WEB 2.0 ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ

Οικονόµου Μιχαήλmichael.oikonomou@gmail.com

Βρογκιστινός ΣπυρίδωνΠανεπιστήµιο Μακεδονίας, τµήµα Διοίκησης Τεχνολογίας

tm0615@uom.gr

Φουτσιτζιόπουλος ΝικόλαοςΠανεπιστήµιο Μακεδονίας, τµήµα Διοίκησης Τεχνολογίας

tm0627@uom.gr

ΕΠΙΤΟΜΗ

Τί ορίζουµε ως Web 2.0 και τί ως ηλεκτρονική Δηµοκρατία; To Web 2.0 είναι ένα χρήσιµο εργαλείο στη διάθεση της ηλεκτρονικής Δηµοκρατίας µε καταλυτικό ρόλο. Προτείνονται χαρακτηριστικά και τεχνολογίες Web 2.0 για ένα βουλευτικό ιστότοπο ώστε να γίνεται πραγµατικότητα η ηλεκτρονική Δηµοκρατία. Ερευνούµε για την προηγούµενη βουλευτική περίοδο (2007-2009) και την τρέχουσα (2009 και έπειτα) πόσοι από τους 300 Έλληνες βουλευτές λειτουργούν έναν ιστότοπο µε χαρακτηριστικά/δυνατότητες Web 2.0, όπως θα τα προσδιορίσουµε. Τα αποτελέσµατα σχολιάζονται τόσο µεµονωµένα όσο και συγκριτικά για την κάθε βουλευτική περίοδο.

KEYWORDS

Web 2.0, ηλεκτρονική Δηµοκρατία, ιστότοποι Ελλήνων βουλευτών

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η χώρα µας βρίσκεται σήµερα σε µία κρίση όχι µόνο οικονοµική αλλά και αµφισβήτησης των θεσµών. Πολλοί είναι αυτοί που προβληµατίζονται κατά πόσο η σηµερινή Δηµοκρατία είναι πράγµατι αντιπροσωπευτική και δεν εξυπηρετεί απλά τα συµφέροντα µίας κλειστής οµάδας ανθρώπων. Ακόµη, εντονότατη είναι η κριτική που αφορά τα πολιτικά πρόσωπα ειδικότερα, και τον ρόλο τους στη κοινωνία µε σκάνδαλα που έχουν αποκαλυφθεί το τελευταίο διάστηµα τονίζοντας την διαφθορά που υπάρχει στη χώρα µας.Στην συγκεκριµένη έρευνα θα προσπαθήσουµε να δείξουµε πως η σύγχρονη τεχνολογία και

συγκεκριµένα το “Web 2.0” µπορεί να συµβάλει στη καταπολέµηση της κρίσης που προαναφέραµε. Πως µπορεί να κάνει πραγµατικότητα την “Ηλεκτρονική Δηµοκρατία” αλλά και να αποκαταστήσει την κοινή γνώµη για τα πολιτικά πρόσωπα επενδύοντας στη Διαφάνεια. Επίσης, πολύ σηµαντικό κοµµάτι αυτής της µελέτης είναι η στατιστική έρευνα που γίνεται αναλύωντας

τους επίσηµους ιστοτόπους των βουλευτών για την βουλευτική περίοδο 2007 - 2009 και την τρέχουσα, 2009 και έπειτα. Μέσα από αυτήν την έρευνα µπορούµε να βγάλουµε συµπεράσµατα για το τοπίο στην Ελλάδα, µεµονοµένα για κάθε περίοδο αλλά και συγκριτικά. Τέλος, παραθέτουµε τα συµπεράσµατα µας, σχολιάζοντας τα στατιστικά δεδοµένα που εξάγαµε.

2. WEB 2.0 ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ

2.1 Ορισµοί Web 2.0 και Συµµετοχικής Δηµοκρατίας

Για Πρώτη φορά ο όρος WEB 2.0 χρησιµοποιήθηκε από την O’Reilly Media το 2004 [1]. Χρησιµοποιείται για την αναφορά σε µια υποθετική δεύτερη γενιά υπηρεσιών µε βάση το διαδίκτυο, που θα επιτρέπει στους χρήστες να συνεργάζονται, να µοιράζονται πληροφορίες online µε νέους τρόπους όπως για παράδειγµα ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, wikis, εργαλεία επικοινωνίας και folksonomies. Χρησιµοποίησαν τον όρο σε συνεργασία µε την MediaLive International για µία σειρά διαλέξεων. Από τότε ξεκινά η δηµοφιλία του όρου που τότε όµως δεν είχε οριστεί σαφώς και υπέστη κριτική από τις κοινότητες τεχνικών και µάρκετινγκ.

Ο Tim Berner’s Lee, ο ιδρυτής του διαδικτύου αναφέρει µεταξύ άλλων στον Economist το 2007 [2], πως θεωρεί το Web 2.0 ως “µία κίνηση που περιλαµβάνει µία ποικιλία τεχνολογιών όπως τα blogs, wikis, podcasts - κάτι που δείχνει την εφηβεία του Web. Έχει όλα τα χαρακτηριστικά της νεαρής επαναστατικότητας εναντίον της συµβατικής κοινωνικής τάξης και κάνει τις παραδοσιακότερες εταιρίες µέσων να τρέµουν¨.

Μεταξύ άλλων ο E. Turban το 2008 αναφέρει πως “µπορούµε να θεωρήσουµε το Web 2.0 ως ένα µεγάλης κλίµακας, παγκόσµιο κοινωνικό πείραµα , που µπορεί να αποτύχει. Για παράδειγµα στην περίπτωση της Wikipedia υπάρχει αγωνία που αφορά την ποιότητα και ακεραιότητα του περιεχοµένου που δηµιουργείται από τους χρήστες καθώς και προβλήµατα ασφάλειας.” Αναφέρει χαρακτηριστικά πως “αν και χρησιµοποιεί την σοφία ενός µεγάλου ποσοστού χρηστών,µπορεί να χρησιµοποιήσει τη βλακεία και την αµάθεια πολλών άλλων. ”[3]

Πως όµως ορίζεται το Web 2.0 από το ίδιο το Web 2.0, τους χρήστες του δηλαδή; Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δούµε τον ορισµό της wikipedia [4] οπού κατά τους χρήστες της πρόκειται για “µια αντιληπτή δεύτερη γενιά της ανάπτυξης και της σχεδίασης Ιστού, η οποία στοχεύει να διευκολύνει την επικοινωνία, την ασφαλή διακίνηση πληροφοριών, τη διαλειτουργικότητα, και τη συνεργασία στο διαδίκτυο. Η ιδέα του Web 2.0 οδήγησε στην ανάπτυξη και εξέλιξη των web-based κοινοτήτων, υπηρεσιών hosting και εφαρµογών όπως sites κοινωνικής δικτύωσης, διακίνησης πολυµέσων, wikis, blogs, folksonomies.” Στην Wikipedia επίσης στο ίδιο άρθρο γίνεται αναφορά για Government 2.0 σχολιάζοντας πως “τα χαρακτηριστικά του Web 2.0 έχουν επιστρατευθεί από τον Δηµόσιο Τοµέα προσδίδοντας αξία στον όρο Government 2.0. Ιστοσελίδες όπως Twitter, YouTube, Facebook έδωσαν έναν σκόπιµο τρόπο επικοινωνίας των πολιτών µε τους κυβερνητικούς αξιωµατούχους, κάτι που πρωτύτερα ήταν σχεδόν αδύνατο.”

Ως ένα πεδίο της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης συναντάµε και αυτό της ηλεκτρονικής Δηµοκρατίας και ειδικότερα αυτό της ηλεκτρονικής Συµµετοχής. Ορίζεται ως “η συµµετοχή ή ανάµειξη του πολίτη στο πολιτικό γίγνεσθαι µε τη χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Συγκεκριµένα παρέχεται στο πολίτη η δυνατότητα να ενηµερώνεται, να εκφράζει τη γνώµη του µέσω της διεξαγωγής ερευνών/ δηµοσκοπήσεων και δηµόσιας διαβούλευσης, αλλά και να έχει τη δυνατότητα να θέσει ο ίδιος ζητήµατα στην πολιτική ατζέντα, µέσω ηλεκτρονικών καναλιών”.[5]

2.2 Η συµβολή του Web 2.0 στην ηλεκτρονική Δηµοκρατία

Στην έρευνα µας συναντήσαµε την παρακάτω πολύ εύστοχη παρατήρηση σχετικά µε το Web 2.0 και την Δηµοκρατία . Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγµα Web 2.0 Democracy δεν είναι στην επιλογή των ιδεών αλλά στη παραγωγή τους!¨ [6]. Οι δυνατότητες που δίνει το Web 2.0 σε ένα πολιτικό πρόσωπο είναι ανεκτίµητες καθώς του δίνει την δυνατότητα καταργώντας τους - παραδοσιακούς τρόπους επικοινωνίας και τα κανάλια πληροφόρησης να ανιχνεύσει τα προβλήµατα και τις ανησυχίες των πολιτών και της κοινωνίας γενικότερα. Είναι πολύ σηµαντικό χαρακτηριστικό επίσης του Web 2.0

η ποιότητα της πληροφορίας που παράγεται από ερασιτέχνες σε σύγκριση µε τους επαγγελµατίες. Για να αντιληφθούµε το µέγεθος, αρκεί να συγκρίνουµε µία συµβατική εγκυκλοπαίδεια µε τη γνωστή σε όλους µας Wikipedia.

Ποιό είναι όµως το κενό ακριβώς και το σηµείο εκείνο που ενδιαφέρει τους βουλευτές από τα πλεονεκτήµατα του Web 2.0. Ως εξουσιοδοτηµένοι αντιπρόσωποι της κοινωνίας έχουν την υποχρέωση να την “ακούν”. Να διαµορφώνουν δηλαδή διαδικασίες όπου θα δέχονται ως εισροή τις ανάγκες και τον παλµό της κοινωνίας και µέσα από την δράση τους να νοµοθετούν ως τελική εκροή. Οι Περιστέρας και Τσέκος σε µία µελέτη τους προτείνουν την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση γενικότερα ως ένα πλαίσιο για την Δηµόσια Πολιτική [7]. Εκεί βρίσκουµε το διάγραµµα του “κυβερνητικού συστήµατος” το οποίο αναπαριστά τους δρώντες για τη δηµόσια Πολιτική και τις σχέσεις που αναπτύσσονται µεταξύ τους.

Είναι σαφές πως το Web 2.0 µε τις τεχνολογικές δυνατότητες που παρέχει έρχεται για να βελτιώσει δραµατικά τη σχέση C2P (Citizens to Politics), θεσπίζοντας έτσι µία καλύτερη, πιο άµεση και αποτελεσµατική επικοινωνία µεταξύ βουλευτών και πολιτών.

Ενδεικτικά αναφέρουµε κάποιες υπηρεσίες που θα µπορούσε να έχει ένα τυπικό Web 2.0 site βουλευτή έτσι ώστε να του προσδώσει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά για να βελτιώσει τη σχέση C2P: Σχόλια στα δηµοσιευµένα άρθρα, που θα εµφανίζονται δηµόσια - Με αυτόν το τρόπο προωθείται ο δηµόσιος διάλογος πάνω σε συγκεκριµένο θέµα και απόψεις του αρθρογράφου ενώ ταυτόχρονα δίνεται και το “βήµα” στον πολίτη να εκφράσει την άποψη του. Δυνατότητα στους πολίτες να ανοίξουν δικό τους θέµα -Έτσι οι πολίτες όχι µόνο σχολιάζουν την υπάρχουσα αρθρογραφία αλλά µπαίνουν οι ίδιοι στο ρόλο του αρθρογράφου. Αυτό είναι πολύ χρήσιµο γιατί έτσι µπορεί να θιχτούν θέµατα που δεν είναι ευρέως γνωστά αλλά επηρεάζουν και έχουν ιδιαίτερη σηµασία για το κοινωνικό σύνολο. Επίσης, media upload από πολίτες, σύνδεσµοι σε µέσα κοινωνικής δικτύωσης και διαδραστικό web media είναι ακόµα κάποια χρήσιµα χαρακτηριστικά. Ίσως προσδίδουν και µια πινελιά µάρκετινγκ κάνοντας το site πιο ενδιαφέρον και συναρπαστικό για να το επισκεφτεί κάποιος να περιηγηθεί και εν τέλει να συµµετέχει σε αυτό. Τεχνολογίες όπως rss feeds, ηλεκτρονικές ψηφοφορίες κλπ. δεν αφορούν το αντικείµενο της παρούσας µελέτης εκτός φυσικά εάν δηµοσιεύονται από τους πολίτες. Τέλος, δυνατότητες σύνδεσης µε τα γνωστότερα ηλεκτρονικά µέσα κοινωνικής δικτύωσης (πχ. facebook, twitter, google κλπ.) είναι απαραίτητες.

2.3 Web 2.0 ιστότοποι Ελλήνων Βουλευτών

Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να µελετήσει κανείς πόσοι από τους Έλληνες βουλευτές λειτουργούν ένα Web 2.0 ιστότοπο µε σκοπό να κάνουν πραγµατικότητα τη λεγόµενη ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, δίνοντας τη δυνατότητα στους πολίτες να συµµετέχουν στη διαµόρφωση του περιεχοµένου της ιστοσελίδας µε οποιοδήποτε τρόπο. Διαµόρφωση του περιεχοµένου από τον πολίτη σηµαίνει για τον βουλευτή ανίχνευση των αναγκών της κοινωνίας που οδηγεί κατ’ επέκταση σε πίεση προς το κόµµα για την διαµόρφωση της πολιτικής ατζέντας.

Για το λόγο αυτό πραγµατοποιήσαµε µία έρευνα για να διαπιστώσουµε το ποσοστό των Ελλήνων Βουλευτών που διαθέτουν και λειτουργούν Web 2.0 ιστότοπο. Κάναµε ανάλυση όλων των site Ελλήνων βουλευτών όπως αυτά αναρτώνται επίσηµα στον ιστοχώρο του Ελληνικού Κοινοβουλίου. Η έρευνα έγινε σε δύο φάσεις και αφορά τις δύο τελευταίες βουλευτικές περιόδους 2007-2009 και 2009 - και έπειτα. Η προσπέλαση έγινε τον Μάρτιο του 2009[8] και τον Οκτώβριο του 2010[9].

Η διαδικασία πρόσβασης για την συγκεκριµένη µελέτη είναι µέσω του επίσηµου ιστότοπου του Ελληνικού Κοινοβουλίου. Βέβαια, έχουν παρατηρηθεί περιπτώσεις Ελλήνων βουλευτών που διαθέτουν sites Web 2.0 και µη, οι οποίοι όµως δεν είναι δηµοσιευµένοι στα προσωπικά τους στοιχεία στον ιστότοπο του Ελληνικού Κοινοβουλίου. Τα site αυτά δεν συµπεριλήφθηκαν στα αποτελέσµατα της έρευνας µε σκοπό την εγκυρότητα των αποτελεσµάτων. Δεν θα µπορούσαµε εξάλου να διαπιστώσουµε την αυθεντική ταυτότητα των ιδιοκτητών τους, σε αντίθεση µε επίσηµα δηµοσιευµένα site από το Ελληνικό Κοινοβούλιο για των οποίων την έγκυρη ταυτοπροσωπία παραπέµπουµε στο ίδιο.

Τo κριτήριo για να χαρακτηρίσουµε έναν ιστοχώρο Web 2.0 είναι κατά πόσο δίνονται κάποιες ελάχιστες δυνατότητες σε κάποιον πολίτη να διαµορφώσει το περιεχόµενο του site, για παράδειγµα, να σχολιάσει ένα άρθρο βουλευτού και το σχόλιο του να φαίνεται δηµόσια . Χαρακτηριστικά όπως rss feeds, newsletters, ηλεκτρονικές ψηφοφορίες, media κλπ. σε αυτή τη µελέτη δεν τα χαρακτηρίζουµε Web 2.0 διότι ο πολίτης δεν συµβάλει καθόλου στην διαµόρφωση του περιεχοµένου εκτός εάν τα δηµιουργεί ο ίδιος. Οφείλουµε ακόµη να παρατηρήσουµε πως υπήρχαν περιπτώσεις Web 2.0 sites που όµως είχαν απενεργοποιηµένες τις δυνατότητες συµµετοχής των πολιτών όπως σχολιασµού κλπ. Αυτά τα site σαφώς δεν χαρακτηρίζονται ως Web 2.0 παρόλο που ως πλατφόρµες έχουν τη µορφή blog, forum κλπ. Να τονίσουµε πως ιστότοποι που δεν είναι Web 2.0 αλλά µε σύνδεση σε κάποιο άλλο ηλεκτρονικό µέσο κοινωνικής δικτύωσης (facebook, twitter κλπ.) τα κατατάσσουµε σε ξεχωριστή κατηγορία, θεωρώντας όµως πως οι συγκεκριµένοι βουλευτές “πλησιάζουν” το Web 2.0.

Τέλος, αξίζει να παρατηρήσουµε πως στην έρευνα αγνοείται παντελώς κάθε κοµµατικό κριτήριο και δεν γίνεται κανένας διαχωρισµός, διεξαγωγή στατιστικού κλπ. Οι βουλευτές αντιµετωπίζονται ως 300 εκπρόσωποι της κοινωνίας ανεξαρτήτως κοµµατικού κριτηρίου κλπ.

ΤΥΠΟΣ ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2007 - 2009ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2007 - 2009 ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2009 - ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2009 -

WEB 2 SITE 27 (9%) 27 (9%) 34 (11%) 66 (22%)

SITE - ΟΧΙ WEB 2 ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ/ΣΥΝΔΕΣΗ ΣΕ ΑΛΛΑ ΗΛ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ (FACEBOOK ΚΛΠ.)

-

27 (9%)

32 (11%)

66 (22%)

SITE - ΟΧΙ WEB 2 109 (36%)109 (36%) 103 (34%)103 (34%)

ΤΥΠΟΣ ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2007 - 2009ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2007 - 2009 ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2009 - ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2009 -

ΜΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ SITE (υπό κατασκευή, δε λειτουργεί)

12 (4%)12 (4%) 14 (5%)14 (5%)

ΚΑΘΟΛΟΥ SITE 152 (51%)152 (51%) 117 (39%)117 (39%)

3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Δυστυχώς το ποσοστό των βουλευτών που βασίζονται σε αποκλειστικά τεχνολογίες Web 2.0 για την επικοινωνία τους είναι πολύ µικρό -9%-µόλις 27 από τους 300 για την βουλευτική περίοδο 2007 -2009 και 34 για την τρέχουσα. Μόλις , 7 δηλαδή παραπάνω µέσα σε 2 χρόνια. Από την άλλη µεριά ενθαρρυντικό είναι το γεγονός πως 32 βουλευτές αν και δεν λειτουργούν Web 2.0 site, παραπέµπουν σε µια διάδραση µε τον κόσµο σε άλλα πολύ γνωστά κοινωνικά δίκτυα όπως το facebook και το twitter. Θα µπορούσαµε να πούµε πως οι Έλληνες βουλευτές ήταν “η-κουφοί” κατά την περίοδο 2007-2009 αφού δεν χρησιµοποιούσαν τα ηλεκτρονικά µέσα που προσφέρονται για να αφουγκρασθούν την κοινωνία η οποία όλο και περισσότερο στρέφεται στο Web 2.0 ως ένα ελεύθερο , δωρεάν , εύχρηστο και αποτελεσµατικό µέσο δηµιουργικής έκφρασης και ανταλλαγής απόψεων. Η αλµατώδης άνοδος µέχρι σήµερα από 9% σε σύνολο (11+11) 22% είναι ένα ευχάριστο µήνυµα. Χρειάζεται όµως ακόµη µεγαλύτερη συµµετοχή για να έχει το όλο εγχείρηµα της Ηλεκτρονικής Δηµοκρατίας αποτέλεσµα.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

1. http://www.oreillynet.com/pub/a/oreilly/tim/news/2005/09/30/what-is-web-20.html 2. The Economist -“Watching the web grow up.” Θέµατα Τεχνολογίας, 10 Μαρτίου 2007 http://www.economist.com/printedition/displaystory.cfm?story_id=8766093 3. Efraim Turban, 2008. “Electronic Commerce 2008, A managerial Perspective”, Pearson Education Inc. ISBN:

978-0-13-224331-5 4. http://en.wikipedia.org/wiki/Web_2 5. Αποστολάκης Ι., Λούκης Ε., Χάλαρης Ι., 2008. Ηλεκτρονική Δηµόσια Διοίκηση. Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα, Ελλάδα6. http://www.paulgraham.com/web20.html

7. Vasilis Peristeras, Theodore Tsekos, Spring 2004. “e-Governance as a Public Policy Framework”. NISPAcee Volume V No2, page 3

8. http://www.parliament.gr/synthesh/viewdetails.asp, προσπέλαση: Μάρτιος 2009 9. http://www.hellenicparliament.gr/Vouleftes/Viografika-Stoicheia/ προσπέλαση: Οκτώβριος 2010