WEB 2.0 TEKNOLOJİSİNİN ÜNİVERSİTE, ARAŞTIRMA VE HALK KÜTÜPHANELERİNİN WEB HİZMETLERİNE...

WEB 2.0 TEKNOLOJİSİNİN ÜNİVERSİTE, ARAŞTIRMA VE HALK

KÜTÜPHANELERİNİN WEB HİZMETLERİNE YANSIMASI

Ertuna TIĞLI Hasan ÜSTÜNKOL Nagehan KARAAĞAÇ Seher AY

17 Mayıs 2011

I. BÖLÜM: GİRİŞ

ARAŞTIRMANIN KONUSU

• Bilindiği üzere gelişen teknolojiler her bireyin yaşamını etkilediği gibi kurumların da hizmetlerini değiştirmelerine yol açmıştır. Fiziksel binalarının önemini kaybetmesine sebep olan web teknolojileri, bunların başında da web 2.0 uygulamaları daha çok kullanıcı odaklı hizmet vermeyi amaç edinmişlerdir. Bu bağlamda araştırmamızın konusunu web 2.0ın kütüphane hizmetlerine yansıması oluşturmaktadır.

ARAŞTIRMANIN AMACI

• Web 2.0 teknolojisinin web hizmetleri üzerindeki etkisini araştırmak,

• Web 2.0 teknoloji ölçütlerini kullanarak üniversite, halk ve araştırma kütüphanelerinin web sitelerini incelemek,

• Belirlenen kütüphanelerin web 2.0 teknolojilerinin hangilerini kullanıp, kullanmadığını belirlemek,

• Web 2.0 teknolojilerini kullanan kütüphanelerin kullanıcılarının istek, öneri, beklenti ve şikâyetlerini karşılama oranını belirlemek,

• Web 2.0 teknolojilerinin kütüphaneler üzerindeki olumlu etkilerini ortaya koyarak Türkiye’deki gelişmelere hız kazandırmaktır.

ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ

• Web teknolojilerinin kullanıcılar tarafından yaygın olarak kabul görüp kullanılması bilgi merkezlerini yakından etkilemektedir, dolayısıyla kullanıcı merkezli kütüphanelerin web 2.0 teknolojilerini kullanarak hizmet vermesi günümüz teknoloji çağının gereklerindendir. Bunun yanında Türkiye’de yapılan çalışmaların web 2.0’ın sunduğu teknolojilerin kütüphane web sayfalarında, tasarım boyutlarında ele alındığı görüldüğünden bu araştırma;

Konuyla ilgili durum saptaması,

Konuyla ilgili literatüre kaynak sağlaması bakımından önemlidir.

ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

• Kavramsal Çerçeve: • Türkiye’ de web 2.0’ın kütüphanelere yansımasıyla ilgili

çalışmaların yetersizliğiyle birlikte, konuya yakın ve ilgili olan çalışmalardan bazıları şunlardır;

• Üstün’ ün, Teknolojik Gelişmelerin Kütüphane ve Bilgi Merkezlerine Etkisi (Yasalar Açısından Bir Yaklaşım) adlı çalışmasında kütüphaneleri yaşanan gelişmeler karşısında ayakta kalabilmek için bu gelişmelere ayak uydurması gerektiğini savunmuştur (Üstün,1994, s.228).

...

• Konuyla ilgili Çakmak’ın Belge yönetimi ve “enterprıse2.0 adlı çalışmasında Web 2.0 uygulamaların kamu kurumlarının gerek içsel gerekse dışsal iletişim ve bilgi sistemlerinde aktif olarak kullanmayı, kurumsal içeriğin etkin yönetimi açısından öneminden bahsedilmiş ve özellikle belge yöneticilerinin web 2.0 uygulamalarını dijital bilgi hizmetlerinde kullanılması gerektiğini vurgulamıştır. (Çakmak, 2009, ss.1-15)

• Sağsan Web 2.0. Örgütlerde Etkili Bir Şekilde Kullanılabilir mi? adlı makalesinde Web 2.0’ ın örgütler ve kurumlarda kullanılmasının kaçınılmaz olduğu, kurumların web 2.0 araçlarını kullanarak kullanıcı odaklı bir yapının benimsenmesi gerektiğini vurgulamıştır (Sağsan, 2007,s.154).

…

• Uçak ve Çakmak’ın Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Öğrencilerinin Web 2.0 Araçlarını Kullanım Özellikleri adlı makalesinde yer verdiği bir araştırma sonucuna göre, 81 akademik kütüphanenin web sayfası incelenerek bunların %42’inin Web 2.0 uygulamasını kullandığı görülmüştür. Yine aynı çalışmada sosyal medyanın, blogların, RSS gibi uygulamaların kütüphane hizmetlerinde kullanıldığından bahsedilmiştir (Uçak ve Çakmak, 2009, s.46).

• Konuyla ilgili diğer bir çalışma Karaman, Yıldırım ve Kaban’ ın, internetin eğitimde kullanımı açısından web 2.0 uygulamalarının getirdiği değişim potansiyelini incelediği, Öğrenme 2.0 Yaygınlaşıyor: Web 2.0 Uygulamalarının Eğitimde Kullanımına İlişkin Araştırmalar ve Sonuçları adlı çalışmalarında karşımıza çıkmaktadır.Araştırmada web 2.0 uygulamalarına geniş ölçüde yer verilmiştir.(Karaman, Kaban ve Yıldırım, 2008, ss.35-40).

…

• Yaşar Tonta’nınWeb 2.0’a Genel Bakış ve Kütüphanelerde Uygulanması adlı çalışmada web 2.0’ın uygulamalarından bahsedilmiş ve bu uygulamaların kütüphanelerde uygulanmasına yer verilmiştir.(Tonta, 2010,ss.1-37).

• Dijital Çağda Kütüphanelerin Yeni Yüzü: Bilgiye Erişim Merkezleri adlı çalışmasında web 2.0 uygulamalarından olan sosyal ağlardan ve kütüphanelerde uygulanmasından bahseden Çanak, sayılarla Türkiye’den örnekler vererek konuyu sosyal ağların kütüphanelerde kullanması açısından ele almıştır ( Çanak, 2009, ss.1-53).

• Yine Web 2.0, Sosyal Ağlar ve Kütüphane adlı çalışmasında konuyu ele alan Güzeldere, web 1.0 ile web 2.0’ı karşılaştırmış, web 2.o’ın kütüphanelerde uygulanmasıyla kullanıcı etkileşiminden bahsetmiş ve web 2.0’ın sunduğu hizmetlerden olan bloglar, wikiler, sosyal ağlar ve RSS’ in kütüphanelere nasıl yansıdığını anlatmıştır (Güzeldere,2007, ss.1-39).

Varsayımlar:

• Kullanıcıları beklentilerini karşılayan dinamik ve etkileşimli web 2.0’ın kütüphanelere yansıması hiç kuşkusuz kaçınılmazdır. Bu bağlamda araştırmanın varsayımları şöyledir;

• Kütüphane web sayfalarının tamamına yakın bölümünde Web 2.0 uygulamaları bulunmamaktadır.

• Kullanıcıya hizmet vermekle yükümlü kütüphaneler sitelerinde kullanıcı merkezli yapılarını göz ardı etmektedir.

• Araştırma kütüphaneleri pek çok konuda üniversite kütüphanelerine göre web 2.0 teknolojilerini daha etkin kullanmaktadır.

…

• Üniversite kütüphaneleri halk kütüphanelerine göre Web 2.0 uygulamalarını daha çok kullanmaktadır.

• Sosyal ağlar üniversite kütüphanelerinin web sayfalarında sıklıkla kullanılmaktadır.

• Açık erişim en çok üniversite kütüphanelerinde kullanılmaktadır.

• RSS özelliği, güncellik açısından araştırma ve üniversite kütüphanelerinin web sitelerinde çoğunlukla kullanılmaktadır.

Kapsam:

• Çalışmanın kapsamını web 2.0 teknolojilerinin web hizmetlerine yansıması oluşturmaktadır. Çalışmada üniversite, halk ve araştırma kütüphanelerinin her birinden 20 site belirlenen kriterlere göre incelenmiştir. Ayrıca web 2.0 uygulamalarına da çalışmada yer verilmiştir.

ARAŞTIRMANIN EVRENİ

• Araştırmanın evrenini Türkiye’deki halk, üniversite ve araştırma kütüphaneleri oluşturmaktadır. Örneklem belirlenirken Türkiye’nin farklı bölgelerindeki halk, üniversite ve araştırma kütüphaneleri rastgele örnekleme yönteminden basit rastlantısal (tesadüfi) örneklemesine başvurulmuştur.(Aziz, 2008, s.51).

ARAŞTIRMANIN GÖZLEM TEKNİĞİ

• Araştırma var olan durumu ortaya koyma, eksikliklerini belirleme ve çözüm önerileri sunmaya yönelik olduğundan öncelikle basılı veya elektronik kaynakların taranması ve toplanması tekniği olan dolaylı gözlem (veri toplama) yöntemiyle kaynak taranması yoluna gidilmiştir. Ayrıca araştırmada araştırma konusu birey ve objeleri, araya herhangi bir araç, kanal koymadan doğrudan gözlemleme (Aziz, 2008, s.77) imkânı veren dolaysız gözlem (veri toplama) tekniğinden biri olan yoğun gözlem tekniği kullanılmıştır (Aziz, 2008, s.77).

II.BÖLÜM: WEB 1.0, WEB 2.0 VE KÜTÜPHANELER

Web 1.0

• Web 1.0 diğer bir deyişle statik web kontrolün web sitesinin elinde olduğu, web’ de bulunan bilgileri kullanıcıların erişimine sunan, program ve dosya indirmek için kullanılan, kullanıcının sadece okuyucu olduğu ve bilgi alabildiği teknolojidir (Çakmak, 2009, s.5).

• Kullanıcı odaklı yapıdan uzak olan bu sistemde kullanıcıya yönelik hizmetlere yer verilmemektedir.

Web 2.0

• Web 2.0, daha çok kullanıcı beklentilerini göz önüne almakta ve kullanıcılar için çeşitli iletişim ortamları oluşturmaktadır.

• Web 2.0 uygulamaları kullanım açısından kolaylık sağladığı gibi bilgiye gereksinim duyan kullanıcılar tarafından da ilgi görmektedir (Uçak ve Çakmak, 2009, s.44). Kütüphaneler bu ilgiyi göz önüne alarak web 2.0 teknolojilerini hizmetlerine yansıtmaya başlamıştır. Bu web 2.0 teknolojileri, daha çok kullanıcı merkezli bir anlayışı benimseyen kütüphane web hizmetlerinde uygulanmaktadır.

Web 1.0 ve Web 2.0’ın Karşılaştırılması

• Web 2.0 kavramının yaratıcısı O’Reilly’nin görüşleri temel alınarak, Web 1.0 ile Web 2.0’ın kıyaslanması (Oreilly.com, 2005)Tablo 1’de sentezlenerek verilmiştir:

WEB 1.0 WEB 2.0

1. Oku Oku, yaz, katıl

2. Statik Dinamik

3. Site Yöneticisi Herkes

4. Bireysel Akıl Ortak Akıl

5. Kişisel Web Siteleri Bloglar

6. Britannica Online Wikipedia

7. Sayfa Görüntülemesi Tıklamaların Değerlendirildiği

Dönem

Tablo 1:Web 1.0 ve Web 2.0’ın Karşılaştırılması

Tabloya genel olarak bakıldığında maddeler şu şekilde açıklanabilir:

1. Kullanıcılar web sayfalarındaki yayınları sadece okumaktadır.

Web 2.0’ da ise kullanıcılar yayınları sadece okumakla kalmayıp katkıda da bulunabilmektedirler.

2. Web 1.0’ da statik olarak ilerleyen bir teknolojiyken; web 2.0 sürekli güncellenebilen, içeriği değişen dinamik bir teknolojidir.

3. Web 1.0’ da site, sadece site yöneticisi tarafından yönetilmekte ve değiştirilmekte; web 2.0’ da ise site herkes tarafından yönetilmekte ve değiştirilmektedir.

4. Web 1.0 ‘da site, yöneticisinin kendi düşüncesiyle oluşturulmuştur; web 2.0 da sitelere, site yöneticileri yanı sıra kullanıcılar da düşünceleriyle katkıda bulunabilmektedir.

…

5. Web 1.0 ‘da sadece yönetici tarafından oluşturulan site yapısı ön plandayken; web 2.0’da ise kullanıcılar da site yöneticisi konumundadır.

6. Web 1.0 da basılı sözlük aynı şekilde web sitesine aktarılmakta;web 2.0’ da kullanıcı, web siteyi güncellediği gibi bilgi ekleyip çıkarabilmektedir.

7. Web 1.0’ da kullanıcıya tek bir ara yüzden hizmet sunulmaktadır. Örneğin kütüphane sayfasından katalog taraması yapıldığında ayrı bir sayfaya yönlendirmesi gibi. Web 2.0’da ise kullanıcıya tek bir ara yüzden birden fazla hizmet sunulmaktadır. Örneğin kütüphane sayfasından katalog tarama, veri tabanları gibi hizmetlerin aynı sayfa üzerinde ayrı ayrı butonlarda bulunması veya o sayfada işlem yapılabilmesi gibi.

WEB 2.0’ın KÜTÜPHANELERE YANSIMASI

• Kütüphaneler günümüzde sadece fiziksel mekânlar değil, kullanıcıların çalışma ortamlarına ve sosyal ağlara gömülmüş, sentezlenmiş, uzmanlaşmış ve mobil bilgi hizmetleri sunan sanal ortamlara dönüşmektedir ( Tonta, 2009, s.744).Web 2.0 uygulamalarının ortaya çıkması ile kütüphaneler bu teknolojiyi bilgi hizmetlerinde kullanmaya başlamışlardır. Böylece kullanıcılar, web 2.0 teknolojilerini kullanarak kendi bilgilerini yönetmeye, başka bilgilerle zenginleştirip bütünleştirmeye ve bu bilgileri başkalarıyla paylaşma imkanına sahip olmuşlardır.

DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ

• Değerlendirme ölçütleri Mestçi’nin “Web 2.0 Teknolojisi & İnteraktif Pazarlama ve Reklam Modelleri” (Mestçi, 2009, ss. 589-596),Sağsan’ın “Web 2.0. Örgütlerde Etkili Bir Şekilde Kullanılabilir mi?” (Sağsan, 2007, s.145) ve Çömlekçi’ nin “Web 2.0’ ın Kütüphanelerde Uygulanması” (Çömlekçi, 2010, ss.1-28) adlı kaynaklardan sentezlenmiş ve çalışmanın bulgular ve değerlendirmeler bölümü için yararlanılmıştır.Söz konusu ölçütler şunlardır:

Sosyal Ağlar/ Medyalar

• Web tabanlı sosyal ağlar, katılımcıların ilişkiler kurabildiği ve diğer kullanıcılarla Web üzerinde kaynakları paylaşabildiği çevrimiçi topluluklardır (Akar, 2010, s.110).Bu sitelerde üyeler kendi kişisel profillerini oluşturarak başkalarına sunmaktadırlar. Kişilerin sosyal gruplar kurarak her türlü yazılı ve görsel paylaşım yapabileceği ücretsiz uygulamalardır.

Facebook

• Facebook sitesindeki açıklamaya göre: “Facebook; insanları arkadaşlarına, çalışan, eğitim gören ve yaşadıkları ortamda yer alan diğerlerine bağlayan sosyal bir araçtır”.Facebook bugün, sosyal paylaşım sitesi devi olarak, 67 milyon aktif kullanıcıya ulaşmış durumdadır.(Facebook.com, 2011).

GRUP AMAÇLI

PAYLAŞIM AMAÇLI

Twitter

• Twitter kullanıcıların her an her yerden durumlarıyla ilgili anlık mesajlarını diğer kullanıcılarla paylaşabildiği bir web uygulamasıdır. Twitter’ın kullanıcılarına sunduğu anlık mesajlaşma imkânından yararlanan kütüphaneler, web hizmetlerini kullanıcıya aktarırken bu uygulamadan yararlanmaktadırlar.

Bloglar

• Blog; teknik bilgi gerektirmeden, kendi istedikleri düzende metinlerini yazan insanların tek sayfa üstünde oluşturdukları, günlüğe benzeyen ve sıklıkla güncellenen, ters kronolojik (güncelden eskiye doğru giden) yazılar içeren web siteleridir (Bulgan ve Gürdal, 2006, s.46).

Delicious

Çevrimiçi sık kullanılanlar kaydetme uygulamasıdır. Bütün internet tarayıcılarda bulunan sık kullanılanlar bölümünü web ortamına taşımıştır. Böylelikle kullanıcı favori sitelerine sadece kişisel bilgisayarından değil dünyanın herhangi bir yerindeki bilgisayardan da erişebilmektedir.

Delicious sık kullanılan siteleri kategoriler (tags – etiket) ekleyerek arşivleyebilen, açıklamalar yazılabilen ve paylaşabilme imkanı sunan bir web 2.0 ortamıdır (Mestçi, 2009, s.591).

Myspace

• Kullanıcıların web’i kişiselleştirmesinde önemli bir fikir olan sosyal medya hizmetlerinden (Mestçi, 2009, s. 590) biri olan myspace, kullanıcıların herhangi bir konu hakkında fikirlerini aktarmasına, video, resim paylaşmasına imkan vermektedir.

Anında Mesajlaşma

• Bir bilgisayar programı aracılığıyla kütüphane web sayfalarına yüklenen ve o kütüphane hakkında bilgi almak için kütüphaneciyle çevrimiçi iletişim imkanı veren bir web 2.0 hizmetidir

RSS Özelliği

• RSS programlarına tanıtılan adresler sayesinde, RSS destekli bir siteye yeni eklenmiş bir içerik, güncel bir haber kullanıcıya doğrudan iletilir (Genç, 2010, s.3).Kütüphanenin güncel hizmetlerinin kullanıcıya anında duyurulmasında kullanılmaktadır.

Kullanıcı Katkıları

• Web 2.0’ın en önemli özelliği olan kullanıcı odaklı yapısından yola çıkılarak, kullanıcının bulunduğu web sitesine ne gibi katkıları olduğu, kullanıcı varlığının ne kadar etkili olduğu, kullanıcı istek ve önerilerine ne denli yer verildiği konularının içine almaktadır.

Öneri ve İstekler

• Kullanıcıların web hizmetlerinde kendilerine yönelik mevcut uygulamaların dışında görmek istedikleri diğer web hizmetlerini öneriler ve istekler başlığı altında site yöneticilerine iletmesidir

Anket Uygulaması

• Genel anlamda durum saptama veya görüş almaya yönelik bir uygulama olan anket tekniği, kütüphane web sayfalarında kullanıcının hizmetlerden ne derece memnun kaldığının saptanması için web sayfalarında bulunan bir web 2.0 uygulamasıdır.

Kullanıcı Özelleştirmeleri

• Kullanıcının kendi özelliklerine göre görmek istediği şekilde, mevcut yapıyı değiştirebilme imkânına sahip olduğu bir uygulamadır.. Yapılan incelemeler sonucu kütüphane web sayfalarında sunulan kullanıcı özelleştirmeleri renk seçimi, ekran boyutu ve dil seçeneği olarak belirlenmiştir.

• Renk Seçimi

Kullanıcının kütüphane web sayfasını isteği doğrultusunda bir renkle değiştirebilme özelliğidir.

• Ekran Boyutu

Kullanıcıya web sayfasında sunulan büyüteç işareti ile yazı boyutunun, kullanıcının ön gördüğü büyüklüğe veya küçüklüğe göre ayarlanmasıdır.

• Dil Seçeneği

Web hizmeti sunulan kitlenin konuştuğu dile göre sayfa içeriğinin çevrilmesidir. Bu bölümde kullanıcıya farklı dil seçenekleri sunularak istediği dili seçme imkânı verilmektedir

Etiket Bulutları

• Etiket bulutu (tagcloud) yazı içerisindeki kelimelerin tekrarlanma sıklıklarına bağlı olarak boyutlandırılması ile oluşan anahtar kelime bütünleridir.Harfler ne kadar büyükse, söz konusu kelime o kadar çok yazıda etiket olarak seçilmiş demektir ( Berkersonmez.com 2010).

Açık Arşiv

• Tonta’ya göre açık erişim; yazarın tüm kullanıcılara eserine ücretsiz erişim, kopyalama, kullanma, dağıtma, iletme, eseri kamuya gösterme ve kişisel kullanım için az sayıda basılı kopya yapmasına izin vermesidir (Tonta, 2005, s.11). Dijital ortamda bu kaynakların bir arada toplandıkları, saklandıklar, korundukları ve dağıtıldıkları (Odabaş, 2008, s.5) yerlere de açık arşiv denmektedir.

Katalog Sistemlerinin Bibliyografik Kayıtlara Transferi

• Aynı anda taranan yüzlerce veri tabanından elde edilen bibliyografik kaynakları, elektronik olarak toplamaya, yönetmeye ve bu kaynakları kişisel kütüphanenize aktarıp atıf yönetimi yapma, referans ekleme olanağı sunan bir web hizmetidir.

Refworks• Refworks akademik çalışmalarda kullanılan kaynakların daha

kolay yönetilmesi, referans gösterilmesi, atıf verilmesi, bibliyografik künye oluşturulması ve kullanılan kaynakların çeşitliliği ve büyüklüğü gözetmeksizin diğer kişilerle rahat bir şekilde paylaşılmasını sağlayan çevrimiçi bir araçtır

( Refworks.com, 2011). Elektronik kaynakların bibliyografik transferinde kullanılan refworks programı değerlendirme ölçütü olarak alınmıştır.

Endnote• Endnote kişisel bilgi veri tabanlarınızı oluşturarak, bibliyografik

bilgileri (örneğin makaleleri, kitapları, dergileri, katalogları, görsel verileri vb.) saklamanıza, düzenlemenize, taramanıza, paylaşmanıza olanak sağlayan ve makale yazım sürecinizde 5.000’in üzerindeki dergi stiliyle metin içi atıf ve referanslarınızı biçimlendirebileceğiniz özel bir veri tabanı uygulaması ve bibliyografik yazılımdır (Researchsoftware.com, 2011).

LibGuides

• Bir web 2. 0 içerik yönetim ve bilgi paylaşım sistemidir. Kütüphaneler için; konu rehberleri hazırlamada, ders destek sayfaları hazırlamada, eğitim içerikli bilgi sunumunda, web sayfası hazırlamada kullanılan bir web 2.0 uygulamasıdır

(Günel ve Zencir,2009).

III.BÖLÜM: BULGULAR VE DEĞERLENDİRMELER

…

Çalışmada değerlendirilen 60 kütüphane web sitesi (20 üniversite kütüphanesi, 20 araştırma kütüphanesi, 20 halk kütüphanesi ) rastgele örnekleme yönteminden basit rastlantısal (tesadüfi) örneklemesi ile seçilmiştir. Değerlendirme sonuçları SPSS 16.0 paket programına yüklenerek değerlendirilmiştir. Değerlendirme ölçütleri, sonuç ve bulgular aşağıda verilmiştir.

FrekansN

Yüzde%

Kütüphane Türü

Üniversite 20 33,3

Araştırma 20 33,3

Halk 20 33,3

Toplam 60 100

Tablo 2: Kütüphane Türleri

Tablo 2’ de çalışmada incelenen kütüphane türlerinin yüzdelik dilimleri gösterilmektedir.

Kütüphane Web Sitelerinin Değerlendirilmesi

• Üniversite, araştırma ve halk olmak üzere toplam 60 kütüphane web sayfası incelenmiştir.

Facebook Kullanımı

• Facebook web 2.0 uygulamalarının bir uzantısı olan sosyal ağlar arasında en fazla kullanılan bir uygulamadır (Facebook.com, 2011).

• Facebook ile e-posta gönderme, anında mesajlaşma, fotoğraf, müzik ve video paylaşma hizmeti ile kullanıcılar siteden ayrılmadan anında kütüphane ile etkileşim içinde olabilmektedir.

• Üniversite kütüphaneleri Facebook hizmetini paylaşım amaçlı kullanırken; araştırma ve halk kütüphaneleri ise grup kurma amaçlı kullandıkları gözlemlenmiştir.

Tablo 3’ te kütüphane web sitelerinde Facebook uygulamasının kullanım durumu gösterilmiştir.

Tablo 3: Facebook Kullanımı

Tablodaki verilere bakıldığında, üniversite kütüphanelerinin 13 (%65)’ ünde, araştırma kütüphanelerinin 7 (%35)’ sinde ve halk kütüphanelerinin 5 (%25)’ inde Facebook uygulaması kullanılmaktadır. Buna karşın üniversite kütüphanelerinin 7 (%35)’ sinde, araştırma kütüphanelerinin 13 (%65)’ ünde ve halk kütüphanelerinin 15 (%75)’ inde Facebook uygulaması bulunmamaktadır.

Kütüphane Türü

Üniversite Araştırma Halk Toplam

Facebook N % N % N % N %

Var 13 65 7 35 5 25 25 42

Yok 7 35 13 65 15 75 35 58

Toplam 20 100 20 100 20 100 60 100

Twitter Kullanımı

• Kullanıcıların her an her yerden durumlarıyla ilgili anlık mesajlarını diğer kullanıcılarla paylaşabildiği sosyal bir ağdır.

• Twitter ile; fotoğraf, müzik ve video paylaşma hizmeti, anında haberleşme ile kullanıcılar siteden ayrılmadan anında kütüphane ile etkileşim içinde olabilmektedir.

Tablo 4’te kütüphane web sitelerinde mevcut olan sosyal ağlardan Twitter’ in kullanımı gösterilmektedir.

Tablo 4:Twitter Kullanımı

Kütüphane Türü


Twitter N % N % N % N %

Var 10 50 5 25 1 5 16 27

Yok 10 50 15 75 19 95 44 83

Toplam 20 100 20 100 20 100 60 100

Tablo 3’te görüldüğü gibi üniversite kütüphanelerinin 10 (%50)’ unda, araştırma kütüphanelerinin 5 (%25)’ inde ve halk kütüphanelerinin 1 (%5)’ inde Twitter’ın kullanıldığı görülmektedir . Üniversite kütüphanelerinin 10 (%50)’ unda, araştırma kütüphanelerinin 15 (%75)’ inde ve halk kütüphanelerinin 19 (%95)’ unda bu sosyal ağın kullanılmadığı görülmektedir.

Facebook gibi Twitter uygulamasının varlığı, üniversite kütüphanelerinin web sayfalarında daha fazla olduğu, halk ve araştırma kütüphanelerinde ise bu oranın oldukça düşük olduğu görülmektedir. Twitter da Facebook gibi üniversite öğrencileri arasında yaygın olarak kullanılan bir sosyal ağ olduğundan üniversite kütüphanelerinin web sitelerinde bu uygulamayı kullandığı düşünülmektedir.

Blog Kullanımı

• Kütüphanelerin, hizmetlerini, kaynaklarını sunduğu ve çeşitli konularda kullanıcılarının yorumlarını değerlendirebilmek için kullandığı bir uygulamadır.

• Kütüphane web sitelerinde kullanılma amacı; kütüphaneler ve kullanıcılar arasında güncel bir bağ, günlük eklenen içerikler, kitap haberleri, koleksiyon hakkında bilgi ve haberler, hizmetler ve projeler gibi konularda kullanıcıları daha sık bilgilendirmektir.

Tablo 5’ te incelenilen üç kütüphane türünün web sitelerinde blogların kullanımı gösterilmektedir.

Kütüphane Türü


Blog N % N % N % N %

Var 6 30 2 10 1 5 9 15

Yok 14 70 18 90 19 95 51 85

Toplam 20 100 20 100 20 100 60 100

Tablo 4:Blogların Kullanımı

Yukarıdaki tabloda, blog uygulamaları üniversite kütüphanelerinin 6 (%30)’ sında, araştırma kütüphanelerinin 2 (%10)’ sinde ve halk kütüphanelerinin 1 (%5)’ inde kullanılmaktadır. Buna karşın, üniversite kütüphanelerinin 14 (%70)’ ünde, araştırma kütüphanelerinin 18 (%90)’ inde ve halk kütüphanelerinin 19 (%95)’ unda kullanılmadığı görülmektedir.

Web 2.0 teknolojisinin uygulaması olan blog çalışmalarının üniversite kütüphanelerinde, halk ve araştırma kütüphanelerine oranla daha fazla olduğu görülmektedir. Ancak üniversite kütüphanelerinde blog çalışmalarına yeteri kadar önem vermediği tabloya bakılarak anlaşılmaktadır.

Delicious Kullanımı

• Kütüphane web sitesini sık kullanılanlar listesine ekleyen kullanıcı, dünyanın herhangi bir yerindeki bilgisayardan deliciosu kullanarak web sitesine erişebiliyor.

• Delicious, sık kullanılan siteleri kategoriler (tags – etiket) ekleyerek arşivleyebilen, açıklamalar yazılabilen ve paylaşabilme imkanı sunan bir web 2.0 ortamıdır. (Mestçi, 2009, s.591).

Tablo 5’te kütüphane türlerinin web sitelerinde delicious kullanımı gösterilmektedir.

Kütüphane Türü


Delicious N % N % N % N %

Var 6 30 2 10 0 0 8 13

Yok 14 70 18 90 20 100 52 87

Toplam 20 100 20 100 20 100 60 100

Tablo 5: Delicious Kullanımı

Buna göre, üniversite kütüphanelerinin 6 (%30)’ sında, araştırma kütüphanelerinin 2 (%10)’ sinde ve halk kütüphanelerinin 0 (%0)’ ında Delicious sosyal ağı kullanılmaktadır. Üniversite kütüphanelerinin 14 (%70)’ ünde, araştırma kütüphanelerinin 18 (%90)’ inde ve halk kütüphanelerinin 20 (%100)’ sinde bu sosyal ağ kullanılmadığı görülmektedir.

İnternet kullanım biçimini kökten değiştirecek olan web 2.0 uygulaması Delicious, üniversite kütüphanelerinin web sitelerindeki kullanımı diğer kütüphane web sitelerine göre daha fazladır. Ancak Bloglar gibi Delicious da web 2.0 teknolojisinin bir gereği olarak kütüphane web sitelerindeki kullanımı artırılmalıdır.

Myspace Kullanımı

• Kullanıcıların web’i kişiselleştirmesinde önemli bir fikir olan sosyal medya hizmetlerinin en iyi örneklerinden biridir (Mestçi, 2009, s. 590).

• Kütüphaneler vermiş oldukları hizmetleri kullanıcılara duyurmasına ve kullanıcıların yorumlarını paylaşabilmelerine imkan sağlayan bir sosyal ağdır.

Tablo 7’da Myspace sosyal ağının kütüphane web sitelerine yansıması gösterilmektedir.

Kütüphane TürüÜniversite Araştırma Halk Toplam

Myspace N % N % N % N %

Var 6 30 0 0 0 0 6 10

Yok 14 70 20 100 20 100 54 90

Toplam 20 100 20 100 20 100 60 100

Tablo 7: Myspace Kullanımı

Tablo 6’ da üniversite kütüphanelerinin 6 (%30)’ sında Myspace uygulaması mevcut iken, araştırma kütüphanelerinin ve halk kütüphanelerinin hiç birinde Myspace sosyal ağı kullanımı mevcut değildir. Buna karşın üniversite kütüphanelerinin 14 (%70)’ ünde, Myspace kullanımı yoktur.

Sosyal ağların hepsinde olduğu gibi Myspace de üniversite kütüphanelerinin web sitelerinde kullanılmaktadır. Web 2.0 uygulaması olarak bilinen Myspace’ in yeni olması nedeniyle kütüphane web sitelerine tam olarak yansımadığı düşünülmektedir.

Anında Mesajlaşma

• Anında mesajlaşma uygulaması sayesine kütüphane kullanıcıları herhangi bir sorunla karşılaştığında ve hemen yardım almak istediğinde sorusunu kütüphaneciye iletmekte, anında cevap alabilmektedir.

• Kullanıcı odaklı hizmet anlayışının gelişmesi ve hızlı bilgi edinme ihtiyacının artması sebebiyle kütüphaneler web sitelerine ‘’anında mesajlaşma’’ uygulamasını yansıtmaktadırlar.

Tablo 7’de Web 2.0 teknolojisinin bir gereği olan anında mesajlaşmanın kütüphane web sitelerindeki yansıması gösterilmektedir.

Kütüphane Türü


Anında Mesajlaşma N % N % N % N %

Var 9 45 0 0 1 5 10 17

Yok 11 55 20 100 19 95 50 83

Toplam 20 100 20 100 20 100 60 100

Tablo 7:Anında Mesajlaşma

Görüldüğü üzere üniversite kütüphanelerinin 9 (%45)’ unda, araştırma kütüphanelerinin 0 (%0)’ ında ve halk kütüphanelerinin 1 (%5)’ inde anında mesajlaşma uygulaması kullanılmaktadır. Üniversite kütüphanelerinin 11 (%55)’ inde, araştırma kütüphanelerinin 20 (%100)’ sinde ve halk kütüphanelerinin 19 (%95)’ unda bu sosyal ağ kullanımı mevcut değildir.

Web 2.0 uygulamalarının temel taşlarından biri olan “anında mesajlaşma”, üniversite kütüphaneleri web sitelerinde uygulanırken, özellikle halk kütüphaneleri için gerekli olan bu uygulama, araştırma ve halk kütüphanelerinin web sitelerinde kullanılmamaktadır.

RSS Özelliği

• RSS özelliği ile kütüphaneler otomasyon programı aracılığıyla yeni gelen yayınları sitelerinde duyurmaktadırlar.

• Yapmak istedikleri duyuruları en kolay ve çabuk şekilde sitelerinde yer almasını sağlıyorlar

• Kullanıcılar web sitesini ziyaret etmeden veri tabanları ve tüm gelişmelerden haberdar olmaktadırlar.

Tablo 8’de bir web 2.0 uygulaması olan RSS özelliğinin kütüphane web sitelerinde uygulanması gösterilmektedir.

Kütüphane Türü


RSS Özelliği N % N % N % N %

Var 13 65 9 45 2 10 24 40

Yok 7 35 11 55 18 90 36 60

Toplam 20 100 20 100 20 100 60 100

Tablo 8: RSS Özelliği

Yukarıda görüldüğü gibi üniversite kütüphanelerinin 13 (%65)’ ünde, araştırma kütüphanelerinin 9 (%45)’ unda ve halk kütüphanelerinin 2 (%10)’ sinde RSS özelliği kullanılmaktadır. Bunun aksine üniversite kütüphanelerinin 7 (%35)’ sinde, araştırma kütüphanelerinin 11 (%55)’ inde ve halk kütüphanelerinin 18 (%90)’ inde RSS özelliği kullanılmamaktadır.

Üniversite kütüphane web siteleri; öğrenciler, öğretim görevlileri ve araştırmacılara hizmet verdiğinden yapılan güncellemeler bu kitleye devamlı bildirilmek zorundadır. Bu nedenle RSS özelliğinin kullanımı üniversite kütüphaneleri web sitelerinde daha yaygındır

Öneri ve İstekler

• Kullanıcıların web hizmetleri konusunda durum değerlendirmelerini yapabilmesine imkan veren bir hizmettir.

• Web 2.0 teknolojisi kullanıcı odaklı olduğundan kullanıcılar, kütüphane web sayfalarında görmek istediği değişikliği ve kütüphane koleksiyonunda bulunmasını istedikleri kaynakları öneri ve istekler başlığı altında kütüphane web sitelerinin yöneticilerine bildirmektedirler.

Tablo 9’ da web 2.0 uygulaması olarak bilinen öneri ve istekler hizmeti gösterilmektedir.

Kütüphane Türü


Öneriler ve İstekler

N % N % N % N %

Var 14 70 8 40 7 35 29 48

Yok 6 30 12 60 13 65 31 52

Toplam 20 100 20 100 20 100 60 100

Tablo 9:Öneri ve İstekler

Tablo 9’da üniversite kütüphanelerinin 14 (%70)’ ünde, araştırma kütüphanelerinin 8 (%40)’ inde ve halk kütüphanelerinin 7 (%35)’ sinde kullanıcıdan alınan öneri ve istekler hizmetinin web sitelerinde kullanıldığı görülmektedir. Üniversite kütüphanelerinin 6 (%30)’ sında, araştırma kütüphanelerinin 12 (%60)’ sinde, halk kütüphanelerinin ise 13 (%65)’ünde kullanıcı öneri ve istekleri hizmeti kullanılmamaktadır.

Web 2.0 teknolojisinin amacı, kullanıcı odaklı hizmet vermek olduğundan kullanıcıların istekleri ve önerileri kütüphane hizmetleri için önem taşmaktadır. Bu nedenle, incelenen üç kütüphane türünün web sayfalarında öneri ve istekler hizmetinin olduğu düşünülmektedir.

Anket Uygulaması

• Kullanıcının hizmetlerden ne derece memnun kaldığının saptanması için kütüphane web sayfalarında bulunan bir web 2.0 uygulamasıdır.

• Web 2.0 ‘ın en önemli özelliklerinden biri olan kullanıcı görüşlerinin belirlenmesi için uygulanan anket çalışması kütüphane web sitesi ve hizmetleri hakkında bilgi almak için yapılmaktadır.

Kütüphane Türü


Anket N % N % N % N %

Var 4 20 2 10 6 30 12 20

Yok 16 80 18 90 14 70 48 80

Toplam 20 100 20 100 20 100 60 100

Tablo 10’da Web 2.0 uygulamalarına bağlı olarak kütüphane web sitelerinde anket uygulamasının kullanımı gösterilmektedir.

Tablo 10: Anket Uygulaması

Yukarıda görüldüğü gibi üniversite kütüphanelerinin 4 (%20)’ ünde, araştırma kütüphanelerinin 2 (%10)’ sinde ve halk kütüphanelerinin 6 (%30)’ sında anket uygulaması kullanılmaktadır. Bunun aksine üniversite kütüphanelerinin 16 (%80)’ sında, araştırma kütüphanelerinin 18 (%90)’ inde ve halk kütüphanelerinin 14 (%70)’ ünde anket uygulaması yapılmamaktadır.

Anket uygulamasının halk kütüphanelerinde daha fazla kullanılmasının nedeni olarak bir Web 2.0 uygulaması olan anında mesajlaşmanın olmayışı gösterilebilir.

Kullanıcılar İçin Renk Seçimi

• Kullanıcıların kişisel zevkleri göz önünde bulundurularak web sitelerinde sunulan bir hizmettir.

• Kullanıcılar kütüphane web sitesi sayfalarını hangi renkte görmek istiyorlarsa o renge dönüştürebilmelerine yardımcı olan bir web 2.0 uygulamasıdır.

Tablo 11’de Web 2.0 teknolojisinin bir uygulaması olan renk seçimi gösterilmektedir.

Kütüphane Türü


Renk Seçimi N % N % N % N %

Var 2 10 0 0 0 0 2 3Yok 18 90 20 100 20 100 58 97

Toplam 20 100 20 100 20 100 60 100

Tablo 11: Renk Seçimi

Yukarıda ki tabloda görüldüğü gibi üniversite kütüphanelerinin 2(%10)sinde, araştırma kütüphanelerinin 0(%0)ında ve halk kütüphanelerinin 0(%0)ında renk seçimi uygulamasının kullanıldığını görebilmekteyiz. Buna karşın üniversite kütüphanelerinin 18(%90)inde, araştırma kütüphanelerinin 20(%100)ünde ve halk kütüphanelerinin 20(%100)ünde bu uygulama kullanılmamaktadır.

Araştırma ve halk kütüphanelerinin web sitelerinde, renk seçimi uygulamasının kullanımının olmadığı tabloya bakılarak anlaşılabilmektedir. Bunun nedeni olarak, bu kütüphane türlerinin sadece bilgi kaynaklarını sunma amacında olduğu düşünülmektedir.

Kullanıcılar İçin Ekran Boyutu

• Kütüphane web sitesi hizmetini kullananlara ekran boyutunu kişisel tercihler doğrultusunda değiştirebilme özelliğidir.

• Kullanıcıların kütüphane web sayfalarını istedikleri boyutta görmelerine imkan sağlayan web 2.0 uygulamasıdır.

Tablo 12’de kütüphane web sitelerindeki ekran boyutu seçeneğinin durumu gösterilmektedir.


Ekran Boyutu N % N % N % N %

Var 2 10 2 10 0 0 4 7Yok 18 90 18 90 20 100 56 93

Toplam 20 100 20 100 20 100 60 100

Tablo 12:Ekran Boyutu

Tablo 12’de gösterildiği gibi üniversite kütüphanelerinin 2(%10)sinde, araştırma kütüphanelerinin 2(%10)sinde ve halk kütüphanelerinin 0(%0)ında ekran boyutu seçimi kullanılmaktadır. Buna karşın, üniversite kütüphanelerinin 18(%90)inde, araştırma kütüphanelerinin 18(%90)sinde ve halk kütüphanelerinin 20(%100)sinde bu uygulama kullanılmamaktadır.

Araştırma kapsamında bulunan bu üç tür(üniversite, araştırma ve halk) kütüphane web sitesi türünün ekran boyutu seçiminin bir web 2.0 uygulaması olarak görmedikleri düşünülmektedir.

Dil Seçeneği

• Bu uygulama, kullanıcıların kütüphane web sayfalarını kendi dillerine veya görmek istedikleri dile çevirmelerine yardımcı olan bir seçenektir. Örneğin; ülkemizdeki üniversite kütüphanelerini ziyaret edip bilgi almak isteyen diğer ülkelerin kişilerinin kendi dillerine göre sayfayı görüntüleyebilmesi. Bu dil daha çok İngilizce seçeneği olarak kütüphane web sayfalarında var olmaktadır.

Tablo 13’te kütüphane web sitelerinin dil seçeneği uygulaması yer almaktadır.

Tablo 13:Dil Seçeneği

Kütüphane Türü


Dil Seçeneği N % N % N % N %

Var 16 80 9 45 1 5 26 43

Yok 4 20 11 55 19 95 34 57

Toplam 20 100 20 100 20 100 60 100

Tablo 13’te görüldüğü gibi üniversite kütüphanelerinin 16(%80)’ sında, araştırma kütüphanelerinin 9(%45)’unda ve halk kütüphanelerinin 1(%5)’ inde bu uygulama kullanılmaktadır. Aksine üniversite kütüphanelerinin 4(%20)’ ünde, araştırma kütüphanelerinin 11(%55)’ inde ve halk kütüphanelerinin 19(%95)’ unda bu uygulamanın kullanılmadığı görülmektedir.

Bilgi kaynaklarından yararlanmak isteyen her türlü kullanıcıya hizmet vermek isteyen kütüphaneler bu hizmeti web sayfalarında uygulamaktadırlar.

Etiket Bulutlarının Kullanımı

• Kütüphane web sayfalarında yöneticiler tarafından tam anlamıyla bilinmeyen ‘’etiket bulutları’’, kullanıcılara aradıkları kelime hakkında zaman kazandırmak için kullanılan bir uygulamadır.

Kütüphane Türü


Etiket bulutları N % N % N % N %

Var 3 15 1 5 0 0 4 7

Yok 17 85 19 95 20 100 56 93

Toplam 20 100 20 100 20 100 60 100

Tablo 14’te kütüphane web sitelerinde etiket bulutlarının kullanımı gösterilmektedir.

Tablo 14:Etiket Bulutları

Tablo 14’e göre üniversite kütüphanelerinin 3 (%15)’ ünde, araştırma kütüphanelerinin 1 (%5)’ inde ve halk kütüphanelerinin 0 (%0)’ında etiket bulutları kullanılmaktadır. Üniversite kütüphanelerinin 17 (%85)’sinde, araştırma kütüphanelerinin 19 (%95)’ unda ve halk kütüphanelerinin 20 (%100)’sinde etiket bulutu kullanımı mevcut değildir.

Web 2.0’ın kullanıcı odaklı yapısının bir gereği olan etiket bulutlarının üniversite kütüphanelerinin web siteleri de dahil olmak üzere tüm sitelerde yeterince kullanılmadığı görülmektedir

Açık Arşivin Kullanımı

• Açık arşivler, dijital ortamda mevcut olan kaynakların bir arada toplandıkları, saklandıkları, korundukları ve dağıtıldıkları (Odabaş, 2008, s.5) yerler olarak tanımlanmaktadır.

• Kütüphane web sayfalarında bulunan bilimsel kaynakları, daha çok kişiye ulaştırma, daha çok kullanımını sağlama, daha etkili araştırma sonuçları verme, güvenilir ve ücretsiz bilgi erişim imkanı sunan web 2.0 için gerekli olan bir uygulamadır.

Tablo 15’ te kütüphane web sitelerinde açık arşiv kullanımı gösterilmektedir.

Kütüphane Türü


Açık Arşiv N % N % N % N %

Var 7 35 3 15 0 0 10 17

Yok 13 65 17 85 20 100 50 83

Toplam 20 100 20 100 20 100 60 100

Tablo 15: Açık Arşiv Kullanımı

Buna göre, üniversite kütüphanelerinin 7 (%35)’ sinde, araştırma kütüphanelerinin 3 (%15)’ ünde ve halk kütüphanelerinin 0 (%0)’ ında açık arşiv kullanılmaktadır. Üniversite kütüphanelerinin 13 (%65)’ ünde, araştırma kütüphanelerinin 17 (%85)’ sinde ve halk kütüphanelerinin 20(%100)’sinde açık arşiv kullanımı mevcut değildir. Üniversite kütüphane web siteleri; öğrenciler, öğretim görevlileri ve araştırmacılara hizmet verdiğinden, kütüphane web sayfalarından bilimsel kaynaklara kolayca ulaşmaları için açık arşive gerek duymaktadırlar. Halk kütüphaneleri daha çok toplumsal kaynakları barındırdığından dolayı açık arşive gerek olmadığı düşünülmektedirler.

Katalog Sistemlerinin Bibliyografik Kayıtlara Transferi

• Veri tabanlarından elde edilen bibliyografik kaynakları, elektronik olarak toplama ve yönetme imkânı sunan bir web hizmetidir.

• Kütüphanede mevcut olan programlarla( Refworks, EndNote gibi) aranmak istenen konuya erişildikten sonra, bu konunun hem içeriğinin hem de bibliyografik kayıtların kütüphaneye aktarılabilmesine yardımcı olur.

Tablo 16’da katalog sistemlerinin bibliyografik kayıtlara transferi uygulamasının web sitelerindeki kullanımı gösterilmektedir.


Katalog sistemlerinin bibliyografik kayıtlara transferi

N % N % N % N %

Var 8 40 0 0 0 0 8 13Yok 12 60 20 100 20 100 52 87

Toplam 20 100 20 100 20 100 60 100

Tablo 16:Katalog Sistemlerinin Bibliyografik Kayıtlara Transferi

Tablo 16’da gösterildiği gibi üniversite kütüphanelerinin 8(%40)inde, araştırma kütüphanelerinin 0(%0)ında ve halk kütüphanelerinin 0(%0)ında bu uygulama kullanılmaktadır. Buna karşın, üniversite kütüphanelerinin 12(%60)sinde, araştırma kütüphanelerinin 20(%100)sinde ve halk kütüphanelerinin 20(%100)sinde bu uygulama kullanılmamaktadır.

Yapılan araştırmada incelenen web sitelerinden sadece üniversite kütüphanelerinin web sayfalarında bu hizmetin uygulandığı görülmektedir. Buna sebep olarak bu hizmeti yalnızca öğretim üyelerinin kullanması gösterilebilir.

Libguides

• Web 2.0 özelliklerinin tümünü yansıtan,özellikle de kütüphaneciler için

önemli olan bu uygulama az da olsa kütüphane web sayfalarına yansımaya başlamıştır.

Kütüphane Türü


LibGuides N % N % N % N %

Var 3 15 0 0 0 0 3 5

Yok 17 85 20 100 20 100 57 95

Toplam 20 100 20 100 20 100 60 100

Tablo 17’ de LibGuides uygulamalarının üniversite, araştırma, halk kütüphanelerinin web sayfalarında kullanımı gösterilmiştir.

Tablo 17:LibGuides Uygulamaları

Görüldüğü gibi, üniversite kütüphanelerinin 3 (%15)’ ünde, araştırma kütüphanelerinin 0 (%0)’ ında ve halk kütüphanelerinin 0 (%0)’ ında LibGuides kullanılmaktadır. Buna karşın, üniversite kütüphanelerinin 17 (%85)’ sinde, araştırma kütüphanelerinin 20 (%100)’ sinde ve halk kütüphanelerinin 20 (%100)’sinde LibGuides uygulamaları kullanılmamaktadır.

Web 2.0 uygulamalarını tamamen yansıtan bu uygulama sadece üniversite kütüphanelerinde kullanılmaktadır. Çünkü bu uygulama daha çok öğretim elemanları ve öğrencilere hizmet verdiği düşünülmektedir.

4. BÖLÜM:Sonuç ve Öneriler

SONUÇLAR

• Yapılan araştırmada web 2.0 uygulamalarının kütüphane web hizmetlerine yansıması irdelenmiştir. Üniversite, araştırma ve halk kütüphanesi olmak üzere her kütüphane türünden 20’şer web sitesi, dolaysız gözlem (veri toplama) tekniğinden yoğun gözlem tekniği uygulanarak incelenmiştir. Rastgele seçilen kütüphane web sayfalarının incelenmesi sonucunda elde edilen veriler şu şekildedir:

• ‘’Kütüphane web sayfalarının tamamına yakın bölümünde web 2.0 uygulamaları bulunmamaktadır.’’ varsayımı yapılan gözlemler sonucu doğrulanmıştır. Türkiye’de web 2.0 uygulamalarının yeterince kullanılmadığı görülmüştür.

• Varsayımda belirtildiği üzere web 2.0 uygulamasını kullanan web sitelerinde kullanıcı merkezli yapının göz ardı edildiği görülmüştür. Web 2.0 teknolojilerini kullanmalarına rağmen kullanıcı katkıları, kullanıcı özelleştirmeleri gibi bazı teknolojilerin web hizmetlerinde dikkate alınmadığı gözlenmiştir.

• Hiçbir kütüphanenin web sayfasında kullanıcının web 2.0 hizmetleri ve genel olarak kütüphane web sayfaları ile ilgili düşüncelerini aktarabileceği, seçenekli olarak hazırlanmış soruların yer aldığı ve en sonunda da açık uçlu olarak, hazır sorularda yer almayan bir konuda görüşlerin yazılabileceği bir anket bulunmamaktadır.

• Bazı halk kütüphanelerinde isteklerin yazılabileceği bir seçenek; bazılarında ise, hem anket hem de istek ve öneriler seçeneği yer almaktadır.

• Ülkemizde bilgi hizmeti veren kütüphanelerde, özellikle üniversite kütüphanelerinde kullanıcı memnuniyeti konusu, olması gerektiği düzeyde benimsenen bir konu olarak görünmektedir. Ancak bu durum halk ve araştırma kütüphanelerinde geçerli değildir.

• Araştırma kütüphaneleri web hizmetlerinin, varsayımda web 2.0 teknolojilerinin üniversite kütüphaneleri web hizmetlerinden daha etkin kullanıldığı düşünülmekteyken, yapılan incelemeye göre bu varsayım doğruluğunu yitirmiştir.

• Yapılan gözlemler sonucu üniversite kütüphaneleri web 2.0 uygulamalarını halk kütüphanelerine göre daha çok kullanmaktadır. 18-25 yaş arası öğrenciler ve öğretim elemanlarından oluşan kullanıcıların gelişen teknolojiye ayak uydurması konusunda daha bilinçli olduğu görülmüştür.

• ‘’Web 2.0 teknolojilerinden halk kütüphaneleri site yöneticileri kadar hitap edilen kullanıcılar da haberdar değildir.’’ varsayımında belirtilen sonuca ulaşılmıştır. Site yöneticileri ile yapılan görüşmeler sonucu web 2.0 teknolojilerinin bazılarından haberdar olmadıklarından, bu teknolojiyi kütüphane web hizmetlerine yansıtmadıkları görülmüştür. Ayrıca halk kütüphaneleri kullanıcılarının da sosyal ağlar dışında web 2.0 uygulamalarından haberdar olmadığı gözlemlenmiştir.

• Varsayımda da belirtildiği gibi sosyal ağların üniversite kütüphanelerinde web sayfalarında sıklıkla kullanıldığı görülmüştür. Yine kullanıcı kesiminin sosyal ağlara olan yatkınlığı bu hizmetin üniversite kütüphanelerinde daha fazla kullanılmasına neden olmaktadır.

• Varsayıma paralel olarak açık erişim en çok üniversite kütüphanelerinde kullanılmaktadır. Üniversite kütüphaneleri, öğretim elemanları ve öğrencilere bilimsel çalışmalarında kaynak sağladığından açık arşive ihtiyaç duyulmaktadır.

• Son varsayımımıza göre RSS özelliği, güncellik açısından araştırma ve üniversite kütüphanelerinin web sitelerinde çoğunlukla kullanılmaktadır savını doğrulamıştır.

Öneriler

• Çağın bir gereği olan ve kütüphane web sayfalarında kullanıcıya çeşitli kolaylıklar sağlayan web 2.0 teknolojisi, kütüphane web sitelerine yansıtılmalıdır.

• Bir kütüphane web sitesi web 2.0’ın amacına ve hedeflerine uygun hazırlanmalı, kullanıcı gereksinimleri göz önünde bulundurulmalıdır.

• Hemen hemen hayatın her alanında kullanılan çeşitli teknoloji araçları ile her yerde ve zamanda bilgiye gereksinim duyan kullanıcılara; bilgiye daha hızlı ve daha kolay ulaşma imkanı sunduğundan web 2.0 araçları kütüphane web sayfalarına aktarılmalıdır.

• Web 2.0 teknolojilerinin kütüphaneler üzerindeki olumlu etkilerini ortaya koyacak çalışmalar yapılarak web 2.0 yaygınlaştırılmalıdır.

• Üniversite kütüphanelerinde sosyal ağ kullanımı yaygınlaştırılmalıdır. Çünkü yeni nesil kullanıcılar artık sosyal ağlardadır.

• Araştırma kütüphanelerinin web siteleri, üniversite kütüphanelerinin web siteleri kadar kullanıcıya web 2.0 hizmetlerini sunmalıdır.

• Araştırma kütüphanelerinde sosyal ağlar uygulaması artırılmalıdır.• Web 2.0 teknolojisinden çok az yararlanan halk kütüphanelerinin web sitelerine,

üniversite kütüphaneleri web siteleri örnek olmalıdır. • Halk kütüphaneleri, özellikle anında mesajlaşma ve kullanıcı isteklerini ön

planda tutmalıdır.

WEB 2.0 TEKNOLOJİSİNİN ÜNİVERSİTE, ARAŞTIRMA VE HALK KÜTÜPHANELERİNİN WEB HİZMETLERİNE...

Documents

Transcript of WEB 2.0 TEKNOLOJİSİNİN ÜNİVERSİTE, ARAŞTIRMA VE HALK KÜTÜPHANELERİNİN WEB HİZMETLERİNE...