บทเรยีนวศิวกรรมโครงสรา้งจากเหตแุผ่นดินไหวเชยีงรายและเนปาลตอนท่ี 8 แบบเสรมิเหล็กโครงสรา้งบา้นปูนต้านแผ่นดินไหว ตอนที่ 2โดย ศาสตราจารย ์ดร. อมร พมิานมาศ รองเลขาธกิารสภาวศิวกรอาจารยป์ระจำาสถาบนัเทคโนโลยนีานาชาติสรินิธร มหาวทิยาลัยธรรมศาสตร์

บทเรยีนหนึ่งที่ได้รบัจากความเสยีหายของโครงสรา้งนับ 10000 หลังคาเรอืนจากเหตแุผ่นดินไหวเชยีงราย คือโครงสรา้งบา้นเรอืนท่ีก่อสรา้งไมไ่ด้มาตรฐานทางวศิวกรรมเป็นสาเหตหุลักใหเ้กิดความเสยีหายอยา่งมากมาย เนื่องจาก ชาวบา้นก่อสรา้งบา้นกันเองตามความเขา้ใจของตัวเอง หรอืลอกเลียนแบบจากบา้นขา้งเคียง เน้นท่ีราคาถกูเป็นหลัก จงึเป็นสาเหตหุนึ่งท่ีทำาใหก้ารก่อสรา้งบา้นไมไ่ด้มาตรฐานทางวศิวกรรม

หน่วยงานราชการจงึควรจดัหาแบบบา้นมาตรฐานต้านแผ่นดินไหว เพื่อใหช้าวบา้นใชเ้ป็นตัวอยา่งในการก่อสรา้งบา้นใหป้ลอดภัย สำาหรบับทความในตอนนี้เป็นการเสนอแบบการเสรมิเหล็กโครงสรา้งบา้นปูนต้านแผ่นดินไหวตอนท่ี 2 ซึ่งจะใหร้ายละเอียดเกี่ยวกับการเสรมิเหล็กในขอ้ต่อคาน-เสา แบบเสรมิเหล็กที่ปลายคานตัวนอก และแบบของอเหล็กปลอกต้านแผ่นดินไหว โดยอ้างอิงจาก มาตรฐานกรมโยธาธกิารและผังเมอืง มยผ.

1301-54 ดังนี้

3. แบบเสรมิเหล็กขอ้ต่อคาน-เสาขอ้ต่อคือบรเิวณท่ีคานและเสามาต่อกัน มหีน้าท่ีสำาคัญในการยดึชิน้สว่นต่างๆเขา้

ด้วยกัน หากขอ้ต่อเสยีหายรุนแรง อาจจะทำาคานและเสาหลดุแยกออกจากกันแล้วทำาใหโ้ครงสรา้งถล่มได้ ดังนัน้ต้องเสรมิเหล็กปลอกในขอ้ต่อคานเสาเพื่อป้องกันการวบิติัด้วย โดยต้องเสรมิเหล็กปลอกขนาดไมเ่ล็กกวา่ 6 มม. และมรีะยะระหวา่งเหล็กปลอกไมเ่กินด้านแคบของเสา เชน่ เสาขนาด 20 x 20 ซม. ระยะเรยีงของเหล็กปลอกในขอ้ต่อต้องไมเ่กิน 20 ซม. (หรอืหากใชเ้พยีงครึง่หนึ่งหรอื 10 ซม. ก็จะดีมาก)

4. แบบเสรมิเหล็กท่ีปลายคานตัวนอก

1

คานที่บรรจบกับเสาต้นนอก จะต้องงอฉากท่ีปลายเหล็กบนและเหล็กล่างในคาน ให้ฝังเขา้ไปในเสา เพื่อใหเ้กิดการยดึระหวา่งคานกับเสาอยา่งแขง็แรง หากไมง่อฉากแล้ว คานอาจจะหลดุแยกจากเสาได้ เมื่อเกิดการสัน่สะเทือนอยา่งรุนแรงจากแผ่นดินไหว

5. แบบของอเหล็กปลอกต้านแผ่นดินไหวเหล็กปลอกคือเหล็กเป็นวงท่ีพนัรอบเหล็กแกน เป็นเหล็กท่ีมหีน้าท่ีสำาคัญสอง

ประการคือ 1. ป้องกันการการกะเทาะหลดุของคอนกรตี และ 2. ป้องกันการคดงอของเหล็กแกน แต่ในเหตกุารณ์แผ่นดินไหวท่ีเชยีงรายพบวา่ปรมิาณเหล็กปลอกท่ีเสรมิในเสาน้อยเกินไป อีกทัง้วธิกีารดัดงอเหล็กปลอกยงัไมแ่ขง็แรงพอ จงึเป็นสาเหตใุหเ้หล็กปลอกง้างหลดุออกมาเป็นจำานวนมาก การเสรมิเหล็กปลอกใหแ้ขง็แรงนัน้ ปลายเหล็กปลอกควรดัดทำามุม 135 องศาแล้วฝังเขา้ไปในแกนคอนกรตีเพื่อยดึเหล็กปลอกใหต้รงึแน่นอยู่กับแกนเสา หากไมง่อ 135 องศาแล้ว เหล็กปลอกจะถกูคอนกรตีดันจนง้างหลดุออกจากเสาได้

การเสรมิเหล็กในขอ้ต่อคานเสา

2

การงอฉากเหล็กคานฝังในเสา

การดัดปลายเหล็กปลอกทำามุม 135 องศา

3