VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỈNH QUẢNG NGÃI VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN HUYỆN SƠN TÂY

GIẢI PHÁP

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG, HIỆU QUẢ CÔNGTÁC THQCT-KSXX CỦA KIỂM SÁT VIÊN TRONG CÁC PHIÊN TÒA RÚT KINH NGHIỆM TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SƠN TÂY

Người thưc hiên : Nguyễn Công Hồng. Đơn vị: Viên KSND huyên Sơn Tây - QN

SƠN TÂY: 07/2018

LỜI CAM ĐOAN

Giải pháp mang ý nghĩa rất lớn đối với tác giả khi thực hiện. Bài viết thứ 3 trong cuộc đời, đánh dấu bước trưởng thành mới, đồng thời cũng là những trãi nghiệm thú vị trong công việc học tập và nghiên cứu. Bằng sự tôn trọng khoa học, với niềm say mê nghiên cứu khoa học và áp dụng pháp luật trong quá trình kiểm sát.

Tác giả là Nguyễn Công Hồng, Kiểm sát viên- Viện kiểm sát nhân dân huyện Sơn Tây. Tác giả xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập và lâu dài của riêng bản thân tác giả, không sao chép của người khác; Các nguồn tài liệu trích dẫn, số liệu sử dụng và nội dung giải pháp trung thực rõ ràng, chính xác, cụ thể, thực tế. Giải pháp này được đúc kết từ kiến thức lý luận được nghiên cứu và thực tiễn áp dụng trong thời gian công tác tại đơn vị cũng như tại các cơ quan pháp luật thời gian qua. Đồng thời cam kết rằng kết quả quá trình nghiên cứu của giải pháp này chưa từng được công bố trong bất kì công trình nghiên cứu nào.

Sơn Tây, ngày 28 tháng 7 năm 2018 Người thực hiện

Nguyễn Công Hồng

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

1. Bộ luật hình sự BLHS 2. Bộ luật tố tụng hình sự BLTTHS 3. Viện kiểm sát nhân dân VKSND

4. Điều tra viên ĐTV5. Kiểm sát viên KSV6. Cơ quan điều tra CQĐT7. Thông tư liên tịch TTLT 8. Khởi tố vụ án hình sự KTVAHS 9. Khởi tố bị can KTBC 10. Kiểm sát điều tra KSĐT 11. Thực hành quyền công tố THQCT 12. Tội phạm TP 13. Hành vi vi phạm HVVP 14. HĐXX HĐXX 15. Rút kinh nghiệm RKN 16. Kiểm sát xét xử KSXX

LỜI NÓI ĐẦU

Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 02.01.2002 của Bộ chính trị về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới đã xác định: “Viện kiểm sát các cấp thực hiện tốt chức năng công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tư pháp… Nâng cao chất lượng công tố của Kiểm sát viên tại phiên tòa, đảm bảo tranh tụng dân chủ với Luật sư, người bào chữa và những người tham gia tố tụng khác…”. Đến ngày 02 tháng 6 năm 2005, nhiệm vụ “Nâng cao chất lượng tranh tụng tại các phiên tòa xét xử” cũng được Bộ chính trị nhấn mạnh tại Nghị quyết 49-NQ/TW. Gần đây nhất, Hiến pháp năm 2013, lần đầu tiên quy định tại Điều 103 “Nguyên tắc tranh tụng trong xét xử được đảm bảo”; Nghị quyết số 37/2012/QH13 ngày 23 tháng 11 năm 2012 và Nghị quyết số 63/2013/QH13 ngày 27 tháng 11 năm 2013, Quốc hội cũng yêu cầu phải “ tiếp tục đẩy mạnh việc tranh tụng tại phiên tòa”.

 Quán triệt sâu sát các Nghị quyết của Bộ chính trị, Quốc hội đã đề ra và quy định mới của Hiến pháp năm 2013. Viện kiểm sát nhân dân huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi luôn xác định công tác trọng tâm của đơn vị là: Không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp, đảm bảo tranh tụng dân chủ với Luật sư, người bào chữa và những người tham gia tố tụng khác để bảo vệ quan điểm truy tố của Viện kiểm sát, một mặt chống oan sai, đồng thời, không bỏ lọt tội phạm; để không ngừng nâng cao chất lượng, kỹ năng nghiệp vụ cho Kiểm sát viên trong công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử, đặc biệt là kỹ năng đối đáp, tranh tụng, đáp ứng yêu cầu của Ngành và tinh thần cải cách tư pháp, thời gian qua, Viện kiểm sát nhân dân huyện Sơn Tây chú trọng công tác phối hợp với Tòa án cung cấp tổ chức các phiên toà rút kinh nghiệm. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, cũng còn co những hạn chế nhất định, việc nghiên cứu rút ra các bài học kinh nghiệm và đề ra các giải pháp cụ thể, thiết thực để không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả Công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử đối với các phiên tòa rút kinh nghiệm là rất cần thiết và co ý nghĩa quan trọng trong giai đoạn hiện nay.

Chương 1Thực trạng công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử của kiểm

sát viên trong các phiên tòa rút kinh nghiệm được triển khai và tổ chức trên địa bàn huyện Sơn Tây

1. Một số kết quả đạt được:Trong thời gian qua, Viện kiểm sát nhân dân huyện Sơn Tây đã phối hợp với

Tòa án cung cấp tổ chức nhiều phiên tòa rút kinh nghiệm. Qua đo, đã cụ thể hoa chủ trương của Đảng về cải cách tư pháp theo Nghị quyết số 08-NQ/TW và Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị. Gop phần khẳng định rõ vị thế, vai trò và hình ảnh của Viện kiểm sát trong tiến trình cải cách tư pháp.

Co thể nhận thấy việc tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm được Viện kiểm sát chuẩn bị tương đối tốt, từ khâu lựa chọn vụ án, chọn Kiểm sát viên đến việc bố trí cán bộ, Kiểm sát viên tham dự phiên tòa và lấy ý kiến đong gop đối với Kiểm sát viên trực tiếp xét xử. Từ đo, đã mang lại nhiều chuyển biến tích cực. Kiểm sát viên trực tiếp xét xử thấy được những ưu điểm, thiếu sot của mình trong công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử vụ án; nâng cao kiến thức pháp luật, trình độ thẩm vấn, kỹ năng tranh luận, xử lý các tình huống phát sinh tại phiên tòa. Kiểm sát viên nhận thức rõ hơn vai trò, vị trí của mình tại phiên tòa, chủ động hơn trong việc xét hỏi làm rõ nội dung vụ án. 100 % các vụ án đều chuẩn bị đề cương xét hỏi, dự kiến tình tiết mới phát sinh tại phiên tòa, dự kiến tình huống tranh luận; 100% các vụ án được đưa ra xét xử KSV đều bảo vệ thành công cáo trạng mà Viện kiểm sát đã truy tố, không co trường hợp nào Hội đồng xét xử tuyên bị cáo không phạm tội…Vì vậy, chất lượng xét xử, chất lượng tranh luận được nâng lên rõ rệt. Cũng từ phiên tòa rút kinh nghiệm, lãnh đạo thấy được những ưu điểm và nhược điểm của từng Kiểm sát viên, từ đo co những phương hướng đào tạo bồi dưỡng phu hợp, giúp Kiểm sát viên phát huy những điểm mạnh, khắc phục những yếu kém nhằm đáp ứng yêu cầu về chiến lược cải cách tư pháp.

Thực tế cho thấy, việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm trong ngành kiểm sát noi chung và tại Viện kiểm sát nhân dân huyện Sơn Tây noi riêng đã đem lại nhiều bài học bổ ích. Qua mỗi phiên tòa, không chỉ Kiểm sát viên trực tiếp thực hành quyền công tố mà kể cả Kiểm sát viên, cán bộ tham dự đều học tập, rút ra được nhiều kinh nghiệm như:

- Kiểm sát viên phải nhận thức đúng đắn, đầy đủ trách nhiệm của mình trong quá trình thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự. Chú trọng thực hiện tốt hoạt động kiểm sát điều tra; xây dựng bản cáo trạng đạt chất lượng; nắm chắc hồ sơ vụ án, trên cơ sở đo chuẩn bị tốt đề cương xét hỏi, dự thảo luận tội cho phu hợp và chuẩn bị tranh luận, đối đáp ý kiến của những người tham gia tố tụng; nắm chắc các quy định của pháp luật và các văn bản co liên quan đến việc giải quyết vụ án.

- Khi xét hỏi, KSV cần hỏi co chiều sâu, trọng tâm tập trung củng cố chứng cứ định tội danh, định khung hình phạt mà Viện kiểm sát truy tố; những vấn đề đã

được làm rõ thì không cần hỏi lại, tránh trường hợp đặt câu hỏi dưới dạng mớm cung. Nếu vụ án co đồng phạm, KSV cần làm rõ vai trò của đồng phạm để đề nghị mức hình phạt cho phu hợp với từng bị cáo

- Về mặt tranh luận: KSV phải co phương pháp tranh luận khoa học, logic, lý luận sắc bén mới co tính thuyết phục cao đối với Hội đồng xét xử, Luật sư bào chữa và những người tham gia tố tụng khác. Đảm bảo các quan điểm của VKS về việc giải quyết vụ án đều phải “thấu tình, đạt lý”, được dư luận xã hội đồng tình, ủng hộ. Đồng thời, phải đáp ứng tốt nhiệm vụ chính trị tại địa phương. Điều quan trọng là thái độ, cử chỉ của KSV khi tranh luận phải bình tĩnh, không nong nảy.

- Về tư thế, tác phong, trang phục của Kiểm sát viên khi tham gia xét xử phải thể hiện phong thái đĩnh đạc, nghiêm trang, trang phục phải chỉnh tề, giọng noi to, rõ ràng, tốc độ vừa phải…

Tăng mạnh về số lượng: Từ năm 2013 đến năm 2017, Viện kiểm sát huyện Sơn Tây đã phối hợp với Tòa án tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm đối với 9 vụ /13 bị cáo. Số các vụ án được tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm đơn vị tăng lên qua các năm( năm 2013 tổ chức 01 phiên tòa; 2014 tổ chức 01 phiên tòa; 2015 tổ chức 01 phiên tòa; năm 2016 tổ chức 3 phiên tòa và năm 2017 tổ chức 03 phiên tòa). Những năm gần đây, đơn vị xác định việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm là khâu công tác đột phá, đề ra những biện pháp thực hiện co hiệu quả, tạo bước chuyển biến tích cực trong công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử tại phiên

Chất lượng công tác thưc hành quyền công tố, kiểm sát xét xử tại các phiên tòa hình sư đối với các Kiểm sát viên, được nâng lên rõ rêt: Đã nhận thức đúng đắn hơn về tính chất, tầm quan trọng và những yêu cầu  của công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử tại phiên tòa, trong điều kiện cải cách tư pháp, nhất là yêu cầu về việc tranh luận tại phiên tòa, từ đo các Kiểm sát viên đã co nhiều cố gắng, thực hiện nhiệm vụ theo đúng các quy định của Bộ luật tố tụng hình sự và Quy chế số 960/QĐ-VKSTC ngày 17/9/2007 và Quy chế mới 505 ban hành ngày 18/12/2017 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao về công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử hình sự. Các Kiểm sát viên cũng đã nhận thức rõ hơn tầm quan trọng của công tác điều tra vụ án co ý nghĩa quyết định đến chất lượng của công tác thực hành quyền công tố tại phiên tòa nên đã chú ý thực hiện tốt nhiệm vụ kiểm sát điều tra, đảm bảo quá trình điều tra tuân thủ đúng các quy định về thủ tục tố tụng, thu thập đầy đủ chứng cứ chứng minh tội phạm của bị cáo, tạo cơ sở vững chắc cho việc tranh tụng của Kiểm sát viên tại phiên tòa.  Kiểm sát viên đã chú ý nghiên cứu hồ sơ để nắm chắc nội dung vụ án, hành vi phạm tội của bị cáo, các chứng cứ và các quy định của pháp luật để vận dụng giải quyết vụ án. Khi nghiên cứu hồ sơ vụ án, các Kiểm sát viên đã lập hồ sơ kiểm sát theo đúng Quyết định số 590 về lập hồ sơ kiểm sát án hình sự  và Quy chế 960 ngày 17/9/2007 và quy chế 505 ngày 18/12/2017 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao về công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự.

   Chất lượng tranh luận đối đáp của Kiểm sát viên được nâng lên rõ rêt. Kiểm sát viên đã chủ động, tích cực hơn trong việc lập luận, đáp lại ý kiến của những người tham gia tố tụng, phản bác các ý kiến sai trái của họ. Đã căn cứ vào các tài liệu, chứng cứ được kiểm tra tại phiên tòa, ý kiến của những người tham gia tố tụng tại phiên tòa để phân tích, chứng minh làm rõ hơn hành vi phạm tội, tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của tội phạm, thủ đoạn, phương tiện phạm tội, động cơ mục đích, hậu quả của tội phạm, những tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, nhân thân bị cáo, nguyên nhân, điều kiện phạm tội, từ đo đề xuất áp dụng hình phạt, biện pháp tư pháp cho phu hợp.   Nguyên nhân ưu điểm

Để đạt được những kết quả nêu trên là do co sự quan tâm, chỉ đạo lãnh đạo VKSND tỉnh Quảng Ngãi noi chung và lãnh đạo VKSND huyện Sơn Tây noi riêng. Bên cạnh đo là sự cố gắng, nỗ lực của đội ngũ cán bộ, Kiểm sát viên và sự phối hợp co hiệu quả của TAND cung cấp. Nhờ đo, những năm qua tại địa phương Sơn Tây không co tình trạng Viện kiểm sát truy tố, Tòa tuyên không phạm tội.  Thông qua việc phối hợp tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm, đơn vị đã rút ra được nhiều bài học kinh nghiệm; kỹ năng và trách nhiệm của Kiểm sát viên tại phiên tòa ngày càng được nâng cao; nhận thức của cán bộ, KSV về vai trò, trách nhiệm của  những người tham gia tố tụng trong quá trình kiểm sát việc giải quyết các vụ án hình sự ngày càng đầy đủ… gop phần xây dựng đội ngũ cán bộ, KSV của ngành ngày càng trưởng thành, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Đánh giá một cách khách quan thì một nguyên nhân tác động không nhỏ để co sự chuyển biến tích cực như đã đề cập đo chính là sự quan tâm chỉ đạo, hướng dẫn kịp thời của các phòng nghiệp vụ, lãnh đạo viện cấp trên, sự lãnh đạo chỉ đạo sâu sát của lãnh đạo đơn vị trong lĩnh vực này; Bên cạnh đo, Kiểm sát viên hiện nay cũng đã co thêm nhiều kênh thông tin học hỏi, tiếp cận qua các chương trình truyền hình liên quan – như chương trình “Tòa tuyên án” trên VTV6, hay việc theo dõi trực tuyến phên tòa rút kinh nghiệm trên toàn quốc do Viện kiểm sát nhân dân TP. Hải Phòng tổ chức ..v.v. qua đo, các Kiểm sát viên đã được tham gia rút kinh nghiệm chung và tự đúc rút riêng cho mình những kinh nghiệm, khắc phục những điểm mình còn hạn chế để hoàn thiện kỹ năng khi tác nghiệp.

2. Hạn chế, khó khănSố lượng các phiên tòa rút kinh nghiệm vẫn còn ít, một số ít phiên tòa rút

kinh nghiệm chưa co sự chuẩn bị tốt, thiếu sự phối hợp giữa các ngành, việc tiếp thu rút kinh nghiệm cũng như đong gop ý kiến rút kinh nghiệm chưa đáp ứng yêu cầu. Trong số những vụ án được chọn xét xử rút kinh nghiệm co vụ phạm pháp quả tang, các bị cáo thừa nhận hành vi phạm tội nên Kiểm sát viên co phần chủ quan, luận tội chưa phân tích sâu động cơ, mục đích phạm tội, làm giảm tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội mà bị cáo đã gây ra. Bên cạnh đo, luận tội cũng chưa

phân tích sâu các chứng cứ đã được thẩm tra công khai tại toà, thường viện dẫn những chứng cứ thu thập co sẵn trong hồ sơ, những vấn đề đã chuẩn bị sẵn từ trước, cách trình bày – diễn đạt bản luận tội của của Kiểm sát viên co một số trường hợp vẫn còn ề à, thiếu tính “uy quyền” đanh thép của lời buộc tội. Trong đối đáp, tranh luận, một số Kiểm sát viên chưa thể hiện được tính chủ động, còn mất bình tĩnh khi Luật sư và những người tham gia tố tụng khác đặt ra những vấn đề mới, dẫn đến việc đối đáp chung chung, chưa viện dẫn căn cứ pháp lý làm cơ sở đối đáp, thiếu tính thuyết phục trước Hội đồng xét xử và những người tham dự phiên tòa, vai trò của Kiểm sát viên giữ quyền công tố đôi khi còn mờ nhạt, chưa thực sự nổi bật.

Đơn vị vẫn co những hạn chế, thiếu sot trong việc lựa chọn vụ án để tổ chức “phiên tòa rút kinh nghiệm” và phân công Kiểm sát viên, vì vậy chưa đánh giá được toàn diện kỹ năng thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử và tranh tụng của Kiểm sát viên tại phiên tòa.

Một số Kiểm sát viên xây dựng đề cương xét hỏi chưa sát với nội dung vụ án, nên việc tham gia xét hỏi không đúng trọng tâm, chất lượng hỏi không sâu, giữa các câu hỏi không co mối liên hệ với nhau nhằm làm rõ hành vi, phương thức, thủ đoạn và hậu quả của tội phạm. Một số bản luận tội chưa đạt yêu cầu, chủ yếu tom tắt lại nội dung cáo trạng mà chưa đi sâu phân tích, đánh giá, viện dẫn chứng cứ để chứng minh, bảo vệ quan điểm truy tố. Trong tranh luận, đối đáp: Một số Kiểm sát viên còn hạn chế về khả năng diễn đạt, trình bày và phản ứng chưa linh hoạt với vấn đề Luật sư đưa ra tại phiên tòa.

Đơn vị co lượng án nhiều nhưng phần lớn án co tính chất phạm tội quả tang, đơn giản hoặc không co luật sư tham gia nên cũng không đăng ký được nhiều phiên tòa rút kinh nghiệm. Một số ít kiểm sát viên khi thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa còn hơi mất bình tĩnh nên không tranh luận hết những vấn đề người tham gia tố tụng đặt ra.

Trong phần thủ tục bắt đầu phiên toà: Kiểm sát viên chưa chú ý nhiều đến việc giải quyết các yêu cầu về xem xét chứng cứ và hoãn phiên toà khi co người vắng mặt được quy định tại Điều 205 BLTTHS năm 2003 ( cũng như các Điều 302, Điều 305 BLTTHS năm 2015) nên nhiều Kiểm sát viên không co quan điểm hoặc lúng túng khi đánh giá các ý kiến đưa ra của người bào chữa, bị cáo và những người tham gia tố tụng khác về những vấn đề liên quan trong phần thủ tục phiên toà.

  Trong phần xét hỏi tại phiên toà : Qua theo dõi các phiên tòa thì đây là một trong những phần mà Thẩm phán và Kiểm sát viên còn bộc lộ nhiều hạn chế như Thẩm phán hỏi quá nhiều một vấn đề, làm thay Kiểm sát viên như đấu tranh với bị cáo trong trường hợp bị cáo không nhận tội. Nhiều khi còn hỏi lan man dài dòng, không đúng trọng tâm, vừa hỏi vừa kết tội luôn bị cáo. Ngược lại Kiểm sát viên thiếu chủ động trong việc xét hỏi. Kiểm sát viên vẫn rất coi nhẹ hoạt động chuẩn bị đề cương xét hỏi. Hoặc tình trạng những câu hỏi của Kiểm sát viên đưa ra không làm rõ được nội dung cáo trạng, không phục vụ cho việc luận tội cũng như những

vấn đề dự kiến sẽ phải tranh luận. Những câu hỏi còn thiếu mục đích, dài dòng, kho hiểu làm bị cáo hoặc bị hại, nhân chứng phải đề nghị giải thích lại vẫn diễn ra, nhiều câu hỏi còn mang tính chủ quan, mang tính kết luận.

Trong phần trình bày lời luận tội của Kiểm sát viên : Một số lời luận tội, lời phát biểu của Kiểm sát viên chưa thực sự là kết quả của phần xét hỏi và điều tra công khai tại phiên toà, vẫn dựa chủ yếu vào luận tội viết sẵn rồi điều chỉnh theo diễn biến phiên toà. Theo quy định BLTTHS quy định: Trước khi tiến hành xét hỏi Kiểm sát viên phải đọc bản cáo trạng. Sau khi kết thúc việc xét hỏi tại phiên tòa, Kiểm sát viên trình bày lời luận tội, nhưng Kiểm sát viên đọc bản luận tội là chủ yếu; một số bản luận tội chuẩn bị chưa đạt yêu cầu, chỉ tom tắt lại nội dung của cáo trạng mà chưa phân tích, đánh giá, viện dẫn đầy đủ chứng cứ để chứng minh, bảo vệ quan điểm truy tố.

  Trong phần tranh luận và đối đáp: Đây là phần trọng tâm của tranh tụng và no cũng là điểm hạn chế của phần lớn các Kiểm sát viên: không dự kiến những vấn đề phải tranh luận, khi co Luật sư tham gia đưa ra những vấn đề phản bác, thường mất thế chủ động, nhất là khi Luật sư co kỹ năng bào chữa giỏi. Nhiều Kiểm sát viên còn không đối đáp các vấn đề thuộc về lý luận chung với Luật sư  hoặc đối đáp sai những vấn đề rất cơ bản trong phần chung và phần tội phạm cụ thể của Bộ luật hình sự. Điều này thể hiện lý luận về cấu thành tội phạm còn chưa thực sự được chú trọng. Hoặc do chưa nghiên cứu kỹ hồ sơ nên nhiều vấn đề Luật sư đưa ra Kiểm sát viên không biết họ noi co đúng hay không từ đo dẫn tới việc không tranh luận.

  Không ít các Kiểm sát vẫn còn e ngại, không mạnh dạn chọn phiên toà co bị cáo không nhận tội hoặc co Luật sư tham gia bào chữa. Hoặc tình trạng Kiểm sát viên khi tranh tụng  chỉ thấy quyền của Kiểm sát viên là được tranh tụng mà chưa thấy nghĩa vụ của Kiểm sát viên là phải tranh luận, vẫn còn tình trạng chủ quan đối với những vụ án không co Luật sư, chưa quan tâm tranh luận đối đáp với những người tham gia tố tụng khác.

Nguyên nhân của hạn chế Một số Kiểm sát viên chưa nhận thức sâu sắc về trách nhiệm, tầm quan trọng của việc tổ chức phiên tòa theo yêu cầu cải cách tư pháp. Bề dày kinh nghiệm cũng như sự am hiểu pháp luật và các lĩnh vực đời sống xã hội của một vài đồng chí còn hạn chế.

Công tác lãnh đạo, chỉ đạo điều hành của lãnh đạo đơn vị co lúc chưa thật sự quan tâm thường xuyên đối với công tác này;

Lượng án phát sinh trên địa bàn huyện hàng năm tương đối ít nên kho chọn những vụ án hình sự co tính chất và diễn biến phu hợp để làm phiên tòa rút kinh nghiệm cho kiểm sát viên khi thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử thật sự hiệu quả.

Ngành kiểm sát chưa co văn bản hướng dẫn cụ thể đối với tiêu chuẩn phiên tòa rút rút kinh nghiệm. Chưa co phiên tòa mẫu để kiểm sát viên tập huấn, học tập mà chỉ bằng kinh nghiệm là phần lớn.

Công tác sơ kết, tổng kết và rút kinh nghiệm đối với công tác tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm noi chung và công tác nâng cao hiệu quả thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử của kiểm sát viên trong các phiên tòa rút kinh nghiệm noi riêng chưa thường xuyên.

Chương 2MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG, HIỆU QUẢ TRONG

CÔNG TÁC THỰC HÀNH QUYỀN CÔNG TỐ- KIỂM SÁT XÉT XỬ CỦA KIỂM SÁT VIÊN TRONG CÁC PHIÊN TÒA RÚT KINH NGHIỆM

Như chúng ta đã biết, phiên tòa rút kinh nghiệm thực chất là hình thức tự đào tạo trực tiếp nhằm nâng cao trình độ, năng lực nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, Kiểm sát viên làm nhiệm vụ thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp . Và để làm được điều đo thì yêu cầu về trách nhiệm, năng lực nghiệp vụ của Lãnh đạo Viện trong công tác chỉ đạo điều hành và của Kiểm sát viên được phân công thực hành quyền công tố - kiểm sát xét xử giữ một vai trò hết sức quan trọng. Viện kiểm sát nhân dân huyện Sơn Tây, xin nêu một số giải pháp trọng tâm sau đây:

2.1. Phải quán triêt và thưc hiên tốt chủ trương của Đảng về “Tăng cường trách nhiêm công tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra”. 

Phải kiểm sát chặt chẽ ngay từ khi Cơ quan điều tra giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, tiến hành các hoạt động điều tra trước khi khởi tố vụ án hình sự và trong suốt quá trình điều tra, thu thập chứng cứ cho đến khi kết thúc điều tra; hoạt động công tố phải song hành với hoạt động điều tra, khắc phục tình trạng thụ động chờ Cơ quan điều tra chuyển hồ sơ sang mới nghiên cứu, kiểm sát.

Đối với Kiểm sát viên, phải co phương pháp nghiên cứu hồ sơ, tài liệu, kỹ năng tham gia các hoạt động điều tra do Điều tra viên tiến hành và khả năng tự mình tiến hành một số hoạt động xác minh, thu thập tài liệu, chứng cứ khi cần thiết. Thông qua việc nghiên cứu hồ sơ và trực tiếp phối hợp tham gia các hoạt động điều tra, Kiểm sát viên phải xác định được những vấn đề cần chứng minh và khả năng thu thập chứng cứ của Điều tra viên để từ đo đề ra yêu cầu điều tra. Trước khi kết thúc điều tra, Kiểm sát viên và Điều tra viên kiểm tra lại toàn bộ hồ sơ vụ án và đánh giá kết quả thực hiện các yêu cầu điều tra của VKS. Đối với những yêu cầu chưa thực hiện hoặc nội dung cần phải điều tra bổ sung thì kiên quyết yêu cầu để hoàn chỉnh hồ sơ vụ án

Lãnh đạo đơn vị tập trung chỉ đạo làm tốt công tác chuẩn bị tham gia xét xử như: Chuẩn bị đề cương tham gia xét hỏi, dự thảo luận tội, tranh luận trên cơ sở nghiên cứu, nắm vững nội dung của vụ án, hệ thống chứng cứ buộc tội, gỡ tội và các nội dung khác co liên quan đến việc giải quyết vụ án. Thực hiện tốt việc nghe báo cáo án, chỉ đạo về đường lối giải quyết vụ án, chỉ đạo cụ thể các yêu cầu nghiệp vụ mà Kiểm sát viên cần lưu ý khi tham gia phiên toà. Sau mỗi phiên tòa, lãnh đạo đơn vị tổ chức họp rút kinh nghiệm bảo đảm nghiêm túc, dân chủ với tinh thần cầu thị nhằm nâng cao chất lượng khâu công tác, đồng thời gửi văn bản báo cáo kết quả tổ chức phiên tòa về VKSND tỉnh.

2.2. Về công tác lãnh đạo, chỉ đạo điều hành:Thứ nhất, lãnh đạo đơn vị cần quán triệt một cách đầy đủ nội dung chủ

trương, đường lối của Đảng; Quy chế, kế hoạch, hướng dẫn của Ngành về việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm theo yêu cầu cải cách tư pháp đến toàn thể cán bộ, Kiểm sát viên trong đơn vị của mình, để từng đồng chí nhận thức đúng, đầy đủ các yêu cầu của cải cách tư pháp và các quy định của Bộ luật tố tụng hình sự về nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Viện kiểm sát nhân dân, của Kiểm sát viên trong công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xửkhi tham gia xét xử một phiên tòa noi chung và phiên tòa rút kinh nghiệm theo yêu cầu cải cách tư pháp noi riêng.

Thứ hai,trên cơ sở nắm chắc nội dung vụ án (qua báo cáo của Kiểm sát viên) và dự kiến được các tình huống co khả năng phát sinh khi vụ án được đưa ra xét xử, Lãnh đạo đơn vị xem xét quyết định việc chọn vụ án đưa ra xét xử để học tập, rút kinh nghiệm, đảm bảo “vừa sức” để bản thân Kiểm sát viên trực tiếp thực hiện nhiệm vụ tự nâng cao năng lực, kinh nghiệm nghiệp vụ của mình, đồng thời các cán bộ, Kiểm sát viên khác co cơ hội học hỏi, rút kinh nghiệm được nhiều. Từ đo co hướng trao đổi phối hợp với Lãnh đạo Tòa án cung cấp về chủ trương và cách thức phối hợp tổ chức phiên tòa để co những chỉ đạo đồng bộ từ cả 2 ngành. Chỉ đạo những vấn đề trọng tâm về đường lối xử lý vụ án đã chọn làm phiên tòa rút kinh nghiệm để Kiểm sát viên được phân công co sự chuẩn bị, duyệt đề cương xét hỏi, dự thảo luận tội cũng như nhận định các tình huống co khả năng phát sinh và hướng xử lý khi các tình huống đo xảy ra để Kiểm sát viên chủ động khi thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử. Thông báo đến toàn thể cán bộ, Kiểm sát viên về quyết định chọn vụ án đưa ra xét xử rút kinh nghiệm, thời gian, địa điểm tiến hành ... để cán bộ công chức sắp xếp thời gian tham dự phiên tòa để co cơ sở đong gop ý kiến rút kinh nghiệmngay sau khi kết thúc phiên tòa.

Thứ ba, chú trọng và đổi mới cách thức tổ chức rút kinh nghiệm sau phiên tòa. Cần xác định đây là việc làm cần thiết và bắt buộc của quy trình tổ chức một phiên tòa RKN; và là cơ hội tốt nhất giúp cho cán bộ, Kiểm sát viên trau dồi kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ. Thành phần tham gia họp rút kinh nghiệm phải co lãnh đạo và các thành viên tham dự theo dõi phiên tòa. Nội dung rút kinh nghiệm bao gồm cả công tác kiểm sát điều tra, xây dựng hồ sơ vụ án đến công tác chuẩn bị xét xử và thực hành quyền công tố - kiểm sát xét xử tại phiên tòa. Đặc biệt là các kỹ năng của Kiểm sát viên tại phiên tòa như đọc cáo trạng, xét hỏi, trình bày luận tội, tranh luận đối đáp, việc thực hiện nhiệm vụ xét xử và tác phong, ứng xử tại phiên tòa. Lãnh đạo Viện cần kết luận nêu rõ những ưu điểm, tồn tại của Kiểm sát viên thực hành quyền công tố tại phiên tòa, những vấn đề cần rút kinh nghiệm chung về nghiệp vụ và cả về công tác tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm.

Thứ tư, cần tranh thủ và quan tâm đến sự chỉ đạo thống nhất giữa cấp trên với cấp dưới, giữa các phòng nghiệp vụ Viện tỉnh và các bộ phận công tác của Viện

kiểm sát cấp huyện. Theo đo, đối với các vụ án phức tạp đang giải quyết ở giai đoạn sơ thẩm, cấp phúc thẩm cần quan tâm chỉ đạo ngay từ giai đoạn sơ thẩm với các hình thức như tham dự các cuộc họp do cấp sơ thẩm mời hoặc cấp sơ thẩm chủ động thông báo với phòng nghiệp vụ lịch xét xử và phòng nghiệp vụ trên cơ sở nắm bắt lịch xét xử của cấp sơ thẩm để chủ động tham dự phiên tòa nhằm thâm nhập vụ án ngay từ đầu để hạn chế những tồn tại của cấp sơ thẩm (nếu co) cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho việc dự kiến các tình huống co thể diễn ra tại phiên tòa phúc thẩm sau này. Đây là kinh nghiệm và cũng là một trong những giải pháp cần vận dụng nhằm nâng cao hiệu quả trong quá trình chỉ đạo cũng như giải quyết những vụ án phức tạp noi chung và các vụ án tổ chức rút kinh nghiệm noi riêng.

Do chưa co sự thống nhất về chủ trương chung cũng như Thông tư liên tịch của Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Tòa án nhân dân tối cao về việc phối hợp tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm theo yêu cầu cải cách tư pháp nên trên thực tế đây vẫn là tiêu chí của riêng phía Viện kiểm sát từ trước. Còn về phía Tòa án thì năm 2017 mới co văn bản quy định về tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm. Do đo, sự phối hợp của Tòa án và Viện kiểm sát trong vấn đề này đôi khi còn hạn chế. Vì vậy, để công tác này đi vào nề nếp, co tính quy chuẩn, Lãnh đạo Viện kiểm sát cần chủ động báo cáo với cấp ủy địa phương và trao đổi với Lãnh đạo Tòa án các cấp ký kết Quy chế phối hợp với Tòa án cung cấp về lĩnh vực này để tạo điều kiện cho việc xử lý, giải quyết án hình sự của 2 ngành được thuận lợi. Theo đo, trong Quy chế phối hợp cần xác định rõ trách nhiệm của mỗi cơ quan, đơn vị của 2 ngành và trách nhiệm của các Kiểm sát viên, các Thẩm phán trong việc phối hợp tổ chức và thực hiện nhiệm vụ ở phiên tòa rút kinh nghiệm. Co như vậy việc tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm cũng như việc sơ kết, tổng kết mới được tiến hành một cách thuận lợi, đạt chất lượng hiệu quả cao hơn.

Đưa vào Kế hoạch công tác hàng năm của các đơn vị là mỗi Kiểm sát viên phải thực hiện ít nhất từ 1-2 vụ án rút kinh nghiệm trong năm và xem đây là tiêu chí đánh giá thi đua hàng năm. Sau mỗi phiên tòa cần chủ động họp rút kinh nghiệm, thẳng thắng chỉ ra những ưu, khuyết điểm của Kiểm sát viên trong mỗi phiên tòa để rút kinh nghiệm chung. Bên cạnh đo cần chú trọng việc giáo dục ý thức trách nhiệm, nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn nghiệp vụ và rèn luyện phẩm chất đạo đức cho cán bộ bằng việc co kế hoạch cử cán bộ, Kiểm sát viên tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu nhằm nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp hiện nay

2.3. Một số yêu cầu đối với KSV:Trước hết, mỗi cán bộ, Kiểm sát viên phải tự rèn luyện, ý thức chính trị và

đạo đức của mình. Đồng thời phải nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra, vụ án hình sự vì theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 và trước đây, mô hình tố tụng hình sự của nước ta thuộc mô hình tố tụng thẩm vấn và trên thực tế đã thực hiện nhiều năm nay, chúng ta đang kết hợp giữa tố tụng

thẩm vấn và tranh tụng, nên rất coi trọng những tài liệu chứng cứ thu thập được trong giai đọan điều tra. Chất lượng tranh tụng của Kiểm sát viên tại phiên tòa phụ thuộc rất nhiều vào các tài liệu chứng cứ thu thập được ở giai đoạn điều tra. Mặc du Tòa án chỉ căn cứ vào kết quả điều tra công khai tại phiên tòa, nhưng các chứng cứ thu thập được ở giai đoạn điều tra mà đầy đủ sẽ giúp cho Kiểm sát viên nắm chắc được các tình tiết của vụ án, những hạn chế trong công tác điều tra, thái độ khai báo của bị cáo và những người tham gia tố tụng để dự thảo bản đề cương đối đáp tranh luận tại phiên tòa co chất lượng. Do đo, để nâng cao chất lượng tranh tụng của Kiểm sát viên tại phiên tòa thì ngay trong giai đoạn điều tra, Kiểm sát viên phải nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra các vụ án hình sự.

Kiểm sát viên làm nhiệm vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa không những phải đấu tranh bảo vệ công lý, bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp của công dân mà còn phải tạo dựng được hình ảnh của người cán bộ kiểm sát, để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng công chúng. Đo cũng chính là mục đích của việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm mà chúng ta đã và đang tiến hành hướng đến. Với mục tiêu đo yêu cầu Kiểm sát viên được phân công thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xửtại toà trước hết cần phải nhận thức được rằng, mình là bên đại diện Nhà nước thực hành quyền công tố, kiểm sát việc tuân thủ pháp luật của Hội đồng xét xử và những người tham gia tố tụng trong vụ án. Để thực hiện tốt vai trò này, Kiểm sát viên phải áp dụng mọi biện pháp hợp pháp để bảo vệ quan điểm truy tố của VKS nêu trong cáo trạng, đảm bảo việc tuân thủ pháp luật tố tụng của những người tiến hành tố tụng và tham gia tố tụng tại phiên tòa. Ngoài vai trò chính yếu nêu trên, tại phiên tòa Kiểm sát viên còn co trách nhiệm bảo vệ công lý, bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, cung Hội đồng xét xử làm sáng tỏ mọi tình tiết của vụ án, áp dụng đúng pháp luật để giải quyết vụ án một cách khách quan, công bằng, nghiêm minh, không bỏ lọt tội phạm và làm oan người vô tội.

Theo đo, ở các giai đoạn trong quá trình xét xử một phiên tòa noi chung và một phiên tòa rút kinh nghiệm noi riêng, Kiểm sát viên phải thực hiện tốt những yêu cầu cơ bản sau:

- Giai đoạn trước khi mở phiên tòa đến khi bắt đầu phiên tòa:Trong giai đoạn này, Kiểm sát viên phải nắm vững  hồ sơ vụ án, nắm vững

chứng cứ buộc tội và gỡ tội, các chứng cứ được thể hiện ở các tài liệu nào, bút lục số bao nhiêu, những hạn chế, vướng mắc trong hồ sơ và ảnh hưởng của no trong quá  trình sử dụng chứng cứ tranh luận tại phiên tòa. Từ đo chuẩn bị đề cương xét hỏi, dự thảo luận tội, nhận định được biễn biến phiên tòa theo các hướng co thể xảy ra, để chuẩn bị các luận chứng, luận cứ để chứng minh nhằm bảo vệ quan điểm đúng đắn. Bên cạnh đo, Kiểm sát viên phải nghiên cứu nắm vững các qui định của pháp luật co liên quan từ nội dung đến tinh thần của điều luật, hiệu lực của các văn bản này. Co như vậy mới tạo được cơ sở vững chắc cho Kiểm sát viên khi tranh tụng, khi khẳng định quan điểm truy tố hoặc khi bác bỏ quan điểm của người tranh

tụng khác. Trước khi bắt đầu phiên tòa Kiểm sát viên cần chủ động trao đổi với Chủ tọa phiên tòa về thành phần những người cần được triệu tập, nắm thêm những vật chứng và tài liệu mà người bào chữa trực tiếp giao cho Tòa án trong giai đoạn chuẩn bị xét xử chưa co trong hồ sơ kiểm sát để co hướng xử lý phu hợp.

- Trong phần thủ tục bắt đầu phiên tòa:Thực chất đây là nội dung thể hiện rõ quyền năng kiểm sát việc tuân tuân theo

pháp luật của Viện kiểm sát trong hoạt động xét xử. Trong phần này, Kiểm sát viên cần chú ý đến việc giải quyết các yêu cầu về xem xét chứng cứ và hoãn phiên tòa khi co người vắng mặt được quy định tại Điều 305 Bộ luật tố tụng hình sự, tránh được tình trạng không co quan điểm hoặc lúng túng khi đánh giá các ý kiến đưa ra của người bào chữa, bị cáo và những người tham gia tố tụng khác về những vấn đề liên quan trong phần thủ tục phiên tòa. Kinh nghiệm cho thấy nếu không chủ động, tự tin để co quan điểm rõ ràng về vấn đề này thì rất dễ gây nên tâm lý bị “khớp”, bị động, lúng túng trong suốt phiên tòa của Kiểm sát viên, vai trò của người giữ quyền công tố - kiểm sát xét xử sẽ bị lu mờ ngay từ đầu.

- Trong giai đoạn xét hỏi:Với vị thế của bên buộc tội, Kiểm sát viên phải chủ động, tích cực tham gia

xét hỏi bị cáo và những người tham gia tố tụng khác. Việc xét hỏi của Kiểm sát viên ngoài mục đích làm sáng tỏ các tình tiết của vụ án, còn nhằm thẩm tra lời khai của bị cáo, bị hại, người làm chứng và những người tham gia tố tụng khác để phục vụ cho việc luận tội và làm cơ sở cho việc đối đáp trong giai đoạn tranh luận. Do đo, Kiểm sát viên phải biết cách đặt câu hỏi, vừa không vi phạm qui định cấm của pháp luật, vừa hỏi ngắn gọn, dễ hiểu, rõ ràng. Như chúng ta đã biết, về trình tự xét hỏi, Điều 307 Bộ luật tố tụng hình sự qui định Chủ toạ phiên toà hỏi trước, sau đo đến các Hội thẩm và tiếp đến là Kiểm sát viên và những người tham gia tố tụng khác như Luật sư bào chữa…Do vậy, khi đến lượt Kiểm sát viên tham gia xét hỏi thì co hai khả năng xảy ra: Khả năng thứ nhất là các thành viên Hội đồng xét xử đã xét hỏi rất kỹ về các vấn đề của vụ án; khả năng thứ hai là Hội đồng xét xử chỉ hỏi sơ sài, còn nhiều vấn đề chưa được làm rõ. Về nguyên tắc, Kiểm sát viên co trách nhiệm tham gia xét hỏi để làm rõ những vấn đề mà Hội đồng xét xử chưa hỏi, hoặc Hội đồng xét xử đã xét hỏi nhưng chưa làm rõ, hoặc hỏi về những vấn đề co mâu thuẫn giữa chứng cứ trong hồ sơ với lời khai tại phiên toà mà chưa được làm rõ. Ngoài ra, Kiểm sát viên co thể xét hỏi để khái quát, tổng hợp lại và khẳng định lại các vấn đề đã được xét hỏi tại phiên toà để làm cơ sở cho việc bảo vệ quan điểm của mình, chuẩn bị cho phần tranh tụng. Khi xét hỏi các bị cáo trong vụ án co đông người tham gia hoặc co đồng phạm, Kiểm sát viên phải co kế hoạch xét hỏi bị cáo nào trước, bị cáo nào sau; hỏi về vấn đề nào trước, vấn đề nào sau để co thể bộc lộ được những tình tiết co ý nghĩa nhất, khách quan nhất.

Khi xét hỏi co thể kết hợp với đấu tranh với những mâu thuẫn trong lời khai của người được xét hỏi.Trong trường hợp, ai đo được hỏi và co trả lời mâu thuẩn

với lời khai được lưu giữ trong hồ sơ thì sau đo Kiểm sát viên phải hỏi lại người đo và công bố ngay lời khai của họ ở giai đoạn điều tra ngay trong phần xét hỏi, không nên để sang phần tranh luận mới công bố vì như vậy nếu tiếp tục co sự mâu thuẫn trong lời khai rất dễ phải trở lại phần xét hỏi, làm thời gian xét xử bị kéo dài, Kiểm sát viên rơi vào thế bị động. Đặc biệt, Kiểm sát viên cần tập trung theo dõi nội dung và hướng xét hỏi của người bào chữa để co sự chủ động trong việc chuẩn bị đối đáp, tranh luận. Khi xem xét chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan đến vụ án, nhất là những tài liệu, đồ vật do người bào chữa, người bảo vệ quyền lợi của đương sự hoặc những người tham gia tố tụng khác xuất trình tại phiên tòa thì Kiểm sát viên phải hỏi người xuất trình về nguồn gốc, cách thức thu thập và trình bày ý kiến của mình về tính hợp pháp, xác thực và mức độ liên quan của chúng đối với vụ án. Trên cơ sở đo, điều chỉnh định hướng xét hỏi để phu hợp với diễn biến thực tế tại phiên tòa, đồng thời chú ý bổ sung những tình tiết mới phát sinh vào bản luận tội.

- Trong giai đoạn tranh luận:Đây là giai đoạn thể hiện rõ nét nhất, tập trung nhất tinh thần tranh tụng.

Trong giai đoạn này, Kiểm sát viên phải phát huy hết vai trò của một bên tham gia tố tụng tích cực. Mở màn cho cả quá trình tranh tụng là việc Kiểm sát viên trình bày bản luận tội, trong đo nêu lên những nội dung là tiền đề cho việc tranh luận. Vì vậy, bản luận tội phải được chuẩn bị kỹ, đồng thời phải cập nhật, bổ sung những tình tiết mới trên cơ sở theo dõi kết quả xét hỏi tại phiên tòa. Để thuyết phục được Hội đồng xét xửthì khi luận tội Kiểm sát viên phải viện dẫn những chứng cứ đã được thẩm tra tại phiên tòa, co xem xét toàn diện các chứng cứ, ý kiến của bị cáo, người bào chữa và những người tham gia tố tụng khác trong việc xác định tội phạm và người phạm tội, sau đo phân tích, đánh giá tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội do bị cáo thực hiện, thủ đoạn, mục đích và động cơ phạm tội, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, tình tiết khác về nhân thân bị cáo, vị trí, vai trò của các bị cáo trong vụ án co đồng phạm…trên cơ sơ đo, đề xuất mức hình phạt, biện pháp tư pháp co thể áp dụng.

Khi co ý kiến tranh luận của người bào chữa và những người tham gia tố tụng khác, Kiểm sát viên phải co trách nhiệm đối đáp lại từng vấn đề mà họ nêu ra. Để đối đáp, tranh luận tốt, đòi hỏi Kiểm sát viên phải phát huy trí tuệ, khả năng ứng pho nhanh nhạy, sắc bén, vận dụng các chứng cứ của vụ án, kiến thức pháp luật và kinh nghiệm thực tiễn, khai thác triệt để những mâu thuẫn trong ý kiến tranh luận của các bên để phân tích, lập luận, bác bỏ những ý kiến không đúng của người bào chữa, của bị cáo và những người tham gia tố tụng khác. Khi tranh luận, đối đáp, Kiểm sát viên cần linh hoạt chọn các hình thức của suy luận, phương pháp đối đáp (quy nạp; diễn giải) để áp dụng cho các trường hợp cụ thể. Khi đối đáp, tranh luận với người bào chữa, bị cáo, Kiểm sát viên co thể bác bỏ luận điểm, luận cứ hoặc luận chứng của phía tranh tụng đối lập; thực tiễn cho thấy phương pháp mang tính thuyết phục nhất là bác bỏ các luận cứ, luận chứng của phía đối lập bằng các luận cứ, luận chứng

của mình, từ đo dẫn đến bác bỏ, phủ định luận điểm của phía tranh tụng đối lập. Cần hạn chế sử dụng phương pháp bác bỏ quan điểm của phía đối lập chỉ bằng quan điểm của mình mà không co luận cứ, luận chứng đi kèm, vì như vậy rất dễ gây tranh cãi và không co tính thuyết phục.

Với tất cả các yêu cầu cơ bản trên đây co thể thấy, trong mọi phiên tòa noi chung và một phiên tòa rút kinh nghiệm noi riêng đều yêu cầu Kiểm sát viên phải sử dụng đồng bộ nhiều kỹ năng, như: Kỹ năng hỏi, lắng nghe và tổng hợp ý kiến, kỹ năng chứng minh, kỹ năng phản biện, bác bỏ; kỹ năng sử dụng ngôn ngữ trong tranh luận ….. Noi cách khác, đo là kỹ năng: Nghe, noi, đọc, viết, diễn đạt bằng ngôn của Kiểm sát viênthực hành quyền công tố.

Tóm lại. Để chuẩn bị tốt cho việc đối đáp tranh luận tại phiên tòa, kiểm sát viên cần làm tốt các việc như:

- Nghiên cứu kỹ hồ sơ vụ án, tìm ra những mâu thuẫn, những điểm chứng cứ buộc tội còn yếu, dự kiến nếu bị cáo chối tội cần dung chứng cứ nào để buộc tội. Khi đối đáp tranh luận cần nêu rõ căn cứ bằng các bút lục co tại hồ sơ chính nhằm nâng cao tính thuyết phục trong lập luận đối đáp với những ý kiến của luật sư, bị cáo đưa ra.

 - Cần phải chuẩn bị nội dung xét hỏi gắn với việc tranh tụng tại phiên tòa, chuẩn bị những vấn đề cần tranh luận với luật sư, bị cáo, các văn bản pháp luật co liên quan tới việc xác định tội danh, hình phạt, trách nhiệm dân sự bồi thường. Dự kiến những vấn đề cần tranh luận để trong giai đoạn xét hỏi làm rõ, tạo điều kiện thuận lợi khi tranh luận. Đối với Kiểm sát viên thực hành quyền công tố tại phiên tòa sơ thẩm thì việc phúc cung rất cần thiết cho quá trình tranh luận.

 - Trong tranh tụng, Kiểm sát viên cần chú ý lắng nghe ghi chép những ý kiến luật sư, bị cáo, những người tham gia tố tụng khác đưa ra, từ đo phân tích phán đoán xu hướng việc tranh luận, chủ động đưa ra ý kiến bác bỏ hay chấp nhận.

 - Kiểm sát viên cần thực hiện tốt các kỹ năng tranh luận sau: + Tranh luận đúng trình tự và phạm vi theo quy định của Bộ luật tố tụng hình

sự. + Nội dung tranh luận phải rõ ràng, chặt chẽ, hợp pháp và co căn cứ. + Chủ động tranh luận vào trọng tâm của vụ án, các vấn đề cần phải giải

quyết, các vấn đề vụn vặt, không liên quan chủ động cắt ngay từ đầu. + Vận dụng tốt các phương pháp tranh luận như tính logic của vấn đề, phân

tích tâm lý, đối thoại, giáo dục, thuyết phục, tranh luận với từng ý kiến hoặc tranh luận với những ý kiến quan trọng, then chốt mang tính quyết định.

 + Cần phải thể hiện văn hoa ứng xử, văn hoa pháp lý trong tranh tụng, luôn giữ thái độ bình tĩnh, tự tin, ngôn ngữ lập luận cần phải trong sáng, co sức thuyết phục, không nên nong nảy, dung từ ngữ mang tính xúc phạm, miệt thị.

 + Phải tuân thủ sự điều hành của chủ tọa phiên tòa theo luật định trong quá trình tranh luận.

 - Sau mỗi phiên tòa, kiểm sát viên cần tự đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Cáo trạng của mình tại phiên tòa như thế nào, những mặt làm tốt, những mặt làm còn thiếu sot, kịp thời rút kinh nghiệm để phiên tòa sau thực hiện việc đối đáp tranh tụng được tốt hơn.

2.4. Cách chọn vụ án để làm phiên tòa rút kinh nghiệm cho Kiểm sát viên.

Khi tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm cho Kiểm sát viên cần lựa chọn những vụ án co tính chất tương đối phức tạp, không quá kho và cũng không quá dễ; trong hoạt động lãnh chỉ đạo phải căn cứ vào tính chất, mức độ của từng vụ án cụ thể, đảm bảo việc bố trí và phân công Kiểm sát viên một cách hợp lý, vừa phát huy được năng lực trách nhiệm của Kiểm sát viên, vừa hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm cho Kiểm sát viên được thực hiện thường xuyên và co cơ sở, tổng kết rút kinh nghiệm…

2.5 Tăng cường quan hệ phối hợp giữa Viện kiểm sát nhân dân với Tòa án nhân dân cùng cấp trong việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm.

Lãnh đạo Viện kiểm sát 2 cấp cần xác định quan hệ phối hợp với Tòa án cung cấp là một trong những nhân tố rất quan trọng để nâng cao chất lượng, hiệu quả của việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm. Vì vậy, lãnh đạo Viện cần họp bàn cung lãnh đạo Toà án thống nhất về nhận thức nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xét xử đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, nhất là vai trò trung tâm của Toà án trong công xét xử phải tổ chức các phiên toà rút kinh nghiệm để nâng cao năng lực, kinh nghiệm của các Thẩm phán và Kiểm sát viên, nên hai ngành cần xây dựng Kế hoạch thống nhất thực hiện và phối hợp ở Toà án và Viện kiểm sát hai cấp trong tỉnh.

2.6 Quan tâm, chú trọng đến công tác cán bộ“Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “Muốn việc thành công hay thất bại

đều là do cán bộ tốt hay kém”. Vì vậy, để xây dựng cán bộ tốt, trước hết, cán bộ, Kiểm sát viên "phải tự thân vận động là chính", không ngừng nghiên cứu học hỏi, tự trau dồi để bổ sung kiến thức, tự rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp và thường xuyên đúc rút kinh nghiệm qua từng vụ án nhằm nâng cao trình độ chuyên môn của mình. Bên cạnh đo, trong Ngành cần phải quan tâm đào tạo, bồi dưỡng, tổ chức tập huấn, hội thảo chuyên sâu theo từng lĩnh vực cụ thể, chẳng hạn như kỹ năng hỏi, trình bày ý kiến phát biểu của Kiểm sát viên tại phiên tòa, kỹ năng phát hiện vi phạm pháp luật của những người tiến hành tố tụng và tham gia tố tụng... nhằm trang bị cho Kiểm sát viên co chuyên môn nghiệp vụ thành thạo, phản ứng nhạy bén, quyết đoán, sâu sát với hoạt động thực tiễn, nắm chắc pháp luật và đường lối chính sách của Đảng để vận dụng tại phiên tòa, bảo đảm quan điểm giải quyết vụ án co căn cứ, đúng pháp luật.

VKSND tỉnh tiếp tục quan tâm đến công tác tuyển chọn cán bộ co năng lực, trình độ, co tinh thần dũng cảm đấu tranh bảo vệ công lý, co trách nhiệm, bản lĩnh

và lương tâm nghề nghiệp bố trí vào công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự. Chú trọng việc bồi dưỡng, hướng dẫn kỹ năng đối đáp, tranh luận tại phiên toà.

2.7. Thường xuyên nghiên cứu kỹ các thông báo rút kinh nghiệm, công tác sơ kết, tổng kết

Không chỉ riêng các phiên tòa rút kinh nghiệm hình sự mà cả dân sự, hành chính của Viện kiểm sát cấp dưới gửi tài liệu và hình ảnh ghi âm ghi hình về tỉnh; Viện kiểm sát tỉnh cần tập hợp để chọn các phiên tòa co điểm nổi trội để làm phiên tòa mẫu và đưa ra rút kinh nghiệm cho toàn tỉnh noi riêng và toàn ngành noi chung. Qua đây để cán bộ và kiểm sát viên các đơn vị học tập và nghiên cứu làm cơ sở niềm tin cho việc thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử các vụ án hình sự ngày một hiệu quả và đúng tinh thần của công cuộc cải cách tư pháp.

  *Kiến nghị và đề xuất:- Viện kiểm sát nhân dân tối cao cần:+ Cần co sự thống nhất về chủ trương chung cũng như ban hành Thông tư

liên tịch của Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Tòa án nhân dân tối cao về việc phối hợp tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm theo yêu cầu cải cách tư pháp.

+ Chọn và tổ chức phiên tòa trực tuyến toàn quốc cần nhân rộng sang nhiều loại án đối với các tội phạm khác nhau.

+ Mỗi năm cần tổ chức ít nhất một phiên tòa rút kinh nghiệm về hình sự trên toàn quốc, co ghi hình để các đơn vị cung xem, học tập và rút kinh nghiệm.– Cáo trạng, Quyết định đưa vụán ra xét xử cần được gửi cho các đơn vị nghiên cứu trước để việc theo dõi diễn biến phiên tòa đạt chất lượng cao.

- Viện kiểm sát nhân dân Tỉnh Quảng Ngãi và Tòa án nhân dân Tỉnh Quảng Ngãi cần co Quy chế phối hợp trong việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm chung cho toàn tỉnh để Viện kiểm sát và Tòa án cấp huyện co cơ sở để ban hành quy chế phối hợp của 2 ngành cấp huyện nhằm thực hiện nghiêm túc và co hiệu quả đối với việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiêm .

KẾT LUẬNCo thể noi, qua các phiên tòa rút kinh nghiệm gop phần tạo ra sự chuyển biến

trong nhận thức của lãnh đạo và cán bộ, kiểm sát viên hai cấp về việc yêu cầu nâng cao chất lượng công tác kiểm sát giải quyết các vụ án hình sự, công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử hình sự của kiểm sát viên tại phiên tòa. Trong bối cảnh hoạt động xét xử của Tòa án được coi là trung tâm của cải cách tư pháp, việc tìm kiếm những giải pháp nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử của kiểm sát viên tại phiên tòa cần phải đặt lên hàng đầu, trong đo, việc tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm là một giải pháp hữu hiệu.

Để co một phiên tòa noi chung và một phiên tòa RKN theo yêu cầu cải cách tư pháp noi riêng co chất lượng, đạt hiệu quả thì phải đảm bảo nhiều yếu tố nhưng co thể thấy hai trong nhiều yếu tố quan trọng và quyết định đo là công tác chỉ đạo điều hành của lãnh đạo đến tinh thần trách nhiệm của Kiểm sát viên thực hành quyền công tố - kiểm sát xét xử. Đây chính là tiền đề quan trọng để hướng đến việc xây dựng hình ảnh người cán bộ, Kiểm sát viên hoàn thiện về kỹ năng - “Vững về chính trị, giỏi về nghiệp vụ, tinh thông về pháp luật, công tâm và bản lĩnh, kỷ cương và trách nhiệm”.