LİNUX TEMEL KOMUTLARI

Terminal türkce kaynaklarda uçbirim olarak geçer.

Pwf komutu : bulunduğumuz klasörün ne olduğunu görmek için kullanılır.(Bulunduğumuz dizini söyler)

cd Desktop/-cd Masaüstü/: masaüstüne geçiş yapmak ve işlemlerimizi masaüstünde yapmak için kullanılır.(Change Directory) cd – komutu bir önceki klasöre geri dönmemizi sağlar.

cd komutu :bu komut dizinler arasında geçiş yapmamızı sağlar cd .. dediğimiz de ise bir üst dizine geçmemizi sağlar.

Mkdir komutu :yeni bir klasör yaratmak için kullanılır.mkdir deneme dediğimiz de masaüstüne deneme adında bir dizin oluşturdu.

cd komutu : bir üst dizine geçmemizi sağlar.cd ..

Oluşturduğumuz deneme klasörüne geçiş yaptık

Pwd komutu ile deneme klasörünün yoluna bulduk

Şu an deneme klasörü içerisindeyiz..

Su an masa üstünde ve masaüstünde bulunan dosyaları listeledik

Touch komutu : txt dosyası oluşturmamızı sağlar. Touch deneme.txt dediğimiz de deneme klasörünün içerisinde deneme adında bir txt dosyası oluşturdu.

Ls komutu: bulunuduğumuz klasör içerisinde bulunanları listeler.

Cp komutu: bir dosyayı yada txt dosyasını kopyalamak için kullanılır.cp deneme.txt ebru.txt dersek ebru adında bir txt dosyası oluşturmuş oluruz.

rm komutu :oluşturduğumuz dosyaları silmek için kullanılır.Dikkatli kullanılmalıdır geri dönüşü yoktur.rm * dersek dosya içerisindeki bütün klasörleri txt dosyalarını sileriz. Rm –r dosyaadı dersek dosyayı alt dizinleri ile birlikte silmemizi sağlar.

mv komutu : klasörleri taşımak için kullanılır mv deneme.txt ../ dersek bir üst dizine taşır.

Man komutu : sistemin bir komut hakkında bizi bilgilendirmesidir. Bir komut hakkında dokümantasyona ulaşmak için kullanılır.

Clear komutu : ekranı temizlemek için kullanılan bir komuttur.

History komutu: geçmişte kullandığımız komutları görmemizi sağlar.

dir komutu: ls ile aynı görevi yapar fakat ls renklendirme desteği sağlar dir de böyle birsey yoktur.

Cat komutu: dosya yaratmak kopyalamak ve içerisine birseyler yazmak ve görüntülemek için kullanılır.Ctrl D ile çıkış yapılır.

Txt dosyası oluşturmak için cat >file3.tx

Klasör oluşturmak için cat >emel

Cat ebru.txt >emel.txt dersek ebru txt dosyasını emel.txt dosyasına aynen yazar

Gedit :klasörleri yada txt dosyaları açmak için kullanılır tıklama işlevi görürür.

Admin yetkilendirmesi

Su komutu: doğrudan admin yetkisi olarak giriş yapılabiliyor.sudo olarak giriş yapabiliriz.

Hostname komutu :bilgisayar ismini söyler.

Ps komutu : bilgisayarda o anda çalışan uygulamaları gösterir.ps aux dersek çalışanların tamamını gösterir.tablo da processlerin process ıd leri hangi user tarafından çalıştrıldığı simdiye kadar kullandığı memory leri gösterir.

Nano komutu:bir dosya oluşturup onun içerisinde metin oluşturmamızı sağlar.

State komutu:bir dosyanın ne zaman oluşturulduğunu boyutunu detaylıca görebiliriz. Eğer sizden izinsiz dosyalar üzerinde bir değişiklik yapıldığında onu görebilirsiniz

Who komutu: sistemde bağlı kullanıcıların ne süre de bağlı olduğunu gösterebiliriz.

Rmdir komutu : oluşturduğumuz dosyayı silmemizi sağlar. Rm –r dosyaadı dersek dosyayı alt dizinleri ile birlikte silmemizi sağlar.

Ubuntu admin yetkisi olarak giriş yapmamıza izin vermiyor.

Find komutu :arama işlemleri yapıyor.find –name “aranan dosya” find –iname “içerikli dosya arama “

Grep komutu:çıktıları süzmeye yarar. Oluşturulan bir dosya içerisinde tarama işlemi yapılmasıdır bizim ihtiyaçımız

olan veriyi getirire de bilir istemezsek getirmeye de bilir. verilen bir yazidan belirli kriterler dahilinde parcalar cikarir. grep “aranan veri” bulunduğu dosya seklinde kullanılır

Wc komutu : Bir dosyadaki kelime, byte ve satırları saymak için “wc” komutu kullanılır.

History komutu :geçmişte kullanılan komutları görmemizi sağlar.history –c olarak yazıldığında geçmiş kayıtlarımı siler.

Ll komutu :dosyaların ilgli izinlerini gösteren komuttur.

./ dosyasının drwxrwxr-x kısmını d den sonra 3 gruba ayırabiliriz. İlk kısım dosya sahibi olan kullanıcılarının izinlerini gösterir.(rwx)

2.kısım (r-wx) dosyanın bağlı olduğu grup içinde grup kullanıcılarının izinlerini gösterir.

3.kısım (r-x )diğer kullanıcıların sahip olduğu izinleri gösterir.

Satırın bas kısmındaki d (directory ) olduğunu ifade eder.

R:okuma iznini belirtir.

İstemediğimiz bir dosyayı bulmak için –v komutu kullanılıyor.

W: yazma iznini belirtir.

X : yürütme iznini belirtir.

Chmod –chown komutu : liste şeklinde gösterilen izinlerin düzenlenmesini yetkilendirmeyi sağlar.

Chmod (yetki verilecek kişi+yetki) dosya ismi

Chown komutu:dosyaların sahiplerini değiştirmeye yarar.yani yukarıda yazılan ebru kullanıcılarını başka bir kullanıcı ile değiştirmeyi sağlar.chown emel ebru.txt dediğimizde değişir tabi bunun için emel kullanıcısının sisteme kayıtlı olması gerekir.ebru ebru yazıyor başka yazan kullanıcı ismi 2. Ebru grup ismidir.chown yada chgrp komutları ile değişir.chown root:root ebru.txt ikisini birden değiştirmiş oluyoruz.

Useradd :kullanıcı ekliyor

Userdel :kullanıcı siliyor

Df komutu :sistemdeki disklerin durumunu gösterir ne kadar alan var ne kadar yer kullanıyoruz onları gösterir. sistem hakkında bilgi almamızı sağlar 7 gb yerimiz bulunuyor bunlardan 2.1 g kullanıyoruz.

Ebru.txt dosyasına grup yetkilisine rw kısmında yürütme yetkisi vermek için chmod g+x komutunu kullandık.

Diğer kullanıcılara yetki vermek için og yazıyoruz.

Yetkilerini silmek için (-) kullanılıyoruz.

u-user

g-grup

çalıştırılabilir bir dosya olduğunda yeşile dönüyor.

Chmod –R dersek bütün alt diznleri ile birlikte bir dosyanın kullanıcı izinlerini değiştirebiliyoruz.

Free: sunucumuzun bellek miktarını göstermektedir.free –m yazarsak okunabilir bir şekilde gelir.M dersek çıktıyı mb cinsinden gösterir.

Linux swap : Linux işletim sistemlerinde sahip olduğunuz fiziksel RAM ‘în daha fazla belleğe ihtiyaç duyduğunda hard diskinizi kullanarak size fiziksel bellek gibi kullanmanızı sağlayan sisteme Swap deriz. Bu durum performans ta yavaşlamaya neden olur çünkü swap alanın fiziksel ram kadar hızlı çalışması mümkün değildir. Swap alanı sürekli kullanan sistemler de ciddi problem ler vardır diyebiliriz bunun için swap alanın en son dayanağımız olması gerekmektedir.İlk kurulumda swap alanı fiziksel belleğimizin iki katı kadar yapabiliriz. Daha sonrasında swap alanda değişiklik yapabildiğimizi unutmayın.Free komutu sistemimizde kullandığımız fiziksel bellek ve swap alanın boyutlarını göstermektedir. Benim swap alanım 4gb gözükmektedir ve kullanın miktar olarak 0 dır. Henüz ihtiyaç duymamış sistemim swap alana.

Uname komutu :Mevcut Linux bilgisidir.-a dersek tüm bilgilerimizi gösterir.

Bc komutu : hesap makinesidir.bc yazdıktan sonra direk olarak hesaplama işlemleri yapılır.

İfconfig komutu : mevcut ıp adresini görmemizi sağlar. Windows sistemlerde ip yapılandırmasıyla ilgili bilgiyi görmek için ipconfig komutu kullanıyorduk. Linux sistemlerde bunun için ifconfig komutunu kullanıyoruz.

 IP Adres ve ağmaskesi yapılandırması ve belirli bir arabirimi etkinleştirme veya devre dışı bırakmayı içerir. Çoğu Unix benzeri işletim sistemlerinde açılış sırasında kabuk betikleri ile ifconfig'i çağırarak kendi ağ arabirimlerini başlatırlar. Sistem yöneticilerinin ağ arabirimlerini görüntelemek ve analiz etmek için yardımcı bir program olarak kullanılabilir.

Ln komutu : kısayol dosyalarını oluşturmak için kullanılır.-s parametresi ile kullanımı vardır.

Ln –s ebru ali dediğimiz de ebru klasöründen oluşturulmuş ali kısayolunda bir klasör oluşturduk.

Ps komutu : çalışan processleri gösterir.ps aux kullanımda bütün calısan processler görünür.

Kill komutu : Linux ve Unix'te kill komutu durmuş ve duraklamış cevap vermeyen process'ler için kullanılır. Windows'ta task manager gibi çalışır ve process'lere sinyal göndererek onları kapatır. Eğer herhangi bir sinyal ifade edilmediyse default olarak SIGTERM sinyalini kullanır.Kill all dediğimizde kapatmak istediğimiz bütün dosyaları kapabiliriz.

Kill Komutuyla Neler Kill Edilebilinir?

Kill komutuyla sadece kendi processlerimizi kill edebiliriz. Root kullanıcısıyla sistem seviyesindekileri kill edebiliriz. Root kullanıcısıyla diğer kullanıcıların process'lerini de kill edebiliriz.

Bir Process Nasıl Kill Edilir?

Linux'ta bir process'i durdurmak için ilk önce kill etmek istediğimiz process'i ve PID'sini bulmalıyız.  Process'i bulmak için  önce aşağıdaki gibi "ps aux" komutunu kullanırız.

Vi komutu : Linux altında metin işlemleri için kullanılan ed programının geliştirilmiş halidir. Temel metin işlevlerinin yanında üst düzey işlevleri gerçekleştirmeyi sağlayan son derece kullanışlı ve güçlü bir kelime işlemci yazılımıdır. VIM editörünü çalıştırmak için Alt+F2 kısa yol tuşlarını kullanarak Komut Çalıştır… penceresini açınız, burada “konsole” yazarak komut satırına geçiniz. VIM editöründe deneme.txt isimli bir dosyayı açmak veya bu isimde dosya yoksa oluşturmak için vi text adı kullanılır.

Wget komutu:normal olarak dosya indirmemizi sağlar.Herhangi bir siteden dosyayı yarım bırakıp tekrar devam edebiliriz. Toplu olarak dosya indirmek için bir liste hazırlayıp, buradan dosya indirmesini sağlayabiliriz.

Kuartek sitesini internette indirdim.wget –r siteadı komutu ile site indirebilirsiniz.

Tar komutu :Dosyalarımızı sıkıştırmaya yarar. Sıkıştırma ve arşivleme farklı işlemlerdir.

Tar –cvf şıkıstırılmıstardosyasınınadı dosya adı

Tar –czvf arşivlenendosya dosya adı

Tar –zxvf tarlanan dosyanın adı (Tgz dosyası şıkıştırılmış dosya)

Tar –zxvf dosyanın adı: dosyayı açmamızı sağlar.

Zip komutu :Dosyaları ziplemek için kullanılır.zip –r ebru ebru dersek dosyamızı bütün dizinleri ile ziplemeye yarar.

Cmp komutu :2 dosyanın aynı olup olmadığına bakar şu anda 2 tane txt dosyası oluşturduk bunları inceleyeceğiz.aynı olunca sonuç çıktı vermiyor farklı olsaydı cıktı verecekti

Nano : dosya açma işlemlerinde kullanılır.nano –w emel.txt dosyasını açtık

Diff komutu :2 dosya arasndaki farklılıkları gösterir.ebru.txt ile emel.txt dosyaları arasındaki farklılıklar bunlardır.

.

Derlenmiş ve paket yönetim sistemiyle kuruluma hazır dosyalara paket denilmektedir.

Yum :sistemdeki güncellemeleri yapar.

-yum update dediğimizde bizim yerimize sistem güncellemesi yapar.

-yum liste dediğimizde ise güncellenecek paketleri gösterir.

-yum install paketadı : dediğimizde bir paketi indirmemizi sağlar.

Yum update paketadı :indirdiğimiz bir paketi güncellememizi sağlar.

Yum remove paketadı:yüklediğimiz bir paketi kaldırmamızı sağlar.

Sort komutu: listelemek için kullanılır genelde filtreli listeleri kullanmamızı sağlar.

Yum reinstall paketadı:kaldırdığımız paketi yeniden yüklemek istediğimizde bu komutu kullanıyoruz.

Yum info

---linux de head baş anlamına gelmektedir.Tail ise son anlamına gelmektedir.

Lsb_release –a :komutu bize dağıtımla ilgili bilgiler verir.

Uname –a komutu: sistemimizin kullandığı kernel hakkında bilgi veriri.

Ls –la komutu:ls listeme istemi yapar ama gizi dosyalarımız ls –la komutuyla gösterilir gizli dosyalarının önünde nokta koyulur.

Ctrl-h komutu gizli olan dosyalarımızı dosya klasörü içerisinde ortaya çıkarır.

Ctrl-l komutu clear komutu ile aynı işlemi görür.Terminal ekranı temizlemek için kullanılır.

Ctrl-u komutu :terminal ekranında komutu yanlış yazdıysakpromptun başına dönmek için kullanılır.

&& yada ; tuşları:konsolda birden fazla komut kullanılmak için kullanılır.

Firefox komutu:Eğer terminal ekranına firefox yazarsak arka planda tarayıcı açılmasını sağlar.

u : dosya ya da dizinin sahibi

g : dosya ya da dizin sahibiyle aynı gruptaki kullanıcılar

o : diğer kullanıcılar

a : herkes

+ : yetki ekleme

– : yetki çıkarma

= : yetki eşitleme

r : okuma yetkisi

w : yazma yetkisi

x : çalıştırma yetkisi

s : suid biti

t : sticky bit

Yum kurulumu :root kısmına gelip aşağıdaki ekran görüntüsünü yazıyoruz.root kısmına gelmek için;

Root kısmından çıkmak için exit yazmamız yeterlidir.

Lynx: Lynx, Grafik arabirimi olmayan Unix, FreeDOS ve benzeri işletim sistemleri için kullanılan, komut satırı tabanlı bir İnternet tarayıcısıdır.lynx i sudo apt-get install lynx dediğimizde indirebiliyoruz daha sonra ise lynx url yazdığımızda istediğimiz siteye geçiş yapabiliriz .