gelecekicinegitim.meb.gov.trgelecekicinegitim.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/06/... · Web...

KRİZ ZAMANLARINDA HERKES İÇİN EĞİTİM I & II PROJELERİ

Avrupa Birliği’nin Suriye’deki Krize Yönelik Bölgesel Güven Fonu (MADAD)

ve

Türkiye’deki Mülteciler için AB Mali Yardım Programı (FRIT) kapsamında

finanse edilmektedir

ÇEVRESEL VE SOSYAL YÖNETİM ÇERÇEVESİ

Pg. ii / lvi

Sf. i / iv

Teşekkür

Bu Çevresel ve Sosyal Yönetim Çerçevesi (ÇSYÇ), Dünya Bankası ve MEB işbirliğiyle, Türkiye’deki Mülteciler için AB Mali Yardım Programı tarafından finanse edilerek,

uygulanmakta olan “Eğitim Altyapısının Güçlendirilmesi” Projesi kapsamında oluşturulan ÇSYÇ esas alınarak hazırlanmıştır. Tanımlanan Faaliyet/Proje, içeriği ve yapısı bakımından “Kriz Zamanlarında Herkes için Eğitim I & II” Projelerine benzerlik göstermektedir. Bu nedenle,

çevre, sosyal, sağlık, güvenlik ve çalışma koşulları ile ilgili MEB tarafından alınacak aksiyon ve önlemlerin uyum içerisinde yürütülmesi açısından bu doküman mevcut ÇSYÇ’ye dayanarak

geliştirilmiştir. MEB ve Alman Kalkınma Bankası (KfW) ÇSYÇ’yi projeye özgü içerik ve kapsam doğrultusunda düzenlemiştir.

İÇİNDEKİLER

Sayfa

1. GİRİŞ 1

2. ULUSAL MEVZUAT VE ALMAN KALKINMA BANKASI (KFW) SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK POLİTİKALARINA/KILAVUZLARINA UYGUNLUK 3

2.1. Türk Çevre, Sağlık ve İş Güvenliği (ÇSG) Mevzuatı 42.2. KfW Sürdürebilirlik Politikaları/Kılavuzları 72.3. KfW Sürdürülebilirlik Politikalarına/Kılavuzlarına ve Türk Mevzuatına

Uygunluk 9

3. ÇEVRESEL VE SOSYAL YÖNETİM PLANININ HAZIRLANMASINA YÖNELİK KILAVUZ 15

4. SAHA ALTERNATİFLERİ 17

5. ÇEVRESEL VE SOSYAL İZLEME VE ŞİKÂYET MEKANİZMASI 185.1. Çevresel ve Sosyal İzleme 185.2. Şikâyet Çözüm Süreci 18

6. UYGULAMA DÜZENLEMELERİ VE SORUMLULUKLAR 20

7. TAKVİM 24

8. HALKIN KATILIMI 25

EK 1. TESADÜFİ BULGU PROSEDÜRÜ 26EK 2. ARAZİ EDİNİMİ KONTROL LİSTESİ 33EK 3. ALT PROJE ÇSYP KONTROL LİSTESİ 34EK 4. İHTİLAF MEKANİZMASI/PROSEDÜRÜ 45

TABLOLAR LİSTESİ

Sayfa

Tablo 1. Proje ile İlgili Türk ÇSG Mevzuatı 5Tablo 2. Roller ve Sorumluluklar 21Tablo 3. Yönetim Yapısı 23Tablo 4. Raporlama Gerekliliklerinin Özeti 23

Sf. ii / iv

ŞEKİLLERİN LİSTESİ

Sayfa

Şekil 1. Proje Yönetiminde Genel ÇSSG Çerçevesi 4Şekil 2. PUB Organizasyon Şeması 20

EKLER

Sayfa

EK 1. TESADÜFİ BULGU PROSEDÜRÜ 261. Giriş 262. Roller ve Sorumluluklar 263. Tesadüfi Bulgu Süreci ve Prosedürü 264. İzleme ve Raporlama 29Ek 1. Tesadüfi Bulgu Rapor Formu 30Ek 2. Tesadüfi Bulgu Kayıt Formu 32

EK 2. ARAZİ EDİNİMİ KONTROL LİSTESİ 33

EK 3. ALT PROJE ÇSYP KONTROL LİSTESİ 34Bölüm 1. Projeye ile İlgili Bilgiler 34Bölüm 2. Çevresel ve Sosyal Değerlendirme 36Bölüm 3. Etki Azaltma Önlemleri 37Bölüm 4. İzleme Planı 44

EK 4. ŞİKÂYET MEKANİZMASI/PROSEDÜRÜ 451. Giriş 452. Roller ve Sorumluluklar 453. Şikâyet Mekanizması 464. İzleme ve Raporlama 47Ek 1A. Şikâyet Formu Örneği 48Ek 1B. Şikâyet Kapanış Formu Örneği 49Ek 2. Şikâyet Kayıt Tablosu Örneği 50

Sf. iii / iv

KISALTMALAR LİSTESİ

AFAD Afet ve Acil Durum Yönetimi BaşkanlığıAB Avrupa BirliğiBO Başbakanlık OfisiBYO Cumhurbaşkanlığı Yardımcılığı OfisiÇED Çevresel Etki DeğerlendirmesiÇK İş/Çalışma KoşullarıÇSÇ Dünya Bankası’nın Çevresel ve Sosyal ÇerçevesiÇSED Çevresel ve Sosyal Etki DeğerlendirmesiÇSG Çevre, Sağlık ve İş GüvenliğiÇSS Dünya Bankası Çevresel ve Sosyal Performans StandartlarıÇSSG Çevre, Sosyal, Sağlık ve GüvenlikÇSYÇ Çevresel ve Sosyal Yönetim ÇerçevesiÇSYP Çevresel ve Sosyal Yönetim PlanıDB Dünya BankasıECA İhracat Kredi KuruluşlarıFRIT Türkiye’deki Mülteciler için AB Mali Yardım ProgramıGKAS Geçici Koruma Altındaki SuriyelilerIFC Uluslararası Finans KurumuIFI Uluslararası Finans KuruluşuILO Uluslararası Çalışma ÖrgütüIPA Katılım Öncesi Mali Yardım AracıİÇSYP İnşaat Aşaması Çevresel ve Sosyal Yönetim PlanıİSG İş Sağlığı ve GüvenliğiKfW Alman Kalkınma BankasıKKE Kişisel Koruyucu EkipmanMADAD Avrupa Birliği’nin Suriye’deki Krize Yönelik Bölgesel Güven FonuMEB Milli Eğitim BakanlığıOECD Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma ÖrgütüOP Dünya Bankası’nın Operasyonel PolitikasıPTD Proje Tanıtım Dosyası (Türk ÇED Yönetmeliği)PUB Proje Uygulama BirimiŞM Şikâyet MekanizmasıUM Uygulama Müşaviri

Sf. iv / iv

1. GİRİŞ

Suriye’de süren çatışma ve Türkiye’de bulunan çok sayıda Suriyeli dikkate alındığında, nesil kaybının önlenmesi için Suriyeli çocukların Türkiye’de bulundukları süre boyunca eğitim almalarının sağlanması acil bir ihtiyaç haline gelmiştir. Buna ek olarak, Suriyeli göçünün yönetilebilmesi için Türkiye’de göç alan illerin altyapısının güçlendirilmesi gerekmektedir. Bu amaçla, Kriz Zamanlarında Herkes için Eğitim I Projesi kapsamında Avrupa Birliği’nin Suriye’deki Krize yönelik Bölgesel Güven Fonu (MADAD Fonu) aracılığı ile ve Kriz Zamanlarında Herkes için Eğitim II Projesi kapsamında Türkiye’deki Mülteciler için AB Mali Yardım Programı (FRIT) aracılığı ile hibe kaynak tahsis edilmiştir. Bu Faaliyetler (Projeler), Milli Eğitim Bakanlığı, İnşaat ve Emlak Dairesi Başkanlığı (bundan böyle MEB ya da Bakanlık olarak adlandırılacaktır) tarafından Proje Uygulama Birimi (PUB) aracılığıyla yürütülmektedir. PUB günlük işleyiş ve uygulamalardan sorumlu olup, Başkanlık bünyesindeki birçok özel birim tarafından desteklenmektedir.

Genel amaç, özellikle çocuklar için eğitim olmak üzere, yerinden edilmiş kişilerin daha uzun vadeli kalkınma ihtiyaçlarını karşılamaktır. Bu amaca, Türk ve Suriyeli çocuklar ve gençler için kapsayıcı kalitede ilk ve orta öğretim fırsatlarına erişimin arttırılmasıyla ulaşılacaktır. Genel amacın gerçekleştirilmesini desteklemek için iki özel amaç tanımlanmıştır: İlk özel amaç, Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler (GKAS) ve Türk çocukları için GKAS’ın yoğun olarak bulunduğu illerde kaliteli eğitim altyapısının (okulların) sağlanmasıdır. İkinci özel amaç ise MEB'in uygulama ve yönetim kapasitesinin arttırılmasıdır (uluslararası donörler ve finansman kuruluşları ile işbirliği, okullar için tasarım kriterleri).

Özel Amaç 1: Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler (GKAS) ve Türk çocukları için yüksek sayıda GKAS bulunan illerde kaliteli eğitim altyapısı (okullar) sağlanması

Özel Amaç 1, Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin göçünden yüksek oranda etkilenen illerde eğitim altyapı kapasitesinin arttırılmasını hedeflemektedir. Eğitim kalitesinin korunarak Suriyeli çocukların eğitime erişiminin geliştirilmesi için, sınırlı sınıf mevcudu, ek okul binaları gibi unsurlar gerekmektedir. Bu nedenle, Proje kapsamında yeni prefabrik ve betonarme okulların inşası öngörülmektedir. Ayrıca, okullar gerekli tüm mobilyalar sağlanarak (engelli çocukların ihtiyaçlarını da karşılayacak şekilde) tefriş edilecektir. Uygun olan okullar, gerekli ekipman ve malzemelerin bulunduğu özel eğitim amaçlı odalar içerecektir. Okul bahçelerinin peyzajı ve oyun alanlarının yapılması da Proje kapsamında yer alacaktır. İnşa edilecek okullar, deprem güvenliği, imar planlaması, enerji verimliliği, yangın, işyerinde güvenlik vb. tüm güncel mevzuat ve yönetmelikleri ve kullanılacak malzemelerle ilgili tüm standartları karşılayacaktır. Yeni binalar ve uygulanan yüksek standartlar, Suriyeli çocukların Türk okul sistemine ve topluma entegrasyonunu hızlandıracaktır. Güvenli binalar çocuklara

Sf. 1 / 50

potansiyellerini ortaya çıkarmalarına izin verecek güvenli bir yer ve öğrenme ortamı sağlayacaktır.

Özel Amaç 2: MEB'in uygulama ve yönetim kapasitesinin arttırılması (uluslararası donörler ve finansman kuruluşları ile işbirliği, okullar için tasarım kriterleri)

Özel amaç 2, MEB'in mültecilerdeni kaynaklanan koşulları karşılayacak uygun okul projelerini eğitim sistemine entegre ettiği ve uyguladığı bir durumla sonuçlanacaktır. Bu amaçla, MEB ilgili danışmanlık hizmetleri ile desteklenecektir. İlk olarak, okul tasarımlarının hazırlanması, ihale ve inşaat denetimiyle ilgili konularda MEB’e destek olacak “UygulamaMüşavirinin“ (UM) görevlerinin tanımlanmasında bir İhale Uzmanı MEB’i destekleyecektir. UM, yukarıda belirtilen bina standartlarına uyum sağlanması konusunda MEB'i destekleyecektir. Bunun yanı sıra Proje; İnşaat ve Emlak Dairesi personel kapasitesinin güçlendirilmesi için destek sağlayacaktır. Bu bağlamda, satın alma, finansal yönetim, ödeme, izleme ve değerlendirme, çevresel ve sosyal önlemler alanlarında, ama bu alanlarla da sınırlı olmamak kaydıyla, uzmanların işe alınması desteklenecektir. Ayrıca MEB, AB finansmanında gerekli olan iletişim ve görünürlük faaliyetlerinin uygulanması konusunda da desteklenecektir.

Sf. 2 / 50

2. ULUSAL MEVZUAT VE ALMAN KALKINMA BANKASI (KFW) SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK POLİTİKALARI/KILAVUZLARINA UYGUNLUK

KfW, çevresel ve sosyal incelemelerin özenle yürütülmesi ve belirlenen eylem planlarının yakından izlenmesi dâhil uluslararası çevresel, sosyal ve kurumsal yönetim standartlarını oluşturmak ve yaymak için aktif olarak çalışmaktadır. Genel bir kural olarak, KfW projenin değerlendirilmesini projenin uygulanacağı ülkedeki mevzuatlar uyarınca gerçekleştirmektedir. İlgili mevzuatlar uluslararası çevre, sosyal, sağlık, güvenlik ve çalışma standartları ile uyumlu olmalıdır. Bu standartlar AB ve önde gelen OECD ülkeleri tarafından oluşturulan standartları, Uluslararası Finans Kurumu’nun (IFC) performans standartlarını ve Dünya Bankası Grubu’nun Çevre, Sağlık ve Güvenlik (ÇSG) Kılavuzlarını içermektedir. Halka sağlanan bilgiler ve projeden doğrudan etkilenen kişilerin katılımına ilişkin olarak bu standartlara uyulmakta olup, projelere gelebilecek itirazlarla ilgilenilirken de bu standartlar göz önünde tutulmaktadır.

Yukarıda açıklanan yaklaşım dikkate alındığında, projenin değerlendirilmesi ve bu değerlendirme sonucunda oluşturulan tedbirler/önlemler, uluslararası standartlara uyumu sağlarken, Türk ulusal mevzuatına dayanmalıdır. Türkiye’de çevre mevzuatına ilişkin temel yasal çerçeveyi 18132 Sayılı ve 11 Ağustos 1983 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan (Kanun No: 2872) ve 29 Mayıs 2013 tarihli (Kanun No: 6486) Resmi Gazetede yayımlanarak yeniden düzenlenen Türk Çevre Kanunu oluşturmaktadır ve bu kanun çok sayıda yönetmelikler ile desteklenmektedir. Çevre Kanunu'nun 10. Maddesi, 25 Kasım 2014 tarihli ve 29186 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği'nin (bundan sonra “ÇED Yönetmeliği” olarak anılacaktır) ana çerçevesini oluşturmaktadır. KfW Sürdürülebilirlik Politikaları ve Kılavuzları, finansmanı alan ülkenin ulusal ÇED Yönetmeliği ve KfW değerlendirme gereklilikleri doğrultusunda bir Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi (ÇSED) Çalışması yapmasını şart koşmaktadır.

ÇED Yönetmeliği hükümlerine tabi olan projeler/faaliyetler bu yönetmeliğin EK 1 ve Ek 2’sinde listelenmektedir. EK 1, ÇED Raporu hazırlanması gerekmekte olan faaliyetleri içermekte olup, bu projeler ÇED sürecinden geçmektedir. Ek 2 faaliyetleri için Proje Tanıtım Dosyası (PTD) hazırlanması gerekmektedir ve ilgili süreç ÇED sürecinin gerekli olup olmadığına karar vermek amacıyla yürütülmektedir. Okul inşası faaliyetleri, Türk ÇED Yönetmeliği’nin Ek 1 ve Ek 2’sinde yer almamaktadır. Bu nedenle, bu tip projeler ÇED sürecine tabi değildir. Bu bağlamda, bu Çevresel ve Sosyal Yönetim Çerçevesi (ÇSYÇ), Dünya Bankası ve MEB işbirliğiyle uygulanmakta olan “Eğitim Altyapısının Güçlendirilmesi” Projesi kapsamında oluşturulan ÇSYÇ esas alınarak KfW’nun koşullarını sağlayacak şekilde oluşturulmuştur. Bu ÇSYÇ’ nin amacı, tüm alt projelerin sosyal ve çevresel etkileri ve çevresel, sosyal ve güvenlik yönetim koşullarının belirlenmesi açısından incelenmesinde

Sf. 3 / 50

Proje Yönetim Ekiplerine yardımcı olmaktır. Proje yönetimi sürecindeki genel KfW ÇSSG çerçevesi Şekil 1'de verilmiştir.

Şekil 1. Proje Yönetiminde Genel ÇSSG Çerçevesi

Projeler okulların inşa edilmesini içermekte olup, bu tür projeler genel olarak uluslararası (özellikle Dünya Bankası) ÇSED kategorileri açısından düşük riskli/etkili küçük ölçekli inşaat (küçük işler) olarak sınıflandırılmaktadır. Okulların inşası için çevresel ve sosyal gereklilikler açısından ana hususlar; çevresel ve sosyal değerlendirme, fiziksel kültürel kaynaklar, arazi edinimi, çalışma koşulları ve iş sağlığı ve güvenliğidir.

2.1. Türk Çevre, Sağlık ve İş Güvenliği (ÇSG) Mevzuatı

Altyapı projeleri, projelerin geliştirilme ve işletme öncesi aşamalarından başlayan farklı seviyelerde incelemelere tabidir. Bu tesisler işletmeye alındıktan sonra ek bazı

Sf. 4 / 50

YÜKLENİCİNİN ÇSYP/ÇSSG YÖNETİMİ

ANAHTAR PAYDAŞLAR

Bankalar Hissedarlar Hükümet Topluluk STÖ

ÇSSG Şartları

PROJE UYGULAMA BİRİMİ

UYGULAMA MÜŞAVİRİ (UMD)

YÜKLENİCİ

Planlama

Yönetim/İnceleme

Eğitim/Toplantı

İletişim

Raporlama/Denetleme

İzleme

ÇSSG

Belgeleme

ULUSAL MEVZUAT(KANUNLAR, İZİNLER VE MEVZUATLAR)

İYİ UYGULAMALAR (OHSAS, İSO VB.) Yerel İşgücü ve Yerel

Topluluklarla İlişkiler

Sağlık ve Güvenlik

Çevre ve Halkın Korunması

Çevre, Sosyal, Sağlık ve Güvenlik Yönetimi

Acil Durum Planı

Halklı İlişkiler Planı

Tehlikeli Maddeler Yönetim PlanıAtık Yönetim Planı

Konaklama Planı

Özel Önlemler Planı

Saha Acil Durum Planıİşyeri Yönetim Planı

Biyoçeşitlilik Eylem Planı

Sınır İşaretleme ve Koruma Stratejisi

Su Kaynaklarını Koruma Planı

Sağlık ve Güvenlik Planı

Kirlilik Önleme Planı

İş Etiği

Trafik Yönetimi

PA-ÇSYP

yönetmeliklere de tabidir. Avrupa Birliği'ne katılım sürecinin bir parçası olarak, Türkiye tarafından çeşitli kurumsal ve yasal reformlar yapılmıştır. Bu reformlar sayesinde, çevresel mevzuatlar ve çevre koruma araçları uluslararası standartlarla uyumlu hale getirilmiştir. Çevre Kanununa ek olarak, doğrudan ya da dolaylı olarak çevresel hususları ve incelemeleri içeren ve dolayısıyla Projeye uygulanabilir başka kanunlar da bulunmaktadır. Bunlar şöyle sıralanabilir:

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (Kanun Numarası: 6331, 30 Haziran 2012, Resmi Gazete Sayısı: 28339)

Yeraltı Suları Hakkında Kanun (Kanun Numarası: 167, 23 Aralık 1960, Resmi Gazete Sayısı: 10688)

Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu (Kanun Numarası: 2863, 23 Temmuz 1983, Resmi Gazete Sayısı:18113)

Karayolları Trafik Kanunu (Kanun Numarası: 2918,18 Ekim 1983, Resmi Gazete Sayısı: 18195)

İnşaat işleri ile ilgili ÇSG mevzuatı ana hatlarıyla aşağıda Tablo 1'de verilmiştir.

Tablo 1. Proje ile İlgili Türk ÇSG Mevzuatı

Mevzuat/Yönetmelik Resmi Gazete Yayınlanma Tarihi

Resmi Gazete Sayısı

Atık Yönetimi

Atık Yönetimi Yönetmeliği 2 Nisan 2015 29314

Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik 26 Mart 2010 27533

Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği 30 Temmuz 2008 26952

Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği 6 Ocak 2015 29378

Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği 27 Aralık 2017 30283

Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 25 Ocak 2017 29959

Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği 25 Kasım 2006 26357

Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği 31 Ağustos 2004 25569

Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği 28 Mart 2004 25406

Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik 30 Aralık 2009 27448

Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği 22 Mayıs 2012 28300

Su Kalitesi Kontrolü ve Yönetimi

Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği 31 Aralık 2004 25687

İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik 17 Şubat 2005 25730

Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği 26 Kasım 2005 26005

Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik 7Nisan 2012 28257

Sf. 5 / 50




Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği 30 Kasım 2012 28483

Yüzeysel Sular ve Yeraltı Sularının İzlenmesine Dair Yönetmelik 11 Şubat 2014 28910

Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği 01 Ocak 2006 26047

Hava Kalitesi Kontrolü ve YönetimiIsınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği 13 Ocak 2005 25699

Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği 6 Haziran 2008 26898

Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği 3 Temmuz 2009 27277

Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik 19 Temmuz 2013 28712

Sera Gazı Emisyonlarının Takibi Hakkında Yönetmelik 17 Mayıs 2014 29003

Gürültünün Kontrolü ve YönetimiAçık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu ile İlgili Yönetmelik 30 Aralık 2006 26392

Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği 4 Haziran 2010 27601

Toprak Kalitesinin Kontrolü ve YönetimiToprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik 8 Haziran 2010 27605

Çevresel Yönetim, İzinler ve Planlama

Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği 25 Kasım 2014 29186

Çevre Denetimi Yönetmeliği 21 Kasım 2008 27061

Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği 10 Eylül 2014 29115

İş Sağlığı ve Güvenliği

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği 14 Haziran 2014 29030

Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği 24 Temmuz 2013 28717

Hazırlama, Tamamlama ve Temizleme İşleri Yönetmeliği 28 Nisan 2004 25446

Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği 29 Kasım 2006 26361

Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik 2 Temmuz 2013 28695

İlkyardım Yönetmeliği 29 Temmuz 2015 29429

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi Yönetmeliği 5 Şubat 2013 28550

Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik 30 Nisan 2013 28633

Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Ulus ve Esasları Hakkında Yönetmelik 15 Mayıs2013 28648

Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik 28 Temmuz 2013 28721

Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik 22 Ağustos 2013 28743

Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği 11 Eylül 2013 28762

Geçici veya Belirli Süreli İşlerde İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkında Yönetmelik 23 Ağustos 2013 28744

Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği 5 Ekim 2013 28786

İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği 26 Aralık 2012 28509

Sf. 6 / 50




Tehlikeli Maddeler ve Kimyasalların Yönetimi

Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik 11 Aralık 2013 28848

Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik 24 Ekim 2013 28801

Arazi KullanımıTarım Arazilerinin Korunması, Kullanılması ve Planlanmasına Dair Yönetmelik 9 Aralık 2017 30265

Kültür ve Tabiat Varlıklarının KorunmasıTabiat Varlıkları ve Doğal Sit Alanları ile Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Bulunan Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Yerlerin İdaresi Hakkında Yönetmelik

2 Mayıs 2013 28635

Kültür ve Tabiat Varlıklarıyla İlgili Olarak Yapılacak Araştırma, Sondaj ve Kazılar Hakkında Yönetmelik 10 Ağustos 1984 18485

GenelÖzel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik 7 Ekim 2004 25606

Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik 6 Mart 2007 26454

Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik 14 Temmuz 2007 26582

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik 19 Aralık 2007 26735

Ozon Tabakasını İncelten Maddelere İlişkin Yönetmelik 07 Nisan 2017 30031

Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik 27 Ekim 2011 28097

İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik 10 Ağustos 2005 25902

2.2. KfW Sürdürebilirlik Politikaları/Kılavuzları

KfW Sürdürülebilirlik Politikası ve Kılavuzu, faaliyetler/projeler için değerlendirme koşullarını içermektedir. Bu koşullar, ilgili ulusal mevzuata ek olarak AB standartlarını ve Dünya Bankası'nın (DB) Çevresel ve Sosyal Tedbirlerini/Koruma Önlemlerini (ve ayrıca ÇSG Kılavuzlarını) içermektedir. Türkiye, AB üyelik sürecinden geçmekte ve buna bağlı olarak çevre koruma için AB standartları ile uyumlu tüm ilgili çevre mevzuatını ve araçlarını benimsemektedir. Bunun yanı sıra, Türkiye bir ILO üyesidir ve ILO kurallarını ve standartlarını hâlihazırda benimsemiştir. Dolayısıyla, esas olarak Dünya Bankası Tedbirleri, çevresel ve sosyal (sağlık ve güvenlik dahil) değerlendirme ve yönetimi açısından ek standartlar olarak göz önünde tutulmak durumundadır.

Sf. 7 / 50

DB koruma önlemleri, proje finansmanında göz önünde bulundurulması gereken çevresel ve sosyal konuları/koşulları içeren Operasyonel Politikalar (OP) olarak formüle edilmiştir. Çevresel ve sosyal koruma önlemleri (operasyonel) politikaları şöyle sıralanabilir:

Çevresel Değerlendirme (OP 4.01) Doğal Yaşam Alanları (OP 4.04) Zararlı Yönetimi (OP 4.09) Yerli Halklar (OP 4.10) Fiziksel Kültürel Kaynaklar (OP 4.11) Gönülsüz Yeniden Yerleşim (OP 4.12) Ormanlar (OP 4.36) Baraj Güvenliği (OP 4.37)

Dünya Bankası, 1 Ekim 2018 itibariyle tüm yeni Dünya Bankası yatırım proje finansmanı için geçerli olan Çevresel ve Sosyal Çerçeveyi (ÇSÇ) yürürlüğe koymuştur. ÇSÇ'nin bileşenlerinden bir tanesi de Çevresel ve Sosyal Standartlardır (ÇSS). Bu standartlar aşağıdaki gibidir:

ÇSS1: Çevresel ve Sosyal Risk ve Etkilerin Değerlendirilmesi ÇSS2: İş ve Çalışma Koşulları ÇSS3: Kaynak Verimliliği ve Kirliliğin Önlemesi ve Yönetimi ÇSS4: Toplum Sağlığı ve Güvenliği ÇSS5: Arazi Alımları, Arazi Kullanım Kısıtları ve Zorunlu Yeniden Yerleştirme ÇSS6: Biyolojik Çeşitliliğin Korunması ve Canlı Doğal Kaynakların Sürdürülebilir

Yönetimi ÇSS7: Yerli Halklar ÇSS8: Kültürel Miras ÇSS9: Finansal Aracılar ÇSS10: Paydaş Katılımı ve Bilgi Paylaşımı

Not edilmesi gereken bir husus ilk 8 ÇSS’nin IFC Performans Standartları ile örtüşmesidir.

Dünya Bankası’nın Tedbir Politikaları ÇSÇ'nin öncülüdür ve mevcut projeler Tedbir Politikalarını uygulamaya devam edecektir. İki sistem yedi yıl boyunca paralel olarak çalışacaktır. Dolayısıyla, Faaliyetlerin başlamasından bu yana her ikisinin de kullanılması nedeniyle, faaliyetlere ilişkin çevresel ve sosyal gereklilikler açısından DB’nin Tedbir Politikaları göz önünde bulundurulacaktır. Bu kapsamda, faaliyetlerle ilgili DB Operasyonel (Tedbir) Politikaları aşağıda sunulmaktadır:

Çevresel Değerlendirme (OP 4.01)

Sf. 8 / 50

Doğal Yaşam Alanları (OP 4.04) Fiziksel Kültürel Kaynaklar (OP 4.11) Gönülsüz Yeniden Yerleşim (OP 4.12) Ormanlar (OP 4.36)

2.3. KfW Sürdürülebilirlik Politikalarına/Kılavuzlarına ve Türk Mevzuatına Uygunluk

MEB, 145 Okul (betonarme ve prefabrik yapılar) inşaatının bu Projeler kapsamında finanse edilmesini önermiştir. Okulların yer seçimi süreci MEB tarafından, Hazine ve belediyeler ile koordineli olarak devam etmektedir (bazı okullar için hâlihazırda tamamlanmıştır). Sahalar, MEB İl Müdürlüklerinin ihtiyaç değerlendirmesi, Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin (GKAS) sayıları, mevcut eğitim altyapısının kapasitesi ve yeni okul binaları inşa etmek için uygun yerler/araziler bulunabilmesi gibi çeşitli kriterlere göre seçilmektedir. Sahaların ve inşa edilecek okul türlerinin (prefabrik veya betonarme) seçimi, MEB Proje Uygulama Birimi (PUB) tarafından Uygulama Müşavirinin (UM) desteği ile belirlenmektedir.

MEB, Hazine ve Maliye Bakanlığı'na ait olan ve Bakanlığa tahsis edilen alanların (imar planında eğitim alanı olarak belirlenen) kullanımına öncelik vermeyi amaçlamaktadır. Bu durumlarda, MEB bahse konu eğitim tesisi olarak belirlenen arazileri Hazine’den talep eder. Arazilerin çoğunluğu bu şekilde elde edilmiştir. Seçilen okul alanlarının tümü hâlihazırda antropojenik etki altında bulunan yerleşim merkezlerinde (veya bunlara bitişik) bulunmaktadır. Bu durum, MEB’in saha seçimi sürecinde ekolojik koruma bölgeleri ve/veya hassas yaşam alanlarını (habitatları) ihtiva eden sahalardan uzak durma niyetini desteklemektedir. Bu nedenle hassas ya da kritik doğal yaşam alanları üzerinde herhangi bir etki ya da bu alanlarla bir etkileşim beklenmemektedir. Ek olarak, yer seçimi sürecinde ilgili devlet kurumlarıyla iletişim kurarak bilinen kültürel miras koruma alanlarından da kaçınılmaktadır. Önerilen okulların yerleşim merkezlerinde bulunması, ek erişim yoluna veya elektrik bağlantı hattına ihtiyaç duyulmaması gibi altyapı mevcudiyeti açısından ek avantajlar sağlamaktadır. Mevcut kanalizasyon sistemleri inşaat faaliyetleri sırasında atık su deşarjı için kullanılacaktır. Ayrıca, evsel atıklar Belediyeler tarafından toplanacaktır.

Proje bileşenlerinin özelliklerine ve yerlerine dayanarak başlıca üç DB Tedbir Politikası (OP) faaliyetler için potansiyel öneme sahiptir. Bu politikalar; OP 4.01 (Çevresel Değerlendirme), OP 4.11 (Fiziksel Kültürel Kaynaklar) ve OP 4.12’dir (Gönülsüz Yeniden Yerleşim). Tüm proje sahalarının imar planlarındaki yerleşim merkezlerine yakın alanlarda bulunmasından dolayı bu faaliyetler OP 4.04 (Doğal Habitatlar/Yaşam Alanları) ve OP 4.36 (Ormanlar) tedbir politikalarının kullanılmasını gerektirmemektedir. Bu nedenle; herhangi bir Doğal Habitat üzerine etkisi olabilecek projelerin finansmana uygun olmadığı hakkında MEB bilgilendirilmiştir.

Sf. 9 / 50

Önerilen sahaların belirtilen özellikleri dikkate alındığında, proje faaliyetlerinden kaynaklanan önemli bir çevresel risk beklenmemektedir. Bu bağlamda, Faaliyetlerin/Projelerin muhtemel etkilerini azaltmak ve yönetmek için bir Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı (ÇSYP) kontrol listesinin yeterli olduğu varsayılmaktadır.

Çevresel (ve Sosyal Etki) Değerlendirmesi (OP 4.01)

Mevcut alanlar üzerinde proje sınırlarına yakın bölgeler içerisinde ortaya çıkacak ve büyük bir çoğunluğunun geçici nitelikte olması öngörülen sınırlı çevresel ve sosyal etkiler nedeniyle basit inşaat işleri OP 4.01’i tetiklemektedir. Önerilen Faaliyetler, muhtemel geçici etkileri dikkate alınarak “Kategori B” olarak sınıflandırılmaktadır. OP 4.01’in tetiklenmesi, Kategori B projeleri için genel çevresel ve sosyal yönetim planları ve saha tertip-düzen yöntemlerinin hazırlanmasını gerektirmektedir.

Faaliyetler nedeniyle ortaya çıkabilecek sosyal ve çevresel etkilerin önerilen proje sahası yakınlarında bulunan hassas alıcılar (örneğin, mevcut okullar, hastaneler, sağlık ocakları ve evler) üzerinde olması beklenmektedir. Bu bağlamda, tüm proje sahaları ve etrafındaki alanlar hassas alıcılar açısından değerlendirilmelidir. Önerilen yerlerin bazılarında, mevcut okul binalarının yıkılması veya istinat duvarlarının inşası, binaların durumu (sismik tehlikeler için ulusal mevzuata uygunsuzluk) ve sahaların şartları nedeniyle gerekli olabilir. Bu tür sahalar için durum ve süreç MEB ve UM tarafından değerlendirilecektir.

Kültürel Miras/Kaynaklar (OP 4.11)

Önerilen proje sahalarında özel koruma gerektiren arkeolojik veya kültürel varlıklar belirlenebilir. Bu açıdan mevcut okul binaları da bir varlık olarak tanımlanabilir. Bu hususla ilgili olarak, 2863 sayılı ve 21.07.1983 tarihli Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu (27.07.2004 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan değişiklik aracılığıyla yeniden düzenlenmiştir) başta olmak üzere Türk kanunları ve uygulamaları uluslararası standartları takip etmekte ve DB koşulları ile benzerlik göstermektedir. Kültür ve Tabiat Varlıklarıyla İlgili Olarak Yapılacak Araştırma, Sondaj ve Kazılar Hakkında Yönetmelik (18485 sayılı 10.08.1994 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır), inşaat sırasında bulunan kültürel ve tabiat varlıklarına ilişkin prosedürleri ve yükümlülükleri tanımlamaktadır.

MEB, projelerin fiziksel ve kültürel kaynaklar üzerindeki olumsuz etkilerinin önlenmesi ve azaltılması konusunda sorumlu olup, Türk mevzuatının tüm koşullarının karşılanması sağlanana kadar proje faaliyetlerine başlamayacaktır. Kültürel varlıkların korunmasına ilişkin ulusal mevzuat sıkı bir şekilde uygulandığından DB politikaları nedeniyle herhangi bir ek gerekliliğin doğması beklenmemektedir. Bununla birlikte, tesadüfen keşfedilen ya da şans eseri bulunan kültürel yapıların yönetimini gerektiren bir durumda uygulama müşavirleri ve

Sf. 10 / 50

yükleniciler tarafından izlenecek adımlar konusunda bir Tesadüfi Bulgu Prosedürü hazırlanmış ve bu ÇSYÇ’nin Ek 1’inde sunulmuştur.

Ek olarak, ilgili tüm resmi yazışmalar, yaşayan dokümanlar olarak tasarlanmış sahaya özgü ÇSYP’lere eklenecektir. Ayrıca, her bir sahanın ihtiyacına bağlı olarak, ÇSYP’lerde arkeolojik veya kültürel varlıklar hakkında ayrıntılı bir değerlendirme raporu bulunabilir.

Arazi Edinimi ve Gönülsüz Yeniden Yerleşim (OP 4.12)

Faaliyetler, Kamu Kurumlarına ait olan ve eğitim tesislerinin inşası için belirlenen arazilerde gerçekleştirileceğinden arazi edinimi içermesi muhtemel değildir. MEB, KfW tarafından finanse edilecek okulların inşası için mülkiyet sorunu olmayan arsalar seçmiştir. Dolayısıyla, faaliyetlerin arazi edinimi ve kültürel miras/varlıklarla ilgili herhangi bir sorunu olması beklenmemektedir. MEB projenin yürürlüğe girmesiyle: (i) bu faaliyetler kapsamında arazi ediniminin söz konusu olmamasını (ii) kullanılan kamu arazileri üzerinde herhangi bir gecekondu sahibi ya da kullanıcının bulunmamasını (iii) faaliyetler için kullanılacak olan daha önce edinilmiş arazilerle ilgili herhangi bir gönülsüz yeniden yerleşim sorunun söz konusu olmamasını teminat altına almaktadır.

Genel anlamda, kamulaştırma yoluyla arazi edinimi MEB tarafından sıklıkla başvurulan bir uygulama değildir. Yürürlükte olan MEB mevzuatı uyarınca imar planı kapsamında eğitim yapısı olarak belirlenmiş bir arsa mevcutsa arazi kanunen MEB’e tahsis edilmektedir. Kamulaştırma son çare olarak görülmekte ve özellikle Acele Kamulaştırma konusundaki Madde 27 çoğunlukla uygulamaya koyulmamaktadır. MEB’in yeni okullar için araziye ihtiyaç duyması durumunda, eğer yeterli alana sahiplerse, Bakanlığa ait okul bahçeleri de değerlendirilebilmektedir. Kamulaştırma yoluyla diğer arazilerin edinilmesi ihtiyacı söz konusu olursa belediyeler tarafından hazırlanan imar planı dikkate alınmakta olup, eğitim yapılarına yönelik tahsis edilen araziler belirlenmektedir. MEB bu bağlamdaki çalışmalarını 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu uyarınca yürütmektedir.

Faaliyetlerle ilgili olarak, MEB önerilen arsaların çoğunun listesini sunmuştur. Listeler, tapu evrakları, uydu görüntüleri ve fotoğraflar, seçilen parsellerin arazi mülkiyeti statüsünün inşaat için uygun ve ulusal mevzuat ve KfW gereklilikleri ile uyumlu olduğunu gösteren ilgili izinler ve kararlar gibi ekleri içermektedir.

MEB, inşaat çalışmalarının başlatılmasından önce yürütülen durum tespit çalışması sürecinin bir parçası olarak arazi edinimi kontrol listesini (Ek 2’de sunulmaktadır) dolduracak ve her bir arsa/parsel için ilgili tüm ekleri ekleyerek KfW’ya gönderecektir. Bu kontrol listesi konu olan her bir arsa için doldurulacak ve OP 4.12’nin tetiklenmesini gerektirecek koşulların söz konusu olmadığı, tüm arsaların kamu arazisi olduğu ve MEB için tahsis edilmiş olduğunu

Sf. 11 / 50

göstermek üzere dosyalanacaktır. Parseller ayrıca OP 4.12’yi tetikleyecek, Proje beklentisiyle yakın zamanda alınmış bir arazinin var olup olmadığı konusunda da değerlendirilecektir. OP 4.12’yi tetikleyecek zorunlu arazi edinimini ihtiva eden herhangi bir arsa (okul inşası için belirlenmiş) finanse edilmeye uygun olmayacaktır. Bahsi geçen durumlarda planlanan tüm inşaat çalışmaları, MEB’in sunacağı ve arazi edinimini gerektirmediği, zorla elde edilmediği ve OP 4.12’yi tetikleyecek ekonomik faaliyetler için kullanılmadığının doğrulandığı diğer alternatif sahalar üzerinde gerçekleştirilecektir. Kontrol listesi, mülkiyet detayları ve arsanın fiziksel durumu gibi konularda genel bilgiler sunacaktır. Bahsi geçen arazilerin özel mülkiyete ait olduğu ve OP 4.12’nin uygulanmasını gerektiren durumlarda, MEB herhangi bir arazi edinimi gerekliliği olmayan ve devam eden herhangi bir arazi edinimi ya da istimlak sorununun söz konusu olmamasının yanı sıra seçilen kamu arazileri üzerinde kullanıcı/gecekondu sakinlerinin olmadığı alternatif arsalar bulacaktır.

İş/Çalışma Koşulları ve İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG)

İnşaat sektörünün tehlike içeren yapısından dolayı iş kazalarının ve hastalıkların önlenmesi tüm tarafların katılımını gerektirir. İş Kanunu ve ilgili yönetmelikler, çalışanların eşit muamele görmesi, çalışma yaşı ve çocukların istihdamı konusunda kısıtlamalar, zorunlu çalıştırmadan kaçınma ve işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğini sağlama konularında uluslararası çalışma standartlarının temel ilkelerini kapsar. Türkiye’nin ulusal İSG sistemini iyileştirme konusundaki çabalarının bir parçası olarak, Türkiye, 25 Mart 2016 tarihinde 167 Sayılı İnşaat İşlerinde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesini (1988) de içeren çok çeşitli Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmelerini onaylamıştır. Bu sektörel sözleşme, sırasıyla Türkiye tarafından 2005 ve 2014 tarihlerinde onaylanan 155 Sayılı 1981 Tarihli İş Sağlığı ve Güvenliği Sözleşmesi ve 187 Sayılı 2006 Tarihli İş Sağlığı ve Güvenliğini Geliştirme Çerçeve Sözleşmesini tamamlamaktadır.

Çalışma koşulları bağlamında, işçilere ulusal iş hukuku kapsamındaki haklarıyla ilgili toplu iş sözleşmeleri, çalışma saatleri, ücretler, fazla mesai, tazminat ve çalışma ilişkisinin başlamasından ve herhangi bir maddi değişimin meydana gelmesinden kaynaklanan faydaları içeren açık ve anlaşılabilir bilgiler sağlanmalıdır. Ayrımcılık yapmama ve fırsat eşitliği ilkeleri öncelikli tutulacaktır. Ek olarak, işçilerin işyerinde endişelerini dile getirmeleri için bir şikâyet mekanizması mevcut olacaktır.

İSG ile ilgili olarak hem işverenlerin hem de çalışanların sorumlulukları bulunmaktadır. Bu konuda işverenler; gerekli tüm önlemleri almalı, ihtiyaç duyulan ve gerekli tüm ekipman ve araçları sağlamalı, işyerlerinde tüm sağlık ve güvenlik önlemlerinin uygulanmasını izlemeli ve denetlemeli, işçileri karşılaştıkları mesleki riskler, alınması gereken azaltma önlemleri ve yasal hak ve sorumlulukları ile ilgili bilgilendirmeli ve İSG eğitimi sunmalıdır. Çalışanlar, işyerlerinde İSG ile ilgili alınan tüm kural ve önlemleri takip etmeli ve bunlara uymalıdır.

Sf. 12 / 50

MEB, yüklenicilerin çalışmaları sırasında UM aracılığıyla bu standartlara uyumu sağlayacaktır. UM, inşaat başlamadan önce İnşaat İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) ve İş/Çalışma Koşulları (ÇK) Yönetim Planını içeren bir İnşaat Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı (İÇSYP) hazırlayacaktır. İSG Yönetim Planı, sahaya özgü sorunları ve proje aşamalarını dikkate alan bir risk değerlendirmesine dayanmalı, periyodik risk değerlendirmelerinin yapılması ve İÇSYP'nin gerekmesi durumunda güncellenmesi hususlarını içermelidir. İÇSYP, İSG ve ÇK Yönetim Planları, Yükleniciler tarafından etkin bir saha yönetimi ve kalite kontrolü ile uygulanacaktır. UM, yüklenicilerin ve alt yüklenicilerin İSG ve çevresel performansını denetleyecek ve ilgili standartlara uygunluğu sağlayarak MEB ve KfW'ya düzenli olarak (üç ayda bir/yılda bir) ve vaka esaslı (bir olay üzerine) rapor edecektir.

Paydaş Katılımı, Bilgi Paylaşımı ve Şikâyet Yönetimi

Projenin yapısı gereği bir görünürlük ve iletişim stratejisi oluşturulması önem taşımaktadır. Projenin uygulama aşaması boyunca ev sahibi topluluklar tarafından herhangi bir olumsuz geri bildirim ya da yanlış anlaşılmayı önlemek amacıyla MEB, hem GKAS hem de ev sahibi topluluklara yönelik iyi ve etkin bir iletişim stratejisi geliştirmiş ve uygulamaktadır. Her iki toplulukla görünürlük ve katılım faaliyetleri, muhtemel faydalanıcıların (veliler, öğretmenler, öğrenciler vb.) Projeye kolaylıkla katılmalarını ve proje hakkında bilgi almalarını sağlamak amacıyla iki dilde (Türkçe ve Arapça) hazırlanacak iletişim araçları vesilesiyle gerçekleştirilecektir. Başarılı bir uygulama olarak; yeni inşa edilecek okullar hakkında bilgilendirme yapmak amacıyla bahsi geçen topluluklara MEB bilgilendirici dokümanlar (çevrimiçi ve basılı) sağlayacaktır.

Aktiviteler, GKAS yoğunluğunun yüksek olduğu illerdeki okulların (eğitim tesisleri) inşası yoluyla okul çağındaki GKAS çocukları için eğitime daha kolay erişimi desteklediklerinden sosyal faydalar yaratacaktır. Okul çağındaki Suriyeli çocukların yaklaşık %50’sinin uzun süreli yerinden edilme krizi nedeniyle eğitimden uzak kaldığı dikkate alındığında, Türkiye’de toplumsal kaynaşma konusunda GKAS ailelerinin güçlendirilmesi adına bu projenin zamanlaması oldukça doğru ve önemi çok büyüktür. Bahsi geçen faaliyetler, Suriyeli çocuklara imkân sunma aracılığıyla GKAS ailelerini desteklemenin yanı sıra ülkede yaşayan çocuklar için de fayda sağlamaktadır. Okullarda Suriyeli ve Türk çocuklara bir arada eğitim verileceği (karma) göz önüne alındığında, MEB, herhangi olası bir olumsuz etkiye karşı, ev sahibi topluluklar ve GKAS aileleri arasında muhtemel tansiyonu azaltmaya yönelik iletişim ve katılım sağlanmasını da değerlendirmeye alacaktır. Buna ek olarak, proje uygulama sürecinde faaliyetlerden doğrudan etkilenecek gruplarla aktif bir iletişim kurularak proje hakkında yeterli bilgilendirme sağlanması öngörülmektedir.

Sf. 13 / 50

Yeni okulların inşası öncesinde, MEB projeye ilişkin gerekli bilgileri içeren ve topluluklardan gelebilecek şikâyet ya da sorular için iletişim detaylarını sunan tabelalar/posterler oluşturacaktır. Bu vesileyle tüm faydalanıcıların ve ev sahibi toplulukların Proje ve inşaat faaliyetleri, inşaata ilişkin çevresel ve sosyal etkiler ile olumsuz etkilere karşı azaltma önlemleri hakkında bilgi alması sağlanacaktır. Buna ek olarak, hem ev sahibi toplulukları hem de muhtemel katılımcıları bilgilendirmek ve katılımlarını sağlamak adına yerel istişare toplantıları düzenlenecektir. Bu toplantılar sırasında, muhtemel çevresel ve toplumsal etkiler de kamu ve katılımcılarla paylaşılacak ve görüşülecektir. MEB diğer hizmet sağlayıcılarının gerçekleştirdiği bilgilendirme programları ile koordinasyon sağlanması ve halkın katılımının güçlendirilmesi konusunda teşvik edilecektir. Daha geniş manada, halkın katılımı doğru zamanda yapılacak bilgilendirme ve istişare faaliyetleri vesilesiyle gerçekleştirilmeye çalışılacak ve yerel düzeyde şikâyet mekanizmaları oluşturularak ortaya çıkabilecek şikâyetlerin en kısa sürede çözümlenmesi sağlanacaktır. Bilgi paylaşımı ve şikâyet mekanizması, hem yerel ve GKAS topluluklarının hem de erkek ve kadınların farklı ihtiyaç ve kaygılarını dikkate alacaktır.

MEB, okul binalarının inşası sırasında karşılaşılabilecek şikâyetlerin çözümü ve bu şikâyetlerin yönetilmesinin yanı sıra okulların faaliyete geçmesiyle ortaya çıkabilecek toplumsal kaynaşma ve uyum konularına ilişkin diğer toplumsal sorunları da ele alacak bir şikâyet mekanizmasına sahip olacaktır. Ev sahibi toplulukların, yeni okullarda benimsenecek olan karma okul sistemine GKAS’ın dâhil edilmesine ilişkin endişeleri söz konusu olabilir. Benzer şekilde, bahsi geçen şikâyet mekanizması, GKAS’ın da kaygı ve taleplerini ifade etmelerine imkân tanıyacaktır. Her iki topluluğun da ihtiyaçlarının karşılanabilmesi adına şikâyet mekanizması her ki dilde; Türkçe ve Arapça olarak uygulanacaktır. MEB şikâyet mekanizmasını; hedef grupların doğrudan erişebilmesini ve etkin bilgi paylaşımını sağlamak amacıyla Türkçe ve Arapça hizmet sunacak şekilde tasarlayacaktır. Buna ek olarak şikâyet (çözüm) mekanizması sadece hedef grup görüş ve bildirimlerinin alınmasını değil, çözüme yönelik yapılan aksiyonlar ve sonuç hakkında geribildirimi de içerecektir. Bu çerçevede, şikâyet mekanizmasına gelen tüm başvurular kayıt altına alınacak ve çözüme ilişkin yapılan girişim veya iyileştirmeler konunun taraflarına bildirilecektir. Şikâyet mekanizmasının etkinliği, şikâyet kayıtlarına dayanarak UM ve MEB/PUB tarafından izlenecektir. Bu kapsamda, alınan şikâyet sayısı (kayıt açılan), bir çözümle kapatılan şikâyetlerin sayısı ve şikâyetlerin çözülmesi için gereken zaman ilgili mekanizmanın etkinliğinin izlenmesinde en önemli göstergeler arasında olacaktır.

Sf. 14 / 50

3. ÇEVRESEL VE SOSYAL YÖNETİM PLANININ HAZIRLANMASINA YÖNELİK KILAVUZ

Çevresel ve Sosyal Yönetim Çerçevesi (ÇSYÇ), Projenin, KfW sürdürülebilirlik politikası ve kılavuzu (çevresel ve sosyal koşullar) ve ulusal kanun ve mevzuatları ile tam uyumunu sağlamak adına uygulama esaslarını tanımlamak için hazırlanmıştır. Bu ÇSYÇ, MEB ve KfW tarafından kamu ile paylaşılacaktır.

Bu ÇSYÇ, herhangi bir inşaat işi başlatılmadan önce sahaya özgü çevresel ve sosyal yönetim planları/kontrol listelerini (ÇSYP’ler) hazırlama sorumluluğunu üstlenecek olan inşaat yüklenicileri ve uygulama (inşaat denetimi) müşavirlerine rehberlik etmektedir. ÇSYP kontrol listesi örneği Ek 3’te sunulmaktadır. Örnek ÇSYP kontrol listesi, muhtemel etkilerin değerlendirilmesi ve olumsuz etkilere karşı alınacak önlemlerinin uygulanması ile ilgili kılavuz bir doküman olarak kullanılmak üzere detaylandırılmıştır.

Düşük riskli inşaat projeleri için DB’nin İhracat Kredi Kuruluşu (ECA) koruma önlemi ekipleri tarafından alternatif bir yaklaşım geliştirilmiştir. Bu yaklaşım vesilesiyle; (a) küçük ölçekli ya da planlanan faaliyetler gereği muhtemel düşük çevresel etkiye sahip, (b) çevresel değerlendirme ve yönetim konusunda iyi işleyen ülke sistemlerine sahip ülkelerde bulunan projelerde, çevresel ve sosyal tedbirlerin daha etkili ve projenin ana parçalarından biri olacak şekilde düzenlendiği bir yaklaşım sunulması hedeflenmiştir.

Temel iyi uygulama önlemlerinin tanındığından ve uygulandığından emin olmak amacıyla bu kontrol listesi formatı oluşturulmuştur. Bahse konu kontrol listesi kolay kullanılabilecek ve Resmi destekli İhracat Kredileri ve Sosyal ve Çevre Üzerine Ortak Yaklaşımlar Tavsiye Kararı (Ortak Yaklaşımlar) uyarınca Dünya Bankası’nın koruma önlemleri/tedbirleri gereklilikleri ile örtüşecek biçimde tasarlanmıştır. Bahsi geçen kontrol listesinin amacı basit inşaat sözleşmelerine yönelik yüklenicilere ve kontrol mühendislerine kullanışlı, somut ve uygulanabilir bir kılavuz sunmaktır. Bu kontrol listesi nihai tasarım aşamasında tamamlanmalı ve yalnız başına ya da ulusal mevzuat gereği hazırlanmış herhangi bir çevresel dokümanla (örneğin, ÇED raporları) birlikte ihale dokümanlarının ve nihayetinde iş sözleşmelerinin tamamlayıcı bir parçasını oluşturmalıdır.

ÇSYP kontrol listesi, basit ve yerelleştirilmiş etkilere sahip inşaat işlerine yönelik tipik etki azaltma yaklaşımlarını kapsama çabasındadır. Bahsi geçen formatın KfW ÇSED gerekliliklerini karşılamak amacıyla ÇSYP temel unsurlarını sağladığı kabul edilmektedir. Bu kontrol listesinin amacı basit inşaat işleri yüklenicilerine yönelik uygulanabilir bir kılavuz olması ve basit inşaat işleri ihale dokümanlarının tamamlayıcı bir parçasını oluşturmasıdır.

Sf. 15 / 50

Bahsi geçen kontrol listesi aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır:

Bölüm 1 projenin özelliklerini tanımlayıcı bir kısmı içermektedir ve projenin yerini, kurumsal ve yasal dayanaklarını, projenin içeriğini, olası kapasite geliştirme programı ihtiyacını ve halkın katılım sürecini tanımlamaktadır. Bu bölüm yaklaşık iki sayfa uzunluğunda olabilir ve ihtiyaç duyulması halinde ilave bilgiler ek şeklinde konabilir.

Bölüm 2 faaliyetlerin ve muhtemel çevresel konuların basit Evet/Hayır formatında kontrol edilebildiği çevresel ve sosyal inceleme kontrol listesini içermektedir. Herhangi bir faaliyetin/konunun “Evet” olarak işaretlenerek başlatıldığı durumda, takip eden Bölüm 3’te bulunan tabloda uygun/ilgili kısım işaretlenecektir.

Bölüm 3 Bölüm 2’de belirtilen her faaliyet için açık şekilde ve iyi uygulamalar göz önünde tutularak formüle edilmiş yönetim ve azaltma önlemlerini içermektedir.

Bölüm 4 Proje inşaat ve uygulama sürecinde gerçekleştirilen faaliyetlerin izleme planını sunmaktadır. Bu plan, Kategori B projelerine yönelik ÇSYP’ler için uluslararası standartlarda kullanılan aynı formattadır. Bölüm 2, Bölüm 3 ve Bölüm 4’ün yüklenicilere yönelik ihale dokümanlarına dâhil edilmesi, ihale sürecinde fiyatlandırılması ve çalışmaların gerçekleştirildiği sırada uygulamaların titizlikle denetlenmesi bu kontrol listesinin amaçları arasındadır.

Proje bir arazi tahsis sürecini geçireceği için ÇSYP’ler sosyal koruma önlemleri kapsamını da ihtiva etmektedir. Her bir alt proje için yapı/inşaat çalışmalarının ihale sürecinin başlatılmasından önce, PUB veya UM her arsa için bir arazi edinimi kontrol listesi dolduracaktır. Tüm ilgili tamamlayıcı dokümanlar bu listenin eki olacaktır. Taslak bir arazi edinim kontrol listesi Ek-2’de sunulmuştur.

Sf. 16 / 50

4. SAHA ALTERNATİFLERİ

MEB önerilen okulların çoğu için saha seçim sürecini tamamlamıştır. İmar planı kapsamında hali hazırda okul inşaatı için tahsis edilen Hazineye ait araziler önerilen okul sahaları olarak seçilmiştir. Bunlara ek olarak, mevcut okullara ait bazı araziler de seçilmiştir. MEB, bu proje kapsamında bulunan tüm uygun arazileri önerilen okul sahaları olarak belirlemiş ve saha seçim sürecini illerin imar planları doğrultusunda ve ilgili belediyeler ve yerel anahtar paydaşlarla istişare ederek yürütmektedir. Bu nedenle, MEB tarafından başka alternatif saha analizi gerçekleştirilmemiştir.

Sf. 17 / 50

5. ÇEVRESEL VE SOSYAL İZLEME VE ŞİKÂYET MEKANİZMASI

5.1. Çevresel ve Sosyal İzleme

Her ne kadar Proje’nin çevresel ve sosyal etkilerinin oldukça düşük olması beklense de, Proje’nin uygulama aşamasından işletme aşamasına kadar aktif olacak bir Çevresel ve Sosyal İzleme Sistemi projenin negatif etkilerini önleyecek ve etki azaltma önlemlerinin etkinliğini gözlemleyecektir. Bu sistem, proje denetiminin bir parçası olarak, etki azaltma önlemlerinin başarısının ölçülmesi konusunda KfW ve finansmanı alan kuruma yardımcı olacak ve gerektiğinde ilgili aksiyonların alınabilmesine imkân sağlayacaktır. Çevresel ve sosyal (ve sağlık ve güvenlik) konuları ve ilgili önlemler UM ve MEB tarafından görevlendirilen uzmanlar tarafından izlenecek ve denetlenecektir.

Bahsi geçen izleme sisteminin sağladıkları şunlardır:

Gerektiğinde teknik destek ve denetim Azaltma önlemleri ile ilgili koşulların erken tespiti Alınan önlemlerin sonuçlarının takip edilmesi Projenin ilerleme durumu hakkında bilgi verilmesi

PUB, UM aracılığı ve rutin saha ziyaretleri ile sahadan düzenli olarak uygulama sonuçlarına ilişkin verileri toplayacaktır. PUB, ayrıca, toplanan verilerin kalitesinin izlenmesinden sorumlu olacak ve ulaşılan çıktıları/sonuçları değerlendirecektir.

5.2. Şikâyet Çözüm Süreci

Şikâyet Çözüm Süreci herhangi bir paydaşın projenin nasıl planlandığı, inşa edildiği ya da uygulandığı hakkında şikâyet ya da öneri bildirmelerine imkân tanıyan bir süreçtir. MEB Projenin uygulama aşaması öncesinde şeffaf ve kapsamlı bir şikâyet mekanizması (ŞM) oluşturacaktır. Bahsi geçen ŞM sistemi projeden etkilenen toplulukların (hem ev sahibi hem de GKAS toplulukları) ve diğer paydaşların (örneğin, inşaat işçileri) okul binalarının inşası sırasında karşılaşılabilecek çevresel, sosyal, sağlık ve güvenlik konuları hakkında kaygıları, soruları ve şikâyetlerini iletebilecekleri ve bu konulara üretilen çözümleri takip edebilecekleri birincil iletişim kanalı olacaktır.

Sf. 18 / 50

Proje uygulama süreci sırasında, şikâyetler esas olarak iki düzeyde ele alınacaktır; (i) Yüklenici ve UM nezdinde yerel (saha) düzeyi ve (ii) MEB PUB nezdinde ulusal düzey (MEB il müdürlükleri de dâhil). Şikâyet Mekanizması örneği (bazen Şikâyet Prosedürü olarak da adlandırılmaktadır) Ek 4’te sunulmakta ve şikâyet formu, şikâyet kapanış formu ve kayıt tablosunu içermektedir.

Proje uygulama sürecinde tüm paydaşların iletişiminin ve katılımının sağlanması amacıyla, Proje İletişim Stratejisi kapsamında bir “Proje Web sitesi” ve “Bilgilendirme Çağrı Merkezi/Hattı” oluşturulmuştur. Web sitesinin adresi “http://gelecekicinegitim.meb.gov.tr” olup, bu site Türkçe, Arapça ve İngilizce olarak hizmet vermektedir. Bilgilendirme çağrı merkezinin telefon numarası “0-850-8118303” olup, bu hattan da Türkçe, Arapça ve İngilizce olarak hizmet alınabilmektedir. Bu iletişim kanalları ulusal düzeyde ŞM’nin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. MEB’in “Bilgilendirme Çağrı Merkezi” ve “Proje Web Sitesi” hizmetini hedef gruplara duyurmak (alınan şikâyetler dâhil) için kullanacağı araçlar da iletişim stratejisinde belirlenmiştir.

Alınan tüm şikâyet, endişe ve öneriler kaydedilerek arşivlenecek ve makul bir zaman diliminde çözülecektir. Alınan her türlü şikâyet yükleniciler tarafından kayıt altına alınarak muhafaza edilecek ve UM’ye rapor edilecektir. Şikâyet çözüm sürecinde, sorun takip algoritmaları oluşturulacak ve süreç geribildirimleri Proje Uygulama Birimi koordinasyonunda yapılacaktır. Şikâyet özetleri UM ve MEB’in ilerleme raporları ile birlikte KfW’ya rapor edilecektir.

Sf. 19 / 50

6. UYGULAMA DÜZENLEMELERİ VE SORUMLULUKLAR

Projenin uygulanmasına yönelik proje uygulama birimi (PUB) MEB İnşaat ve Emlak Dairesi Başkanlığı bünyesinde kurulmuştur. PUB organizasyon şeması Şekil 2’de sunulmaktadır.

PUB Başkanı

Proje Direktörü

Proje Koordinatörü

Koordinatör Yardımcısı




Görünürülük Birimi

İzleme & Değerlendirme

Birimi Mühendislik Projeleri Birimi

Uygulama & Saha Birimi

Planlama & İhale Birimi

Sözleşme Yönetimi Birimi

Finans Birimi

İletişim Birimi

Danışmanlık BirimiÇevresel & SosyalEtkiler Birimi

Şekil 2. PUB Organizasyon Şeması

Ulusal mevzuat ve KfW gerekliliklerine uygunluk açısından, önerilen her alt proje (okul) için PUB tarafından sahaya özgü değerlendirme yapılacaktır. Bu değerlendirme, ÇSYP kontrol listesinin etkinliğinden emin olmak için bir araç olacaktır. Bunların yanı sıra, PUB, inşaat yüklenicilerine ve uygulama müşavirlerine sahaya özgü ÇSYP’nin hazırlanmasında kılavuzluk edecek ve faaliyetlere katılan tüm tarafların sorumluluk dağılımlarını içeren Tablo 2’de listelenen roller ve sorumlulukların uygulanması sırasında destek olacaktır.

Sf. 20 / 50

Tablo 2. Roller ve Sorumluluklar

Sorumlu Taraf SorumluluklarKfW ÇSYP'lerin gözden geçirilmesi ve MEB’e geri bildirim sağlanması

Proje’nin gerekli koşulları sağladığından emin olmak için uygulama destek misyonları gerçekleştirilmesi

MEB / PUB / il Müdürlükleri

Tüm hibe bedelinin kullanılmasının sağlanması Faaliyetin saha seçimi sürecinin yürütülmesi ve yükleniciye sahanın teslim edilmesi Faaliyetlerin farklı kuruluşlarla iç ve dış irtibatının sağlanması Finanse edilen projelerin fiziksel ve kültürel kaynaklar üzerine olası etkilerinin

önlenmesi ve azaltılması İletişim ve katılım planının geliştirilmesi Her arsa için arazi edinimi kontrol listesinin doldurulması ve KfW’ya sunulması Halkı bilgilendirmek amacıyla el broşürleri ve diğer bilgilendirici dokümanların

sağlanması Faaliyetler hakkında bilgi içeren reklam panoları/posterlerin hazırlanması Yerel bilgilendirme/halkın katılımı toplantılarının organize edilmesi Hizmet yüklenicilerinin sosyal yardım programları ile koordinasyon sağlanması

yönünde çalışma yürütülmesi Yerel düzeyde bir şikâyet mekanizması oluşturulması Hem Türkçe hem de Arapça bilen iletişim irtibat görevlileri istihdam

edilmesi ÇSYP uygulama ve dokümanı halka açık hale getirme Çevresel ve sosyal izleme için uzman görevlendirme ÇSYPlerinin kalitesinin gözden geçirilmesi ÇSYPlerin incelenmesi için KfW ‘a sunulması İnşaat yüklenicilerine ve uygulama danışmanlarına rehberlik edilmesi İnşaat yüklenicileri ve uygulama danışmanları için örnek ÇSYP kontrol listeleri

sağlanması için ihale dokümanlarına ÇSYÇ’nin eklenmesi Faaliyetlerin KfW gerekliliklerinin yanı sıra ulusal çevre mevzuatı ile uygunluğunun

sağlanması Önerilen her alt proje (okul) için Ulusal mevzuat ve KfW gereklilikleri doğrultusunda

sahaya özgü değerlendirme yapılması İnşaat yüklenicisi tarafından yürütülen ÇSYP uygulamasının kontrolü ve ortaya

çıkan performansın, önerilerin ve yapılması gerekli ek aktivitelerin genel proje kontrolü faaliyetleri kapsamında ortaya konması ve raporlanması

KfW’ya sunulan düzenli ilerleme raporları kapsamında proje uygulamasına ilişkin çevresel ve sosyal konuların özetlenmesi

Proje uygulamasının çevresel yönlerine ilişkin projeden etkilenen gruplar ve yerel çevresel otoritelerden gelen yorumlara açık olunması ve gerektiğinde bu gruplarla saha ziyaretleri sırasında bir araya gelinmesi

Projelerin yürütülmesi sürecinde alınacak çevresel ve sosyal önlemlere ilişkin KfW izleme misyonları kapsamında koordinasyon ve iletişimin sağlanması

Proje gerekliliklerine uyulmadığının görülmesi durumunda yüklenicilere gerekli yaptırımların uygulanması ve bahsi geçen uygunsuzluk durumunun KfW’ya bildirilmesi

İzleme Uzmanları (MEB tarafından görevlendirilen)

Çevresel, sosyal ve sağlık ve güvenlik konularının ve bu hususlarla ile ilgili alınması öngörülen önlemlerin izlenmesi ve denetlenmesi

Sf. 21 / 50

Tablo 2. Roller ve Sorumluluklar

Sorumlu Taraf Sorumluluklarİletişim Uzmanı (PUB tarafından istihdam edilen)

Proje’nin İletişim Stratejilerinin hazırlanması, uygulanması ve izlenmesi Her alt proje sahasında ev sahibi toplulukları ve GKAS’ı bilgilendirmek amacıyla

kullanılacak tüm iletişim ve görünürlük araçlarının (örn. Broşürler, el ilanları, pankartlar, posterler ve toplantı ilanları vb.) hazırlanması süreçlerinin takibi

İletişim/görünürlük araçlarının çevirisi, basılması ve dağıtılması süreçlerinin yanı sıra halka açık etkinliklerin ve Proje faydalanıcıları ile istişare toplantılarının planlanması ve düzenlenmesinin koordinasyonu

Proje kapsamında gerçekleştirilen tüm iletişim ve görünürlük faaliyetleri konusunda izleme sürecinin bir parçası olarak KfW’ya sunulacak periyodik raporların hazırlanması

Uygulama Danışmanları

Proje ön saha değerlendirmesinin gerçekleştirilmesi İnşaat çalışmalarının başlatılmasından önce sahaya özel ÇSYP'lerin/kontrol

listelerinin oluşturulması Tesadüfi Bulgu Prosedürünün oluşturulması Yüklenici faaliyetlerinin ÇSYP’ye uygunluğunun izlenmesi/değerlendirilmesi MEB’in bilgilendirilmesi ve geri bildirim sağlanması MEB’in incelemesi için ÇSYP ilerleme raporlarının hazırlanması

Yükleniciler Sahada ÇSYPlerin uygulanması, gerektiğinde Uygulama Danışmanı ile birlikte ÇSYP’nin revize edilmesi

MEB tarafından KfW ile müzakere edilerek ihale dokümanlarına eklenen ilgili gereklilik ve düzenlemelerin kabul edilmesi ve uygulanması

İnşaat çalışmalarının başlatılmasından önce sahaya özel ÇSYPlerin/kontrol listelerinin uygulanması

Gerektiğinde Tesadüfi Bulgu Prosedürünün uygulanması Şikâyet mekanizmasının uygulanması ve yönetimi Sahaya özgü ÇSYP'lerde tanımlanan şekilde sahada gerçekleştirilen faaliyetlerin

düzenli aralıklarla (gün, hafta, ay gibi) izlenmesi

Uygulama Müşavirleri, İnşaat İSG, ÇK Yönetim Planı ve ÇSYP kontrol listelerini içeren İnşaat ÇSYP’lerinin inşaat öncesinde hazırlanmasından sorumludur. Yükleniciler, İnşaat ÇSYP’sinin, İSG ve ÇK Yönetim Planlarının uygulanmasından sorumludurlar. Buna ilaveten, UM ve Yükleniciler Şikâyet Mekanizmasının kurulmasından ve yönetiminden sorumludurlar. PUB, sahaya özel ÇSYP’lerin ve ÇSYP kontrol listelerinin hazırlanması için UM ve inşaat yüklenicilerine rehberlik edecektir. Etkilere karşı alınacak azaltıcı önlemlerin çoğu özel uzmanlık becerileri, deneyim veya ekipmana gerek olmadan uygulanacak oldukça genel ve her zaman kullanılan unsurları içereceğinden, ÇSYP'lerin hazırlanmasının ve uygulanmasının tasarım ve inşaat maliyetinin yalnızca küçük bir kısmına denk gelmesi beklenmektedir. Ayrıca, bu maliyetin ihale sürecinde verilen tekliflerde kapsandığı varsayılmaktadır.

MEB tüm dokümanların incelenmesinden ve sahaya özgü ÇSYP’lerinin kalitesinden sorumlu olacaktır. MEB sahaya özgü ÇSYP’leri incelenmek üzere KfW’ya sunacak ve uygulama sürecinin doğru olarak yürütüldüğünü ortaya koyacaktır.

Faaliyetlerin gerçekleştirilmesi ile ilgili yönetim yapısı Tablo 3’te sunulmaktadır.

Sf. 22 / 50

Tablo 3. Yönetim Yapısı

Kuruluş Sözleşme Rolü SorumluluklarAvrupa Birliği Sözleşme Makamı Hibe eden

Yürütme Komitesi ÜyesiKfW Kuruluş Avrupa Birliği Sözleşme Tarafı

Uygulayıcı UKİhale Uzmanının İşvereniGözden Geçirme ve İzleme Ekibinin İşvereniYürütme Komitesi Üyesi

MEB (PUB) Kuruluşun Uygulayıcı Partneri / Nihai Faydalanıcı

Projelerin Uygulanmasının YönetimiDanışmanlık hizmetlerinin, inşaat işlerinin, görünürlük ve iletişim faaliyetlerinin İşvereni ve Satın Alma KurumuYürütme Komitesi Başkanı

AFAD/BO/BYO Uygulanabilir değil Suriye mülteci krizine yapılan tüm müdahaleler de dâhil olmak üzere acil durumlarda yapılacak faaliyetlerle ilgili koordinasyon birimiYürütme Komitesi Üyesi

Yukarıda listelenen sorumluluklara ilaveten, her bir taraf ilgili diğer kurumlar için aylık ve/veya haftalık raporlar hazırlayacaktır. PUB, aynı zamanda, düzenli ilerleme raporlarıyla proje uygulaması sürecindeki ilgili çevresel ve sosyal konuların KfW’ya özetlenmesinden de sorumludur. Raporlama gereksinimlerinin detaylı listesi Tablo 4’de sunulmaktadır.

Tablo 4. Raporlama Gerekliliklerinin Özeti

Sorumlu Taraf Raporlama GerekliliğiMEB/PUB KfW tarafından AB’ye 3 aylık bilgi notlarının sağlanması için

belirlenen takvime uygun şekilde KfW’ya her çeyrek (3 aylık dönem) için gelişme raporlarının sunulması

Düzenli ilerleme raporlarında projenin uygulanması ile ilgili çevresel ve sosyal konuların KfW’ya özetlenmesi

KfW’ya yıllık İzleme Raporlarının hazırlanmasıUygulama Müşavirleri (UM) MEB ve KfW’nun incelemesi için aylık izleme raporlarının ve 3

aylık raporların hazırlanması MEB’in incelemesi için ÇSYP ilerleme raporlarının

hazırlanmasıİnşaat Yüklenicileri UM’nin incelemesi için ÇSYP ilerleme raporlarının hazırlanması

Sf. 23 / 50

7. TAKVİM

Sahaya özgü ÇSYPlerin hazırlanması (kontrol listeleri formatında) her bir saha için inşaat başlamadan önce yaklaşık 1 aylık süre gerektirecektir. Bu süre MEB incelemesini de içermektedir. Sonrasında, ÇSYP’ler KfW ‘ya incelenmesi için sunulacaktır.

Sf. 24 / 50

8. HALKIN KATILIMI

ÇSYÇ proje uygulama sürecinde düzenlenen yerel bilgilendirme toplantılarında tartışılan konulardan birisi olacaktır. MEB her ilde toplantıların organizasyonunu gerçekleştirecek ve katılımcıları davet edecektir. Bu toplantılarda, proje faaliyetleri, bunların olası çevresel ve sosyal etkileri ve ilgili etki azaltma/izleme düzenlemeleri konusunda paydaşları bilgilendirme amacıyla ÇSYÇ sunulacaktır. Bu toplantıların amacı, ÇSYÇ içeriğine yönelik güncellemelerden ve önerilerin alınmasından ziyade, paydaşların bu yaklaşımın ve ÇSYÇ kapsamında kurulan mekanizmaların varlığını öğrenmesidir.

Sf. 25 / 50

EK 1. TESADÜFİ BULGU PROSEDÜRÜ

1. Giriş

MEB, faaliyetlerin fiziksel ve kültürel kaynaklar üzerindeki olası etkilerinin önlenmesi veya azaltılmasından sorumludur. Proje sahalarının, proje etki alanında olabilecek arkeolojik ve kültürel alanlar/varlıklar ile çakışmayacak şekilde seçildiği öngörülmektedir. Ancak, proje faaliyetleri sırasında önceden bilinmeyen arkeolojik alanlar ve kültürel miras varlıklarına Tesadüfi Bulgu olarak rastlanma ihtimali bulunmaktadır. Tesadüfi bulgu, ön saha çalışmaları kapsamında rastlanmamış ve normalde inşaat izleme faaliyetleri sonucunda tespit edilen, muhtemel kültürel miras nesneleri, özellikleri veya sahaları anlamına gelmektedir. Dolayısıyla, bu dokümanın amacı inşaat çalışmaları sırasında Tesadüfi Bulguların yönetimi ile ilgili izlenecek prosedürü ve sorumlulukları ana hatlarıyla belirlemektir. 2. Roller ve Sorumluluklar

MEB ve tüm İnşaat Yüklenicileri projenin inşaat faaliyetleri süresince ilgili prosedüre uymakla yükümlüdür. Uygulama Müşaviri, Tesadüfi Bulgu prosedürünün takip edilmesini sağlar. Bu bağlamda, UM, kendisinin ve yüklenicilerin kontrol ve inşaat çalışmalarına katılan çalışanlarına prosedür ile ilgili eğitim sağlayacaktır. Tesadüfi bulgulara daha çok inşaat öncesi ve zemin düzeltme (örneğin kazı ve tesviye) faaliyetleri sırasında rastlanmaktadır. Bu nedenle, bu aşamada prosedürün günlük olarak uygulanması gerekmektedir. 3. Tesadüfi Bulgu Süreci ve Prosedürü

Tesadüfi bulguyla karşılaşılması durumunda takip edilecek adımlar ve prosedür aşağıda sunulmaktadır.

Adım 1 – Tesadüfi bulgunun keşfedilmesi sonrasında:

Bulgunun gerçekleştiği yerde sürdürülen tüm faaliyet durdurulmalıdır. Tesadüfi bulgunun çevresinde geçici bir koruma bölgesi oluşturulacaktır. Yüklenicinin Şantiye Şefi (bundan böyle Şantiye Şefi) UM ve MEB ile iletişime

geçecek ve ilde bulunan devlet arkeoloji müzesi ivedilikle bilgilendirilecektir. Tesadüfi bulgunun bulunduğu alan girilmez tabelaları gibi unsurlar kullanılarak

işaretlenerek korumaya alınacaktır. Tesadüfi bulgu hareket ettirilmeyecek, yerinden alınmayacak ya da daha fazla zarar

verilmeyecektir.

Sf. 26 / 50

Adım 2 – Kayıt

Tesadüfi Bulgu Formunun A Bölümü Şantiye Şefi tarafından doldurulacak ve UM ve MEB’e gönderilecektir. Formun bir kopyası kayıt için dosyalanacaktır.

Adım 3 – Yerel yetkililerle iletişim

Şantiye Şefi, ilde bulunan ilgili Devlet Arkeoloji Müzesini tesadüfi bulgu ile ilgili bilgilendirecektir.

Adım 4 – Yetkili kurumun kararı

İlgili/yetkili Müze, tesadüfi bulgu alanı için aşağıda belirtilen adımlar doğrultusunda karar verir:

Adım 4.A – Sahanın veya Bulgunun önemsiz olmasıo Müze, sahanın/bulgunun önemsiz olduğunun düşünüldüğünü duyurur. o Şantiye Şefi UM ve MEB’i bilgilendirir.o Şantiye Şefi ilgili kararı Tesadüfi Bulgu Formunun B Bölümüne girer ve bir

kopyasını UM ve MEB’e gönderir.o Tesadüfi Bilgi Formunun (B Bölümü) bir kopyası kayıt için muhafaza edilir.o İlave eylem gerekmez.o Bu adım, Tesadüfi Bulgu prosedürünü sonlandırır.o İnşaat faaliyetleri devam edebilir.

Adım 4.B – Sahanın önemli olmasıo Müze, sahanın/bulgunun önemli olduğunu duyurur. o Müze, ilave eylemler için karar alır ve Yükleniciyi, Yüklenici de UM ve MEB’i

bilgilendirir. o Şantiye Şefi ilgili kararı Tesadüfi Bulgu Formunun B Bölümüne kaydeder. o Adım 5’e ilerleyiniz.

Adım 5 – Saha Araştırması

Adım 5.A – Saha araştırması sonrasında Müze, sahanın/bulgunun az öneme sahip olduğunu duyurur.

o Şantiye Şefi, UM ve MEB’i bilgilendirir.o Şantiye Şefi, ilgili kararı Tesadüfi Bulgu Formunun C Bölümüne kaydeder ve

bir kopyasını UM ve MEB’e gönderir.o Tesadüfi Bulgu Formunun B Bölümünün bir kopyası kayıtlarda tutulur.

Sf. 27 / 50

o İlave eylem gerekli değildir.o Bu adım, Tesadüfi Bulgu prosedürünü sonlandırır o İnşaat faaliyetleri devam edebilir.

Adım 5.B - Saha araştırması sonrasında Müze, sahanın/bulgunun orta derecede öneme sahip olduğunu duyurur.

o Araştırma çukuru/kurtarma kazısı veya uzaktan algılama araştırmaları gibi ileri araştırma çalışmaları tamamlanır.

o Müze, bu çalışmalar için talimat ve/veya kontrolörlük sağlar. o Şantiye Şefi, UM ve MEB’i bilgilendirir. o MEB, müzenin denetimi altında çalışacak kalifiye arkeologlardan ve işçilerden

oluşan bir arkeolojik çalışma ekibi sağlar. o Kazı tamamlandıktan sonra çalışma ekibi müze müdürlüğüne bir rapor sunar.o Müze müdürlüğü çalışmanın sonuçlarını ilgili Kültür Varlıklarını Koruma Bölge

Kurulu’na raporlar.o İlgili Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, çalışmanın resmi olarak

tamamlandığını onaylar ve MEB’i bilgilendirir. o Şantiye Şefi, ilgili kararı Tesadüfi Bulgu Formunun C Bölümüne kaydeder ve

bir kopyasını UM ve MEB’e gönderir. o Tesadüfi Bulgu Formunun B Bölümünün bir kopyası kayıtlarda tutulur. o İlave eylem gerekmez.o Bu adım, Tesadüfi Bulgu prosedürünü sonlandırır.o İnşaat faaliyetleri devam edebilir.

Adım 5.C – Saha araştırması sonrasında Müze, sahanın/bulgunun yüksek öneme sahip olduğunu duyurur.

o Kurtarma kazısı tamamlanır.o Saha, 21.07.1983 tarihli 2863 numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma

Kanunu uyarınca ele alınır.o Müze araştırma çukuru/arkeolojik kurtarma kazıları için talimat ve kontrolörlük

sağlar.o Şantiye Şefi, UM ve MEB’i bilgilendirir. o MEB, müzenin denetimi altında çalışacak kalifiye arkeologlardan ve işçilerden

oluşan bir arkeolojik çalışma ekibi sağlar. o Kazı tamamlandıktan sonra, kurtarma kazı ekibi müze müdürlüğüne bir rapor

sunar. o İlgili Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu araştırmanın tamamlandığını

resmi olarak kabul eder ve MEB’i bilgilendirir.o Saha resmi olarak kayıt altına alınır ve ilgili Türk Yönetmelikleri uyarınca

koruma altına alınır.

Sf. 28 / 50

o Şantiye Şefi, ilgili kararı Tesadüfi Bulgu Formunun C Bölümüne kaydeder ve bir kopyasını UM ve MEB’e gönderir.

o Tesadüfi Bulgu Formunun B Bölümünün bir kopyası kayıt altında tutulur.o İlave eylem gerekmez.o Bu adım, Tesadüfi Bulgu prosedürünü sonlandırır.o İnşaat faaliyetleri devam edebilir ya da koruma altına alınan bulguyu/sahayı

etkilemeyecek şekilde ilave önlem alınması gerekebilir.

İnsan kalıntıları bulunması durumunda, tüm proje ekibinin ve yerel otoritelerin ivedilikle bilgilendirilmesi gerekmektedir. 4. İzleme ve Raporlama

Şantiye Şefi, olası kültürel mirasa ait eserlerin/varlıklarının tespiti için tüm inşaat ve diğer zemin hazırlama faaliyetlerini izleyecektir. Tüm Tesadüfi Bulgular, Tesadüfi Bulgu Rapor Formuna kaydedilecektir (bkz. Ek 1). Tüm Tesadüfi Bulgu Rapor Formları sahada basılı olarak tutulacak ve ayrıca elektronik olarak taranarak kaydedilecektir. Tüm tesadüfi bulgular Tesadüfi Bulgu Kayıt formuna kaydedilecektir (bkz. Ek 2).

Sf. 29 / 50

Ek 1. Tesadüfi Bulgu Rapor Formu

BÖLÜM A

Projenin Yeri (İli): İlçe:Mahalle:

Tarih: Form No:

Tesadüfi bulguyu raporlayan kişinin adı:

Tesadüfi bulgunun yakın çevresindeki çalışmalar durduruldu mu? ☐ Evet ☐ Hayır

Tesadüfi bulguyu korumak için bir tampon bölge oluşturuldu mu? ☐ Evet ☐ Hayır

BİLDİRİM

UM ve MEB ile iletişime geçildi mi? ☐ Evet ☐ Hayır

TESADÜFİ BULGU DETAYLARI

GPS koordinatları Fotoğraf kaydı bulunuyor mu? ☐ Evet ☐Hayır

Eğer yoksa nedenini açıklayınız:

Diğer kayıtlar ☐ Evet ☐ HayırBelirtiniz (çizimler, videolar, vb.):

Tesadüfi Bulgunun tanımı:

Sahanın/bulgunun tanımı ve diğer özellikleri (ör. yüzey sediman türü, yüzey zemin görünürlüğü vb.):

BÖLÜM B

Sf. 30 / 50

MÜZE MÜDÜRLÜĞÜNE BİLDİRİM

Saha Müdürü, Müze Müdürlüğüne başvuruda bulundu mu? ☐ Evet ☐ Hayır

Bildirim Tarihi:

Müze Müdürlüğünün ve irtibat kişisinin adı:

Müze Müdürlüğü temsilcisinin iletişim numarası:

MÜZE MÜDÜRLÜĞÜ KARARI

Saha ziyareti tarihi:

☐ Önemsiz saha/bulgu – İnşaat faaliyetleri ilave eylem gerekmeden devam edebiliri – Tesadüfi bulgu prosedürünün sonu

Çalışmanın yeniden başlaması için bildirim tarihi:

☐ Önemli Saha/Bulgu – İlave eylem gerekmektedir

Lütfen Bölüm C’yi doldurunuz

Müze Müdürlüğü temsilcisi/arkeolog adı:

İletişim Bilgisi:


BÖLÜM C

İLAVE SAHA ARAŞTIRMASI

☐ Az öneme sahip saha/bulgu ☐ Orta öneme sahip saha/bulgu ☐ Yüksek öneme sahip saha/bulgu

Gerçekleştirilecek olan ilave çalışmaları açıklayınız:

Başlangıç tarihi: Bitiş tarihi:

İnşaat çalışmalarının yeniden başlaması için bildirim tarihi:

Müze Müdürlüğü temsilcisi/arkeolog adı:

İletişim Bilgisi:


Sf. 31 / 50

Ek 2. Tesadüfi Bulgu Kayıt Formu

Bulgu Tarihi

Tesadüfi Bulgu Özeti

Bilgilendirilen Otorite Adı

Alınan Önlem

Doldurulan Tesadüfi

Bulgu Formu

DurumAçık veya

KapalıGörüşler

Sf. 32 / 50

EK 2. ARAZİ EDİNİMİ KONTROL LİSTESİ

GENEL BİLGİ

İlgili Parselin Konumu

İl

İlçe

Mahalle/Mevkii

Ada/Parsel No

Mülkiyet Durumu

Maliye Hazinesi Diğer Kamu Maliye Hazinesi + Diğer Kamu

Diğer Bilgiler

Arazi türü (İmar planına göre)

Hâlihazırda eğitim alanı olarak kullanılıyor mu? Evet Hayır

Evetse;

Aktif (açık) okul bulunuyor Evet Hayır

Mevcut öğrenci sayısı

Mevcut bina/tesis için yıkım kararı var mı? Evet Hayır

EKLER

1 Tapu fotokopisi

2 Uydu görüntüsü (eğer mevcut ise)

3 Parsel ve çevresinin fotoğrafı

4 Diğer belgeler (varsa mevcut eğitim tesisleri için yıkım kararı vb.)

Sf. 33 / 50

EK 3. ALT PROJE ÇSYP KONTROL LİSTESİ 1

BÖLÜM 1. PROJE İLE İLGİLİ BİLGİLER

KURUMSAL VE İDARİ KONULAR

Ülke/İlİlçe/Mahalle

Türkiye/

Proje Adı

Proje Kapsamı ve Faaliyetleri

SAHA TANIMI

Saha adıAda/Parsel No

Saha KonumuEk 1: Saha Haritası[ ] E [ ] H

Saha Mülkiyet Sahibi

Sahanın coğrafi, fiziksel, biyolojik, jeolojik, hidrografik ve sosyoekonomik özelliklerinin tanımı

En yakın hassas alıcıların konumu (hastaneler, sağlık hizmetleri birimleri, okullar, evler gibi) ve sahaya olan mesafesi

Agrega, su vb. malzeme ve girdilerin tedarik edileceği kaynakların konumları ve sahaya mesafesi

1 Bu ekte kapsanan kontrol listeleri temel etkiler ve azaltma önlemlerini işaret etmektedir ancak kapsamı açısından ayrıntılı değildir. Etki değerlendirilmesi ve ilgili azaltma önlemleri her bir alt proje özelinde ele alınmalıdır. Ayrıca, bu ekte tanımlanan tüm hususlar tüm projeler için geçerli olmayabilir. Özellikle rehabilitasyon alt projeleri bahse konu hususların sadece bir kısmını içerecektir.

Sf. 34 / 50

MEVZUAT

Proje faaliyetleri sırasında kullanılacak alt yapı hizmetleri (kanalizasyon sistemi, elektrik, su şebekesi vb.)

Proje faaliyetleri için geçerli ulusal ve yerel mevzuat ve izinleri tanımlayınız(ör. 1/1000 ya da 1/5000 ölçekli imar planı düzenlemeleri, inşaat izni, yapı ruhsatı vb.)

BİLGİLERİN HALKA AÇIKLANMASI/İSTİŞARE

Bilgilerin halka açıklanması/istişare sürecinin gerçekleştirildiği zamanı/mekânı tanımlayınız.(yerel bilgilendirme toplantılarının tarih ve mekânı)

ÇSYP kontrol listesi dokümanı inşaat sahası/şantiye ofislerinde bulundurulacak ve şantiye şefi halktan gelen herhangi bir soru/görüşün kayıt edilmesi ve cevaplanmasından sorumlu olacaktır.

KURUMSAL KAPASİTENİN GELİŞTİRİLMESİ

Herhangi bir kapasite geliştirilme faaliyeti söz konusu olacak mıdır (ör. çalışanlar için İş Sağlığı Güvenliği eğitimi, yüklenicilere ÇSYP eğitimi vb.)?

[ ] H veya [ ] E

Sf. 35 / 50

BÖLÜM 2. ÇEVRESEL VE SOSYAL DEĞERLENDİRME

ÇEVRESEL / SOSYAL ELEME

Saha faaliyeti aşağıdakilerden herhangi birini içeriyor mu / kapsıyor mu?

Faaliyet Durum Başlatılan Faaliyetler*

A. Bina ıslahı (rehabilitasyonu) / Yeni küçük ölçekli inşaatlar [ ] Evet [ ] Hayır Bölüm 3’te A Faaliyetine bakınız.

B. Kendine özel atıksu arıtma sistemi [ ] Evet [ ] Hayır Bölüm 3’te B Faaliyetine bakınız.

C. Tarihi bina(lar) ve bölgeler [ ] Evet [ ] Hayır Bölüm 3’te C Faaliyetine bakınız.

D. Arazi edinimi2 [ ] Evet [ ] Hayır Bölüm 3’te D Faaliyetine bakınız.

E. Tehlikeli veya zehirli maddeler3 [ ] Evet [ ] Hayır Bölüm 3’te E Faaliyetine bakınız.

F. Ormanlar ve/veya koruma alanları üzerindeki etkiler [ ] Evet [ ] Hayır Bölüm 3’te F Faaliyetine bakınız.

G. Tıbbi atıkların toplanması/yönetimi [ ] Evet [ ] Hayır Bölüm 3’te G Faaliyetine bakınız.

H. Trafik ve Yaya Güvenliği [ ] Evet [ ] Hayır Bölüm 3’te H Faaliyetine bakınız.

* Bölüm 3’te “Hazırlık ve Arazi Tahsisi” ve “Genel Şartlar” Faaliyetleri altında verilen eylemler Bölüm 2’de belirtilen tüm faaliyetler için geçerlidir.

2 Arazi edinimi insanların yerinden edilmesi, geçim kaynaklarının değişimi ve özel mülkiyetin devralınmasını kapsamaktadır. Bu durum, satın alınan/devralınan araziler için geçerlidir ve bahsi geçen şekilde elde edilen arazilerde yaşayanlar ve/veya gecekondu sakinleri ve/veya işyeri sahiplerini (büfeler gibi) etkilemektedir.3 Zehirli / tehlikeli materyaller asbest, zehirli boyalar, zararlı çözücüler, kurşunlu boyanın sökülmesi vb. hususları içermektedir.

Sf. 36 / 50

BÖLÜM 3. ETKİ AZALTMA ÖNLEMLERİ

PROJE AŞAMASI FAALİYET PARAMETRE ETKİ AZALTMA ÖNLEMLERİ KONTROL LİSTESİ

İnşaat Öncesi Hazırlık ve Arazi Tahsisi Arazi Alımı

Arazi edinimi kontrol listesi doldurulmuştur/tamamlanmıştır. Proje/okul için bulunan arazi parseli kamu arazisidir ve Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) için

tahsis edilmiştir. Arazinin kamulaştırılması ve/veya arazi alımı nedeniyle orada yaşayanların gelir kaybına

uğraması durumunda aşağıda Bölüm D’ye bakınız.

İnşaat 0. Genel Koşullar

Bilgilerin Açıklanması

Yerel inşaat ve çevre denetim kurumları, yerel halk ve paydaşlar başlayacak faaliyetler konusunda bilgilendirilmiştir.

Halk, medya ve/veya erişilebilir alanlarda (inşaat sahaları dâhil) uygun bildirim yöntemleri ile yapılan işler konusunda bilgilendirilmiştir.

İnşaatın başlangıç ve bitiş tarihleri ve çalışma koşulları ve belediyeden alınan izinler (il ya da ilçe) inşaat sahasında kolayca görülebilen bir yerde konumlandırılacaktır (levhalar ile).

Yerel (il bazında) halkın katılımı toplantısı MEB tarafından gerçekleştirilmiştir. Proje internet sitesi ve çağrı merkezi MEB tarafından kurulmuştur.

Dokümantasyon

İnşaat için gerekli tüm yasal izinler ve onaylar alınmıştır. Yüklenici; tüm işlerin, bölge sakinleri ve çevre üzerindeki etkileri en aza indirecek şekilde

güvenli ve disiplinli bir şekilde yürütüleceğini resmi olarak kabul eder. İÇSYP, İSG ve ÇK ve eğitim materyalleri oluşturulmuş ve sahada erişime açılmıştır. Şikâyet kayıtları ile birlikte izleme ve denetim sonuçları belgelendirilmiştir.

Sf. 37 / 50


İnşaat 0. Genel Şartlar

Çalışma Koşulları ve İş Sağlığı ve Güvenliği

İnşaat İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) ve Çalışma Koşulları (ÇK) Yönetimini içeren İnşaat Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı (İÇSYP) hazırlanmıştır.

Sahaya özel yangın, kaza, doğal afetler (depremler, ağır meteorolojik hadiseler vb.) gibi olayları kapsayan Acil Durum Müdahale Planı/Prosedürleri hazırlanmıştır.

Çalışanlar; İÇSYP, İSG, ÇK (Çalışma Koşulları) ve Acil Durum Müdahale Planı/Prosedürleri hakkında bilgilendirilmiştir.

Çalışanlara düzenli olarak İSG kuralları ve önlemleri ile ilgili eğitimler verilmektedir. Çalışanların kullandığı Kişisel Koruyucu Ekipmanlar (KKE) Türk Mevzuatına uygundur

(baretler daima mevcut olacak, gerektiğinde maske ve koruyucu gözlükler, emniyet kemeri ve güvenlik ayakkabıları kullanılacaktır).

Sağlanan fiziksel koşulları ve sağlanan ekipmanlar Türk Mevzuatının gerekliliklerine uygundur.

Sahada tüm işler için temizlik-düzen/saha yönetimi önlemleri alınmıştır. Sahada çalışanlar için temel tesisler (tuvaletler, dinlenme, yemek ve soyunma alanları vb.)

bulunmaktadır. Malzeme ve atık depolanması için sahalar/alanlar belirlenmiştir. Sahada İSG’den sorumlu kişi(ler) atanmıştır/belirlenmiştir. Uygun uyarı levhaları ve yeterli sayıda İSG işareti sahaya yerleştirilmiştir. Sahada, İSG dokümantasyonu ve eğitim materyali bulunmaktadır. İzleme ve denetleme faaliyetleri (iç ve dış) düzenli olarak uygulanmakta ve uygunsuzluklar

raporlanmaktadır.

Şikâyet Mekanizması

Şikâyet Mekanizması/Prosedürü (ŞM) MEB tarafından oluşturulmuştur. ŞM dokümantasyonu (formlar vb.) sahada mevcuttur. Yüklenici, ŞM ve şantiye şefinin sorumlulukları hakkında bilgilendirilmiştir. ŞM kayıtları sahada tutulmakta ve düzenli olarak raporlanmaktadır.

İnşaat 0. Genel Şartlar Sosyal Faydalar İşe alımlarda, ihtiyaç ve mevcut yetenekler temelinde yerel halka öncelik verilmektedir. Proje için malzeme ve hizmet temini mümkün olduğu kadar yerel (ya da aynı il ve

bölgeden) kaynaklardan sağlanmaktadır.

Sf. 38 / 50


İnşaat

A. Genel Rehabilitasyon ve/veya İnşaat Faaliyetleri

Hava Kalitesi

Yıkıntı atıkları kontrollü alanlarda depolanacak ve tozumayı azaltmak adına nemlendirilecektir.

Kazı sırasında basınçlı havalı sondaj kullanılmasın durumunda ortaya çıkan tozun kesintisiz su püskürtmesi ve/veya toz perdesi kullanımıyla dağılımı engellenecektir.

Yıkıntı atıkları sahayı çevreleyen alandan (kaldırım, yollar), toz oluşumunu asgariye indirmek adına, uzak tutulacaktır.

Tüm araç ve makinelerin düzenli bakımı yapılacak ve egzoz gazı emisyonları için gerekli izinler alınacaktır.

Yıkım durumu söz konusu olduğunda, birinci katın üzeri katlar için moloz atma olukları kullanılacaktır.

Sahada inşaat/atık materyallerin yakılması söz konusu olmayacaktır. İnşaat sahalarında inşaat araçları rölantide çok fazla çalışmayacaktır.

Gürültü

Yıkım ve inşaat çalışmaları sırasında oluşacak gürültü; alınan izince belirlenen zamanlarda ve Türk Mevzuatında belirtilen gürültü sınırları ile uyum içerisinde olacaktır.

Yerleşim alanlarında veya bu alanlara yakın yerlerde inşaat faaliyetleri yalnızca gündüz saatlerinde gerçekleştirilecektir.

İnşaat faaliyetlerinin akşam ve gece de devam etmesi gerektiği durumlarda, yerel yetkililerden/belediyelerden gerekli izinler alınacaktır.

Çalışmalar sırasında jeneratör, hava kompresörü ve diğer güçlü mekanik ekipmanın motor kapakları kapanacak ve ekipmanlar yaşam alanlarından olabildiğince uzak noktalara yerleştirilecektir.

Tüm araç ve makinelerin düzenli bakımı yapılacak ve gürültü seviyelerinin rahatsız edici seviyeye ulaştığı durumlarda birden fazla araç/makine aynı anda çalıştırılmayacaktır.

Sf. 39 / 50


İnşaat

A. Genel Rehabilitasyon ve/veya İnşaat Faaliyetleri

Su Kalitesi ve Atıksular

Sahada, sedimanın sahadan hareket etmesini ve varsa yakın yüzey sularında aşırı bulanıklık oluşturmasını önlemek için saman balyaları ve/veya kum tutucular gibi uygun erozyon ve sediman kontrol önlemleri alınacaktır.

İnşaat sırasında oluşacak atık sular mevcut kanalizasyon sistemine deşarj edilecektir. İnşaat sahasında kanalizasyon hattı bulunmadığında, atık sular fosseptiklerde toplanacak

ve belediyeye ait vidanjörler tarafından alınacaktır. İş araçları ve makineleri belirlenmiş ve yüzey akıntısının doğal yerüstü su kütlelerini

kirletmeyeceği alanlarda yıkanacaktır.

Atık Yönetimi

Evsel atıklar için sahada çöp tenekeleri bulunacak ve geri dönüştürülebilir (plastik, cam, kâğıt gibi) atıkların ayırılması için ayrı atık kutuları bulundurulacaktır.

Evsel atıklar belediye tarafından toplanacaktır. Atık toplama ve bertaraf yöntemleri ve bunların geçici depolanacağı alanlar, yıkım ve

inşaat faaliyetlerinden oluşması beklenen tüm önemli atık türleri için tanımlanacaktır. Mineral inşaat atıkları sahada ayrıştırılıp uygun konteynırlarda depolanma yoluyla genel

çöp, organik, sıvı ve kimyasal atıklardan ayrılacaktır. İnşaat atıkları için geçici bir atık depolama alanı tahsis edilecek ve inşaat atığı kazı toprağı

(eğer mevcut ise) ile karıştırılmayacaktır. Tüm inşaat atıkları(atık yağ, atık pil ve akümülatörler, ömrünü tamamlamış lastikler dâhil)

lisanslı atık toplayıcıları tarafından alınacak ve uygun bir şekilde bertaraf edilecektir. Atık bertaraf kayıtları Türk Mevzuatı uyarınca ve uygun yönetim süreçlerinin izlendiğini

kanıtlamak için kayıt altına alınıp muhafaza edilecektir. Yüklenici, mümkün olan her durumda, uygun ve uygulanabilir malzemeleri (kazı toprağı

dâhil, asbest hariç) yeniden kullanacak ve geri dönüştürecektir.

İnşaat B. Bireysel Atıksu Arıtma Sistemi

Su Kalitesi ve Atıksular

İnşaat sahalarında (tesisat yerleştirimi veya yeniden inşa) oluşan evsel atıklar ve atık suyun bertarafı konusundaki yaklaşım yerel yetkililer tarafından onaylanmalıdır.

Alıcı ortamlara boşaltılmadan önce bireysel atık su sistemlerinden gelen atık sular Türk Mevzuatı tarafından istenen deşarj ve arıtma standartlarını sağlayacak şekilde arıtılmalıdır.

Yeni atıksu sistemlerini izlenmesi (öncesi/sonrası) gerçekleştirilecektir. İş araçları ve makineleri belirlenmiş ve yüzey akıntısının doğal yerüstü su kütlelerini

kirletmeyeceği alanlarda yıkanacaktır.

Sf. 40 / 50


İnşaat C. Tarihi Bina(lar) Kültürel Miras

Eğer bina tarihi bir yapı olarak tanımlanmışsa, böyle bir yapının çok yakınında ya da tarihi alan olarak tanımlanan bir bölgede bulunuyorsa, bu konuda ilgili yetkililere bildirim yapılacak ve yerel ve ulusal mevzuat uyarınca yerel yetkililerden planlanan ve gerçekleştirilen tüm inşaat faaliyetleri için onaylar/izinler alınacaktır.

İnşaat sırasında karşılaşılabilecek her türlü kültürel miras nesnesi, eşyası veya özelliği (tesadüfi bulgu) için Tesadüfi Bulgu Prosedürü geliştirilmiştir.

Kazı veya inşaat sırasında karşılaşılan tesadüfi bulguların not edilmesi ve kaydedilmesi, sorumlu yetkililere haber verilmesi ve iş faaliyetlerinin durdurularak ya da değiştirilerek ilgili bulgulara açıklama getirilmesi amacıyla Tesadüfi Bulgu Prosedürü uygulanmaktadır.

Tesadüfi Bulgu Prosedürü inşaat sahasında mevcuttur ve ilgili sorumluluk ve gereklilikler şantiye şefi ve işçilere bildirilmiştir.

Tüm ilgili resmi yazılar, yaşayan bir doküman olarak tasarlanmış olan, sahaya özel ÇSYP’lere eklenecektir.

İnşaat D. Arazi Edinimi

Arazi Edinimi ve Yeniden Yerleşim Politikası / Çerçevesi

Projenin herhangi bir aşamasında Arazi Edinimi/Kamulaştırma ya da yeniden yerleşim veya yerel halkın gelirlerinde bir kayıp beklenmemektedir.

Arazinin kamulaştırılmasının beklenmediği ancak gerekli olduğu durumlarda ya da arazinin yasal ya da yasal olmayan kullanıcılarının kazançlarına erişim kaybı beklenmediği fakat meydana gelme ihtimalinin söz konusu olabileceği durumlarda ivedilikle KfW bilgilendirilecek ve görüşü alınacaktır.

Arazi ediniminin proje için gerekli olması durumunda, Arazi Edinimi ve Yeniden Yerleşim Politikası / Çerçevesi oluşturulacak ve uygulanacaktır.

Sf. 41 / 50


İnşaat E. Zehirli Maddeler

Asbest Yönetimi

Eğer proje sahasında asbest bulunuyorsa bu materyal tehlikeli olarak açıkça belirtilecektir. Mümkün olduğunca, asbestin oluşturacağı etkileri asgariye indirmek amacıyla, bu

malzemeler uygun şekilde muhafaza edilecek ve sızdırmazlık sağlanacaktır. Asbestli malzemenin sökülmesi öncesinde (eğer sökülmesi gerekliyse) asbest tozunu

asgariye indirmek amacıyla ıslatıcı madde kullanılacaktır. Asbestli malzemenin toplanması ve imhası uzman ve tecrübeli profesyoneller tarafından

gerçekleştirilecektir. Asbestli malzeme geçici olarak depolanacaksa, bu malzeme güvenli olarak kapalı koruma

kapları içerisinde uygun bir şekilde muhafaza edilmeli ve içeriği belirtilmelidir. Sahadan yetkisiz olarak çıkartılmasına karşı gerekli güvenlik önlemleri alınmalıdır.

Sökülen asbestli malzeme tekrar kullanılmayacaktır.

Zehirli / Tehlikeli Atık Yönetimi

Tüm tehlikeli ve zehirli maddelerin geçici olarak sahada depolanması, içeriği, özellikleri ve kullanım bilgilerinin üzerinde belirtildiği güvenli konteynerlerde gerçekleştirilecektir.

Tehlikeli madde barındıran konteynerler, dökülme ve sızdırmayı önlemek için sızdırmaz alanlara yerleştirilecektir (kapalı koruma kaplarında toprak olmayan katı zeminde).

Atıklar özel lisanslı atık taşıma firmaları tarafından taşınacak ve lisanslı tesislerde bertaraf edilecektir.

Zehirli içeriğe sahip boyalar, çözücü ya da kurşun esaslı boyalar kullanılmayacaktır.

İnşaat

F. Projeden etkilenen ormanlar, sulak araziler ve / veya koruma alanları

Koruma

Proje alanı yakın çevresinde bulunan doğal yaşam alanları, sulak alanlar ve koruma altındaki alanlar zarar görmeyecek ya da kullanılmayacaktır.

Tüm personel için avlanma, toplama, ağaç kesme ve diğer tahrip edici faaliyetler yasaklanacaktır.

İnşaat çalışmalarının gerçekleştirildiği çevrede büyük ağaçlara yönelik bir inceleme ve envanter çalışması yapılacak, bahsi geçen büyük ağaçlar işaretlenecek ve kök sistemlerinin korunması ve oluşabilecek herhangi bir zararın önlenmesi amacıyla etrafı çitle çevrilecektir.

İnşaat sahasının bitişiğinde bulunan sulak alanlar ve dereler, sahadan gelebilecek sedimana karşı saman balyaları ve kum tutucular gibi erozyon kontrolü yöntemleriyle korunacaktır.

Koruma alanları başta olmak üzere inşaat sahasının bitişiğinde bulunan alanlarda lisanssız ariyet ocağı, taş ocağı ya da çöp döküm alanı bulunmayacaktır.

Sf. 42 / 50


İnşaat G. Tıbbi Atık Bertarafı

Tıbbi Atık Yönetimi için Altyapı

Türk Mevzuatı uyarınca sahada bulunan tıbbi atıklar geçici olarak depolanacak ve lisanslı bertaraf /arıtma firmalarına/tesislerine gönderilecektir.

Ulusal mevzuat uyarınca Yüklenici, inşaat sahasındaki herhangi bir sağlık tesisinin tıbbi atıkların toplanması ve imhası için yeterli altyapıya sahip olmasını sağlayacaktır. Bahsi geçen altyapı aşağıdakileri kapsayacak, ancak bunlarla sınırlı kalmayacaktır:o İmha edilecek diğer atıklardan ayrılmış tıbbi atıklara ("kesici-delici" kirli araç ve gereçler

ile bağ dokusu ya da sıvılar dâhil) yönelik özel tesislerin bulunması.o Tıbbi atıklara yönelik uygun depolama tesislerinin bulunması.o Eğer faaliyet, tesis bazlı bertaraf işlemi ihtiva ediyorsa uygun imha seçeneklerinin

mevcut ve faaliyette olması.

İnşaat H Trafik ve Yaya Güvenliği

İnşaat Faaliyetlerin Trafik ve Yayalar için Oluşturduğu Doğrudan ve Dolaylı Tehlikeler

Ulusal mevzuat uyarınca, Yüklenici inşaat sahasının güvenliğinin tam anlamıyla sağlandığından (çitle çevrilerek) ve kontrolsüz girişin yasaklandığından emin olacaktır.

İnşaat faaliyetleri eğitim dönemi ile çakışıyorsa ve inşaat sahası mevcut bir okul bahçesinde yer alıyorsa ya da bir okula yakınsa, girişlerin farklı yönlerde olacağı şekilde saha girişi seçilecektir.

İnşaat kaynaklı trafik aşağıdaki yollarla düzenlenecektir:o Tabelalar, uyarı levhaları, bariyerler, trafik yönünün değiştirilmesi: İnşaat sahası

kolaylıkla görülebilir olacak, muhtemel tehlikeler konusunda halk bilgilendirecektir.o Özellikle inşaat sahası girişleri ve saha yakınındaki yoğun trafiğe yönelik trafik yönetimi

sisteminin kurulması ve personelin eğitilmesio İnşaat trafiğinin engellediği yerlerde yayalar için güvenli geçişin ve yaya geçidinin

sağlanmasıo Çalışma saatlerinin yerel trafik yapısına uyarlanması (ör. Trafiğin ya da hayvan

hareketlerinin yoğun olduğu saatlerde büyük çaplı taşıma faaliyetlerinden kaçınma gibi)o Halkın güvenli ve uygun geçişi için gerek duyulursa, aktif trafik yönetiminin inşaat

sahasında eğitilmiş ve görünür personel tarafından gerçekleştirilmesi Saha çevresinde bulunan trafik ile ilgili gerekli tüm ayarlamalar belediye ile birlikte

planlanacak ve koordine edilecektir. Herhangi bir özel malzemenin taşınması yetkililerle kararlaştırılmış güzergâhlar üzerinden

yapılacaktır.

Sf. 43 / 50

BÖLÜM 4. İZLEME PLANI

Aşama

Ne(İzlenecek parametre

nedir?)

Nerede(Parametre

nerede izlenecek?)

Nasıl(Parametre nasıl

izlenecek?)

Ne zaman(Sıklık /

devamlılığı tanımla)

Neden(Parametre neden

izlenecek?)

Maliyet(eğer proje

bütçesine dahil edilmemişse)

Kim(İzleme

faaliyetinden kim sorumludur?)

Hazırlık(İnşaat öncesi)

Uygulama(İnşaat)

Not: Genel olarak, etki azaltma önlemleri planında tanımlanan her kalem/parametre (azaltma önlemi olarak önerilen) için izleme planında buna karşılık gelen bir kalem bulunur.

Sf. 44 / 50

EK 4. ŞİKÂYET MEKANİZMASI/PROSEDÜRÜ (ŞM)

1. Giriş

Bu mekanizmanın amacı, etkilenen ev sahibi ve GKAS toplulukları ile inşaat işçileri gibi diğer paydaşların proje faaliyetleri (özellikle okul binalarının inşaatı) ile ilgili her türlü şikâyet, endişe, soru ve önerilerinin ele alınması, değerlendirilmesi ve çözümlenmesi için bir sistem oluşturmaktır. Proje uygulama sürecinde, şikâyetler esas olarak iki düzeyde ele alınacaktır; (i) yüklenici ve UM nezdinde yerel (saha) düzeyinde ve (ii) MEB PUB nezdinde ulusal düzeyde (MEB İl Müdürlükleri dâhil).

2. Roller ve Sorumluluklar

Uygulama Danışmanı (UM) ve tüm inşaat yüklenicileri inşaat faaliyetleri süresince şikâyet mekanizmasının yerel düzeyde uygulanmasından sorumludur. Bununla birlikte, MEB hem inşaat hem de işletme aşamalarından ulusal düzeyde sorumludur. MEB Proje Uygulama Birimi (PUB) ve UM şikâyet mekanizmasının tüm proje sahalarında uygulanmasını sağlamalıdır.

Yüklenicinin şantiye şefi, şikâyetin alınmasından ve şikâyet sürecinin ve gelen şikâyetlerin çözümü için alınacak önlemlerin yönetiminden ve UM’ye raporlanmasından sorumludur. İlgili kayıtlar sahada tutulacak ve UM aracılığı ile MEB’e raporlanacaktır. Ulusal düzeyde şikâyetleri MEB “Proje Web sitesi” ve “Bilgi Çağrı Merkezi” üzerinden alacaktır. Proje internet/web sitesinin adresi; “http://gelecekicinegitim.meb.gov.tr ” olup, bilgi çağrı merkezinin numarası “0-850-8118303” şeklindedir. Proje web sitesi Türkçe, Arapça ve İngilizce olarak hizmet vermektedir. Operatörler aracılığı ile bu kanallar üzerinden alınan sorgu ve şikâyetler PUB’a yönlendirilecektir. PUB, şikâyeti kaydetmek, değerlendirmek ve uygunsa çözmek ile şikâyet sahibine geri bildirimde bulunmaktan sorumludur.

Sf. 45 / 50

http://gelecekicinegitim.meb.gov.tr/

3. Şikâyet Mekanizması

Herhangi bir şahıs veya kuruluş, bireysel olarak soru sorabilmekte ve/veya şikâyette bulunabilir. Şikâyette bulunabilmek için aşağıda listelenen iletişim kanalları kullanılabilmektedir:

Bilgi Çağrı Merkezi: 0-850-8118303 Internet sitesi ve e-posta: www.gelecekicinegitim.meb.gov.tr ve [email protected] İnşaat sahalarında bulunan şikâyet kutuları (özellikle işçiler için) İnşaat sahalarında şantiye şefi ve nizamiye görevlileri (bekçiler) ile doğrudan iletişim.

MEB tarafından Bilgi Çağrı Merkezi ve Proje İnternet Sitesi hizmetlerinin (şikâyetlerin alınması dâhil) hedef gruplara duyurulması için kullanılacak araçlar iletişim stratejisinde belirlenmiş ve aşağıda listelenmiştir:

Broşür ve Afişler Duyuru Panoları MEB - Proje İnternet/Web Sitesi Yerel Etkinlikler (yerel bilgilendirme toplantıları, temel atma törenleri vb.) Sosyal Medya ve Haberleşme Araçları

Adım adım izlenecek olan şikâyet çözüm süreci aşağıda sunulmaktadır.

1. Adım – Şikâyetlerin herhangi bir iletişim kanalı vasıtasıyla alınması.

2. Adım – Şikâyet Formunun doldurarak şikâyetin kayıt altına alınması (bir örneği için Ek 1A’ya bakınız) ve şikâyetin kayıt tablosuna kaydı (bir örneği için Ek 2’ye bakınız). Şikâyet formu ve kayıt tablosu tüm inşaat sahalarında mevcut olacak ve aynı zamanda çağrı merkezi ve internet sitesi üzerinden sorguları takip eden ilgili iletişim uzmanları için erişilebilir olacaktır.

3. Adım – Şikâyetin, alındıktan sonra en geç 3 gün içerisinde şikâyeti ele almakla sorumlu olan ilgili kişilere (inşaat sahasında bulunan şantiye şefi ve PUB uzmanları) yönlendirilmesi (uygun şekilde ele alınacak herhangi bir acil şikâyet dışında).

4. Adım – Şikâyetin, alındıktan sonra en geç 5 gün içerisinde ilgili kişi (inşaat sahasında bulunan şantiye şefi ve PUB uzmanları) tarafından geçerliliği açısından kontrol edilmesi/araştırılması.

Sf. 46 / 50

5. Adım – Şikâyetin geçerli olmaması durumunda, şikâyet sahibine ilgili açıklamada bulunulması. Şikâyet geçerliyse, şikâyetin alınması itibariyle en geç 15 gün içinde çözülebilmesi için düzeltici önlemlerin belirlenmesi. Şikâyetin çözülmesi daha uzun sürerse, şikâyet sahibine kısmi bir yanıt verilebilir.

6. Adım – Gerekli önlemlerin alınması/adımların atılması ve şikâyet sahibine geri dönüş yapılması. Şikâyet Kapanış Formunun (bkz. Ek 1B) doldurulması. Tüm yorum ve şikâyetler, şikâyet sahibi iletişim bilgilerini paylaşmışsa, şikâyet sahibi tarafından tercih edilen iletişim kanalına uygun olarak sözlü veya yazılı olarak cevaplandırılacaktır.

7. Adım – Sonucun kayıt tablosuna kaydedilmesi

4. İzleme ve Raporlama

Yerel olarak alınan şikâyetler için, şikâyetlerin, soruların ve ilgili olayların özetleri düzeltici/önleyici faaliyetlerin uygulanma durumları ile birlikte aylık olarak UM tarafından MEB’e rapor edilecektir. Diğer şikâyetler için (ulusal düzey) PUB tarafından aylık raporlar hazırlanacaktır. Aylık özetler/raporlar, şikâyetlerin (varsa) sayısı ve niteliği ile birlikte MEB’in şikâyetleri zamanında ve etkili bir şekilde ele alma kabiliyetinin değerlendirilmesi için bir araç olacaktır.

Sf. 47 / 50

Ek 1A. Şikâyet Formu Örneği

Referans Numarası

Adı Soyadı

Sizinle iletişime geçmemizi istediğiniz kanalı lütfen belirtiniz (posta, telefon, e- posta) ve iletişim bilgilerinizi paylaşınız

Adres

Telefon

E-posta

İl/İlçe/Mahalle

Tarih

Şikâyet Kategorisi

1. Metruk bina (sosyal konut)

2. Projeden etkilenen varlıklar/mülkiyetler

3. Altyapı

4. Gelir kaynakların azalması ya da tamamen kaybedilmesi

5. Çevresel sorunlar (ör. kirlilik, gürültü)

6. İstihdam

7. Trafik, ulaşım ve diğer riskler

9. Diğer (Lütfen belirtiniz):

Şikâyet Tanımı Ne oldu? Ne zaman oldu? Nerede oldu? Yaşanan problemin sonucu nedir?

Problemin çözümü için ne olmasını beklemektesiniz?

İmza: Tarih:

Sf. 48 / 50

Ek 1B. Şikâyet Kapanış Formu Örneği

Kapatılan Şikâyetin Numarası:

İhtiyaç duyulan acil eylemi tanımlayınız:

İhtiyaç duyulan uzun süreli faaliyeti açıklayınız (gerekliyse):

Tazminat Gerekli mi? [ ] EVET [ ] HAYIR

İyileştirici Faaliyetin ve Kararın Kontrolü

İyileştirici Faaliyet Aşamaları Süre ve Sorumlu Kuruluşlar

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Şikâyet Sahibine Bildirim Tarihi

Şikâyet Kapanış Durumu

Yetkili Kişi(Unvan-Ad-Soyad ve İmza)

Tarih

Sf. 49 / 50

Ek 2. Şikâyet Kayıt Tablosu Örneği

Şikâyet Tarihi

Şikâyet Sahibinin Adı

Şikâyet Konusu

Düzeltici Faaliyet

Şikâyet Kapanış Durumu

Kapanış Tarihi Görüşler

Sf. 50 / 50

gelecekicinegitim.meb.gov.trgelecekicinegitim.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/06/... · Web...

Documents

Transcript of gelecekicinegitim.meb.gov.trgelecekicinegitim.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/06/... · Web...