovanja odraslih, sistem nacionalnih kvalifikacija-certifikatnog sistema i propisa u formi pripreme nacrta i predloga. Učestvuje u izradi, sprovođenju, praćenju, kontroli i izvještavanju po pitanju Nacionalne politike tržišta rada i zapošljavanja i programa aktivne politike zapošljavanja, u skladu sa Strategijom zapošljavanja.

Ostvaruje se funkcionalna saradnja sa Zavodom za zapošljavanjem Crne Gore.

1. Strateška dokumenta:Pripremljena za usvajanje i usvojena: (I kvartal) Nacionalna strategija zapošljavanja za period 2007-2010. godine Nacionalni akcioni plan zapošljavanja 2007-2008. godine Program aktivne politike zapošljavanja 2006/2007. godinu.

U okviru CARDS Projekta «Reforma tržišta rada i razvoj radne snage» finansiran od strane EU, kojim upravlja Evropska agencija za rekonstrukciju, a sprovodi ga WYG International, pripremljena je «Nacionalna strategija zapošljavanja i razvoja ljudskih resursa za period 2007-2011. godine (ažurirana verzija).

Takođe u okviru okviru CARDS Projekta «Reforma tržišta rada i razvoj radne snage» koji je počeo da se realizuje u novembru 2006. godine, a završava se u septembru 2008. godine prioritetan cilj je bio unapređenje vještina i sposobnosti službenika Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja, kao i institucija nadležnih za poslove tržišta rada i zapošljavanja (Zavod za zapošljavanje Crne Gore i Zavod za statistiku Crne Gore - Monstat), kreiranje vizije o ulaganju u razvoj ljudskih resursa, kao i učenje o preduzetništvu.

Od novembra 2006. do danas, službenici su kroz svakodnevni rad sa ekspertima, obukama, studijskim posjetama i dr. pripremani da samostalno učestvuju u izradi strateških dokumenata, da koriste informacije i podatke vezane za tržište rada i zapošljavanje.Takođe, službenici su upoznati sa upravljanjem procesom izrade projekata (Project cycle menagement) i njihovo iskustvo je obogaćeno za još mnoga druga znanja i sposobnosti.

Takođe je pokrenut Projekt fiš IPA 2008 „Reforma tržišta rada i razvoj radne snage” u saradnji sa ekspertima ETF-a i predstavnicima relevantnih organizacija i institucija, socijalnih partnera, NVO sektora i dr. Zajedno je razvijen predlog projekta, kojim su prepoznata tri prioriteta budućeg djelovanja: dalji razvoj administrativnih kapaciteta i institucija tržišta rada i zapošljavanja, razvoj lokalnih partnerstava za sprovođenje aktivnih mjera zapošljavanja i stručno obrazovanje i savjetovanje. Predlog Projekta je dostavljen predstavnicima Evropske komisije na razmatranje.

2. Pripremljeni zakoni i uredbe: Zakon o zapošljavanju i radu stranaca, koji je usvojen u I kvartalu 2008.g; Zakon o radnom osposobljavanju i zapošljavanju lica sa invaliditetom. Sada se radi

inovirani tekst u skladu sa primjedbama Ministarstva finansija;

16

Zakon o nacionalnim i stručnim kvalifikacijam obrađen je sa Ministarstvom prosjvete i nauke, i u postupku je javne rasprave;

Uredba o poreskim olakšicama za zapošljavanje određenih kategorija nezaposlenih lica, koja je usvojena u II kvartalu.

3. Pripremljena i usvojena: (IV kvartal) Analiza nezaposlenosti u Crnoj Gori – sa posebnim osvrtom na strukturnu

neusklađenost ponude i tražnje na tržištu rada, koja je urađena u saradnji sa Zavodom za zapošljavanje Crne Gore.

4. Na planu međunarodnih relacija, pokrenuta je inicijativa za zaključenje sporazuma o detašmanu sa Republikom Njemačkom i procesuirane su radnje na postizanju dogovora u vezi sa podjelom kvota te postignut sporazum sa Republikom Srbijom-Ministarstvom ekonomije i regionalnog razvoja o podjeli kvota na 83% kontigenta kvota za Republiku Srbiju i 17% Crnoj Gori. U vezi sa navedenim 08.10.2007. godine potpisan je Protokol saglasnosti o podjeli kvota detaširanih radnika između ministra zdravlja, rada i socijalnog staranja Vlade Crne Gore doc.dr.Miodraga Radunovića s jedne strane i ministra ekonomije i regionalnog razvoja Vlade Republike Srbije Mlađana Dinkića, s druge strane. Primjerci ovog Protokola, na crnogorskom i srpskom jeziku, dostavljeni su Predstavništvu Crne Gore u Njemačkoj, radi njihovog prosleđivanja Saveznom ministarstvu rada S.R. Njemačke.

Nadalje, Ministarstvo zdravlja rada i socijalnog staranja je u okviru Bukureštanskog procesa a u cilju promovisanja regionalne saradnje u oblasti politike zapošljavanja i u oblasti socijalne politike organizovalo i bilo domaćin 3. Ministarske konferencije o zapošljavanju i socijalnoj politici u Jugoistočnoj Evropi, koja je održana u Budvi, 25-26 oktobar 2007. godine. Učesnici su bili ministri i njihovi pomoćnici/državni sekretari Albanije, BiH, Bugarske,Belgije, Hrvatske, Moldavije, Makedonije, Rumunije, Srbije, UNMIK-a Kosovo kao i predstavnici međunarodne zajednice i to Evropske komisije-komesar V. Špidla, Pakta stabilnosti-E. Busek, Savjeta Evrope-A. Vladičenko,MOR -a A. Nesporova.

2.5. Sektor za penzijsko i invalidsko osiguranje i boračku i invalidsku zaštitu

2.5.1. Odsjek za penzijsko i invalidsko osiguranje

Aktivnosti koje se odnose na dalju reformu penzijskog sistema

Skupština Republike Crne Gore donijela je Zakon o dobrovoljnim penzijskim fondovima, koji je objavljen u Službenom listu Republike Crne Gore 22. decembra 2006. godine, čime su se stvorili uslovi za realizaciju konkretnih aktivnosti koje se odnose na planirane obaveze Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja na implementaciji ovog Zakona. Zakon je stupio na snagu 31. decembra 2006. godine a primjenjuje se od oktobra 2007. godine, kada su objavljeni podzakonski akti koje je usvojila Komisija za hartije od vrijednosti.

17

Radi usaglašavanja pojedinih odredbi Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju sa državno pravnim statusom Republike Crne Gore i odredbama drugih zakona u dijelu koje se odnosi na penzijsko i invalidsko osiguranje vojnih osiguranika sa prebivalištem u Republici Crnoj Gori izvršene su njegove izmjene i dopune. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju Skupština Republike Crne Gore usvojila je 27. jula 2007. godine, čime je obezbijeđeno da su osiguranici na penzijsko i invalidsko osiguranje u smislu ovog zakona i profesionalna vojna lica na službi u Vojsci Crne Gore.

Zbog izvršenih izmjena i dopuna Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, da bi se predvidjela sredstva koja će se iz budžeta Republike obezbjeđivati za korisnike koji su pravo ostvarili po vojnim propisima, izvršena je i dopuna Uredbe o načinu obračuna i utvrđivanju visine sredstava koja se iz budžeta Republike obezbjeđuju Republičkom fondu penzijskog i invalidskog osiguranja.

U cilju razrješenja problema koji postoje u primjeni člana 217 Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju Vlada je usvojila Uredbu o dostavljanju prijava podataka za utvrdjivanje staža osiguranja, zarade i naknade zarade koje služe za utvrdjivanje godišnjeg ličnog koeficijenta i visine uplaćenog doprinosa za osiguranike zaposlene Republičkom fondu penzijskog i invalidskog osiguranja i njenim donošenjem je omogućeno da Fond PIO, zaprima i kontroliše M-4 prijave za 2005, 2006. i 2007. godinu, odnosno do stvaranja uslova za primjenu propisa o objedinjenoj registraciji i sistemu izvještavanja o obračunu i naplati poreza i doprinosa, sprovodeći odgovarajući postupak, u skladu sa Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju.

Sa Ministarstvom finansija i Fondom penzijskog i invalidskog osiguranja predstavnici ovog ministarstva su učestvovali u pripremi Nacrta zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje koji je Vlada usvojila 26. jula 2007. godine. Skupština Crne Gore je 29. novembra 2007. godine donijela Zakon o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje kojim je izvršeno uspostavljanja jedinstvenog sistema finansiranja obaveznog socijalnog osiguranja u Republici i objedinjavanje sva tri oblika doprinosa (za penzijsko i invalidsko osiguranje, zdravstveno osiguranje i osiguranje od nezaposlenosti) kao i ujednačavanje osnovnih rješenja u pogledu obveznika, osnovica i rokova za plaćanje doprinosa. Takođe je ovim zakonom je izvršeno postepeno smanjenje stopa doprinosa za obavezno socijalno osiguranje do 1. januara 2010. godine.

Informacije – analize:

1. Na osnovu Programa rada Vlade Republike Crne Gore za 2007. godinu, proistekla je obaveza donošenja: Informacije o planiranim racionalizacijama Fonda penzijskog i invalidskog osiguranja za

period januar - septembar 2007. godine koju je Vlada usvojila usvojila u septembru 2007. godine. Mjere racionalizacije predstavljaju aktivnosti na reformi samog sistema penzijskog osiguranja jer su usmjerene na obezbjedjenje veće racionalnosti, efikasnosti i finansijske samoodrživosti. U sklopu ukupnih reformskih aktivnosti na reorganizaciji Stručne službe Fonda i implementaciji novih poslovnih procesa Republički fond penzijskog i invalidskog osiguranja kontinuirano sprovodi mjere interne ekonomije u cilju racionalizacije.

Informacije o realizaciji projekta penzijske reforme koju je Vlada usvojila usvojila u septembru 2007. godine. Usvajanjem novog Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju u septembru 2003. godine i njegovom primjenom od 1. januara 2004. godine učinjen je prvi korak ka finansijskoj održivosti ovog sistema i izvršena prva faza

18

penzijske reforme. Penzijska reforma započeta reformom sistema tekućeg finansiranja (I stuba), nastavljena je u pravcu primjene trostubnog modela penzijskog sistema, tj. III stuba penzijskog osiguranja.

U saradnji sa Ministarstvom finansija, Poreskom upravom i Fondom PIO pripremane su analize naplate izvornih prihoda Fonda PIO kojima su prikazani ostvareni prihodi Fonda PIO od doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje i predlagane mjere i aktivnosti organa zaduženih za kontrolu i naplatu javnih prihoda i Ministarstva zdravlja rada i socijalnog staranja (inspekcije rada), kako bi se u okviru zakonom utvrđenih nadležnosti i u narednom periodu obezbijedila efikasnija naplata doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje.

2. U cilju informisanja Vlade o sporu po tužbi Saveza udruženja penzionera Crne Gore zbog neuskladjivanja penzija za period jul 2002 – decembar 2003. godine, poboljšanju materijalnog položaja penzionera i stvaranju institucionalnog okvira za rad dobrovoljnih penzionih fondova, pripremljene su: Informacija o sporu po tužbi Saveza udruženja penzionera Crne Gore protiv Države

Crne Gore i Fonda penzijskog i invalidskog osiguranja zbog neusklađivanja penzija u periodu jul 2002. godine - decembar 2003. godine i predlogu za njegovo rješavanje koju je Vlada razmotrila i prihvatila na sjednici od 6. decembra 2007. godine.

U saradnji sa Udruženjem penzionera Crne Gore i Fondom penzijskog i invalidskog osiguranja utvrdjen je Program pomoći na poboljšanju materijalnog položaja penzionera u 2008. godini, dok je sa Ministarstvom poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva definisan plan nabavke i isporuke jagnjećeg mesa - zimnice penzionerima po regresiranim cijenama.

Informacija o realizaciji mjera za uspostavljanje i funkcionisanje institucionalnog okvira za rad dobrovoljnih penzionih fondova, koju je ovo ministarstvo pripremilo u saradnji sa Komisijom za hartije od vrijednosti, u skladu sa Zaključkom br. 10 Vlade Republike Crne Gore sa sjednice od 1. novembra 2007. godine.

3. U cilju praćenja realizacije Projekta investiranja u administraciju penzijskog sistema Crne Gore: U periodu od 22-26. januara 2007. godine, misija Svjetske banke je izvršila

dvogodišnju superviziju Projekta Investiranje u administraciju penzijskog sistema, u okviru koje su prezentirani dvogodišnji izvještaji koje je ovo ministarstvo pripremilo za treću komponentu Projekta Svetske banke Razvoj i prestrukturiranje kapaciteta za penzijsku politiku. U izvještaju Svjetske banke koji je dostavljen nakon izvršene nadzorne misije, ocijenjeno je da je u realizaciji komponente koja se odnosi na ovo ministarstvo, postignut značajan progres u implementaciji utvrđenih obaveza.

Oktobra mjeseca 2007. godine, Svjetska banka je izvršila redovnu posjetu ovom ministarstvu, u okviru koje je izvršena ocjena uspješnosti realizacije Projekta penzijske reforme. Takodje, dogovorene su i buduće aktivnosti za period oktobar 2007 – septembar 2008. godine, koje su nakon toga zvanično proslijedjene Svjetskoj banci, zajedno sa procijenjenim troškovima za realizaciju.

Ostale aktivnosti:

Priprema odgovora i stručnih mišljenja u vezi stanja i primjene propisa iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja Vladi, državnom tužiocu, Ustavnom sudu, Ombudsmanu, Republičkom fondu PIO i drugim institucijama i pojedincima, kao i pripremanje odgovora na poslanička pitanja poslanika u Skupštini Crne Gore, saopštenja za javnost, i sl.

Prijem predstavnika Udruženja vojnih penzionera.

19

Priprema mišljena i konsultacija sa vještacima Ekonomskog fakulteta u vezi sa postupkom koji se vodi kod suda po tužbi Udruženja penzionera Crne Gore za naknadu štete zbog neusklađivanja penzija za period jul 2002.-decembar 2003. godine.

Analiza starosnih penzija radnika unutrašnjih poslova ostvarenih od 1965. godine do 31.12.2003.godine, Informacija radi potpunijeg sagledavanja osnovanosti zahtjeva predstavnika penzionisanih radnika organa unutrašnjih poslova koji su pravo na starosnu penziju ostvarili 1989. i 1990. godine i posljedicama eventualnog prihvatanja inicijative za izmjenu i dopunu Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, mišljenje Predsjedniku Vlade i Predsjedniku Republike u vezi sa tim zahtjevom.

Učešće u radu Skupštinskih radnih tijela u vezi potvrđivanja Sporazuma o socijalnom osiguranju između Republike Crne Gore i Republike Srbije, Upravnog odbora RF PIO i Statističkog savjeta.

Koordinacija sa Drugostepenom invalidskom komisijom u vezi ocjene radne sposobnosti radnika Željezare - Nikšić.

Učešće u definisanju aktivnosti Statističkog savjeta za 2007. godinu. Priprema Pravilnika o obrazovanju i načinu rada Drugostepene invalidske komisije. Shodno zaključcima Vlade kao i zaključcima tripartitnih grupa formiranih od

predstavnika Vlade, preduzeća i Sindikata u prethodnom periodu nastavljene su aktivnosti na povezivanju staža odnosno uplati doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje za jedan broj zaposlenih u onim preduzećima koja tu obavezu nijesu mogla izmiriti zbog nedostatka finansijskih sredstava. Ministarstvo je transferom iz Budžeta RCG obezbjeđivalo sredstva za ove namjene.

Održane konsultacije sa predstavnicima Fonda PIO oko Nacrta zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje, date primjedbe i mišljenja na Nacrt Zakona o Vojsci Crne Gore i Nacrt Zakona o odbrani.

Rješavanje po konkretnim zahtjevima za pristup informacijama u skladu sa Zakonom o slobodnom pristupu informacijama.

Upućivanje na saglasnost Vladi Crne Gore Odluke o Izmjenama i dopunama Statuta Fonda penzijskog i invalidskog osiguranja koje su prethodno usaglašene sa Sekretarijatom za zakonodavstvo.

Učešće na regionalnoj radionici na temu dobrovoljno penzijsko osiguranje (II i III stub), u organizaciji Programa podrške socijalnim institucijama (SISP) koja je održana u Skoplju, 22. februara 2007. godine.

Učešće na medjunarodnom forumu na temu penzijskih reformi, koji se održao u periodu od 7-9. juna 2007.godine na Bledu.

Studijska posjeta u vezi reforme penzijskog sistema Republici Češkoj, u okviru Projekta Investiranje u administraciju penzijskog sistema.

Dnevni prijem stranaka, telefonske komunikacije sa strankama i područnim odjeljenjima Fonda PIO.

U skladu sa Zaključkom Vlade Crne Gore sa sjednice od 06. decembra 2007. godine, Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja je rješenjem ministra formiralo Komisiju koja je, polazeći od nalaza sudskih vještaka, utvrdila ostatak duga i modalitete i dinamiku njegove isplate na osnovu Sporazuma između Saveza udruženja penzionera Crne Gore i Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja, Ministarstva finansija i Fonda PIO.

Bilateralni sporazumi o socijalnom osiguranju: Skupština Crne Gore usvojila je Zakon o potvrdjivanju Sporazuma izmedju Republike

Crne Gore i Republike Srbije o socijalnom osiguranju sa Administrativnim sporazumom za sprovodjenje Sporazuma izmedju Crne Gore i Republike Srbije o socijalnom osiguranju koji je objavljen u "Sl. listu RCG" br.17 od 27. marta 2007. godine. Dostavljena Informacija Fondu PIO i Fondu za zdravstveno osiguranje o razmjeni

20

ratifikacionih instrumenata i stupanju na snagu Sporazuma o socijalnom osiguranju izmedju Crne Gore i Republike Srbije.

Usaglašeni su i parafirani tekstovi Sporazuma o socijalnom osiguranju i pojedinim pitanjima socijalne sigurnosti izmedju Republike Crne Gore i Republike Madjarske, kao i Administrativnog sporazuma za njegovo sprovodjenje. Predstoji njihovo potpisivanje.

Pokrenute su inicijative i pripremljeni Nacrti teksta Sporazuma o socijalnom osiguranju sa Republikom Slovenijom i Republikom Grčkom, koji će biti osnov za vodjenje pregovora dok će na predlog Makedonske strane, ovo ministarstvo pripremiti Nacrt teksta Sporazuma.

Pokrenuta je inicijativa za pregovore u vezi sprovodjenja Sporazuma o socijalanom osiguranju sa Republikom Hrvatskom i Bosnom i Hercegovinom.

U periodu od 19-23. novembra 2007. godine u Luksemburgu održani pregovori u vezi zaključivanja Sporazuma o socijalnom osiguranju izmedju dvije zemlje, tokom kojih su usaglašeni i parafirani kako tekst Sporazuma, tako i Administrativnog sporazuma o socijalnom osiguranju.

Dostavljanje Informacija Vladi Crne Gore i Ministarstvu inostranih poslova o pregovorima u vezi sa zaključivanjem Sporazuma o socijalnom osiguranju Crne Gore i Velikog Vojvodstva Luksemburg, Republike Albanije, Ukrajine, Republike Poljske, kao i Informacije Fondu PIO i Fondu za zdravstveno osiguranje o nadležnim nosiocima za oblast socijalnog osiguranja.

Odgovori na zahtjeve osiguranika u vezi primjene Sporazuma o socijalnom osiguranju sa Republikom Srbijom, Bosnom i Hercegovinom, Republikom Austrijom.

2.5.2. Odsjek za drugostepeni upravni postupak i drugostepenu invalidsku komisiju

U izvještajnom periodu drugostepeni upravni postupak je rješavao u drugom stepenu iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja.

U postupku revizije u radu je bilo ukupno 15566 predmeta od čega je završeno 13078 predmeta ili 84% a 1936 predmeta je ostalo nezavršeno ili 16%. U izvršenoj reviziji 153 rješenja je poništeno, 15 je izmijenjeno, 22 rješenja su ukinuta, a na 12888 rješenja je data saglasnost od strane ovog organa.

U postupku po žalbi u radu je bilo 928 predmeta od čega je završeno 876 predmeta ili 94% a ostalo je nezavršeno 52 predmeta ili 6%.

U periodu od 1.01.2007. do 31.12 2007.godine Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja je po tužbi dostavilo Upravnom i Vrhovnom sudu Crne Gore 181 predmet . Za isti period Upravni sud je donio 152 presude od čega se sa 109 presuda odbija tužba a sa 43 presude poništava rješenje Ministarstva zdravlja,rada i socijalnog staranja, što čini 39% poništenih rješenja. Vrhovni sud je donio 28 odbijajućih presuda i jednu poništavajuću ili 0,4%.Na osnovu naprijed datih podataka, u izvještajnom periodu, u radu Drugostepenog upravnog postupka, u postupku revizije i u postupku po žalbi, bilo je ukupno 16494 predmeta.

Drugostepena invalidska komisija u izvještajnom periodu vještačila je u 1488 predmeta na osnovu medicinske i druge dokumentacije kao i na osnovu neposrednog pregleda. Riješeno je ukupno 1478 predmeta ili 99,3% a prenešeno 4 predmeta za rješavanje u 2008.godini.

21

U postupku po žalbi vještačeno je u 503 predmeta, od čega je riješeno 499 predmeta ili 99,2% a prenešeno za rješavanje u 2008. godini 7 predmeta.

U postupku medicinske revizije vještačeno u 985 predmeta i na 978 nalaza, ocjena i mišljenja PIK-e ili 99,3% data je saglasnost, dok u 7 predmeta ili 0,7% predmeta saglasnost nije data.

2.5.3. Odsjek za boračku i invalidsku zaštitu

U izvještajnom periodu osnovne aktivnosti bile su usmjerene na inplementaciji Zakona o boračkoj i invalidskoj zaštiti i podzakonskih akata donešenih na osnovu tog zakona, a koji su uslov za sprovodjenje istog. Inpelementacija je podrazumijevala, a i u buduće podrazumijeva zakonitost, blagovremenost, ažurnost i ekonomičnost ostvarivanja prava korisnika boračke i invalidske zaštite sa redovnom isplatom mjesečnih novčanih primanja korisnika prava.

Kroz inplementaciju zakona i podzakonskih akata u izvještajnom periodu primljeno je i obrađeno 392 upravna predmeta koji su riješeni u skladu sa zakonom i ispoštovani svi zakonski rokovi što znači da je postignuta maksimalna zakonitost i ažurnost u rješavanju. Od ukupnog broja predmeta u postupku revizije obrađeno je 198 predmeta, u postupku po žalbi 16 predmeta, u postupku po presudama Upravnog i Vrhovnog suda Crne Gore 19 predmeta, u postupku rješavanja kao prethodno pitanje za Prvostepenu ljekarsku komisiju obrađeno je 78 predmeta a za Drugostepenu ljekarsku komisiju 86 predmeta.

Kao sastavni dio inplementacije zakona za izvještajni period, za 6314 korisnika prava sa redovnom mjesečnom isplatom ostvarenih prava iz Budžeta Crne Gore isplaćeno je 8.028.146,43 eura, u koji iznos je obuhvaćena isplata pogrebnih troškova, troškovi putovanja, naknade za odlikovana lica i borački dodatak. Svakomjesečno je pripreman izvještaj o broju korisnika prava na zdravstvenu zaštitu i zdravstveno osiguranje koji to pravo ostvaruju u skladu sa Zakonom o boračkoj i invalidskoj zaštiti. U januaru i julu mjesecu tekuće godine donešena je odluka o usklađivanju mjesečnih novčanih primanja korisnika prava u skladu sa zakonom, a usklađivanje je izvršeno na osnovu zvaničnih statističkih podataka i to u procentu koji čini polovinu procenta rasta, odnosno, pada zarada i polovinu procenta rasta, odnosno, pada troškova života. Usklađivanje izvršeno od 1.januara iznosi 3,93 %,od 1. jula 11,89 %, tako da ukupno usklađivanje za 2007. godinu iznosi 15,82 %.

Za izvještajni period riješeno je stambeno pitanje za pet porodica poginulih boraca isplatom novčanih sredstava opredijeljenih za ove namjene.

Na predlog ovog ministarstva u izvještajnom periodu Vlada Crne Gore obrazovala je Komisiju za nestala lica kao nadležno radno tijelo koje će se baviti problematikom traženja nestalih lica i pružanjem pomoći njihovim porodicama. Komisija je u oktobru mjesecu održala i konstitutivnu sjednicu, i preduzimala druge aktivnosti koje su u nadležnosti Komisije. Zbog hitnosti postupka preuzimanja posmrtnih ostataka jednog pripadnika bivše JNA koji je izgubio život na prostorima prethodne Jugoslasvije, na najvećem nivou, a u skladu sa zaključkom Vlade Crne Gore, posmrtni ostaci su iz Bosne i Hercegovine preuzeti i sahranjeni u rodnom mjestu. Komisija je u skladu sa nadležnostima prisustvovala Regionalnoj konferenciji koja se održala novembra mjeseca 2007. godine u Brčkom – Bosna i Hercegovina. U razmjeni mišljenja, na konferenciji je dogovorena

22

saradnja sličnih radnih tijela zemalja u okruženju. Prvi dogovori o međudržavnoj saradnji su u toku sa nadležnom Komisijom Republike Srbije, s tim što je dogovoreno da se susret, odnosno, prvi sastanak odloži zbog predsjedničkih izbora u Srbiji, a nakon toga zbog predsjedničkih izbora u Crnoj Gori, te ponovno odlaganje zbog parlamentarnih izbora u Republici Srbiji. Kako su svi ovi izborni procesi dviju država završeni, očekivati je da će nadležne Komisije uskoro organizovati zajednički sastanak i dogovoriti smjernice i način saradnje po pitanjima nestalih lica. Na zahtjev Predsjednika države pripremljena je Informacija o pravima boraca, porodica palih boraca, vojnih invalida i članova porodica umrlih korisnika prava, a na zahtjev SUBNOR-a Crne Gore Informacija o materijalnom položaju ove kategorije korisnika. Na zahtjev Ministarstva inostranih poslova sa inicijativom od strane Ambasade Savezne Republike Njemačke duži vremenski period bio je usmjeren na iznalaženju mogućnosti i načina da se posmrtni ostaci poginulih vojnika Njemačke na prostorima Crne Gore pohrane na human i civilizovan način sa inicijativom Njemačke Vlade da se po ovim pitanjima zaključi bilateralni sporazum između Crne Gore i Njemačke. U tom smislu, održan je i sastanak sa predstavnicima Njemačke Ambasade u Crnoj Gori i dogovorene dalje aktivnosti oko pripreme odgovarajućeg biletaralnog sporazuma.

U izvještajnom periodu pripremljen je i Predlog Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o boračkoj i invalidskoj zaštiti a radi se o zakonu koji je prvi koji je usklađen sa Ustavom Crne Gore i novim propisima tj. Zakonom o Vojsci Crne Gore i Zakonom o odbrani.

Posebne aktivnosti bile su usmjerene, a što je dalo pozitivne rezultate, davanje mišljenja na Zakon o Vojsci Crne Gore, Zakon o učešću Vojske Crne Gore u međunarodnim misijama i na podzakonska akta iz nadležnosti Ministarstva odbrane.

Na zahtjev resornog ministarstva Republike Makedonije organizovan je sastanak u Crnoj Gori sa predstavnicima tog ministarstva na kome je došlo do razmjene mišljenja o aktivnostima resornih ministarstava dviju država, sa posebnim akcentom na nivo zaštite boraca, vojnih invalida i civilnih invalida rata sa zajedničkom konstatacijom da se saradnja nadležnih ministarstava nastavi i ubuduće sa iskazanim zadovoljstvom na ovakav predlog od strane predstavnika Makedonije.

Za potrebe Vlade Crne Gore i Skupštine Crne Gore pripremljeni su odgovori na postavljena poslanička pitanja kako u vidu predloga odgovora koja su od strane poslanika postavljena Vladi Crne Gore tako i u vidu odgovora koja su direktno postavljena ministarstvu odnosno Ministru zdravlja, rada i socijalnog staranja što su redovne aktivnosti ovog ministarstva u vrijeme održavanja Sjednice Skupštine Crne Gore sa dnevnim redom, između ostalog, i premijerski sat.

Tokom 2007.godine obavljeno je više susreta, bolje reći sastanaka sa Misijom Međunarodnog Komiteta Crvenog krsta koja je bila sa sjedištem u Crnoj Gori do kraja 2007.godine. Sastanci su imali isključivo radni karakter sa ciljem davanja primjedbi i sugestija na Pravnu studiju o nestalim licima, sa aspekta normativno - pravnog uređenja ovog segmenta u Crnoj Gori.

Isto tako, kao redovne aktivnosti obavljena je saradnja sa nevladinim organizacijama tj. asocijacijama koje su zainteresovane za ovu problematiku što je dalo rezultate visokog stepena saradnje u svakom segmentu pojedinačno. Kako su poslovi boračko- invalidske zaštite u dijelu upravnog rješavanja u prvom stepenu u nadležosti organa lokalne samouprave i to kao prenešeni poslovi, to je saradnja ovog ministarstva i nadležnih organa

23

lokalne samouprave na zavidnom nivou što je svakako dovelo do kvaliteta u ostvarivanju prava lokalnog stanovništva. U tom smislu, praksa je pokazala da prenošenje poslova u pojedinim segmentima na lokalnu zajednicu znači i veliki interes za potrebe lokalnog stanovništva. Ministarstvo kao nadležni državni organ da vrši nadzor nad radom organa lokalne samouprave u ovoj oblasti redovnim komunikacijama i kontrolom svakog upravnog predmeta i odnosa zaposlenih prema korisnicima prava redovno interveniše na svaku eventualnu nepravilnost ili nezadovoljstvo građanina u postupku ostvarivanja prava.

Kao redovne aktivnosti uredno i blagovremeno postupano je po zahtjevima i prestavkama građana sa ciljem da građanin zna da je svaki zaposleni u ovom državnom organu u njegovoj službi kako bi se obezbijedilo što manje nezadovoljstvo na rad odgovarajuće službe sa osnovnim zadatkom zakonitosti, efikasnosti i pravnog interesa kako građanina tako i države a uz poštovanje svakog pojedinca.

2.6. Sektor za socijalno staranje i dječju zaštitu

Nacionalno zakonodavstvo relevantno za socijalnu zaštitu i usluge socijalne zaštite sadržano je u nizu zakona i podzakonskih akata: Zakon o socijalnoj i dječjoj zaštiti sa odgovarajućim podzakonskim aktima, Porodični zakon, Zakon o krivičnom postupku, Zakon o specijalnom vaspitanju i obrazovanju, Zakon o radu, Zakon o zdravstvenoj zaštiti, Zakon o zdravstvenom osiguranju Zakon o povlasticama invalidnih lica u unutrašnjem putničkom saobraćaju i dr.

Socijalna i dječja zaštita je djelatnost od javnog interesa i zasniva na principima:

uvažavanja dostojanstva korisnika iz oblasti socijalne i dječje zaštite; lične odgovornosti i aktivnog učešća korisnika u kreiranju ciljeva i aktivnosti socijalne i

dječje zaštite; pluralizma nosilaca, sadržaja, oblika, metoda i usluga u socijalnoj i dječjoj zaštiti; partnerstva i udruživanja različitih nosilaca djelatnosti i programa, posebno na lokalnom

nivou.

Cilj socijalne i dječje zaštite je obezbjeđenje zaštite porodice, pojedinca, djece u riziku i lica u stanju socijalne potrebe, odnosno socijalne isključenosti.

Aktivnosti Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja posebno su usmjerene na zaštiti vurnelabilnih grupa:

nesposobnih za rad i materijalno neobezbjeđenih; djece bez roditeljskog staranja; djece sa mentalnom, tjelesnom i senzornom ometenošću; zlostavljene i zanemarene djece; djece sa poremećajem u ponašanju; lica sa invaliditetom; starih lica; lica i porodica kojima je uslijed posebnih okolnosti potreban odgovarajući oblik

socijalne zaštite.

Zaštita materijalno neobezbjeđenih porodica

24

Zaštita materijalno neobezbjeđenih porodica realizuje se ostvarivanjem prava iz socijalne i dječije zaštite i to: materijalno obezbjeđenje porodice, lična invalidnina, njega i pomoć drugog lica, smještaj u ustanovu i smještaj u drugu porodicu, pomoć za vaspitanje i obrazovanje djece i mladih sa posebnim potrebama, zdravstvena zaštita, troškovi sahrane, jednokratna novčana pomoć, oprema za novorođeno djete, dodatak za djecu, naknada po osnovu rođenja djeteta, naknada zarade za rad sa polovinom punog radnog vremana i odmor i rekreacija djece.

Pravo na materijalno obezbjeđenje porodice, kao osnovno pravo iz socijalne zaštite, ostvaruje porodica, odnosno član porodice ako je nesposoban za rad ili sposoban za rad pod uslovima prdviđenim Zakonom o socijalnoj i dječjoj zaštiti u zavisnosti od iprohoda i imovine.

Visina materijalnog obezbjeđenja za porodicu koja nema prihoda u 2007. godini iznosi mjesečno: za jednočlanu porodicu 55€, za porodicu sa dva člana 66 €, za porodicu sa tri člana 79,2 €, za porodicu sa četiri člana 93,5 €, za porodicu sa pet i više članova 104,5 €.

Pregled broja korisnika materijalnog obezbjeđenja porodice u 2007. g. (Tabela 1.1, 1.2, 1.3, 1.4)

Tabela 1.1.

CSR OPŠTINAjanuar februar martbr. porodica

broj članova

br. porodica

broj članova

br. porodica

broj članova

Podgorica 1.Podgorica 3.167 10.618 3.193 10.737 3.211 10.8212.Cetinje 489 1.583 491 1.593 494 1.6033.Danilov. 342 1.083 342 1079 344 1.0984.Kolašin 265 664 265 664 266 664

Nikšić 1.Nikšić 1.496 4.644 1.412 4.385 1.428 4.4082.Plužine 94 195 94 192 93 1943.Šavnik 107 224 104 218 106 221

Bar 1.Bar 367 1.054 366 1065 371 1.0842.Ulcinj 272 695 271 689 285 727

Kotor 1.Kotor 160 473 158 469 157 4732.Tivat 144 390 145 398 145 4033.Budva 95 251 94 248 89 232

H.Novi 1.H.Novi 284 690 284 692 273 667Berane 1.Berane 1.203 4.012 1207 4.019 1209 4.026

2.Andrij. 155 480 154 479 153 473Plav 1.Plav 594 1.853 590 1.846 598 1.877Rožaje 1.Rožaje 1.258 4.182 1.279 4.260 1296 4.335B.Polje 1.B.Polje 1.300 3.994 1.302 4.004 1.328 4.108

2.Mojkovac 246 681 244 683 244 682Pljevlja 1.Pljevlja 562 1.502 580 1.557 586 1.581

2. Žabljak 107 195 109 200 110 203Svega: 12.707 39.463 12.684 39.477 12.786 39.880

Tabela 1.2.

25

CSR OPŠTINAapril maj junbr. porodica

broj članova

br. porodica

broj članova

br. porodica

broj djece

Podgorica 1.Podgorica 3.214 10.830 3.280 10.991 3.313 11.0882.Cetinje 473 1.504 471 1.498 479 15183.Danilov. 347 1.111 349 1114 345 11024.Kolašin 263 657 265 670 265 672


Bar 1.Bar 359 1.033 364 1044 371 10572.Ulcinj 261 639 268 658 272 682


H.Novi 1.H.Novi 269 648 267 639 266 637Berane 1.Berane 1.200 3.988 1.205 4.003 1227 4.082

2.Andrij. 138 421 142 442 143 444Plav 1.Plav 583 1.818 577 1.767 564 1711Rožaje 1.Rožaje 1.302 4.344 1284 4.276 1285 4286B.Polje 1.B.Polje 1.324 4.108 1.327 4.115 1327 4.132

2.Mojkovac 245 687 247 682 246 681Pljevlja 1.Pljevlja 577 1.566 587 1.593 592 1614

2. Žabljak 109 201 108 198 109 201Svega: 12.680 39.493 12.763 39.621 12.831 39.824

Tabela 1.3.

CSR OPŠTINAjul avgust septembarbr. porodica

broj članova

br. porodica

broj članova

br. porodica

broj članova

Podgorica 1.Podgorica 3.301 11.022 3.302 11.047 3.267 10.9432.Cetinje 416 1.280 416 1.282 421 1.2983.Danilov. 339 1083 339 1087 341 10984.Kolašin 270 685 262 669 261 661


Bar 1.Bar 364 1017 365 1018 361 10022.Ulcinj 264 651 269 661 269 661


H.Novi 1.H.Novi 255 601 247 584 243 573Berane 1.Berane 1232 4.084 1236 4.117 1237 4.112

2.Andrij. 140 429 139 425 140 437Plav 1.Plav 596 1.845 596 1.848 591 1.838Rožaje 1.Rožaje 1261 4.162 1288 4.286 1302 4.383B.Polje 1.B.Polje 1.336 4.112 1.347 4.138 1.361 4.179

2.Mojkovac 261 694 264 697 263 700Pljevlja 1.Pljevlja 566 1532 577 1557 587 1582

2. Žabljak 110 203 110 200 110 200Svega: 12.713 39.243 12.739 39.388 12.718 39.354

Tabela 1.4.

26

CSR OPŠTINAoktobar novembar decembarbr. porodica

broj članova

br. porodica

broj članova

br. porodica

broj članova

Podgorica 1.Podgorica 3.255 10.889 3.271 10.958 3.288 10.9652.Cetinje 411 1.266 413 1.273 421 1.2953.Danilov. 336 1091 327 1.065 326 10584.Kolašin 253 631 252 629 255 639


Bar 1.Bar 363 1.005 366 1.013 371 10282.Ulcinj 268 660 269 666 271 675


H.Novi 1.H.Novi 239 551 237 547 242 559Berane 1.Berane 1202 3.995 1.215 4.037 1225 4.055

2.Andrij. 142 444 145 456 147 466Plav 1.Plav 584 1.799 583 1.791 579 1.782Rožaje 1.Rožaje 1278 4.248 1.296 4.304 1330 4.464B.Polje 1.B.Polje 1.326 4.024 1.334 4.051 1.341 4.091

2.Mojkovac 254 679 264 714 267 715Pljevlja 1.Pljevlja 576 1547 592 1.598 603 1626

2. Žabljak 105 189 105 189 105 189Svega: 12.520 38.583 12.625 38.951 12.741 39.281

Djeca iz porodica korisnika prava na materijalno obezbjeđenje porodice ostvaruju pravo na dodatak za djecu u iznosu od 16,5€.

Pregled broja djece korisnika prava na dječiji dodatak u 2007. g. (Tabela 2.1, 2.2 i 2.3.)

Tabela 2.1.

CSR OPŠTINAjanuar Februar mart aprilBr.nosilaca prava

Broj djece

Br.nosilaca prava

Broj djece

Br.nosilaca prava

Broj djece

Br.nosilaca prava

Broj djece

Podgorica 1.Podgorica 2.753 5.276 2.779 5.333 2.728 5.243 2.786 5.3772.Cetinje 414 790 408 778 410 781 393 7433.Danilov. 247 491 249 488 254 498 254 4974.Kolašin 146 274 147 274 147 275 149 277

Nikšić 1.Nikšić 1.254 2.345 1.231 2.302 1.196 2.236 1.165 2.1762.Plužine 30 59 26 50 27 51 28 533.Šavnik 32 69 33 70 34 70 32 68

Bar 1.Bar 323 574 310 556 311 556 316 5672.Ulcinj 202 363 195 346 197 350 198 352

Kotor 1.Kotor 138 238 135 243 137 248 141 2552.Tivat 110 202 112 207 115 213 115 2143.Budva 82 135 81 132 77 123 74 124

H.Novi 1.H.Novi 206 345 206 343 202 335 186 310Berane 1.Berane 888 1.843 892 1.849 901 1.871 898 1.864

2.Andrij. 97 191 101 196 100 195 96 187Plav 1.Plav 373 794 377 799 375 795 380 812Rožaje 1.Rožaje 891 1.930 912 1.982 923 2006 944 2053B.Polje 1.B.Polje 900 1.807 901 1.811 905 1.818 920 1.840

2.Mojkovac 169 313 170 314 170 314 172 319

27

Pljevlja 1.Pljevlja 413 690 412 691 430 723 434 7352. Žabljak 42 70 42 70 43 71 43 72

USTANOVE 1 139 1 139 1 135 1 134Svega: 9.711 18.938 9.720 18.973 9.683 18.907 9.725 19.029

Tabela 2.2.

CSR OPŠTINAjun Jul avgust septembarBr.nosilaca prava

Broj djece

Br.nosilaca prava

Broj djece

Br.nosilaca prava

Broj djece

Br.nosilaca prava

Broj djece



Bar 1.Bar 307 551 301 534 295 521 290 5152.Ulcinj 202 368 175 322 175 321 176 324



2.Andrij. 94 189 93 185 92 184 89 181Plav 1.Plav 376 806 376 806 378 809 369 785Rožaje 1.Rožaje 955 2078 947 2070 956 2095 936 2041B.Polje 1.B.Polje 940 1.889 936 1.894 940 1.897 917 1.835

2.Mojkovac 172 316 172 313 171 311 169 312Pljevlja 1.Pljevlja 434 737 438 743 422 708 418 697

2. Žabljak 43 72 42 71 44 73 39 65USTANOVE 1 135 1 134 1 130 1 125Svega: 9.790 19.191 9.697 19.044 9.704 19.070 9.526 18.620

Tabela 2.3.

CSR OPŠTINAseptembar Oktobar novembar decembarBr.nosilaca prava

Broj djece

Br.nosilaca prava

Broj djece

Br.nosilaca prava

Broj djece

Br.nosilaca prava

Broj djece



Bar 1.Bar 290 515 288 510 290 511 298 5202.Ulcinj 176 324 176 323 179 329 180 330



2.Andrij. 89 181 90 186 90 186 94 194Plav 1.Plav 369 785 367 775 360 769 357 760

28

Rožaje 1.Rožaje 936 2041 935 2039 915 1.989 925 2005B.Polje 1.B.Polje 917 1.835 897 1774 908 1.805 910 1.820

2.Mojkovac 169 312 168 313 168 316 172 321Pljevlja 1.Pljevlja 418 697 435 731 429 721 442 742

2. Žabljak 39 65 35 61 35 61 36 62USTANOVE 1 125 1 123 1 122 1 124Svega: 9.526 18.620 9.412 18.379 9.388 18.374 9.475 18.524

Djeci iz porodica korisnika prava na materijalno obezbjeđenje porodice koja pohađaju školu obezbjeđena je jednokratna novčana pomoć za nabavku školskog pribora od po 40€.

U cilju što potpunije zaštite materijalno neobezbjeđenih, pravo na jednokratnu novčanu pomoć ostvarivale su porodice ili pojedinci koje su se zbog posebnih okolnosti koje utiču na stambeno, materijalno i zdravstveno stanje nalazili u stanju socijalne potrebe.

Pravo na odmor i rekreaciju koristila su djeca korisnika materijalnog obezbjeđenja i djeca koja su smještena u ustanovama ili na porodičnom smještaju radi sportsko-rekreativnih, kulturno-zabavnih i vaspitno-obrazovnih aktivnosti. U toku 2007 godine ovo pravo je koristilo 2894 djece i to 1573 dječaka i 1321 djevojčica.

Za djecu korisnika prava na materijalno obezbjeđenje porodice koja pohađaju predškolske ustanove obezbjeđivali su se troškovi boravka u visini od 50 % troškova smještaja.

Pregled broja djece smještenih u predskolskim ustanovama u 2007. g.(Tabela 3.1, 3.2 )

Tabela 3.1.

CSR OPŠTINA januar februar mart april maj junbroj broj broj broj broj broj

Podgorica 1.Podgorica 222 222 223 223 252 2542.Cetinje 57 57 57 57 57 663.Danilov. 33 33 33 33 36 374.Kolašin 23 23 22 22 22 23

Nikšić 1.Nikšić 105 105 104 114 114 1162.Plužine 7 7 7 7 7 73.Šavnik 6 6 6 6 6 7

Bar 1.Bar 68 68 68 67 67 772.Ulcinj 40 40 40 40 40 45


H.Novi 1.H.Novi 83 83 82 82 81 88Berane 1.Berane 68 68 68 67 67 69

2.Andrij. 10 10 10 9 9 10Plav 1.Plav 27 27 27 27 27 32Rožaje 1.Rožaje 85 84 84 84 84 85B.Polje 1.B.Polje 145 145 145 145 145 145


2. Žabljak 9 9 9 9 9 9Svega: 1.154 1.150 1.148 1.155 1.186 1.246

29

Tabela 3.2.

CSR OPŠTINA jul Avgustseptembar oktobar novembar decembar

broj Broj broj broj broj brojPodgorica 1.Podgorica 254 254 255 254 255 268

2.Cetinje 66 66 66 66 66 673.Danilov. 37 37 37 37 37 374.Kolašin 23 23 23 23 23 24


Bar 1.Bar 77 77 77 77 77 792.Ulcinj 45 45 45 45 45 49





2. Žabljak 9 8 8 8 8 8Svega: 1.255 1.254 1.255 1.258 1.271 1.299

Korisnici prava na materijalno obezbjeđenja porodice ostvarivali su pravo na zdravstvenu zaštitu, ukoliko to pravo nisu ostvarili po drugom osnovu.

Pregled broja korisnika na zdravstvenu zaštitu u 2007. g. (Tabela 4.1, 4.2)

Tabela 4.1.

CSR OPŠTINA

januar februar Mart april maj junbroj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

Podgorica 1.Podgorica 398 248 249 250 25 2502.Cetinje 105 105 105 105 105 1063.Danilov. 61 48 48 46 45 454.Kolašin 100 99 98 98 98

Nikšić 1.Nikšić 102 325 327 328 328 3312.Plužine 24 13.Šavnik 45 3

Bar 1.Bar 93 91 91 91 91 892.Ulcinj 54 57 58 59 59 60

30





2. Žabljak 7 24 24 24 25 26Svega: 1.656 1.888 1.796 1.904 1.659 1.890

Tabela 4.2.

CSR OPŠTINAjul avgust septembar oktobar novembar decembarbroj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika


Nikšić 1.Nikšić 331 331 334 332 335 3352.Plužine 33.Šavnik

Bar 1.Bar 89 89 89 89 89 892.Ulcinj 60 60 60 60 57 57

Kotor 1.Kotor 14 14 142.Tivat 16 16 163.Budva 13 13 13


2.Andrij. 31 31 31 31 31Plav 1.Plav 141 141 141 141 139 133Rožaje 1.Rožaje 131 131 131 131 131 131B.Polje 1.B.Polje 201 202 202

2.Mojkovac 41 41 41Pljevlja 1.Pljevlja 89 86 86 85 87 86

2. Žabljak 27 27 27 27 27 28Svega: 1.611 1.608 1.611 1.903 1.895 1.894

Pravo na troškove sahrane za korisnike materijalnog obezbjeđenja obezbjeđivali su se iz Budžeta Republike Crne Gore u iznosu od 300 €. U 2007. ovo pravo isplaćeno je za 350 lica.

Lična invalidnina

Pravo na ličnu invalidninu imaju lica kod kojih je nesposobnost za samostalan život i rad nastala prije navršene 18 godine života.

31

Visina lične invalidnine iznosi 50 € mjesečno.

Pregled broja korisnika lične invalidnine u 2007. g. (Tabela 5.1, 5.2 )

Tabela 5.1.




Bar 1.Bar 68 68 68 67 67 772.Ulcinj 40 40 40 40 40 45





2. Žabljak 9 9 9 9 9 9Svega: 1.154 1.150 1.148 1.155 1.186 1.246

Tabela 5.2.

CSR OPŠTINA jul avgust septembar oktobar novembar decembarbroj broj broj broj broj broj



Bar 1.Bar 77 77 77 77 77 792.Ulcinj 45 45 45 45 45 49




32


2. Žabljak 9 8 8 8 8 8

Svega: 1.255 1.254 1.255 1.258 1.271 1.299

Njega i pomoć drugog lica

Pravo na njegu i pomoć drugog lica imaju: korisnici materijalnog obezbjeđenja kojima je zbog trajnih zdravstvenih promjena ili starosti potrebna stalna njega i pomoć drugog lica za obavljanje osnovnih životnih potreba; korisnici lične invalidnine i lica sa teškom tjelesnom, mentalnom i senzornom ometenošću kojima je potrebna stalna njega i pomoć drugog lica za obavljanje osnovnih životnih potreba.

Visina njege i pomoći drugog lica iznosi 50€ mjesečno. Tokom 2007 godine prvostepena socijalno-ljekarska komisija, u postupku ostvarivanja prava iz socijalne i dječije zaštite donijela je 4.223 nalaza i mišljenja.

Pregled broja korisnika tuđe njege i pomoći u 2007. g. (Tabela 6.1, 6.2)

Tabela 6.1.




Bar 1.Bar 263 259 259 252 248 3022.Ulcinj 140 133 131 131 131 166





2. Žabljak 47 47 47 46 46 59

Svega: 4.389 4.336 4.296 4.571 4.485 5.029

33

Tabela 6.2.

CSR OPŠTINA jul avgustseptembar oktobar novembar decembar

broj broj broj broj broj brojPodgorica 1.Podgorica 848 848 825 820 817 927

2.Cetinje 217 216 215 208 208 2383.Danilov. 105 103 102 103 102 1224.Kolašin 125 124 122 122 121 131


Bar 1.Bar 294 291 290 289 286 3082.Ulcinj 166 160 160 156 156 180





2. Žabljak 56 54 54 53 61 61

Svega: 5.116 5.081 5.021 5.003 5.149 5.376

Lica sa tjelesnom, mentalnom i senzornom ometenošću

Lica sa tjelesnom, mentalnom i senzornom ometenošću ostvarivali su pravo na smještaj u odgovarajuću ustanovu socijalne i dječije zaštite, kao i smještaj u drugu porodicu. Smještaj u ustanovu ostvaruje se zbrinjavanjem u ustanovu i obezbjeđenjem naknade troškova smještaja.

Licu kojim se nije mogao obezbjediti smještaj u odgovarajuću ustanovu u Crnoj Gori obezbjeđivao se smještaj van Crne Gore. Najčešće su to ustanove na teritoriji Srbije ili Bosne i Hercegovine.

Pregled broja korisnika, štićenika van Crne Gore u 2007. g. ( Tabela 7.1, 7.2 )

Tabela 7.1.

CSR OPŠTINA

januar februar mart april Maj junbroj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

34


Nikšić 1.Nikšić 8 8 7 8 8 82.Plužine3.Šavnik 1 1 1 1 1 1

Bar 1.Bar 5 5 5 3 4 52.Ulcinj 1

Kotor 1.Kotor 2 2 3 2 22.Tivat3.Budva 4 4 3 3 3 2


2.Andrij. 1 1 1 1 1 1Plav 1.Plav 1 1 1 1 1 1Rožaje 1.RožajeB.Polje 1.B.Polje 6 6 6 6 6 6

2.MojkovacPljevlja 1.Pljevlja 8 8 6 6 6 6

2. Žabljak 1 1Svega: 94 84 80 78 78 79

Tabela 7.2.

CSR OPŠTINAjul avgust

septembar oktobar novembar decembar

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika


Nikšić 1.Nikšić 8 8 8 8 8 82.Plužine3.Šavnik 1 1 1 1 1 1

Bar 1.Bar 5 5 5 5 5 52.Ulcinj

Kotor 1.Kotor 3 1 3 3 32.Tivat3.Budva 1 3 2 3 3 3


2.Andrij. 1 1 1 1 1 1Plav 1.Plav 1 1 1 1 1 1Rožaje 1.RožajeB.Polje 1.B.Polje 6 6 6 6 6 6

35

2.MojkovacPljevlja 1.Pljevlja 5 5 5 5 5 5

2. ŽabljakSvega: 78 76 77 75 79 79

Stara lica

Penzioneri i druga stara lica koja nijesu u mogućnosti da samostalno žive u svom domaćinstvu, odnosno u porodici, kojim se uslijed stambenih, zdravstvenih, socijalnih ili porodičnih prilika ne može obezbijediti zaštita na drugi način ostvarivali su pravo na smještaj u Dom za penzionere i druga stara lica »Grabovac« u Risnu. Takođe, ova lica mogu biti smještena u drugu porodicu, mada ovaj oblik zaštite je veoma slabo iskorišten.

Pregled broja korisnika po mjesecima u 2007. g. ( Tabela 8 )

Mjeseci Muškarci Žene UkupnoJanuar 104 186 290Februar 104 188 292Mart 101 189 290April 104 196 300Maj 101 198 299Jun 95 193 288Jul 97 195 292Avgust 95 193 288Septembar 96 193 289Oktobar 97 19 291Novembar 99 192 291Decembar 99 189 288

Stara lica u skladu sa zakonom koriste i pravo na materijalno obezbjeđenje porodice.

Pregled broja starih lica korisnika materijalnog obezbjeđenja porodice po mjesecima za 2007. g. ( Tabela 9.1, 9.2 )

Tabela 9.1

JANUAR. FEBR. MART APRIL. MAJ JUNOPŠTINA M. Ž. M. Ž. M. Ž. M. Ž. M. Ž. M. Ž.BAR 23 56 23 54 22 54 23 54 22 56 22 56B. POLJE 61 197 60 195 60 193 62 194 64 194 65 194BUDVA 3 4 3 4 4 3 4 3 4 3 4 5DANILOV. 13 60 13 59 13 56 12 56 12 55 12 55ŽABLJAK 10 32 11 33 11 33 10 32 11 34 11 34BERANE 39 141 38 142 38 142 38 143 38 142 38 143KOLAŠIN 22 102 22 101 23 103 23 100 23 98 23 97KOTOR 7 20 7 20 7 18 7 18 7 18 7 19MOJKOV. 1 31 1 30 1 30 2 30 2 31 2 31NIKŠIĆ 38 192 36 185 37 188 37 193 37 193 37 191

36

PLAV 75 106 75 106 73 105 74 107 75 107 76 107PLUŽINE 11 41 10 41 8 41 8 41 8 41 8 41PLJEVLJA 15 96 14 96 14 98 14 99 14 100 14 99ROŽAJE 58 86 57 86 56 88 58 88 60 89 62 90TIVAT 8 11 6 10 6 10 6 10 6 10 6 10PODGOR. 99 272 99 273 99 270 100 272 101 271 100 273ULCINJ 16 34 34 17 34 18 34 18 36 19 36 18HERC.N. 20 58 20 58 19 56 19 56 18 57 19 58CETINJE 14 71 14 70 14 70 14 70 14 70 14 69ŠAVNIK 8 47 8 46 9 47 9 46 9 46 9 47ANDRIJ. 7 34 8 35 8 35 7 32 8 32 8 32Ukupno 548 1691 559 1661 556 1658 561 1662 569 1666 573 1669

Tabela 9.2

JUL AVGUST SEPT. OKTOB. NOVEMB. DECEMB.

OPŠTINA M. Ž. M. Ž. M. Ž. M. Ž. M. Ž. M. Ž.BAR 23 58 23 58 23 58 23 57 23 57 22 56B. POLJE 66 196 65 197 66 195 64 193 63 194 61 194BUDVA 4 4 4 4 3 5 3 4 4 4 4 4DANILOV. 12 54 12 53 12 53 12 52 12 52 11 52ŽABLJAK 11 34 11 34 11 34 11 34 11 34 11 34BERANE 38 142 38 143 38 143 36 138 38 136 39 136KOLAŠIN 23 99 24 97 24 94 24 93 24 92 24 91KOTOR 7 19 7 19 7 19 7 19 7 19 8 19MOJKOV. 2 32 2 33 2 32 2 32 2 32 2 32NIKŠIĆ 37 192 37 191 39 191 37 191 37 190 37 189PLAV 77 108 77 107 75 107 74 107 74 105 74 101PLUŽINE 8 39 8 38 8 38 8 37 9 38 9 39PLJEVLJA 14 97 14 96 14 95 14 96 14 96 15 96ROŽAJE 61 89 64 89 66 90 65 91 65 90 65 90TIVAT 5 10 5 10 5 10 5 10 5 10 4 11PODGOR. 98 274 101 274 105 273 101 271 102 270 102 269ULCINJ 39 19 39 18 18 39 17 40 17 39 16 39HERC.N. 18 59 18 52 18 51 17 50 17 50 17 50CETINJE 14 69 14 68 14 68 15 67 15 67 15 66ŠAVNIK 9 47 9 49 9 49 9 49 10 49 11 49ANDRIJ. 8 32 7 32 7 32 7 32 7 32 7 32Ukupno 574 574 579 1662 564 1676 551 1663 556 1656 554 1649

Djeca bez roditeljskog staranja

Djeci bez roditeljskog staranja i djeci čiji je razvoj ometen porodičnim prilikama, djeci sa poremećajima u ponašanju obezbjeđuje se smještaj u Dječijem domu »Mladost« u Bijeloj ili u drugu porodicu. Takođe, djeca bez roditeljskog staranja imaju pravo na dječiji dodatak u iznosu od 27,5 e.

Pregled broja štićenika po mjesecima u 2007. g.

37

( Tabela 10)

Mjeseci Dječaci Djevojčice UkupnoJanuar 90 76 166Februar 90 76 166Mart 89 78 167April 89 78 167Maj 91 79 170Jun 89 80 169Jul 88 77 165Avgust 87 78 165Septembar 91 74 165Oktobar 86 70 156Novembar 81 69 150Decembar 83 67 150

Pregled broja korisnika porodičnog smještaja za 2007. g. ( Tabela 11.1, 11.2.)

Tabela 11.1.

CSR OPŠTINAjanuar februar mart april maj junbroj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika


Nikšić 1.Nikšić 22 23 23 23 23 232.Plužine 1 1 1 1 13.Šavnik 2 2 2 2 2 2

Bar 1.Bar 12 16 17 17 31 152.Ulcinj 6 6 6 5 5 6





2. Žabljak 2 2 2 2 2 3Svega: 234 241 240 253 260 247

Tabela 11.2.


broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

Podgorica 1.Podgorica 88 89 91 119 92 872.Cetinje 12 12 12 12 12 12

38

3.Danilov. 9 9 8 8 8 84.Kolašin 8 8 8 7 6 5


Bar 1.Bar 15 15 15 15 16 162.Ulcinj 6 6 6 6 6 6





2. Žabljak 3 3 3 2 1 1Svega: 255 250 251 275 255 251

Djeci bez roditeljskog staranja koja pohađaju školu obezbjeđena je jednokratna novčana pomoć za nabavku školskog pribora od po 40 €. Ova djeca takođe su koristila pravo na odmor i rekreaciju. Djeca bez roditeljskog staranja imaju pravo na zdravstvenu zaštitu ukoliko ovo pravo nije ostvarilo po drugom osnovu.

Djece sa tjelesnom, mentalnom i senzornom ometenošću

Djece sa tjelesnom, mentalnom i senzornom ometenošću su ostvarivala pravo na smještaj u ustanovu socijalne i dječije zaštite ili smještaj u drugu porodicu, kao i pravo na dječiji dodatak. Visina dječijeg dodatka iznosila je 22 € za djecu sa tjelesnom, mentalnom i senzornom ometenošću koja se mogu osposobiti za samostalan život i rad i 27,5 € za djecu sa tjelesnom, mentalnom i senzornom ometenošću koja se ne mogu osposobiti za samostalan život i rad.Takodje ova djeca imala su pravo na pomoć za vaspitanje i obrazovanje. Pravo na pomoć obuhvata troškove smještaja u ustanovu ili drugu porodicu kao i troškove prevoza.

Pregled broja štićenika po mjesecima u 2007. g.( Tabela 12)

Mjeseci Dječaci Djevojčice UkupnoJanuar 52 45 97Februar 51 43 94Mart 51 43 94April 51 43 94Maj 51 43 94

39

Jun 51 42 93Jul 45 37 82Avgust 45 37 82Septembar 51 37 88Oktobar 51 37 88Novembar 51 37 88Decembar 51 37 88

U cilju zaštite djece sa smetnjama u razvoju nastaviće se aktivnosti na otvaranju dnevnih centara u Beranama, Nikšiću i Pljevlima, a u toku su i pripremne aktivnosti u Herceg Novom i Baru. Važno je napomenuti da se ovi programi realizuju u saradnji sa lokalnom samoupravom i nevladinim sektorom.

Posebna pažnja u narednom periodu biće posvećena poboljšanju uslova u Specijalnom zavodu „Komanski most“ kao i izradi projektne dokumentacije za izgradnju novog objekta u kojem će biti smještena samo djeca.

Naknada za vrijeme porodiljskog odsustva

Pravo na naknadu zarade imali su zaposleni za vrijeme porodiljskog odsustva. Pravo na naknadu zarade zaposleni ostvaruje kod poslodavca. Poslodavac može ostvariti refundaciju sredstava kod centra za socijalni rad. Za lica koja su na evidenciji Zavoda za zapošljavanje i za redovne studente visina naknade iznosi 25 € mjesečno, a za zaposlene visina naknade zarade je zarada koju bi zaposleni ostvario na radnom mjestu na kojem je raspoređen.

Pregled broja porodilja koje se vode na evidenciji Zavoda za zapošljavanje i porodilje redovni studenti ( Tabela 13.1, 13.2 )

Tabela 13.1.

CSR OPŠTINA

januar februar mart april maj junbroj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

Podgorica 1.Podgorica 1.205 1.190 1.198 1.180 1.195 1.2062.Cetinje 82 77 73 72 73 743.Danilov. 97 99 96 90 86 874.Kolašin 55 57 58 60 65 61


Bar 1.Bar 224 230 216 209 222 2192.Ulcinj 142 131 118 117 121 121



2.Andrij. 42 37 34 32 31 33

40

Plav 1.Plav 123 118 120 112 113 110Rožaje 1.Rožaje 320 331 328 319 316 309B.Polje 1.B.Polje 383 377 382 385 393 385


2. Žabljak 19 21 22 23 23 22

Svega: 3.975 3.946 3.945 3.865 3.906 3.892

Tabela 13.2.

CSR OPŠTINAjul avgust

septembar oktobar novembar decembar

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

Podgorica 1.Podgorica 1.220 1.221 1.198 1.196 1197 1.1842.Cetinje 76 78 71 72 65 673.Danilov. 88 85 87 88 93 974.Kolašin 59 56 54 61 56 53


Bar 1.Bar 223 228 236 230 237 2272.Ulcinj 127 131 131 126 123 124





2. Žabljak 22 20 19 21 27 27Svega: 3.914 3.934 3.942 3.966 3.938 3.913

Pregled broja porodilja koje su u radnom odnosu ( Tabela 14.1, 14.2 )

Tabela 14.1.

CSR OPŠTINAjanuar februar mart april maj junbroj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

41


Nikčić 1.Nikšić 104 92 102 96 120 1032.Plužine 6 3 4 3 0 53.Šavnik 0 0 0 0 1 1

Bar 1.Bar 77 55 57 66 57 1092.Ulcinj 13 16 10 18 16 15





2. Žabljak 6 1 1 3 15 5

Svega: 1.034 860 1.022 801 916 953

Tabela 14.2.


broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika


Nikčić 1.Nikšić 113 95 118 120 107 1522.Plužine 3 3 4 1 2 33.Šavnik 2 2 2 1 2 1

Bar 1.Bar 85 73 72 63 83 612.Ulcinj 13 19 13 13 17 12





2. Žabljak 0 0 8 2 2 9Svega: 954 961 1.010 994 1.015 1.158

Za svako novorođeno djete, do navršene jedne godine života djeteta, roditelji imaju pravo na opremu za novorođeno djete. Ova naknada se isplaćuje jednokratno i iznosi 100€.

Pregled broja korisnika naknade za opremu za novorođeno dijete u 2007. g. ( Tabela 15.1, 15.2 )

Tabela 15.1.42

CSR OPŠTINA

januar Februar mart april maj junbroj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika


Nik{i} 1.Nikšić 57 63 55 56 56 692.Plužine 1 3 2 1 1 23.Šavnik 6 3 2 2 2

Bar 1.Bar 34 28 24 27 41 272.Ulcinj 18 9 11 13 19 8





2. Žabljak 3 4 1 6 2 5Svega: 519 505 495 456 550 514

Tabela 15.2.


broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika


Nikšić 1.Nikšić 76 67 94 75 85 652.Plužine 3 4 1 5 3 53.Šavnik 2 3 1 2 4

Bar 1.Bar 29 37 43 27 35 302.Ulcinj 13 22 27 10 20 16




43


2. Žabljak 4 9 3 3 6 3Svega: 606 647 638 610 635 545

Zlostavljana i zanemarena djeca

Zaštitu prava djece od zlostavljanja i zanemarivanja sprovode centri za socijalni rad. U saradnji sa UNICEF-om i UNHCR-om formirani su multidisciplinarni operativni timovi u sedam od deset centara za socijalni rad. Nacionalnim planom za djecu do 2010 godine predviđeno je formiranje multidisciplinarnih timova u preostala tri Centra za socijalni rad za opštine Plav, Pljevlja i Rožaje. Do sada je u okviru ovih timova obrađeno preko 700 djece koje su bile žrtve zlostavljanja i zanemarivanja.

Broj maloljetnih žrtava zlostavljanja i zanemarivanja za 2007 g. (Tabela 16)

Centar za socijalni radBroj maloljetnih

žrtava zlostavljanja i zanemarivanja

Djevojčice Dječaci

Podgorica,Cetinje,Danilovgrad,Kolašin 26 13 13

Nikšić,Šavnik,Plužine 27 13 14Pljevlja,Žabljak 9 5 4B.Polje,Mojkovac 51 21 30Bar,Ulcinj 22 12 10Berane,Andrijevica 34 12 22Kotor,Tivat,Budva - - -Rožaje 17 9 8Plav 17 6 11H.Novi 18 7 11

Djeca sa poremećajem u ponašanju

Zaštitu djece obavljaju centri za socijalni rad.

Najčešće evidentirani prestupi su: prekršaji – 325, ugrožavanje saobraćaja – 193, krađe -180, nasilničko ponašanje -163, predelikventno ponašanje -23, prosijačenje, bježanje – 10, preprodaja droge – 8, narkomanija – 6, silovanje -3, pokušaj ubistva 1, ubistvo -0.

44

Najčešće izrečene mjere su:

ukor -159, savjetodavni rad -130, pojačan nadzor od strane roditelja -107, pojačan nadzor od starne Centra za socijalni rad – 103, Obustava predmeta – 32, slobodna procjena suda -12, upućivanje u Zavod za vaspitanje maloljetnika -4, upućivanje u VPD Kruševac -1, upućivanje u Spuž -1.

Broj maloljetnih prestupnika po opštinama( Tabela 17 )

Centar za socijalni rad Br.prestupnika Br.recidiva Djevojčice DječaciPodgorica,Cetinje,Danilovgrad,Kolašin 402 38 283 119

Nikšić,Šavnik,Plužine 35 8 4 31Pljevlja,Žabljak 53 7 2 51B.Polje,Mojkovac 89 8 1 88Bar,Ulcinj 53 10 1 52Berane,Andrijevica 47 10 1 46Kotor,Tivat,Budva 70 12 5 65Rožaje 31 14 - 31Plav 46 8 - 46H.Novi 101 28 2 99

Struktura maloljetnih prestupnika po opštinama( Tabela 18 )

Centar za socijalni rad

Starosna struktura Školski status

Do 8.g

8-14

14-18

Preko 18.g

O.š S.š Napustili Ne pohađaju

Zaposleni

Podgorica,Cetinje,Danilovgrad,Kolašin

1 15 352 39 32 215 30 17 3

Nikšić,Šavnik,Plužine - 2 29 4 3 22 4 6 -Pljevlja,Žabljak - - 50 3 6 36 9 - -B.Polje,Mojkovac - - 80 9 5 44 16 15 6Bar,Ulcinj - - 38 15 - 40 8 5 -Berane,Andrijevica - 3 31 13 4 28 12 2 -Kotor,Tivat,Budva - 4 52 14 3 28 36 3 -Rožaje - 1 20 20 1 19 9 2 -Plav 1 3 40 2 7 28 11 - -H.Novi - 9 86 6 11 70 13 3 4

45

Organizacija

Poslovi iz oblasti socijalne i dječije zaštite kao i oblasti porodično-pravne zaštite realizuju javne ustanove: centari za socijalni rad i ustanove za smještaj korisnika.

U Crnoj Gori osnovano je 10 centara za socijalni rad koji pokrivaju teritoriju 21 opštine:

JU CSR za opštine Podgorica, Cetinje, Danilovgrad i Kolašin (br. zaposlenih 101) JU CSR za opštine Nikšić, Šavnik i Plužine( br. zaposlenih 43) JU CSR za opštine Pljevlja i Žabljak (br. zaposlenih 20) JU CSR za opštine Bijelo Polje i Mojkovac (br. zaposlenih 39) JU CSR za opštine Berane i Andrijevica (br zaposlenih 24) JU CSR za opštinu Rožaje (br. zaposlenih 10) JU CSR za opštinu Plav (br. zaposlenih 12) JU CSR za opštine Bar i Ulcinj (br. zaposlenih 23) JU CSR za opštine Kotor, Tivat i Budva (br. zaposlenih 22) JU CSR za opštinu Herceg Novi (br. zaposlenih 13)

Ustanove koje se bave smještajem korisnika su: JU Dom za penzionere u druga stara lica “Grabovac” u Risnu (br. zaposlenih 93) JU Dječji dom “Mladost” u Bijeloj ( br. zaposlenih 105) JU specijalni zavod za djecu i omladinu “Komanski most“ u Podgorici (br. zaposlenih

35) JU za odmor i rekreaciju djece “Lovćen – Bečići” na Cetinju (br. zaposlenih 11) JU Centar za djecu i mlade “Ljubović ” Podgorica (br. zaposlenih 39)

Drugostepeni upravni postupak

Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja je nadležno za obavljanje drugostepenog upravnog postupka u oblasti porodičnih odnosa kao i za upravne postupke iz oblasti socijalne i dječje zaštite:

I. prava iz socijalne i dječje zaštite – 557 predmetaII. oblast porodičnih odnosa – 33 predmeta

Sektoru socijalnog staranja i dječje zaštite upućeno je ukupno 8150 različitih podneska (predstavke građana i dr.)

Subvencije za račune za električnu energiju

U cilju zaštite socijalno najugroženijih kategorija građana, uslijed poskupljenja električne energije, Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja je u 2007. godini realizovalo dva programa subvencioniranja električne energije. Prvi program se realizovao za period januar, februar i mart 2007. god. i obuhvatio je korisnike materijalnog obezbjeđenja porodice, lične invalidnine, tuđe njege i pomoći, porodičnog smještaja, materijalnog obezbjeđenja boraca, penzionere čija je penzija niža od 100 €, nezaposlene sa Zavoda za zapošljavanje koji koriste nadoknadu ili su stariji od 60 godina, kao i nezaposleni bračni parovi. Visina subvencije za ove kategorije iznosila je 20 € mjesečno, dok su pomoć u iznosu 10 € mjesečno ostvarivali korisnici staračkih nadoknada. Ovaj program je obuhvatio oko 65.000 domaćinstava i za njega je izdvojeno oko 4. miliona eura.

46

Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja je od 1. oktobra 2007. god realizovalo Program subvencioniranja socijalno najugroženijih građana sa ciljem zadovoljavanja minimalnih potreba u električnoj i toplotnoj energiji, za period jul 2007. god do juna 2008. god. Program se odnosio na korisnike: materijalnog obezbjeđenja porodice, lične invalidnine, njege i pomoći drugog lica, smještaja u drugu porodicu i korisnike prava na materijalno obezbjeđenje boraca. Visina subvencije određena je u procentu od 30% od visine prosječnog minimalnog računa za četvoročlano domaćinstvo što je iznosilo 11,84 € mjesečno. Isplata subvencija vršena je tromjesečno u iznosu od 35.50 €. Ovim programom bilo je obuhvaćeno oko 19.500 domaćinstava i za njega je izdvojeno oko 2. miliona eura.

Rad na projektima

Strategija za suzbijanje siromaštva i socijalne isključenosti 2007-2011 god.

U svijetlu evropskih integracija, Vlada Crne Gore ostaje odlučna da nastavi sa sprovođenjem programa i aktivnosti koje doprinose unaprijeđenju kvaliteta života njenih građana, sa posebnim akcentom na najugroženije kategorije stanovništva. Prateći međunarodna kretanja na planu socijalne politike, Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja je pripemilo inoviranu verziju Strategije pod nazivom “Strategija za suzbijanje siromaštva i socijalne isključenosti (SSSSI)” .

SSSSI je usmjerena na uključivanje marginalizovanih grupa stanovništva u sve oblasti društvenog života. Pojam “inkluzija” povezuje materijalne i socio-psihološke aspekte životnog standarda. SSSSI predlaže mjere za usmjeravanje socijalne politike na vulnerabilne grupe, kako siromaštvo ne bi dovelo do marginalizacije i ograničene socijalne participacije ovih grupa.

Iz tog razloga, ova Strategija se bazira na četiri ključne oblasti, a to su: zdravstvo, obrazovanje, socijalna zaštita i zapošljavanje, od kojih zavisi unaprijeđenje socijalnog i ekonomskog položaja ranjivih grupa stanovništva. SSSSI obuhvata 161 projekat iz navedenih prioritetnih oblasti.Ciljevima Strategije iz oblasti zdravstva predviđeno je: očuvanje i unaprijeđenje zdravlja i zdravstvene zaštite stanovništva i smanjenje nejednakosti u zdravlju, poboljšanje kvaliteta usluga u zdravstvu, posebno za socijalno ugrožene grupe, koji moraju imati obezbijeđenu zdravstvenu zaštitu istog kvaliteta kao i drugi djelovi populacije. S tim u vezi, nastavlja se rad na razvoju nacionalnih programa za posebno osjetljive grupe. Posebno je značajno istaći da se planiraju aktivnosti na zaštiti starih lica, koji podrazumijevaju zajedničko angažovanje više relevantnih sektora.

U okviru reforme obrazovnog sistema ističu se aktivnosti na uspostavljanju inkluzivnog obrazovanja, odnosno omogućavanje pristupa obrazovnom sistemu svoj djeci. Od velikog značaja za smanjenje socijalne isključenosti i siromaštva su aktivnosti obezbjeđivanja besplatnih udžbenika i udžbenika po povlašćenim cijenama za djecu iz siromašnih porodica, kampanja u cilju promovisanja inkluzije marginalizovanih društvenih grupa u formalni obrazovni sistem, kao i priprema programa i realizacija obuke nezaposlenih i tehnoloških viškova.

47

Iz oblasti socijalne zaštite sprovodi se niz sistemskih i vaninstitucionalnih mjera i aktivnosti koje treba da doprinesu snaženju socijalne sigurnosti siromašnih i rizičnih djelova populacije i ublažavanja najtežih posljedica siromaštva. Dokumenti čije je kreiranje u toku, a koji su prepoznati u akcionom planu SSSSI, biće od velikog značaja za smanjenje siromaštva i socijalne isključenosti i kao takvi uključeni u dalju implementaciju. To su: Strategija razvoja socijalne i dječje zaštite, Strategija inkluzije osoba sa invaliditetom i Strategija zaštite starih lica u Crnoj Gori.

Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja u 2007. god je u saradnji sa predstavnicima nevladinog sektora: Save the Children, Centrom za razvoj nevladinih organizacija i Međunarodnom pravoslavnom dobrotvornom organizacijom, uz finansijsku podršku Evropske agencije za rekonstrukciju realizovalo tri partnerska projekta koji su kao proizvod imali strateške dokumente koji su usvojeni krajem 2007. god.

Strategija razvoja socijalne i dječje zaštite 2008-2012 god.

Osnovni cilj Strategije razvoja socijalne i dječje zaštite je razvoj mreže efikasnih usluga, izgradnja institucija i garantovanje osnovnih prava koja obezbjeđuju zaštitu porodice, pojedinaca i grupa u najmanje restriktivnom okruženju uz aktiviranje njihovih potencijala, a koji mogu da spriječe, otklone ili ublaže osnovne rizike kojima su izloženi, na principima decentralizacije i participativnog odlučivanja, u kome svi socijalni akteri imaju jednake odgovornosti i mogućnosti za pružanje i finansiranje usluga i servisa socijalne i dječje zaštite, čineći ih jednako dostupnim svim korisnicima i djelotvornim u pružanju podrške ranjivim grupama.

Shodno aktivnostima utvrđenim Akcionim planom za realizaciju Strategije, prioriteti su:

preispitivanje visine materijalnih davanja u oblasti socijalne i dječije zaštite (osim nadoknada za materijalno obezbjeđenje porodice i dodatka za djecu koje su povećane za 10 % u 2007. ostala prava nijesu usklađivana zadnjih 5 godina) kao i utvrđivanje mehanizma za njihovo automatsko usklađivanje koji bi pratili promjene troškova života, imajući u vidu da sadašnje rješenje podrazumijeva usklađivanje uz saglasnost Ministarstva finansija;

decentralizacija sistema socijalne i dječje zaštite podrazumijeva razvoj usluga na lokalnom nivou i u tom smislu naročita pažnja će biti posvećena podršci lokaloj samoupravi u kreiranju lokalnih planova zaštite;

utvrđivanje standarda za realizaciju usluga podrazumijeva normativno uređenje pružanja pojedinih usluga, akreditaciju i licenciranje za lica koja će obavljati poslove u sistemu socijalne i dječje zaštite;

razvoj informacionog sistema u oblasti socijalne i dječje zaštite.Posebna pažnja je bila posvećena zaštiti djece bez roditeljskog staranja i u tom smislu podsticanje porodičnog smještaja kao i zaštiti djece sa poremećajem u ponašanju. Osim realizacije različitih programa podrške ovoj djeci uradiće se i projektana dokumentacija za rekonstrukciju Centra za djecu i mlade „Ljubović“

Strategija za integraciju osoba sa invaliditetom 2008-2016 god.

48

Osnovni cilj Strategije za integraciju osoba sa invaliditetom je unapređenje položaja osoba sa invaliditetom u Crnoj Gori i njihovo uključivanje u sve oblasti društva na ravnopravnoj osnovi u skladu sa socijalnim modelom pristupa invalidnosti. Zaštitu i unaprijeđenje prava osoba sa invaliditetom moguće je postići razvojem programa koji doprinose efikasnijem sistemu: zdravstvene zaštite, socijalne zaštite, penzijskog i invalidskog osiguranja, obrazovanja, profesionalnog osposobljavanja i zapošljavanja, kulture, sporta i rekreacije i obezbjeđenjem pristupačnosti sredine.

Za ostvarivanje ove strategije predviđena je izrada akcionih planova za period od po dvije godine kojim će biti precizirane aktivnosti i njihovi nosioci.

Strategija razvoja socijalne zaštite starih lica 2008-2012 god.

Osnovni cilj Strategije razvoja socijalne zaštite starih lica okrenut je poboljšanju njihovog socijalnog statusa, jačanju društvene kohezije, podsticanju i njegovanju nezavisnosti i sposobnosti starih lica da pomognu sami sebi i predupredjivanju pojava njihove marginalizacije. Realizacijom Strategije i definisanjem principa, ciljeva i zadataka razvoja i reforme socijalne zaštite starih lica žele se postići, pored ostalih, sljedeći opšti efekti: aktivna pozicija i uloga starog lica; afirmacija uloge i odgovornosti porodice; razvoj efikasnijeg i ekonomičnijeg sistema socijalne zaštite starih lica; uvodjenje sistema licenciranja i akreditacije u pružanju usluga socijalne zaštite starim licima; postizanje pluralizma pružalaca usluga, prije svega, kroz veće aktiviranje organa lokalne samouprave; formiranje novih i, u skladu sa ciljevima i zadacima reforme, transformaciju postojećih ustanova socijalne zaštite. Prioriteti u ovoj oblasti su: utvrđivanje standarda za realizaciju usluga podrazumijeva normativno uređenje

pružanja pojedinih usluga, akreditaciju i licenciranje za lica koja će obavljati poslove u sistemu socijalne i dječje zaštite.

podrška lokalnoj samoupravi u donošenju planova i programa socijalne zaštite starih lica

pronalaženje održivog rješenja za program pomoći u kući – geronto domaćice

Takođe su vođene aktivnosti na izgradnji objekta za palijativnu njegu ukupne neto površine 3.786 m2 u krugu kompleksa Doma starih „Grabovac“ Risan kao i Doma starih u Bijelom Polju.

Ministarstvo zdravlja rada i socijalnog staranja je sklopilo više sporazuma o saradnji koji podrazumijevaju realizaciju projekata u cilju unapređenja zaštite pojedinih kategorija građana: Ugovor pod programom Visokog Komeserijata Ujedinjenih Nacija za izbjeglice koji se

odnosi na aktivnosti koje će se realizovati tokom 2007.g, a odnose se na: izradu propisa o socijanoj zaštiti tražioca azila, izbjeglica i ostalih kategorija predviđenih Zakonom o azilu, pružanje socijalne pomoći izbjeglim i raseljenim licima, po nacionalnim standardima socijalne zaštite i podršku za četiri tima za pomoć zanemarenoj i zlostavljanoj djeci.

Memorandum o razumijevanju sa Kancelarijom UNDP-a u okviru realizacije regionalnog projekta “Unapređenje institucionalnih kapaciteta i mogućnosti praćenja, na centralnom i lokalnom nivou, smanjenja socijalne ugroženosti Romske populacije na zapadnom Balkanu”.

Memorandum o razumijevanju za izgradnju objekta za palijativnu njegu, ukupne neto površine 3.786 m2 u krugu kompleksa Doma starih „Grabovac“ Risan, u cilju poboljšanja pružanja uslova smještaja i palijativne njege starih, teško bolesnih i

49

invalidnih lica u Crnoj Gori sa Fondacijom Grabovac – Holandija i njemačkom organizacijom HELP - Hilfe zur Selbsthilfe e.V.

U toku 2007. godine realizovano je više edukacija stručnih radnika iz oblasti socijalne I dječije zaštite i porodičnih odnosa u saradnji sa relevantnim međunarodnim organizacijama.

2.7. Sektor za informatiku i analitičko – statističke poslove

Sektor za informatiku i analitičko-statističke poslove je formiran u julu 2007.godine i sastoji se iz dvije organizacione cjeline:

2.7.1. Odsjeka za informatiku i2.7.2. Odsjeka za analitičko-statističke poslove.

2.7.1. Odsjek za informatiku

Priprema naloge za redovne mjesečne obrade podataka korisnika: Materijalnog obezbjeđenja porodice, Dječjeg dodatka, Materijalnog obezbjeđenja boraca i Lične i porodične invalidnine.

Priprema program za automatsku obradu podataka korisnika Materijalnog obezbjeđenja porodice:1. program za unos potrebnih podataka za mjesec za koji se vrši obračun2. arhiviranje baze3. program na osnovu koga se radi obračun za tekući mjesec4. program koji formira datoteke potrebne za Štampu, za poštu5. program za štampurekapitulara isplata po poštama, rekapitular isplata po opštinama6. program za štampuspiskova korisnika po opštinama7. program za štampukotisnika na osnovu prava, po radnom statusu, po sposobnosti i

polu, po polu i godinama starosti, po broju članova porodice8. program za štampu uputnica9. program za štampu spiskova uputnica po poštama i reonima10.arhiviranje baze i datoteka

Priprema programa za automatsku obradu podataka korisnika Dječjeg dodatka:1. program za unos potrebnih podataka za mjesec za koji se vrši obračun2. arhiviranje baze3. program na osnovu koga se radi obračun za tekući mjesec4. program koji formira datoteke potrebne za štampu, za poštu5. program za štampu rekapitulara isplata po poštama, rekapitular isplata po opštinama6. program koji štampa spiskove korisnika za opštine koje nemaju terminal7. program koji štampa spiskove korisnika po opštinama koji su isključeni zbog navršenih

18 godina života8. program koji štampa spiskove svih korisnika Dječjeg dodatka koji se šalju u Centar za

socijalni rad

50

9. program koji se koristi za štampu statistika po školskom statusu, po broju djece koja ostvaruju pravo na DD, po statusu podnosioca, po radnom statusu podnosoica zahtjeva, po godinama starosti

10.program koji štampa spisak djece bez roditeljskog staranja11.program za štampu uputnica12.program za štampu spiskova uputnica po poštama i reonima13.arhiviranje baze i datoteka

Priprema programa za automatsku obradu podataka korisnika Materijalnog obezbjeđenja boraca:1. program za unos potrebnih podataka za mjesec za koji se vrši obračun2. arhiviranje baze3. program za štampu liste obavještenja4. program na osnovu koga se radi obračun za tekući mjesec5. program koji formira datoteke potrebne za štampu, za poštu6. program za štampu rekapitulara isplata po poštama, rekapitular isplata po opštinama7. program za štampu spiskova korisnika po opštinama8. program za štampu spiskova korisnika za pojedine grupe prava i šifre korisnika9. program za štampu uputnica10.program za štampu spiskova uputnica po poštama i reonima11.arhiviranje baze i datoteka

Priprema programa za automatsku obradu podataka korisnika Lične i porodične invalidnine:1. program za unos potrebnih podataka za mjesec za koji se vrši obračun2. arhiviranje baze3. program za štampu liste obavještenja4. program na osnovu koga se radi obračun za tekući mjesec5. program koji formira datoteke potrebne za štampu, za poštu6. program za štampu rekapitulara isplata po poštama, rekapitular isplata po opštinama7. program za štampu spiskova korisnika po opštinama8. program za štampu spiskova korisnika za pojedine grupe prava i šifre korisnika9. program za štampu uputnica10.program za štampu spiskova uputnica po poštama i reonima11.arhiviranje baze i datoteka

Prilagođavanje programa za obračun primanja korisnika Materijalnog obezbjeđenja porodice i Materijalnog obezbjeđenja boraca kao i programi za štampu čekova i spiskova uputnica a zbog davanja subvencija za struju.

U bazi DD-a rađene su promjene podataka o podnosiocu zahtjeva za određeni broj korisnika Dječjeg dodatka a na zahtjev pojedinih službi DD-a.

Urađeni su izvještaji o broju korisnika osnovnih prava Lične i porodične invalidnine za sve opštine u Crnoj Gori a za potrebe Sektora za boračko-invalidsku zaštitu.

Redovna mjesečna komunikacija sa Centrima za socijalni rad i određene intevencije u bazi podataka.

51

Aktivnost odsjeka odnosi se i na procese informatizacije zdravstvenog sistema i investicija, a posebne aktivnosti su usmjerene na rješavanju problema upravljanja medicinskim otpadom.

2.7.2. Odsjek za analitičko statističke poslove

Vrši poslove koji se odnose na izradu izvještaja i statistika o korišćenju sredstava iz oblasti socijalne, dječje i boračko-invalidske zaštite. Odsjek vrši poslove iz oblasti analitike i planiranja, priprema anlize, informacije i izvještaje u vezi sa finansijskim tokovima koji služe kao osnova u izradi projekcije potrebnih sredstava za finansiranje godišnjih potreba i obaveza iz pomenutih oblasti. Sve navedene aktivnosti su u skladu sa Zakonom o socijalnoj i dječjoj zaštiti sa pripadajućim podzakonskim aktima i Zakonom o boračkoj i invalidskoj zaštiti.

Redovna aktivnost ovog odjeljenja odvija se uz saradnju sa centrima za socijalni rad i opštinskim sekretarijatima za boračko -invalidsku zaštitu. Centri za socijalni rad su u obavezi da mjesečno dostavljaju zahtjeve u kojima iskazuju potrebna sredstva za isplatu redovnih primanja korisnika iz oblasti socijalne i dječje zaštite a sekretarijati naloge za prijavu i promjenu podataka korisnika.

U toku 2007.godine uvedena je novina u proceduri prikazivanja i usvajanja mjesečnih potreba centara za socijalni rad. Naše odjeljenje osmislilo je statističke tabele u excelu za prava iz ove oblasti sa svim potrebnim karakteristikama koje mogu da posluže kao privremene baze podataka do izrade jedinstvenog informacionog sistema. Statistički pregledi sadrže katakteristike: ime i prezime, jedinstveni matični broj, datum sticanja odnosno prestanka prava, broj rješenja, adresa korisnika...

Centri su u obavezi da tabele ažuriraju svakog mjeseca do 05. u mjesecu i proslijede ih našem odjeljenju putem e-maila ili narezane na CD. Na taj način vrši se kontrola potrebnih novčana sredstva prikazanih u mjesečnom trebovanju.

Excel-ove statistike odnose se na sledeća prava iz oblasti socijalne i dječje zaštite: - dodatak za tuđu njegu i pomoć, lična invalidnina, - porodični smještaj, smještaj u ustanovama u Crnoj Gori, smještaj u ustanovama van

Crne Gore, - pogrebni troškovi, jenokratne pomoći, - porodiljsko odsustvo za porodilje kod Zavoda za zapošljavanje, porodilje redovni

studenti, porodilje u državnom i privatnom sektoru.

U prethodnoj godini Centri za socijalni rad bili su u obavezi da za svakog korisnika koji stiče pravo ili mu isto prestaje dostave dokumentaciju. Dokumentacija se takođe dostavljala do 05. u mjesecu. Po završenoj obradi pristupa se formiranju naloga za prenos sredstava za sva navedena prava iz oblasti socijalne i dječje zaštite i boračko invalidske zaštite.

Isplata socijalnih davanja se odvija redovno, najčešće u periodu od 15 do 18 u mjesecu. Obaveza našeg sektora je da kontaktira i pismeno obavještava Poštu Crne Gore i nadležne banke.

Obrada naloga za isplatu jednokratnih pomoći takođe se vrši u okviru ovog odjeljenja. Posle razmatranja i kontaktiranja centara za socijalni rad putem anamneza vrši se obrada

52

naloga za isplatu. Prijem stranaka i stalna komunikacija sa njima su sastavni dio procedure isplata jenokratnih pomoći.

Sledeći korak po izvršenim isplatama jeste izrada mjesečnih statistika i rekapitulara koje obuhvataju sva prava sa podacima po opštinama i centrima za socijalni rad. Pomenuti rekapitulari veoma često se koriste za potrebe izrada analiza i istraživanja raznih nevladinih organizacija i institucija.

Kvartalno se dostavljaju podaci Republičkom sekretarijatu za razvoj za izradu biltena Ekonomska politika. Podaci se odnose na isplaćena sredstva za svako pojedinačno pravo, na broj korisnika itd.

Saradnja sa MONSTATOM je već ustaljena praksa, tako da smo u obavezi da svake godine u pisanoj formi prosleđujemo podatke o pojedinim grupama korisnika socijalno-zaštitnih prava.

Odjeljenje aktivno učestvuje u planiranju budžeta, praveći detaljne analize za utroške sredstava po pojedinim pozicijama kao i njihovog planiranja za narednu godinu. Uz finansijski dio odrađuje se dio koji se odnosi na obrazloženje svake pojedinačne stavke.Zaposleni u odsjeku uzimaju aktivno učešće u sprovođenu Projekta obezbjeđenja pomoći izuzetno ugroženim izbjeglicama i raseljenim licima po ugovoru br. 0701-3936 sklopljenim između Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja i UNHCER-a. Učešće u ovom projektu podrazumjeva popunjavanje posebnih obrazaca, sprovođenje finansijskih transakcija, praćenje kompletne dokumentacije kao i finansijsku kontrolu o utrošenim sredstvima i njihovoj namenskoj upotrebi u centrima za socijalni rad. Slijedi pregled nekih od statističkih pregleda koje dostavljamo ostalim sektorima, kao i drugim institucijama.

53

REKAPITULAR ZA DECEMBAR 2007.godine

CSR OPŠTINA Dodatak na djecu Materijalno obezbje|enje porod. Li~na invalidnina Tu|a njega i pomoć Porodi~ni smještajBr.nosilaca prava Broj djece Iznos Broj porodica Broj ~lanova Iznos Broj Iznos Broj Iznos Broj Iznos

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Podgorica 1.Podgorica 2.806 5.418 92.493,50 3.288 10.965 268.983,50 268 15.800,00 927 65.398,30 87 20.466,75

2.Cetinje 340 627 10.752,00 421 1.295 29.846,10 67 3.600,00 238 17.363,40 12 2.161,25

3.Danilov. 246 489 8.365,50 326 1058 25.301,40 37 1.850,00 122 9.161,00 8 1.400,00

4.Kolašin 137 264 4.537,50 255 639 18.123,70 24 1.250,00 131 8.333,70 5 1.111,20

Nikšić 1.Nikšić 1.111 2.075 36.696,50 1.394 4.215 104.975,20 120 6.000,00 591 30.050,00 25 7.425,31

2.Plužine 20 36 698,50 85 163 5.228,70 8 400,00 64 3.200,00 1 203,13

3.Ćavnik 34 73 1.281,50 107 218 7.083,50 7 350,00 36 1.800,00 2 656,28

Bar 1.Bar 298 520 8.998,00 371 1028 27.033,50 79 4.660,46 308 22.550,00 16 2.948,75

2.Ulcinj 180 330 5.648,00 271 675 18.808,70 49 2.700,00 180 13.250,00 6 1.233,75

Kotor 1.Kotor 129 231 4.075,50 157 468 11.894,10 17 850,00 117 5.873,68 6 1.050,00

2.Tivat 105 200 3.448,50 144 399 10.575,60 17 850,00 84 4.211,84 4 700,00

3.Budva 74 123 2.161,50 83 211 5.966,70 16 800,00 50 2.500,00 9 1.575,00

H.Novi 1.H.Novi 163 258 4.768,50 242 559 15.715,70 90 4.500,00 217 10.850,00 13 2.275,00

Berane 1.Berane 895 1.852 30.904,50 1225 4.055 98.186,00 71 3.550,00 351 17.550,00 9 1.575,00

2.Andrij. 94 194 3.212,00 147 466 11.146,30 10 500,00 77 3.850,00 7 1.225,00

Plav 1.Plav 357 760 12.771,00 579 1.782 44.375,80 44 2.200,00 162 8.100,00 4 910,00

Rožaje 1.Rožaje 925 2005 34.287,00 1330 4.464 107.628,00 84 4.200,00 288 14.400,00 17 3.263,75

B.Polje 1.B.Polje 910 1.820 31.339,00 1.341 4.091 98.757,73 157 7.850,00 711 35.600,00 7 1.358,65

2.Mojkovac 172 321 5.627,50 267 715 19.507,90 36 1.800,00 148 7.400,00 8 1.477,35

Pljevlja 1.Pljevlja 442 742 12.650,00 603 1626 42.019,30 90 4.500,00 513 26.950,00 4 551,50

2. Žabljak 36 62 1.133,00 105 189 6.647,30 8 400,00 61 3.050,00 1 338,37

USTANOVE 1 124 3.437,50Svega: 9.475 18.524 319.286,50 12.741 39.281 977.804,73 1.299 68.610,46 5.376 311.441,92 251 53.906,04


CSR OPŠTINA

Domski smještaj ( van CG )

Ishrana u vrtićimaPovlastice u saobraćaju

Zdravstvena zaštita

Broj Iznos Broj Iznos Brojrealizovana povlašćena

vožnjaIznos Broj Iznos

1 2 15 16 17 18 19 20 21 22 23Podgorica 1.Podgorica 30 6.707,14 305 5.030,00 119 4 109,00 266

2.Cetinje 3 802,12 74 1.295,00 31 1 200,00 1013.Danilov. 2 533,67 22 232,50 8 2 79,80 454.Kolašin 3 835,29 9 135,00 16 95

Nikšić 1.Nikšić 8 1.293,95 88 1.208,00 69 4 560,00 3352.Plužine 18 450,003.Ćavnik 1 315,91

Bar 1.Bar 5 1.361,91 18 315,00 41 892.Ulcinj 7 57

Kotor 1.Kotor 3 794,80 15 262,50 12 142.Tivat 1 58,80 16

3.Budva 3 784,48 6 1 210,00 13H.Novi 1.H.Novi 5 1.877,31 980,00 68Berane 1.Berane 3 829,80 45 540,00 21 143

2.Andrij. 1 284,41 31Plav 1.Plav 1 291,09 27 337,50 5 133

Rožaje 1.Rožaje 11 165,00 16 131B.Polje 1.B.Polje 6 1.500,00 26 390,00 135 202

2.Mojkovac 6 90,00 18 41Pljevlja 1.Pljevlja 5 1.173,35 20 345,00 70 86

2. Žabljak 3 28Svega: 79 19.385,23 684 11.775,50 577 1.217,60 1.894 -

54


CSR OPŠTINANaknade po osnovu porodiljskog odsustva

Porodilje kod ZZZ Porodilje redovni studenti Porodilje u državom sektoru Porodilje u privatnom sektoru

Oprema za novoro|eno dijete

Ukupno porodiljsko

55

Broj Iznos Broj Iznos Broj Iznos Broj Iznos Broj Iznos Broj Iznos1 2 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36

Podgorica 1.Podgorica 1.176 28.107,00 8 200,00 23 12.321,07 351 212.326,82 177 17.700,00 1.735 270.654,89

2.Cetinje 67 1.606,15 2 239,84 14 10.864,21 13 1.300,00 96 14.010,20

3.Danilov. 97 2.388,00 9 2.143,41 10 1.000,00 116 5.531,41

4.Kolašin 53 1.321,70 4 1.337,58 7 700,00 64 3.359,28

Nikšić 1.Nikšić 463 11.320,00 14 339,00 5 6.901,76 147 57.507,12 65 6.600,00 694 82.667,88

2.Plužine 19 450,00 2 359,92 1 223,10 5 500,00 27 1.533,02

3.Ćavnik 20 436,00 1 211,92 21 647,92

Bar 1.Bar 227 5.431,66 61 14.372,11 30 3.100,00 318 22.903,77

2.Ulcinj 124 3.008,35 12 1.562,32 16 1.600,00 152 6.170,67

Kotor 1.Kotor 99 2.179,80 4 1.463,15 52 21.931,34 23 2.300,00 178 27.874,29

2.Tivat 58 1.437,90 1 9,25 3 1.794,50 20 5.652,13 10 1.000,00 92 9.893,78

3.Budva 49 1.247,30 2 786,26 40 22.136,91 17 1.700,00 108 25.870,47

H.Novi 1.H.Novi 81 2.025,00 13 4.733,51 156 37.592,45 25 2.500,00 275 46.850,96

Berane 1.Berane 274 6.845,00 32 9.240,62 30 3.000,00 336 19.085,62

2.Andrij. 42 1.050,00 4 400,00 46 1.450,00

Plav 1.Plav 108 2.700,00 12 1.200,00 120 3.900,00

Rožaje 1.Rožaje 283 7.066,00 28 12.625,00 21 2.100,00 332 21.791,00

B.Polje 1.B.Polje 385 9.478,00 100 47.814,00 47 4.700,00 532 61.992,002.Mojkovac 47 1.144,00 17 9.215,00 6 600,00 70 10.959,00

Pljevlja 1.Pljevlja 188 4.566,95 3 72,80 3 1.038,19 47 12.255,29 24 2.400,00 265 20.333,23

2. Žabljak 26 665,90 1 25,00 1 289,32 8 1.850,35 3 300,00 39 3.130,57

Svega: 3.886 94.474,71 27 646,05 59 30.139,44 1099 480.649,76 545 54.700,00 5.616 660.609,96

PREGLED BROJA PORODILJA KOJE SE VODE NA EVIDENCIJI ZAVODA ZA ZAPOĆLJAVANJE I PORODILJE REDOVNI STUDENTI U 2007.GODINI

PREGLED BROJA KORISNIKA POVLAĆ]ENE VOŽNJE U 2007.GODINI

CSR OPŠTINAjanuar februar mart april maj jun jul avgust septembar oktobar novembar decembar

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika broj korisnika

broj korisnika broj korisnika broj korisnika

Podgorica 1.Podgorica 117 116 116 116 116 116 116 116 116 117 118 119

2.Cetinje 30 31 32 32 32 32 32 32 32 33 31 31

3.Danilov. 29 8 8 8 9 8 8 8 8 8 8 8

4.Kolašin 15 16 16 16 16 16 16

Nikšić 1.Nikšić 66 67 67 68 68 68 68 68 69 69 69

2.Plužine

3.Ćavnik

Bar 1.Bar 40 41 41 41 41 41 41 41 41 41 41

2.Ulcinj 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7

Kotor 1.Kotor 9 9 9 9 9 9 9 9 9 12 12

2.Tivat 1 1 1 1 1 1 1 1

3.Budva 1 2 2 2 2 2 2 2 2 6 6

H.Novi 1.H.Novi 2 40 40 40 40 41 41 41 41 41 41

Berane 1.Berane 21 21 21 21 21 21 21 21 21 21 21

2.Andrij. 2 2 2 2

Plav 1.Plav 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5

Rožaje 1.Rožaje 15 16 16 15 16 16 16 16 16 16 16 16

B.Polje 1.B.Polje 131 135 131 131 134 134 134 134 134 134 135

2.Mojkovac 18 14 18 18 17 17 17 17 17 19 18

Pljevlja 1.Pljevlja 70 70 70 70 70 70 70 70 70 73 70

2. Žabljak 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

Svega: 208 598 603 604 607 593 593 591 591 594 617 577

56

CSR OPŠTINAjanuar februar mart april maj jun jul avgust septembar oktobar novembar decembarbroj

korisnikabroj

korisnikabroj

korisnikabroj

korisnikabroj

korisnikabroj

korisnikabroj

korisnikabroj

korisnika broj korisnikabroj

korisnika broj korisnika broj korisnika

Podgorica 1.Podgorica 1.205 1.190 1.198 1.180 1.195 1.206 1.220 1.221 1.198 1.196 1197 1.184

2.Cetinje 82 77 73 72 73 74 76 78 71 72 65 67

3.Danilov. 97 99 96 90 86 87 88 85 87 88 93 97

4.Kolašin 55 57 58 60 65 61 59 56 54 61 56 53

Nikšić 1.Nikšić 449 454 458 454 447 448 440 444 445 463 475 477

2.Plužine 21 20 19 19 16 15 16 17 17 18 17 19

3.Ćavnik 26 29 26 22 21 22 23 21 20 20 21 20

Bar 1.Bar 224 230 216 209 222 219 223 228 236 230 237 227

2.Ulcinj 142 131 118 117 121 121 127 131 131 126 123 124

Kotor 1.Kotor 121 110 106 105 109 107 106 103 105 99 98 99

2.Tivat 55 55 60 59 66 59 60 58 58 58 56 59

3.Budva 73 80 88 80 70 71 67 66 61 60 52 49

H.Novi 1.H.Novi 11 7 16 10 18 30 37 49 59 70 72 81

Berane 1.Berane 266 267 269 272 261 267 273 283 285 278 275 274

2.Andrij. 42 37 34 32 31 33 35 35 39 40 40 42

Plav 1.Plav 123 118 120 112 113 110 108 102 106 108 109 108

Rožaje 1.Rožaje 320 331 328 319 316 309 311 312 301 307 289 283

B.Polje 1.B.Polje 383 377 382 385 393 385 376 384 400 401 392 385

2.Mojkovac 66 64 62 60 57 52 51 45 55 55 50 47

Pljevlja 1.Pljevlja 195 192 196 185 203 194 196 196 195 195 194 191

2. Žabljak 19 21 22 23 23 22 22 20 19 21 27 27

Svega: 3.975 3.946 3.945 3.865 3.906 3.892 3.914 3.934 3.942 3.966 3.938 3.913

PREGLED BROJA PORODILJA KOJE SU U RADNOM ODNOSU U 2007.GODINI

57

CSR OPŠTINAjanuar februar mart april maj jun jul avgust septembar oktobar novembar decembarbroj

korisnikabroj

korisnikabroj

korisnikabroj

korisnikabroj

korisnikabroj

korisnikabroj

korisnikabroj

korisnika broj korisnikabroj

korisnika broj korisnika broj korisnika


2.Cetinje 30 11 19 14 16 17 24 25 22 19 17 16

3.Danilov. 14 15 10 9 9 12 12 11 11 11 10 9

4.Kolašin 6 4 4 4 3 3 4 6 3 4 4 4

Nikšić 1.Nikšić 104 92 102 96 120 103 113 95 118 120 107 152

2.Plužine 6 3 4 3 0 5 3 3 4 1 2 3

3.Ćavnik 0 0 0 0 1 1 2 2 2 1 2 1

Bar 1.Bar 77 55 57 66 57 109 85 73 72 63 83 61

2.Ulcinj 13 16 10 18 16 15 13 19 13 13 17 12

Kotor 1.Kotor 55 3 33 31 33 40 40 39 39 57 50 56

2.Tivat 26 28 18 28 26 28 26 22 27 27 34 23

3.Budva 38 32 34 26 26 25 32 38 42 34 43 42

H.Novi 1.H.Novi 128 166 145 138 147 171 136 166 159 155 131 169

Berane 1.Berane 20 16 15 17 17 6 22 15 22 19 27 32

2.Andrij. 1 1 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0

Plav 1.Plav 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Rožaje 1.Rožaje 12 14 11 9 14 16 19 20 27 25 26 28

B.Polje 1.B.Polje 61 58 50 55 53 67 61 66 82 69 79 100

2.Mojkovac 12 16 9 8 18 13 15 16 13 14 13 17


2. Žabljak 6 1 1 3 15 5 0 0 8 2 2 9

Svega: 1.034 860 1.022 801 916 953 954 961 1.010 994 1.015 1.158

PREGLED BROJA KORISNIKA NAKNADE ZA OPREMU ZA NOVOROĐENO DIJETE U 2007.GODINI

CSR OPŠTINA januar februar mart april maj jun jul avgust septembar oktobar novembar decembar

58

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika




2.Cetinje 4 7 11 8 10 9 9 17 5 9 6 13

3.Danilov. 13 18 7 9 17 11 12 25 18 14 11 10

4.Kolašin 4 5 7 5 10 2 5 5 5 7 6 7

Nikšić 1.Nikšić 57 63 55 56 56 69 76 67 94 75 85 65

2.Plužine 1 3 2 1 1 2 3 4 1 5 3 5

3.Ćavnik 6 3 2 2 2 2 3 1 2 4

Bar 1.Bar 34 28 24 27 41 27 29 37 43 27 35 30

2.Ulcinj 18 9 11 13 19 8 13 22 27 10 20 16

Kotor 1.Kotor 20 10 8 15 22 14 10 13 19 17 21 23

2.Tivat 9 7 15 7 11 5 7 9 13 12 7 10

3.Budva 11 15 19 12 6 9 14 6 17 16 19 17

H.Novi 1.H.Novi 25 26 19 24 25 25 24 28 26 33 20 25

Berane 1.Berane 27 34 37 32 25 38 51 51 33 24 51 30

2.Andrij. 4 4 1 1 3 5 11 4 7 5 6 4

Plav 1.Plav 9 13 12 13 8 11 12 18 17 11 16 12

Rožaje 1.Rožaje 38 34 21 15 34 30 51 39 32 35 34 21

B.Polje 1.B.Polje 39 36 46 45 49 47 52 52 69 63 52 47

2.Mojkovac 5 3 4 6 8 4 10 7 15 5 6 6


2. Žabljak 3 4 1 6 2 5 4 9 3 3 6 3

Svega: 519 505 495 456 550 514 606 647 638 610 635 545

PREGLED BROJA KORISNIKA PORODILJSKOG ODSUSTVA U 2007.GODINI

CSR OPŠTINAjanuar februar mart april maj jun jul avgust septembar oktobar novembar decembar

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika

broj korisnika



Podgorica 1.Podgorica 1.771 1.655 1.840 1.576 1.702 1.657 1.731 1.754 1.682 1.725 1.741 1.735

2.Cetinje 116 95 103 94 99 100 109 120 98 100 88 96

3.Danilov. 124 132 113 108 112 110 112 121 116 113 114 116

4.Kolašin 65 66 69 69 78 66 68 67 62 72 66 64

Nikšić 1.Nikšić 610 609 615 606 623 620 629 606 657 658 667 694

2.Plužine 28 26 25 23 17 22 22 24 22 24 22 27

3.Ćavnik 32 32 28 22 24 25 27 26 23 23 27 21

Bar 1.Bar 335 313 297 302 320 355 337 338 351 320 355 318

2.Ulcinj 173 156 139 148 156 144 153 172 171 149 160 152

Kotor 1.Kotor 196 123 147 151 164 161 156 155 163 173 169 178

2.Tivat 90 90 93 94 103 92 93 89 98 97 97 92

3.Budva 122 127 141 118 102 105 113 110 120 110 114 108

H.Novi 1.H.Novi 164 199 180 172 190 226 197 243 244 258 223 275

Berane 1.Berane 313 317 321 321 303 311 346 349 340 321 353 336

2.Andrij. 47 42 35 35 34 38 46 39 46 45 46 46

Plav 1.Plav 132 131 132 125 121 121 120 120 123 119 125 120

Rožaje 1.Rožaje 370 379 360 343 364 355 381 371 360 367 349 332

B.Polje 1.B.Polje 483 471 478 485 495 499 489 502 551 533 523 532

2.Mojkovac 83 83 75 74 83 69 76 68 83 74 69 70


2. Žabljak 28 26 24 32 40 32 26 29 30 26 35 39

Svega: 5.528 5.311 5.462 5.122 5.372 5.359 5.474 5.542 5.590 5.570 5.588 5.616

59

PREGLED ISPLAĆENIH SREDSTAVA ZA DESET MJESECI 2007.GODINE ZA PRAVA KAKO SLIJEDI:

(Za potrebe Sekretarijata za razvoj)

BORAČKA I INVALIDSKA ZAŠTITA

I MATERIJALNO OBEZBJEĐENJE BORACA

MJESEC BR. KORISNIKA KVOTA

dec.06 2.633 259.069,44 jan.07 2.613 267.667,71 feb.07 2.594 311.096,17 mar.07 2.563 308.440,27 apr.07 2.546 306.153,44 maj.07 2.526 262.014,73 jun.07 2.508 260.830,61 jul.07 2.503 291.762,36

avg.07 2.484 289.982,26 sep.07 2.472 288.645,00

UKUPNO : 2.845.661,99

II LIČNA I PORODIČNA INVALIDNINA


avg.07 3.935 389.311,40 sep.07 3.914 389.210,33

UKUPNO : 3.670.522,12

III UKUPNO( I + II) : 6.516.184,11

MATERIJALNO OBEZBJEĐENJE PORODICE

MJESEC BR. PORODICA BROJ ČLANOVA KVOTA

dec.06 12.695 39.403 877.751,53 jan.07 12.707 39.463 970.341,55 feb.07 12.684 39.477 1.224.314,96 mar.07 12.786 39.880 1.238.315,15 apr.07 12.680 39.493 1.223.853,89 maj.07 12.763 39.621 980.187,20 jun.07 12.831 39.824 982.045,13 jul.07 12.713 39.243 976.103,62

avg.07 12.739 39.388 976.724,11 sep.07 12.718 39.354 975.513,41

UKUPNO: 10.425.150,55

DJEČJI DODATAK

MJESEC BR. PORODICA BROJ DJECE KVOTA

dec.06 9.600 18.741 296.265,00 jan.07 9.711 18.938 325.503,50 feb.07 9.720 18.973 327.504,00 mar.07 9.683 18.907 325.100,00 apr.07 9.725 19.029 328.240,00 maj.07 9.760 19.125 330.510,00 jun.07 9.790 19.191 330.239,50 jul.07 9.697 19.044 328.558,50

avg.07 9.704 19.070 328.758,00 sep.07 9.526 18.620 322.048,50

UKUPNO: 3.242.727,00

NAKNADA ZA TUĐU NJEGU I POMOĆ

61



avg.07 5.081 255.050,00 sep.07 5.021 253.500,00

UKUPNO: 2.835.584,25

LIČNA INVALIDNINA



avg.07 1.254 63.560,00 sep.07 1.255 63.244,00

UKUPNO: 652.792,64

NAKNADA ZA PORODILJSKO ODSUSTVO

62


dec.06 5.738 484.325,62

jan.07 5.528 515.038,22 feb.07 5.311 443.081,87 mar.07 5.559 531.930,91 apr.07 5.122 457.959,46 maj.07 5.372 531.869,98 jun.07 5.359 531.156,14 jul.07 5.474 545.726,49

avg.07 5.542 583.808,44 sep.07 5.590 556.735,00

UKUPNO: 5.181.632,13

2.8. Odjeljenje za evropske integracije

63

Aktom o sistematizaciji Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja formirano je odjeljenje za evropske integracije sa zadatkom organizacije i koordinacije po pitanjima pridruživanja Crne Gore Evropskoj uniji. Na osnovu toga u septembru mjesecu primljen je službenik na mjesto samostalnog savjetnika za oblast evropskih integracija, čiji je zadatak koordinacija na nivou ovog ministarstva, zatim koordinacija sa Sekretarijatom za evropske integracije kao i ostalim institucijama koje su uključene u proces evropskih integracija.

Vlada je imenovala Komisiju za evropske integracije (’’Sl.list RCG’’, br. 31/2007). Član Komisije za evropske integracije iz ovog ministarstva imenovan je za vodju jedne od sedam Grupa za evropske integracije, Grupe za oblast inovacija, tehničkog razvoja i socijalne politike (’’Sl.list CG’’, br. 6/2007).

U svakoj od pomenutih grupa za izradu NPI-a i implementaciju Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju, imenovani su službenici iz ovog ministarstva, koji su aktivno učestvovali u aktivnostima po pitanju evropskih integracija.

U Ministarstvu zdravlja, rada i socijalnog staranja po pitanju evropskih integracija jedan broj službenika uz redovne obaveze, angažovan je dodatno na aktivnostima po pitanju evropskih integracija. U početnoj fazi njihov zadatak je bio iščitavanje propisa iz Evropskog zakonodavstva7z (Acquis-a), koji se moraju preuzeti u nacionalno zakonodavstvo. Sekretarijat za evropske integracije je proslijedio ovom ministarstvu oko 1600 propisa kako bi se prepoznali oni koji su u njegovoj nadležnosti. U toku pripreme pisanja NPI-a, pomenuti službenici su učestvovali u raznim seminarima, upoznavajući se sa iskustvima pojedinih zemalja koje su prošle kroz ovaj proces pridruživanja EU. U cilju što boljeg i bržeg prepoznavanja relevantnih propisa, ovo ministarstvo je imalo i ekspertsku podršku od strane UNDP-a, za pojedine oblasti. Sve obaveze prema Sekretarijatu za evropske integracije su izvršene u roku. Značajno učešće pomenutih službenika je i na redovnim sastancima Unaprijeđenog stalnog dijaloga između Crne Gore i Evropske Komisije.

Krajem 2007.godine je održan seminar u organizaciji Sekretarijata za evropske integracije i Ministarstva finansija oko planiranja budžetskih sredstava za narednih 5 godina u Nacionalnom progaramu za integraciju.

Tokom 2007 godine u ovom ministarstvu intenzivno su se vodile aktivnosti po pitanju projektnih ideja za korišćenje sredstava IPA 2007 i IPA 2008. Ovo ministarstvo je u saradnji sa Ministarstvom prosvete i nauke, Zavodom za zapošljavanje CG sa jedne strane i Evropskom agencijom za rekonstrukciju (EAR-om) i Evropskom fondacijom za obuku (ETF-om) sa druge strane, krajem 2007 započelo rad na izradi projektnog prijedloga za IPA 2008 pod nazivom ’’Reforma tržišta rada i razvoj radne snage’’ u iznosu od 2.500.000 EUR-a.

2.9. Služba za opšte, pravne i finansijske poslove

Služba za opšte, pravne i finansijske poslove vrši: praćenje zakona i drugih propisa koji se odnose na državne službenike i namještenike; pripremanje opštih akata

Ministarstva i pojedinačnih akata kojima se utvrdjuju prava, obaveze i odgovornost zaposlenih u Ministarstvu; sprovođenje postupaka u vezi sa: zapošljavanjem, ocjenjivanjem, napredovanjem, utvrdjivanjem sposobnosti, stručnim usavršavanjem, obukom zaposlenih, osposobljavanjem pripravnika za samostalno vršenje poslova; vođenje jedinstvene kadrovske evidencije i drugih evidencija iz oblasti rada; pripremanje izjašnjenja Upravnom sudu na tužbe službenika i namještenika i postupa po presudama donijetim u upravnom sporu; poslove javne nabavke; pripremu projekcije potrebnih sredstava; praćenje tendera nabavki u javnim zdravstvenim ustanovama i ustanovama socijalne i dječje zaštite i ukupne potrošnje u cilju finansijske održivosti ovih sistema; obavljanje poslova prevodjenja za potrebe Ministarstva; administrativno – tehničke poslove u pripremi i praćenju odnosa sa medijima; održavanje i osmišljavanje sajta i pripremu biltena; izradu i realizaciju Budžeta Ministarstva; izradu finansijskog plana; vodjenje poslovnih knjiga, periodičnih obračuna i završnih računa, izradu finansijskih iskaza i dostavljanje podataka trezoru; pripremu obračunskih lista za obračun zarada i drugih primanja; blagajničko poslovanje; primanje, raspoređivanje, evidentiranje i dostavljanje akata u rad i njihovo otpremanje; arhiviranje predmeta; fotokopiranje i umnožavanje; trebovanje kancelarijskog materijala; ličnu dostavu poziva za raspravu i rješenja donijetih u prvostepenom prekršajnom postupku; poslove vozača i druge pomoćne poslove.

U skladu sa odredbom člana 62. Uredbe o izmjenama i dopunama Uredbe o organizaciji i načinu rada državne uprave (“Sl. list RCG”, br. 54/04, 78/04, 6/05, 6/06, 32/06, 42/06, 56/06, 60/06 i 72/06) u izvještajnom periodu pripremljen je Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja, koji je Vlada utvrdila 15. februara 2007. godine i Pravilnik o izmjenama i dopunama Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja, koji je Vlada utvrdila na sjednici od 26. jula 2007. godine.Pravilnikom je utvrđena unutrašnja organizacija i sistematizacija Ministarstva sa 213 radnih mjesta.

Na osnovu ovog pravilnika donijeto je: 12 odluka o javnom oglašavanju slobodnih radnih mjesta 12 odluka o izboru 188 rješenja o raspoređivanju, odnosno postavljenju 195 nacrta rješenja o fiksnom dijelu zarade 84 rješenja o dodatku na zaradu 2 rješenja o prerasporedu

U ovom periodu pripremljena su i realizovana: 2 predloga za razrješenje i postavljenje rukovodećih lica 7 rješenja o prestanku radnog odnosa 125 rješenja o korišćenju godišnjeg odmora 4 rješenja o plaćenom odsustvu 14 rješenja kojima se odobrava pomoć zaposlenimaU cilju pripreme za implementaciju Kadrovskog informacionog sistema vršen je unos podataka iz personalnih dosijea zaposlenih u testnu bazu. Ovi podaci se odnose na identifikacione podatke zaposlenih, sistematizaciju, organizaciju, sve vrste donijetih rješenja, disciplinski postupak, postupak zapošljavanja, stipendije, obuke i sl. U

65

izvještajnom periodu unijeto je oko 70% podataka, a unos je završen početkom tekuće godine.

U 2007. godini, izvršena je isplata svih davanja po Budžetu za 2007. godinu (zarada, regresa za godišnji odmor, naknada za topli obrok, rashoda za službena putovanja, i dr. rashoda i ugovorenih usluga, prava iz socijalne i dječje zaštite, boračke i invalidske zaštite, tehnološki višak, transveri institucijama, pojedincima, vladinim i navladinim sektorima, kapitalni izdaci i dr). Pripremljeni su predlozi Budžeta za 2008. godinu, kao i kapitalnog budžeta za 2008. godinu, izvršen popis sredstava za 2008. godinu, i izvještaji o završnom računu za 2006. godinu oba ministarstva.

Za potrebe Ministarstva raspisano je 5 tendera i zaključeno 5 ugovora sa izabranim ponuđačima za nabavku kancelarijskog materijala, goriva, opreme, kao i za poštanske usluge, čija je ukupna ugovorena vrijednost sa PDV-om 363.632,97 eura. Za nabavku kancelarijskog i drugog materijala male vrijednosti putem šoping metode izvršena su dva postupka nabavke čija je ukupna vrijednost 10.498,41 eura.

U okviru računovodstvenih poslova sačinjavani su redovni mjesečni izvještaji sa podacima i promjenama za obračun zarada i toplog obroka zaposlenih, nalozi za plaćanje dostavljenih faktura kao i drugi redovni računovodstveni poslovi.

U ovom periodu u sjedištu Ministarstva primjeno je oko 17.000 akata koja su evidentirana i dostavljena u rad nadležnim organizacionim jedinicama, na osnovu akta kojima smo objedinili rad arhiva oba ministarstva.

U skladu sa Programom stručnog usavršavanja za 2007. godinu, organizovano je prisustvovanje službenika ministarstva seminarima i stručnim obukama koje je realizovala Uprava za kadrove, a koja su omogućila efikasnije i stručnije obavljanje poslova i radnih zadataka.U okviru službe odgovoreno je i svim dostavljenim zahtjevima za slobodan pristup informacijama, u skladu sa Vodičem za slobodan pristup informacijama ovog ministarstva.

U cilju ostvarivanja što boljeg odnosa prema građanima donijeto je Uputstvo o prijemu građana kojim je predviđeno vrijeme prijema građana, mjesto za prijem zahtjeva građana, kao i imena lica ovlašćenih za preduzimanje određenih radnji iz odgovarajućih oblasti. Na ovaj način građanima je omogućeno da blagovremeno i efikasno ostvare svoja prava i istovremeno, u za to predviđenom roku, dobiju odgovore na svoje predstavke, zahtjeve i pritužbe.

3. OCJENA STANJA I PRIJEDLOG MJERA

66

3.1. Proces pridruživanja EU i obaveze usaglašavanja normativnih akata sa evropskim standardima znatno su povećali obim rada u Sektoru za upravljanje zdravstvom koji je isključivo nadležan za donošenje propisa iz oblasti zdravstvene zaštite i zdravstvenog osiguranja. Budući da se standardi u ovoj oblasti često mijenjaju, ispoljila se potreba kadrovskog jačanja ovog sektora, uz istovremeno usvajanje vještina savremene nomotehnike i ostalih vidova stručnog usavršavanja. Osim donošenja zakona i podzakonskih akata za njihovu implementaciju u oblastima koje do sada nijesu bile normativno uređene, u pitanju su i obaveze implementacije zakona čija su predlagači druga ministarstava.

Dodatno angažovanje skoro svih službenika ovog sektora na upoznavanju sa obavezujućim direktivama je predstavljalo značajan dio aktivnosti rada u ministarstvu.

3.2. U izvještajnom periodu sanitarni i zdravstveni inspektori su radili na što boljoj primjeni propisa iz domena svoje nadležnosti. Treba istaći da zadaci Odsjeka za poslove zdravstveno-sanitarne inspekcije vremenom postaju sve obimniji, odgovorniji i teži zbog nužnosti uvođenja savremenih normativnih i stručnih novina koje zahtijeva Evropska Unija i Svjetska trgovinska organizacija.

Moramo istaći da rad inspekcije otežava nedovoljna materijalna opremljenost i to: o nedovoljan broj službenih vozila, nedovoljna kontinuirana i planska obuka za nova

teorijska i praktična znanja; o otežana dostupnost literature, novih informacija i tehnologija.

U cilju osposobljavanja inspekcije da u potpunosti izvršava odgovorne poslove i zadatke iz svoje nadležnosti predlažemo:

kontinuiranu i plansku obuku inspektora uz planiranje povećanja broja izvršilaca;

omogućiti dostupnost najnovijih stručnih podataka inspektorima u oblastima u kojima se sprovodi nadzor uz davanje posebnog akcenta na savremenu kontrolu putnika na granicama, brodova i vazduhoplova, a u slučaju pojave neke zarazne bolesti u okruženju treba biti pripremljen na sprovođenje svih mjera zaštite;

stvaranje baze podataka sa kartonima objekata iz nadležnosti, dobrom procjenom rizika, planovima i programima rada, sa planovima akcija i dr.,

poboljšanje opremljenosti inspektora u pogledu adekvatnog kancelarijskog prostora, broja vozila, oprema za uzimanje i čuvanje uzoraka za laboratorijska ispitivanja, nabavka kompjutera, instaliranje kompjuterskih programa i dr.).

Imajući u vidu navedeno, od djelokruga rada do uslova rada, smatramo da su u 2007. godini ostvareni optimalni rezultati u radu ove inspekcije.

3.3. U Sektoru za radne odnose u izvještajnom periodu, pretežni dio programskih zadataka je završen u predvidjenim rokovima, osim Predloga novog zakona o radu koji se, iz objektivnih razloga i neočekivano dugog socijalnog dijaloga, nije mogao

67

procesuirati u skupštinsku proceduru do kraja 2007. godine. Ovaj projektni zadatak se nastavlja u narednoj godini, odnosno u tekućoj 2008. godini, kao i zadaci koji proizilaze iz dugoročnih planova u medjunarodnoj saradnji iz ove oblasti.

Shodno navedenom predlažemo slijedeće mjere: aktivnosti na donošenju novog zakona o radu nastaviće se prema Programu rada

Vlade u 2008. godini; radiće se na implementaciji Zakona o mirnom rješavanju radnih sporova

(osnovaće se Agencija za mirno rješavanje radnih sporova) i Zakona o socijalnom savjetu (formiraće se novi Socijalni savjet u skladu sa ovim zakonom) koji su donijeti decembra 2007.godine;

nastaviće se aktivnosti na unapredjenju socijalnog dijaloga; izvršiće se usaglašavanje odredjenih zakona iz oblasti radnog zakonodavstva sa

novim Ustavom Crne Gore (Zakon o štrajku, Zakon o zaštiti na radu i Zakon o inspekciji rada).

3.4. Sektor za tržište rada i zapošljavanje planirane aktivnosti je uglavnom uspješno reallizovalo. Pretežan broj planiranih aktivnosti vezanih za tržište rada i zapošljavanje sektor je realizovao u saradnji sa Zavodom za zapošljavanje Crne Gore.

Sektor radi sa nedovoljnim brojem izvršilaca, i u narednom periodu se predlaže povećanje njihovog broja.

3.5. U izvještajnom periodu službenici ministarstva u Sektoru za penzijsko- invalidsko osiguranje i boračku i invalidsku zaštitu, dali su puni doprinos izvršavanju programskih zadataka i ciljeva uz punu odgovornost u implementaciji propisa iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja i boračke i invalidske zaštite. Isto tako, dat je puni doprinos na planu reforme penzionog sistema dinamikom koja je bila moguća, a u skladu sa politikom Vlade na reformisanju sistema penzijskog i invalidskog osiguranja kao jednog, između ostalog, od prioritetnih zadataka.

Svi propisi iz nadležnosti Sektora koji su neophodni za funkcionisanje pravne države iz ovih oblasti su u implementaciji, pa je samim tim postignuta potpuna zakonitost, blagovremenost, ažurnost i efikasnost u izvršavanju ovih poslova.

Međutim, uvijek može bolje, a to podrazumijeva kadrovsku osposobljenost, kako sa povećanjem broja izvršilaca tako i planskom obukom postojećeg kadra za nova praktična i teorijska znanja i usavršavanja, čime bi se dao doprinos maksimalnoj funkcinalnosti u izvršavanju poslova iz nadležnosti Sektora. Ovakav stav zasnovan je na činjenici da je Crna Gora na putu ka Evropskoj Uniji, te da su u smislu usaglašavanja propisa po evropskom zakonodavstvu iz Sektora angažovani svi zaposleni na poslovima vezanim za evropske integracije, koji su zahtijevali dodatnu angažovanost, osposobljavanje i odgovornost svakog službenika pojedinačno. Isto tako, u cilju davanja što većeg doprinosa izvršavanju poslova, neophodnost je službenicima obezbijediti opremu neophodnu za rad što savremenije tehnologije u što kraćem vremenskom periodu, kako bi rezultat rada zaista bio na odgovarajućem nivou koji se svakako očekuje od svakog zaposlenog pojedinačno. U izvještajnom periodu u ovom Sektoru izvršeni su svi zadaci po programu rada Vlade, ovog ministarstva i Sekretarijata za evropske integracije.

68

3.6. Prava iz oblasti socijalne i dječije zaštite u 2007. godini ostvarivao je ujednačeni broj korisnika.

Isplata prava iz oblasti socijalne i dječije zaštite vršena je redovno i za ove namjene iz Budžeta Crne Gore izdvojeno je oko 32.5 miliona eura.

Prisutni su problemi smještaja različitih kategorija građana usljed nedostatka adekvatnih smještajnih kapaciteta (djeca sa smetnjama u razvoju, umjereno I teže retardirana lica).

Broj zaposlenih u ustanovama socijalne i dječije zaštite, imajući u vidu nove poslove i zadatke koji im se daju u nadležnost različitim zakonskim propisima kao I obim poslova je nedovoljan.

Proces decentralizacije i uspostavljanja sistema usluga na lokalnom nivou podrazumjeva formiranje različitih institucija a samim tim I povećanje kadra.

3.7. Zbog povećanog obima posla, a koji se odnosi na izgradnju građevinskih objekata kojih do sada nije bilo u ovom broju, a u cilju njihovog efikasnijeg vođenja i praćenja potrebno je povećati broj izvršilaca.

Usvajanjem Pravilnika o upravljanju medicinskim otpadom, predviđena je obaveza zdravstvenih ustanova da dostavljaju na saglasnost planove upravljanja medicinskim otpadom.

U tom cilju potrebno je formirati stalnu komisiju, koja će davati saglasnost i pratiti sprovođenje tih planova.

3.8. U ovom periodu evropskih integracija ovo ministarstvo je obilježilo problem nedostatka kadra i tehničkih mogućnosti za obavljanje aktivnosti po pitanju obaveza pridruživanja EU. No, i pored toga ovo ministarstvo je učinilo dodatan napor da sa postojećim kadrom odradi sve planirane zadatke i aktivnosti po pitanju evropskih integracija.

Ocjena ovog ministarstva je da se za poslove pridruživanja EU posebno u dijelu koji se odnosi na proces usklađivanja nacionalnog zakonodavstva sa zakonodavstvom EU, poveća broj službenika i obezbijedi kontinuirana i kvalitetna obuka kadrova za realizaciju petogodišnjeg Nacionalnog programa za integraciju kao i implementaciju Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju.

3.9. Imajući u vidu poslove koji se vrše u Službi za opšte, pravne i finansijske poslove, postoji potreba za boljim kadrovskim osposobljavanjem Službe, čime bi se uticalo na njen kvalitetniji i efikasniji rad, rasterećenost postojećih izvršilaca sa visokom stručnom spremom, a time i ravnomjernije raspoređivanje poslova.

4.1. Izvještaj o radu Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja za 2007. godinu

69

REPUBLIČKI FOND PENZIJSKOG I INVALIDSKOG OSIGURANJA

I Z V J E Š T A JO RADU REPUBLIČKOG FONDA PENZIJSKOG I INVALIDSKOG OSIGURANJA

ZA 2007.GODINU

Podgorica, maj 2008. godine

I UVODNE NAPOMENE

70

Izvještaj o radu čini pregled programskih i reformskih aktivnosti organa upravljanja Fondom i organizacionih cjelina Stručne službe Fonda za 2007. godinu. Uradjen je shodno obavezi propisanoj odredbama člana 9. Statuta Republičkog fonda PIO.

Aktivnosti Stručne službe tokom protekle godine ogledale su se u realizaciji kako programskih, tako i strukturalnih, odnosno reformskih zadataka.

Redovne aktivnosti Fonda primarno su se odnosile na održavanje likvidnosti Fonda i obezbjedjenje redovnosti i blagovremenosti isplate prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja. U cilju, prvenstveno, poboljšanja materijalnog položaja penzionera, ali i rješavanja spora po tužbi penzionera zbog neuskladjivanja penzija u periodu jul 2002. godine – decembar 2003.godine, Vlada je donijela odredjene zaključke, koji su bili osnov za sudsko poravnanje. Republički fond PIO je na bazi zaključaka i sporazuma Fonda, Ministarstva finansija, Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja i Saveza udruženja penzionera Crne Gore preuzeo obaveze u tom dijelu, i shodno odlukama svojih organa izvšio vanrednu isplatu u visini neto-primanja za novembar 2007.godine, kao i vanredno uskladjivanje prava za decembar 2007. godine.

Fond PIO je i u prošloj godini aktivno učestvovao u procesu privatizacije, štiteći svoj portfelj akcija u svojstvu dobrog domaćina.

Iz ušteda u Budžetu Fonda PIO i tokom 2007. godine finansirana je socijalno-humanitarna potrošnja penzionera. Fond i Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja, su na bazi donesene Odluke Upravnog odbora Fonda usmjerili odredjeni iznos sredstava na žiro – račun Saveza udruženja u svrhu isplate jednokratnih pomoći penzionerima lošeg materijalnog stanja, a na bazi kriterijuma Komisije za socijalno-humanitarna pitanja Saveza. Takodje, nastavljeno je sa odmorom i oporavkom penzionera, ulaganjima u klubove penzionera, kao i sportsko-rekreativnim aktivnostima. Pokrenute su aktivnosti na dokapitalizaciji objekta u Ulcinju, u cilju povećanja obima i sadržaja smještajnih kapaciteta. Prethodno korespondira sa izričitim traženjem Saveza udruženja penzionera Crne Gore da se ne vrši privatizacija ovog objekta. Takodje, Višenamjenski dom na Žabljaku koji je Zaključkom Vlade CG i ugovorom sa Ministarstvom finansija ustupljen na upravljanje Fondu PIO, biće adaptiran i opemljen radi privodjenja namjeni. Sve je radjeno na inicijativu Saveza udruženja penzionera Crne Gore, u saradnji sa resornim Ministarstvom i Ministarstvom finansija. Fond PIO će se u završnoj fazi knjižiti kao jedan od vlasnika, u zavisnosti od visine sredstava uloženih u opremanje objekta.

U 2007.-oj godini nastavljeno je sa aktivnostima koje se odnose na organizacionu i strukturalnu reformu administracije, koja je konstituisana na novim osnovama. Podizanje kvaliteta administracije i nivo pružanja usluga korisnicima prava iz PIO, predstavlja stalan izazov kojem teže svi zaposleni, u cilju izgradnje stabilnog penzijskog sistema. Ukupno djelovanje Fonda bilo je podložno sudu javnosti, što znači da je rad Fonda bio veoma transparentan i dostupan svim medijima i zainteresovanim fizičkim i pravnim licima.

Nakon svega iznesenog nedvosmisleno se izvodi zaključak da su Stručna služba Fonda i organi upravljanja izvršili planirane obaveze, na bazi postavljenih rokova i nosilaca. Sa takvom tendencijom nastavIće se i u 2008.-oj godini.

II. ORGANI FONDA

71

1. Upravni odbor Fonda

U posljednjoj godini mandatnog perioda ovog saziva Upravnog odbora, održano je sedam redovnih i pet telefonskih sjednica, na kojima je usvojeno niz opštih pravnih akata. Sjednicama Upravnog odbora prethodile su sjednice stalnih radnih tijela-Komisije za sistem penzijskog i invalidskog osiguranja i Komisije za privatizaciju.

Kao imperativ u vodjenju poslovne politike Upravni odbor je postavio praćenje izvršenja budžeta, sa posebnim akcentom na održivoj likvidnosti Fonda PIO, kao garanta prava i kontinuitetu isplate davanja.

Upravni odbor je razmotrio, usvojio i visoko ocijenio Izvještaj o finansijskom poslovanju za 2006.godinu, sa Izvještajem revizora za 2006.godinu. Zaključeno je da su se na bazi rezultata finansijskog poslovanja u 2006. godini ostvarivali ciljevi reforme sistema penzijskog i invalidskog osiguranja, što je veoma pozitivno.

Upravni odbor ocjenjuje da treba nastaviti aktivnosti vezane za isplatu penzija pod najpovoljnijim uslovima, pri tome vodeći računa od strane organa upravljanja Foda o smanjenju toškova distribucije penzija i usmjeravanja iznosa ušteda ostvarenih po tom osnovu na poboljšanje materijalnog položaja penzionera.

Polazeći od Zaključaka Vlade Crne Gore, usvajanjem odluka o vanrednom uskladjivanju, realizovana je obaveza iz tačaka 1. i 3. Vladinih zaključaka. Izvršena je isplata redovno mjesečnog primanja za novembar 2007. godine i vanrednog primanja, po Zaključku Vlade Crne Gore. Aktivnosti koje slijede odnose se na obavezu Fonda da obezbijedi potrebna sredstva u saradnji sa Mnistarstvom finansija Vlade Crne Gore, iz sredstava depozita namijenjenih za otplatu obaveza iz prethodnog perioda.

Napominjemo da je Vlada, saglano tački 2. pomenutih zaključaka, formirala zajedničku Komisiju sastavljenu od najodgovornijih ljudi iz Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja-koordinator, Ministarstva finansija, Republičkog fonda PIO i Saveza udruženja penzionera Crne Gore, koja će, polazeći od nalaza sudskih vještaka, utvrditi iznos potencijalnog ostatka duga (po korisniku prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja), modalitete i dinamiku realizacije, na principijelnoj osnovi. Upravni odbor Fonda PIO je, podržao formiranje Podkomisije u Fondu PIO, koja će razmatrati ova pitanja. Očekivanja su da će Komisija definisati iznos potencijalnog ostatka duga u roku kraćem od utvrdjenog Zaključkom Vlade Crne Gore.

Upravni odbor je zadužio Stručnu službu Fonda PIO da izvrši sve pripremne radnje u cilju pokretanja postupka i operativne realizacije dokapitalizacije "PIO" DOO – Ulcinj, sve u funkciji proširenja smještajnih kapaciteta i sadržaja objekta (bazen, sauna, fitness centar, masaže), za korisnike prava iz PIO.

Upravni odbor je donio generalnu Odluku o realizaciji kompletnog projekta modernizacije IT sistema na teret Budžeta Fonda PIO.

Od značajnijih akata i tema koje su bile predmet razmatranja ovog organa, Upravni odbor je analizirao i usvojio:

Odluku o uskladjivanju penzija i novčanih naknada od 1. januara 2007.godine; Odluku o uskladjivanju vrijednosti penzija za jedan lični bod od 1. januara

2007.godine; Odluku o uskladjivanju nominalnog iznosa najniže penzije od l. januara

2006.godine; Odluku o uskladjivanju osnova za odredjivanje novčane naknade za tjelesno

oštećenje od 1. januara 2007.godine;

72

Odluku o uskladjivanju najviše osnovice za plaćanje doprinosa za PIO od 1. januara 2007.godine;

Izvještaj o radu za 2006.godinu; Odluku o utvrdjivanju godišnjeg računa Republičkog fonda PIO za

2006.godinu; Odluku o uskladjivanju penzija i novčanih naknada od 1. jula 2007.godine; Odluku o uskladjivanju vrijednosti penzija za jedan lični bod od 1. jula

2007.godine; Odluku o uskladjivanju nominalnog iznosa najniže penzije od 1. jula

2007.godine; Odluku o uskladjivanju osnova za odredjivanje novčane naknade za tjelesno

oštećenje od 1. jula 2007.godine; Pravilnik o izmjenama i dopunama Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i

sistematizaciji radnih mjesta Stučne službe Republičkog fonda PIO; Odluku o izboru eksternog supervizora za implementaciju IT sistema Fonda

PIO; Odluku o pokretanju postupka dokapitalizacije "PIO" DOO – Ulcinj; Odluku o usvajanju Nacrta Budžeta RF PIO za 2008.godinu; Odluku o izmjenama i dopunama Statuta Republičkog Fonda PIO; Progam rada za 2008.godinu; Odluku o vanrednom uskladjivanju penzija i novčanih naknada od 1.

decembra 2007.godine; Odluku o vanrednom uskladjivanju vrijednosti penzija za jedan lični bod od 1.

decembra 2007.godine; Odluku o vanednom uskladjivanju nominalnog iznosa najniže penzije od 1.

decembra 2007.godine; Odluku o vanrednom uskladjivanju osnova za odredjivanje novčane naknade

za tjelesno ošećenje od 1. decembra 2007.godine; odluke iz oblasti privatizacije; odluke o dodjeli pomoći Savezu udruženja penzionera Crne Gore.

Upravni odbor je, takodje, donio više pojedinačnih odluka iz domena svoje nadležnosti.

2. Kolegijum Fonda PIO

U izvještajnom periodu Kolegijum Fonda, kao savjetodavni organ Direktora, radio je održavši 79 sjednica u stalnom i tri sjednice u proširenom satavu, kojima je predsjedavao Mr Radoje Žugić.

Kolegijum se primarno bavio praćenjem likvidnosti Fonda i obezbjedjivanjem izvora finansiranja za redovnu isplatu penzija, na bazi smjernica Upravnog odbora.

U dijelu metodologije rada i sistematičnosti u izvještavanju članovi Kolegijuma su resorno podnosili izvještaje o tekućim aktivnostima, kako na planu redovnih obaveza, tako i u reformskom dijelu. Na osnovu prethodno iznesenog utvrdjivani su zaključci, sa obavezujućim karakterom, nosioci i rokovi za njihovu realizaciju.

Na proširenim kolegijumima sa načelnicima područnih odjeljenja ovog Fonda razmatrana su i pitanja disciplina u područnim odjeljenjima, konsolidacije baze podataka ME, pretplate penzija, ažurnosti i kvaliteta rada, prelaska na bezgotovinsku isplatu penzija, vojnih penzija.

73

Kolegijum je imao aktivno učešće u pripremama svih akata za sjednice Upravnog odbora i stalnih radnih tijela ovog organa.

Kolegijum se, takodje, bavio internom organizacijom posla u cilju nesmetanog funkcionisanja procesa rada.

III STRUČNA SLUŽBA FONDA

I SEKTOR ZA SPROVOĐENJE PENZIJSKOG I INVALIDSKOG OSIGURANJA

Rad sektora za sprovođenje penzijskog i invalidskog osiguranja od 01.01.2007 godine do 31.12.2007 godine obavljen je u okviru:

Odeljenja za obradu podataka matične evidencije Odeljenja za sprovođenje inostranog osiguranja Odeljenja za obračun i isplatu prava Područnih odeljenja i Prvostepene invalidske komisije

Pored poslova obavljenih u okviru navedenih organizacionih jedinica, ovim izvještajem su – radi potpunog sagledavanja ostvarivanja prava i sprovođenja penzijskog i invalidskog osiguranja u 2007 godini obuhvaćene aktivnosti Drugostepenog postupka i Drugostepene invalidske komisije u žalbenom i postupku revizije, kao i podaci o odlučivanju u upravnom sporu pred Upravnim sudom Crne Gore po tužbama osiguranika protiv drugostepenih rješenja o pravima iz penzijskog i invalidskog osiguranja.

U okviru ovog sektora, u izvještajnom periodu, urađeni su sljedeći normativni poslovi:

-Nacrt odluke o usklađivanju penzija i novčanih naknada od 1. januara 2007. godine;

-Nacrt odluke o usklađivanju vrijednosti penzija za jedan lični bod od 1. januara 2007. godine;

-Nacrt odluke o usklađivanju nominalnog iznosa najniže penzije od 1. januara 2007. godine;

-Nacrt odluke o usklađivanju osnova za određivanje novčane naknade za tjelesno oštećenje od 1. januara 2007. godine;

- Nacrt odluke o usklađivanju najviše osnovice za plaćanje doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje od 01. januara 2007 godine;

-Nacrt odluke o usklađivanju penzija i novčanih naknada od 1. jula 2007. godine;

74

-Nacrt odluke o usklađivanju vrijednosti penzija za jedan lični bod od 1. jula 2007. godine;

-Nacrt odluke o usklađivanju nominalnog iznosa najniže penzije od 1. jula 2007. godine;

-Nacrt odluke o usklađivanju osnova za određivanje novčane naknade za tjelesno oštećenje od 1. jula 2007. godine;

-Nacrt odluke o vanrednom usklađivanju penzija i novčanih naknada od 1. decembra 2007. godine;

-Nacrt odluke o vanrednom usklađivanju vrijednosti penzija za jedan lični bod od 1. decembra 2007. godine;

-Nacrt odluke o vanrednom usklađivanju nominalnog iznosa najniže penzije od 1. decembra 2007. godine;

-Nacrt odluke o vanrednom usklađivanju osnova za određivanje novčane naknade za tjelesno oštećenje od 1. decembra 2007. godine;

Osim navedenog, učestvovalo se u izradi: Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, Sporazuma o socijalnom osiguranju sa Republikom Mađarskom i dr. tekućih poslova Fonda.

OSTVARIVANJE PRAVA

Prvostepeni upravni postupak

U izvještajnom periodu prvostepeni u pravni postupak je rješavao u prvom stepenu, po zahtjevima osiguranika, za ostvarivanje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja.

Fondu penzijskog i invalidskog osiguranja podnijeto je 16. 013 zahtjeva osiguranika za ostvarivanje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja.

Neriješenih zahtjeva iz 2006 godine bilo je 1.351, što znači da je u 2007 godini u radu bilo ukupno 17. 364 zahtjeva.

Od ukupnog broja podnijetih zahtjeva donijeto je 15. 823 rješenja ili 92%, od čega je 89% donijeto zakonskom roku od 2 mjeseca.

Ostalo je neriješeno 1.541 ili 8 % od ukupnog broja zahtjeva za rješavanje.

Neriješeni zahtjevi su uglavnom podnešeni krajem kalendarske godine pa objektivno nijesu mogli biti riješeni u zakonskom roku.

Uporedjenja radi u 2006.godini je bilo 14 111 zahtjeva za rješavanje u Prvostepenom upravnom postupku.

Po ovim zahtjevima donijeta su 12 980 prvostepenih rješenja.

Na kraju godine ostalo je 8 % neriješenih zahtjeva.

75

Tabela1.- RJEŠAVANJE U PRVOSTEPENOM UPRAVNOM POSTUPKU U TOKU 2007 GODINE

Ukupno zahtjeva za rješavanje

Broj riješenih zahtjeva

Pozitivno riješenih

Negativno riješenih

Procenat neriješenih od ukupnih %

Procenat ažurnosti %

Starosne penzije

3987 3578 3329 249 10 93

Pune invalidske penzije

2833 2577 2506 71 9 83

Djelimične invalidske penzije

22 20 20 9 60

Porodične penzije

4603 4405 3958 447 4 95

Novčana nadoknada za TO

329 299 205 94 9 92

Penzijski staž

516 426 402 24 17 92

Ostala prava iz PiO

5074 4518 3326 1192 10 83

Ukupno 17364 15823 13746 2077 8 89

Tabela 2.- Trajanje postupka riješenih zahtjeva

Do dva mjeseca

Preko 2 do 6 mjeseci


Preko 12 mjseci

1.Starosne penzije

3336 218 13 11

2.Invalidske penzije

2172 419 4 2

3.Porodične penzije

4218 169 13 5

4.Novčana naknada za t.o.

276 21 1 1

5.Penzijski staž

392 25 9

6.Ostala prava iz PiO

3765 746 4 3

UKUPNO: 14159 1598 44 22

Do probijanja zakonskih rokova uglavnom je došlo kod predmeta u kojima su nedostajali podaci o penzijskom stažu i zaradama ostvarenim kod fondova bivših republika iz sastava SFRJ, kao iz bog neuplaćenih doprinosa za penzijsko i nvalidsko osguranje gdje su rješenja uslijedila tek nakon izmirenja obaveza po ovom osnovu.

76

Područna odeljenja su u 2007 godini imala 1.082 zahtjeva za rješavanje po zahtjevima iz PiO, primjenom Sporazuma o socijalnom osiguranju sa BiH.

Po ovim zahtjevima donijeto je 865 rješenja.Primjena Sporazuma o socijalnom osiguranju sa BiH kod ovih predmeta

izvršena je kompletna obrada na dvojezičnim obrascima i pružena potrebna pravno- administrativne pomoć.

Rezultati rada u upravnom postupku, za izvještajni period, prikazan je po područnim odeljenjima Republičkog Fonda penzijskog i invalidskog osiguranja u tabeli 3 i 4.

Tabela3.- RJEŠAVANJE U PRVOSTEPENOM UPRAVNOM POSTUPKU OD 1.01.- 31.12.2007 GODINE PO PODRUČNIM ODELJENJIMA.

Ukupno zahtjeva za rješavanje

Broj riješenih zahtjeva

Pozitivno riješenih

Negativno riješenih

Procenat neriješenih od ukupnih %

Procenat ažurnosti %

Bijelo Polje

1.356 1.228 1.033 195 9 85

Berane 1.443 1.365 1.260 105 5 92Pljevlja 1.154 996 945 51 13 97Kotor 1.478 1.404 1.250 154 5 90Cetinje 590 559 509 50 5 99Nikšić 3.118 2.899 2.574 325 7 91Podgorica 5.816 5.065 4.233 832 12 85Bar 1377 1.299 1.011 288 5 86Herceg Novi

1032 1.008 931 77 2 95

Ukupno 17. 364 15. 823 13 .746 2.077 8 89

Tabela 4.- Trajanje postupka riješenih zahtjeva po područnim odeljenjima

Do dva mjeseca



Preko 12 mjseci

Bijelo Polje 1049 178 1Berane 1256 108 1Pljevlja 975 16 1 4Kotor 1277 125 2Cetinje 558 1Nikšić 2650 245 3 1Podgorica 4309 718 32 6Bar 1124 164 4 7Herceg Novi 961 43 1 3Ukupno 14.159 1.598 44 22

77

Drugostepeni upravni postupak

U izvještajnom periodu Drugostepeni upravni postupak je rješavao u drugom stepenu iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja u postupku

revizije i u postupku po žalbi.Revizija

U postupku revizije prvostepenih rješenja bilo je u radu 15.566 predmeta. Od ukupnog broja predmeta završeno je 13.078 predmeta ili 84 % a 2488 predmeta je ostalo nezavršenih ili 16%.

U postupku revizije predmeti su završeni na sljedeći način:

data je saglasnost na 12.888 predmeta (98,5%) poništena su 153 rješenja (1,16%) ukinutih rješenja bilo je 22 (0,2%) izmijenjeno rješenja bilo je 15 (0,14%)

Postupak po žalbi

U drugostepenom postupku primljeno je 928 žalbi na prvostepena rješenja Fonda PiO o pravima iz penzijskog i invalidskog osiguranja. Od tog broja je, u izvještajnom periodu, završeno 876 žalbi ili 94 %. Od čega su 302 žalbe riješene pozitivno a 574 negativno.

Rješavanje o pravima u upravnom sporu

Po tužbama u upravnom sporu donijeto je 152 presude, od čega je sa 109 odbijena tužba osiguranika a sa 43 presude je uvažena tužba osiguranika.

Po zahtjevima osiguranika za preispitivanje presuda upravnog suda Crne Gore, Vrhovni sud Crne Gore donio je 29 presuda od čega sa 28 odbija zahtjev osiguranika a samo sa jednom presudom poništava presudu Upravnog suda Crne Gore.

Odeljenje za sprovođenje inostranog osiguranja

U toku 2007 godine u odeljenju za inostrano osiguranje donešeno je ukupno 1260 rješenja o pravima iz penzijskog i invalidskog osiguranja od čega 738 rješenja se odnosi o pravu na starosnu penziju, 240 na invalidsku penziju i 286 rješenja na porodičnu penziju.

Za potrebe inostarnog nosioca osiguranja obrađeno je na međunarodnim dvojezičnim obrascima 3.150 predmeta. U 343 predmeta pružena je pravno-administrativna pomoć koja se odnosi na pribavljanje uvjerenja, rješenja, izvoda i sl. i prava na dječji dodatak a po zahtjevu inostarnog nosioca osiguranja.

U okviru drugostepenog upravnog postupka podnešeno je 15 žalbi, od kojih su 12 odbijene i 3 usvojene.

78

Ocjena radne sposobnosti

Na poslovima vještačenja radne sposobnosti i T.O. u izvještajnom periodu radile su prvostepena invalidska komisija, u prvom stepenu, u okviru Republičkog Fonda penzijskog i invalidskog osiguranja i drugostepena invalidska komisija, u drugom stepenu, u sastavu Ministarstva zdravlja, rada i socijanog staranja.

Prvostepena invalidska komisija

U timu Prvostepene invalidske komisije prilikom vještačeja učestvuju stručnjaci različitih specijalnosti, koji imaju zajedničke osnovne kiterijume ocjenjivanja i poznavanja minimuma pretraga potrebih za ocjenu stepena oštećenja kod pjedinih bolesti.

Od 01.01.2004.god. se primjenjuje novi zakon o invalidskom i penzijskom osiguranju prema kojem se pod invalidnošću koja predstavlja uslov za priznavanje prava na invalidsku penziju podrazumijeva potpuni gubitak radne snage /PGRS/ i djelimični gubitak radne snage od 75 % /DGRS/

Dakle, u 2007-oj god. za vještačenje je prispjelo ukupno 2680 zahtjeva i riješeno je 2435, a 245 zahtjeva je prenešeno u 2008-oj god. Jedan broj zahtjeva se uvijek prenosi u sledeću godinu radi specifičnosti procedure tj. zakazivanja pregleda za dvadeset dana unaprijed.

Od riješenih 2435 zahtjeva 2324 se odnosilo na ocjenu radne sposobnosti, a 111 se odnosilo na ocjenu tjelesnog oštećenja, i nesposobnosti za samostalani rad.

PGRS je utvrđen kod 917 osiguranika (39,45%), od čega se na domaće penzije odnosi 630 (27,11%), 120 (5,17%) se odnosi na penzije kod kojih je invalidnost utvrđena ranije u zemljama sa prostora bivše Jugoslavije i ostalih zemalja u okruženju, a kod nas smo verifikovali pravo prema dogovorenim međunarodnim konvencijama. Takođe smo imali i 167)7,19%) PGRS koji se odnosi na kontrolni pregled već datih prava. Naime, Fond je u skladu sa zakonom odredio obavezan kontrolni pregled korisnika prava, najkasnije u roku od tri godine, osim u nekim slučajevima koji su propisani Pravilnikom o radu PIK-e.

DGRS smo imali kod 15 osiguranika (0,65%), od čega je bilo 11 novih i 4 kontrolna pregleda.

Bez kategorije je bilo 875 osiguranika (37,66%)

Liječenje nije završeno kod 431 osiguranika (18,55%), a vraćeno je 86 osiguranika (3,71%) tj. vještačenje nije izvršeno radi neodazivanja osiguranika na pregled ili su predmeti vraćeni radi nekompletne dokumentacije.

Tjelesno oštećenje je vještačeno u 32 zahtjeva i 19 (59,38%) pozitivno riješeno a odbijeno je 13 zahtjeva (40,12%).

Što se tiče strukture PGRS prema polu, radnom stažu i životnom dobu podaci su prikazani u tabelama.

Sa PGS više je bilo muških osiguranika, i to 688 (75,03%).Prema radnom stažu više je muških osigurnaika sa PGRS, i to sa 30-40

godina staža 395 (57,42%) osiguranika dok su žene sa PGS imale uglavnom radni staž od 20-30 godina 103 (44,98).

Prema životnom dobu PGRS i muški i ženski osiguranici imaju u najvećem broju od 50-60 godina 103 (44,98%).

79

Prema životnom dobu PGRS i muški i ženski osiguranici imaju u najvećem broju od 50-60 godina staosti: muških 496 (72,10%), a ženskih 113 (49,35%).

Sa DGRS bilo je više muških osiguranika, tj. 11 muških (73,34) a ženskih 4 (26,66%).

Obe kategorije su uglavnom od 50-60 godina starosti i sa radnim stažom od 30-40 godina.

Takodje smo pratili uzrok invalidnosti u proteklom izvještajnom periodu.Na prvom mjestu su bolesti srca i krvih sudova, zatim zloćudni tumori, a na

trećem mjestu duševni poremećaji ponašanja. Potom slijede, bolesti drugih organa i sistema gotovo istim redosledom kao i prošle godine, oboljenja žlijezda sa unutrašnjim lučenjem oboljenja mišićnokoštanog sistema itd., što se vidi iz prložene tabele.

Za inostrane penzije ne pratimo uzroke invalidnosti.Uporednom analizom podataka u prethodnim godinama tj. 2004, 1005. i

2006.godini uočava se značajan trend opadanja novodatih invalidskih penzija, odnosno potpunog gubitka radne sposobnosti (ŠGRS) koji je utvrdjen na Prvostepenoj invalidskoj komisiji.

OCJENA RADNE SPOSOBNOSTI

P.G.R.S 630 27,11I N O 120 5,17Kon.P.G.R.S 167 7,19

Ukupno: 917 39,46D.G.R.S 15 0,65L.N.Z 431 18,55Bez kateg. 875 37,66Vraćeno 86 3,71Ukupno: 2324 100

TJELESNA OŠTEĆENJA

Poz.riješeno % Odbijeno % Ukupno

19 59,38 13 40,12 32

NESPOSOBNOST ZA RAD

Poz. riješeno % Odbijeno % Ukupno

71 89,88 8 10,12 79

Prispjelo za rešavanja 2680 zahtjeva.Ukupno vještaćeno 2435 pravaPrenešeno za rešavanje u 2008.godini 245 zahtjeva.

80

TABELARNI PRIKAZ P.G.RS.

P o l Br. %M 688 75,03Ž 229 24,97

U k u p n o 917 100

STRUKTURA P.G.R.S. PREMA ŽIVOTNOM DOBU

Pol Br. % 20-30 % 30-40 % 40-50 % 50-60 %M 688 75,03 - - 31 4,51 161 23,41 496 72,10Ž 229 24,97 6 2,63 5 2,19 105 45,86 113 49,35

Ukupno 917 100 6 0,66 36 3,93 266 29,01 609 66,42

STRUKTURA P.G.R.S. PREMA RADNOM STAŽU

Pol Br. % Do 10

% 10-20 % 20-30 % 30-40 %

M 688 75,03 18 2,62 77 11,20 198 28,78 395 57,42Ž 229 24,97 13 5,68 58 25,33 103 44,98 55 24,02

Ukupno 917 100 31 3,39 135 14,73 301 32,83 450 49,08

TABELARNI PRIKAZ D.G.RS.

P o l Br. %M 11 73,34Ž 4 26,66

U k u p n o 15 100

STRUKTURA D.G.R.S. PREMA ŽIVOTNOM DOBU

Pol Br. % 20-30 % 30-40 % 40-50 % 50-60 %M 11 73,34 - - 2 18,19 2 18,19 7 63,62Ž 4 26,66 - - - - 1 25 3 75

Ukupno 15 100 - - 2 13,34 3 20 10 66,66

STRUKTURA D.G.R.S. PREMA RADNOM STAŽU

Pol Br. % Do 10

% 10-20

% 20-30

% 30-40

%

M 11 73,34 - - 2 18,19 4 36,37 5 45,44Ž 4 26,66 - - - - 1 25 3 75

Ukupno 15 100 - - 2 13,34 5 33,34 8 53,32

81

UZROCI GUBITKA RADNE SPOSOBNOSTI PREMA VRSTI OBOLJENJA

1. Bolesti srca i krvotoka 293 ili 31,96%2. Zloćudni tumori 192 ili 20,94%3. Duševni poremećaji i poremećaj ponašanja 181 ili 19,74%4. Bolesti žlijezda sa unutrašnjim lučenjem 59 ili 6,44%5. Bolesti mišićno-koštanog sistema 54 ili 5,89%6. Povreda, trovanje i posledice spoljnih faktora 30 ili 3,28%7. Bolesti nervnog sistema 39 ili 4,26%8. Bolesti sistema za disanje 20 ili 2,19%9. Bolesti oka iuva 20 ili 2,19%10. Bolesti krvi i poremećaj imuniteta 9 ili 0,99%11. Bolesti sistema za varenje 11 ili 1,20%12 Zarazne i parazitarne bolesti 2 ili 0,22%13. Infektivna i parazitna bolest 3 ili 0,33%14. Bolesti kože 1 ili 0,11%15 Urodjene deformacije 3 ili 0,33%

U k u p n o: 917 ili 100

Drugostepena invalidska komisija

Drugostepena invalidska komisija u 2007 godini je vještačila ukupno 1488 predmeta. Od ukupnog broja riješila je 1478 predmeta ili 99,3 % a 4 predmeta su prenešena u 2008 godinu.

U postupku po žalbi osiguranika vještačeno je u 503 predmeta od čega je riješeno 499 predmeta ili 99,2 % a prenešeno za rješavanje u 2007 godini 7 predmeta ili 0,8%.

U postupku medicinske revizije vještačeno je u 985 predmeta od čega je data saglasnost na Nalaz, ocjenu i mišljenje prvostepene invalidske komisije u 978 predmeta ili 99,3 % a u 7 predmeta ili 0,7 % saglasnost nije data.

Odjeljenje za matična evidencija

Poslovi utvrdjeni Strategijom razvoja Fonda kojom su definisani osnovni principi i procesi konsolidacije postojećeg informacionog sistema obavljali su se i u ovom izvještajnom periodu u Odjeljenju za obradu podataka matične evidencije. Timovi za konsolidovanje baze podataka aktivnih osiguranika i baze korisnika prava su sveobuhvatnom analizom definisali postojeće stanje i probleme u vezi podataka u bazi informacionog sistema i nakon evidentiranja problema, grešaka i nedostataka utvrdjivali dalji način rada koji je trebalo preduzeti. U tom cilju uradjena su detaljna uputstva o načinu i postupku rada u vezi kontrole, ispravke i kompletiranja podataka sa izlistanih spiskova sa netačnim, nepotpunim i nedostajućim podacima koji su upućeni područnim odjeljenjima Fonda. U izvještajnom periodu Elektronskom računskom centru dostavljeni su sledeći programski zahtjevi radi dopune ili korekcije postojećeg softvera:

82

- zahtjev za dopunu kontrole unosa u bazu podataka najviše osnovice za plaćanje doprinosa za PIO za 2007.godinu na postojeći identikacioni podatak JMBG/LB;

- zahtjev za uparivanje podataka iz nove klasifikacije djelatnosti sa podacima iz stare jedinstvene klasifikacije djelatnosti u cilju formiranja tabela statističkih projekcija;

- zahtjev za izmjenu softvera za izračun porodične penzije po drugom roditelju.

Vršena je kontrola spiskova aktivnih korisnika penzija uvidom u 936 predmeta isplate prava koji imaju isti JMBG, istu adresu, ime i prezime a različite vrste prava ili im je ugašena P-prijava.

Vršena je kontrola rada matične evidencije aktivnih osiguranika u područnim odjeljenjima kao i kontrola rada područnih odjeljenja u internoj reviziji.

Službenici ovog odjeljenja su bili u neposrednom kontaktu sa odgovornim licima u Poreskoj upravi, organima lokalne uprave, resornom Ministarstvu zdravlja, rada i socijalnog staranja i drugim organima i institucijama.

Sa predstavnicima HSL-a tokom cijelog izvještajnog perioda aktivno učestvovali u radu u vezi sa projektom objedinjene registracije i sistema izvještavanja o obračunu i naplati poreza i doprinosa. Učestovali u radu na izradi Nacrta zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje.

Odredbom člana 217. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, koji je u primjeni od 01.01.2004. godine, propisana je obaveza Poreske uprave da Fondu PIO dostavlja prijave podataka za utvrdjivanje staža osiguranja, zarade i naknade zarade koje služe za utvrdjivanje godišnjeg ličnog koeficijenta i visine uplaćenog doprinosa (M-4) za 2005. godinu i ubuduće. Početkom primjene ove odredbe Zakona Republički fond PIO se suočio sa problemom za primanja prijava M-4 za sve zaposlene od strane Poreske uprave sa razloga što je primjena ove odredbe Zakona uslovljena primjenom Zakona o objedinjenoj registraciji i sistemu izvještavanja o obračunu i naplati poreza i doprinosa, donošenjem niza podzakonskih akata za njegovo sprovodjenje, uspostavljanjem i vodjenjem Centralnog registra obveznika poreza, doprinosa i osiguranika, primjenom jedinstvenog obrasca izvještavanja, tehničkom opremljenošću itd. Do sada je od podzakonskih akata donešena samo Uredba o sadržini Centralnog registra obveznika poreza na dohodak, osiguranika i obveznika doprinosa za obavezno socijalno osiguranje i zaštiti podataka koja je u primjeni od 01.01.2008.godine, dok još uvijek nije propisan oblik, sadržina, način popunjavanja i dostavljanja jedinstvenog obrasca. Iz navedenih razloga Poreska uprava je od 2005. godine uglavnom dostavljala Fondu PIO prijave M-4 samo za pojedinačne slučajeve ukoliko je neko od ovih osiguranika podnio zahtjev za ostvarivanje prava na penziju, a što je rezultiralo da u matičnoj evidenciji Fonda PIO za veliki broj osiguranika nemamo podatke o stažu osiguranja, zaradama i naknadama zarada.

Radi ilustracije dajemo uporedne pokazatelje o broju unešenih prijava M-4 u bazu matične evidencije za 2003. i 2004. godinu za koje je Fond bio dužan da provjerava tačnost podataka sa ovih prijava, kao i podatke i broj unešenih prijava M-4 u bazu matične evidencije za 2005. i 2006. godinu, koje je Poreska uprava iskontrolisala i ovjerila:

83

G o d i n a Ukupan broj unešenih prijava M-4 za naznačene godine

2003. 1229252004. 988182005. 357932006. 18334

Kao što se vidi iz tabelarnog prikaza za 2005. i 2006. godinu u bazi matične evidencije unešen je veoma mali broj prijava M-4 u odnosu na broj osiguranika u Crnoj Gori.

Napominjemo da su ovi podaci dobijeni od Elektronskog računskog centra krajem novembra 2007.godine i da je Fond do tada unio u bazu podataka matične evidencije sve za primljene i od Poreske uprave ovjerene prijave. Tabelarnim prikazom nijesu obuhvaćeni podaci za 2007. godinu sa razloga što je zakonski rok za dostavljanje prijava M-4 Fondu PIO za 2007. godinu 30. april 2008.godine.

Ujedno dajemo i tabelarni prikaz o broju unešenih prijava M-4 za 2003., 2004., 2005. i 2006.godinu do 06.02.2008.godine.

G o d i n a Ukupan broj unešenih prijava M-4 za naznačene godine

2003. 1239722004. 999482005. 416822006. 29786

Uporedjujući podatke iz prikazanih tabela vidi se da je za 2005. i 2006.godinu znatno povećan broj unešenih prijava M-4 nakon stupanja na snagu Uredbe Vlade o dostavljanju prijava podataka za utvrdjivanje staža osiguranja, zarade i naknade zarade koje služe za utvrdjivanje godišnjeg ličnog koeficijenta i visine uplaćenog doprinosa Republičkom fondu penzijskog i invalidskog osiguranja.

U cilju prevazilaženja problema i kašnjenja u donošenju podzakonskih akata za sprovodjenje Zakona o objedinjenoj registraciji i izvještavanju kao i zbog kašnjenja uspostavljanja i vodjenja Centralnog registra, Vlada Republike Crne Gore je donijela naprijed navedenu Uredbu a koja je stupila na snagu 08.12.2007.godine.

Prema ovoj Uredbi prijave M-4 za osiguranike zaposlene obveznici dostavljaju Fondu PIO za 2005., 2006. i 2007.godinu, odnosno sve do stvaranja uslova za primjenu propisa o objedinjenoj registraciji i sistemu izvještavanja o obračunu i naplati poreza i doprinosa, a kontrolu prijava M-4 za ovaj period vrši Fond PIO, u skladu sa propisima iz PIO. Zbog obimnosti ovog posla oko kontrole podataka sa ovih prijava, a radi lakšeg snalaženja, u radu organizovali smo održavanje edukativnog savjetovanja u vezi sa njenom primjenom, pripremili i sistematizovali potreban radni materijal i učestvovali u izradi detaljnog Uputstva o načinu kontrole podataka o stažu osiguranja, zaradi, naknadi zarade i visini plaćenog doprinosa za PIO sa prijava M-4, koji su na Savjetovanju uručeni predstavnicima svih područnih odjeljenja.

U matičnoj evidenciji aktivnih osiguranika u okviru područnih odjeljenja a u ovom izvještajnom periodu vršeni su sljedeći poslovi:

84

- vršena je provjera tačnosti podataka sa prijava za matičnu evidenciju koje se odnose na period od 1970. do 2004. godine, zbog kompletiranja penzijskih predmeta u vezi izračuna penzijskog osnova, ili utvrdjivanja ličnog koeficijenta i ličnih bodova u slučajevima u kojima je odlučivano o pravu na penziju,

- u vezi istorijata vršeno je dokompletiranje baze podataka aktivnih osiguranika nedostajućim podacima za naznačeni period, ispravka netačnih podataka i dopuna nedostajućim podacima.

U vršenju kontrole tačnosti podataka ukoliko su podaci netačni i nepotpuni odnosno nepravilno registrovani u takvim slučajevima sačinjavane su službene zabilješke i na zakonom propisan način preduzimane su potrebne radnje za izmjenu ili dokompletiranje istih, a za slučaj nepostojanja ili nekompletnosti dokumentacije, odnosno javnih isprava, sačinjavan je zapisnik o izvršenoj kontroli kojim je konstatovano zatečeno stanje.

Pružana je stručna pomoć i prijem stanaka, postupano po zamolnicama, po zahtjevima za štampanjem registrovanih podataka i izdavanjem uvjerenja strankama, kao i po zahtjevima državnih organa, institucija drugih organizacionih jedinica Fonda kao i organima i fondovima republika iz okruženja.

Poreska uprava je i u ovom izvještajnom periodiu tj. sve do dana stupanja na snagu naprijed pomenute Uredbe Vlade uglavnom dostavljala Fondu prijave M-4 za osiguranike zaposlene samo za pojedinačne slučajeve i to ukoliko je neko od ovih osiguranika podnio zahtjev za ostvarivanje prava na penziju. Izuzetak predstavlja dostavljanje prijava M-4 od strane Poreske uprave i za ostale zaposlene na teritoriji opštine Herceg Novi.

U izvještajnom periodu iskontrolisano je 4085 prijava M-4 koje su dostavljene putem sredstava za elektronsku obradu podataka, a nakon toga i ažurirana glavna baza ovim podacima i to za zaposlene: RZ "S.Kovačević" Tivat za 2005. godinu; DOO "Sinčel" za 2005. godinu; KAP za 2003. i 2004. godinu kao i za KAP-ove Fabrike Pogon tapeta Berane za 2003. Prerada za 2003. i 2004. godinu i Kovačnica za 2003. i 2004. godinu.

U toku je obrada, odnosno ispravka pogrešnih slogova, dostavljenih putem magnetnih traka za zaposlene: JZU Klinički centar Crne Gore - Podgorica za 2004.godinu; Euromarket-banka - Podgorica za 2004.godinu; Željezara Nikšić AD - Nikšić za 2004.godinu; "Radvent" AD - Nikšić za 2004.godinu; "Promonte" AD - Nikšić za 2004.godinu; DOO "Sinčel" za 2002. i 2003.godinu; RF za zdravstveno osiguranje - Podgorica za 2004.godinu; Luka Bar - Bar za 2000.godinu; Tehnostil HVT AD - Nikšić za 2003.godinu; Zavod za zapošljavanje Kotor i Tivat - Kotor za 2002/03.godinu; AD UTIP Crna Gora - Podgorica za 2004. godine; Apotekarska ustanova "Montefarm" - Podgorica za 2004. i 2005. godinu; RZ "S. Kovačević" Tivat - Kotor za 2001. godinu; JP "Aerodromi Crne Gore" - Podgorica za 2004. godinu; "Monet" DOO - Podgorica za 2004.goidnu; Agencija "Financeplus" za 70 firmi za 2004.godinu; Hepotekarna banka AD Podgorica za 2005.godinu; AD "Plantaže" Podgorica za 2004.godinu; Željeznica Crne Gore AD Podgorica za 2004., 2005. i 2006.godinu; NJP "Pobjeda" za 2004. i 2005.godinu; DOO "Javorak" - Nikšić za 2004.godinu; "Beppler and Jacobson Montenegro" DOO Podgorica za 2004.godinu; Ministarstvo odbrane SCG - Uprava za odbranu u RCG za 2004. godinu; "Alliance Integra" DOO Podgorica za 2004.godinu; JPU "Dragan Kovačević" - Nikšić za 2004. godinu i "Daido Metal", iz Kotora za 2005. i 2006. godinu.

85

Tabelarni pregled obradjenih svih prijava u ovom izvještajnom periodu za 2007. i ranije godine

Primljeno je: Iskontrolisano je:68332 M-1: 68332 M-160399 M-2 60399 M-2225 M-3 225 M-394836 M-4 93871 M-416412 M-8 16412 M-84891 M-11/ROD-1 4891 M-11/ROD-11746 M-7/PS 1746 M-7/PS11 M-6; 3 M-12; 376 MSI 11 M-6; 6 M-12.

Vraćeno na ispravku: Šifrirano je:348 M-1 66315 M-1282 M-2 41375 M-2 63 M-31383 M-4 33181 M-415 M-8 7750 M-8 1659 M-11/ROD-13 M-12 1322 M-7/PS 11 M-6; 3 M-12

Unijeto u bazu Vraćeno na ispravkupodataka: nakon neuspjelog unosa:64495 M-1 32 M-156963 M-2 223 M-2225 M-3 90640 M-4 179 M-416159 M-8 13 M-84891 M-11/ROD-1 1746 M-7/PS6 M-11; 6 M-12; 376 MSI;

Poslato za mikrofilmovanje: 64490 M-1 56963 M-2 225 M-3 90621 M-416384 M-8 4891 M-11/ROD-1 1726 M-7/PS 11 M-6 6 M-12 376 MSI.

86

Odjeljenje za obračun i isplatu prava

Odjeljenje za obračun i isplatu prava prati i sprovodi propise pri obračunu i isplati prava korisnika iz penzijskog i invalidskog osiguranja.

Nadalje, vrši kontrolu obračuna, refundaciju sredstava, sprovodjenje administrativno-sudskih zabrana, izdavanja uvjerenja o primanjima korisnika i izvještaja u vezi isplate prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, kao i vodjenje službenih evidencija.

Tokom izvještajnog perioda Republički fond penzijskog i invalidskog osiguranja je obezbijedio sredstava za isplatu prava 107.420 korisnika i to:

Civilni korisnici pravaVrsta prava Broj korisnika

Starosne penzije 41.895Invalidske penzije 24.989Porodične penzije 26.839Dodatak za tudju njegu i pomoć 1.676Naknada za tjelesno oštećenje 7.082Naknada za vrijeme priv.nezapos. 1.612Djelimične penzije 32Nak.za vr.sa skr.rad.vrem. 28Dodatak za Spomenicu 93Alimentacije 166

Vojni korisnici pravaVrsta prava Broj korisnika

Starosne penzije 979Invalidske penzije 571Prevremene starosne penzije 27Administrativne penzije 410Porodične peonzije 1.003NTS 191Naknada za tjelesno oštećenje 83Naknada za tudju pomoć i njegu 52Alimentacije 21

U periodu od 01.01. do 31.12.2007. godine, pristiglo je i obradjeno 15.574 rješenja i 363 rješenja korisnika vojnih penzija i drugih prava. Pored toga u istom izvještajnom periodu je obračunato i isplaćeno naknada za pogrebne troškove za 1.474 korisnika. Naknada za pogrebne troškove, od jula mjeseca 2007. godine utvrdjuje se rješenjem nadležnog područnog odjeljenja.

U djelokrug rada ovog odjeljenja spada i sprovodjenje administrativnih zabrana (razni oblici kredita i kupovina na odloženo plaćanje) i sudskih izvršenja.

Broj penzija za koje postoje razne vrste obustava za decembar mjesec 2007. godine je 60.614 i 914 vojnih korisnika penzija ne računajući obustave po osnovu osiguranja kod ZOIL "Lovćena".

Za Podgoricu, Danilovgrad i Kolašin ovjereno je 13.386 administrativnih zabrana.

87

Odjeljenje za obračun i isplatu prava za 2007. godinu vršilo je obračun i isplatu prava za 1.926 korisnika koji žive u inostranstvu, prema zaključenim sporazumima o socijalnom osiguranju i to: Hrvatska 884 korisnika, Makedonija 190 korisnika, Bosna i Hercegovina 821 korisnik, Bugarska 2 korisnika, Češka 1 korisnik, Austrija 7 korisnika, Njemačka 15 korisnika, Francuska 5 korisnika i SAD 1 korisnik.

U decembru mjesecu 2006. godine zaključen je Sporazum sa Republikom Srbijom o socijalnom osiguranju čija je primjena počela od 01.01.2008.godine.

Odjeljenje takodje vrši izdavanje potvrda i uvjerenja po podnešenim zahtjevima.

II. SEKTOR ZA PRAVNE, KADROVSKE I OPŠTE POSLOVE

Sektor za pravne, kadrovske i opšte poslove svoje aktivnosti i radne zadatke realizuje preko Odjeljenja za pravne poslove, Odjeljenja za kadrovske poslove i Odjeljenja za opšte poslove. Djelokrug rada sektora i odjeljenja bliže je definisan Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta Stručne službe Republičkog fonda PIO. U izvještrajnom periodu svi poslovi iz nadležnosti ovog sektora su se blagovremeno izvršavali.

Odjeljenje za pravne poslove

Odjeljenje za pravne poslove je u izvještajnom periodu pripremilo niz nacta opštih akata koje su razmatra donosi Upravni odbor, izmedju ostalih:

- Pravilnike o izmjenama i dopunaja Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta Stručne službe RFPIO;

- Odluku o izmjenama i dopunama Statuta RFPIO;- Odluke o pokretanju postupka javnih nabavki.

U izvještajnom periodu, u skladu sa Zakonom o javnim nabavkama, objavljeno je sedam javnih poziva za izbor najpovoljnije ponude za nabavku usluga - ovlašćenog revizora; osiguranja imovine; softvera i videonadzora i roba, kancelarijskog materijala, namirnica za Odmaralište Ulcinj i putničkog automobila, od kojih su pet realizovani a dva poništena (zbog nepravilnosti ponuda). Takodje izvršena je nabavka roba, usluga i radova male vrijednosti putem "šoping metode". Na odluke o izboru najpovoljnijeg ponudjača po svim postupcima javnih nabavki nije bilo prigovora. U izvještajnom periodu izvršena je nabavka neophodnih roba, usluga i radova čija je vrijednost ispod 2.000,00 eura, koje su shodno Zakonu obezbijeđene neposrednim prikupljanjem ponuda (41 nabavka).

U cilju usaglašavanja sa izmjenama i dopunama Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Fondu, zaključen je Kolektivni ugovor o izmjenama i dopunama Kolektivnog ugovora RFPIO sa Sindikalnom organizacijom i Ministarstvom zdravlja, rada i socijalnog staranja. U zavisnosti od potreba procesa rada i efikasnog funkcionisanja Fond je zaključio pojedinačne ugovore izmedju ostalih o zajedničkom ulaganju, o pružanju usluga roba i radova, dodjeli stambenih kredita, zakupu poslovnog prostora kao i pružanju drugih usluga.

88

U postupcima koji se vode pred nadležnim sudovima u izvještajnom periodu primljeno je u rad 344 predmeta u kojima se Fond pojavljuje kao tužilac, čija je ukupna vrijednost 931.136,63 €. U 142 predmeta postupak je okončan, dok je u ostalim postupak u toku.

Najveći broj predmeta se odnosi na povraćaj iznosa penzija koje su neosnovano isplaćene korisnicima prava, a povraćaj se vrši primjenom instituta “sticanja bez osnova” i u svim predmetima se donose presude u korist tužioca, ukoliko se predmeti ne riješe vansudskim putem, što je čest slučaj.

Pravni zastupnici su vodili i postupke u 148 predmeta pred nadležnim odjeljenjem za prekršaje u Podgorici, a u vezi podnijetih zahtjeva za pokretanje prekršajnog postupka koje je Fond pokrenuo protiv pravnih i odgovornih fizičkih lica, zbog nedostavljanja zakonom obaveznih podataka.

Pored navedenog, primljeno je u rad 79 predmeta u kojima se Fond javlja kao tuženik. Najveći broj predmeta čine sporovi u kojima se kao tužioci pojavljuju korisnici prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja tj. penzioneri i korisnici prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja sa preostalom radnom sposobnošću tj. invalidi rada III kategorije. U navedenom periodu na desetine predmeta je bilo u radu, koji su direktna posledica donošenja odluke o uskladjivanju penzija za period 01. 07. 2002. – 31. 12. 2003.godine. U jednom broju predmeta su donešena pravosnažna rješnja kojim su se sudovi oglasili nenadležnim za postupanje u tim predmetima. Medjutim, i pored izvjesnosti postupka u korist Republičkog fonda PIO, radi poboljšanja materijalnog položaja penzionera, sa Savezom udruženja penzionera Crne Gore zaključeno je sudsko poravnanje, kojim su u cjelosti regulisana medjusobna prava i obaveze u vezi sa uskladjivanjem penzija.

Postupci u kojima se kao tužioci pojavljuju korisnici prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, tj. invalidi rada III kategorije, a koji su inicirani Odlukom Ustavnog suda RCG kojom je utvrdjeno da odredbe člana 194. 195. i 196. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranja nijesu u saglasnosti sa Ustavom CG su u toku s tim što je uvećini predmeta donešno pravosnažno rješenje suda kojim se, isti oglasio nenadležnim za postupanje u tim predmetim, pa će analogno tim predmetima, i postupci, koji su u toku, u drugim predmetima biti okončani s pozitivnim ishodom za Fond.

U sporovima u kojima se Fond pojavljuje kao tuženik, (70 predmeta) postupak je okončan za 6 predmeta, odbacivanjem, odbijanjem ili povlačenjem tužbe. Pri ovome treba imati u vidu da vrijednost ovih sporova nije utvrdjena, već će biti predmet vještačenja.

Takodje, jedan broj predmeta se odnosi na naknadu štete i privatizaciju u preduzećima, gdje poseban značaj i težinu daje činjenica da je Fond jedan od aktivnih učesnika u procesu privatizacije sa nespornim interesom u vlasničkom udjelu, kao i sporovi pokrenuti radi poništaja odluka o dodjeli stanova ili kredita korisnicima prava ili službenicima Fonda.

Treba naznačiti da je u radu ovog odjeljenja i znatan broj predmeta iz ranijih godina, koji se zbog neažurnosti sudova ili postupka po žalbama stranaka, vode i po nekoliko godina.

Tokom izvještajnog perioda održano je osam sjednica Komisije za stambena pitanja korisnika penzija radi izvršavanja pravosnažnih presuda Osnovnog suda u Podgorici i Cetinju što je zahtijevalo ponovno provodjenje postupka i odlučivanje po ranije raspisanim oglasima za dodjelu stanova i kredita korisnicima penzija opština Cetinje i Danilovgrad. Komisija je razmatrala zahtjeve penzionera koji se se pretežno odnosili na pravo zakupa posle smrti nosioca stanarskog prava.

89

Tokom 2007 godine, obradjeno je 18 zahtjeva, podnijetih od strane korisnika penzija kao i pojedinih ustanova Crne Gore, radi iznalaženja mogućnosti u pružanju pomoći i rješavanju stambenog pitanja i oko 100 zahtjeva za jednokratnu novčanu pomoć najugroženije kategorije penzionera.

Na sve podnijete zahtjeve blagovremeno su dati odgovori od strane Fonda. Postupci u vezi pripreme predloga odgovarajućih odluka, zaključaka,

obavještenja i sl. a koji prethode zaključivanju ugovora o kupoprodaji - otkupu stanova radi otplate preostalog duga u gotovini a koji su uslijedili na zahtjev korisnika penzija, su okončani u svim slučajevima u najkraćem roku. U izvještajnom periodu zaključeno je osam ugovora i deset anexa po ranije zaključenim ugovorima o kupoprodaji –otkupu stana korisnika prava u skladu sa Zakonom o etažnoj svojini i Pravilnika o rješavanju stambenih potreba korisnika prava.

Osim navedenog pravovremeno su preduzete radnje realizacije zaključenih ugovora (ovjere ugovora kod nadležnih organa, zahtjevi za skidanje hipoteke, dozvola za uknjižbu i dr.) kao i upisu prava svojine imovine Fonda.

Odjeljenje za kadrovske poslove

Tokom 2007. godine, u izvještajnom periodu ovo odjeljenje je obavljalo poslove iz oblasti radno-pravnih odnosa u cilju nesmetanog i efikasnog funkcionisanja Fonda. Svi poslovi i radni zadaci su sprovedeni uz poštovanje propisa iz radno – pravne materije prije svega Zakona o radu, Opšteg kolektivnog ugovora i Kolektivnog ugovora Fonda. Saglasno propisanom postupku, izvršena je priprema teksta nacrta ugovora i rješenja o zasnivanja i prestanka radnog odnosa, rješenja o godišnjim odmorima, plaćenim i neplaćenim odsustvima, pomoći zaposlenim u Fondu, jubilarnim nagradama, raznih uvjerenja, potvrda i sl.).

Shodno usvojenim Izmjenama i dopunama Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta, izvršen je, u okviru postojeće organizacione strukture Fonda, preraspored službenika kao i popuna upražnjenih radnih mjesta novim službenicima u zavisnosti od potreba službe. U narednoj tabeli daje se prikaz broja zaposlenih u Fondu po raznim osnovama decembar 2006 – decembar 2007.godine.

GodinaBr.sistemat.

radnih mjesta

na neodredjeno

vrijeme

na odredjeno

vrijemePripravnici

Ukupan broj

zaposlenih

Po ugovoru o djelu

2006-decembar 259 208 37 245 45

2007-decembar 260 236 9 3 248 28

U izvještajnom periodu ovo odjeljenje je realizovalo sledeće aktivnosti:

- pripremu nacrta Ugovora o radu za 245 stalno angažovana službenika u Fondu; sa 9 službenika zaključen je ugovor o radu na odredjeno vrijeme do 9 mjeseci; zasnovan je radni odnos sa 3 pripravnika sa VSS; 28 radnika je angažovanih za obavljanje povremenih poslova – ugovorom o djelu;

90

- administrativno pravne i tehničke poslove vezane za zasnivanje radno-pravnog angažmana službenika a koji podrazumijevaju niz aktivnosti kao npr. objavljivanje u javnim medijima -oglas, prikupljanje dokumentacije, priprema odluka iz radno-pravnih odnosa, ugovora o radu, povraćaj dokumentacije, povratne izvještaje Zavodu za zapošljevanje, formiranje personalnih dosijea, prijava na PIO i zdravstveno osiguranje (32 slučaja);

- pripremu predloga Plana korišćenja godišnjih odmora za 2007. godinu, i pripremu nacrta pojedinačnih rješenja za zaposlene - donijeto 268 rješenja;

- pripremu nacrta rješenja o plaćenim i neplaćenim odsustvima zaposlenih po raznim osnovama (22 rješenja), kao i nacrte za 15 rješenja o jubilarnim nagradama službenika u skladu sa čl. 41. Kolektivnog ugovora Republičkog fonda PIO.

- u 17 slučajeva pripremljeni su nacrti rješenja o pomoći (bolest, smrt i sl.);- sačinjeni su mjesečni izvještaji o odsutnosti službenika sa posla po svim

osnovama (privatno, službeno, kašnjenja) koji su proslijedjeni na dalji postupak;

- obradjene su i pripremljene analize i statistički izvještaji, koji se odnose na zaposlene;

- pružena je stručnu pomoć i podrška organizacionim jedinicama Fonda u oblasti sprovodjenja kadrovske politike.

U skladu sa Odlukom Upravnog odbora preduzete su aktivnosti izrade Programa tehnoloških viškova i s tim u vezi održani sastanci Komisije zadužene za procjenu potreba kakdrova i racionalizaciju Stručne službe .Komisija je sačinila izvještaje o kakrovskoj i stručnoj osposobljenosti zaposlenih u Fondu i analizu postojećeg stanja po raznim parametrima (godinama stažu, starosti, polu, stručnoj spremi i sl.)

Zaposleni u ovom odjeljenju su u izvještajnom periodu bili angažovani u više komisija, odnosno stručnih timova, u cilju unapredjenja u oblasti upravljanja kadrovima i kvalitetnijem i stručnijem izvršavanja radnih zadataka. Peseban doprinos dat je u postupku pripreme nacrta Zakona o radu (učešće na javnim raspravama, predlozi i sugestije i sl) .

Odjeljenje za opšte poslove

U Odjeljenju za opšte poslove shodno Uredbi o kancelarijskom poslovanju i Pravilniku o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta obavljaju se poslovi arhiviranja akata tj. evidentiranja i čuvanja arhivske gradje i distribucije akata kako unutar Centrale Fonda i organizacionim jedinicama tako i prema drugim organima i ustanovama.

U izvještajnom periodu u arhivi Fonda, zavedeno je i otpremljeno na dalji postuapk 15.574 rješenja od strane prvostepenih organa naslovljeno Odjeljenju za obračun i isplatu prava - likvidaturi; 10.980 administrativnih i sudskih zabrana po osnovu odobrenih kredita penzionera; 68 zahtjeva za refundaciju po osnovu invalidnosti II i III kategorije; 157 vraćenih a neisplaćenih čekova po različitim osnovama; 6.232 razna zahtjeva naslovljenih likvidaturi; 674 potvrda od Zavoda za zapošljavanje; 959 raznh računa za naplatu; 919 putna naloga; 62 zahtjeva za akontaciju goriva; 1.474 zahtjeva za naknadu pogrebnih troškova. Valja istaći da su

91

od maja 2007 godine zahtjevi za isplatu pogrebnih troškova obaveza zaprimanja i evidentiranja od strane Područnih odjjeljenja, pa se ovaj broj odnosi samo do tog perioda. Pored toga zaprimljeno je i otpremljeno 6.310 razna dopisa, obavještenja i drugih pismena, 516 presuda, sudskih poziva i opomena za plaćanje sudske takse, uz konstataciju da je povodom sudskih predmeta bilo da se radi o odgovorima, žalbama i sl. izvršeno preko 900 upisa preko Djelovodnog protokola.

Prelaskom isplate penzija vojnih osiguranika na ovaj Fond, preko 1.200 potvrda o mjestu prebivališta, o životu i izjavljenih žalbi distribuirano je i dostavljeno na postupanje nadležnim službama.

U daktilobirou Fonda je otkucano preko 34.000 strana, a fotokopirano preko 340.000 listova.I pored povećanog obima posla, svi zadaci su obavljeni s dnevnom ažurnošću.

U ovom Odjeljenju su se u izvještajnom periodu blagovremeno obezbjeđivali daktilografski poslovi; poslovi vodjenja evidencija sitnog inventara i kancelariijskog materijala; umnožavanja i kopiranja akata; poslovi vozača, telefonske centrale, održavanja čistoće i održavanja poslovnih objekata kao i sitne opravke u poslovnim prostorijama Fonda.

Ostale radne obaveze i aktivnosti koji se obavljaju u ovom Odjeljenju, a koje nijesu objektivno mjerljive, kao što su ekspedicija službene pošte, naročito za Područna odjeljenja, PIK-u, Ministarstva i druge državne organe i organizacije, vršene su preko kurira, vozača i domara bez odlaganja u skladu sa datim nalozima.

Vodjenje evidencija iz oblasti ekonomata je ažurno i potpuno usaglašeno sa stanjem u materijalnom knjigovodstvu. Područna odjeljenja i drugi organizacioni djelovi Fonda redovno i blagovremeno su po specifikacijama snadbijevani kancelarijskim i drugim sitnim inventarom. Pored navedenog, zaposleni u Odjeljenju redovno su pružali tehničku podršku svim oganizacionim jedinicama, bilo da se radi o angažovanju vozača, domara, kurira, telefoniste i portirskih poslova.

Poslovi tehničkog održavanja, održavanja higijene, kurira, vozača, telefoniste, portirske službe, su obavljani sa ustaljenom dinamikom i obimom, i svi su izvršavani blagovremeno i kvalitetno.

Službenici zaduženi sa vozilima Fonda redovno su pružali usluge prema pisanim nalozima rukovodioca organizacionih jedinica, pri čemu se vodilo računa o ispravnosti vozila i njihovom redovnom servisiranju.

Takodje, redovno je vršena kontrola aparata i sredstava protivpožarne zaštite objekata Fonda u Podgorici.

Na zadovoljavajući način je pružena usluga službe obezbjedjenja objekta Fonda, u neradne dane i u dane državnih i vjerskih praznika preko specijalizovane RO "Zaštita".

III. SEKTOR ZA INFORMACIONE TEHNOLOGIJE

Ovaj sektor je obavljao poslove eksploatacije i održavanja programskih paketa (projekata, aplikacija, programa), upravljanje i održavanje informatičkih i pratećih uređaja, obezbjeđenja podataka na magnetnim medijumima, obuhvat tj. prenos podataka na magnetne medijume, skeniranje dosijea korisnika prava i obrazaca osiguranika, itd.

92

Odjeljenje za projektovanje i razvoj

U 2007. godini su u ovom Odjeljenju obavljani poslovi koji se odnose na programsku podršku za sljedeće podsisteme:

o Matičnu evidenciju aktivnih osiguranika (MEAO),o Matičnu evidenciju korisnika prava i ostvarivanje prava (MEP),o Likvidaturu penzija (Islata prava),o Finansijske aplikacije.

Pored tekućih poslova, obavljani su sljedeći razvojni poslovi:

- Na osnovu uočenih nedostataka tokom eksploatacije novog projekta koji podržava primjenu novog Zakona o Penzijskom i invalidskom osiguranju vršeno je dogradjivanje softvera.

- Razvijan je i dat u eksploataciju modul koji podržava statističke izvještaje.- Radjeni su razvoji na svim projektima i aplikacijama koji su u eksploataciji

na računarsko-komunikacionoj mreži ERC-a PIO, kao odgovor na stalne promjene i zahtjeve korisnika tj. nadležnih službi RFond-a PIO.

- Pored standardih obrada penzija, na projektu LP su u proteklom periodu bile i brojne izrade novih programa kako bi se izvršilo preuzimanje vojnih penzionera i vršila isplata preko banaka.

- Radjeno je na razvoju programskih linija i pojedinačnih programa za dobijanje velikog broja raznih analitičko-statističkih i drugih izvještaja za potrebe Ministarstva rada i socijalnog staranja, Instituta za strateške studije, Zavoda za zapošljavanje, Republičkog zavoda za statistiku i mnogih drugih firmi u Crnoj Gori.

- Učešće u pregovaračkom timu izmedju Fonda i Codinga.

Odjeljenje za sistemski softver i obradu je radilo na:

- optimizaciji mreže kao i sistema u cjelini kao i maksimalno obezbjeđnje svih podataka na sistemu;

- konfiguracija i povezivanje radnih stanica na novu TCF/IP instalaciju u Centralnoj službi;

- dodatno obezbjeđenje sistema;- obrada uputnica (štampanje, rezanje i pakovanje uputnica) Penzije, Dječiji

dodaci, Matob (materijalno obezbjeđenje boraca), Csr (materijalno obezbjeđenje porodica), Matobs (lična i porodična invalidnina) kao i uputnice za Ministarstvo poljoprivrede;

- podignut je nivo komunikacija, poboljšane brzine odziva po Područnim odjeljenjima;

- podrška Centrima za socijalni rad (Ministarstvo rada i socijalnog staranja) kako po pitanju računarske opreme tako i u softverskom dijelu;

- održavanje telefonske centrale, klima uređaja, neprekidnog napajanja, agregata;

- održavanje Internet aplikacije;- održavanje, instalacija, reinstalacija i popravka PC računara, kao i

štampača (matričnih, laserskih)

93

- održavanje FireWall-a;- potpuna podrška skener centru u procesu skeniranja dokumentacije kao i

uputnica;- učešće u pregovaračkom timu izmedju Fonda i Codiga

Odjeljenje za elektronsku arhivu

U 2007. godini se radilo na sljedećim poslovima:

Skeniranje penz. dosijea: 11.489 p.predmeta Skenirano za potrebe Matične evid. : 196.500 obrasca. Skenirano isplata penzija sa 573.761 čekova. Skenirano isplata D.D. sa 86.927 čekova. Skenirano isplata CSR sa 112.738 čekova. Skenirano isplata MATOB sa 23.279 čekova. Skenirano isplata MATOBs sa 32.266 čekova. Skenirano isplata POLJOPR. sa 83.359 čekova

Napomena: CSR, DD, MATOB I matobS SU SKENIRANI ZAKLJUČNO SA 07. 2007.GODINE. Ostale isplate čekaju a skeniranje, jer radi samo jedan skener.

Fizičiki obradjeno 196.500 M-obrazaca.Uradjen Bar-code za 196.500 M-obrazaca.Svi penzijski dosijei kao i obrasci Matiččne evidencije, prethodno su morali biti fizički obradjeni, a zatim za njih odštampan i zalijepljen Barcode. Za skeniranu dokumentaciju je uradjen transfer kao i arhiviranje na diskovima.Za sve skenirane čekove (Penzije, MATOB, CSR , DD i POLJOPR.) uradjeno je arhiviranje na diskovima.Prema zahtjevu korisnika, sa mikrofilma i diskova, štampane kopije skeniranih dokumenata i čekova. Rekonstruisano 93 penz. predmet.Uzeto učešće u pregovaračkom proeu izmedju RFPIO i Codinga u dijelu koji se odnosi na DMS.

IV. SEKTOR ZA EKONOMSKO-FINANSIJSKE POSLOVE

U Sektoru za ekonomsko-finansijske poslove tokom 2007 godine radne aktivnosti su obavljane u okviru organizacionih jedinica i to:

- odjeljenja za finansijski menadžment;

- odjeljenja za računovodstvo;

- odjeljenja za statistiku.

Sve poslove iz svoje nadležnosti Sektor je blagovremeno izvršavao, i to kako u dijelu tekućih aktivnosti (praćenje svih finansijskih transakcija preko računa fonda i

94

njihova ažurna knjigovodstvena evidencija, izrada redovnih finansijskih izvještaja, mjesečno tabelarno iskazivanje niza knjigovodstveno-finansijskih pokazatelja, aktivnosti na kontinuiranom praćenju depozitno-kreditne politike, prodaja akcija iz portfelja Fonda...) tako i poslove na izradi informacija za potrebe izvještavanja Upravnog odbora Fonda i njegovih radnih tijela, Ministarstva finansija, Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja i drugih državnih institucija kojima su dostavljani potrebni podaci o indikatorima finansijskog poslovanja Fonda. Posebno je pažnja bila usmjerena na izradu velikog broja analiza o kretanju izvornih prihoda Fonda tj. primitaka od doprinosa u ukupnim prihodima Fonda uz konstantno praćenje trenda njihovog kretanja a takođe i ostvarivanju i izvršavanju ostalih stavki primitaka i izdataka Fonda. Veoma značajan dio aktivnosti je posvećen saradnji sa Poreskom upravom na planu povećanja naplate doprinosa za penzijsko-invalidsko osiguranje i preduzimanja odgovarajućim mjera na tom planu. Za sastanke sa predstavnicima Svjetske banke i Međunarodnom monetarnog fonda kao i interne i eksterne potrebe, tokom 2007 godine pripreman je veliki broj analitičkih tabela sa potrebnim podacima i informacije sa obrazloženjima odgovarajućih tema koje su se razmatrale na ovim sastancima.

Tokom 2007 godine u ovom Sektoru, aktivnosti su bile usmjerene velikim dijelom i na sprovođenje mjera interne ekonomije tj. ukupne racionalizacije troškova Stručne službe Fonda uz obezbjeđenje potrebnih uslova za obavljanje tekućih aktivnosti.

Predstavnici Sektora su tokom 2007 godine aktivno učestvovali u radu medjuresorske radne grupe koja je definisala mogući način konsolidacije vanbudžetskih fondova u državni trezor, ciljeve, zadatke, potrebnu izmjenu zakonske regulative, kao i prednosti i nedostatke ovog modela. Ove aktivnosti su rezultirale donosenjem Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o budžetu. Takodje, predstavnici Sektora za ekonomsko-finansijske kontinuirano su učestvovali u radu radne grupe koja se bavila praćenjem rada uspostavljanja Centralnog registra i stvaranjem uslova za objedinjenu registraciju i evidenciju uplata javnih prihoda kao i u izradi Zakona o doprinosima za socijalno osiguranje koji je stupio na snagu krajem 2007 godine.

Značajne aktivnosti su obavljane i na relaciji Fond PIO- Posta CG s ciljem korekcije ugovorene cijene distribucije penzija i drugih prava iz PIO, što je i dovelo do zaključivanja anexa Ugovora kojim su smanjene obaveze Fonda po ovom osnovu, za naredni period.

Odjeljenje za finansijski menadzment

Aktivnosti u ovom Odjeljenju su tokom 2007 godine, obuhvatale:

priprema i izrada završnog računa za 2006 godinu; praćenje izvršenje Budžeta za 2007 godinu mjesečno, periodično, godišnje

po svim stavkama kao i analiza istih; isplata penzija u predviđenim terminima i u tom smislu obezbjeđivanje

likvidnih sredstava, kontakt i odnosi sa poslovnim bankama, Poštom itd. aktivan pristup praćenju depozitno-kreditne politike, produžavanje važenja

ugovora, izrada mjesečnih izvještaja o aktivnim i pasivnim kamatama; praćenje naplate doprinosa za PIO i sastavljanje izvještaja o naplaćenim

doprinosima;

95

obavljana formalna i računska kontrola ispravnosti računa materijalnog poslovanja i drugih finansijskih i knjigovodstvenih dokumenata;

priprema podataka za izradu Budžeta za 2008 godina, shodno linijskim tabelama propisanim od strane Ministarstva finansija RCG a vodeći računa o okviru javne potrošnje i drugim parametrima ekonomske politike Vlade RCG;

dostavljanje raznih izvještaja, obrazaca, pregleda i drugih upitnika prema zahtjevima raznih institucija i nevladinih organizacija;

izdavanje potvrda o uplaćenim doprinosima za PIO, na osnovu uvjerenja Poreske uprave a za potrebe učešća na javnim tenderima;

obračun i isplata zarada i drugih naknada zaposlenima u Fondu i dr.

Aktivnosti na privatizaciji tj. prodaji akcija iz portfelja Fonda PIO tokom 2007 godine su bile usmjerene na pripremu i izradu odluka, informacija i izvještaja za potrebe Komisije za privatizaciju, Upravni odbor Fonda, Vlade RCG i Savjeta za privatizaciju, kao i komisija i tijela koja su u njihovoj nadležnosti; priprema spiskova preduzeća čije se akcije prodaju na berzi posredstvom ovlašćenih brokerskih kuća sa kojima je Fond PIO zaključio ugovore i pripremanje predloga za korekciju berzanskih cijena; praćenje kretanja tražnje za akcijama i kontinuirani kontakti sa brokerskim kućama u vezi istog; prisustvovanje sjednicama Skupština akcionara preduzeća čije se akcije nalaze u portfelju Fonda PIO i dr.

Odjeljenje za računovodstvo

U Odjeljenju za računovodstvo kao i u prethodnom periodu, sve aktivnosti su obavljane u skladu sa pravilima i upustvima koji se odnose na računovodstvenu politiku vanbudžetskih fondova. Naime, Republički fond penzijskog i invalidskog osiguranja vodi poslovne knjige u skladu sa Zakonom o budžetu ("Sl. list RCG", br. 40/01 i 44/01) i na osnovu Pravilnikom o jedinstvenoj klasifikaciji računa za budžet republike, budžete vanbudžetskih fondova i budžete opština ("Sl. list RCG", br. 3/05), a u skladu sa Međunarodnim standardima revizije koji uključuju ocjenu primijenjenih računovdstvenih načela.

U knjigovodstvu Fonda PIO obezbijeđeni su podaci pojedinačno po vrstama primitaka (prihoda i primanja) i izdataka (rashoda i izdavanja) kao i o stanju imovine, obaveza i sopstvenih izvora.

U Odjeljenja za računovodstvo su tokom 2007 godine obavljani sledeći poslovi: praćenje i kontrola finansijskog poslovanja Fonda uz primjenu važećih materijalno-finansijskih propisa, kontnog plana i drugih akata; uspostavljanje i obezbjeđenje vođenja poslovnih knjiga i drugih pomoćnih evidencija utvrđenih zakonom o računovodstvu i pravilnikom o kontnom okviru budžeta i vanbudžetskih fondova; priprema podataka za izradu polugodišnjih i godišnjih obračuna i dostavljanja računovodstvenih iskaza i poslovnih izvještaja nadležnim institucijama; kontrola ispravnosti, tačnosti i zakonitosti knjigovodstvenih isprava; praćenje prihoda od doprinosa preko prolaznih računa; praćenje promjena na osnovnim sredstvima, sitnom inventaru i potrošnom materijalu; obračun amortizacije i revalorizacije, obračun doprinosa na penzije po propisanim stopama; obrada žiro računa i priprema dokumentacije za knjiženje; kontiranje u skladu sa kontnim planom i dr.Odjeljenje za statistiku

96

U izvještajnom periodu ovo Odjeljenje je, obavljalo sledeće aktivnosti:

- vršilo je obradu statističkih podataka po izvršenim isplatama iz penzijsko-invalidskog osiguranja i dostavljalo potrebne podatke o kretanju broja penzionera po vrstama prava i strukturi;

- učestvovalo u kreiranju i pripremi OS obrazaca;- pripremalo neophodne statističke podatke o osiguranicima i korisnicima

prava iz penzijsko invalidskog osiguranja po raznim kriterijumima- starosno, polnoj strukturi, visini penzija, opštinama, djelatnostima, godinama korišćenja prava i dr;

- po potrebi pripremalo podatke za štampane i elektronske medije, Savez udruženja penzionera Crne Gore, lokolna penzionerska udruženja i dr.

Iz osnova svoje nadležnosti, kroz razmjenu podataka, Odjeljenje je tokom 2007 godine uspješno saradjivalo sa Institutom za strateške studije i prognoze, a posebno sa Republičkim Zavodom za statistiku-Monstatom, Sekretarijatom za razvoj RCG, Zavodom za zaposljavanje CG i svim drugim institucijama koje proizvode podatke koji se koriste u ekonomsko-statističkim i demografskim analizama.

Interna revizija

U skladu sa članom 38. Pravilnika o internoj reviziji Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja broj 101 od 27. 10. 2005.godine Služba interne revizije u Republičkom fondu penzijskog i invalidskog osiguranja (u daljem tekstu: Fond) dužna je da o svom radu podnosi godišnji izvještaj Upravnom odboru Fonda.

Interna revizija je obrazovana radi nezavisne i nepristrasne ocjene poslovanja Stručne službe Fonda. U skladu sa djelatnošću Fonda Služba interne revizije doprinosi ukupnim poslovnim rezultatima Fonda putem pružanja kvalitetnih revizijskih usluga uz istovremeno minimiziranje troškova, povećanju efikasnosti poslovanja, jačanju mehanizma interne kontrole i unapredjivanju opšte politike poslovanja, davanjem preporuka i pružanjem savjetodavnih usluga.

Služba interne revizije Fonda obavlja internu reviziju poslovanja u skladu sa načelima struke, etičkim kodeksom Fonda i Pravilnikom o radu interne revizije. U skladu sa članom 17. pomenutog pravilnika interna revizija se sprovodi kroz redovne, vanredne i ponovne – naknadne revizije. U odnosu na obim poslovanja koji je obuhvaćen revizijom, revizija može biti potpuna-sveobuhvatna i djelimična.

Aktom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta Republičkog fonda PIO kao unutrašnja organizaciona jedinica Fonda formirana je Služba interne revizije, koju čine rukovodilac Interne revizije i tri revizora.

Navedenu službu od 01.07.2007. godine čine rukovodilac Interne revizije i revizor. Iz tog razloga je Plan rada službe interne revizije sačinjen je za period jul-decembar 2007.godine, koji je shodno članu 37. Pravilnika o internoj reviziji odobren od strane Direktora Republičkog fonda PIO.

Rukovodilac Interne revizije je član Kolegijuma Republičkog Fonda PIO i kontinuirano se upoznaje sa planovima rada i poslovanjem Fonda, internim aktima, nalozima direktora i svim ostalim dokumentima kojima su odredjeni radni zadaci kao i o svim bitnim pitanjima koji se tiču djelatnosti Fonda.

97

U skladu sa planom interne revizije sačinjen je plan sprovodjenja internih kontrola u područnim odjeljenjima gdje se cijenila efikasnost svih poslovnih procesa i usaglašenog poslovanja sa zakonskim propisima.

Zbog značaja ove revizije, obima posla i sveobuhvatnosti, od Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja, koji je nadzorni organ, zatražili smo učešće u kontroli službenika odjeljenja za drugostepeni upravni postupak Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja.

Ministarstvo je dalo saglasnost na učešće službenika Ministarstva koji je učestvovao u planom predvidjenim kontrolama.

Kontrole su obavljene u sledećim organizacionim jedinicama Republičkog fonda PIO:

1) Područno odjeljenje Podgorica,2) Područno odjeljenje Nikšić,3) Područno odjeljenje Berane,4) Područno odjeljenje Bijelo Polje,5) Područno odjeljenje Pljevlja,6) Područno odjeljenje Kotor,7) Područno odjeljenje Herceg Novi,8) Područno odjeljenje Cetinje,9) Područno oidjeljenje Bar;10) Prvostepena invalidska komisija 11) Odjeljenje za sprovodljenje inostranog osiguranja

Shodno zaključku Kolegijuma izvršena je kontrola dokumentacije javnih nabavki i blagajne.

Kontrole su obavljene po utvrdjenom rasporedu i proceduri koja je utvrdjena Pravilnikom o internoj reviziji.

Kontrola zakonitosti, efikasnosti i ekonomičnosti u postupku vršena je po sistemu slučajnog uzorka a na osnovu izlistanih izvještaja iz baze kancelarijskog poslovanja Republičkog fonda PIO.

Na početku rada u svim internim kontrolama obavljen je razgovor sa rukovodiocem područnog odjeljenja, a nakon toga i sa ostalim zaposlenim u organizacionoj jedinici.

Tom prilikom istaknuta je uloga interne revizije, njena sveobuhvatnost i značaj.Kontrola postupka javnih nabavki izvršena je uvidom u spise predmeta koji se

odnose na otvoreni postupak javnih nabavki i uvid u dokumentaciju za predmete koji se tiču nabavki obavljenih neposrednim prikupljanjem ponuda – šoping metoda.

Kontrola blalgajne Fonda izvršena je po svim segmetnima i to: kontrola isplate toplog obroka i prevoza; putnih naloga, ostale isplate iz blagajne, kontrola platnih lista kontrola isplata naknada članovima Upravnog odbora, kontrola obračuna i pravdanja putnih naloga za utrošak goriva.

U smislu člana 25. i 26. Pravilnika o internoj reviziji po svim izvršenim kontrolama sačinjeni su izvještaji u vidu nacrta koji su dostavljeni rukovodiocima orgnaizacionih jedinica Fonda, radi davanja saglasnosti.

Na sve nacrte izvještaja date su saglasnosti od strane subjekata revizije.U organizacionim jedinicama Fonda koji su bili predmet interne revizije o svim

pravima iz PIO odlučuje se u skladu sa Zakonom o PIO, Zakonom o opštem upravnom postupku, Sporazumima o socijalnom osiguranju i drugim pozitivnim zakonskim propisima.

98

Potrebno je istaći da je interna kontrola obavljena uz maksimalnu i korektnu saradnju načelnika i svih zaposlenih.

Pored kontrole, rad interne revizije je bio i edukativnog karaktera, obzirom da su kroz konkretne predmete data uputstva i odgovori na sva postavljena sporna pitanja.

U područnim odjeljenjima Fonda uočene su neprvilnosti u primjeni pravila kancelarijskog poslovanja i postupanju po zamolnicama o stažu osiguranja i zaradama.

Prilikom kontrole dokumentacije javnih nabavki uočeni su nedostaci tehničke prirode.

U skladu sa članom 26. Pravilnika o internoj reviziji Republičkog fonda PIO, služba interne revizije dala je sledeće preporuke:

1. Prilikom sprovodjenja revizije otklonjen je odredjeni brojgrešaka nastalih u primjeni pravila kancelarijskog poslovanja u postupku ostvarivanja prava iz PIO, data detaljna pojašnjenja i naloženo da se ostale nepravilnosti što hitnije otklone, što će biti provjereno u vanrednoj kontroli koja će se obaviti u prvom kvartalu 2008.godine.

2.Vodeći računa o starosnoj strukturi u Fondu potrebno je dalje podmladjivanje kadrova, odnosno njihovo osposobljavanje za poslove iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja.

3. Potrebno je u odredjenim segmentima, po procjeni prepostavljenog, vršiti preraspored radnika sa jednog radnog mjesta na drugo, a u cilju osposobljavanja svih zaposlenih za oblast penzijskog i invalidskog osiguranja. Ovo je prevashodno potrebno u slučaju odsutnosti radnika kako bi se obezbijedio nesmetan proces rada.

4. Potrebno je u organizacionim jedinicama posebno u područnim odjeljenjima sa malim brojem zaposlenih izvršiti zamjenu dotrajalog kancelarijskog namještaja i po potrebi krečenje prostorija i ugradnju plakara radi odlaganja arhivske gradje.

5. Kod javnih nabavki potrebno je:-na svakoj ponudi primljenoj na arhivi pored broja i datuma prijema upisati i

tačno vrijeme prijema;-u obrascu odluke o dodjeli ugovora u rubrici "komentar" detaljno obrazložiti

sve podatke, gdje se na jasan način može vidjeti zašto je neki ponudjač prvorangiran, odnosno zašto ostali ponudjači nijesu dobili posao;

-u svakom predmetu nakon zaključivanja ugovora obezbijediti popunjeni formular "izjavu" u kome naručilac preuzima obavezu da će shodno ugovoru uredno vršiti plaćanje preuzetih obaveza, po utvrdjenoj dinamici (formulari);

-u svakom predmetu obezbijediti dokaz iz kojeg se vidi da je odluka o dodjeli ugovora primljena od strane ponudjača kome je upućena.

4.1.1. Izvještaj o finansijskom poslovanju Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja za 2007. godinu

99

I Z V J E Š T A JO FINANSIJSKOM POSLOVANJU REPUBLIČKOG FONDA

PENZIJSKOG I INVALIDSKOG OSIGURANJA ZA 2007. GODINU

Podgorica, Mart 2008. godine

Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju su definisani osnovni izvori finansiranja Fonda (član 146) i to iz doprinosa, budžeta Republike i drugih izvora u skladu sa zakonom (prihodi od imovine kojom raspolaže Fond, prihodi od

100

organizacija za PIO kod kojih je navršen staž osiguranja, prihodi od subvencija i dotacija, od finansijskih ulaganja, dividendi i kamata i dr. izvori).

Odredbama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju rashodi Fonda PIO su: penzije, novčane naknade za tjelesno oštećenje, pogrebni troškovi, dodaci za pomoć i njegu ostvareni po propisima koji su važili prije početka primjene novog zakona, troškovi po osnovu doprinosa za zdravstveno osiguranje korisnika penzija, troškovi ocjenjivanja invalidnosti, troškovi isplate penzija i drugih penzijskih primanja i troškovi sprovodjenja penzijskog i invalidskog osiguranja i organa upravljanja Fondom.

Fond vodi poslovne knjige po Pravilniku o jedinstvenoj klasifikaciji računa za budžet Republike, budžete vanbudžetskih fondova i budžete Opština (Sl.list RCG br.35/05, 37/05 i 81/05). Finansijski izvještaji sastavljeni su u skladu sa važećim propisima Republike Crne Gore koji se odnose na Budžet i vanbudžetske fondove. Pravilnikom o načinu pripreme, sastavljanja i podnošenja finansijskih izvještaja Budžeta, vanbudžetskih fondova i jedinica lokalne samouprave (Sl. list RCG br.3/06 od 24.01.2006.godine) finansijski izvještaji se dostavljaju na sledećim obrascima:

izvještaj o novčanim tokovima I ekonomska klasifikacija,izvještaj o novčanim tokovima II funkcionalna klasifikacija,izvještaj o neizmirenim obavezama i izvještaj o konsolidovanoj javnoj potrošnji.

Izvještaj o novčanim tokovima I - ekonomska klasifikacija prikazuje neto novčani tok, novčani tok po osnovu investiranja i finansiranja , povećanje odnosno smanjenje gotovine i iznos gotovine na kraju perioda tj. na 31.12.2007 godine.Prema Izvještaju o novčanim tokovima I - ekonomska klasifikacija, ukupni primici iznose 237.839.977,89 € ( pozicija I obrasca INT I), a tekući izdaci tj.ukupna plaćanja iznose 235.402.793,86 € bez otplata kredita i izdataka za nabavku nefinansijske imovine (pozicija II obrasca INT I).Neto novčani tok, kao razlika između ukupnih primitaka i ukupnih izdataka je 2.437.184,03 € (pozicija III obrasca INT I).Neto novčani tok po osnovu investiranja je pozitivan i iznosi 12.451.806,10 € ( pozicija IV obrasca INT I).Neto novčani tok po osnovu finansiranja je negativan i iznosi -38.463,62 € ( pozicija V obrasca INT I).Povećanje gotovine iznosi 14.850.526,51 € kao rezultat zbira neto novčanog toka , neto novčanog toka po osnovu investiranja i neto novčanog toka po osnovu finansiranja. (pozicija VI obrasca INT I).

Gotovina na početku perioda ( 01.01.2007 godine ) je iznosila 23.257.818,75 € (pozicija VII obrasca INT I).

Gotovina na kraju perioda 31.12.2007 godine (oročeni depoziti + gotovina na žiro računima + gotovina u blagajni ) iznosi 38.108.345,26 €.

Izvjestaj o novčanim tokovima II - funkcionalna klasifikacija prikazuje neto novčani tok, novčani tok po osnovu investiranja i finansiranja, povećanje odnosno

101

smanjenje gotovine i iznos gotovine na kraju perioda tj. na 31.12.2007 godine, s tim što su svi izdaci funkcionalno klasifikovani pod stavkom «socijalna zaštita«.

Izvještaj o neizmirenim obavezama prikazuje iznos neizmirenih obaveza na 31.12.2007. godine i to po osnovu obaveza za tekuće izdatke, obaveza po transferima za socijalnu zaštitu, za transfere institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru, obaveza za kapitalne izdatke, obaveze po pozajmicama i kreditima, po osnovu otplate dugova i obaveze iz rezervi. Stanje obaveza na kraju 2007. godine po gore navedenim osnovama je 39.015.829,21 €. Ovaj Izvještaj ne uključuje knjigovodstveno evidentirane obaveze Fonda iz prethodnog perioda već iskazuje samo obaveze nastale tokom 2007. godine.

Izvještaj o konsolidovanoj javnoj potrošnji prikazuje iznos ostvarenog deficita/suficita kao rezultat razlike izmedju ukupnih primitaka uvećanih za transfere iz budzeta i ukupnih izdataka. Fond je za 2007. godinu, po strukturi stavki i odnosima postavljenim ovim Izvještajem, ostvario suficit u iznosu od 2.396.141,81 €. Ovako iskazan suficit, umanjen za iznos otplaćenih dugova po osnovu kredita i uvećan za iznos prihoda od prodaje imovine (akcija), daje ukupan iznos od 14.850.526,51 €, koji predstavlja povećanje depozita.

U skladu sa Pravilnikom navedeni finansijski izvještaji pripremaju se u okvirima Međunarodnih računovodstvenih standarda za javni sektor (MRSJS) na gotovinskoj i modifikovanoj gotovinskoj osnovi izvještavanja o novčanim tokovima, i čine sastavni dio ovog Izvjestaja (obrasci Izvještaja dati su kao prilozi Izvještaja o finansijskom poslovanju za 2007. godinu ).

Shodno pomenutom Pravilniku Fond nije obavezan da sastavlja Bilans stanja i Bilans uspjeha, međutim radi bolje preglednosti ostvarenih primitaka odnosno izvršenih izdataka, sagledavanja stanja imovine, potraživanja i obaveza kao i rezultata poslovanja, isti se pripremaju. Iz tog razloga i prezentiranje podataka u ovom Izvještaju dato je u skladu sa strukturom podataka prikazanih u knjigovodstvenoj evidenciji Fonda, a odgovaraju predviđenoj strukturi Bilansa uspjeha.

Fond PIO je u 2007. godini ostvario ukupne primitke u iznosu od 250.332.826,21€, a ukupne izdatke u iznosu 235.482.299,70€. Višak primitaka u ukupnom iznosu od 14.850.526,51 eura evidentiran je i iskazan u poslovnim knjigama kao povećanje vrijednosti kapitala, na odgovarajućim pozicijama u skladu sa Pravilnikom o jedinstvenoj klasifikaciji računa za Budžet Republike, budžete vanbudžetskih fondova i budžete opština.

102

Primici 250.332.826,21Izdaci

235.482.299,70

Dobitak 14.850.526,51

Primici Izdaci Dobitak

Iskazani efekat poslovanja je posljedica propisanog načina iskazivanja primitaka i izdataka u bruto bilansu Fonda PIO, a nastao je u najvećoj mjeri zbog značajnog povećanja primitaka od doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje i rasta primitaka po osnovu prodaje akcija iz portfelja Fonda PIO. Navedena pozitivna razlika između primitaka i izdataka je efektuirana u povećanju depozita na kraju tekuće godine u odnosu na uporedni period.

Godišnji računi za 2000, 2001, 2002 i 2003 godinu bili su predmet revizije nezavisne revizorske kuće Deloitte &Touche, a za 2004, 2005, 2006 godinu revizorske kuće d.o.o Montrev Podgorica , dok je za 2007.godinu godišnji račun bio predmet revizije revizorske kuće d.o.o Eurorev Podgorica, i po tom osnovu su izdati potpisani izvještaji revizora o istinitosti i objektivnosti ispitivanih godišnjih računa. Prema mišljenju Revizora izvještaji Fonda za 2007. godinu prikazuju realno i objektivno novčane tokove i obaveze Fonda PIO sa stanjem na dan 31. Decembra 2007. godine.

Poslovanje Fonda u 2007. godini je predmet opšte revizije Državne revizorske institucije Crne Gore koja je otpočela 01.02.2008. godine. Izvještaj o reviziji DRI će imati karakter konačnog Izvještaja koji će razmatrati Upravni odbor Fonda i biće predmet usvajanja u Skupštini Crne Gore kao sastavni dio Godišnjeg izvještaja Državne revizorske institucije za 2007. godinu.

I PRIMICI

Ukupni primici Budžeta Fonda PIO za 2007. godinu ostvareni su u iznosu od 250.332.826,21 € i u odnosu na ukupno planirana sredstva (200.712.000,00€) ostvarenje je 125 % tj. ukupni primici su veći od planiranih za 25 %. Razlog većeg rasta primitaka u odnosu na ukupno planirane budžetom ogleda se u činjenici ostvarenja znatno većeg priliva od doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje i rasta prihoda od prodaje akcijskog kapitala Fonda PIO u društvima u kojima je Fond imao vlasnički udio.

U narednoj tabeli daje se uporedni pregled planiranih i ostvarenih primitaka, njihova struktura, kao i procenat ostvarenja u odnosu na Plan.

103

R.br. P R I M I C I

Planirano Budžetom za 2007.godinu

Struktura u %

Ostvareno u 2007. godini

Struktura u %

Procenat ostvarenja

1Primici od doprinosa 135.376.000,00 67,45 173.880.659,22 69,46 128

1.1doprinosi iz privrede 81.736.000,00 40,72 100.946.971,07 40,33 124

1.2doprinosi iz neprivrede 47.454.000,00 23,64 62.167.458,68 24,83 131

1.3

doprinosi iz samostalne djelatnosti 4.067.000,00 2,03 5.373.441,12 2,15 132

1.4

doprinosi fiz.lica koji su vlas.polj. ili šums. zemljiš. 265.000,00 0,13 144.135,24 0,06 54

1.5

doprinosi fiz.lica koji ostv. priho. po osn.autor.prava 1.047.000,00 0,52 4.070.116,78 1,63 389

104

1.6

doprinosi za PIO za dobrovoljno osiguranje 649.000,00 0,32 815.118,76 0,33 126

1.7 ostali doprinosi 158.000,00 0,08 363.417,57 0,15 230

2Transferi iz Budžeta 64.336.000,00 32,05 61.156.300,71 24,43 95

3 Ostali primici 1.000.000,00 0,50 2.803.017,96 1,12 280

I IZVORNI PRIMICI 200.712.000,00 100,00 237.839.977,89 95,01 118

4

Prihod od akcijskog kapitala 12.492.848,32 4,99

I UKUPNI PRIMICI 200.712.000,00 100,00 250.332.826,21 100,00 125

U ukupnim primicima prihodi od doprinosa čine 69,46 %, transferi iz budžeta RCG čine 24,43%, ostali primici 1,12% dok na prihod od akcijskog kapitala otpada 4,99%, što je prikazano na Grafikonu br.1.

Grafikon br.1- Struktura ukupnih primitaka

Struktura ukupnih primitaka

Ostali primici1,12%

Transferi iz Budžeta24,43%

Prihod od akcijskog kapitala

4,99%

Primici od doprinosa

69,46%

Primici od doprinosa Transferi iz Budžeta Ostali primici Prihod od akcijskog kapitala

Ukupno ostvareni primici od doprinosa za PIO u iznosu od 173,88 mil € veći su od planiranih za 28%. Primici po osnovu doprinosa iz privrede ostvareni su u ukupnom iznosu od 100,95 mil € i veći su od planiranih za 24%, dok su doprinosi iz neprivrede ostvareni u ukupnom iznosu od 62,17 mil € i veći su od plana za 31% , doprinosi od samostalne djelatnosti u iznosu od 5,37 mil € su veći od planiranih za 32%, doprinosi od fizičkih lica koja su vlasnici, nosioci prava ili plodouživaoci poljoprivrednog ili šumskog zemljišta u iznosu od 0,14 mil € manji su od planiranih za 46%, doprinosi lica koja ostvaruju prihode od autorskih prava, patenata i ugovora o djelu u iznosu od 4,07 mil € veći su od planiranih za 289%, doprinos za dobrovoljno osiguranje u iznosu od 0,82 mil € veći je od planiranih za 26%, a ostali doprinosi u iznosu od 0,36 mil € veći su od planiranih za 130%.

Ostvareni primici od doprinosa u 2007. godini su veći za 24,83 % od ostvarenih primitaka od doprinosa u 2006. godini, koji su iznosili 139,29 mil €, što je posledica, prije svega: povećane naplate doprinosa iz svih sektora i djelatnosti usled pojačane fiskalne kontrole, realizacije podsticajnih mjera i smanjivanja rada na tzv. crnom tržištu, poreskih olakšica predviđenih za pojedine kategorije zaposlenih

105

(novozaposlene radnike) i veoma intezivnom saradnjom Fonda PIO sa institucijama zaduženim za kontrolu poreskih obveznika u dijelu izmirivanja obaveza po osnovu javnih prihoda (redovnijim praćenjem i sankcionisanjem neplaćanja obaveza), ažuriranjem baza poljoprivrednih osiguranika kod različitih institucija i drugim izmjenama u pozitivnim propisima koji regulišu ovu oblast.

Trend kretanja prihoda od doprinosa tokom 2007.godine je prikazan na Grafikonu br.2.

Grafikon br.2. - Trend kretanja prihoda od doprinosa po mjesecima

6,57 11

,39

12,7

5

15,1

9

11,9

2

13,3

7

12,5

2

14,1

4

13,2

1

15,9

9

16,8

6

29,9

7

0,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

30,00

Millions

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Jan Feb Mar Apr Maj Jun Jul Avg Sep Okt Nov Dec

Iz Grafikona br. 2 je uočljivo da se najveći nivo prihoda od doprinosa ostvaruje krajem godine tj. uobičajen je porast naplaćenih doprinosa zbog nastojanja da se do kraja godine izmiri najveći dio obaveza po ovom osnovu. Iskustveno, najniži prihod od doprinosa se ostvaruje u I kvartalu iz razloga velikog broja neradnih dana, smanjenog inteziteta u obavljanju velikog broja djelatnosti, odlaganja plaćanja obaveza za naredne mjesece i dr.

Učešće doprinosa za PIO u ukupnim izvornim primicima (doprinosi + transferi + ostali primici) u 2007. godini iznosilo je 73,11%, što ukazuje na visoko procentualno učešće u izvornim prihodima što je istovremeno i jedan od osnovnih ciljeva reforme penzijsko invalidskog osiguranja.

Na poziciji Transfera iz Budžeta RCG po osnovu obaveza iz penzijsko-invalidskog osiguranja ostvareno je 61,16 mil € ili 95% planiranih sredstava odnosno manje za 5% dok je u odnosu na 2006. godinu ostvareno više prihoda po ovom osnovu za 12,57%.

Ostali primici (prihodi od kamata, dividendi...) u iznosu od 2,80 mil € veći su od Plana za 180% i veći u odnosu na 2006. godinu za 40,45% zbog značajnih prihoda po osnovu kamata na oročena sredstva i dividendi kao prihoda na akcijski kapital.

Prihod od akcijskog kapitala je ostvaren u iznosu od 12,49 mil € i veći je za 24,49% u odnosu na ista sredstva za 2006. godinu iz razloga što iako je u 2006.godini ostvarena prodaja više preduzeća čija je postignuta kupoprodajna cijena bila manja u odnosu na prodata preduzeća u 2007.godini (Centar Igalo, dio stečajne mase Ulcinjske rivijere, HTP Boka Herceg Novi, prodaja na berzi). Ova vrsta ostvarenih

106

prihoda poslužila je za povećanje nivoa oročenih depozita koji služe kao kolateral za redovnu isplatu penzijskih davanja i održavanje tekuće likvidnosti na zadovoljavajućem nivou.

II IZDACI

Ukupni izdaci Budžeta Fonda PIO za 2007.godinu izvršeni su u iznosu od 235.482.299,70€ i u odnosu na ukupno planirana sredstva (200.712.000,00€) izvršenje je 117% tj. ukupni izdaci su veći od planiranih za 17%. Razlog rasta izdataka u odnosu na Plan je u najvećoj mjeri rast izdataka za penzijska prava zbog redovnih zakonskih polugodišnjih usklađivanja.

U narednoj tabeli daje se uporedni pregled planiranih i izvršenih izdataka, njihova struktura, kao i procenat izvršenja u odnosu na Plan:

R.br. I Z D A C IPlanirano Budžetom za 2007.godinu

Strukt. u %

Ostvareno u 2007.godini

Strukt. u %

Procenat izvršenja

1 Penzije 1.1 Starosne penzije 75.945.000,00 37,84 96.727.216,07 41,08 1271.2 Invalidske penzije 36.118.000,00 17,99 43.422.399,48 18,44 1201.3 Porodične penzije 33.356.600,00 16,62 39.837.650,39 16,92 119

1.4Penzije korisnika koji su ostvarili pravo van SCG 1.100.000,00 0,55 1.671.254,23 0,71 152

S v e g a: 146.519.600,00 73,00 181.658.520,17 77,14 1242 Dodatak

2.1Dodatak za tudju pomoć i njegu inv. rada i sl.lica 2.648.800,00 1,32 2.950.172,45 1,25 111

S v e g a: 2.648.800,00 1,32 2.950.172,45 1,25 1113 Naknade

3.1Naknada za tjelesno oštećenje 2.582.300,00 1,29 2.759.832,76 1,17 107

3.2Invalidske pen. nezaposlenih inv. II i III kategorije 1.859.600,00 0,93 2.444.831,20 1,04 131

3.3Invalidske penzije zaposlenih inv.rada II kategorije 656.500,00 0,33

3.4Invalidske penzije zaposlenih inv.rada III kategorije 1098767,4 0,47

3.5

Sredstva na ime pomoći korisnika prava (pogrebni troškovi) 1.094.200,00 0,55 1.561.583,29 0,66 143

S v e g a: 6.192.600,00 3,09 7.865.014,65 3,34 127

4Doprinosi za zdravstveno osiguranje

4.1Doprinosi za zdravstvenu zaštitu penzionera 27.000.000,00 13,45 24.726.924,34 10,50 92

S v e g a: 27.000.000,00 13,45 24.726.924,34 10,50 925 Vojne penzije 5.1. Vojne penzije 12.300.000,00 6,13 11.164.701,25 4,74 91 S v e g a: 12.300.000,00 6,13 11.164.701,25 4,74 91

107

I IZDACI ZA BRUTO PENZIJE 194.661.000,00 96,99 228.365.332,86 96,98 1176 Troškovi isplate penzija 6.1 PTT troškovi 1.055.000,00 0,53 1.152.923,23 0,49 109

6.2Provizija banke za isplatu penzija 134.953,95 0,06

S v e g a:

1.055.000,00 0,53 1.287.877,18 0,55 122

7Sredstva za određene namjene

7.1Poboljšanje materijalnog statusa penzionera 300.000,00 0,15 364.331,63 0,15 121

7.2 Savez slijepih Crne Gore S v e g a: 300.000,00 0,15 364.331,63 0,15 1218 Sredstva za stručnu službu 8.1 Zarade 1.351.000,00 0,67 1.305.003,42 0,55 978.2 Porez na zarade 281.000,00 0,14 0,00 08.3 Doprinosi 638.000,00 0,32 741.442,84 0,31 1168.4 Regres 55.000,00 0,03 37.800,00 0,02 698.5 Topli obrok 93.000,00 0,05 71.163,98 0,03 778.6 Prevoz 98.000,00 0,05 73.179,70 0,03 75

8.7Sred. za rjesavanje stamb.potreba 0,00

8.8Pomoći po Pravilniku o rad. odnosima 27.000,00 0,01 68.368,12 0,03 253

S v e g a: 2.543.000,00 1,27 2.296.958,06 0,98 909 Materijalni rashodi 9.1 Kancelarijski materijal 134.000,00 0,07 79.153,81 0,03 59

9.2Časopisi,službeni listovi, stručna literatura 17.233,68 0,01

9.3 Električna energija 201.000,00 0,10 81.270,32 0,03 409.4 Gorivo i mazivo 11.550,00 0,00

9.5

PTT troškovi( telefoni, poštarina za otpremanje pošte) 86.000,00 0,04 181.619,67 0,08 211

9.6 Putni troškovi 96.000,00 0,05 80.525,08 0,03 84

9.7Komunalne i dr. usluge ( voda,čistoća) 33.000,00 0,02 12.390,33 0,01 38

9.8Troškovi obezbjedjivanja i čuvanja imovine 34.577,32 0,01

9.9Sred.za održavanje ERC-a po ugovoru 120.000,00 0,06 156.984,31 0,07 131

9.10Održavanje osnovnih sredstava 40.000,00 0,02 20.745,19 0,01 52

9.11 Zakupnine poslovnih prostora 50.000,00 0,02 46.435,55 0,02 93

9.12

Ugovorene usluge(revizija,usluge prevodjenja, vještačenja,medijske) 218.000,00 0,11 115.331,97 0,05 53

9.13 Izdaci za reprezentaciju 19.000,00 0,01 24.487,13 0,01 1299.14 Premija osiguranja 13.778,57 0,01

9.15

Bankarske usluge(provizija banaka i platnog prometa,kamate 591.000,00 0,29 851.263,68 0,36 144

108

9.16Naknade za rad organa upravljanja Fonda 63.712,15 0,03

9.17 Doo “PIO” Ulcinj 361.500,00 0,15 9.18 Ostali rashodi 45.000,00 0,02 87.080,84 0,04 194 S v e g a: 1.633.000,00 0,81 2.239.639,60 0,95 13710 Investicije

10.1Radovi u centralnoj službi i područnim odeljenjima 113.386,92 0,05

10.2 Kupovina osnovnih sredstava 200.000,00 0,10 41.042,22 0,02 21 S v e g a: 200.000,00 0,10 154.429,14 0,07 77

11Pozajmice i krediti pojedincima

11.1Pozajmice i krediti pojedincima 170.000,00 0,08 75.000,00 0,03 44

S v e g a: 170.000,00 0,08 75.000,00 0,03 44

II OPERATIVNI IZDACI 5.901.000,00 2,94 6.418.235,61 2,73 10912 Rezerva 12.1 Rezerva 150.000,00 0,07 S v e g a: 150.000,00 0,07 0,00

13

Troš.po osn.prod.obveznica (kapitalni gubitak )

S v e g a: 0,00 0,00 0,00

14Otplata duga iz prethodnog perioda

14.1Otplata duga iz prethodnog perioda 698.731,23 0,30

S v e g a: 0,00 0,00 698.731,23 0,30

II. UKUPNI IZDACI 200.712.000,00 100,00 235.482.299,70 100,00 117

U izvršenju izdataka budžeta Fonda za 2007. godinu najveće učešće odnosi se na neto penzije i to 77,14% od ukupnih izdataka, dok penzije uvećane za dodatak, naknade i doprinose za zdravstveno osiguranje ( bruto penzije ) čine 96,98% ukupnih izdataka Fonda za 2007. godinu. Dakle, na sve ostale kategorije izdataka Fonda otpada svega 3,02%, što je prezentirano u Grafikonu br.3. Grafikon br.3- Struktura ukupnih izdataka

109

Vojne penz. 4,74%

Mater. rashodi

0,95%

Sreds. za Struč. službu 0,98%

Troš. isplate penzija 0,55%

Sreds. za odr. namjene

0,15%

Investicije0,07%

Pozaj. i kred. pojed. 0,03%

Otpl. duga iz pret. perioda

0,30%

Dopr. za zdrav. osig. 10,50%

Dodatak 1,25%

Naknade3,34%

Penzije 77,14%

Ukupni izdaci za neto penzije u 2007. godini su veći od planiranih za 24% kao i u odnosu na 2006.godinu za 16%. Glavni uzrok rasta izdataka za penzije je prvenstveno dodatni trošak nastao po osnovu usklađivanja (3,93% i 11,89%) penzijskih davanja kumulativno za 2007.godinu po stopi od 15,82% (primijenjeno na januarsku i julsku penziju ).U ukupnim izdacima 41,08% otpada na starosne penzije dok invalidske penzije čine 18,44%, porodične 16,92%, a penzije koje se isplaćuju korisnicima van SCG čine 0,71% ukupnih izdataka.

Dodatak za tuđu pomoć i njegu invalida rada čini 1,25% ukupnih izdataka i veći je od planiranog iznosa za 11% kao i u odnosu na 2006.godinu za 16%, dok naknade koje se odnose na tjelesno oštećenje , invalidske penzije nezaposlenih invalida rada II i III kategorije, invalidske penzije zaposlenih invalida rada II i III kategorije i pogrebne troškove čine 3,34% ukupnih izdataka i veći su za 27% od plana i za 34% u odnosu na 2006.godinu.

Pored izdataka za penzije najveće učešće u ukupnim izdacima Fonda čini doprinos za zdravstvenu zaštitu penzionera koji se obračunava na neto penzije i naknade po propisanoj stopi od 19% (Zakon o socijalnom osiguranju). U toku 2007. godine izmirena je obaveza prema Fondu zdravstva u iznosu od 24.726.924,34€ i čini 10,50% ukupnih izdataka Fonda dok je izvršenje manje od plana za 8% iz razloga nemogućnosti izmirivanja obaveza po ovom osnovu iz tekućeg priliva sredstava zbog davanja prioriteta u isplati neto penzijama u cilju podmirivanja obaveza prema korisnicima. Izvršenje obaveze prema Fondu zdravstva je u 2007. godini ipak veće od izvršenja u 2006. godini i to za 4%.

Troškovi isplate penzija predstavljaju značajnu stavku na rashodnoj strani budžeta Fonda i čine 20,07% u nepenzijskim odnosno operativnim izdacima Fonda PIO, a odnose se na troškove distribucije penzija i troškove provizija banaka za isplatu penzija. U odnosu na 2006.godinu troškovi isplate penzija su manji za 10% zahvaljujuci smanjenju iznosa koji Fond plaća Pošti CG za distribuciju penzija, a kroz niz Anex-a kojima se cijena ove usluge korigovala naniže. Trenutno Fond plaća najviše 89.000,00 € mjesečno (0,75% na ukupnu vrijednost uputnica koji iznos ne moze preći 39.000,00 € + 50.000,00 € kao fiksni paušal) što će se kroz tendenciju

110

prelaska penzionera na banke (sadašnji odnos je 54% - 46% u korist banaka) dalje smanjivati.

Budžetom Fonda PIO za 2007.godinu su bila predviđena sredstva koja su se odnosila na pomoć penzionerskim udruženjima i pojedincima u svim oblicima pomoći (klubovima i raznim strukturnim udruženjima penzionera). I pored značajnih restriktivnosti u novom Zakonu kada je u pitanju finansiranje ovog vida potrošnje, organi upravljanja Fonda PIO su tokom 2007.godine cijenili da se mora nastaviti sa praksom pomoći penzionerima u periodu do okončanja reforme sistema penzijskog osiguranja uz vodjenje računa o likvidnosti Fonda i obezbjedjenje redovnosti u isplati penzijskih davanja. Shodno tome, sredstva za određene namjene u 2007.godini su iznosila 364.331,63 € i čine 0,15% ukupnih izdataka i veća su za 21% od planiranih.Veoma je značajno istaći da je Fond penzijskog i invalidskog osiguranja i u 2007.godini kontinuirano sprovodio aktivnosti na unutrašnjoj racionalizaciji odnosno preduzimao mjere interne ekonomije u sklopu ukupnih reformskih poduhvata na reorganizaciji Stručne službe Fonda i implementaciji novih poslovnih procesa.Izdaci za Stručnu službu Fonda u 2007.godini manji su od planiranih za 10% odnosno veći za 9% u poređenju sa 2006.godinom, dok su u ukupnim izdacima učestvovali sa 0,98%.

Materijalni rashodi (kancelarijski materijal, troškovi električne energije, goriva, PTT troškovi, putni troškovi, troškovi obezbjeđivanja i čuvanja imovine, sredstva za održavanje elektronskog računskog centra, DOO “PIO” Ulcinj, troškovi za bankarske usluge i dr.) čine 0,95% ukupnih izdataka i veći su od planiranih za 37%, a manji od izvršenih materijalnih rashoda za 2006.godinu za 3%. Najveći dio materijalnih rashoda se odnosi na troškove nastale po osnovu plaćanja bankarskih provizija i kamata po korišćenim sredstvima (za finansiranje nedostajućih sredstava za isplatu penzijskih davanja) i to 0,36%, potom na DOO "PIO" Ulcinj 0,15%, PTT troškovi 0,08%, sredstva za održavanje ERC-a 0,07%, itd.

Sredstva za investicije čine 0,07 % ukupnih izdataka Fonda i manji su od planiranih za 23%, a korišćena su za kupovinu osnovnih sredstava i informatičke opreme koja je neophodna radi praćenja nivoa tehnologije u toj oblasti kao i poboljšanje uslova rada zaposlenih u Centralnoj službi i područnim odjeljenjima Fonda.

Pozajmice i krediti pojedincima čine 0,03% ukupnih izdataka Fonda i manji su od planiranih sredstava za 56%.

U 2007.godini izvršena je otplata duga iz prethodnog perioda u iznosu od 698.731,23 € (plaćanje obaveza po osnovu provizije iz prethodnog perioda i izmirenje obaveza prema Pošti Crne Gore za distribuciju penzija tokom 2006.godine), i ovaj izdatak čini 0,30% ukupnih izdataka Fonda.

Učešće operativnih izdataka (troškovi isplate penzija, sredstva za određene namjene, sredstva za stručnu službu, materijalni rashodi, investicije i pozajmice i krediti pojedincima) u ukupnim izdacima u 2007.godini je iznosilo 2,73% što u odnosu na 2006.godinu (3,58%) pokazuje njihovo smanjenje. Takođe, posmatrano u dužem vremenskom periodu (2000 – 2007.godina) ova vrsta izdataka Fonda PIO ima opadajući trend (2000. 9,30%; 2001. 6,95; 2002. 5,61%; 2003.

111

4,52%; 2004. 4,27%; 2005. 4,24% ; 2006. 3,58% i 2007. 2,73%) što se može vidjeti u donjoj tabeli i grafiku.

Učešće operativnih izdataka u ukupnim izdacima Fonda PIO u mil.€ (2000-2007 god.)

Godina

Izdaci2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Operativni izdaci 11,34 9,24 8,55 7,30 7,19 7,67 7,04 6,42

Ukupni izdaci 121,91 132,96 152,35 161,43 168,48 180,86 196,59 235,48Operativni / Ukupni 9,30 6,95 5,61 4,52 4,27 4,24 3,58 2,73

2,73%3,58%

4,24%4,27%4,52%5,61%

6,95%

9,30%

0,00

1,50

3,00

4,50

6,00

7,50

9,00

10,50

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Po kriterijumima Svjetske banke jedan od najznačajnijih indikatora «poboljšanja administrativnih kapaciteta Fonda PIO« je upravo učešće operativnih izdataka u ukupnim izdacima pa je opadajući trend ovog indikatora veoma značajan i za ukupnu ocjenu Projekta reforme penzijskog sistema.

III Pokazatelji stanja bilansa Fonda PIO 2000-2007.godine

Analizirajući pokazatelje iz bilansa Fonda PIO za period 2000-2007.godine, izvedeni su sledeći podaci prezentirani u donjoj tabeli.

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

112

Doprinosi / Neto Penzije 0,90 0,69 0,82 0,86 0,85 0,82 0,89 0,96Učešće doprinosa u ukupnim prihodima 63,11% 52,16% 59,78% 63,63% 69,94% 63,86% 67,73% 69,46%Doprinosi / troškovi 0,64 0,55 0,61 0,66 0,69 0,65 0,71 0,74Učešće troškova neto penzija u ukupnim troškovima 70,42% 80,16% 74,70% 75,97% 80,90% 79,33% 79,61% 77,14%Učešće troškova bruto penzija u ukupnim troškovima 90,69% 93,04% 94,39% 95,47% 95,73% 94,79% 95,91% 96,98%Operativni troškovi / ukupne troškove 9,30% 6,95% 5,61% 4,52% 4,27% 4,24% 3,58% 2,73%Troškovi stručne službe / ukupni troškovi 1,11% 1,18% 1,33% 1,51% 1,41% 1,19% 1,07% 0,98%

Pokrivenost izdataka za neto penzije prihodima od doprinosa u 2007.godini je veća u odnosu na 2006.godinu tj. 1,00 euro neto penzija je pokrivan sa 0,96 eura doprinosa u 2007.g. odnosno sa 0,89 eura doprinosa u 2006.g.

Učešće doprinosa u ukupnim prihodima je poraslo u odnosu na 2006.godinu (67,73%) i iznosilo je 69,46%.

U 2007.godini 1,00 euro ukupnih troškova je pokriven sa 0,74 eura prihoda od doprinosa dok je ostatak prihoda obezbijeđen kroz transfere, ostale primitke i sredstva iz privatizacije i veći je stepen pokrića u odnosu na 2006.godinu (0,71).

Izdaci za neto penzije u ukupnim troškovima Fonda su učestvovali sa 77,14% u 2007.g. što predstavlja smanjenje u odnosu na prethodnu godinu (79,61%).

Izdaci za bruto penzije u ukupnim rashodima Fonda su učestvovali sa 96,98% u 2007.g. što predstavlja blagi rast u odnosu na prethodnu godinu (95,91%).

Učešće operativnih troškova u ukupnim troškovima u 2007.godini iznosi 2,73% što predstavlja njihovo smanjenje u odnosu na 2006.godinu kada su iznosili 3,58%.

Učešće troškova stručne službe u ukupnim troškovima pokazuje smanjenje u 2007.godini (0,98%) u odnosu na 2006.g.(1,07%).

IV Broj penzionera po strukturi i godinama

Na kraju 2007.godine ukupan broj korisnika penzijskih davanja za koje je Fond obezbjeđivao sredstva za isplatu prava, bio je 107.787, sledeće strukture: starosnih penzionera 41.850 ili 38,83%, invalidskih 25.004 ili 23,20%, porodičnih 26.838 ili 24,90%, korisnika tuđe njege i pomoći 1.715 ili 1,59%, korisnika naknade za tjelesno

113

oštećenje 7.195 ili 6,68%, nezaposlenih invalida rada II i III kategorije 1.640 ili 1,52% i zaposlenih invalida rada II i III kategorije 3.545 ili 3,29%.

Broj penzionera po godinama:

Godina Vrsta

penzije2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

starosna 32.230 34.190 36.010 37.531 39.771 41.214 41.473 41.850

invalidska 28.050 27.649 27.253 26.809 26.147 25.539 25.455 25.004

porodicna 23.105 25.254 25.572 25.843 27.115 26.238 26.549 26.838

ukupno 1 83.385 87.093 88.835 90.183 93.033 92.991 93.477 93.692tuđa njega i pomoć 2.541 2.399 2.325 2.273 2.173 2.004 1.828 1.715tjelesno oštećenje 9.170 8.727 8.495 8.234 7.924 7.713 7.399 7.195nez. inval. rada II i III kateg. 1.563 1.899 1.901 2.173 2.105 1.835 1.728 1.640zap. inval. rada II i III kateg. 5.310 5.453 5.458 5.453 5.013 5.011 3.780 3.545

ukupno 2 18.584 18.478 18.179 18.133 17.215 16.563 14.735 14.095ukupno 1+2 101.969 105.571 107.014 108.316 110.248 109.554 108.212 107.787

2005/2000 2005/2001 2005/2002 2005/2003 2005/2004 2006/2005 2006/2004 2007/2006107 104 102 101 99 98,78 98,16 99,60

101.

969

105.

571

107.

014

108.

316

110.

248

109.

554

108.

212

107.

787

96.00098.000

100.000102.000104.000106.000108.000110.000112.000

1 2 3 4 5 6 7 8

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Kretanje broja korisnika prava PIO u periodu 2000-2007 godine

Iz gore prezentirane tabele i grafika se vidi da je broj korisnika prava u 2007.godini u odnosu na 2006. smanjen za 0,40% dok je u 2006. godini u odnosu na 2005. godinu smanjen za 1,22%. I ove godine je dominantno učešće starosnih penzionera u ukupnoj strukturi u odnosu na invalidske i porodične.

114

Napominjemo da je Fond tokom 2007.godine (od 01.01.2007. g.) isplaćivao i korisnike vojnih penzija čiji je broj u decembru 2007.godine bio 3.067, pa bi ukupan broj korisnika prava iz PIO u 2007.godini bio 110.854.

Kretanje broja korisnika prava iz PIO na godišnjem nivou ima trend smanjenja iz godine u godinu, što svjedoči o pozitivnim rezultatima i efektima reforme I stuba penzijskog sistema, a posledica je restriktivnijih odredbi novog Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju koji je stupio na snagu 01.01.2004 godine. Na ovaj način se stvara i dobra osnova za nastavak reforme u pravcu implementacije II stuba-obaveznog osiguranja na bazi kapitalizovane štednje što je u skladu sa koncipiranim ciljevima reforme penzijskog sistema u Crnoj Gori.

V Aktivne i pasivne kamate za period januar-decembar 2007.godine

Tokom izvještajnog perioda, Fond PIO je kontinuirano vodio računa o kretanju deponovanih sredstava na računima kod poslovnih banaka, ostvarenih prodajom aktive, i to kod AD Podgoričke banke, AD Crnogorske komercijalne banke, AD Atlasmont banke, AD Montenegro banke i AD Prve banke Crne Gore, koji služe kao kolateral za isplatu penzijskih davanja. U narednoj tabeli, dat je na uvid pregled oročenih depozita sa podacima o iznosu depozita, % kamate, roku deponovanja i iznosu kamata koje su obračunate po osnovu depozita (aktivne kamate) i iznosima koji su plaćeni po osnovu korišćenja sredstava poslovnih banaka za isplatu penzijskih davanja (pasivne kamate).

Prihodi po osnovu kamata ostvareni na deponovana sredstva Fonda imaju karakter aktivnih kamata.

Na osnovu deponovanih sredstava kod poslovnih banaka Fondu PIO su odobreni tzv.revolving krediti (kreditne linije) koje nam služe kao kreditna podrška za isplatu penzijskih davanja. Po osnovu ovih kreditnih linija koje Fond povlači plaćaju se pasivne kamate.

Svi podaci u narednoj tabeli se odnose na izvještajni period januar-decembar 2007. godine.

JANUAR- DECEMBAR Aktivne kamate ( 01.01.- 31.12.2007 ) E

Rb Banka Iznos depozita PeriodKamata

Iznos kamate(godišnja )

1. AD Podgorička banka

1.100.000,00 01.01.-31.12. 4% 40.248,94500.000,00 01.01.-31.12. 4% 19.640,88700.000,00 01.01.-31.12. 4% 27.574,35

115

300.000,00 01.01.-31.12. 4% 12.178,19400.000,00 01.01.-31.12. 4,5% 8.795,35

108.437,71

2AD Crnogorska komercijalna banka

11.127.043,96 01.01.-31.12. 7% 801.082,82115.000,00 01.01.-31.12. 1% 1.144,78

4.000.000,00 21.12- 7% 802.227,60

3. AD Atlas banka

200.000,00 01.01.-04.07. 7% 7.546,35300.000,00 01.01.-31.12. 7% 20.075,40400.000,00 01.01.-31.12. 7% 26.812,41

54.434,16

4. Montenegro banka

500.000,00 01.01.-31.12. 5,5% 26.608,74300.000,00 01.01.-31.12. 5,5% 13.498,97160.000,00 bez kamate 400.000,00 01.01.-31.12. 5,5% 21.496,78

1.100.000,00 27.07.-31.12. 6% 83.471,88 145.076,37

5. AD Prva banka

50.000,00 01.01.-10.05. 7% 1.210,802.000.000,00 01.01.-10.05. 6,5% 45.065,321.000.000,00 01.01.-10.05. 6,5% 22.633,49

500.000,00 01.01.-10.05. 6,5% 11.256,30550.000,00 01.01.-10.05. 6,5% 12.381,87

1.000.000,00 01.01.-10.05. 6,5% 22.512,551.000.000,00 01.01.-10.05. 6,5% 22.501,161.000.000,00 27.04.-23.05. 7% 4.713,176.100.000,00 10.05.-31.12. 7% 266.636,33

165.000,00 bez kamate 900.000,00 21.06.-31.12. 8% 36.753,29

depozit po viđenju obrač.tromjes. 6,5% 49.186,93

4.500.000,00 21.12.-31.12. 8% 9.498,36 504.349,57

UKUPNO AKTIVNA 01.01.-31.12. 1.614.525,41

Pasivne kamate ( 01.01. - 31.12.2007) €

Rb Banka Iznos korišćenih sredstava Period Kamata Iznos kamate(godišnja )

1. AD Podgor.ban.13.499.469,38 01.01.31.12. 5% 56.193,41

2. AD CKB 113.800.862,04 01.01.31.12. 6% 569.003,31

3. Atlasmont banka4.260.956,04 01.01.31.12. 7% 19.203,39

4 Podg. banka 2.000.000,00 27.04.- 15.05. 5% 5.895,79

116

UKUPNO PASIVNA 01.01. - 31.12. 650.295,90

KAMATNA RAZLIKA ZA IZVJEŠTAJNI PERIOD (01.01. - 31.12.) AKTIVNA KAMATA - PASIVNA KAMATA = 964.229,51

Zahvaljujući konstantnom praćenju i analiziranju prihoda po osnovu aktivnih kamata i rashoda nastalih po osnovu plaćanja pasivnih i njihovog uticaja na likvidnost Fonda, utvrđeno je da smo u izvještajnom periodu januar – decembar 2007.godine, ostvarili pozitivnu kamatnu razliku u ukupnom iznosu od 964.229,51 €.

Napominjemo, da je pozitivna kamatna razlika ostvarena u periodu januar-decembar 2006.godine iznosila svega 298.892,27€ što znači da je u 2007.godini u odnosu na 2006.godinu veća za 665.337,24 € ili 222 %.

U cilju potvrde postignutih rezultata depozitno-kreditne politike koju vodi Fond i iskazivanja procijenjenih ušteda vođenjem ovakve politike, u Prilogu ovog Izvještaja data je « Informacija o aktivnim i pasivnim kamatama za period januar-decembar 2007.g. (sa simulacijom njihove visine po tržišnim kamatnim stopama i procjeni postignutih ušteda). U ovoj Infromaciji su date tri Simulacije koje sadrže iste iznose depozita i korišćenih sredstava i rokove oročavanja/korišćenja u periodu januar-decembar 2007 godine, ali različite kamatne stope. Date kamatne stope su tržišne kamate po kojima navedene poslovne banke prikupljaju nedostajuća sredstva ili plasiraju viškove sredstava pravnim licima u Crnoj Gori. Podaci o visini pasivnih kamatnih stopa koje pravna lica plaćaju za korišćenje kreditnih sredstava su preuzeti iz «Statističkog biltena Centralne Banke Crne Gore-januar 2008. godine».

Simulacije precizno i jasno pokazuju da je Fond tokom 2007.godine, zahvaljujući ugovaranju elemenata depozitno-kreditnih aranžmana na nivoima iznad/ispod tržišnih ostvario značajno vecu pozitivnu kamatnu razliku koja se kreće od 0,48 mil € do cca 0,55 mil €.

Sve aktivnosti oko održavanja depozita, produžavanja njihovih rokova deponovanja, visine kamatnih stopa, ocjene ekonomske isplativosti i racionalnosti povlačenja kreditnih aranžmana, su obavljane uz potpunu saglasnost Upravnog odbora Fonda i uz intezivnu saradnju sa Ministarstvom finansija Vlade RCG koje je ovo nastojanje u potpunosti podržavalo i dalo saglasnost na isto.

Deponovana sredstva u kontinuitetu služe Fondu PIO kao kreditna podrška za popravljanje sopstvene likvidnosti tj. kao kolateral u momentu isplate penzijskih davanja kada Fondu nedostaju sredstva za pokriće tekućeg izdatka za penzije i ostatka po osnovu isplata iz prethodnog perioda. Takođe, depoziti predstavljaju osnov za sklapanje povoljnih kreditnih aranžmana u kojima obaveze po osnovu pasivnih kamata ne prelaze visinu aktivnih kamata koje Fond PIO prihoduje po osnovu depozita. U slučajevima kreditnog zaduženja koje bi prešlo nivo oročenih depozita bila bi obezbijeđena saglasnost Ministra finansija, shodno odredbama Zakona o Budžetu CG.

117

4.2. Izvještaj o radu i poslovanju Fonda za zdravstveno osiguranje Crne Gore za 2007. godinu

IZVJEŠTAJ O RADU I POSLOVANJUFONDA ZA ZDRAVSTVENO OSIGURANJE CRNE GORE

ZA 2007.GODINU

Podgorica, maj 2008.godine

119

UVOD

Fond za zdravstveno osiguranje je organizacija sa javnim ovlašćenjima za finansiranje zdravstvene zaštite i drugih prava iz zdravstvenog osiguranja osiguranih lica na načelima solidarnosti, jednakosti, dostupnosti i obaveznosti. Funkcionisanje Fonda za zdravstveno osiguranje zasniva se na obezbjeđivanju ostvarivanja prava osiguranika i racionalnog trošenja sredstava obveznika uplate doprinosa u cilju stvaranja održivog sistema zdravstva, poboljšanja zdravstvenog stanja stanovništva i bržeg razvoja cjelokupnog društva Crne Gore.

Zdravstveni sistem je veoma složen sistem i njegov ekonomski uticaj je veliki u ukupnom finansijskom sistemu države. Zdravstveno osiguranje koje podrazumijeva pravo na zdravstvenu zaštitu i druga prava iz zdravstvenog osiguranja ne može se zaokružiti i uvijek dovoljno razraditi. Potrebno ga je uvijek dopunjavati u skladu sa opštim smjernicama razvoja društva.

Usvajanjem Strategije zdravstvene politike u Crnoj Gori do 2020. godine, date su osnovne smjernice za reformu zdravstvene djelatnosti, sa ciljem podizanja kvaliteta zdravlja građana Crne Gore i poboljšanja zdravstvenog sistema u okviru raspoloživih finansijskih sredstava.

Fond za zdravstveno osiguranje se aktivno uključio u reformske procese i jedan je od nosilaca reforme u oblasti zdravstva.

U izvršavanju svojih zakonskih obaveza i odgovornosti prema osiguranim licima i davaocima zdravstvenih usluga, kao organizacija sa javnim ovlašćenjima koja mora ponuditi razvojna alternativna rješenja na području zdravstvenog osiguranja, Fond je donio Strateški razvojni plan Fonda za zdravstveno osiguranje do 2011. godine uz upotrebu savremenih metodologija i pristupa. Dokument definiše prioritetne aktivnosti, dinamiku njihove realizacije, međusobnu zavisnost, eksternu uslovljenost, neophodne kadrovske i finansijske resurse, radi realizacije postavljenih ciljeva i izgradnje institucije Fonda u sistemu.

120

IZVJEŠTAJ O RADU

Uz maksimalnu saradnju i podršku Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja, tokom 2007.g. Fond je svoje aktivnosti usmjerio na realizaciji zacrtanih ciljeva – projekata predviđenih Strateškim planom razvoja za 2007.godinu, kao i drugih projekata iz svoje nadležnosti:

Reforma primarne zdravstvene zaštite:

U okviru reforme zdravstvenog sistema krenulo se sa reformom primarne zdravstvene zaštite. Pilot projekat je 2006. godine implementiran u Domu zdravlja Podgorica, a u toku 2007. godine Projektom su obuhvaćena još tri doma zdravlja: Danilovgrad, Rožaje i Tivat. Promijenjena je organizacija ova 4 Doma zdravlja pa su umjesto dispanzera i službi nosioci posla timovi izabranih doktora za djecu do 15.godina, za odrasle preko 15 godina, izabrani ginekolog i stomatolog. Za pružanje kvalitetne podrške u radu izabranih doktora osnovani su Centri za podršku tj. Centar za plućne bolesti i TBC, Centar za dijagnostiku u okviru kojeg rade laboratorija, RTG i ultrazvučna dijagnostika i mikrobiologija (koja u Podgorici radi u okviru Instituta za javno zdravlje), Centar za mentalno zdravlje, Centar za djecu sa posebnim potrebama, Centar za prevenciju pod čijim okriljem treba da rade populaciono savjetovalište, savjetovalište za mlade, savjetovalište za reproduktivno zdravlje i higijensko epidemiološka služba i dnevni centar. Pored Centara za podršku organizovane su i jedinice za patronažu, jedinica za fizikalnu terapiju i jedinica za sanitetski transport.

U sklopu reforme PZZ, neophodno je uspostaviti novi način finansiranja PZZ i novi model plaćanja u cilju podizanja kvaliteta zdravstvene zaštite osiguranika i optimizacije zdravstvene potrošnje. Shodno zakonskim propisima i podzakonskim aktima kojim se definiše organizacija rada primarne zdravstvene zaštite Fond je donio Metodologiju određivanja vrijednosti kapitacije i cijena zdravstvenih usluga u primarnoj zdravstvenoj zaštiti.

Metodologija predstavlja prospektivno planiranje i finansiranje, što znači da Fond plaća najviše onoliko usluga koliko je planirano na osnovu normativa i očekivanih potreba za zdravstvenim uslugama, a ne onoliko usluga koliko ustanove mogu da pruže. Navedena Metodologija, zahtjeva novi pristup u planiranju kod Fonda i davaoca zdravstvenih usluga i predstavlja osnov za uspostavljenje sistema ugovaranja u zdravstvenom sektoru.

121

Reforma stomatološke zdravstvene zaštite:

U sklopu reforme primarne zdravstvene zaštite, u toku 2007.g. stvorene su pretpostavke za novi model organizacije stomatološke zdravstvene zaštite koja treba da zadovolji osnovni cilj reforme: pružanje dostupnih, efikasnih i kvalitetnih stomatoloških usluga. Na bazi stvorenih pretpostavki, od 01.01.2008.g. stomatološka zdravstvena zaštita na primarnom nivou je organizovana u okviru privatne djelatnosti i zaključeni su prvi ugovori između Fonda i privatnih stomatoloških ustanova.

Uspostavljanje sistema za sklapanje ugovora:

Tokom 2007.g. uz pomoć konsultanata iz Slovenije, započet je rad na projektu Uspostavljanja sistema za sklapanja ugovora sa davaocima zdravstvenih usluga.Glavni zadatak Fonda je efikasno upravljati javnim sredstvima obaveznog zdravstvenog osiguranja uz obezbjeđenje zakonom utvrđenih prava. Cilj uspostavljanja sistema ugovaranja je utvrđivanje jasnih obaveza i odgovornosti ugovornih strana, transparentno finansiranje zdravstvnih usluga i poboljšanje dostupnosti zdravstvene zaštite osiguranim licima.Dosadašnje aktivnosti odnosile su se na stvaranje pravnih i organizacionih uslova za ugovaranje zdravstvenih usluga, izradu operativnih i poslovnih procedura, prvenstveno na primarnom, a kasnije na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite.

Dobrovoljno zdravstveno osiguranje:

U toku 2007.g. su nastavljene aktivnosti na projektu uvođenja dobrovoljnog - dopunskog zdravstvenog osiguranja. Radilo se na Izvještajima koji nijesu uslovljeni usvajanjem zakona i izvršena je prezentacija slovenačke prakse u funkcionisanju cjelokupnog procesa DZO.Utvrđen je predlog teksta zakona o izmjenama i dopunama Zakona o zdravstvenom osiguranju, u cilju stvaranja pretpostavki za implementaciju dobrovoljnog zdravstvenog osiguranja.Za realizaciju ovog projekta neophodno je uspostavljanje integralnog informacionog sistema.

Nacionalni zdravstveni računi:

U okviru Projekta Svjetske banke za unapređenje sistema zdravstva, tokom 2007.g. započeta je izrada Nacionalnih zdravstvenih računa, koji predstavljaju sredstvo za opis, analizu i praćenje finansiranja nacionalnog zdravstvenog sistema.

122

Za realizaciju ovog projekta koji se finansira iz donacije kanadske Vlade - CIDE, angažovan je međunarodni konsultant uz aktivno učešće predstavnika iz Fonda zdravstvenog osiguranja, Instituta za javno zdravlje i Monstata.Fond za zdravstveno osiguranje je, u početnoj fazi na traženje Svjetske banke, nosilac Projekta NZR jer raspolaže najvećim brojem podataka koji su neophodni za formiranje NZR. Takođe Fond preko javnih zdravstvenih ustanova ima pristup glavnim izvorima podataka koji su potrebni za pripremu NZR. Ovaj projekat će se realizovati do kraja 2008.godine.

Međunarodni sporazumi o socijalnom osiguranju:

Sticanjem nezavisnosti Crne Gore, značajno su pojačane akltivnosti na uspostavljanju bilateralnih i multilateralnih sporazuma o socijalnom osiguranju, u dijelu koji uređuje način ostvarivanja zdravstvene zaštite građana Crne Gore za vrijeme boravka u inostranstvu, odnosno inostranih građana u Crnoj Gori. Radi se o sporazumima sa Srbijom, Luksemburgom, Mađarskom, Švajcarskom i dr. zemljama, gdje je postignut značajan uspjeh u dijelu rješavanja spornih pitanja.

Jačanje sistema unutrašnje finansijske kontrole:

U cilju uspostavljanja unutrašnje finansijske kontrole, aktivnosti Fonda za zdravstveno osiguranje vrše se kroz postupke unutar njegove nadležnosti i kroz postupke eksterne revizije poslovanja i finansijskih izvještaja.

U toku 2007. godine aktivnosti Fonda bile su usmjerene na uspostavljanje i dogradnju postojećeg sistema kontrole i uspostavljanje sistema finansijskog upravljanja i kontrole i interne revizije u skladu sa Strategijom unutrašnje finansijske kontrole u javnom sektoru u Crnoj Gori. Unutrašnja finansijska kontrola vrši se kroz postupak planiranja i izradu finansijskog plana Fonda, praćenje izvršenja, nadzor nad ostvarivanjem prihoda i rashoda, analizu zahtjeva zdravstvenih ustanova koje se finansiraju iz sredstava Fonda, plaćanje na osnovu relevantne dokumentacije i dostavljenih podataka od strane zdravstvenih ustanova, razvijanje i vođenje računovodstva Fonda uz veoma razvijenu informacionu podršku, izradu različitih analiza i izvještaja iz svih područja djelatnosti Fonda, razvoj informacionog sistema u svim segmentima rada Fonda, upravljanje raspoloživim sredstvima na računima Fonda, objedinjeni sistem javnih nabavki za potrebe zdravstva preko Službe za javne nabavke organizovane u Fondu uz aktivno učešće JZU a posebno Kliničkog centra Crne Gore, čime se obezbjeđuje ekonomičnost i transparentnost nabavki i drugi oblici kontrole.

Prema preporuci Državne revizorske institucije Fond je donio plan javnih nabavki na nivou Fonda i po zdravstvenim ustanovama.

123

U svrhu jačanja finansijske i drugih oblika kontrole, Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji stručne službe Fonda, u okviru Sektora za plansko analitičke i poslove kontrole organizovano je Odjeljenje za kontrolu i sprovođenje ugovora i ostvarivanje prava osiguranih lica iz obaveznog zdravstvenog osiguranja.Takođe predviđeno je formiranje Službe za internu reviziju kao nezavisne jedinice koja će biti direktno odgovorna direktoru Fonda. Eksterna revizija poslovanja i finansijskih izvještaja u Fondu vrši se od 2002. godine, a vršili su je nezavisni revizori društva za reviziju, a od 2006. godine reviziju poslovanja Fonda preuzela je Državna revizorska institucija.

Realizacija Projekta UCG (Objedinjena naplata doprinosa)

Fond je veoma zainteresovan i aktivno učestvuje svim aktivnostima na realizaciji Projekta objedinjene registracije i naplate poreza i doprinosa i sistema izvještavanja. Projektom su obuhvaćeni Poreska uprava, fondovi, a po potrebi podatke bi koristile i druge institucije.

Implementacijom ovog Projekta, na pravi način, postoji niz prednosti za sve institucije u sistemu koje se odnose prvenstveno na integraciju informacionih sistema, poslovnih procesa i obuhvat podataka.

Cilj Projekta je uspostavljanje Centralnog registra obveznika poreza i obveznika doprinosa za obavezno socijalno osiguranje i osiguranika obaveznog socijalnog osiguranja, jedinstvena prijava za registraciju i objedinjena naplata i sistem izvještavanja što bi imalo za rezultat efikasniju naplatu javnih prihoda.

Način prikupljanja i obrade podataka o obveznicima uplate poreza i doprinosa u Fondu postoji i do sada.

Očekivanje Fonda je da će se realizacijom Projekta poboljšati način prikupljanja podataka i praćenje uplata doprinosa za kategorije osiguranika koji su sami obveznici plaćanja u skladu sa Zakonom o zdravstvenom osiguranju i za koje u Fondu nije uspostavljena informatička podrška za registraciju i praćenje uplata kao i integracija podataka na nivou lokalne uprave, Prvirednog suda, Monstata i dugih institucija.

Pristup Fonda za zdravstveno osiguranje je da je potrebno formirati jedan Centralni registar fizičkih lica i pravnih lica odnosno građana i privrednih subjekata na koji će se naslanjati ostale evidencije sa različitom strukturom podataka, što bi omogućilo kvalitetne informacije svim učesnicima u sistemu (fondovima, sudu, lokalnoj upravi itd).

124

Registracioni podaci o obveznicima i osiguranicima trebaju se nalaziti na jednom mjestu tj. u Poreskoj upravi u čijoj bi nadležnosti bila evidencija i ažuriranje podataka kao i naplata poreza i doprinosa i dostavljanje izvještaja o naplati svim institucijama. Informacije će koristiti sve institucije na način da se ne suspenduju ovlašćenja i aktivnosti pojedinih institucija koje su definisane njihovim posebnim zakonima.

Nabavka ljekova:

U 2007.g. dopunjena je Lista ljekova koji se propisuju i izdaju na teret sredstava Fonda za zdravstveno osiguranje. U periodu od 2003 do 2007 godine broj ljekova po generičkim nazivima, koji se nalaze na tzv. Pozitivnoj listi ljekova je povećan sa 384 na 481, čime je značajno poboljšan kvalitet ostvarivanja prava na zdravstvenu zaštitu osiguranika.

Nabavka ljekova i medicinskog potrošnog materijala vrši se putem tenderske procedure u skladu sa Zakonom o javnim nabavkama, čime se obezbjeđuje transparentnost nabavke, povoljniji uslovi plaćanja i niže cijene, koje su najniže u regionu.

Način nabavke ljekova u Crnoj Gori, pozitivno je ocijenjen od strane Svjetske banke, koja je u svom izvještaju dala preporuku da ovakav sistem treba održati u cilju dalje kontrole cijene ljekova.

Aktivnosti na razvoju zdravstvenog informacionog sistema:

Fond je, realizujući usvojeni program razvoja punu pažnju posvetio implementaciji informatičkih projekata. S obzirom da je u prethodnom periodu postavljena izvanredna informatička infrastruktura, Fond je krenuo u razvoj informatičkih projekata kao podrška reformi u PZZ.

Strateško opredjeljenje za razvoj integralnog IS je podržano pristupom koji u domovima zdravlja realizuje poslovni i medicinski dio procesa.

125

Nakon uspješne implementacije projekta „Ostvarivanja prava” tokom 2006. godine, čime su u Fondu informatički pokriveni svi poslovni procesi, pristupili smo izgradnji i razvoju informacionih sistema u domovima zdravlja. Procesi reformi u PZZ su praktično nemogući bez informatičke podrške kao moćnog alata za praćenje i evaluaciju reformskih aktivnosti.

Domovi zdravlja u Danilovgradu, Tivtu i Rožajama su svaki na svoj način predstavljali određeni specifikum, kako sa organizacionog aspekta tako i sa ostalih aspekata. Informatička podrška je obuhvatila sve nemedicinske procese i dio procesa koji se tiču izbora ljekara, evidencije usluga, zakazivanja, fakturisanja itd.

Pilot projekat u tim domovima zdravlja je uspješno završen krajem 2007. godine, što znači da je realizovana ideja integralnog IS-a u primarnoj zdravstvenoj zaštiti i stvoreni svi preduslovi za implementaciju tog projekta u svim ustanovama PZZ u Crnoj Gori.

Ovakav način realizacije informatičke podrške omogućio je stvaranje preduslova za izgradnju elektronskog zdravstvenog kartona koji je „srce” elektronskog zdravstva, kao i uslove za realizaciju elektronskog propisivanja ljekova. Ove dvije karakteristike, pored niza ostalih koje su implementirane, čine sistem crnogorskog zdravstva jako savremenim i u tom segmentu ga uzdižu u sam vrh evropskih sistema. Ta činjenica nam je obezbijedila jako visoke ocjene od strane predstavnika SB koji su nas preporučili kao regionalni centar koji može poslužiti kao primjer izvanredno implementirane informatičke podrške. Tehnička rješenja u aplikativnom smislu, koja su odrađena na vrhunskom tehnološkom nivou, donijela su nam po drugi put, jako prestižno informatičko priznanje na regionalnom nivou – DISKOBOLOS 2007.

Implementacijom ovog projekta održan je čitav niz sastanaka Upravnog komiteta, radnih i ekspertskih timova, obučeno na stotine zaposlenih.

04.05.2007.godine odlukom Upravnog komiteta počeo je pilot projekat “Informacioni sistem kao podrška reformi primarne zdravstvene zaštite, DZ Danilovgrad, DZ Rožaje i DZ Tivat” (IISPZZ).

Prije zvaničnog početka Projekta realizovano je niz aktivnosti i to:

novembra 2006 počelo je definisanje projektnog zadatka,

definisan je tenderski materijal za softver: Tender za softver (08.03.2007. godine),

Pokriveni svi poslovni procesi

Obučen kadar Savremena tehnologija Lokalni resursi

126

definisan je tenderski materijal za hardver: Tender za hardver - serveri i proširenje Storage-a (23.03.2007.godine) i Tender za hardver – radne stanice, štampači i barkod čitači (23.03.2007. godine),

od strane T-mobile obezbjeđeni su MIPNet priključci u sva 3 DZ, a za potrebe LAN mreže angažovana je firma Telemont.

Aktivnost BrojSastanci Upravnog komiteta 6Formirane radne grupe 15Razvijeno i implementirano modula za Poslovni informacioni sistem PIS 7

Razvijeno i implementirano modula za Medicinski informacioni sistem MIS 6

Posjete u 3 doma zdravlja 12Održane radionice 4Obučeno zaposlenih 195Instaliranih novih računara 68Instaliranih novih štampača 45Završene LAN mreže za DZ 3

Tabela daje sumaran prikaz realizovanih aktivnosti na Pilot projektu. Održano je 6 sastanaka Upravnog komiteta. Na projektu je bilo angažovano 15 radnih grupa. Razvijeno je i implementirano 7 modula PIS-a i 6 modula MIS-a. Tokom projekta sva tri DZ su posjećena 12 puta (10.000 km). Održane su po 4 radionice u svakom DZ. U okviru projekta je obučeno preko 190 krajnih korisnika za osnovni rad na računaru i za rad na korisničkoj aplikaciji. U tri DZ je instalirano 68 novih računara i 45 štampača.

Projekat završen mjesec dana prije roka. Bilo je angažovano preko 90 stručnjaka iz raznih oblasti, koji su u okviru 15 radnih grupa definisali i pripremili veći broj materijala. Materijali su definisali razne procedure iz oblasti poslovnog IS i medicinskog IS, a takođe i iz oblasti tehnološko-tehničke logistike. Predmet izrade i implementacije softverskog rješenja sastojao se iz dvije grupe međusobno povezanih softverskih rješenja i to:

MIS - Medicinski informacioni sistem: Centralni modul Izbor doktora Zakazivanje kontakta Praćenje i fakturisanje usluga Planiranje zdravstvenih usluga

127

Imunizacija stanovništva

PIS - Poslovni informacioni sistem Upravljanje kadrovima Upravljanje finansijama Upravljanje materijalnim resursima Upravljanje osnovnim sredstvima Upravljanje inventarom, instrumentima, alatima Upravljanje apotekom Obračun plata

Obzirom da su se stvorili svi preduslovi 25.06.2007. godine počeo je proces registracije osiguranika u ova 3 doma zdravlja, dok je 01.09.2007. god počela evidencija usluga u sva tri DZ nakon što je ispunjen unaprijed definisani minimalni procenat registrovanih osiguranika po pojedinim DZ.

Poslije uspješnog završetka pilot projekta kao i definisanog velikog seta šifarnika, pravilnika i odluka započeo je proces implementacije IS PZZ na ostale domove zdravlja u Crnoj Gori kroz projekat “Implementacija informatičke podrške reformi PZZ” koji je startovao 28.11.2007.godine.

S obzirom da je softver za PZZ urađen u prethodnom periodu kroz angažman radnih grupa na Pilot projektu nije bio neophodan angažman radnih timova za pojedinu problematiku već nešto veći i jako kompetentan Operativni tim. Članovi tima su bili angažovani na pomoći prilikom implementacije i činili su ih predstavnici Fonda, partnerske firme MG-Soft i pojedinih domova zdravlja u kojima se implementira IS.

U svih 15 domova zdravlja u toku decembra mjeseca 2007.godine izvršena je obuka i start modula: Upravljanje kadrovima i Obračun plata.

Pored toga u domu zdravlja Podgorica i domu zdravlja Budva izvršeno je nakon obuke i startovanje modula: Upravljanje finansijama, Imunizacija, kao i startovanje modula Upravljanje apotekom u domu zdravlja Podgorica.

Moduli Broj obučenihUpravljanje kadrovima 25Obračun plata 31Upravljanje finansijama (DZ Podgorica i DZ Budva) 3

Imunizacija(DZ Podgorica i DZ Budva) 49

Upravljanje apotekom(DZ Podgorica) 106

Dom zdravlja Podgorica je već imao implementiran modul izbor doktora i evidenciju usluga kroz ranije sprovedene projekte koje vodi Svjetska banka, međutim, te module

128

je bilo potrebno prilagoditi i uskladiti sa ostalim domovima zdravlja, zbog u međuvremenu nastalih promjenama u cjelokupnom sistemu reforme.

U 2008. godini nastavljena je uspješna realizacija projekta “Implementacija informatičke podrške reformi PZZ” kojim bi se zaokružio proces objedinjavanja svih segmenata primarne zdravstvene zaštite u jedinstven sistem koji bi omogućio praćenje i kontrolu pojedinih njegovih djelova i poboljšao sposobnost pravovremenog i kvalitetnog donošenja odluka.

I IZVJEŠTAJ O NOVČANIM TOKOVIMA

Fond za zdravstveno osiguranje dostavlja Ministarstvu finansija finansijske izvještaje u formi i na način propisan Pravilnikom o načinu pripreme, sastavljanja i podnošenja finansijskih izvještaja Budžeta, vanbudžetskih fondova i jedinica lokalne samouprave Sl.list RCG br. 3/06.

U skladu sa članom 3 i 5 Pravilnika, Fond za zdravstveno osiguranje je u toku 2007.g. Ministarstvu finansija dostavljao kvartalne i godišnje finansijske izvještaje na slijedećim obrascima:- Obrazac br. (1) Izvještaj o novčanim tokovima I - ekonomska klasifikacija- Obrazac br. (2) Izvještaj o novčanim tokovima II - funkcionalna klasifikacija- Obrazac br. (4) Izvještaj o neizmirenim obavezama. Fond je takođe dostavio Ministarstvu finansija Konsolidovani godišnji finansijski izvještaj na obrascu br.(5) za javne zdravstvene ustanove koje su u sistemu javnog zdravstva.

Finansijski izvještaji za 2007. godinu dostavljeni su Ministarstvu finansija, u predviđenom roku, 31. marta 2008. godine i na iste nije bilo primjedbi.

Struktura primitaka u obrascima (1) i (2) Izvještaja o novčanim tokovima prikazana je u skladu sa čl. 9, a struktura izdataka u skladu sa čl. 10 Zakona o budžetu.

Prema Izvještaju o novčanim tokovima ukupni prilivi, bez kredita, iznose 137.882.059 € (pozicija I obrasca INT) , a tekući izdaci tj. ukupna plaćanja bez otplata kredita i izdataka za nabavku nefinansijske imovine iznose 136.342.161 € ( pozicija II obrasca INT).Neto novčani tok je +1.539.898 € (pozicija III obrasca INT).

Prihodi od prodaje nefinansijske imovine iznose 434.309 €. Kapitalni izdaci iznose 916.121 €.Neto novčani tok po osnovu investiranja je negativan i iznosi - 481.812 € (pozicija IV obrasca INT).

129

Neto novčani tok po osnovu finansiranja je pozitivan i iznosi + 662.838 €.Prilivi po osnovu uzimanja kredita iznose 2.150.000 € a otplata kredita iznosi 1.487.162 €. Prema Izvještaju o novčanim tokovima ostvareni suficit iznosi 1.058.086 €.

130

REPUBLIČKI FOND ZA ZDRAVSTVENO OSIGURANJE

PODGORICA

Godina 01.01-31.12.2007

redni broj NOVČANI TOK-EKONOMSKA KLASIFIKACIJA Plan

Izvršenje u uporednom periodu prethodne godine

Izvršenje u navedenom periodu

tekuće godine1 2 3 4 5

PRIMICI1 Tekući prihodi (1.1+1.2+1.3+1.4+1.5) 0 111.173.810 126.454.817

1.1 Porezi1.2 Doprinosi 110.592.983 125.446.2671.3 Takse1.4 Naknade1.5 Ostali prihodi 580.827 1.008.550

2 Primici od otplate kredita 40.590 47.2423 Donacije i transferi 0 6.841.007 11.380.000

3.1 Donacije3.2 Transferi 6.841.007 11.380.000I Ukupno primici (1+2+3) 0 118.055.407 137.882.059

IZDACI4 Tekući izdaci 0 4.062.500 4.455.432

4.1 Bruto zarade i doprinosi na teret poslodavca 1.133.894 1.605.6624.2 Ostala lična primanja 179.158 161.2064.3 Rashodi za materijal i usluge 2.240.500 1.963.8724.4 Tekuće održavanje 173.429 138.0274.5 Kamate 211.781 578.6344.6 Renta 123.738 8.0314.7 Subvencije4.8 Ostali izdaci

5 Transferi za socijalnu zaštitu 0 16.479.822 19.812.1155.1 Prava iz oblasti socijalne zaštite5.2 Sredstva za tehnološke viškove 274.0005.3 Prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja5.4 Ostala prava iz oblasti zdravstvene zaštite 10.828.245 12.762.1985.5 Ostala prava iz oblasti zdravstvenog osiguranja 5.651.577 6.775.917

6 Transferi institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru 95.776.177 112.019.5787 Pozajmice i krediti 137.000 3.0008 Otplata garancija 52.0369 Otplata obaveza iz prethodnog perioda10 Rezerve

II Ukupno izdaci (4+5+6+7+8+9+10) 0 116.455.499 136.342.161III Neto novčani tok (I-II) 0 1.599.908 1.539.898

NOVČANI TOK PO OSNOVU INVESTIRANJA11 Primici od prodaje nefinansijske imovine 434.30912 Primici od prodaje finansijske imovine13 Kapitalni izdaci 5.506.725 916.121

IV Neto novčani tok po osnovu investiranja (11+12-13) 0 -5.506.725 -481.812

NOVČANI TOK PO OSNOVU FINANSIRANJA14 Pozajmice i krediti 10.808.250 2.150.00015 Otplata kredita 7.421.116 1.487.162

V Neto novčani tok po osnovu finansiranja (14-15) 0 3.387.134 662.838

VI Povećanje/smanjenje gotovine (III+IV+V) 0 -519.683 1.720.924VII Gotovina na početku perioda 2.842.574 2.322.891VIII Gotovina na kraju perioda (VI+VII) 0 2.322.891 4.043.815

U Podgorici Lice odgovorno za Dana 31.03.2008.g. sastavljanje iskaza Direktor

________________ ____________

(1) IZVJEŠTAJ O NOVČANIM TOKOVIMA I - ekonomska klasifikacija

131

REPUBLIČKI FOND ZA ZDRAVSTVENO OSIGURANJE

PODGORICA

Godina 01.01-31.12.2007

redni broj NOVČANI TOK-FUNKCIONALNA KLASIFIKACIJA Plan

Izvršenje u uporednom periodu prethodne godine

Izvršenje u navedenom periodu

tekuće godine1 2 3 4 5

PRIMICI1 Tekući prihodi (1.1+1.2+1.3+1.4+1.5) 0 111.173.810 126.454.817

1.1 Porezi1.2 Doprinosi 110.592.983 125.446.2671.3 Takse1.4 Naknade1.5 Ostali prihodi 580.827 1.008.550

2 Primici od otplate kredita 40.590 47.2423 Donacije i transferi (3.1 + 3.2) 0 6.841.007 11.380.000

3.1 Donacije3.2 Transferi 6.841.007 11.380.000I Ukupno primici (1+2+3) 0 118.055.407 137.882.059

IZDACI4 Opšte javne službe5 Odbrane6 Javni red i bezbjednost7 Ekonomski poslovi8 Zaštita životne sredine9 Poslovi stanovanje i zajednice10 Zdravstvo 116.455.499 136.342.16111 Sport, kultura i religija12 Obrazovanje13 Socijalna zaštita

II Ukupno izdaci (4+5+6+7+8+9+10+11+12+13) 0 116.455.499 136.342.161III Neto novčani tok (I-II) 0 1.599.908 1.539.898

NOVČANI TOK PO OSNOVU INVESTIRANJA14 Primici od prodaje nefinansijske imovine 434.30915 Primici od prodaje finansijske imovine16 Kapitalni izdaci 5.506.725 916.121

IV Neto novčani tok po osnovu investiranja (14+15-16) 0 -5.506.725 -481.812

NOVČANI TOK PO OSNOVU FINANSIRANJA17 Pozajmice i krediti 10.808.250 2.150.00018 Otplata kredita 7.421.116 1.487.162

V Neto novčani tok po osnovu finansiranja (17-18) 0 3.387.134 662.838

VI Povećanje/smanjenje gotovine (III+IV+V) 0 -519.683 1.720.924VII Gotovina na početku perioda 2.842.574 2.322.891VIII Gotovina na kraju perioda (VI+VII) 0 2.322.891 4.043.815


________________ ____________

(2) IZVJEŠTAJ O NOVČANIM TOKOVIMA II - funkcionalna klasifikacija

132

REPUBLIČKI FOND ZA ZDRAVSTVENO OSIGURANJEPODGORICA

Godina 01.01-31.12.2007

redni broj OPIS Stanje obaveza na dan

31.12.prethodne godineStanje obaveza na kraju

izvještajnog perioda

1 2 3 4

1 Obaveze za tekuće izdatke (1.1+1.2+1.3) 389.187 204.209

1.1 Obaveze za bruto zarade i doprinose na teret poslodavca

1.2 Obaveze za ostala lična primanja

1.3 Obaveze za ostale tekuće izdatke 389.187 204.209

2 Obaveze po transferima za socijalnu zaštitu 3.854.597 3.929.700

3 Obaveze za transfere institucijama, pojedincima i kreditima 11.612.209 8.736.468

4 Obaveze za kapitalne izdatke

5 Obaveze po pozajmicama i kreditima 7.512.134 8.174.972

6 Obaveze po osnovu otplate dugova

7 Obaveze iz rezervi

8 Stanje obaveza na kraju godine (1+2+3+4+5+6+7) 23.368.127 21.045.349


________________ ____________

(4) IZVJEŠTAJ O NEIZMIRENIM OBAVEZAMA

Struktura neizmirenih obaveza na dan 31.12.2007.g.:Pozicija 1 204.209Pozicija 1.1. Obaveze za bruto zarade i doprinose na teret poslodavca - 1.2. Obaveze za ostala lična primanja - 1.3. Obaveze za ostale tekuće izdatke (obaveze za materijalne troškove, obaveze po ugovorima o cesiji i ostalo) 204.209Pozicija 2 Obaveze po transferima za socijalnu zaštitu 3.929.700 - liječenje osiguranika van Crne Gore 1.958.638 - liječenje osiguranika u Crnoj Gori i van sistema Fonda 630.390 - ortopedske sprave i pomagala 41.474 - putni troškovi osiguranika - - naknade za bolovanja preko 60 dana 1.299.199Pozicija 3 Obaveze za transfere institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru 8.736.468 - obaveze za ljekove i medicinski materijal 8.736.468 - obaveze za materijalne troškove JZU -Pozicija 5 Obaveze po pozajmicama i kreditima 8.174.972 - krediti od banaka u zemlji 4.066.722 - obaveze po kreditima u inostranstvu – ERSTE BANKA 4.108.250UKUPNO: 21.045.349

Napomena: Prikazane obaveze po pozajmicama i kreditima nisu dospjele obaveze za plaćanje već stanje obaveza na kraju izvještajnog perioda.

133

Obaveze bez kredita na dan 31.12.2007.godine iznose 12.870.377 €, što je u odnosu na 2006. godinu manje za cca 3 mil€.

Od Ministarstva finansija dobijena je načelna saglasnost da Fond i JZU primjenjuju stari kontni okvir i zadrže posojeću evidenciju shodno Pravilniku o računovodstvu i kontnom planu budžeta i vanbudžetskih fondova (Sl. list RCG br. 4/03) do donošenja izmjena i dopuna novog pravilnika ili drugih propisa u ovoj oblasti.

U Izvještaju o poslovanju, pored Izvještaja o novčanim tokovima, prikazan je rezultat poslovanja Fonda za zdravstveno osiguranje Crne Gore po modifikovanom obračunskom sistemu, u skladu sa uspostavljenom knjigovodstvenom evidencijom.

134

II IZVJEŠTAJ O OSTVARENIM PRIHODIMA I RASHODIMA – Modifikovani obračunski sistem -

Fond za zdravstveno osiguranje je poslovnu 2007. godinu završio ostvarivši višak rashoda nad prihodima od 145.365,32 €. Ukupno ostvareni prihodi su 138.375.426,28 €, a rashodi 138.520.791,60 €.

Kretanje prihoda i rashoda po modifikovanom obračunskom sistemu knjigovodstvenih evidentiranja i izvještavanja, u periodu od 2001-2007.godine dato je sledećim grafikonom.

69,77 76

,0184

,58 92,09 94

,41 96,57 96

,4095

,5810

6,4510

8,89 11

8,02

138,3

8

117,9

4

138,5

2

0

20

40

60

80

100

120

140

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

godina

mil €

prihodi

rashodi

PRIHODI

Za period 01.01.- 31.12.2007. godine, Fond za zdravstveno osiguranje ostvario je ukupno 138,38 mil.€ prihoda, što je u odnosu na planirane prihode od 120,78 mil.€ više za 17,6 mil.€ ili 14,57%. Ovakvo ostvarenje prihoda u odnosu na plan, možemo obrazložiti, kako poboljšanom naplatom, tako i nerealno postavljenim planom, koji je rađen na osnovu pretpostavki iz 2004.g. kada je donijet Finansijski plan održivosti sistema zdravstva za period 2005-2007.g. Naime, tada je predviđen rast prihoda Fonda od 3,5% godišnje, što je znatno manje od rasta BDP u ovom periodu.

135

Ostvareni prihodi u 2007.g. veći su 20,36 mil.€ ili za 17,25% nego u 2006. godini, kao rezultat povećanja naplate doprinosa usled rasta zarada u 2007.godini, kao i sveukupnih aktivnosti na evidentiranju obaveza i naplaćenih doprinosa koji u sklopu konsolidovane naplate javnih prihoda obavlja Poreska uprava. Takođe, značajne rezultate u praćenju naplate prihoda omogućava nam stvorena baza obveznika uplate doprinosa i osiguranika koju redovno ažurira Fond.

Struktura ukupnih prihoda data je grafikonom.

0,19%0,78%8,59%

17,87%

2,14%

0,18%25,54%

44,70%

Dopr. od zaposl. u privredi Dopr. od samost. djelatnostiDoprinosi od zemljoradnika Dopr. od zaposl. u vanprivredi

Doprinosi za zdr.zašt. penzionera Doprinosi od Zavoda za zapošlj.Transferi Budžeta Ostali prihodi

Prihodi od doprinosa za zdravstvenu zaštitu čine 90,63% od ukupnih prihoda i ostvareni su u iznosu 125.413.525,45 € ili 116,63% u odnosu na planirane. U odnosu na 2006.godinu ovi prihodi su veći za 13,44% ili za 14.859.796,28 €.

Prihodi od doprinosa za zdravstvenu zaštitu zaposlenih u realnom sektoru su 65,08 mil.€, što čini 47,03% ukupnih prihoda. Naplata potraživanja za zdravstveno osiguranje zaposlenih u privredi i samostalnoj djelatnosti iz ranijih godina, uticala je povećanje ovih prihoda.

Doprinosi za zdravstvenu zaštitu zaposlenih u realnom sektoru:

R.br. OPIS Ostvarenje 2006

Plan 2007

Ostvarenje 2007

% 2007/06

% ostv/plan

% učešća

1.1 Doprinosi za zdravstvenu zaštitu zaposlenih u realnom sektoru 57.508.817,06 50.540.000,00 65.079.924,73 113,17 128,77 47,03

1.1.1 Doprinosi za zarade zaposlenih u privredi 55.037.770,53 46.350.000,00 61.860.308,33 112,40 133,46 44,70

1.1.2 Doprinosi od samostalne djelatnosti 2.272.063,73 3.900.000,00 2.964.727,65 130,49 76,02 2,14

1.1.3 Doprinosi za osiguranje zemljoradnika 198.982,80 290.000,00 254.888,75 128,10 87,89 0,18

Prihodi od doprinosa za zdravstvenu zaštitu zaposlenih u javnom sektoru su 60,33 mil.€ i čine 43,60% ukupnih prihoda. U odnosu na prošlu godinu veći su za 7,29 mil.€ ili 13,74% i u odnosu na plan za 5,02% ili 2,88 mil.€.

136

Doprinosi za zdravstvenu zaštitu zaposlenih u javnom sektoru:


Plan 2007

Ostvarenje 2007

% 2007/06

% ostv/plan

% učešća

1.2 Doprinosi za zdravstvenu zaštitu iz javnog sektora 53.044.912,11 57.450.792,01 60.333.600,72 113,74 105,02 43,60

1.2.1 Doprinosi za zdravstvenu zaštitu zaposlenih u vanprivredi 28.069.721,17 29.190.792,01 35.345.148,51 125,92 121,08 25,54

1.2.2 Doprinosi za zdravstvenu zaštitu penzionera 24.654.415,85 28.160.000,00 24.724.851,71 100,29 87,80 17,87

1.2.3 Doprinosi za zdrav. zaštitu nezaposl.-Zavod za zapošlj. 320.775,09 100.000,00 263.600,50 82,18 263,60 0,19

Transferi od Budžeta za kapitalne investicije, za zdravstvenu zaštitu nezaposlenih i izbjeglih lica i dr. za 2007.godinu su 11,38 mil. € i izvršeni su 100%. Budžet je, za nadoknadu sredstava po osnovu povećanja zarada zaposlenih u zdravstvu za 30% od septembra 2007.godine, uplatio 4,5 mil.€.

Preko Trezora, Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja, za otpremnine u cilju rješavanja tehnoloških viškova u stomatologiji uplatilo je 504.000,00 €.Sledećom tabelom prikazana je struktura prihoda od Budžeta:

R.b. OPIS Ostvarenje 2006

Plan 2007

Ostvarenje 2007

% 2007/06

% ostv/pla

n

% učešća

PRIHODI OD BUDŽETA 6.841.006,65 11.380.000,00 11.884.000,00 173,72 100,00 8,592.1 Transferi Budžeta za zdravstvenu zaštitu nezaposlenih 3.619.426,21 3.870.000,00 3.870.000,00 106,92 100,00 2,802.2 Transferi Budžeta za zdrav. zaštitu izbjeglih i raselj. lica 1.940.711,11 2.000.000,00 2.000.000,00 103,06 100,00 1,452.3 Transferi Budžeta za kapitalne izdatke 1.280.869,33 1.010.000,00 1.010.000,00 78,85 100,00 0,732.4 Transferi Budžeta po rebalansu Budžeta CG 4.500.000,00 4.500.000,00 3,25

Ukupno transferi: 6.841.006,65 11.380.000,00 11.380.000,00 166,35 100,00 8,23

2.5Prihodi od Ministarstva zdravlja – otpremnina za tehnološki višak u stomatologiji 504.000,00 0,36

Ostali prihodi su 1.077.900,83 € što čini svega 0,78% ukupnih prihoda. Navedeni iznos obuhvata sredstva od prodaje imovine 434.309 €, prihodi po konvencijama, naknada od ZZZ za pripravnike i otkup tenderske dokumentacije 236.272,61 €, prihod od kamata na depozite– 129.857,31€, doprinose za zdravstvo od autorskih prava-22.862,22 €, od zakupa i otkupa stanova – 138.413,58 € i ostalo.

RASHODI

Rashodi Fonda u 2007.godini su 138,52 mil.€ i veći su od planiranih za 17,74 mil.€ ili 14,69%, dok su za 20,58 mil.€ ili za 17,45% veći od rashoda u 2006.godini.

Izdaci za zdravstvenu zaštitu osiguranih lica su 125.234.339,88 € i veći su od planom predviđenih za 12,45% ili 13,86 mil.€. U odnosu na 2006.godinu izdaci za zdravstvenu zaštitu veći su za 19,29% ili 20,25 mil.€, što je rezultat povećanja cijena

137

zdravstvenih usluga u javnim zdravstvenim ustanovama Crne Gore za 50% od jula 2007.godine, kao i povećanja cijena usluga u zdravstvenim ustanovama Srbije. U strukturi ukupnih rashoda Fonda, ovi izdaci čine 90,41% i obuhvataju izdatke za stacionarno i ambulantno liječenje u zemlji i inostranstvu, troškove za ljekove izdate na recept i za ljekove i medicinski materijal utrošen za vrijeme bolničkog i ambulantnog liječenja.


Plan 2007

Ostvarenje 2007

% 2007/06

% ost/plan

% učešća

Izdaci za zdravstvenu zaštitu 104.986.429,43 111.373.682,41 125.234.339,88 119,29 112,45 90,41

I Primarna zaštita 44.837.760,52 53.651.471,23 51.812.855,10 115,56 96,57 37,40

II Sekundarna zaštita 39.773.339,71 38.390.274,26 48.983.448,89 123,16 127,59 35,36

III Tercijarna zaštita 9.793.974,54 9.895.862,67 12.039.145,60 122,92 121,66 8,69

IV Ostala prava iz zdravstvene zaštite 10.581.354,66 9.436.074,25 12.398.890,29 117,18 131,40 8,95

Sledećim grafikonom prikazana je struktura ukupnih izdataka po nivoima zdravstvene zaštite.

35,36%

8,95% 4,02% 5,57%

37,40%8,69%

Primarna zaštita Sekundarna zaštitaTercijarna zaštita Ostala prava iz zdravstvene zaštiteOstala prava iz zdravstvenog osiguranja Ostali izdaci - sredstva za rad Fonda

138

1. Za liječenje u domovima zdravlja izdvojeno je cca 51,6 mil.€ što čini 37,25% ukupnih izdataka Fonda.

R.b OPIS Ostvarenje 2006

Plan 2007

Ostvarenje 2007

% 2007/06

% ostv/plan

% učešća

DOMOVI ZDRAVLJAI Primarna zaštita 44.522.703,44 53.409.914,65 51.536.078,91 115,75 96,49 37,20

Ambulantne usluge na nivou opšte medicine i ID u DZ 15.369.489,56 21.998.474,29 20.939.985,09 136,24 95,19 15,12

Specijalist. ambulant. usluge u DZ 2.184.825,95 4.905.638,58 2.010.978,43 92,04 40,99 1,45 Laboratorijske usluge u DZ 6.808.350,75 6.235.921,07 7.325.325,60 107,59 117,47 5,29 RTG usluge u DZ 738.477,54 886.536,14 686.735,07 92,99 77,46 0,50 Stomatološke usluge u DZ 2.304.728,71 2.906.213,07 2.269.009,81 98,45 78,07 1,64 Trošk. prevoza sanit.vozilima DZ 499.359,61 486.675,96 482.196,23 96,56 99,08 0,35

Sanitetski i medicinski potrošni materijal kod DZ 1.918.216,09 2.281.638,97 2.108.155,71 109,90 92,40 1,52

Ljekovi kod DZ 1.610.124,06 3.062.438,26 2.141.835,70 133,02 69,94 1,55 Ljekovi izdati na recept 13.089.131,17 10.646.378,31 13.571.857,27 103,69 127,48 9,80

II Sekundarna zaštita 67.722,54 498.843,44 60.051,17 88,67 12,04 0,04 Dijaliza u DZ 67.722,54 498.843,44 60.051,17 88,67 12,04 0,04 UKUPNO (I + II) 44.590.425,98 53.908.758,09 51.596.130,08 115,71 95,71 37,25

Za primarnu zdravstvenu zaštitu u domovima zdravlja izdvojeno je 51,54 mil.€ što čini 37,2% ukupnih rashoda Fonda.

Za ljekove izdate na recept utrošeno je 13,57 mil.€ ili 27,48% više od planiranih dok su ovi izdaci za 3,69% ili 0,48 mil.€ veći od izdataka u prethodnoj godini. Ovaj iznos obuhvata sredstva za ljekove izdate na recept u apotekama Montefarm i ICN u iznosu od 13,21 mil.€, sredstva za refundaciju ljekova na recept 0,15 mil.€, kao i ljekove nabavljene po odobrenju komisije Fonda u iznosu od 0,21 mil.€. Od ukupnih troškova Fonda za 2007.godinu, izdaci za ljekove izdate na recept čine 9,8%, što je najmanje učešće u poslednjih nekoliko godina.

Godina Ljekovi izdati na recept Ukupni rashodi % učešća

2002 13.406.335,00 92.085.015,38 14,562003 11.607.690,85 96.569.858,45 12,022004 10.178.050,34 95.580.866,03 10,652005 10.920.790,06 108.892.118,32 10,032006 13.089.131,17 117.939.180,95 11,102007 13.571.857,27 138.520.791,60 9,80

Iz tabele se vidi trend smanjenja troškova za ljekove izdatih na recept, od 2002.g. do 2004.g., što je rezultat informatičke povezanosti Fonda, ljekara i apoteka, čime su stvorene mogućnosti za praćenje propisivanja i izdavanja ljekova na recept i kontrolu, kao i tenderske nabavke ljekova i medicinskih sredstava. Nakon 2004.g., zabilježen je rast potrošnje, usled proširenja Pozitivne liste ljekova sa ljekovima poslednje generacije i bolje snabdijevenosti apoteka ljekovima.

139

2. Izdaci za liječenje u bolnicama koje su u sistemu zdravstva u Republici su 61,24 mil.€ i čine 44,21% ukupnih rashoda Fonda. Ovi troškovi veći su od planiranih za 13,21 mil.€ ili 27,51% a u odnosu na izdatke u 2006.godini za 22,93% ili 11,42 mil.€.

U KC CG pružaju se stomatološke usluge primarnog nivoa, koje su u 2007.godini iznosile 276.776,19 € i veće su 14,58% od planiranih dok su u odnosu na prethodnu godinu manji za 12,15%.

Izdaci za sekundarnu zdravstvenu zaštitu su 48,92 mil.€ i veći su za 29,11% od planiranih a za 23,22% od ostvarenih u prethodnoj godini. Ovi izdaci čine 35,32% ukupnih izdataka Fonda.

Za tercijarnu zdravstvenu zaštitu utrošeno je 12,04 mil.€ tj. 21,66% više od planiranog i 22,92% od prethodne godine i čine 8,69% ukupnih rashoda.

R.b. OPIS Ostvarenje

2006Plan 2007

Ostvarenje 2007

% 2007/06

% ostvarenja

% učešća

BOLNICEI Primarna zaštita 315.057,08 241.556,58 276.776,19 87,85 114,58 0,20 Stomatološke usluge 315.057,08 241.556,58 276.776,19 87,85 114,58 0,20

II Sekundarna zaštita *39.705.617,1

7 37.891.430,82 48.923.397,72 123,22 129,11 35,32

Stacionarne usluge 12.728.934,0

9 15.239.041,69 18.328.253,77 143,99 120,27 13,23 Ambulantne specijali. usluge 8.169.730,85 7.404.806,30 9.104.916,71 111,45 122,96 6,57

Laboratorijske usluge kod bolnica 2.347.537,41 2.064.093,32 2.606.200,62 111,02 126,26 1,88

RTG usluge kod bolnica 1.835.999,71 1.627.366,57 2.167.992,02 118,08 133,22 1,57

Sanitetski i potrošni materijal 7.529.396,33 4.973.111,21 8.688.163,49 115,39 174,70 6,27

Ljekovi kod bolnica 6.564.299,78 4.442.490,39 7.261.055,77 110,61 163,45 5,24 Dijaliza u bolnicama 399.450,25 1.997.740,84 613.919,37 153,69 30,73 0,44

Troškovi prevoza sanitet. vozilima bolnica 130.268,75 142.780,50 152.895,97 117,37 107,08 0,11

III Tercijarna zaštita * 9.793.974,54 9.895.862,67 12.039.145,60 122,92 121,66 8,69 Stacionarne usluge 3.182.233,52 4.017.418,00 4.582.063,44 143,99 114,05 3,31 Ambulantne specijali. usluge 2.042.432,71 1.752.214,66 2.276.229,18 111,45 129,91 1,64

Laboratorijske usluge kod bolnica 586.884,35 744.511,20 651.550,16 111,02 87,51 0,47

RTG usluge kod bolnica 458.999,93 715.225,95 541.998,01 118,08 75,78 0,39

Sanitetski i potrošni materijal kod bolnica 1.882.349,08 1.439.080,86 2.172.040,87 115,39 150,93 1,57

Ljekovi kod bolnica 1.641.074,95 1.227.412,00 1.815.263,94 110,61 147,89 1,31

UKUPNO (I + II+III)49.814.648,7

9 48.028.850,07 61.239.319,51 122,93 127,51 44,21 * Podjela ostvarenih rashoda na bolničkom nivou (sekundarni i tercijarni nivo) zdravstvene zaštite urađena je shodno

modelu i procjeni korišćenoj kod izrade Finansijskog plana održivosti zdravstvenog sistema u Crnoj Gori za period 2005-2007.g.

140

3. Izdaci za ljekove izdate na recept i ljekove u bolnicama i domovima zdravlja iznose 24.790.012,68 €, što je 17,90% ukupnih rashoda i veći su za 1,9 mil. € u odnosu na 2006.g. Troškovi sanitetskog i medicinskog potrošnog materijala u bolnicama i domovima zdravlja iznose 12.968.360,07 €, što je 9,36% ukupnih rashoda i veći su za 1,64 mil. € u odnosu na 2006.g.Povećanje potrošnje ljekova i sanitetskog i potrošnog materijala ukazuje da iste treba staviti pod kontrolu, što se na najbolji način može pratiti samo uvođenjem integralnog informacionog sistema i informatičkim praćenjem kretanja lijekova-medicinskih sredstava od mjesta nabavke do mjesta potrošnje.

Strukturu učešće troškova za ljekove i medicinski potrošni materijal prikazuje sledeći grafikon:

Med.mat. utr. u dom.zdravlja

5,58% (2,11 mil.€)

Ljekovi izdati na recept

35,94% (13,57 mil.€)

Ljekovi utr. u bolnicama

24,04% (9,08 mil.€)

Ljekovi utr. u dom.zdravlja

5,67% (2,14 mil.€)

Med.mat. utr. u bolnicama

28,76% (10,86 mil.€)

Sledeći grafikon prikazuje trend potrošnje ljekova izdatih na recept, ljekova i medicinskog potrošnog materijala utrošenog u domovima zdravlja i bolnicama.

0

5.000.000

10.000.000

15.000.000

20.000.000

25.000.000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Ljekove izdati na recept Ljekove i med.pot.mater.utr. u bolnicama Ljekovi i med.pot.mat.utr. u dom.zdravlja

141

4. Za liječenje izbjeglih lica u 2007.godini utrošeno je 1,98 mil.€.

Godina Izbjegla lica Raseljena lica Ukupno2000 422.118,50 1.267.865,00 1.689.983,502001 744.007,47 1.503.945,87 2.247.953,342002 858.911,51 1.207.407,38 2.066.318,892003 840.513,00 1.160.198,28 2.000.711,282004 499.138,32 1.326.358,17 1.825.496,492005 533.051,57 1.515.806,64 2.048.858,212006 341.569,75 1.691.272,36 2.032.842,112007 391.058,33 1.589.996,77 1.981.055,10

Svega 4.630.368,45 11.262.850,47 15.893.218,92

5. Za bruto zarade zaposlenih u JZU za 2007.g. isplaćeno je 56,02 mil.€ što je za 8,36 mil.€. ili 17,54% više u odnosu na 2006.g. Za ostala lična primanja (topli obrok, regres, jubilarne nagrade i pomoći shodno Granskom kolektivnom ugovoru i dr.) izdvojeno je 9,73 mil.€ što je za 1,43 mil.€ ili 17,23% više nego u 2006.godini. Dakle, u 2007.g. za bruto zarade i ostala lična primanja zaposlenih u JZU isplaćeno je 65,75 mil.€ što je za 9,79 mil.€ ili 17,49% više od isplaćenog u 2006.g.

Broj zaposlenih na dan 31.12.2007.g. bio je 8.807, a na isti dan 2006.g. 8.790, što predstavlja povećanje za 17 zaposlenih.

Do povećenja bruto zarada i ostalih ličnih primanja zaposlenih u JZU, došlo je usled sukcesivnog povećanja najniže cijene rada sa 50€ na 55€ i donošenja Granskog kolektivnog ugovora za zdravstvenu i socijalnu djelatnost, po kojem su koeficijenti složenosti poslova u zdravstvu linearno povećani za 30% od septembra 2007.godine.

Smatramo da daljom reformom sistema zdravstva i izmjenama standarda i normativa koji regulišu ovu oblast, treba ići na smanjenje broj zaposlenih. Racionalizacijom ukupnih troškova poslovanja, smanjenjem broja zaposlenih, ali i angažovanjem svih relevantnih institucija, treba ozbiljno pristupiti rješavanju materijalnog statusa zaposlenih u zdravstvu, prije svega daljem povećanju zarada. Takođe, treba preispitati pravo na obavljanja dopunskog rada zaposlenih u zdravstvu, kako bi isti, u okviru fonda efektivnih radnih sati koje moraju obaviti u matičnoj javnoj zdravstvenoj ustanovi i za koje primaju zaradu, zadovoljili potrebe i poboljšali kvalitet ostvarivanja zdravstvene zaštite osiguranika.

6. Osigurana lica Fonda za zdravstveno osiguranje, ukoliko se ne mogu uspješno liječiti u zdravstvenim ustanovama koje su u sistemu javnog zdravstva u Crnoj Gori ili im je potrebna hitna medicinska pomoć, imaju pravo na zdravstvenu zaštitu u zdravstvenim ustanovama u Crnoj Gori koje su van sistema javnog zdravstva, kao i u zdravstvenim ustanovama van Crne Gore.

142

Za navedene namjene - ostala prava iz zdravstvene zaštite izdvojeno je 12.398.890,29€ sa učešćem od 8,95% u ukupnim rashodima Fonda. U odnosu na 2006.g. ovi izdaci su veći za 1,82 mil.€ ili 17,18%.

Strukturu izdataka za ostala prava iz zdravstvene zaštite prikazuje sledeća tabela:R.b OPIS Ostvarenje

2006Plan 2007

Ostvarenje 2007

% 2007/06

% ostv/plan

% učešća

IV Ostala prava iz zdravstvene zaštite 10.581.354,66 9.436.074,25 12.398.890,29 117,18 131,40 8,95 Ambulantno liječenje u inostranstvu 632.874,24 323.127,76 305.486,22 48,27 94,54 0,22 Stacionarno liječenje u inostranstvu 9.240.383,13 4.441.298,49 6.673.701,26 72,22 150,26 4,82

Ambulantno liječ. van sistema jav.zdr. CG 220.000,00 340.035,54 154,56 0,25 Stacionarno liječ. van sistema jav.zdr. CG 3.500.000,00 4.361.353,87 124,61 3,15

Ostalo za zdravstvenu zaštitu 708.097,29 951.648,00 718.313,40 101,44 75,48 0,52

Troškovi za liječenje u inostranstvu u 2007.g. su 6,98 mil.€ i čini 5,04% ukupnih rashoda Fonda. Od navedenog iznosa, 0,3 mil.€ odnosi se na ambulantne usluge, a 6,67 mil.€ na troškove za stacionarno liječenje. U ukupnim sredstvima za stacionarno liječenje u inostranstvu, troškovi stacionarnog liječenja u Srbiji su 5,47 mil.€, u drugim državama 0,89 mil.€, dok je za refundacije bolničkog liječenja izdvojeno 0,31 mil.€.

Broj upućenih na liječenje, kontrolu i dijagnostiku u zdravstvenim ustanovama Srbije u 2007.g. je 6.331 i u odnosu na 2006.g. se smanjio za 6,69%.

Sledeća tabela pokazuje broj upućenih na liječenje, kontrolu i dijagnostiku i fakturisana sredstva za zadnjih šest godina.

R.br GodinaBroj

upućenih na liječenje

Broj upućenih na

kontrolu

Broj upućenih na dijagnostiku

Ukupno Iznos

1 2002 3.430 1.043 1.563 6.036 4.134.829,90

2 2003 3.457 1.216 1.822 6.495 4.141.551,40

3 2004 3.232 1.633 1.824 6.689 3.458.623,20

4 2005 3.356 1.637 1.888 6.881 3.228.544,00

5 2006 3.313 1.604 1.868 6.785 4.546.687,29 *

6 2007 3.490 1.514 1.327 6.331 5.775.876,92 **U iznos za 2006. i 2007.g., obuhvaćen je ukupan iznos sredstava za ambulantno i bolničko liječenje u Srbiji

Najviše osiguranih lica upućeno je na liječenje u zdravstvenim ustanovama Srbije sa kojima Fond za zdravstveno osiguranje ima sklopljene Ugovore i to: VMA 24,28%, Klinički centar Srbije 22,36%, Institut za onkologiju i radiologiju 8,70%, Dječiju kliniku Tiršova 8,39%, Institut za majku i dijete 7,09%, Institut za reumatologiju 5,84%, Institut za kardiovaskularne bolesti Dedinje 5,48%, SOHB Banjica 3,79% i dr.

Finansijski posmatrano u 2007.godini, za ambulantno i stacionarno liječenje u zdravstvenim ustanovama Srbije fakturisano je 5.775.876,92 € što je više za

143

1.229.189,63 € u odnosu na 2006.godinu. Do povećanja je došlo usled povećenja cijena zdravstvenih usluga u zdravstvenim ustanovama Srbije, kao i zbog upućivanja osiguranika Fonda na procedure liječenja koje su veoma skupe i nijesu se mogle obaviti u Crnoj Gori.

Zavod za transfuziju krvi Beograd, Stomatološki fakultet Beograd i Zavod za štitnu žlijezdu Zlatibor direktno od osiguranih lica naplaćaju pružene usluge koje im Fond naknadno refundira i ovi troškovi uključeni su kao sredstva za refundaciju bolničkog liječenja.

Na liječenje u inostranstvu (bez Republike Srbije) u 2007. g. upućeno je 86 osiguranika za što je izdvojeno 888.344,18 € (bez putnih troškova i dnevnica). Ukupna sredstva za liječenje, putne troškove i dnevnice data su u sledećoj tabeli.

GODINABROJ

IZDATIH UPUTA

TROŠKOVILIJEČENJA

PUTNI TROŠKOVI DNEVNICE

UKUPNO PUTNI TROŠKOVI I DNEVNICE

UKUPNO

2003 44 471.627,02 28.375,49 30.285,14 58.660,63 530.287,652004 42 727.132,34 65.438,71 52.882,96 118.321,67 845.454,012005 41 324.983,69 21.518,44 32.082,56 53.601,00 378.584,692006 39 653.586,27 34.657,71 46.464,85 81.122,56 734.708,832007 86 888.344,18 46.619,02 69.628,16 116.247,18 1.004.591,36

Sredstva za ambulantno i stacionarno liječenje u zdravstvenim ustanova u Crnoj Gori koje su van sistema javnog zdravstva CG u 2007.g. su 4,7 mil.€ i čini 3,4% ukupnih rashoda Fonda.

Za ambulantno liječenje van sistema javnog zdravstva CG u 2007.g. izdvojeno je 0,34 mil.€, a odnose se na ambulantne usluge u ustanovama socijalne i dječje zaštite: Domu starih Grabovac-Risan, Dječiji dom Bijela, Komanski most Podgorica i dr.

Sredstva za stacionarno liječenje u zdravstvenim ustanovama u Crnoj Gori koje nijesu u sistemu javnog zdravstva, u 2007.g. su 4,36 mil.€, od čega se 1,62 mil.€ odnosi za liječenje u VB „Meljine“, 1,94 mil.€ za rehabilitaciju osiguranih lica Fonda u Institutu „Dr Simo Milošević“ Igalo, a 0,8 mil.€ za vantjelesnu oplodnju.

U VB Meljine je u 2007.g. upućeno 1.269 osiguranika što je više za 19,6% u odnosu na 2006.g. (finansijski za 20,72%). Osim usluga hiperbarične komore u VB Meljine pružaju se i druge, Ugovorom predviđene, zdravstvene usluge osiguranim licima Herceg Novog.

144

Broj upućenih na liječenje u VB Meljine Troškovi liječenja u VB Meljine

1.269

831

635

433

172345

1.061

2001. 2002. 2003. 2004. 2005. 2006. 2006.

1.625.534,41.346.496,3

1.221.362,8

872.288,7

931.844,4

447.643,3

669.217,1

2001. 2002. 2003. 2004. 2005. 2006. 2007.

Broj upućenih na rehabilitaciju u Institut „Dr Simo Milošević“ Igalo smanjen je u 2007.godini u odnosu na 2006.g. 24,21% ili za 977 uputa.

Sledeća tabela prikazuje broj upućenih na rehabilitaciju, u Institut „Dr Simo Milošević“ Igalo, kao i izdvojena sredstva za poslednjih sedam godina.

R.br. Godina Broj upućenih Iznos

1 2001 3.167 857.419,402 2002 3.081 1.306.559,203 2003 3.356 1.622.686,104 2004 3.234 1.733.519,305 2005 3.629 1.921.652,286 2006 4.036 2.049.579,527 2007 3.059 1.936.084,71

Pored navedenog za ostala prava iz zdravstvene zaštite, izdvojeno je i 0,72 mil.€ koja se odnose na izdatke za zdravstvenu zaštitu po konvencijama i dr. Ovi izdaci su na prošlogodišnjem nivou.

7. Izdvojena sredstva za ostala prava iz zdravstvenog osiguranja, odnosno za nabavku ortopedskih i dr. pomagala, naknadu bolovanja preko 60 dana i naknadu putnih troškova osiguranika su 5,57 mil.€ i veća su u odnosu na 2006.g. za 11,12% a čine 4,02% ukupnih rashoda.

Strukturu izdataka za ostala prava iz zdravstvenog osiguranja prikazije sledeća tabela.

R.b OPIS Ostvarenje 2006

Plan 2007

Ostvarenje 2007

% 2007/06

% ostv/plan

% učešća

V Ostala prava iz zdravstv.osiguranja 5.009.445,70 4.680.946,57 5.566.412,17 111,12 118,92 4,02 Ortopedska i druga pomagala 825.741,49 1.227.229,71 585.939,23 70,96 47,74 0,42 Naknade za bolovanja preko 60 dana 1.606.791,11 1.042.940,59 2.269.607,38 141,25 217,62 1,64 Naknade za putne troškove 2.576.913,10 2.410.776,27 2.710.865,56 105,20 112,45 1,96

145

Ostali izdaci u iznosu od 7,72 mil.€ obuhvataju: sredstva za rad Fonda za zdravstveno osiguranje u iznosu 4,44 mil.€, investiciona ulaganja za potrebe JZU 2,41 mil.€ i ostale rashode 0,81 mil.€.

Sredstva za rad Fonda za zdravstveno osiguranje su 4,44 mil.€ i u ukupnim rashodima učestvuju sa 3,21%. Sredstva za rad Fonda za zdravstveno osiguranje namjenjena su:

- za nabavku kancelarijskog materijala, stručne literature i dr. materijala 117.871,38 € i veći su od prošlogodišnjih za 9,2%;

- za utrošak energije, goriva, vode i dr. 91.612,19 € što je manje u odnosu na 2006.g za 6,34%;

- za troškove telefona, interneta, MIPNET-a, ptt troškove, troškove uputnica i dr. 269.130,22 € , što je manje za 10,32% u odnosu na 2006.g;

- za održavanje računara, centralno grijanje i tekuće održavanje izdvojeno je 138.132,05€ tj. 18,37% manje nego u 2006.g;

- za reprezentaciju 12.287,69 €, što je više u odnosu na 2006.g za 27,8%;- za razvoj informacionog sistema 281.278,26 €, jer je u 2007.godini informatički

podržan projekat primarne zdravstvene zaštite u domovima zdravlja Danilovgrad, Rožaje i Tivat;

- za bruto zarade i ostala lična primanja zaposlenih u Fondu 1.766.867,66 € što je 34,56% više u odnosu na 2006.g. Do povećanja izdataka za bruto zarade i ostalih ličnih primanja došlo je zbog sukcesivnog povećanja najniže cijene rada sa 50€ na 55€ i povećanja koeficijenata složenosti poslova, linearno za 30% od septembra 2007.godine.;

- za troškove platnog prometa 130.284,25 €, što je u odnosu na 2006.godinu manje za 23,25%;

- za nabavljena osnovna sredstva - kancelarijska oprema izdvojeno je106.043,74 € što je u odnosu na prošlu godinu više za 73,57%.

- za naknade ljekarskim komisijama 152.040,28 €, što je u odnosu na 2006.godinu manje za 1,53%;

- za dnevnice i putne troškove na službenom putu u zemlji i inostranstvu 65.654,30 €. Najveći dio ovih izdataka vezan je za realizaciju međunarodnih sporazuma o socijalnom osiguranju i konvencija, Projekta dobrovoljno zdravstveno osiguranje, Nacionalnih zdravstvenih računa, implementacija projekta primarne zdravstvene zaštite u domove zdravlja Danilovgrad, Tivat i Rožaje i dr.;

- i ostali rashodi koji se direktno vezuju za poslovanje Fonda kao što su: nadogradnja sprata upravne zgrade i kancelarijskih prostorija (485.425,81€), naknada za uređivanje građevinskog zemljišta na ime nadogradnje postojećeg poslovnog objekta (119.819,57€), otplata kamata na stambene kredite za 200 zaposlenih u zdravstvu po odluci Vlade CG (284.324,54€), naknade po ugovoru o djelu, naknade članovima Upravnog odbora, stručne usluge na izradi Programa zdravstvene zaštite i evaluacija istog, troškovi reklame i propagande, osiguranje zaposlenih i dr.

146

Na teret rashoda Fonda, na ime stručnog usavršavanja zaposlenih u zdravstvu u zemlji i inostranstvu, je izdvojeno 14.411,87 €, dok je za rješavanje stambenih pitanja zaposlenih u zdravstvu izdvojeno 99.606,24 €.Ostali rashodi su 750.981,71€ i odnose se na isplatu naknade za rješavanje tehnološkog viška u domovima zdravlja 274.000€, otplatu kamata na kredite u iznosu 294.309,38 € (prihodi od kamate na sredstva depozita kod banaka iznose 129.857,31 €, što čini realni trošak po osnovu kamata svega 164.452,07 €), za Projekat dobrovoljnog zdravstvenog osiguranja u Crnoj Gori 96.987,36 € i ostalo.

147

4.3. Izvještaj o radu Zavoda za zapošljavanje Crne Gore u 2007. godini

ZAVOD ZA ZAPOŠLJAVANJE CRNE GORE

IZVJEŠTAJ O RADU U 2007. GODINI

Podgorica, mаrt 2008. godine

148

SADRŽAJ

strana

UVOD .......................................................................................................... 151I SEKTOR ZA ISTRAŽIVANJE, RAZVOJ I KREDITIRANJE

SAMOZAPOŠLJAVANJA ......................................................................................... 1551) OSNOVNI STATISTIČKI PODACI O STANJU I KRETANJIMA NA

TRŽIŠTU RADA ...................................................................................................... 1551. Nezaposlenost ............................................................................................................. 1551.1.1. Nezaposlenost prema stepenu stručne spreme ...................................................... 1571.1.2. Nezaposlenost prema godinama starosti ............................................................ 1581.1.3. Nezaposlenost prema dužini radnog staža ......................................................... 1591.1.4. Nezaposlenost prema dužini čekanja na zaposlenje ......................................... 1591.2. Novoprijavljena nezaposlena lica .......................................................................... 1602. Oglašavanje slobodnih radnih mjesta i zapošljavanje radnika i pripravnika ..... 1612.1. Oglašavanje slobodnih radnih mjesta ................................................................... 1612.2. Zapošljavanje radnika i pripravnika .................................................................... 1632.2.1. Zapošljavanje radnika ......................................................................................... 1632.2.2. Zapošljavanje pripravnika .................................................................................. 1643. Viškovi radnika .......................................................................................................... 1644. Prestanci radnog odnosa ........................................................................................... 1655. Nesklad izmedju ponude i tražnje ............................................................................ 166Tabela: Zapošljavanje i nezaposlenost ……………………………………………..... 1672) PRIVATIZACIJA AKCIJA ZAVODA ZA ZAPOŠLJAVANJE ......................... 1681. Prodaja akcija ............................................................................................................ 168 I Prodaja akcija putem javnog tendera ....................................................…........... 168 II Prodaja akcija putem aukcije ............................................................................... 168 III Prodaja akcija na berzi ………………………......…………………………….. 1682. Prodaja udjela ……………………………………………………………………… 1693. Realizacija privatizacionih ugovora u toku ………………………………………. 1694. Ukupan prihod od prodaje akcija ............................................................................ 1703) PROGRAM ZA KONTINUIRANO STIMULISANJE ZAPOŠLJAVANJA I

PREDUZETNIŠTVA U CRNOJ GORI …………………………………….......... 1703.1.1. Podnijeti zahtjevi za kredit ................................................................................. 1713.1.2. Regionalne komisije ............................................................................................. 1713.1.3. Odobreni krediti ................................................................................................... 1713.2. Kontrola upotrebe sredstava .................................................................................. 1723.3. Finansijski podsticaj preduzetništva kod lica sa invaliditetom .......................... 173II SEKTOR ZA INFORMATIKU ............................................................ 1741. IMPLEMENTACIJA I TESTIRANJE APLIKACIJE ZA ЕVIDENTIRANJE

(EPS) I APLIKACIJE ZA FINANSIRANJE (FPS) PRIPRAVNIČKOG STAŽA ........................................................................................................................ 174

2. IZRADA IDEJNOG PROJEKTA VIDEO-KONFERENCIJSKOG SISTEMA . 1753. IZRADA IDEJNOG PROJEKTA ELEKTRONSKOG SISTEMA SAMO-

USLUŽIVANJA ......................................................................................................... 1754. IZRADA ISPITNOG KATALOGA PROGRAMA “OSNOVE RAČU-

NARSKE PISMENOSTI” ........................................................................................ 1755. UČEŠĆE NA INFOFEST-u 2007. ............................................................................ 175

149

6. ODRŽAVANJE I NABAVKA .................................................................................. 176III SEKTOR ZA ZAPOŠLJAVANJE ...................................................... 1771) PROGRAMI I MJERE ZAPOŠLJAVANJA ................................................. 1771. Posredovanje i evidencije u zapošljavanju .............................................................. 1772. Saradnja sa poslodavcima ......................................................................................... 1783. Centri za obuku …….............................................…………….…............................ 1784. Priprema za zapošljavanje ........................................................................................ 1804.1. Programi stručnog osposobljavanja za zanimanja .............................................. 1814.2. Programi pripreme za poznatog poslodavca ........................................................ 1814.3. Programi pripreme za tržište rada ........................................................................ 1824.4. Programi sticanja posebnih znanja ....................................................................... 1825. Sezonsko zapošljavanje .............................................................................................. 1836. Zapošljavanje pripravnika ........................................................................................ 1887. Zapošljavanje nerezidentnih fizičkih lica ................................................................ 1898. Zapošljavanje lica sa invaliditetom i drugih teže zapošljivih lica ......................... 1899. Javni radovi ................................................................................………………….... 1929.1. Državni javni radovi ............................................................................................... 1939.2. Lokalni javni radovi ................................................................................................ 19510. Profesionalna orijentacija ....................................................................................... 19611. CENTAR ZA LJUDSKE RESURSE ......…….....…........................…….............. 1991. Izrada strateških dokumenata .................................................................................. 1992. IPA Fond ..................................................................................................................... 2003. Socijalna ekonomija u Crnoj Gori ........................................................................... 2004. Anketa poslodavaca ................................................................................................... 2005. Akcioni plan za implementaciju Evropskog partnerstva ....................................... 2016. CARDS III – Nacionalna politika zapošljavanja i razvoj ljudskih resursa .......... 2017. Časopis Tržište rada u Crnoj Gori ........................................................................... 2028. Mjesečni statistički bilten .......................................................................................... 2029. Nacionalna klasifikacija zanimanja ......................................................................... 20210. Medjunarodne aktivnosti ........................................................................................ 203IV SEKTOR ZA OPŠTE I PRAVNE POSLOVE ................................... 2041. NORMATIVNA DJELATNOST .............................................................................. 2042. ZAPOŠLJAVANJE STRANIH DRŽAVLJANA .................................................... 2053. OSIGURANJE ZA SLUČAJ NEZAPOSLENOSTI I NOVČANA NAKNADA . 2064. PREGLED SUDSKIH SPOROVA ……………………………………................... 2075. OSTALI SPOROVI ................................................................................................... 208V SLUŽBA ZA MARKETING ................................................................. 209VI SEKTOR ZA EKONOMSKE POSLOVE ......................................... 211

150

UVOD

Informacija o radu Zavoda za zapošljavanje Crne Gore u 2007. godini sadrži osnovne pokazatelje o realizaciji planiranih zadataka, definisanih u Programu zapošljavanja za 2007. godinu.

Medju najvažnijim projektima u pomenutom periodu izdvaja se projekat izrade strateških dokumenata po metodologiji i prema smjernicama Evropske unije. To su: Nacionalna strategija zapošljavanja 2007 - 2010. godine, Nacionalni akcioni plan za 2007 - 2008. godinu i Program zapošljavanja za 2007. godinu. Dokumenta je Zavod uradio u januaru 2007. godine, Vlada Republike Crne Gore ih je usvojila u martu i time verifikovala, kao zvanična, za oblast zapošljavanja i tržište rada.

Osnovne aktivnosti Zavoda u 2007. godini su bile usmjerene na podizanje kvaliteta ponude radne snage, radi lakšeg zapošljavanja i smanjenja strukturne neuskladjenosti ponude i tražnje na tržištu rada. Ukupan broj nezaposlenih, na dan 31.12.2007. godine, iznosio je 31.469 lica. Ovaj broj je manji za 7.407 lica ili 19,05% u odnosu na stanje na dan 31.12.2006. godine.

Stopa nezaposlenosti na kraju posmatranog perioda iznosi 11,92% i manja je u odnosu na stopu na početku perioda za 2,81% (14,73%).

Na obim aktivnosti ostvaren u okviru posredničke funkcije ukazuju sljedeći osnovni pokazatelji:

Broj nezaposlenih lica na dan 31.12.2007. godine – 31.469. Prosječan broj lica koja su tražila zaposlenje u posmatranom periodu –

34.396. Ukupan broj novoprijavljenih lica na evidenciju Zavoda – 42.483. Prosječan mjesečni broj slučajeva novčane naknade – 8.522. Oglašena slobodna radna mjesta – 63.898. Broj lica koja traže zaposlenje uključena u programe obrazovanja i obuke za

zaposlenje – 4.931. Broj zaposlenih sa evidencije Zavoda – 31.897. Zapošljavanje pripravnika posredstvom Zavoda – 1.865, od čega Zavod

finansira 1.182. Zapošljavanje nerezidentnih fizičkih lica – 39.247. Mladi obuhvaćeni programima profesionalnog informisanja i savjetovanja –

13.169. Individualni planovi zapošljavanja – 70.445.

151

Saglasno zakonskoj obavezi, slobodna radna mjesta su kontinuirano oglašavana tri puta nedjeljno, u listovima: "Pobjeda" i "Dan". U izvještajnom periodu oglašeno je 63.898 slobodnih radnih mjesta. U toku 2007. godine u centrima za obuku obučeno je 734 lica, od čega 13 lica za trenera.

Programi pripreme za zapošljavanje su realizovani u saradnji sa poslodavcima, institucijama redovnog obrazovanja i organizacijama za obrazovanje odraslih. U navedenom periodu programima obuke je obuhvaćeno 4.931 lice.

U periodu januar – decembar posredstvom Zavoda zaposlila su se 9.283 sezonska radnika, čime je Plan ostvaren sa 116%.

U navedenom periodu zaposleno je posredstvom Zavoda 1.865 pripravnika, od čega Zavod finansira pripravnički staž za njih 1.182.

U periodu januar - decembar Zavod je izdao odobrenja za radno angažovanje 39.247 nerezidentnih fizičkih lica, na osnovu prethodno podnijetih 10.588 zahtjeva od strane poslodavaca. Na račun Zavoda je uplaćena administrativna taksa u iznosu od 3.426.218,75 Eur.

U posmatranom periodu nastavljena je realizacija programa stručnog osposobljavanja lica sa invaliditetom. U državnim javnim radovima „Njega starih lica”, „Održavanje putnog pojasa” i „Sunčana radionica” učestvovao je jedan invalid rada i 23 teže zapošljivih lica. U lokalnim javnim radovima (pošumljavanje, čišćenje korita rijeka, održavanje putnog pojasa i dr.) učestvovala su četiri lica - kategorisana omladina, tri invalida rada i 54 ostalih teže zapošljivih lica. U navedenom periodu Zavod je sufinansirao opremanje prostora za zapošljavanje četiri lica sa invaliditetom, u iznosu od 10.000 Eur.

Tokom 2007. godine Zavod je u saradnji sa partnerima organizovao i izveo tri državna javna rada, kao i 53 lokalna, u kojima je angažovano ukupno 993 lica sa evidencije nezaposlenih. U toku maja mjeseca 166 gerontodomaćica je dobilo sertifikat o stečenim znanjima i radnim vještinama iz oblasti rada i pružanja usluga starim licima. To je prva generacija u Crnoj Gori koja je obučena za zanimanje gerontodomaćica, za zanimanje koje nije formalizovano kroz redovni obrazovni sistem.

U navedenom periodu sprovedene su i aktivnosti na planu profesionalnog informisanja nezaposlenih lica - kroz saradnju sa savjetnicima za evidenciju i posredovanje, sprovodjenje individualnih tretmana, održavanje informacijsko-motivacijskih seminara i informisanja putem medija i brošura.

152

U periodu januar – decembar Zavod je u skladu sa Planom privatizacije nudio akcije na prodaju. Prodate su akcije u 19 društava. Ostvaren je ukupan prihod u iznosu od 3.397.303,59 Eur, a čine ga: 3.057.892,73 Eur od privatizacije šest Društava putem javnog tendera, 1.236,10 Eur od realizacije jednog ugovora o privatizaciji u toku i 338.174,76 Eur od prodaje akcija putem berze. Posmatrano po sredstvima plaćanja: na gotovinu otpada iznos od 3.059.232,59 Eur (90,04% od ukupnog prihoda), na obveznice stare devizne štednje iznos od 73.070 Eur (2,16%) i na obveznice restitucije iznos od 265.001 Eur (7,80 %). Istovremeno, ispunjena je obaveza prenosa 10% prihoda ostvarenog prodajom akcija, utvrdjena Zakonom o povraćaju oduzetih imovinskih prava i obeštećenja (“Sl. list RCG”, br. 21/04), kada je 13.4.2007. godine sa računa Zavoda u Centralnoj depozitarnoj agenciji prebačeno na račun Fonda za obeštećenje 1.314.100 komada obveznica restitucije, nominalne vrijednosti po 1 Eur.

Zavod je u januaru 2007. godine otpočeo sa novim konceptom realizacije Programa samozapošljavanja. Nova metodologija podrazumijeva uvodjenje edukacije preduzetnika, kao obaveznog segmenta u postupku dobijanja kredita, a od uspješnosti kandidata zavisi mogućnost podnošenja zahtjeva za kredit. Preduzetnička edukacija obuhvata dvije cjeline - Podsticanje samozapošljavanja i Pružanje elementarnih znanja iz preduzetništva.U periodu januar – decembar, Republička komisija je odobrila 528 kredita vrijednih 2.441.939 Eur, čijom realizacijom je omogućeno otvaranje 805 novih radnih mjesta. Od ovog broja, 407 odobrenih kredita je podnijeto od strane lica koja su uspješno završila edukaciju preduzetnika, a 121 odobreni zahtjev je podnijet od strane pravnih lica i preduzetnika, kojima edukacija nije namijenjena, kao i nezaposlenih lica koja su podnijela zahtjev prije uvodjenja novog koncepta realizacije Programa samozapošljavanja. U navedenom periodu odobreno je i finansiranje 14 programa licima koja su zbog tehno-ekonomskih i organizacionih promjena ostala bez posla. Za tu namjenu je izdvojeno 69.135 Eur, za zapošljavanje 23 lica. Zahtjev za dodjelu kredita do sada je podnijelo 10 invalidnih lica, čiji su projekti u ukupnoj vrijednosti od 40.703 Eur i predvidjaju zapošljavanje 12 lica. U periodu januar – decembar odobreno je kreditiranje šest programa, ukupne vrijednosti 23.635 Eur, kojima je planirano zapošljavanje sedam invalidnih lica. U navedenom periodu redovno je vršena kontrola namjenske upotrebe sredstava. Procenat nenamjenskog korištenja sredstava je oko 8% od uzorka koji je analiziran.

Mnoge aktivnosti u Zavodu bile su informatički podržane. Rad Sektora za informatiku bio je u najvećem dijelu usmjeren na realizaciju poslova planiranih i započetih tokom 2006. godine, kao i na razvoj novih aplikacija, kako je definisano u »Idejnom projektu Informacionog sistema Zavod za zapošljavanje Crne Gore«. Od važnih aktivnosti ističu se: Implementacija i testiranje aplikacije

153

za evidentiranje (EPS) i aplikacije za finansiranje (FPS) pripravničkog staža, zatim izrada Idejnog projekta video-konferencijskog sistema i izrada Idejnog projekta elektronskog sistema samousluživanja.

Sektor za opšte i pravne poslove je u navedenom periodu vršio redovne aktivnosti, propisane Zakonom i Statutom Zavoda, kako u dijelu normativne djelatnosti, izdavanja radnih dozvola strancima, učešća u postupcima koji se vode pred nadležnim sudovima, tako i u pogledu ostvarivanja prava nezaposlenih lica po osnovu osiguranja za slučaj nezaposlenosti, kao i drugih prava nezaposlenih lica, u skladu sa Zakonom.

Zavod je u 2007. godini bio zastupljen u medijima, štampanim i elektronskim, što je značajno približilo njegovo mjesto i ulogu u rješavanju problema nezaposlenosti.Na Sajmu turizma u Budvi, Zavod je nagradjen za izuzetan sajamski nastup.

Svi navedeni programi i aktivnosti su realizovani iz Budžeta Zavoda, koji je bio planiran na iznos od 25.205.000 Eur. U navedenom periodu ostvareni su primici u iznosu od 30.183.648,33 Eur, što čini 119,75% od planiranih. Izdaci su iznosili 27.394.175,75 Eur ili 108,69% od planiranih.

154

I SEKTOR ZA ISTRAŽIVANJE, RAZVOJ I KREDITIRANJE SAMOZAPOŠLJAVANJA

1) OSNOVNI STATISTIČKI PODACI O STANJU I KRETANJIMA NA TRŽIŠTU RADA

1. NEZAPOSLENOST

Na evidenciji lica koja traže zaposlenje na dan 31.12.2007. godine bilo je registrovano 31.469 lica. Ovaj broj je manji za 7.407 lica ili 19,05% u odnosu na stanje na dan 31.12.2006. godine. Nastavljena je tendencija smanjenja broja nezaposlenih lica kod ženske populacije, i to za 3.702 lica ili 20,89% (17.719 nezaposlenih žena na kraju 2006. godine).

Stopa nezaposlenosti na dan 31.12.2007. godine iznosila je 11,92%, što je manje za 2,81% u odnosu na stopu utvrdjenu na kraju prošle godine (14,73%).

Grafički prikaz kretanja broja nezaposlenih lica po mjesecima u toku 2007. godine dat je u sljedećem pregledu:

KRETANJE BROJA NEZAPOSLENIH LICA(JANUAR – DECEMBAR 2007. GODINE)

39104 375713915535356

38714

33393 32205 31271 31156 31569 31787 31469

JANUAR

FEBRUARMART

APRILMAJ

JUN

JUL

AVGUST

SEPTEMBAR

OKTOBAR

NOVEMBAR

DECEMBAR

U narednom pregledu dat je broj nezaposlenih lica u Crnoj Gori po opštinama. Mogu se pratiti kretanja i apsolutne i relativne razlike na kraju izvještajnog

155

perioda (stanje na dan 31.12.2007. godine) u odnosu na početak posmatranog perioda (stanje na dan 31.12.2006. godine), kao i promjene učešća u strukturi.

RB OPŠTINA STANJE STANJE RAZLIKA INDEKS STRUKTURA KRETANJE POJAVE31.12.2007. 31.12.2006. 07/06 NA DAN U STRUKTURI 2007.

31.12.2007. U ODNOSU NA 2006.

1 2 3 4 5 = 3 - 4 6 = 3/4x100 7 8

1 ANDRIJEVICA 394 402 -8 98,01 1,25%

žene 169 174 -5 97,13 0,54% 2 BAR 1.620 2.565 -945 63,16 5,15%

žene 972 1,560 -588 62,31 3,09% 3 BERANE 1.947 2.307 -360 84,40 6,19%

žene 728 830 -102 87,71 2,1% 4 BIJELO POLJE 4.319 4.954 -635 87,18 13,72%

žene 1,866 2,084 -218 89,54 5,93% 5 BUDVA 448 643 -195 69,67 1,42%

žene 297 420 -123 70,71 0,94% 6 CETINJE 765 1.016 -251 75,30 2,43%

žene 358 515 -157 69,51 1,14% 7 DANILOVGRAD 719 942 -223 76,33 2,28%

žene 315 304 11 103,62 1,00% 8 HERCEG NOVI 929 1.197 -268 77,61 2,95%

žene 440 622 -182 70,74 1,40% 9 KOLAŠIN 687 869 -182 79,06 2,18%

žene 279 382 -103 73,04 0,89% 10 KOTOR 1,052 1.426 -374 73,77 3,34%

žene 383 601 -218 63.73 1,22% 11 MOJKOVAC 756 984 -228 76,83 2,40%

žene 277 348 -71 79,60 0,88% 12 NIKŠIĆ 3.839 5.126 -1.287 74,89 12,20%

žene 1,837 2.416 -579 76,03 5,84% 13 PLAV 484 703 -219 68,85 1,54%

žene 169 276 -107 61,23 0,54% 14 PLUŽINE 128 152 -24 84,21 0,41%

žene 55 77 -22 71,43 0,17% 15 PLJEVLJA 2.760 2.930 -170 94,20 8.77%

žene 1,213 1.317 -104 92,10 3.85% 16 PODGORICA 6.685 8.818 -2.133 75,81 21.24%

žene 3,136 4.075 -939 76,96 9.97% 17 ROŽAJE 1.321 1.213 108 108,90 4,20%

žene 419 375 44 111,73 1,33% 18 ŠAVNIK 205 259 -54 79,15 0,65%

žene 74 101 -27 73,27 0,24% 19 TIVAT 859 663 196 129,56 2,73%

žene 312 346 -34 90,17 0,99% 20 ULCINJ 1.200 1.334 -134 89,96 3,81%

žene 542 616 -74 87,99 1,72% 21 ŽABLJAK 352 373 -21 94,37 1,12%

žene 176 190 -14 92,63 0,56% 22 U K U P N O 31.469 38.876 -7.407 80,95 100%

žene 14.017 17.719 -3.702 79,11 44,54%

156

Svi biroi rada i kancelarije Zavoda, izuzev kancelarije u Tivtu i Rožajama, imali su na kraju posmatranog perioda manje prijavljenih na evidenciji nezaposlenih lica. Najveća apsolutna razlika ostvarena je u Podgorici (2.133 lica ili 24,19%), Nikšiću (1.287 lica ili 25,11%) i Baru (945 lica ili 36,84%). Posmatrano u relativnim izrazima, najveće smanjenje broja nezaposlenih lica ostvareno je u Bаru (za 36,84%), Budvi (za 30,33%) i Plavu (za 31,15%).

1.1.1. Nezaposlenost prema stepenu stručne spreme

Jedan od osnovnih pokazatelja nezaposlenih lica je njihova kvalifikaciona struktura. U narednom pregledu prikazano je kretanje broja nezaposlenih lica na kraju decembra 2007. godine u odnosu na stanje na početku godine (stanje na dan 31.12.2006. godine), kao i apsolutne i relativne razlike i promjene učešća u strukturi.RB STEPEN STANJE NA STANJE NA RAZLIKA INDEKS STRUKTURA KRETANJE POJAVE

STRUČNE 31.12.2007. 31.12.2006. 07/06 NA DAN U STRUKTURI 2007.SPREME 31.12.2007. U ODNOSU NA 2006.

1 2 3 4 5 = 3 - 4 6 = 3/4x100 7 81 I STEPEN 6.342 8.054 -1.712 78,74 20,15%

žene 2.209 3.064 -855 72,10 7,02% 2 II STEPEN 1.652 2.094 -442 78,89 5,25%

žene 757 1.033 -276 73,28 2,41% 3 III STEPEN 9.722 12.380 -2.658 78,53 30,89%

žene 3.496 4.564 -1.068 76,60 11,11% 4 IV STEPEN 9.563 12.480 -2.917 76,63 30,39%

žene 5.485 7.154 -1.669 76,67 17,43% 5 V STEPEN 534 412 122 129,61 1,70%

žene 39 44 -5 88,64 0,12% 6 VI STEPEN 1.505 1.611 -106 93,42 4,78%

žene 773 842 -69 91,81 2,46% 8 VII-1 STEPEN 2.104 1.817 287 115,80 6,69%

žene 1.230 1.008 222 122,02 3,91% 9 VII-2 STEPEN 45 25 20 180,00 0,14%

žene 26 9 17 288,89 0,08% 10 VIII STEPEN 2 3 -1 0,00 0,01%

žene 2 1 1 0,00 0,01% =11 U K U P N O 31.469 38.876 -7.407 80,95 100 %

žene 14.017 17.719 -3.702 79,11 44,54%

Na osnovu datih podataka može se konstatovati da na dan 31.12.2007. godine 25,40% od ukupnog broja nezaposlenih, ili 7.994 lica, čine lica bez stručne spreme i polukvalifikovani radnici. Kvalifikovana radna snaga (III i IV stepen) čini 61,28% od ukupnog broja nezaposlenih (19.285 lica). Nezaposlenih lica sa V i VI stepenom evidentirano je 2.039 ili 6,48% od ukupnog broja. Na evidenciju Zavoda se prijavilo i 2.151 lica sa visokom stručnom spremom (VII-1, VII-2 i VIII stepen), što čini 6,84% od ukupnog broja nezaposlenih lica.

157

1.1.2. Nezaposlenost prema godinama starosti

Starosna struktura nezaposlenih lica je jedan od značajnih faktora koji utiču na kvalitet ponude radne snage i na opredjeljenje poslodavaca prilikom izbora kandidata za prijem u radni odnos.

U narednom pregledu data je struktura nezaposlenih lica sa evidencije Zavoda, prema godinama starosti.

GODINE STANJE STANJE RAZLIKA INDEKS STRUKTURA KRETANJE POJAVESTAROSTI NA DAN NA DAN NA DAN U STRUKTURI 2007.

31.12.2007. 31.12.2006. 31.12.2007. U ODNOSU NA 2006.1 2 3 4 = 2 - 3 5 = 2/3x100 6 7

DO 18 GODINA 85 122 -37 69,67 0,27% žene 45 48 -3 93,75 0,14%

OD 18 DO 25 5.189 7.703 -2.514 67,36 16,49% žene 2.453 3.392 -939 72,32 7,79%

OD 25 DO 30 3.836 5.198 -1.362 73,80 12,19% žene 1.993 2.538 -545 78,53 6,33%

OD 30 DO 40 6.011 8.592 -2.581 69,96 19,10% žene 3.274 4.598 -1.324 71,20 10,40%

OD 40 DO 50 7.092 9.120 -2.028 77,76 22,54%

žene 3.432 4.572 -1.140 75,07 10,91%

PREKO 50 GODINA 9.256 8.141 1.115 113,70 29,41%

žene 282 2.571 -2.289 10,97 0,90%

U K U P N O 31.469 38.876 -7.407 80,95 100% žene 14.017 17.719 -3.702 79,11 44,54%

Na osnovu datih podataka uočava se da na kategoriju nezaposlenih lica mladjih od 25 godina, na dan 31.12.2007. godine, otpada 16,76% od ukupnog broja nezaposlenih, ili 5.274 lica. U kategoriju nezaposlenih lica starijih od 25 i mladjih od 40 godina spada 9.847 lica ili 31,29% od ukupnog broja nezaposlenih.Kategoriju lica starijih od 40 a mladjih od 50 godina čini 7.092 lica, ili 22,54% od ukupnog broja nezaposlenih.Nezaposlena lica sa 50 i više godina starosti – 9.256 lica, učestvuju sa 29,41% u ukupnom broju nezaposlenih.

Posmatrajući strukturu nezaposlenih lica prema godinama starosti, u periodu 2002 - 2007. godina, zapaža se opadajući trend za kategorije lica do 50 godina starosti i rastući trend za kategorije lica starijih od 50 godina. Rastući trend nezaposlenih lica koji su u starosnom dobu od preko 50 godina je posljedica prestrukturiranja preduzeća i orijentacije na tržišni način privredjivanja.1.1.3. Nezaposlenost prema dužini radnog staža

158

U sljedećem pregledu dat je prikaz nezaposlenih lica prema dužini njihovog radnog staža.

DUŽINA STANJE NA STANJE NA RAZLIKA INDEKS STRUKTURA KRETANJE POJAVERADNOG 31.12.2007. 31.12.2006. 07/06 31.12.2007. U STRUKTURI 2007.

STAŽA U ODNOSU NA 2006.1 2 3 4 = 2 - 3 5 = 2/3x100 6 7

BEZ STAZA 8.397 11.889 -3.492 70,63 26,68% žene 4.102 5.566 -1.464 73,70 13,04%

DO 1 GODINE 3.571 5.080 -1.509 70,30 11,35% žene 1.894 2.698 -804 70,20 6,02%

OD 1 DO 5 GODINA 4.292 5.528 -1.236 77,64 13,64% žene 2.554 3.136 -582 81,44 8,12%

OD 5 DO 10 GODINA 1.998 2.777 -779 71,95 6,35% žene 1.038 1.414 -376 73,41 3,30%

OD 10 DO 20 GODINA 3.539 4.677 -1.138 75,67 11,5% žene 1.393 1.944 -551 71,66 4,43%

OD 20 DO 30 GODINA 7.079 6.841 238 103,48 22,50% žene 2.574 2.559 15 100,59 8,18%

PREKO 30 GODINA 2.593 2.084 509 124,2 8,24% žene 462 402 60 114,93 1,47%

UKUPNO 31.469 38.876 -7.407 80,95 100% žene 14.017 17.719 -3.702 79,11 44,54%

Od ukupnog broja nezaposlenih na evidenciji Zavoda, 26,68% se odnosi na lica koja nemaju radni staž, odnosno nisu do sada zasnivala radni odnos. Na pripravnike i lica koja imaju do godinu dana staža otpada 11,35%, tako da 61,97% od ukupnog broja nezaposlenih čine lica koja imaju radni staž duži od godine dana. U posmatranom periodu opalo je učešće nezaposlenih bez ili sa radnim stažom do 20 godina, dok se učešće nezaposlenih lica sa radnim stažom od 20 do 30 godina i preko 30 godina u ukupnom broju povećalo. To ukazuje na sve veći problem zapošljavanja starijih nezaposlenih lica, jer lica koja imaju toliki staž spadaju u kategoriju starijih lica, čije je zapošljavanje otežano.

1.1.4. Nezaposlenost prema dužini čekanja na zaposlenje

Prema medjunarodnim standardima čekanje na zaposlenje u trajanju dužem od godinu dana smatra se dužim čekanjem na zaposlenje. Po podacima Zavoda, na dan 31.12.2007. godine, 40,33% od ukupnog broja nezaposlenih ili 12.691 lica se nalazi manje od godinu dana na evidenciji nezaposlenih lica, dok ostali sa evidencije – 59,67% ili 18.778 lica čekaju na zaposlenje jednu ili više godina.U narednom pregledu dat je broj nezaposlenih lica prema dužini čekanja na zaposlenje, kao i apsolutne i relativne promjene pojave i promjene učešća u strukturi 2007. godine u odnosu na 2006. godinu.

159

DUŽINA ČEKANJA STANJE NA STANJE NA RAZLIKA INDEKS STRUKTURA KRETANJE POJAVENA ZAPOSLENJE 31.12.2007. 31.12.2006. 07/06 31.12.2007. U STRUKTURI 2007.

U ODNOSU NA 2006.1 2 3 4 = 2 - 3 5 = 2/3x100 6 7

DO 6 MJESECI 8.747 9.454 -707 92,52 27,80%

žene 4.021 6.449 -2.428 62,35 12,78% OD 6 DO 9 MJESECI 1.921 3.279 -1.358 58,58 6,10%

žene 911 1.001 -90 91,01 2,89% OD 9 DO 12 MJESECI 2.023 3.533 -1.510 57,26 6,43%

žene 970 766 204 126,63 3,08% OD 1 DO 3 GODINE 8.964 11.371 -2.407 78,83 28,49%

žene 3.775 3.861 -86 97,77 12,00% OD 3 DO 5 GODINA 4.704 4.056 648 115,98 14,95%

žene 1.818 1.354 464 134,27 5,78% OD 5 DO 8 GODINA 1.627 2.313 -686 70,34 5,17%

žene 673 1.378 -705 48,84 2,14% PREKO 8 GODINA 3.483 4.870 -1.387 71,52 11,07%

žene 1.849 2.910 -1.061 63,54 5,88% UKUPNO 31.469 38.876 -7.407 80,95 100%

žene 14.017 17.719 -3.702 79,11 44,54%

U posmatranom periodu smanjilo se učešće lica koja se nalaze na evidenciji manje od godinu dana, sa 41,84% na 40,33% od ukupnog broja. Medjutim, sa izuzetkom kategorije koja je više od tri a manje od pet godina na evidenciji, gdje je zabilježen porast - za 648 lica ili skoro 16% u odnosu na prethodni period, u svim ostalim grupama lica zabilježeno je značajno smanjenje, kako u apsolutnom, tako i u relativnom izrazu. Indeksi se kreću u rasponu od 92,52 (kategorija do šest mjeseci) do 57,26 (kategorija od 9 do 12 mjeseci).

1.2. Novoprijavljena nezaposlena lica

U periodu januar – decembar na evidenciju Zavoda za zapošljavanje se prijavilo 42.483 lica (od čega 20.669 žena), što je manje za 1.362 lica ili 3,1% u odnosu na isti period prošle godine (43.845 novoprijavljenih). Najviše prijavljenih lica je evidentirano u opštinama: Podgorica – 12.670 ili 29,82%, Nikšić – 4.165 ili 9,80% i Bijelo Polje – 3.302 ili 7,77%, dok se najmanje lica prijavilo u: Žabljaku – 136 ili 0,32%, Šavniku – 139 ili 0,33% i Plužinama – 177 ili 0,42%. Kad je u pitanju školska sprema, najviše je novoprijavljenih lica sa IV stepenom – 13.913 ili 32,76%, zatim sa III stepenom – 11.114 ili 26,16% i sa I stepenom – 9.930 ili 23,37%. Najmanje se prijavilo sa VIII stepenom – 3 lica ili 0,007%,

160

zatim sa VII-2 stepenom – 58 lica ili 0,14% i sa V stepenom – 345 lica ili 0,81% od ukupnog broja novoprijavljenih lica.

2. OGLAŠAVANJE SLOBODNIH RADNIH MJESTA I ZAPOŠLJAVANJE RADNIKA I PRIPRAVNIKA

2.1. Oglašavanje slobodnih radnih mjesta

U periodu januar – decembar 2007. godine oglašeno je 63.898 slobodnih radnih mjesta, što je za 15.614 ili 32,34% više u odnosu na isti period u 2006. godini (48.284).

U sljedećem prikazu dati su podaci o oglašenim potrebama za radnicima i pripravnicima u 2007. i 2006. godini.

PREGLED PRIJAVLJENIH POTREBA ZA RADNICIMA IPRIPRAVNICIMA U 2006. I 2007. GODINI

5409

3436

5520

6871

5847

7652

5264

371733393564

5013

3402

6271

460446874463

20532581

52994223

5116494045904321

JANUAR

FEBRUARMART

APRILMAJ

JUN

JUL

AVGUST

SEPTEMBAR

OKTOBAR

NOVEMBAR

DECEMBAR

2006

2007

Posmatrano prema vrsti radnog mjesta, više od polovine oglašenih slobodnih radnih mjesta – 33.362 ili 52,21% se odnosi na novootvorena radna mjesta, dok je 30.536 ili 47,79% od ukupnog broja oglašeno radi popunjavanja postojećih, upražnjenih radnih mjesta. Pri tome, 60.649 ili 94,92% su potrebe za radnicima (što je za 16.596 ili 37,67% više u odnosu na isti period u 2006. godini), a 3.249 ili 5,08% su iskazane potrebe za pripravnicima (što je manje za 982 ili 23,21% u odnosu na isti period prethodne godine).Od ukupnog broja oglašenih slobodnih radnih mjesta, 18.010 se odnosi na oglašavanje radnog odnosa na neodredjeno radno vrijeme, 33.034 se odnosi na oglašavanje radnog odnosa na odredjeno radno vrijeme (isključujući

161

pripravnike), 3.249 oglašenih radnih mjesta se odnosi na zapošljavanje pripravnika, dok se 9.539 preostalih oglašenih radnih mjesta odnose na ostale vrste radnog odnosa (pripravnik – volonter, dopunski rad, privremeni i povremeni poslovi, sezonski poslovi, privremeno radno angažovanje, zapošljavanje invalida), što se vidi iz sljedećeg pregleda:

RB VRSTA OGLAŠENOG RADNOG ODNOSA UKUPNO OGLAŠENO STRUKTURA

1. NA NEODREDJENO RADNO VRIJEME 18.010 28,19%

2. NA ODREDJENO RADNO VRIJEME 33.034 51,69%

3. PRIPRAVNICI 3.249 5,08%

4. OSTALI 9.605 15,03%

5. U K U P N O 63.898 100,00%

U sljedećem pregledu prikazana je struktura oglašenih radnih mjesta prema traženim kvalifikacijama:

RB TRAŽENA ŠKOLSKA SPREMA OGLAŠENO STRUKTURA

1. NEKVALIFIKOVANI (I i II STEPEN) 17.742 27,77%

2. KV i VKV (III i V STEPEN) 17.406 27,24%

3. SSS (IV STEPEN) 18.509 28,96%

4. VŠS (VI STEPEN) 1.566 2,45%

5. VSS (VII i VIII STEPEN) 8.675 13,58%

6. U K U P N O 63.898 100,00%

Najviše oglašenih slobodnih radnih mjesta je u trgovini, opravci motornih vozila i predmeta za domaćinstvo (19.714 ili 30,84%), zatim u turizmu i ugostiteljstvu (10.868 ili 17%).

2.2. Zapošljavanje radnika i pripravnika

162

Od ukupnog broja prijavljenih potreba u navedenom periodu, 31.897 lica sa evidencije Zavoda za zapošljavanje je zasnovalo radni odnos, što je za 8.434 ili 35,95% više u odnosu na isti period u 2006. godini.

2.2.1. Zapošljavanje radnika

U navedenom periodu radni odnos je zasnovalo 30.325 radnika, što je za 8.890 ili 41,47% više nego u istom intervalu u prethodnoj godini.

U narednom pregledu prikazano je zapošljavanje po stepenima stručne spreme:

STEPEN STANJE STANJE RAZLIKA INDEKS STRUKTURA KRETANJE POJAVESTRUČNE NA NA 07/06 U STRUKTURI 2007.SPREME 31.12.2007. 31.12.2006. U ODNOSU NA 2006.

1 2 3 4 = 2 - 3 5 = 2/3x100 6 7I STEPEN 5.206 3.399 1.807 153,16 17,17% II STEPEN 1.532 1.145 387 133,80 5,05% III STEPEN 9.034 6.516 2.518 138,64 29,79% IV STEPEN 10.714 7.537 3.177 142,15 35,33% V STEPEN 160 125 35 128,00 0,53% VI STEPEN 1.244 906 338 137,31 4,10% VII-1 STEPEN 2.386 1.773 613 134,57 7,87% VII-2 STEPEN 45 32 13 140,63 0,15% VIII STEPEN 4 2 2 200,00 0,01%

U K U P N O 30.325 21.435 8.890 141,47 100%

Na osnovu datih podataka može se konstatovati da 22,22% od ukupnog broja zaposlenih radnika, ili 6.738 lica, čine lica bez stručne spreme i polukvalifikovani radnici. Kvalifikovani radnici koji su se zaposlili u 2007. godini (19.748) čine 65,12% od ukupnog broja zaposlenih. U navedenom periodu zaposleno je i 1.404 radnika sa V i VI stepenom stručne spreme, što čini 4,63% od ukupnog broja. Takodje, sa visokom stručnom spremom (VII-1, VII-2 i VIII stepen) zaposlilo se 2.435 radnika ili 8,03% od ukupnog broja zaposlenih u 2007. godini.

2.2.2. Zapošljavanje pripravnika

163

U izvještajnom periodu prijavljeno je 3.249 potreba za pripravnicima, što je manje za 982 ili 23,21% u odnosu na isti period prethodne godine.

Najviše su traženi pripravnici sa VII-1 stepenom stručne spreme – 2.201, što je za 64 lica ili 2,83% manje u odnosu na isti period 2006. godine, zatim pripravnici sa IV stepenom – 800, što je manje za 507 lica ili 38,79%, sa VI stepenom – 208, što je manje za 305 lica ili 59,45%, potom sa III stepenom – 37 što je za 100 lica manje ili 72,99% i sa VII-2 stepenom – 3, što je više za 2 lica u odnosu na isti period prošle godine.

U toku 2007. godine posredstvom Zavoda zaposleno je 1.865 pripravnika, što je manje za 163 lica ili 8,04% u odnosu na isti period prethodne godine. Zavod je sklopio ugovore o finansiranju 1.182 pripravnika.

Posmatrano po stepenu stručne spreme, porast zapošljavanja je zabilježen samo kod pripravnika sa VII-2 stepenom, za jedno lice ili 16,67% u odnosu na 2006. godinu. Smanjenje u zapošljavanju pripravnika zabilježeno je kod III stepena - za 46 lica ili 53,49%, kod IV stepena - za 220 lica ili 33,18%, V stepena - za 2 lica ili 50%, kod VI stepena - za 218 lica ili 57,22% i VII-1 stepena - za 66 lica ili 12% u odnosu na isti period prethodne godine.

3. VIŠKOVI RADNIKA

Na evidenciji Zavoda za zapošljavanje na dan 31.12.2007. godine nalazilo se 5.330 radnika koji su zbog stečaja ili likvidacije preduzeća ostali bez posla, što je za 557 ili 9,46% manje u odnosu na decembar 2006. godine. Navedenim brojem obuhvaćena su invalidna lica, njih 1.265 ili 23,73% od ukupnog broja stečajaca na dan 31.12.2007. godine.

Najviše je prijavljeno lica sa III stepenom stručne spreme – 1.776 ili 33,32% od ukupnog broja. Slijede nezaposlena lica sa: I stepenom – 1.541 ili 28,91%; IV stepenom – 1.277 ili 23,96% i II stepenom – 456 ili 8,56%. Sa VI stepenom evidentirano je 117 lica ili 2,20%; zatim sa VII-1 stepenom – 101 ili 1,89%; pa sa V stepenom – 62 ili 1,16%. Sa VII-2 i VIII stepenom nema prijavljenih na evidenciji. Otvaranjem stečaja prestao je radni odnos i za 1.265 invalida rada, što je za 75 ili 5,60% manje u odnosu na decembar 2006. godine. Njihova kvalifikaciona struktura je sljedeća: prijavljenih sa III stepenom je 453 ili 8,50% od ukupnog broja; sa I stepenom – 452 ili 8,48%; sa IV stepenom – 201 ili 3,77%; sa II stepenom – 132 ili 2,48%; sa VI stepenom – 11 ili 0,21%; sa V stepenom – 11

164

ili 0,21%. Najmanje evidentiranih je sa VII-1 stepenom – 5 ili 0,09%. Na evidenciji nema invalida rada sa VII-2 i VIII stepenom stručne spreme.Struktura stečajaca po stepenu stručne spreme, godinama starosti i godinama staža data je sljedećom tabelom:

KVALIFIKACIONA UKUPNO UČEŠĆE GODINE ŽIVOTA RADNI STAŽSTRUKTURA U % Do 50 Preko 50 Do 10 godina Od 10 do 20 Od 20 do 30 Preko 30

1 2 3 4 5 6 7 8 9I STEPEN 1.541 28,91% 587 954 182 525 680 154II STEPEN 456 8,56% 204 252 68 155 208 25III STEPEN 1.776 33,32% 861 915 257 570 819 130IV STEPEN 1.277 23,96% 788 489 248 445 526 58V STEPEN 62 1,16% 18 44 2 5 39 16VI STEPEN 117 2,20% 52 65 23 39 46 9

VII-1 STEPEN 101 1,89% 41 60 18 30 46 7VII-2 STEPEN 0 0,00% 0 0 0 0 0 0VIII STEPEN 0 0,00% 0 0 0 0 0 0

U K U P N O 5.330 100% 2.551 2.779 798 1.769 2.364 399

Prema datim podacima, stečajci čine 16,94% od ukupnog broja nezaposlenih lica, što je za 1,8% više u odnosu na decembar 2006. godine. Na stečajce od I do IV stepena stručne spreme otpada 94,75% od ukupnog broja stečajaca. Mladjih od 50 godina je 47,86%, što je za 9,72% manje u odnosu na decembar 2006. godine, 48,16% od ukupnog broja ima do 20 godina radnog staža, što je za 7,51% manje u odnosu na isti period 2006. godine.

4. PRESTANCI RADNOG ODNOSA

U periodu januar – decembar 2007. godine je evidentirano 5.233 prestanaka radnog odnosa, što je za 355 ili 6,35% manje u odnosu na isti period prethodne godine.

Posmatrano po kvalifikacijama, povećanje broja prijavljenih za zaposlenje po prestanku radnog odnosa zabilježeno je: kod VI stepena - za 81 lice ili 26,82%, potom kod VII-1 stepena - za 137 lica ili 32,31% i kod VIII stepena - za jedno lice u odnosu na isti period prethodne godine.

Smanjenje je zabilježeno kod I stepena - za 65 lica ili 4,81%, II stepena - za 124 lica ili 24,55%, potom kod III stepena - za 274 lice ili 17,91%, IV stepena - za 88 lica ili 6,26%, kod V stepena - za 20 lica ili 30,77% i kod VII-2 stepena - za 3 lica ili 75% u odnosu na isti period prethodne godine.

5. NESKLAD IZMEDJU PONUDE I TRAŽNJE

165

Tržište rada u Crnoj Gori karakteriše znatan porast tražnje radne snage, što potvrdjuje višegodišnji rast broja oglašenih slobodnih radnih mjesta, odnosno, potreba poslodavaca.

Na znatno povećanje tražnje, izraženo kroz povećanje oglašavanja slobodnih radnih mjesta, uticalo je nekoliko okolnosti. To su, prije svega, povoljnija i stabilnija kretanja u oblasti ekonomije, a posebno povećanje proizvodnje, prometa i usluga u nekim, radno-intenzivnim djelatnostima, veće učešće zapošljavanja na odredjeno vrijeme u odnosu na zapošljavanje na neodredjeno vrijeme i sl.

Odnos izmedju ponude i tražnje radne snage, po stanju na dan 31.12.2007. godine, bio je 33.191 : 63.898. Pri tome se kao ukupna ponuda posmatra broj nezaposlenih lica početkom godine (stanje na dan 31.12.2006. godine) uvećan za novoprijavljena lica u toku 2007. godine. Razlog za postojanje razlike izmedju ponude i tražnje leži u činjenici da se one razlikuju po osnovu broja zanimanja koja se nude odnosno traže.

Ponuda lica koja su tražila zaposlenje u toku 2007. godine manja je od tražnje, izuzev kod VI stepena, gdje je ponuda veća od tražnje (naredni pregled).

STEPEN TRAŽNJA PONUDA PONUDA RAZLIKASTRUČNE (oglašena (broj nezapo- NA JEDNU SPREME radna mjesta) slenih lica) TRAŽNJU

1 2 3 4 5 = 3 - 2I STEPEN 13.873 6.670 1:0,48 -7.203II STEPEN 3.869 1.716 1:0,44 -2.153III STEPEN 16.748 10.168 1:0,61 -6.580IV STEPEN 18.509 10.082 1:0,54 -8.427V STEPEN 658 549 1:0,83 -109VI STEPEN 1.566 1.614 1:1,03 48

VII-1 STEPEN 8.501 2.339 1:0,28 -6.162VII-2 STEPEN 149 51 1:0,34 -98VIII STEPEN 25 2 1:0,08 -23U K U P N O 63.898 33.191 1:0,52 -30.707

Najveća razlika u apsolutnom smislu javlja se kod IV stepena – 8.427, zatim kod I stepena – 7.203, III stepena – 6.580, VII-1 stepena – 6.162, II stepena – 2.153, potom kod V stepena – 109, zatim VII-2 stepena – 98 i kod VIII stepena – 23, što znači da postoji suficit tražnje nad ponudom. Suficit ponude nad tražnjom je evidentiran kod VI stepena – za 48 lica. ZAPOŠLJAVANJE I NEZAPOSLENOST

166

OSNOVNI PODACI 31.12.2007. 31.12.2006. RAZLIKA INDEKS

167

DINAMIKA UKUPNO UKUPNO 1 2 3 4=2-3 5=2/3*100

Zapošljavanje posredstvom Zavoda 31.897 23.463 8.434 135,95 (radnici i pripravnici) Potrebe za radnicima i pripravnicima 63.898 48.284 15.614 132,34 Potrebe za radnicima 60.649 44.053 16.596 137,67 Potrebe za pripravnicima 3.249 4.231 -982 76,79 Zapošljavanje pripravnika 1.865 2.028 -163 91,96Prestanci radnog odnosa 5.233 5.588 -355 93,65 Prijavljeni na zaposlenje 26.263 31.561 -5.298 83,21 Lica koja traže zaposlenje (prosjek) 34.396 43.192 -8.796 79,64 Lica koja prvi put traže zaposlenje (prosjek) 10.069 14.855 -4.786 67,78 Novčana naknada (prosječan mjesečni broj) 8.522 7.743 779 110,06

2) PRIVATIZACIJA AKCIJA ZAVODA ZA ZAPOŠLJAVANJE

168

U periodu 1.1 – 31.12.2007. godine služba za transformaciju se bavila poslovima iz oblasti privatizacije preduzeća.

Služba za transformaciju je radila u skladu sa Planom privatizacije za 2007. godinu kojim je predvidjena prodaja akcija putem:

1. javnog tendera,2. javne aukcije, i3. berzanske prodaje akcija.

1. PRODAJA AKCIJA

I Prodaja akcija putem javnog tendera

Shodno odlukama Upravnog odbora Zavoda za zapošljavanje Crne Gore date su na prodaju akcije Zavoda u društvima “Radvent” AD – Nikšić i Mlin “Muharem Asović” AD – Nikšić.U izvještajnom periodu prodate su akcije u sljedećim društvima iz ove grupe: “Radvent” AD – Nikšić, “4. Novembar” Fabrika metalnih djelova AD – Mojkovac, “4. Novembar” Fabrika namjenskih proizvoda AD – Mojkovac, “MMK Standard” AD – Nikšić, HTP “Boka” AD – Herceg Novi i Mlin “Muharem Asović” AD – Nikšić.

II Prodaja akcija putem aukcije

U navedenom periodu nije bilo prodaje akcija Zavoda putem javne aukcije.

III Prodaja akcija na berzi

Prodaja akcija na berzi u navedenom periodu nastavljena je u skladu sa Planom privatizacije za 2007. godinu. Ponudjene su akcije Zavoda za zapošljavanje u 24 društva. U toku 2007. godine prodate su akcije Zavoda u 13 društava. Plaćanje akcija vršeno je novcem (privatizacija jednog društva), obveznicama stare devizne štednje (četiri društva) i restitucije (osam društava). Ukupan prihod koji je Zavod za zapošljavanje ostvario u toku 2007. godine prodajom akcija putem berze iznosi 338.174,76 Eur, od čega na novac otpada iznos od 103,76 Eur (učešće od 0,03% u ukupnom prihodu), na obveznice stare

169

devizne štednje – iznos od 73.070 Eur (učešće od 21,60% u ukupnom prihodu), dok na obveznice restitucije otpada iznos od 265.001 Eur (učešće od 78,37% u ukupnom prihodu). Akcije su prodate uz prosječan popust od 88,73%.

Berzanska prodaja akcija je izvršena na Berzi Nex Montenegro i Montenegro berzi, i to: posredstvom brokerske kuće AD “CG broker” – Podgorica (devet društava), AD “Holder broker” – Podgorica (jedno društvo), AD “Onyx broker” – Budva (jedno društvo), AD “Energobroker” – Podgorica (jedno društvo) i AD “PG broker” – Podgorica (jedno društvo). Brokerskim kućama je plaćeno 1.489,80 Eur na ime provizije za pružene usluge u posredovanju kod prodaje akcija.

Akcije su na berzi nudjene i prodavane uz visoke diskonte koje je odredjivala Komisija za berzansku prodaju akcija i udjela Zavoda za zapošljavanje u zavisnosti od kretanja cijena akcija na berzi i od odnosa ponude i tražnje. Najveći broj akcija je prodat sa diskontom od 95% od nominalne vrijednosti akcija (šest društava ili 46,15% ukupnog broja društava čije su akcije prodate). 2. PRODAJA UDJELA

U 2007. godini nije bilo prodaje udjela Zavoda za zapošljavanje.

3. REALIZACIJA PRIVATIZACIONIH UGOVORA U TOKU

U 2007. godini preostale su još četiri nezavršene realizacije ugovora o kupoprodaji akcija Zavoda za zapošljavanje (period prodaje kontrolnog paketa akcija), od čega su tri u postupku kod suda.Realizovani su Ugovor o kupoprodaji akcija u AD “Golubovci komerc” – Podgorica (оstvaren je prihod od 1.236,10 Eur) i Ugovor o kupoprodaji akcija u AD “Podgoricaexpress” – Podgorica (realizacijom Ugovora o fiducijarnom prenosu prava svojine radi naplate potraživanja).Pored navedenih aktivnosti služba za transformaciju je tokom 2007. godine saradjivala sa Sektorom za pravne poslove, u vezi sa pokrenutim sporovima iz privatizacije preduzeća, kao i sa Sektorom za finansije, po pitanjima praćenja otplate akcija.

170

4. UKUPAN PRIHOD OD PRODAJE AKCIJA

Ukupan prihod od prodaje akcija Zavoda za zapošljavanje u 2007. godini iznosi 3.397.303,59 Eur, a čine ga: 3.057.892,73 Eur od privatizacije šest Društava putem javnog tendera, 1.236,10 Eur od realizacije jednog ugovora o privatizaciji u toku, 338.174,76 Eur od prodaje akcija putem berze. Posmatrano po sredstvima plaćanja: na gotovinu otpada iznos od 3.059.232,59 Eur (90,04 % od ukupnog prihoda), na obveznice stare devizne štednje iznos od 73.070 Eur (2,16%) i na obveznice restitucije iznos od 265.001 Eur (7,80 %). Treba istaći da kupac akcija Zavoda u AD »Radvent« iz Nikšića još nije izvršio obavezu uplate, prema Ugovoru o kupoprodaji akcija.

Zavod za zapošljavanje je shodno odredbama Zakona o povraćaju oduzetih imovinskih prava i obeštećenja (“Sl. list RCG”, br. 21/04) bio u obavezi da 10% od ukupnog prihoda ostvarenog prodajom akcija prenese Fondu za obeštećenje. U tu svrhu je 13.4.2007. godine sa računa Zavoda u Centralnoj depozitarnoj agenciji prebačeno na račun Fonda za obeštećenje 1.314.100 komada obveznica restitucije, nominalne vrijednosti po 1,00 Eur, čime je u cjelosti izmirena dotadašnja zakonska obaveza Zavoda.

U toku 2007. godine, Zavod je izvršio konverziju obveznica stare devizne štednje iz svog portfelja u akcije AD “Željeznica CG” Podgorica. Naime, Ministarstvo finansija je ustupilo Zavodu 61.844 akcija u AD “Željeznice CG” Podgorica, čiji je većinski vlasnik Crna Gora, za iznos od 948.612 obveznica stare devizne štednje koje su se nalazile u portfelju Zavoda za zapošljavanje.

3) PROGRAM ZA KONTINUIRANO STIMULISANJE ZAPOŠLJAVANJA I PREDUZETNIŠTVA U CRNOJ GORI

Zavod za zapošljavanje je u januaru 2007. godine otpočeo sa novim konceptom realizacije Programa samozapošljavanja. Nova metodologija podrazumijeva uvodjenje edukacije preduzetnika, kao obaveznog segmenta u postupku selekcije kandidata i dodjele kredita. Od uspješnosti završetka programa edukacije zavisi mogućnost podnošenja zahtjeva za kredit. Program edukacije se sastoji od dvije cjeline: Podsticanja samozapošljavanja i Pružanja elementarnih znanja iz preduzetništva.

Lica koja završe obuku i za koja stručni tim procijeni da imaju predispozicije za uspješno bavljenje biznisom mogu podnijeti zahtjev za kredit. Uslovi pod kojima se odobravaju krediti su ostali nepromijenjeni.

171

Regionalne komisije vrše ocjenjivanje opravdanosti ulaganja odnosno realnost realizacije biznis ideje i daju predloge za dodjelu kredita. Planirano je da kvalitetni projekti budu finansirani najkasnije tri mjeseca od trenutka podnošenja zahtjeva za kredit.

U periodu januar - decembar sprovedeno je 85 programa edukacije preduzetnika i njima je obuhvaćeno 862 lica.

3.1.1. Podnijeti zahtjevi za kredit

U navedenom periodu podnijeto je 447 zahtjeva za dodjelu kredita, ukupne vrijednosti 2.016.178 Eur, čijom realizacijom bi se otvorilo 669 novih radnih mjesta.

Posmatrano po opštinama, najviše podnijetih zahtjeva je u Nikšiću (138 ili 30,87%), Bijelom Polju (49 ili 10,96), Pljevljima (41 ili 9,17%), Podgorici (39 ili 8,72%) i Beranama (35 ili 7,82%).

Posmatrano po djelatnostima, najzastupljeniji su poljoprivreda i ribarstvo (53,65%), zanatstvo i lične usluge (16,21%), trgovina (9,17%) i ugostiteljstvo (5,94%).

Za bavljenje privatnim biznisom zainteresovana su lica svih obrazovnih profila. U odnosu na stepen stručne spreme najveći broj predatih zahtjeva odnosi se na lica sa nižim stepenom obrazovanja: NK, PK i lica sa trogodišnjim srednjim obrazovanjem čine 58,61%, lica sa srednjom stručnom spremom i VKV - 35,23%, dok lica sa višom i visokom stručnom spremom učestvuju sa 6,16% u ukupnom broju lica koja su konkurisala za kredit.

3.1.2. Regionalne komisije

U posmatranom periodu regionalne komisije su pozitivno ocijenile 427 zahtjeva za kredit, u vrijednosti od 1.921.705 Eur, čijim finansiranjem bi se omogućilo zapošljavanje 315 radnika.

172

3.1.3. Odobreni krediti

U ovom periodu, Republička komisija je odobrila 528 kredita vrijednih 2.441.939 Eur, čijom realizacijom je omogućeno otvaranje 805 novih radnih mjesta. Od ovog broja, 407 odobrenih kredita je podnijeto od strane lica koja su prošla edukaciju preduzetnika, a 121 odobreni zahtjev je podnijet od strane pravnih lica i preduzetnika, kojima edukacija nije namijenjena, kao i nezaposlenih lica koja su podnijela zahtjev prije uvodjenja novog koncepta realizacije Programa samozapošljavanja.

Najveći broj kredita je odobren u opštinama: Nikšić (169 ili 32,01%), Pljevlja (74 ili 14,02%), Podgorica (50 ili 9,47%) i Bijelo Polje (48 ili 9,09%).

Krediti su odobravani za projekte iz svih djelatnosti, u skladu sa planiranim regionalnim razvojem. Najviše odobrenih kredita je iz oblasti poljoprivrede i ribarstva (54,92%). Slijede zanatstvo i lične usluge (14,39%) i trgovina (12,88%).

U navedenom periodu odobreno je finansiranje 14 programa licima koja su zbog tehno-ekonomskih i organizacionih promjena ostala bez posla. Za tu namjenu je izdvojeno 69.135 Eur, za zapošljavanje 23 lica.

3.2. Kontrola upotrebe sredstava

Zavod za zapošljavanje preko regionalnih komisija vrši kontrolu namjenske upotrebe odobrenih sredstava. Komisije redovno obilaze korisnike kredita, kontinuirano prate stanje projekata i namjensko korišćenje sredstava.

Od 1.912 iskontrolisanih korisnika kredita, po ocjeni regionalnih komisija njih 1.264 ili 66,11% je u potpunosti namjenski iskoristilo sredstva. To znači da su sredstva upotrijebili u skladu sa biznis planom, registrovali djelatnost i otvorili predvidjeni broj radnih mjesta.

U fazi ispunjenja obaveza je 465 (24,32%) korisnika kredita. Oni sredstva koriste sporije, najčešće iz objektivnih razloga. Najznačajniji problemi su vezani za registraciju preduzeća i osiguranje lica, kao i problemi osiguranja individualnih poljoprivrednih proizvodjača za programe sa više zaposlenih iz oblasti poljoprivrede.

Ukoliko poslije predvidjenog roka (koji je objektivno dovoljan) korisnik kredita ne ispuni obaveze iz Ugovora vezane za namjensko korišćenje sredstava, pokreće se postupak raskida Ugovora.

173

Odobrena sredstva nenamjenski je iskoristilo 183 (9,57%) korisnika kredita i protiv njih je pokrenut postupak raskida Ugovora o kreditu. Korisnici kredita koji su nenamjenski upotrijebili sredstva obavezni su da vrate cjelokupna odobrena sredstva, uvećana za redovnu i zateznu kamatnu stopu. Evidentna je sporost u naplati potraživanja zbog nenamjenskog korišćenja kredita, najčešće prouzrokovana dugotrajnim procedurama banaka ili dužinom trajanja sudskih postupaka.

Većina postupaka raskida Ugovora o kreditu je pokrenuta zbog nezapošljavanja predvidjenog broja radnika i neregistrovanja djelatnosti.

3.3. Finansijski podsticaj preduzetništva kod lica sa invaliditetom

Zavod za zapošljavanje Crne Gore je 15. juna 2006. godine raspisao Konkurs za dodjelu kredita radi stimulisanja zapošljavanja i preduzetništva za lica sa invaliditetom. Pravo učešća imaju sva fizička lica sa evidencije nezaposlenih, pravna lica koja imaju namjeru da zaposle lica sa invaliditetom kao i invalidna lica sa evidencije nezaposlenih. Maksimalan iznos kredita po zahtjevu iznosi 17.500 Eur. Zahtjev za ovaj vid kreditiranja je podnijelo šest invalidnih lica čiji su projekti u ukupnoj vrijednosti od 23.635 Eur i predvidjaju zapošljavanje sedam lica. Svi projekti su realizovani.

174

II SEKTOR ZA INFORMATIKU

Informacioni sistem Zavoda raspolaže sa oko 330 računara i 200 štampača, rasporedjenih u 22 lokalne računarske mreže, koje su medjusobno povezane u WAN Zavoda, na bazi MPLS tehnologije MIPNET-a T-Com-a Crne Gore (brzine prenosa od 128 Kb/s (kancelarije) do 256Kb/s (biroi), odnosno 2 Mb/s na lokaciji Sektora za informatiku).

U okviru Informacionog sistema Zavoda egzistira veliki broj programskih aplikacija koje pokrivaju sve segmente poslovnog sistema zapošljavanja. Programske aplikacije i baza podataka su centralizovane na republičkom nivou, čime je obezbijedjena jedinstvenost podataka u realnom vremenu.

Rad Sektora za informatiku u toku 2007. godine bio je u najvećem dijelu usmjeren na realizaciju poslova planiranih i započetih tokom 2006. godine, kao i na razvoj novih aplikacija, kako je definisano u »Idejnom projektu Informacionog sistema Zavod za zapošljavanje Crne Gore«.

Značajnije aktivnosti u ovom periodu obuhvatile su sljedeće:

1. Implementacija i testiranje aplikacije za evidentiranje (EPS) i aplikacije za finansiranje (FPS) pripravničkog staža

Nastavljajući aktivnosti na informatičkoj podršci procesu stručnog osposobljavanja pripravnika i finansiranja pripravničkog staža usvojena testna verzija aplikacije »Evidentiranje pripravničkog staža - EPS« je postavljena na centralni nivo (svi zahtjevi za učešće Zavoda u finansiranju zarade pripravnika, kao i odluke po ovim zahtjevima, evidentiraju se korišćenjem aplikacije EPS, na nivou biroa), dok je aplikacija »Finansiranje pripravničkog staža - FPS«, koja omogućava centralizovan i jedinstven obračun i isplatu finansijskih sredstava po osnovu odobrenih zahtjeva, instalirana u Sektoru za ekonomske poslove.

Nakon obuke korisnika započet je posao na realnom unosu podataka. Svi zahtjevi koji su primljeni i odobreni, a nijesu u cjelosti isplaćeni (redovni program i projekat Šansa mladima), evidentirani su u kampanji tokom prva četiri mjeseca 2007. godine, tako da je u maju mogla početi isplata po novoj tehnologiji. Ona podrazumijeva da se obračun i isplata finansijskih sredstava po osnovu odobrenih zahtjeva evidentira korišćenjem aplikacije FPS, na centralnom nivou (Sektor za ekonomske poslove), a na osnovu podataka dobijenih kroz rad aplikacije EPS na lokalnom nivou (biroi rada).

175

2. Izrada Idejnog projekta video-konferencijskog sistema

Uradjen je idejni projekat uvodjenja video konferencijskog sistema u postojeću informacionu infrastrukturu, uz obezbjedjenje prenosa audio i video podataka preko postojeće računarske mreže. Projekat je baziran na softverskom rješenju - Adobe-ov Flash Communication Server (FCS). U toku su aktivnosti na testiranju kompatibilnosti propusnog opsega mreže i zahtjeva FCS, u cilju prikupljanja kvalitetnih informacija za izradu projektnog zadatka.

3. Izrada Idejnog projekta elektronskog sistema samousluživanja

Idejni projekat je baziran na korišćenju ekrana osjetljivih na dodir (»touch-screen«), po principu »pokaži i traži«, putem kojih će sve informacije sa tržišta rada biti dostupne i onim korisnicima koji nemaju dovoljno znanja za rad na računaru.

4. Izrada Ispitnog kataloga programa “Osnove računarske pismenosti”

Za potrebe završne provjere znanja polaznika programa »Osnove računarske pismenosti« uradjena je nova verzija automatizovanog Ispitnog kataloga. Time je obezbijedjeno objektivno vrednovanje stečenog znanja svih polaznika obuke informatičkog opismenjavanja nezaposlenih lica.

5. Učešće na INFOFEST-u 2007.

Na XIV festivalu informatičkih dostignuća, INFOFEST 2007, Zavod je zvanično predstavio servis »MOJ SMS POSAO«, baziran na opšteprihvaćenom »servisu kratkih poruka« (SMS - Short Message Service), kao brzom i relativno jeftinom načinu razmjene informacija. Servis, već dvije godine, uspješno funkcioniše u okviru informacionog sistema Zavoda.

Povodom 25000-te poruke, koja je evidentirana tokom trajanja festivala, i u cilju dalje promocije servisa kao jedinstvenog načina pretraživanja oglašenih radnih mjesta u Crnoj Gori, Zavod za zapošljavanje je u saradnji sa mobilnim operaterima mreža 067 i 069 nagradio korisnike koji su poslali najveći broj poruka, čime su pokazali najveće interesovanje za informisanje preko ovog servisa.

176

6. Održavanje i nabavka

Uporedo sa poslovima vezanim za implementaciju funkcija sistema zapošljavanja u jedinstveni informacioni sistem, odvijale su se i aktivnosti na korektivnom i perfektivnom održavanju tehničke infrastrukture i postojećih programskih rješenja.

177

III SEKTOR ZA ZAPOŠLJAVANJE

1) PROGRAMI I MJERE ZAPOŠLJAVANJA

1. POSREDOVANJE I EVIDENCIJE U ZAPOŠLJAVANJU

1. Stručni tretman nezaposlenih lica

Radi povećanja ukupne zaposlenosti i unapredjenja kvaliteta ponude radne snage Zavod je sproveo planirane aktivnosti utvrdjene Programom zapošljavanja za 2007. godinu.

Informativni razgovori. Namijenjeni su svim novoprijavljenim licima. Ovim programima nezaposleni se upoznaju sa ulogom Zavoda za zapošljavanje, sa mjerama koje se sprovode u Zavodu, naročito sa mjerama aktivne politike zapošljavanja, sa kretanjima na tržištu rada i dobijaju informacije o pravima i obavezama nezaposlenih lica dok su na evidenciji. U 2007. godini informativnim razgovorima je bilo obuhvaćeno 10.252 lica. Planirano je da sva lica koja se prvi put prijave na evidenciju nezaposlenih Zavoda za zapošljavanje u kontinuitetu prodju ovaj program.

Intervjui i planovi zapošljavanja. Za svako nezaposleno lice savjetnici za zapošljavanje rade individualni plan zapošljavanja na osnovu strukturiranog intervjua. Plan zapošljavanja je dogovor nezaposlenog lica i njegovog savjetodavca o predvidjenim aktivnostima tog lica pri traženju zaposlenja i uključivanju u programe aktivne politike zapošljavanja. Plan zapošljavanja je opis strategije savjetodavnog rada, kojim se pomaže nezaposlenom licu da se uključi u rad. Cilj plana je jasno definisanje aktivnosti koje trebaju u odredjenom periodu da stvore mogućnosti za zaposlenje. Za svaku planiranu akrivnost se radi novi plan zapošljavanja. Plan zapošljavanja pomaže nezaposlenom licu da uz visokostručno i profesionalno usmjeravanje savjetnika brže dodje do posla. U posmatranom periodu uradjeno je 70.445 planova zapošljavanja za nezaposlena lica i realizovano 109.442.

Informativno – motivacioni seminari – radionice. To su programi namijenjeni svim nezaposlenim licima a imaju svrhu da informišu nezaposlene o svim značajnim obilježjima tržišta rada i zapošljavanja. Takodje, cilj im je da motivišu nezaposlene na aktivno traženje zaposlenja. Ovi seminari bitno utiču na jačanje samopouzdanja, što je važan preduslov za samostalno aktivno traženje posla. Na seminarima se uče i konkretne vještine, kao što su: pisanje

178

molbi, biografija, predstavljanje poslodavcu. Izvode se i specijalističke radionice za lica koja namjeravaju da se bave preduzetništvom. U periodu januar - decembar ovu vrstu programa prošlo je 2.917 nezaposlenih lica.

2. SARADNJA SA POSLODAVCIMA

Novi koncept rada Zavoda podrazumijeva aktivnu politiku zapošljavanja i aktivan odnos prema svim učesnicima u tom procesu, prije svega prema poslodavcima kao ključnim činiocima, kako za kreiranje, tako i za realizaciju i razvoj programa zapošljavanja.

Realizacijom projekata zapošljavanja Zavod je uspostavio socijalno partnerstvo sa poslodavcima i drugim institucijama i ono se dalje razvija i unapredjuje. Na taj način poslodavci u odredjenoj mjeri direktno utiču i na politiku tržišta rada, kvalitet ponude radne snage i njeno osposobljavanje za prave – tražene poslove, kao i na politiku zapošljavanja.

Jedan od oblika saradnje sa poslodavcima je i anketa, koja se sprovodi na nacionalnom, a od 2006. godine i na regionalnom nivou, na području biroa rada. Time se dolazi do saznanja o namjerama i planovima poslodavaca u pogledu obima i dinamike zapošljavanja, kao i strukturi njihovih potreba za radnom snagom. U periodu januar – decembar realizovane su planirane ankete. U aktivnosti anketiranja bio je uključen i Centar za ljudske resurse. Cilj je unapredjenje i pojednostavljenje postupka anketiranja, uz pomoć stranih eksperata i projekta CARDS III, da bi se ubuduće sprovodile višenamjenske ankete. Takodje, u biroima rada su pokrenute aktivnosti u cilju formiranja posebnih odjeljenja za rad sa poslodavcima, u kojima poslodavci na jednom mjestu mogu dobiti usluge Zavoda.

3. CENTRI ZA OBUKU

U okviru Sektora za zapošljavanje funkcionišu i vrše obuku tri centra za obuku, u biroima rada: Berane, Podgorica i Herceg Novi.

Obuka u centrima za obuku odvijala se prema planu i programu rada Zavoda za 2007. godinu.

Pregled obučenih lica po centrima za obuku dat je u sljedećem pregledu:

179

CENTRI ZA OBUKU

O B U K A UKUPNO PLANZA

2007.

REALI-ZACIJA

U %TRENERI NEZAPOSLENI

HERCEG NOVI 13 35 48 50 96%

PODGORICA - 536 536 480 111%

BERANE - 150 150 150 100%

UKUPNO 13 721 734 680 107,9%

Centar za obuku u Podgorici

Centar za obuku u Podgorici organizuje obuku nezaposlenih lica za informatička znanja u prostoru Biroa rada Podgorica, dok obuku za gradjevinarstvo realizuje u opremljenom prostoru Srednje gradjevinske škole „Marko Radović”.Planom za 2007. godinu predvidjena je obuka za 480 lica. Ovaj Centar je u navedenom periodu obučio najviše polaznika iz oblasti informatičkog opismenjavanja - 431 nezaposleno lice.U ovom Centru je počela aktivnost uključivanja većeg broja nezaposlenih lica u obuku za gradjevinska zanimanja, te je u toku 2007. godine obučeno 49 polaznika.Takodje, u 2007. godini je prvi put organizovana i realizovana obuka za zanimanje serviser računara, za 15 polaznika, za poznatog poslodavca.U toku 2007. godine u ovom centru je obučeno ukupno 536 nezaposlenih lica.

Centar za obuku Herceg Novi

U periodu januar – decembar u ovom Centru obučeno je ukupno 48 lica ili 96% od planiranog broja. Obuka je organizovana za tri zanimanja iz oblasti ugostiteljstva i turizma: kuvari, konobari i recepioneri, ukupno 35 polaznika.Kada je obuka instruktora u pitanju, obezbijedjena je grupa od 13 polaznika i obuka se organizovala u jednom dijelu u inostranstvu (Njemačka) i drugom dijelu uz instruktažu njemačkih stručnjaka u našoj zemlji, u ukupnom trajanju mjesec dana, nakon čega su instruktori dobili sertifikate od njemačke fondacije SALO.To je, inače, treća grupa instruktora iz turizma i ugostiteljstva koja se obučila preko centra za obuku iz Herceg Novog.Medjutim, u toku 2007. godine uočeno je drastično smanjenje zainteresovanosti lica sa evidencije Zavoda za obukom u oblasti ugostiteljstva i turizma, posebno iz primorskih gradova. Centar za obuku u Beranama

180

Centar za obuku Berane smješten je u Srednjoj stručnoj školi „Vukadin Vukadinović“. U ovom Centru obučeno je 150 polaznika iz više zanimanja i oblasti:- drvoprerade – za zanimanja: stolar i pomoćni stolar – 60 polaznika,- gradjevinarstva – za zanimanja: keramičar i gradjevinski stolar – 50 polaznika,- usluga – frizer i pomoćni frizer – 10 polaznika,- mašinstva – аutomehaničar – 10 polaznika,- zanatskih zanimanja – izrada nakita i suvenira – 20 polaznika.Centar za obuku Berane je organizovao i obuku u drugim biroima na sjeveru Crne Gore, iz oblasti drvoprerade kod poslodavaca kao i realizovao druge aktivnosti.Ovaj centar je uključen i u Projekat obuke Roma. U toku 2007. godine obučeno je ukupno 30 polaznika, medju kojima je i pet Romkinja.U programu obuke su učestvovala i tri lica sa invaliditetom, koja pokazuju veliku zainteresovanost i umijeće za zanimanja za koja se obučavaju.

4. PRIPREMA ZA ZAPOŠLJAVANJE

Aktivnosti Zavoda na planu obrazovanja i obuke sprovedene su u 2007. godini sa licima koja traže zaposlenje i radnicima za čijim je radom prestala potreba.Obuke su imale za cilj: smanjenje nezaposlenosti, povećanje zapošljivosti lica koja traže zaposlenje kroz unapredenje kvaliteta ponude, zadovoljenje aktuelnih potreba poslodavaca, kao i ublažavanje nesklada izmedju ponude i tražnje na tržištu rada.Obim i struktura učesnika obuke utvrdjeni su na osnovu:

1. iskazanih i sagledanih potreba poslodavaca;2. analize profesionalne strukture lica koja traže zaposlenje i njihovih

obrazovnih potreba;3. postojećih i očekivanih potreba tržišta rada za zapošljavanjem novih radnika;4. iskustava u realizaciji programa pripreme u prethodnoj godini;5. raspoloživih finansijskih sredstava.

U tom smislu, u 2007. godini je realizovano 594 programa obuke, za 4.931 polaznika, što je za 9,6% iznad planiranog broja polaznika. Realizovano je 168 programa stručnog osposobljavanja za poznatog poslodavca, u kojima je učestvovalo 667 lica. U 426 programa pripreme za tržište rada uključeno je 4.264 polaznika, od kojih su 1.244 obučavani za zanimanja, dok su 3.020 lica polaznici programa sticanja posebnih znanja.

181

Programi pripreme za zapošljavanje lica sa evidencije nezaposlenih organizovani su kroz slijedeće oblike obrazovne djelatnosti:

1. stručno osposobljavanje lica sa završenom osnovnom školom za poslove za koje je dovoljno niže stručno obrazovanje;

2. dokvalifikacija, odnosno inoviranje znanja u okviru istog zanimanja;3. prekvalifikacija, tj. obrazovanje i osposobljavanje za drugo zanimanje, istog,

ili višeg stepena stručne spreme;4. stvaranje uslova za zapošljavanje lica sa posebnim potrebama;5. finansiranje školarine za lica koja se pripremaju za deficitarna zanimanja.

Obuke su realizovane po programima koji obuhvataju sadržaje utvrdjene standardima znanja za odredjena zanimanja, uz kontinuirano praćenje od strane stručnih lica koja je angažovao Zavod. Za realizaciju programa obuke kojima se za zapošljavanje pripremalo 4.931 nezaposleno lice, opredijeljeno je 1.686.000 Eur.

4.1. Programi stručnog osposobljavanja za zanimanja

Programi obuke za zanimanja organizovani su u saradnji sa 145 izvodjača, za 1.911 nezaposlenih lica i lica za čijim je radom prestala potreba. U programe pripreme za potrebe zapošljavanja na osnovu konkretnih zahtjeva 66 poslodavaca uključeno je 667 lica, dok je za potrebe tržišta rada obučavano 1.244 lica. Polaznici obuke bila su pretežno (oko 70%) lica sa završenim III i IV stepenom stručne spreme, od 18 do 35 godina starosti. Programima stručnog osposobljavanja, dokvalifikacije i prekvalifikacije nezaposlena lica i lica za čijim je radom prestala potreba obučavala su se za rad u preradjivačkoj industriji, gradjevinarstvu, turizmu i ugostiteljstvu, uslužnim i ostalim djelatnostima.

4.2. Programi pripreme za poznatog poslodavca

Za rad u preradjivačkoj industriji osposobljena su 273 lica, od kojih: za zanimanja poljoprivrede, proizvodnje i prerade hrane 71 lice, 77 lica za drvopreradjivačka zanimanja i 125 za zanimanja metaloprerade i elektrotehnike. Obukom za rad u gradjevinarstvu pripremljeno je 131 lice.U programe stručnog osposobljavanja za rad u turizmu i ugostiteljstvu uključeno je 77 nezaposlenih lica. Obukom za rad u uslužnim djelatnostima obuhvaćeno je 22 lica, a u ostalim djelatnostima 164 lica.

182

4.3. Programi pripreme za tržište rada

Za rad u preradjivačkoj industriji osposobljenо је 135 lica, od kojih: za zanimanja poljoprivrede, proizvodnje i prerade hrane 25 lica, 36 lica za drvopreradjivačka zanimanja, 74 za zanimanja metaloprerade i elektrotehnike.Obukom za rad u gradjevinarstvu pripremljeno je 258 lica.U programe stručnog osposobljavanja za rad u turizmu i ugostiteljstvu uključeno je 486 nezaposlenih lica. Obukom za rad u uslužnim djelatnostima obučeno je 232 lica, a u ostalim djelatnostima 133 lica.Za realizaciju navedenih programa stručnog osposobljavanja za zanimanja, opredijeljena su sredstva u visini od 1.300.000 Eur ili oko 680 Eur po jednom polazniku.

4.4. Programi sticanja posebnih znanja

U programe obrazovanja za sticanje posebnih znanja u cilju podizanja kvaliteta radne snage u toku 2007. godine uključeno je 3.020 lica koja traže zaposlenje.Programima informatičkog opismenjavanja obuhvaćeno je 1.593 lica, pretežno IV stepena stručne spreme, administrativne grupe zanimanja. U programima su učestvovala i lica VI i VII stepena stručne spreme različitih zanimanja. Polaznici programa sticanja znanja iz stranih jezika bila su, takodje, lica IV i viših stepena stručne spreme, kojih je obučeno 884. Edukacija nezaposlenih lica pomorske struke, spasioca na plažama i turističkih vodiča organizovana je za 77 polaznika. Za 466 lica sa evidencije Zavoda organizovani su programi sticanja dodatnih znanja za vozače »C«, »D« i »E« kategorije.Za realizaciju programa sticanja posebnih znanja opredijeljena su sredstva u visini od 386.000 Еur.

U narednom pregledu dat је broj polaznika obuka za zanimanja i posebna znanja, realizovanih u 2007. godini, po vrstama programa i biroima rada, sa procentom ostvarenja plana:

Biro rada Zanimanja i posebna znanja Po

dgor

ica

Nik

šić

B. P

olje

Ber

ane

Bar

H. N

ovi

Plje

vlja

Uku

pno

I Za poznatog poslodavca 170 148 125 70 51 63 40 667II Za tržište rada 431 132 175 222 157 44 83 1.244Grupa zanimanja 601 280 300 292 208 107 123 1.911Poljoprivreda i prerada hr. 16 11 47 18 1 3 0 96Drvoprerada 10 24 5 61 13 0 0 113

183

Biro rada Zanimanja i posebna znanja Po

dgor

ica

Nik

šić

B. P

olje

Ber

ane

Bar

H. N

ovi

Plje

vlja

Uku

pno

Gradjevinarstvo 184 47 45 60 31 0 22 389Metaloprerada i elektroteh. 22 89 0 16 23 25 24 199Turizam i ugostitit 147 47 96 91 71 57 54 563Uslužne djelatnosti 91 38 25 40 39 6 15 254Ostalo 131 24 82 6 30 16 8 297Posebna znanja 1.279 278 320 423 167 329 224 3.020Kursevi informatike 736 164 160 126 121 146 140 1.593Kursevi stranih jezika 414 88 100 77 44 107 54 884Kursevi za vozače 110 25 60 220 0 21 30 466Obuka pomoraca, vodiča 16 1 0 0 1 55 0 73Obuka lica sa invaliditetom 3 0 0 0 1 0 0 4Ukupan broj polaznika 1.880 558 620 715 375 436 347 4.931Procenat ostvarenja plana 146,9 95,4 121 136,2 75,0 67 77 109,6

5. SEZONSKO ZAPOŠLJAVANJE

Ublažavanju posljedica otvorene nezaposlenosti doprinosi i sezonsko zapošljavanje, kao jedan od programa aktivne politike zapošljavanja, koga realizuje Zavod za zapošljavanje i kojim je obuhvaćeno 25% nezaposlenih lica sa evidencije Zavoda u 2007. godini.

Ovaj vid zapošljavanja se iz godine u godinu potvrdjuje sve većim zapošljavanjem nezaposlenih lica, ne samo u turizmu i ugostiteljstvu, već i u drugim djelatnostima: gradjevinarstvu, poljoprivredi, trgovini, zdravstvu i drugim.

Zavod svojim mjerama i aktivnostima nastoji da uposli što veći broj sezonskih radnika, kao i da kod poslodavaca izdejstvuje što povoljnije uslove za njihovo zapošljavanje: bolje plate, povezivanje radnog staža, smještajne uslove i ishranu, plaćene prevozne troškove i drugo.

Na evidenciji Zavoda za zapošljavanje Crne Gore u 2007. godini je bilo 3.316 lica zainteresovanih za sezonski rad u turizmu i ugostiteljstvu, što se može vidjeti u narednom pregledu:

184

Nezaposlena lica zainteresovana za sezonske poslove po biroima rada

Rb Biro rada

Zanimanje Bar

Ber

ane

Bije

lo P

olje

Nik

šić

Plje

vlja

Podg

oric

a

Her

ceg

Nov

i

Uku

pno

1. Lica bez zanimanja i stručne spreme (NK) 324 47 55 25 131 218 107 907

2. Čistačice 88 1 8 30 11 26 6 1703. Ugostitelji II stepen 195 103 118 115 30 265 79 9054. Ugostitelji III stepen 333 12 18 47 49 166 132 7575. Ugostitelji IV stepen 170 3 22 16 75 114 121 5216. Ugostitelji V stepen 6 - - - - 1 - 77. Ugostitelji VI stepen 11 - 2 - 2 2 27 448. Ugostitelji VII stepen - - - - 2 - 3 5

9. U k u p n o: 1.127 166 223 233 300 792 475 3.316

U cilju većeg legalnog zapošljavanja sezonske radne snage sa evidencije Zavoda za zapošljavanje Crne Gore, Zavod je donio Operativni plan za 2007. godinu za zapošljavanje 8.000 nezaposlenih lica.

Svaki Biro rada i kancelarije Zavoda sa područja Republike, preuzeli su obavezu da realizuju srazmjeran dio plana sezonskog zapošljavanja za 2007. godinu.

Ostvarenje Plana sezonskog zapošljavanja za 2007. godinu stalno je praćeno i nadzirano od strane Radne i Operativne grupe Zavoda i lica zaduženih na poslovima sezonskog zapošljavanja po biroima i kancelarijama Zavoda.

Shodno Operativnom planu Zavoda za 2007. godinu, biroi rada preduzimali su brojne i opsežne aktivnosti za pripremu sezonskog zapošljavanja, kako bi ostvarili planirani broj zapošljavanja na sezonskim poslovima, i to:

- po svim biroima rada odredjena su lica koja će se neposredno baviti zapošljavanjem sezonske radne snage;

- sačinjen je pregled nezaposlenih lica;- iz spiskova korisnika novčane naknade izdvojena su lica ugostiteljsko-

turističke struke kao prioritetna za sezonsko zapošljavanje;- objavljen je poziv u dnevnim listovima nezaposlenim licima

ugostiteljsko-turističke struke da obavezno konkurišu na objavljena slobodna radna mjesta;

- u toku sezone traženi su spiskovi od poslodavaca za lica koja su konkurisala na raspisani oglas;

- odžani su radno operativni sastanci sa predstavnicima privrede;

185

- održani su sastanci sa predstavnicima Republičke inspekcije rada u vezi primjene Vladinih uredbi (Uredbe o poreskim olakšicama za novozaposlene radnike i Uredbe o angažovanju nerezidentnih fizičkih lica) na kojima je postignut dogovor o medjusobnoj saradnji i dostavljanju potrebnih podataka vezano za zapošljavanje i radno angažovanje sezonske radne snage;

- uradjene su publikacije "Ponuda radne snage za potrebe turizma i ugostiteljstva u 2007. godini", "Pregled zainteresovanih lica ugostiteljskoturističke struke za sezonski rad" i "Pregled obučenih lica kod renomiranih poslodavaca za ugostiteljska zanimanja", kao i druge publikacije;

- svakodnevno su održavani kontakti biroa rada iz unutrašnjosti sa centrima za sezonsko zapošljavanje iz Budve i Herceg Novog;

- dnevno su praćeni novoizašli oglasi za sezonsko zapošljavanje i njihova realizacija sa stanovišta potreba i mogućnosti Zavoda za njihovo pupunjavanje;

- praktikovani su stalni kontakti Operativne grupe Zavoda sa biroima iz unutrašnjosti i sa poslodavcima sa primorja.

U cilju rješavanja problema na sezonskom zapošljavanju, Zavod za zapošljavanje je pokrenuo brojne inicijative sa državnim institucijama, poslodavcima, inspekcijskim službama, organima lokalne uprave kao socijalnim partnerima radi donošenja potrebne regulative za veće legalno zapošljavanje radne snage i adekvatnog zapošljavanja sezonskih radnika i njihovog uključivanja u privredne tokove, shodno njenim potrebama i sve većem značaju.

U toku 2007. godine Zavod za zapošljavanje je oglasio 25.757 sezonskih radnih mjesta, što je za 31,3% više u odnosu na prethodnu godinu. Za potrebe turizma i ugostiteljstva traženo je 8.905 radndika, ili 34,5%, za potrebe trgovine 7.951 ili 30,8%, poljoprivrede 400 ili 1,5%, gradjevinarstva 2.082 ili 11,9% i za ostale djelatnosti 5.418 radnika ili 21% od oglašenih potreba, što se može vidjeti u sljedećem pregledu.

186

Pregled prijavljenih slobodnih sezonskih radnih mjesta u 2007. godini po biroima rada i djelatnostima

Biro rada

Tur

izam

i ug

ostit

eljs

tvo

Poljo

priv

reda

Gra

djev

inar

stvo

Trg

ovin

a

Ost

ale

djel

atno

sti

Uku

pno

Bar 6.042 2 328 1.664 356 8.392Berane 66 4 56 186 384 696Bijelo Polje 48 57 74 347 417 943Nikšić 215 132 225 869 722 2.163Pljevlja 195 3 47 167 743 1.155Podgorica 743 202 2.006 3.236 1.675 7.862Herceg Novi 1.596 347 1.482 1.121 4.546U k u p n o: 8.905 400 3.083 7.951 5.418 25.757

Najviše oglašenih slobodnih radnih mjesta za sezonsko zapošljavanje odnosilo se na primorske opštine, ukupno 12.938 ili 50,2%. Najtraženija su ugostiteljsko-turistička zanimanja: konobar i šanker - oko 3.000 sezonskih radnika, kuvar - 1.500, pomoćni ugostiteljski radnik - 3.400, sobarica – 997, a u manjem obimu i druga zanimanja: servirke, poslastičari, pekari, portiri, vešerke, baštovani, radnici na plaži, spasioci, zatim trgovci (oko 7.000), gradjevinski radnici (oko 3.000) i ostale djelatnosti (oko 5.000 sezonskih radnika).Na vrijeme započete, dobro pripremljene i realizovane brojne aktivnosti sa nivoa Zavoda i biroa rada u cilju realizacije Plana sezonskog zapošljavanja omogućile su zapošljavanje 9.238 sezonskih radnika, ili ostvarenje Plana u nivou od 116%.

Ostvarenje Plana sezonskog zapošljavanja po biroima rada prikazano je sljedećim pregledom:

Rb Biro rada Planirano za 2007. Ostvareno Procenat

ostvarenja1. Bar 1.700 1.952 114,82. Berane 510 588 115,23. Bijelo Polje 640 668 104,34. Nikšić 900 980 108,85. Pljevlja 400 437 109,26. Podgorica 2.450 2.837 115,77. Herceg Novi 1.400 1.821 130,08. U k u p n o: 8.000 9.283 116,0%

187

Ostvarenje zapošljavanja sezonskih radnika u broju od 9.283 lica omogućeno je većim zalaganjem od strane svih učesnika na sprovodjenju mjera i aktivnosti predvidjenih Planom sezonskog zapošljavanja za 2007. godinu.

Broj angažovanih sezonskih radnika predstavlja oko 25% od ukupnog broja lica sa evidencije Zavoda. S obzirom na neadekvatnu kvalifikacionu strukturu radne snage na evidenciji, višegodišnju neangažovanost, slabu mobilnost, niske zarade, kao i otežane uslove sezonskog rada, može se konstatovati da je ova mjera aktivne politike zapošljavanja dala veoma dobre rezultate u 2007. godini i pored činjenice da je u tom periodu angažovano preko 39.000 nerezidenata.

U 2007. godini je bilo povećano interesovanje nezaposlenih lica iz središnjeg i sjevernog dijela Crne Gore za sezonskim zapošljavanjem, naročito u turizmu i ugostiteljstvu. Saradnja Zavoda sa Republičkom inspekcijom rada i drugim nadležnim organima na poslovima sezonskog zapošljavanja bila je bolja nego prethodnih godina. Zapošljavanje sezonske radne snage je svakodnevno praćeno iz Zavoda, po svim opštinama su sumirani rezultati i jednom sedmično dostavljani Centralnoj službi Zavoda, što se pokazalo veoma dobrim.Na evidenciji Zavoda nema dovoljno radne snage ni po broju ni po kvalitetu za potrebe privrede. Naročito su deficitarni zanatski kadrovi u turizmu i ugostiteljstvu, gradjevinarstvu, poljoprivredi, ali i u drugim djelatnostima, što se pokušava prevazići raznim oblicima obuke i prekvalifikacije koje sprovodi Zavod.

Poseban pozitivan efekat na sezonskom zapošljavanju u 2007. godini dale su preduzete mjere od strane Zavoda i to:

- bolja evidencija i praćenje nezaposlenih lica po svim biroima;- povećan broj oglašavanja slobodnih radnih mjesta;- organizovanje berze rada na sajmu turizma u Budvi;- organizovanje sastanaka po biroima rada od strane Operativne grupe

Zavoda vezano za sezonsko zapošljavanje;- uvodjenje rada subotom u toku turističke sezone u primorskim opštinama;- aktivnosti Zavoda oko sezonskog zapošljavanja u 2007. godini medijski

su adekvatno prezentirane putem pisanih natpisa u dnevnoj štampi kojih je bilo 19, 15 radio emisija i četiri TV emisije.

188

6. ZAPOŠLJAVANJE PRIPRAVNIKA

Podsticanje zapošljavanja pripravnika je jedna od mjera aktivne politike zapošljavanja koju sprovodi Zavod, kroz učešće u finansiranju njihovog stručnog osposobljavanja za samostalan rad. Ova aktivnost Zavoda se realizuje u skladu sa Programom Vlade zapošljavanja pripravnika sa visokom stručnom spremom i Pravilnikom o pripremi za zapošljavanje.Realizacijom programa Vlade zapošljavaju se pripravnici sa visokom stručnom spremom, dok je navedenim Pravilnikom definisano zapošljavanje pripravnika sa visokom stručnom spremom koji su školovanje završili sa prosječnom ocjenom većom od 8,50 i pripravnika sa višom i sa srednjom stručnom spremom. Obaveza Zavoda je finansiranje 80% bruto iznosa (plata i topli obrok) sredstava predvidjenih Opštim kolektivnim ugovorom (pripravnici po Programu Vlade), odnosno najnižeg koeficijenta za odgovarajući stepen stručne spreme (pripravnici sa višom i srednjom stručnom spremom). Kada je riječ o pripravnicima sa visokom prosječnom ocjenom Zavod finansira bruto naknadu (plata i topli obrok) u cjelokupnom iznosu.

U periodu januar – decembar uz posredovanje Zavoda zaposleno je 1.865 pripravnika, pri čemu je Zavod učestvovao u finansiranju plata za 1.182, i to:

- Po Programu Vlade – 679 pripravnika, - Po Pravilniku – 214 pripravnika sa višom stručnom spremom,- Po Pravilniku – 253 pripravnika sa srednjom stručnom spremom,- Po Pravilniku – 36 pripravika sa visokom prosječnom ocjenom.

Pripravnici su se najviše zapošljavali u oblasti državne uprave, obrazovanja, zdravstva i sudstva - 674 i u privrednim društvima - 367. Zanimanja sa visokom stručnom spremom koja su se najviše tražila u prethodnom periodu su: diplomirani pravnici, diplomirani ekonomisti, diplomirani inžinjeri elektrotehnike, doktori medicine, profesori književnosti i stranih jezika. Sa višom školskom spremom najviše su se zapošljavali inžinjeri računarstva, nastavnici predškolskog obrazovanja, a u srednjoj stručnoj spremi: medicinske sestre, maturanti gimnazije i ekonomski tehničari.

189

7. ZAPOŠLJAVANJE NEREZIDENTNIH FIZIČKIH LICA

Postupajući u skladu sa Uredbom o radnom angažovanju nerezidentnih fizičkih lica, Zavod je u 2007. godini izdao odobrenja za radno angažovanje 39.247 nerezidentnih fizičkih lica (85.121 je broj lica koja se više puta angažuju) na osnovu 10.588 prethodno podnijetih zahtjeva od strane poslodavaca. Evidentno je da poslodavci angažuju nerezidente na kraći vremenski period, do 30 dana, zbog mogućnosti napuštanja posla od strane angažovanih lica. Nakon isteka predvidjenog roka ugovorom o radnom angažovanju poslodavci podnose novi zahtjev za nastavak rada lica koja su već bila radno angažovana, tako da je stvarni broj poslodavaca i angažovanih lica znatno manji. Nerezidentna lica su angažovana ukupno 1.415.753 dana. Za ovaj period je uplaćena administrativna taksa u iznosu od 3.426.218,75 Eur.

Najveći broj nerezidentnih lica angažovan je u opštinama: Podgorica – 13.648, Budva – 10.463, Herceg Novi – 3.620, Kotor – 2.357, Tivat – 1.871, Ulcinj – 1.121, dok u Andrijevici, Šavniku, Plužinama i Plavu nije bilo angažovanih nerezidentnih fizičkih lica.

Starosna struktura radno angažovanih nerezidentnih lica je od 20 do 60 godina.

Djelatnosti u kojima je angažovan najveći broj nerezidentnih lica su: ugostiteljstvo i turizam – 9.395 ili 23,94%, gradjevinarstvo i zanatstvo – 12.041 ili 30,68%, poljoprivreda – 4.370 ili 11,13%, preradjivačka industrija 3.320 ili 8,45%, trgovina – 4.718 ili 12,03% i ostale grane – 5.403 ili 13,77%.

Najveći broj nerezidentnih fizičkih lica je angažovan iz: Srbije 18.009, Bosne i Hercegovine – 9.984, Makedonije – 7.766, Kosova – 1.273, Republike Srpske – 853, Hrvatske – 342, Rumunije – 150, Rusije 144, Kine 36 i ostalih zemalja – 690 lica.

8. ZAPOŠLJAVANJE LICA SA INVALIDITETOM I DRUGIH TEŽE ZAPOŠLJIVIH LICA

Poslednjih 5-6 godina na tržištu rada je prisutan trend smanjenja broja nezaposlenih. Uporedo sa ovom pojavom mijenja se i struktura nezaposlenih, medju kojima je sve više lica sa preprekama u zapošljavanju, kao što su: lica sa invaliditetom, dugotrajno nezaposlena lica, zavisnici od alkohola i droge, lica sa hroničnim bolestima, psiho fizičkim problemima, samohrane majke, pripadnici etničkih grupa, tehno ekonomski viškovi i drugi.

190

U periodu od 5. do 10. i 19. do 24. marta u Podgorici, Budvi i Bijelom Polju realizovani su programi osposobljavanja kadrova za rad sa teže zapošljivim kategorijama, u kojima je učestvovalo 129 lica. U ovom programu su učestvovali stručni radnici Zavoda - savjetnici za evidenciju i posredovanje i savjetnici za: rad sa poslodavcima, kredite, pravne poslove, sezonsko zapošljavanje, pripremu, profesionalnu orijentaciju, kao i predstavnici Centra za socijalni rad i privatne agencije za zapošljavanje. Realizacijom ovih programa stiču se osnovna znanja iz područja rada sa ranjivim grupama: kako prepoznati ciljne grupe, upoznavanje procesa rehabilitacije, saradnja sa multidisciplinarnim timom, operativno izvodjenje rehabilitacije i drugih programa.

Takodje, ove aktivnosti su kontinuirane i Zavod ih ostvaruje u saradnji sa Zavodom »Papilot« iz Slovenije.

Početkom godine na evidenciji Zavoda nalazilo se 2.762 lica sa invaliditetom (invalidi rada II i III kategorije invalidnosti – 2.191 i kategorisana omladina - 571), a na dan 31.12.2007. godine 2.696 lica (2.127 invalida rada i 569 kategorisane omladine), što iznosi 8,65% od ukupnog broja nezaposlenih i 29,9% od ukupnog broja teže zapošljivih lica (9.000 lica identifikovanih u postupku trijaže ili 28,8% od ukupnog broja nezaposlenih).

Zavod je u 2007. godini preduzimao niz aktivnosti u cilju bržeg zapošljavanja invalida i drugih teže zapošljivih lica:

1. Stručnu obradu – trijažu, tj. svrstavanje prijavljenih osoba prema stepenu zapošljivosti, odnosno vrsti potrebnog tretmana, s ciljem da im se omogući diferencirano i kvalitetno pružanje usluga, u skladu sa novom tehnologijom rada. Postupak trijaže sprovode stručnjaci iz Zavoda: savjetnik za zapošljavanje, savjetnik za profesionalnu orijentaciju, savjetnik za pripremu i druga lica, po potrebi.

2. Objavljen je konkurs za dodjelu kredita radi stimulisanja zapošljavanja i preduzetništva za lica sa invaliditetom, pod povoljnijim uslovima, kako u pogledu visine sredstava tako i roka povraćaja sredstava. Konkurs je raspisan na neodredjeno vrijeme.Pravo učešća na konkursu imaju lica sa invaliditetom (kategorisana omladina, invalidi rada i drugi invalidi sa evidencije Zavoda), fizička lica, preduzetnici i pravna lica, sa statusom malog privrednog društva, koji treba da zaposle lica sa invaliditetom.Kredit se odobrava za najviše pet radnih mjesta, u iznosu od 3.500 Eur po novozaposlenom licu sa invaliditetom, sa rokom vraćanja sredstava od pet godina u polugodišnjim anuitetima. Kamatna stopa iznosi 3% na godišnjem nivoa, a grejs period traje godinu dana.

191

Odobreno je šest kredita za zapošljavanje sedam lica sa invaliditetom, u iznosu od 23.635 Eur, što predstavlja 1,14% od ukupno odobrenih kredita u 2007. godini.

3. Javnim pozivima za realizaciju stručnog osposobljavanja lica sa invaliditetom, Zavod nastoji da animira poslodavce sa teritorije Crne Gore da zapošljavaju ova lica.U navedenom periodu realizovani su sljedeći programi pripreme za zapošljavanje:Program stručnog osposobljavanja za zanimanja: knjigovezac, izradjivač suvenira, lončar-grnčar, kuvar jednostavnih jela, gradjevinski keramičar, frizer, krojač, pekar i drugi, kojima je obuhvaćeno 33 lica kategorisane omladine, tri invalida rada i 107 teže zapošljivih lica (gluvoća, slabovidost i dr.), kod kojih nije utvrdjena kategorija invalidnosti;Program sticanja posebnih znanja: informatičko opismenjavanje i znanje iz stranih jezika i dr. obuhvaćeno je dvoje lica kategorisana omladina, pet invalida rada i 218 ostalih teže zapošljivih lica.

4. Organizovanjem javnog rada. U saradnji sa drugim socijalnim partnerima realizuje se u kontinuitetu javni rad "Sunčana radionica". U ovom javnom radu, koji se u 2007. godini realizovao u Podgorici, Baru, Pljevljima, Herceg Novom, Nikšiću i Baru, na izradi novogodišnjih čestitki i suvenira angažovano je 50 lica sa invaliditetom i drugih teže zapošljivih kategorija. Na ovaj način, učesnici rada razvijaju spretnost, radne i socijalne vještine, kao i vještine komunikacije. U lokalnim javnim radovima (pošumljavanje, čišćenje korita rijeka, održavanje putnog pojasa i dr.) učestvovala su četiri lica - kategorisana omladina, tri invalida rada i 54 ostalih teže zapošljivih lica.U državnim javnim radovima »Njega starih lica« i »Održavanje putnog pojasa« učestvоvao je jedan invalid rada i 23 teže zapošljivih lica.

5. Sufinansiranje prostora i opreme za zapošljavanje četiri lica sa invaliditetom, u iznosu od 10.000 Eur.

Pored ovih, Zavod је nudiо i druge pogodnosti poslodavcima u cilju zapošljavanja ovih lica, kao što su: stručna pomoć u izboru odgovarajućeg lica sa invaliditetom, sufinansiranje zarade za vrijeme pripravničkog staža, sufinansiranje doprinosa za socijalno osiguranje za vrijeme od dvije godine, a za svaku narednu četvrtinu tih doprinosa i dr.

Predstavnici Zavoda su prisustvovali okruglim stolovima i seminarima u zemlji i inostranstvu, koji su održani na temu zapošljavanja lica sa invaliditetom i drugih teže zapošljivih lica.

192

Tehno – ekonomski viškovi i stečajci

Početkom 2007. godine na evidenciji Zavoda nalazilo se 5.100 radnika, koji su, u poslednjih nekoliko godina, ostali bez posla, kao tehno–ekonomski višak i 5.914 stečajaca, lica kojima je prestao radni odnos, zbog uvodjenja stečaja ili likvidacije preduzeća.

Jedna od najefikasnijih mjera u rješavanju njihovog radno – pravnog statusa je dodjela kredita, kojim se stimulišu odredjeni preduzetnički programi.Тehno–ekonomskim viškovima je tokom 2007. godine dodijeljeno 14 kredita, za zapošljavanje 23 lica, u iznosu od 69.135 Eur, a stečajcima dva kredita, za zapošljavanje šest radnika, u uznosu od 18.403 Eur.

Stručnim osposobljavanjem za odredjena zanimanjа obuhvaćeno je 40 tehno-ekonomskih viškova i 26 stečajaca, a za specijalna znanja 57 tehno-ekonomskih viškova i 41stečajac.

U državnim i lokalnim javnim radovima angažovana su četiri stečajca.

Na dan 31.12.2007. godine na evidenciji Zavoda se nalazilо 4.765 lica sa statusom tehno-ekonomskog viška i 3.903 lica kojima je prestao radni odnos zbog uvodjenja stečaja ili likvidacije preduzeća, što predstavlja 27,81% od ukupnog broja nezaposlenih. Veliki broj je u toku godine ostvario pravo na penziju (starosna ili invalidska) ili se zaposlio.

9. JAVNI RADOVI

Jedan od uspješnih programa aktivne politike zapošljavanja kojim se ublažavaju posljedice otvorene nezaposlenosti su i javni radovi. Javni radovi su lokalni i državni programi zapošljavanja koji se organizuju zbog sprovodjenja programa socijalne zaštite, obrazovnih, kulturnih, komunalnih, ekoloških programa, koji se temelje na društveno korisnom, neprofitnom radu. Programi javnih radova podstiču otvaranje novih radnih mjesta i podizanje radnih potencijala, nivoa znanja i vještina nezaposlenih lica, a istovremeno pomažu razvoj lokalnih samouprava. Dosadašnje iskustvo u izvodjenju javnih radova potvrdjuje uspješnost ovih programa.

193

Planom rada za 2007. godinu predvidjena je realizacija 40 javnih radova u okviru kojih je planirano zapošljavanje 430 lica sa evidencije Zavoda.

Zavod za zapošljavanje je u saradnji sa ministarstvima, opštinama, javnim institucijama, medjunarodnim organizacijama i nevladinim sektorom u toku 2007. godine realizovao ukupno 56 javnih radova u kojima su angažovana 993 nezaposlena lica. Realizovana su tri državna javna rada: Projekti ''Njega starih'', ''Neka bude čisto'' i ''Romi vidljivi na tržištu rada'', za 393 lica sa evidencije, kao i 53 lokalna javna rada u kojima je angažovano 600 lica.

Radovi su se izvodili u trajanju od dva do pet mjeseci, a odnosili su se na borbu protiv bolesti zavisnosti, podsticanje razvoja ruralnog i primorskog turizma, izradu nacionalnih suvenira, uredjenje nacionalnih i gradskih parkova, korita i obala rijeka, uslužni servis zanatskih radova i dr.

9.1. Državni javni radovi

"Neka bude čisto"

U cilju adekvatne pripreme za turističku sezonu 2007. godine, Ministarstvo turizma Crne Gore je, kao i prethodne godine, u saradnji sa Zavodom za zapošljavanje i drugim partnerima pokrenulo i realizovalo akciju "Neka bude čisto", koja je imala za cilj uklanjanje otpada, čišćenje, košenje i održavanje magistralnih i regionalnih puteva u dužini preko 1.200 km u svim opštinama u Crnoj Gori. U projektu su angažovana 152 nezaposlena lica, koji su zaposleni u javnim komunalnim preduzećima i koji su ostvarili sva prava iz radnog odnosa.Realizacija projekta počela je u primorskim opštinama u martu, a u sjevernim u aprilu 2007. godine i trajala je do kraja septembra.Partneri u projektu bili su: Ministarstvo turizma i zaštite životne sredine, Ministarstvo pomorstva i saobraćaja, Javno preduzeće "Morsko dobro", AD "Crnagoraput" iz Podgorice, javna komunalna preduzeća i sve opštine.Akcija "Neka bude čisto" je zahvaljujući značajnim vizuelnim efektima i njenom doprinosu i unapredjenju imidža Crne Gore kao ekološke države dvaput dobijala nagradu "Wild Beauty Award" za podizanje kvaliteta turističkog proizvoda u Crnoj Gori.Ove godine je realizovan pilot projekat ''Eko patrola u 30 osnovnih škola'' u svim opštinama u Crnoj Goru. Projekat se odnosio na edukaciju školske omladine vezane za ekologiju, prepoznavanje ekoloških problema u njihovim opštinama i načinu rješavanja istih. Finansiranje ovog Projekta podržalo je njemačko društvo za razvoj GTZ.

194

"Njega starih lica"

Program ''Njega starih lica u Crnoj Gori'' realizuje se u formi državnog programa zapošljavanja od maja 2005. u sedam opština u Crnoj Gori, i to u: Baru, Herceg Novom, Podgorici, Nikšiću, Bijelom Polju, Pljevljima i Beranama, a od maja 2006. godine u opštinama: Kotor, Tivat, Budva, Ulcinj, Cetinje, Danilovgrad i Rožaje. U ovom Programu 166 nezaposlenih lica (gerontodomaćica) je angažovano u pružanju pomoći za 1.098 starih lica. Riječ je o modelu kućne pomoći starim licima, koja se prvenstveno ogleda u fizičkom zbrinjavanju i socijalno–psihološkoj podršci starim licima, a sve u cilju podizanja kvaliteta života u starosti. Korisnici Projekta su stara lica u stanju socijalne potrebe, lošeg zdravstvenog ili materijalnog stanja, sa teškoćama u održavanju domaćinstva. Usluge koje se pružaju starim licima su: neki od vidova pomoći u kući, pomoć pri odlasku kod ljekara, razgovor ili kupovina, pomoć pri ličnoj higijeni, šetnji, rekreaciji ili druge vrste pomoći. U skoro svim opštinama odredjenom broju starih lica u stanju socijalne potrebe je dodjeljivana novčana pomoć od strane centara za socijalni rad i opština, kao i pomoć u namirnicama, higijenskim paketima i opremi za kuću, koje su obezbijedila pojedina preduzeća. Partneri u Projektu su: Zavod za zapošljavanje Crne Gore, Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja, Fond PIO, Savez penzionera Crne Gore i Crveni krst Crne Gore.Partneri na lokalnom nivou su biroi rada, domovi zdravlja, centri za socijalni rad, opštine i nevladine organizacije.

''Romi vidljivi na tržištu rada''

Na osnovu Programa Vlade za otvaranje novih radnih mjesta u 2007. godini i Programa Zavoda za zapošljavanje Crne Gore za 2007. godinu, Zavod je u saradnji sa Fondacijom za stipendiranje Roma i Centrom za stručno obrazovanje zaključio sporazum o realizaciji i finansiranju državnog javnog rada »Druga šansa«.

Predmet javnog rada je funkcionalno opismenjavanje i stručno osposobljavanje 75 Roma i Egipćana sa evidencije Zavoda u 2007. godini.

Javni rad se odnosi na:

- Učešće u identifikaciji učesnika projekta medju romskom zajednicom koji spadaju u ciljnu grupu,

195

- Učešće u organizaciji i realizaciji periodičnih seminara i evaluacije projekta,- Osposobljavanje lica uključenih u javni rad,- Redovni monitoring procesa nastave i stručnog osposobljavanja.

Realizacija Projekta je počela 1.3.2007. godine, za 12 lica asistenata romske populacije sa završenim III i IV stepenom školske spreme i trajala šest mjeseci za 11 lica, a 10 mjeseci za jedno lice.

Partneri u Projektu su: Zavod za zapošljavanje Crne Gore, Fondacija za stipendiranje Roma i Centar za stručno obrazovanje.

Za realizaciju ovog javnog rada Zavod je opredijelio novčana sredstva u iznosu od 25.419,72 Eur, za bruto zarade radnika i za troškove toplog obroka i prevoza istih, shodno “Uredbi o poreskim olakšicama za zapošljavanje odredjenih kategorija nezaposlenih lica” (“Sl. list RCG”, br. 21/07) od 13.4.2007. godine (neto plata po radniku iznosi 220 Eur, a troškovi toplog obroka i prevoza iznose 50 Eur mjesečno).

9.2. Lokalni javni radovi

Za realizaciju lokalnih javnih radova Zavod je učestvovao u finansiranju u iznosu od 636.350,26 Eur, pri čemu je zaposleno 600 lica. Pregled broja učesnika u lokalnim javnim radovima u 2007. godini dat je u sljedećem pregledu:

Biro rada Lokalni javni radoviBroj radova Broj učesnika

Podgorica 16 245Nikšić 9 62Bijelo Polje 8 139Berane 4 44Bar 3 30Herceg Novi 7 39Pljevlja 6 41Ukupno: 53 600

10. PROFESIONALNA ORIJENTACIJA

196

U toku 2007. godine aktivnosti profesionalne orijentacije su integrisane na pravi način u tehnologiju rada Zavoda. Tome je u velikoj mjeri doprinijelo korišćenje Nalaza psihologa, koji je postao sastavni dio aplikacije ENL.

Najznačajnije novine u 2007. godini u oblasti profesionalne orijentacije bile su:

- početak rada CIPS-a u Podgorici i pripreme za otvaranje još dva centra;- razvoj novih programa za rad sa teško zapošljivim licima, pogotovu sa

pripadnicima RAE populacije, i- priprema doktrine za rad sa teško zapošljivim licima.

PROFESIONALNO INFORMISANJE

CIPS u Podgorici je u toku 2007. godine započeo nekoliko novih aktivnosti, kao što su: intenzivna saradnja sa školama na profesionalnom informisanju i savjetovanju, pokretanje veb-stranice, seminari (radionice) za učenike.

Štampan je i distribuiran svim učenicima srednjih škola i relevantnim institucijama informator za buduće studente u tiražu od 6000 primjeraka.

U cilju popularisanja aktivnosti iz profesionalne orijentacije i podsticanja učenika osnovnih škola na blagovremeno razmišljanje o izboru zanimanja, sprovedena su dva konkursa:

Na konkurs za najbolji pismeni rad iz maternjeg jezika sa temom vezanom za budući poziv su prispjela 233 pismena rada iz 28 osnovnih škola.

Uporedo je sproveden i konkurs za najbolji likovni rad na istu temu, na koji je pristiglo 177 likovnih radova iz 26 osnovnih škola.

Održano je 11 predavanja na temu izbora budućeg zanimanja, kojima je prisustvovalo oko 560 učenika i nastavnika VIII razreda. Predavanja su od strane nastavnog osoblja škola ocijenjena kao korisna i stimulativna za učenike.Pored toga, u cilju što boljeg informisanja i što kvalitetnijeg povezivanja obrazovnih institucija i biroa, kako bi se ponuda radne snage u kvalifikacionom i stručnom smislu prilagodila tražnji na tržištu rada, savjetnici za profesionalnu orijentaciju organizovali su sastanke sa predstavnicima osnovnih i srednjih škola.

197

Na sastancima je prezentovana trenutna situacija u srednjim školama po pojedinim područjima rada i napravljena je paralela sa stanjem na evidenciji biroa rada.

Saradnja sa javnim medijima ostvarena je kroz: učešće u TV emisijama koje Zavod redovno priprema, kontakt emisije o pojedinim temama interesantnim za javnost, obavještavanje o aktuelnim dešavanjima putem saopštenja na radiju i u dnevnim novinama i pisanje članaka o temama iz profesionalne orijentacije u stručnim novinama. Svi savjetnici za profesionalnu orijentaciju koriste javne medije kao sredstvo profesionalnog informisanja u svakodnevnom radu.

Informisanje nezaposlenih lica takođe se odvijalo grupno i individualno. Grupno, kroz izvođenje informativno-motivacionaih seminara i prilikom testiranja za uključivanje u razne oblike pripreme, a individualno informisanje se najčešće odvijalo tokom samog procesa selekcije, kroz intervju.

Uspostavljen je partenerski odnos sa volonterskim centrom ZID i Zavod je bio aktivni učesnik na konferencijama i seminarima koje je organizovala ova organizacija u cilju promovisanja volonterskog rada. U 2007. godini dogovoreno je nekoliko značajnih projekata u ovoj oblasti.

PROFESIONALNO SAVJETOVANJE

U navedenom periodu savjetodavnu pomoć pri izboru zanimanja zatražilo je 112 učenika osnovne škole i 22 srednjoškolca.

Savjetovanje nezaposlenih najčešće se odvijalo kroz informaciono-motivacione seminare za nezaposlene, postupak selekcije, kao i kroz upućivanje na stručni tretman od strane savjetnika za evidenciju i posredovanje. U navedenom periodu individualnim tretmanom obuhvaćeno je 105 lica.

U februaru je održano dvonedeljno osposobljavanje za kvalitetan rad sa teže zapošljivim licima, za 30 zaposlenih u Zavodu.

PROFESIONALNA SELEKCIJA

Kao i prethodnih godina, u 2007. godini najobimnije aktivnosti bile su u oblasti profesionalne selekcije, bilo da je riječ o selekciji za tržište rada ili o selekciji za poznatog poslodavca. Selekcijom su ukupno obuhvaćena 1.084 lica. Selekcija je obavljena za sljedeća zanimanja: kuvar, konobar, PVC monter, medicinska sestra, brodomonter, zavarivač, stolar, turistički vodič, brodoskelar, frizer,

198

kozmetičar, trgovac, poslovi obezbjeđenja, mesar, vozač, monter rashladnih uređaja, bravar, vodoinstalater, krojač, zatim za različite profile građevinskih zanimanja, kao i za obuke za informatiku i engleski.

OSTALE AKTIVNOSTI

Koncept rada u posredovanju podrazumijeva, osim individualnog i rad sa malim grupama, tj. održavanje informacijsko-motivacijskih seminara za nezaposlene. U tom cilju održano je 307 informaciono-motivacionih seminara u svim biroima rada i kancelarijama u Crnoj Gori, na kojima je prisustvovalo 2.917 nezaposlenih lica.

U 2007. godini započeto je sa novim tipom seminara - seminarima za buduće preduzetnike. Ciljnu grupu u edukaciji predstavljaju lica kojima su zainteresovana za pokretanje sopstvenog biznisa. Prethodno je, od januara do juna, izvršena obuka savjetnika za kredite za realizaciju seminara sa nezaposlenima. Obuka je rađena u svih biroima rada, kroz trodnevnu edukaciju.Nakon edukacije zaposlenih u Zavodu, nastavljeno je sa obukama nezaposlenih lica. Korišćenje kreditnih sredstava je uslovljeno pohađanjem predviđenih seminara.

Izvedeno je istraživanje o motivaciji nezaposlenih za uključivanje u programe aktivne politike zapošljavanja. Istraživanje je sprovedeno radi izrade diplomskog rada stipendistkinje Zavoda. U istraživanju su učestvovali svi biroi rada, a obuhvaćeno je ukupno 240 ispitanika.

R.A.E. POPULACIJA

Prvi efekti programa „Druga šansa“ su da je desetak lica romske nacionalnosti u Podgorici i Nikšiću upisano u crnogorsko državljanstvo, dok su 17 lica iz romske populacije dobili lične karte i prijavljeni na evidenciju nezaposlenih Zavoda za zapošljavanje. Ukupno14 lica romske i egipatske nacionalnosti, koji su od ranije posjedovali ličnu kartu, takodje su registrovani na evidenciju Zavoda.Umjesto prvobitno planiranih 75 selektovano je ukupno 90 polaznika starosti od 15 do 30 godina, od čega žene čine oko 40%. Polaznici su uglavnom nepismeni ili imaju završena manje od tri razreda osnovne škole, a medju njima ima i lica koja su deportovana iz zemalja Evropske Unije. Prvu faza projekta, funkcionalno opismenjavanje, završilo je uspješno 55 od 90 kandidata. Projekat je realizovan u saradnji sa Fondacijom za školovanje i stipendiranje Roma, Centrom za stručno obrazovanje i njemačkom Agencijom za obrazovanje

199

odraslih (DVV International). Veći dio troškova odobren je od strane Evropske agencije za rekonstrukciju i razvoj. U 2008. godini će se realizovati VET komponenta projekta.

Projekat u saradnji sa UNDP-jem je kompleksnijeg sadržaja, jer je, osim stručnog osposobljavanja 20 lica, realizovana i podrška za pet preduzetnika iz redova RAE populacije. Kapaciteti biroa rada Berane, Nikšić i Bar su kroz ovaj projekat ojačani za 12 računara.Pored ova dva veća projekta, organizovano je i nekoliko obuka namijenjenih pripadnicima RAE populacije za zanimanja: prikupljanje i reciklaža otpada, frizer, kuvar, kozmetičar. Za razvoj projekata sa pripadnicima RAE populacije značajan je kontakt sa medjunarodnim donatorima i učešće na medjunarodnim skupovima i konferencijama, kojih je bilo nekoliko i u 2007. godini.

11. CENTAR ZA LJUDSKE RESURSE

U toku 2007. godine Centar za ljudske resurse je učestvovao u mnogobrojnim projektima pokrenutim od strane Zavoda za zapošljavanje ili neke eksterne institucije. U ovom periodu su finalizirane neke ranije započete aktivnosti, neke su započete i završene, a postoji odredjen broj projektnih aktivnosti koje su još u toku. Projekti su sljedeći:

1. Izrada strateških dokumenata

Medju prvim, a svakako i najvažnijim, projektima izdvaja se projekat izrade strateških dokumenata. Strateška dokumenta, koja čine Nacionalna strategija zapošljavanja 2007 - 2010. godine, Nacionalni akcioni plan 2007 - 2008. godine i Program zapošljavanja za 2007. godinu, Zavod je uradio u januaru 2007. godine, a Vlada Republike Crne Gore ih je usvojila u martu iste godine, kao zvanična dokumenta za oblast zapošljavanja i tržišta rada. Centar je uradio Nacionalni akcioni plan 2007 - 2008. godine, a u izradi ostalih dokumenata je učestvovao zajedno sa drugim sektorima. Nacionalni akcioni plan, kao i ostala strateška dokumenta, uradjen je u skladu sa metodologijom i smjernicama Evropske unije i daje doprinos harmonizaciji oblasti zapošljavanja i tržišta rada Crne Gore i Evropske unije. Veoma je bitna i činjenica da se osim Programa zapošljavanja na godišnjem nivou, ovakva dokumenta u Crnoj Gori rade prvi put.

200

2. IPA Fond

Od januara 2007. godine Crna Gora zajedno sa ostalim zemljama kandidatima i potencijalnim kandidatima ima mogućnost korišćenja finansijskih sredstava Evropske unije preko fonda IPA. Zavod za zapošljavanje je preko svog resornog ministarstva i Sekretarijata za evropske integracije, aplicirao za ova sredstva sa projektom pod nazivom »Program pripreme za zapošljavanje sa podprogramima« i dobio mogućnost realizacije ovog projekta u 2008. godini. Centar za ljudske resurse je bio aktivni učesnik ovog projekta u svim njegovim fazama.Centar će i u buduće raditi na pripremi projekata za koje postoji mogućnost finansiranja iz sredstava IPA fonda na koju temu je održan i sastanak sa predstavnicima Evropske agencije za rekonstrukciju i ETF-a 19. septembra tekuće godine, kao i na projektima koje Zavod finansira iz sopstvenih izvora.

3. Socijalna ekonomija u Crnoj Gori

Socijalna ekonomija u Crnoj Gori je obimno i veoma složeno istraživanje koje se u Crnoj Gori sprovodi prvi put. Zbog toga i niza drugih teškoća u radu, Centar za ljudske resurse je zajedno sa drugim sektorima u Zavodu uložio veliki trud i rad i uspješno okončao navedeni projekat. Njime je Zavod postao važan partner u pripremi Strategije razvoja socijalne ekonomije u Crnoj Gori, za čiju se realizaciju očekuje pomoć italijanske vlade kao i Evropske unije. Projekat je na adekvatan način publikovan i medijski predstavljen javnosti. Zahvaljujući ovoj i drugim aktivnostima sa marginalnim grupama (projekat njega starih lica, rad sa Romima i invalidima), Zavod se predstavio kao vodeća institucija u ovoj oblasti, kako na stručno-teorijskom planu tako i u realizaciji konkretnih aktivnosti i projekata sa marginalnim grupama. U tom smislu uspostavljena je saradnja sa Italijom, a potpisan je i Memorandum o razumijevanju i saradnji (sa pet institucija i organizacija), čime je formalizovan i institucionalizovan dalji rad na ovom planu. Ako se navedene aktivnosti realizuju na pravi način, Crna Gora, u oblasti socijalne ekonomije može postati primjer dobre prakse u regionu, što joj omogućava pokretanje različitih projekata i aktivnosti koji će biti sufinansirani iz EU fondova.

4. Anketa poslodavaca

Anketa poslodavaca je redovno godišnje istraživanje koje Zavod realizuje kao dio svoje istraživačke aktivnosti. Fokus ovog istraživanja je na zaposlenosti i zapošljavanju. Poslodavci su analizirani sa različitih aspekata, sa ciljem da se

201

uvidi trenutno stanje zaposlenih i planovi poslodavaca u vezi otvaranja novih radnih mjesta. Ovo istraživanje takodje ima za cilj da pruži informaciju i o eventualnom smanjenju broja zaposlenih, kako bi se preventivno djelovalo na pomenutu pojavu. Rezultati ovog istraživanja predstavljaju bazu u izradi planova obuke koje Zavod već godinama sprovodi kao mjeru aktivne politike zapošljavanja. Na pripremi za realizaciju ovogodišnje Ankete se već započelo u julu mjesecu 2007. godine. Njene faze pripreme i anketiranja su završene 15. novembra, a završena je i analiza podataka, kako na nacionalnom tako i regionalnom nivou. Novina ovogodišnje Ankete je to da je Zavod za njenu realizaciju dobio stručnu pomoć stranih eksperata u okviru programa CARDS III. Pomoć je dio III komponente ovog programa, a odnosi se na unapredjenje statistike tržišta rada u Crnoj Gori. Takodje, novina je i činjenica da je uradjeno prestrukturiranje upitnika, čime se dobio novi kvalitet. Naime, nova struktura upitnika je pružila mogućnost da se svako poglavlje može posmatrati kao zasebna cjelina i kao takvo predstavlja bazu za pojedinačne analize. Ovo je omogućilo uključivanje novih poglavlja i pojedinačno isključivanje već postojećih (osim poglavlja koja se tiču opštih podataka), a da se pri tome ne naruši cjelovitost upitnika kao ni same analize. Promjene su nastale zbog činjenice da se trendovi na tržištu rada mijenjaju kao i njihove pozicije na listi prioriteta u istraživanjima.

5. Akcioni plan za implementaciju Evropskog partnerstva

U sklopu projekta izrade Matrice Akcionog plana za implementaciju Evropskog partnerstva, koji je koordiniran od strane Sekretarijata za evropske integracije, Centar za ljudske resurse je aktivno učestvovao u projektu i dao projekciju aktivnosti za unapredjenje zapošljavanja i tržišta rada, koja čini sastavni dio pomenutog Akcionog plana za Crnu Goru. Ovom projekcijom su Evropskoj uniji predočene aktivnosti koje će Crna Gora preduzimati u narednom periodu od četiri godine u cilju implementacije Evropskog partnerstva.

6. CARDS III – Nacionalna politika zapošljavanja i razvoj ljudskih resursa

U okviru programa CARDS III, osim pomenute treće komponente koja se tiče statistike tržišta rada, Centar za ljudske resurse aktivno učestvuje, zajedno sa ostalim sektorima, na realizaciji komponente I koja se tiče Nacionalne politike zapošljavanja u Crnoj Gori i komponente II koja se tiče razvoja ljudskih resursa. Koordinator ovih projekata je Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja, a koordinator pomoći koju Evropska unija pruža Crnoj Gori preko programa CARDS je Evropska agencija za rekonstrukciju. Cilj ovog programa je da da doprinos ekonomskoj i socijalnoj reformi Crne Gore.

202

7. Časopis Tržište rada u Crnoj Gori

Ovaj projekat je takodje novina u radu Centra za ljudske resurse kao i nekoliko naprijed navedenih projekata. U ovom trenutku časopis Tržište rada je jedini časopis ove vrste u Crnoj Gori. Osim zaposlenima u Zavodu, ovaj časopis nudi mogućnost publikovanja tekstova u vezi odnosne problematike i eksternim ekspertima. Časopis izlazi kvartalno i do sada su štampana dva broja. Prezentacija časopisa je uradjena nakon štampanja prvog broja.

8. Mjesečni statistički bilten

Centar za ljudske resurse je ove godine izvršio niz promjena u formi i sadržaju mjesečnog statističkog biltena. Ovim biltenom se pruža mnoštvo informacija o radu Zavoda kao i o stanju tržišta rada uopšte. Dodatnu vrijednost biltena predstavlja i činjenica da se sadržaj prikazuje i na engleskom jeziku, što ga čini upotrebljivijim.

9. Nacionalna klasifikacija zanimanja

U Zavodu je u toku priprema nacionalne klasifikacije zanimanja. Centar za ljudske resurse je učesnik u izradi ove klasifikacije koja ima za cilj da harmonizuje naše i medjunarodne standarde iz ove oblasti te da uvrsti i nova zanimanja nastala reformom obrazovnog sistema. Ovaj projekat je u toku a njegova finalizacija se očekuje do kraja godine.

10. Ekonomsko-fiskalni program

Jedna od aktivnosti Centra u ovoj godini je bilo učešće u izradi Ekonomsko-fiskalnog programa Crne Gore. Centar je radio oblast koja se odnosi na tržište rada, njegovo stanje je analizirano sa više aspekata, kao i planirane aktivnosti.

11. Bukureštanski proces – Ministarska konferencija Veoma bitan dogadjaj u oktobru 2007. godine je bila Ministarska konferencija, održana u Bečićima. Ova konferencija je direktan nastavak procesa započetog u Bukureštu 2003. godine. Proces se odnosi na oblast zapošljavanja u Jugoistočnoj

203

Evropi, a odvija se pod pokroviteljstvom Savjeta Evrope, Evropske Komisije, belgijske Vlade, MOR-a i Pakta za stabilnost i ubuduće će poslovati pod nazivom Regionalni savjet za saradnju.

U saradnji sa Savjetom Evrope, Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja i Zavod su organizovali pomenutu konferenciju kao i konferenciju Stalnog visokog Komiteta za zapošljavanje. Centar je aktivno učestvovao i u fazi pripreme kao i u fazi realizacije pomenutih konferencija. Poseban doprinos Centar je dao na Konferenciji Stalnog visokog Komiteta, prezentacijom peer review izvještaja koji se odnosio na politiku zapošljavanja Rumunije. Izradi ovog izvještaja je prethodila petodnevna posjeta Rumuniji, sa ciljem što detaljnijeg upoznavanja sa politikom zapošljavanja te zemlje.

12. Medjunarodne aktivnosti

Centar u sklopu svojih redovnih aktivnosti aktivno učestvuje i u medjunarodnoj saradnji Zavoda. Ova aktivnost se realizuje brojnim bilateralnim posjetama kao i učešćem na različitim konferencijama koje imaju za cilj da unaprijede saradnju sa službama zapošljavanja iz regiona, kako bi se borba protiv nezaposlenosti učinila što efikasnijom. Pečat ovoj oblasti u 2007. godini dalo je osnivanje Centra za saradnju službi zapošljavanja jugoistočne Evrope, čiji član je i Zavod za zapošljavanje Crne Gore.

204

IV SEKTOR ZA OPŠTE I PRAVNE POSLOVE

1. NORMATIVNA DJELATNOST

U periodu januar – decembar 2007. godine realizovane su sljedeće aktivnosti:

1. Učešće u izradi više zakona, i to: Zakona o doprinosima za socijalno osiguranje; Zakona o mirnom rješavanju sporova; Zakona o ekonomsko socijalnom savjetu; Zakona o radnoj rehabilitaciji i zapošljavanju lica sa invaliditetom; Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o zapošljavanju; Zakona o radu; i Zakona o zapošljavanju i radu stranaca.

2. Učešće u izradi podzakonskih akata: Uredbe o odredjivanju kvote radnih dozvola za zapošljavanje stranaca u

Crnoj Gori; Uredbe o poreskim olakšicama za zapošljavanje odredjenih kategorija

nezaposlenih lica; Uredbe o ostvarivanju prava na uvećanu novčanu naknadu odredjenih

kategorija nezaposlenih lica; Pravilnika o sadržaju radnih dozvola; Pravilnika o postupku izdavanja radnih dozvola; Pravilnika o pripremi za zapošljavanje; i Pravilnika o posredovanju pri zapošljavanju.

3. Priprema izmjena i dopuna Kolektivnog ugovora Zavoda za zapošljavanje Crne Gore.

4. Učešće u Projektu Razvoj Nacionalnog okvira kvalifikacija u Crnoj Gori, sa

socijalnim partnerima (Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja, Ministarstvo prosvjete i nauke, Centar za stručno obrazovanje, Privredna komora, Zavod za školstvo, Ispitni centar i dr.), a u cilju pripreme Nacionalnog Okvira kvalifikacija koji će omogućiti uporedivost kvalifikacija iz različitih oblasti obrazovanja (opšteg, stručnog i visokog), kao i postaviti jasne veze izmedju nacionalnih kvalifikacija i nivoa Evropskog kvalifikacionog okvira;

5. Učešće u pripremi Nacionalne klasifikacije zanimanja.

6. Drugi pravni poslovi na sprovodjenju zakona iz oblasti rada i zapošljavanja.

205

2. ZAPOŠLJAVANJE STRANIH DRŽAVLJANA

Strani državljani i lica bez državljanstva se mogu zaposliti, odnosno zaključiti ugovor o radu u Republici Crnoj Gori pod uslovima koji su utvrdjeni zakonom i kolektivnim ugovorom, u skladu sa ratifikovanim medjunarodnim ugovorima i opšte prihvaćenim pravilima medjunarodnog prava.

Zakonom o zapošljavanju i radu stranaca (»Sl. list RCG«, br. 11/04) propisano je da se stranac može zaposliti, odnosno zaključiti ugovor o radu, ako ima odobrenje za stalno nastanjenje ili privremeni boravak u Republici i ako dobije radnu dozvolu.

Radna dozvola je dokument na osnovu kojeg poslodavac može da zaključi ugovor o radu ili posebni ugovor sa strancem.

U toku 2007. godine, na osnovu podnijetih zahtjeva izdate su 553 radne dozvole. Od ovog broja, 542 radne dozvole izdate su strancima kojima je odobren privremeni boravak u Crnoj Gori, a 11 radnih dozvola strancima kojima je odobreno stalno nastanjenje.

Najviše radnih dozvola je izdato u opštinama: Podgorica – 174, Herceg Novi – 136, Nikšić – 54, Bar – 50, Kotor – 42 i Budva – 40.

Medju stranim državljanima sa odobrenim privremenim boravkom u Crnoj Gori i izdatim radnim dozvolama, najbrojniji su: državljani BiH, Rusije, Kine, lica sa statusom raseljenih, zatim državljani Makedonije, Velike Britanije, Slovenije i Hrvatske.

Stranci se pretežno zapošljavaju u sljedećim djelatnostima: trgovini, agencijama za promet nepokretnosti, preradjivačkoj industriji, gradjevinarstvu, turizmu i ugostiteljstvu.

U izvještajnom periodu, strancima NK radnicima izdato je 388 radnih dozvola. Medju njima ima lica sa završenom srednjom, višom ili visokom stručnom spremom, ali im se zbog neizvršene nostrifikacije diploma privremeno izdaju radne dozvole, kao nekvalifikovanima. Licima sa srednjom stručnom spremom je u istom periodu izdato 67 radnih dozvola, licima sa višom stručnom spremom – 9, dok je licima sa visokom stručnom spremom izdato 89 radnih dozvola.

3. OSIGURANJE ZA SLUČAJ NEZAPOSLENOSTI

206

Osiguranje za slučaj nezaposlenosti utvrdjeno je Zakonom o zapošljavanju kao obavezno za zaposlene i poslodavce. Njegova visina (0,5% na zaradu zaposlenog i 0,5% iz zarada zaposlenih), osnovica za utvrdjivanje iznosa kao i način uplate uredjeni su Zakonom o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje.

Nakon prestanka radnog odnosa, nezaposleno lice, po osnovu osiguranja za slučaj nezaposlenosti, ima pravo na isplatu novčane naknade pod odredjenim uslovima utvrdjenim Zakonom o zapošljavanju. Osnovni uslov za sticanje prava na novčanu naknadu je prestanak radnog odnosa bez saglasnosti i krivice osiguranika. Dužina perioda za koji se vrši isplata novčane naknade zavisi od ostvarene dužine radnog staža osiguranika i kreće se u intervalu od tri mjeseca, za lice koje je radilo devet mjeseci neprekidno ili 12 mjeseci sa prekidima, do 12 mjeseci za lica koja imaju 20 – 25 godina neprekidnog staža osiguranja. Lica koja imaju preko 25 godina staža osiguranja imaju pravo na primanje novčane naknade sve do ponovnog zaposlenja odnosno sticanja nekog od osnova za prestanak prava na novčanu naknadu.

Pravo na novčanu naknadu ima i invalidno lice osposobljeno za rad u ustanovi socijalne zaštite ili drugoj porodici, dok čeka zaposlenje.

Postupak u kojem se rješava o pravu na novčanu naknadu za vrijeme nezaposlenosti pokreće se na zahtjev nezaposlenog lica.

Novčana naknada, shodno Zakonu o zapošljavanju, iznosi 60% od najniže cijene rada, što od jula 2007. godine iznosi 33 Eur. Na taj iznos obračunavaju se i uplaćuju doprinosi za zdravstveno (2,48 Eur) i penzijsko-invalidsko osiguranje (7,1 Eur), što znači da bruto novčana naknada iznosi 42,61 Eur.

U narednom pregledu prikazan je broj korisnika novčane naknade, po mjesecima, u periodu januar – decembar 2007. godine:

Mjesec Redovni Stečaj Invalidi Ostalo Svega

Januar 6.395 1.043 834 4 8.276Februar 6.448 1.123 705 4 8.280Mart 6.450 1.169 628 13 8.260April 6.563 1.102 687 12 8.364Maj 6.412 1.177 631 10 8.230Jun 6.416 1.145 627 5 8.193Jul 6.481 1.282 634 2 8.399Avgust 6.821 1.182 693 8 8.704

207

Mjesec Redovni Stečaj Invalidi Ostalo Svega

Septembar 6.736 1.223 636 9 8.604Oktobar 6.911 1.325 642 1 8.879Novembar 7.056 1.233 637 2 8.928Decembar 7.232 1.171 751 2 9.156

Prosječan broj korisnika novčene naknade, na mjesečnom nivou, iznosi 8.522 korisnika.

U postupku vršenja revizije prava na novčanu naknadu, drugostepeni organ je u navedenom periodu rješavao na sljedeći način: 1) Broj primljenih upravnih predmeta u postupku revizije ………… 2) Prenijeto iz prethodnog izvještajnog perioda …………………… 3) Ukupno .………………………………………………………….

6.678, 458, 7.136.

Od toga je:

1. Riješeno ..………………………………………………………… 6.687. - Data saglasnost .......……………………………………………. 6.634, - Poništeno .……………………………………………………… 32, - Preinačeno ..……………………………………………………. 21,2. Ostalo neriješeno .………………………………………………... 449.

4. PREGLED SUDSKIH SPOROVA

U periodu januar – decembar u Zavodu su sprovedene sljedeće aktivnosti na naplati duga, po osnovu kredita za samozapošljavanje, u sporovima koje je vodila Montenegrobanka a preuzeo Zavod:

- Nakon preuzimanja predmeta Montenegrobanke, zaključno sa 2006. godinom, pravosnažno je okončano i realizovano 64 predmeta, dok se za 140 predmeta vrši sukcesivna naplata.

- Broj aktivnih predmeta iz osnova naplate kreditnih obaveza Montenegrobanke, zaključno sa 31.12.2007. godine, je 50 i nalaze se u raznim fazama sudskog postupka.

- Pokrenuta je prinudna naplata za predmete u kojima je donijeta pravosnažna presuda.

208

- Sredjena je dokumentacija za predmete koji su pokrenuti predlogom za dozvolu izvršenja na osnovu vjerodostojne isprave, od strane Montenegrobanke.

- Proučeni su predmeti u kojima se vodi parnični postupak, a za koje se očekuje poziv za ročište.

- Za period od dvanaest mjeseci pravosnažno je okončano i izvršena naplata u ukupno 36 predmeta,

- Izvršene su i druge potrebne pravne radnje u preuzetim predmetima, koje treba pratiti do konačne naplate.

Kada su u pitanju predmeti koje je Zavod preuzeo od Banke za razvoj, u periodu januar – decembar sprovedene su sljedeće aktivnosti:

- Utuženo je ukupno 310 korisnika kredita, radi naplate sredstava odobrenih korisnicima kredita za samozapošljavanje,

- Pravosnažno je okončano i realizovano 49 predmeta,- Broj aktivnih predmeta iz osnova naplate kreditnih obaveza je 191.- Jedan broj predmeta je pokrenut predlogom za izvršenje, dok je veći dio

pokrenut tužbama za raskid ugovora, što se u praksi pokazuje kao cjelishodnije, iz razloga što su žiranti velikim dijelom radili u firmama koje su pošle pod stečaj ili likvidaciju.

Ostali sporovi:

Sporovi iz osnova privatizacije i transformacije preduzeća (statusni sporovi), kao i sporovi po drugim pravnim osnovima, kao što su naknada štete, radni odnosi i svojinske tužbe, vode se u ukupno 111 predmeta.U ovim predmetima Zavod za zapošljavanje Crne Gore je u svojstvu solidarno tuženog, zajedno sa Fondom za razvoj RCG i Republičkim fondom PIO, ili samostalno. Pravni osnov u ovim sporovima je uglavnom poništaj ugovora o kupoprodaji akcija, naknada štete ili utvrdjivanja broja ili vrijednosti akcija manjinskih akcionara. Svi postupci koji su pokrenuti tužbama iz osnova transformacije preduzeća u kojima se Zavod za zapošljavanje Crne Gore pojavljuje u svojstvu tužioca ili tuženog nalaze se u različitim fazama postupka, i to: pred Privrednim sudovima u Crnoj Gori, zatim po žalbama pred Apelacionim sudom Crne Gore ili po reviziji i drugim vanrednim pravnim sredstvima pred Vrhovnim sudom Crne Gore.

Kako su po prirodi stvari ovi poslovi trajni, u pojedinim fazama postupka nalaze se pred različitim sudovima i zavise od konačne odluke Vrhovnog suda Crne Gore, to se u odredjenom broju slučajeva ne može na potpuno izvjestan način utvrditi konačan ishod ili period njihovog trajanja.

209

V SLUŽBA ZA MARKETING

Aktivnosti službe za marketing u periodu januar - decembar 2007. godine odvijale su se veoma intenzivno. Korišteni su svi kanali komunikacije za slanje naših poruka prema ciljnim javnostima, kao predmetu pažnje Zavoda za zapošljavanje.

Zavod je tokom godine realizovao mnogobrojne projekte. Nastojalo se da se putem medija održi kontinuirana komunikacija sa korisnicima naših usluga, a sve u cilju njihovog blagovremenog i potpunog informisanja. Stoga je medijski propraćen svaki dogadjaj, tako da su naše ciljne grupe i ukupna javnost bile detaljno informisane o svim aktivnostima, mjerama i programima.

U toku 2007. godine je nastavljena saradnja sa Radio-televizijom Crne Gore. Jedanput nedjeljno realizovana je polusatna emisiju »Pokreni se...«. U dnevnim listovima »Pobjeda« i »Dan« triput nedjeljno su oglašavana slobodna radna mjesta, s tim što su u »Pobjedi« jedanput nedjeljno objavljivane na čitavoj strani aktivnosti koje su prethodne nedjelje bile aktuelne u Zavodu. Uz to, u saradnji sa radiom »Antena M« i Radiom Crne Gore realizovane se polusatne emisije, koje se emituju dva puta mjesečno. U mjesečniku Index na prostoru od dvije strane objavljivano je sve što je bilo aktuelno u Zavodu u proteklom mjesecu, sa posebnim akcentom na ciljnu grupu – mlade ljude.

U proteklih 12 mjeseci održane su 42 press konferencije, objavljeno je u prosjeku 48 članaka mjesečno u dnevnoj štampi, realizovano je 50 redovnih emisija na Prvom kanalu TVCG, 25 emisija na radiju Antena M, kao i 17 emisija na Radiju Crne Gore. Sve to praćeno je velikim brojem priloga u informativnim i specijalnim emisijama na TVCG i svim privatnim, lokalnim televizijama i radijima, lokalnim novinama. Na internet sajtu Zavoda kontinuirano su postavljane informacije.

U ovoj godini odštamapn je veliki broj brošura. Pošto Zavod komunicira prvenstveno sa dvije ciljne javnosti, nezaposlenima i poslodavcima, uradjene su brošure iz svih oblasti prema obije ciljne grupe. U njima su date detaljne informacije o njihovim pravima ali i obavezama, kada je u pitanju saradnja sa Zavodom.

S obzirom na činjenicu da je Zavod za zapošljavanje i ove godine stavio akcenat na obuke nezaposlenih za različita zanimanja, prije svega na ona koja su deficitarna na tržištu rada, naš cilj je bio da informišemo ali i animiramo nezaposlene da se uključuju u programe obuke, dokvalifikacije ili prekvalifikacije u zavisnosti od stručne spreme koju posjeduju. Takodje, iz štampe su izašle i tri brošure u kojima su predstavljeni trening centri u Herceg

210

Novom, Podgorici i Beranama. Na ovaj način nezaposleni su dobili informacije o značaju formiranja ovih centara, njihovim dosadašnjim i planiranim aktivnostima. Odštampane su i brošure namijenjene poslodavcima, kada je u pitanju sezonsko zapošljavanje, informatori namijenjeni učenicima završnih razreda osnovnih i srednjih škola.

Zavod za zapošljavanje uspješno realizuje još jedan savremen vid komunikacije sa nezaposlenima - preko svog Internet sajta. Na ovaj način nezaposlenima je omogućeno da se postavljanjem lične prezentacije uključe u aktivno traženje zaposlenja. Radi lakšeg korišćenja ovog servisa odštampana je brošura »Predstavite sebe poslodavcu«, koja na jednostavan način daje uputstva kako postaviti ličnu prezentaciju na ovaj medij. Na sajtu su se, takodje, mogle pročitati sve informacije o aktivnostima Zavoda i o programima koji se realizuju ili se planiraju.

Zavod za zapošljavanje je i ove godine učestvovao na Sajmu turizma u Budvi, gdje je bio organizator okruglog stola na kome se razgovaralo sa poslodavcima o njihovim konkretnim potrebama kada je u pitanju radna snaga. Zavod je na Sajmu organizovao i Berzu rada, gdje je na jednom mjestu sučeljena ponuda (u vidu brošura sa biografijama nezaposlenih lica koji su zainteresovani za sezonski rad) i tražnja (poslodavci koji iskazuju potrebu za sezoncima). Ovakav vid komunikacije se pokazao jako efikasnim i dao je vrlo dobre rezultate, s obzirom da je svaki od navedenih dogadjaja bio dobro medijski propraćen. Zavod za zapošljavanje je nagradjen za izuzetan sajamski nastup.

Takodje, Zavod je bio aktivni učesnik i na Sajmu gradjevinarstva i Sajmu malih i srednjih preduzeća, na kojima smo osim štandova sa pratećim brošurama održali i okrugle stolove, koji su bili dobro posjećeni i sa kojih su otišle dobre poruke. U novembru je Zavod učestvovao na Sajmu kadrovskih potencijala u Podgorici i bio pokrovitelj ove manifestacije, koju već dvije godine organizuje privatna agencija za zapošljavanje Carier Teem. Na sajmu je u organizaciji Zavoda za zapošljavanje održan Okrugli sto na temu: Značaj ljudskih resursa za privredni razvoj Crne Gore. Okrugli sto je bio dobro posjećen, a okupio je veliki broj partnera, studenata i predstavnika relevantnih institucija.

211

VI SEKTOR ZA EKONOMSKE POSLOVE

Prema Budžetu za 2007. godinu planirana su sredstva u visini od 25.205.000 Eur. U Sektoru su u 2007. godini realizovani sljedeći primici (119,75% od planiranih) i izdaci (108,69% od planiranih):

RBO P I S PLANIRANO OSTVARENO

A. PRIMICI

1. Prenijeta sredstva iz 2006. godine 860.021,482. Doprinos za osiguranje od nezaposlenosti 6.930.000,00 7.636.265,623. Takse na zapošljavanje nerezidentnih lica 1.910.000,00 3.466.035,124. Iz Budžeta CG 6.570.000,00 7.420.096,495. Prodaja akcija i dividenda 6.000.000,00 3.771.583,606. Povraćaj kredita za samozapošljavanje 3.300.000,00 4.304.678,457. Donacije - 347.514,058. Prodaja nefinansijske imovine 1.520,009. Krediti kod poslovnih banaka - 1.960.000,0010. Ostali prihodi 495.000,00 415.933,5211. Svega primici: 25.205.000,00 30.183.648,33

B. IZDACI

1. Novčane naknade nezaposlenim 3.660.000,00 4.676.140,852. Subvencije troškova električne energije - 1.006.750,633. Pripravnici iz sredstava Budžeta CG 3.430.000,00 3.019.447,644. Priprema radnika za zapošljavanje 4.489.000,00 5.537.714,715. Krediti za samozapošljavanje 2.500.000,00 1.712.979,006. Krediti za stambenu izgradnju 200.000,00 50.000,007. Zarade i naknade zaposlenim u Zavodu 4.324.000,00 4.471.889,808. Izdaci za materijal, usluge i sl. 3.502.000,00 3.103.290,069. Izdaci za nefinansijsku imovinu 1.600.000,00 341.256,0110. Otplata kredita poslovnim bankama 1.500.000,00 3.474.707,05

Svega izdaci: 25.205.000,00 27.394.175,75

1. C. VIŠAK PRIHODA NAD RASHODIMA: A – B (prenos u 2008. godinu) 2.789.472,58

212

· Web viewUpravni odbor je razmotrio, usvojio i visoko ocijenio Izvještaj o finansijskom...

Documents

Transcript of · Web viewUpravni odbor je razmotrio, usvojio i visoko ocijenio Izvještaj o finansijskom...