บทบาทของเทคโนโลย Web 2.0 และ Library 2.0 ในหองสมด

เมอระบบอนเทอรเนตเรมแพรหลาย วธการสบคนสารสนเทศและการเรยนรของผใชจำานวนมากเปลยนแปลงไปอยางมนยยะสำาคญ กลาวคอ อนเทอรเนตโดยเฉพาะอยางยงหลงป ค.ศ.2003 เปนตนมา เทคโนโลย Web 2.0 เร มแพรหลาย การใชงานและเรยนรของผใชอนเทอรเนตเร มเปลยนแปลง จากการเรยนรแบบรบกลายเปนแบบรก จากการเรยนรแบบแยกสวนเปนรวมมอกนเรยนร จากการรบขอมลจากศนยกลางเปนรบขอมลจากหลากหลายแหลง จากการจำากดบทบาทตนเปนผรบความร มาเปนการเปนทงผรบและผใหในเวลาเดยวกน (สนตย เชรษฐา, 2552)

1. เทคโนโลย Web 2.0 1.1 ความหมายเทคโนโลย Web 2.0Web 2.0 เปนชอเรยกชดเทคโนโลยทเกยวของกบอนเทอรเนต

ทมาแทนทชดเทคโนโลยเกาซงกคอ Web 1.0 โดยจดเดนของ Web2.0 คอการทผใชมสวนสรางเนอหาบนอนเทอรเนตได โดยไมจ ำากดวาจะตองเปนทมงานของเจาของหรอผดำาเนนการเวบไซต แทนทจะเปนการทเจาของเวบเปนผจดหาหรอผลตเนอหาเพอใหผชมเปนผอานโดยไมมสวนรวมอยาง Web 1.0 นอกจากนน ผใชยงเปนผรวมกำาหนดคณคาของเนอหาหนงๆ ผานกระบวนการเชนการใหคะแนนเนอหา ทำาใหสงคมพจารณาไดวาเนอหาใดมคณภาพควรแกการศกษา(สนตย เชรษฐา, 2552)

จากวกพเดยสารานกรมเสร,2552 ใหความหมาย Web 2.0 ไววา เปนคำาทถกคดขนมาอธบายถงลกษณะของเทคโนโลยเวลดไวดเวบ และการออกแบบเวบไซตในปจจบน ทมลกษณะสงเสรมใหเกดการแบงปนขอมล การพฒนาในดานแนวความคดและการออกแบบ รวมถงการรวมสรางขอมลในโลกของอนเทอรเนต แนวคดเหลานน ำาไปสการพฒนาและการปฏวตรปแบบเทคโนโลยทนำาไปสเวบเซอรวสหลายอยาง คำาวา "เวบ 2.0" เร มเปนทรจกในวงกวาง หลงจากงานประชม โอไรลลยมเดย เวบ 2.0 ทจดขนในป 2547 ท NewYork/ USA คำาวา "เวบ 2.0" นนเปนคำากลาวเรยกลกษณะของเวลดไวดเวบในปจจบน ตามลกษณะของผใชงาน โปรแกรมเมอรและผใหบรการ ซงตวเวบ 2.0 เองนนไมไดกลาวถงการพฒนาทางดานเทคนคแตอยางใด ทม เบอรเนรสล ผคดคนเวลดไวดเวบ ไดตงขอสงเกตวา ลกษณะทางเทคนคของเวบ 2.0 นนเกดขนมานานกวาคำาวา "เวบ 2.0" จะถกนำามาเรยกใช

1.2 ความเปนมาแนวค ดท อย เบ องหล ง web 2.0 ก ค อ การน ำา เทคโนโลย “

internet มาใช เพ อ ใหผ ใช งาน internet สามารถรวมก นพฒนาเน อหา(Online Collaboration) รวมก น แชรขอม ลก น ท ำาใหเก ดปฏสมพนธกนทางสงคมแหงโลกออนไลน” จากนวตกรรมใหมๆ และแนวคดทนำาสงทมอยแลวมาประยกตใชรวมกน ทำาให พฤตกรรม การใช internet ทำาใหคำาวา web ไมใชแคผใชงานเขาไปดขอมลทผสรางเตรยมไวใหอยางเดยว แตมนจะเปนการตดตอการแบบ 2 ทาง ระหวางผใชงานกบผสราง Content - Web 2.0 เปน concept การพฒนาเวบสมยใหมทเนนเรองการใชงานใหมการทำางานรวมกนระหวาง เวบตางๆ และเรองของการมสวนรวมของชมชนผใช ฯลฯ - Web 2.0 คอ Social network ท เนนการแบงปน การแชรขอมลกน

Web 2.0 เป น เทคโนโลยท พฒนาขนเพอความสะดวกแกผใช บรการ ความสามารถในการใชขอมลรวมกนเปนสงคมออนไลน ผใชบรการจะเปนผรวมสรางเนอหาและประสบการณในการใชงานเวบไซต รวมทงมสวนรวมในการจดการและการใหบรการสารนเทศ นอกจากนแนวความคด 2.0 จะทำาใหบทบาทของบรรณารกษและผใชบรการหองสมดเปลยนแปลงไป Library 2.0 คอ การบรหารหองสมด รวมกบเทคโนโลย Web 2.0 โดยเอาขอมลจากหลาย ๆ แหลงมารวมกนโดยใชเทคโนโลยเวบทใชงาย เปนการขยายลกษณะของการ pick & choose มา ใชกบโปรแกรมใหเปนเรองราวมากขน นอกจากนยงทำาใหบรการของหองสมดมความหลากหลาย มลกเลนมากขน โดยใหผใชบรการมสวนรวมมากขน

1.3 พฒนาการ

ถาแบงยคของการใช Internet อาจแบงได 2 ยค และในปจจบนกำาลงกาวไปสยดท 3 ในไมชาน ในยคแรก Web 1.0 นนเปนเรองของการทผใหบรการนำาเสนอขอมลใหกบบคคลทวไป โดยทำาในลกษณะเดยวกบหนงสอทวไป ทผอานมสวนรวมนอยมากในการแกใขขอมล แตในยคของ Web 2.0 บคคลทวไปคอผสรางเนอหา และนำาเสนอขอมลตาง ๆ จาก Web 2.0 ทำาใหเขาใจวาในยคท 2 นนเปนเรองของการแบงปนความรซงกนและกนอยางแทจรง โดยการสรางเสรมขอมลสารสนเทศ ใหมคณคาและมขอมลทถกตองทสด ดงตวอยางทเปนสงททกคนคงรจกกนดอยาง Wikipedia ทำาใหความรถกตอยอดไปอยตลอดเวลา ขอมลทกอยางไดมาจากการเตมแตงอยางไมมทสนสด เกดจากการคานอำานาจของขอมลของแตละบคคลทำาใหขอมลนนถกตองมากทสด และจะถกมากขนเมอเร องนนถกขดเกลามาตามระยะเวลายาวนาน และวนน Web 3.0 กำาลงจะเขามามความส ำาค ญ เป นการน ำาแนวค ดของ Web 2.0 มาทำาให Web นนสามารถจดการขอมลจำานวนมาก ๆ โดยอยางทผใชรกนดวาผใชทวไปนนเปนผสรางเนอหา ไดเพมจำานวนมากขน เชนการเขยน Blog, การแชร รปภาพและไฟลมลตมเดยตาง ๆ ทำาใหขอมลมจำานวนมหาศาล โดยเอา

ขอมลตาง ๆ เหลานนมาจดการใหอยในรปแบบ Metadata ทหมายถงขอมลทบอกรายละเอยดของขอมล (Data about data) ทำาใหเวบกลายเปน Sematic Web กลาวคอเวบทใช Metadata มาอธบายสงตาง ๆ บนเวบ ซงในตอนนจะเหนกนทวไปนนคอ Tag โดยจะใหขอมลมการเชอมโยงก นเหมอนฐานขอม ลท ม ความสมพนธก น ในเชงขอม ล ท ำา ให อนเตอรเนต กลายเปนฐานขอมลความรขนาดใหญ ทขอมลทกอยางถกเชอมตอกนอยางเปนระบบมากขน

1.3.1 จาก Web1.0 ส ย ค Web2.0 เว บร น เก าน น เนอหามกเปนลขสทธของเจาของเวบ ทไมตองการใหนำาไปลงทอน แตดวยความเปนเครอขายทเป ดกวางของ Web 2.0 กตกานจงเปลยนไป เจาของเนอหากลบตองการใหเนอหาของตวเองแพรหลายมากทสด เชน YouTube ใหคดลอก Code สนๆ แลวนำาคลปไปฉายในเวบใดกได หรอ Blog แทบทกแหงกม RSS ใหผอานเขาดผานโปรแกรมอนๆ หรอเวบอนๆ ได 

1.3.2 ความแตกตางระหวาง Web 1.0 และ  Web 2.0 

(1)  Web1.0 แกไขอพเดตขอมลตางๆในหนาเวบไดเฉพาะ Webmaster หรอคนดแลเวบไซตเทานนแต Web2.0 สามารถสอสารตอบโตไดทงผสรางเวบและผใชเวบ    ดงเชน  Blog  หรอการโพสต กระทตางๆ

(2)  Web 1.0 สรางความนยมแบบปากตอปากไดยาก เนองจากสอสารทางเดยวแต Web 2.0 สามารถสรางปรากฏการณแบบปากตอปากไดดงไฟลามทง จากการแนะนำาผาน Blog สวนตว ผใชอาจตดสนใจซ อครมชนดนนมาใชเพราะคนทใชแลวดมาเขยนบอกใน Blog   หรอเลกซอขนมปงยหอนนไปตลอดชวต เมอมคนถายภาพราขนแฮมจากรานนนมาลงใหด ซงเปนสงท Web 1.0 ไมอาจทำาได

(3)  Web 1.0 ให ข อม ลความร แบบตายต ว  การเปลยนแปลงแกไขขนอยกบ Webmaster แต Web 2.0 สามารถตอยอดขอมลตางๆออกไปไดไมจ ำากด และขอมลจะถกตรวจสอบคดกรองอยตลอด ตวอยางเชน Wikipedia ทใครกสามารถเขยนในสงทตนรลงไปได

1.3.3 จาก Web 2.0 สยค Web 3.0 Web 3.0 ถกออกแบบมาบนพนฐานความเชอ และการวเคราะหจากปรมาณของขอมลใน Web 2.0 ทมขนาดใหญขนเรอยๆ ทำาใหเวบตางๆ ตองมระบบบรหารจดการเวบใหดขน งายขน ดวยรปแบบ Metadata ซงกคอการนำาขอมลมาบอกรายละเอยดของขอมลนนๆ นนเอง โดยระบบเวบจะเปนผจดการในการคนหาขอมลใหเอง จงสามารถคาดการณถงขอมลไดวาจะมการเชอมโยงกนอยางมระบบระเบยบมากขน

Web 3.0 เปนการพฒนา แกไขปญหาในระบบ Web 2.0 มากกวาสรางบนพนฐานความรใหม โดยจะไปเนนเรองการจดการขอมลในเวบมากขน และดขน ทำาใหผเยยมชมสามารถเขาถงเนอหาของเวบไดดขนนนเอง เทคโนโลย ใหมๆ ทนาจะเขาไปมสวนใหการพฒนาเวบใหเปน Web 3.0 นน เทาทคนหาจากแหลงตางๆ ในอนเทอรเนตพอสรปไดคราวๆ ดงน

1. Artificial Intelligence (AI) เปนระบบสมองกล ทนยายวทยาศาสตรมกจะนำาไปใสไวในหนยนต โดย AI จะสามารถคาดเดาผใชงานไดวากำาลงคนหา หรอคดอะไรอย

2. Composite Applications เปนการผสมผสาน Application หรอโปรแกรม หรอบรการตางๆ ของเวบ ทมาจากแหลงตางๆ เขาไวดวยกน เพอประโยชนของผใชงานนนเอง

3. Semantic Wiki คำาวา Wiki เปนการอธบายคำาๆ หนง คลายกบดกชนนารนนเอง ดงนนถา Web 3.0 เปน Wiki ดวยแลวนน จะทำาใหสามารถหา ความหมาย หรอขอมลตางๆ ไดละเอยด และแมนยำามากขน

4. Ontology Language หรอ OWL เปนภาษาทใชในการ

อธบายสงตางๆ ใหมความสมพนธกน โดยดจากความหมายของสงนนๆ ซงกจะเชอมโยงกบระบบ Metadata

กลาวโดยสรป จะเหนวา เทคโนโลย Web 2.0 มสวนเกอหนนเปนอยางมากมากตอการสรางสงคมทมการเรยนรในลกษณะทเออตอการเกดปญญาอยางรวมกลมทเกดจากการคดดวยกนอยางไมไดนดหมาย เพราะ Web 2.0 ทำาใหสงคมมคณลกษณะดงตอไปน

1.สงคมประกอบดวยผคนหลากหลายทมความเหนและมการตดสนใจตางกน (Diversity of Opinion) เชน การทผใช Wikipedia สามารถเลอกสรางเนอหาทตนเองสนใจ

2. การตดสนใจของคนในสงคมเปนไปอยางอสระ ไมถกใครบงคบ (Independence)เชน การทผใช digg สามารถใหคะแนนเนอหาทผใชคนอนสงขนระบบไดอยางอสระ

3.บคคลในสงคมสามารถคนหาและแสดงความรเฉพาะทางของตนได (Decentralization)เชน การท ใครก ได สามารถเขยน Blog แสดงท ศนะ ความร หรอประสบการณของตนเอง

4.มกลไกในการเปลยนการตดสนใจของคนแตละคนมาเปนการตดสนใจรวมกลม ขอนเปนการเชอมโยงคณลกษณะขอท 1 ถง 3 เขาดวยกน ทำาใหการตดสนใจจากคนทมความเชยวชาญเฉพาะดาน มความเหนหลากหลาย และอยหางไกลไมเชอมโยงกน กลายเปนการตดสนใจรวมกลมโดยสงคม สอดคลองกบปรชญาเรมตนของระบอบทนนยมท Adam Smith เปนผคดคน ทเชอวา เมอแตละคนทำาสงทตนเองถนดทสดและคดวาดตอตนเองทสด สงคมโดยรวมจะกาวหนาและมงคงกวาการทการตดสนใจทงหมดถกรวมศนยอยทจดกลาง และมนษยไมมความหลากหลาย ทางความคดและประสบการณ โดยตวอยางตอไปนจะชใหเหนถงตวอยางทเปนจรงเมอคนในสงคมใชเทคโนโลย Web 2.0 ในการเรยนรของตนมากขน

● ใน Wikipedia มบทความทคนนบลานชวยกนเขยนขนมา โดยแตละคนเขยนเรองทตนถนด (Decentralization) โดยตางคนตางต ดสนใจเขยนของตนเอง (Independence) มความหลากหลาย (Diversity) ทางความคด ความถนด และประสบการณของผใช Web 2.0 ททำาให Wikipedia มประโยชนมหาศาลตอทกๆ คน เพราะผใชทมความสนใจหลากหลายสามารถพบขอมลเรองทตนสนใจไดใน Wikipedia โ ด ย Wikipedia ท ำา ห น า ท เ ป น ต ว ร ว ม ค ว า ม ส น ใ จ เ ห ล า น น (Aggregation) เขาดวยกนบนเวบไซต

● ผใช Digg จำานวนมากตางสงเรองทตนเองสนใจขนสระบบตามความสมครใจของตน (Decentralization & Independence) ผใชเขามาอานเรองราวใหมๆ ใน Digg เพราะเร องราวมความหลากหลาย (Diversity) ซงเปนผลมาจากฐานผใชจำานวนมากทมความสนใจตางกน นอกจากนน ผใชแตละคนยงสามารถใหคะแนนเรองทตนชอบ ทำาใหผใชรวาเร องไหนมคนนยมกระบวนการใหคะแนนนเองกคอการรวมความสนใจหลากหลาย (Aggregation) อยางมความหมาย

● ผเขยน Blog ตางเขยนเร องทตนสนใจตามความสมครใจของตน (Decentralization & Independence) ความหลากหลายของ Blog (Diversity) ทใหผตองการความรสามารถคน Google เพอหาขอมลทอยใน Blog ได การเชอมโยงขอมลอยางมความหมายยงเกดขนไดจากการทแตละ เนอหาของตนให Blog อนๆ รบและแสดงเนอหาบน Blog เปนการรวบรวมขอมลเขาดวยกนอยางมความหมาย

สรป Web 2.0 คอระบบท:1. ผใชเปนผสรางและแกไขเนอหา ไมวาจะเปนเนอหาทสรางคน

เดยว Blog และเผยแพรใหคนอนไดอาน หรอเนอหาสาธารณะททกคนสามารถมสวนชวยกนสราง เชน Wikipedia ซงทำาใหปรมาณและความหลากหลายของเนอหาในสงคมมมากขน เพราะทกๆ คนสามารถเปนผสรางเนอหาได

2. ผใชเปนผก ำาหนดคณคาของเนอหา ไมวาจะดวยการให คะแนน (Digg) การโหวต หรอแมแตการคนหาเขาชมเวบไซตผ าน Search Engine กมสวนใหเวบไซตนนม อนดบสงขน ทำาใหเวบไซตนนปรากฏอยในอนดบตนๆ ของ Search Engine สงผลใหคนอนๆ มโอกาสจะคนพบเวบไซตนนไดงายขน เปนระบบทแปลงการตดสนใจและการใหคณคาของคนแตละคน มาเปนการตดสนใจของสาธารณะ คลายกบระบอบประชาธปไตยในอดมคตททกคนมสวนรวมในการตดสนใจ

3. เนอหาทงระบบมการเชอมโยงถงกนอยางเหมาะสม ทำาใหงายตอการเขาถงเนอหาทตองการ เชน การทผใชกำาหนด Keyword หรอ Tag ในบทความหรองานทตนสราง ทำาใหผใชคนอนๆ ทตองการขอมลทเกยวของสามารถคนพบขอมลของเจาของเนอไดโดยงายโดยการพมพ Tag ทตองการลงไปในชองคนหา นอกจากนน ระบบ Feed ยงทำาใหผใชสามารถรวบรวมเนอหาทตนเองตองการใหแสดงผลบนททเดยวกนไดโดยงายและเปนอตโนมตจนตนาการถงสงคมทคนจำานวนมากใชเทคโนโลย Web 2.0 สงคมทน กเขยนใช Blog เผยแพรเทคนคการเขยนและตวอยางงานเขยนของตน เชน สงคมทแพทยชวยกนเขยนบทความเรองโรคอลไซนเมอรใน Wikipedia เพอใหใครกไดเขามาอาน สงคมทนกทองเทยวเผยแพรภาพถายของสถานทสวยงามนาสนใจใน Flickr และใครกตามทสนใจกสามารถคนหาภาพเหลานนไดงายๆ สงคมทนกขาวรบขาวจากสำานกขาว 10 แหงดวยระบบ Feed สงตรงมายงหนาจอของนกขาวคนนน และมขาวใหมปรากฏทกๆ 5 นาท คงปฏเสธไมไดวา สงคมลกษณะน นาจะเปนสงคมทพงปรารถนา ทผคนสามารถเปนทงผรบและผใหไดในเวลาเดยวกนดวยคณลกษณะพเศษของ Web 2.0 ทเออตอการเรยนรอนนำาไปสปญญาสาธารณะ ทำาให Web 2.0 เปนเทคโนโลยทเหมาะสมในการผลกดนใหควบรวมเปนหนงเดยวกบวธการเรยนรของคนในสงคม โดยเฉพาะอยางยง ในสงคมทการใชเทคโนโลยกำาลงจะกลายเปนวถชวตของทกๆ คน

2. เทคโนโลย Library 2.02.1 ความหมายของเทคโนโลย Library 2.0Library 2.0 เปนการคนหาแนวทางการควบคมความรของผใช

บรการเพอเสรมและปรบปรงบรการของหองสมด กลาวใหเขาใจไดงายๆ กคอรปแบบหนงของการพฒนาเวบไซตบรการ/ประชาสมพนธกจกรรมของหองสมด สำานกวทยบรการตางๆ ทเนนการโตตอบกบผใช การทำางานรวมกน ตลอดจนการนำาเสนอดวยสอมลมเดยทเหมาะสม ผานเครอขายอนเทอรเน ต จงน บเป นการใหบรการทเน นผ ใช เป นศนยกลางดวยเทคโนโลยอนเทอรเนตนนเอง

การใหบรการทเนนผใชเปนศนยกลางคอนขางจะเขาใจ ยากไปบาง แตเพอใหเหนภาพชดเจนขนกคงจะหมายถงการจดทำาเวบไซตทผใชไมได เพยงแตเขามาดวาเวบหองสมดมอะไรบาง ใครเปนผบรหาร หนาตาอยางไร และเปด/ปดเมอไร แตผใชควรมสวนรวมในการตชม แนะนำาบรการ และสรางสรรคเนอหารวมกบบคลากรของหองสมดไดดวย โดยการใหสทธนกคงแลวแตนโยบายของหนวยงานเอง 

ตวอยางงายๆ ในการกาวสหองสมด 2.0 กคอ การพฒนาเวบไซตทเนนสอมลตมเดย และเนอหาสาระทมคณคาตอผใช มากกวาขอมลเกยวกบความเปนมา รปแบบการใหบรการ โครงสรางองคกร เวลาเปด/ปด ดงนนบคลากรของหองสมดจะตองเปดใจรวมกนสรางสรรคความรทตนมความ เชยวชาญเผยแพร และใหบรการในเชงรกอยางแทจรง ผใหบรการนนไมควรทจะใหผใชเขามาขอใชบรการ แตควรจะรกหาผใชโดยการศกษาถงความตองการ เชน ปจจบนมเนอหาใด หรอหวขอใดทก ำาลงกลาวถง กนำาเนอหาหรอหวขอดงกลาวมาสบคนเบองตนจากฐานขอมลออนไลน และสรปเปนขอมลหรอสาระความรทเหมาะสมเผยแพรใหทนตอสถานการณ  หรอ การเปดชองทางสอสาร ถามตอบแแบบเรยวไทม (Real time) ดวยบรการ ICQ, MSN ระหวางผใชหองสมดกบบคลากรหองสมด

นอกจากนยงสามารถเปดเวบไซตทอนญาตใหผใช ทมความสนใจในการเขยนรวมกนสรางสรรคเนอหาไดอกดวย เชน การเปดเวบไซต Blog หรอ Wiki ของหองสมด อยางไรกตามการดำาเนนการในรปแบบน นบวาทำาไดยากมากในประเทศไทย ดวยเหตผลความปลอดภยของระบบ และมารยาทของผเขยนเอง

อยางไรกตามดวยเทคโนโลย CMS (Content Management System) และ Blog ทำาใหการนำาเสนอเนอหาจากสมาชก หรอผใชไมเสยงมากนก โดยการเปดระบบเขยนหรอแสดงความคดเหนทตองผานการตรวจสอบดวยผดแลระบบ หรอจะใชบรการฟร เชน wordprees.com, blog.com

นอกจากนเวบไซตหองสมด ควรรองรบเทคโนโลย RSS ทงผใหและผรบ กลาวคอ ทกเนอหาในเวบไซตควรสามารถแปลงเปน RSS ไดทนท และอนญาตใหหนวยงานอนหรอผใชอ นมาตดตามขาวสารผาน RSS News ได ท นท หรอจะดงขอมล RSS จากแหลงอนมาเผยแพรก ได ทงหมดนเปนความสามารถเดนของ CMS และ Blog อยแลว เ น อ ห า หมวดหนงทเวบไซตหองสมดมกจะตองเผยแพรกคอ หนงสอแนะน ำา วารสารแนะนำา หรอสอโสตทศนวสดใหมๆ ซ งกรณนกอาจจะเพมความสามารถแนะนำาคำาคนโดยผใชทเรยกวา Tag กได ซงจะทำาใหไดคำาคน หรอ Subject heading ของสอนนๆ เพมขนและตรงกบความตองการของผใช

ดงนนหองสมด 2.0 ไมใชเพยงแครอใหผใชมาสบคน แตจะตองรกหาผใชดวย สรางชองทางแลกเปลยนระหวางผใชกบหองสมด เชน

1. เปลยนจากระบบอเมลหรอ FAQ เปนการใหบรการดวย ICQ หรอ MSN  

2. เปลยนจากเนอหานำาเสนอดวยขอความอยางเดยว เปนการใหบรการดวยสอโตตอบ หรอสอเสมอนจรง

3. เปด Blog หรอ Wiki เพอรวมกนสรางสรรค แลกเปลยนความร4. คำาคนจากผใช (Tag) มความสำาคญมาก5. เปลยน รปแบบการพฒนาเวบไซตแบบธรรมดา หรอจางพฒนา

ราคาแพง แตเลอกใชความสามารถของ CMS ทเหมาะสมในกลม Open Source ทมใหเลอกไดหลากหลาย

2.2 ความเปนมาของเทคโนโลย Library 2.0เทคโนโลย Web 2.0 หรอววฒนาการยคท 2 ของโลกอนเตอรเนต

กำาลงเปนทนยมอยางแพรหลาย เพราะเปนเทคโนโลยทเพมความสะดวกใหแกผใช ดวยขดความสามารถทเรวขนเรอยๆ ทำาใหปจจบนสงคมออนไลนมผใชงานมากขนเร อยๆ ชวยกนสรางเนอหาตางๆ ทงจากการเขยน Blog ลงรปตางๆ แสดงความคดเหนสวนตว และการหาขอมลตางๆ เราจงสามารถสมผสกบ web 2.0 จากวบไซทชนนำาได เชน Youtube ,Flivkr ,Hi5 ,Facebook ,Wikipedia ฯลฯ และท ำาใหเก ดความคดท จะน ำา Web 2.0 เขามาใชในหองสมด

แตเด มน นบรการออนไลน หองสม ด จะเน นการสบค นขอม ลทรพยากรสารสนเทศทมอยในหองสมด ไมสาจะเปนหนงสอ วารสาร หรอสอในรปแบบตางๆ ซงถาใหบรการแตเพยงเทานตอไป ความนาสนใจของหองสมดกจะลดลงเรอยๆ ทงทหองสมดนาจะเปนแหลงสารสนเทศลำาดบแรกๆ ทคนเลอกใชหาขอมล แนวคดของ Library 2.0 ไดมาจดประกายความนาสนใจใหกบหองสมดอกครง

จะเหนไดวา Library 2.0 เปนเสมอนตวแทนของ "ความตองการทจะเปลยนแปลง" ทเกดขนใน แวดวงหองสมด โดยอาศยความกาวหนาทางเทคโนโลยมาพฒนาการใหบรการ จากแหลงขอมลทรอใหคนมาใชงาน (ทอาจเรยกไดวาเปนยค Library 1.0) เขาสยคทสองทเปดโอกาสใหผใชงานเขามามสวนรวมและใชประโยชนจากหองสมดไดมากขน อกทงเกดการแลกเปลยนความคดทำาใหเกดขอมลทนาสนใจใหมขนมากมาย เมอมการแบงปนกนมากขนกมการสงสมขอมลมากขน จนกลายเปนแหลงขอมลขนาดใหญใหเราคนควา คนหาความคดเหนในเรองตางๆไดอยางกวางขวาง

ทงยงเปนแหลงรวมสาระบนเทงเพอความผอนคลายอกทางหนง หองสมดเขาส Library 2.0 ไดตองเร มจากการเปนผเลนกอน ม

หองสมดจำานวนมากทไดรเร มลองเลนเครองมอสรางเครอขายทางสงคม (Social Networking Tools) ทมใหบรการมากมายแลวนำามาประยกต เชน

Blog – บทความออนไลนทใครๆกสามารถเขยนได เขยนเรองอะไรกได หลายหนวยงานใชในการประดาศขอมลตางๆ กจกรรมตางๆ เพอใหผทสนใจไดตดตาม

Wiki - ตนแบบของการทำางานรวมกน ซงเปนเครองมอทใชเขยนบทความ สารานกรมในเรองทนารตางๆในแบบชวนกนเขยน ชวยกนแกไข อภปรายรวมกน จนไดขอสรปสดทายเปนองคความรทนาเชอถอ

Folksonomy (Tag) - คอการใหผ ใชก ำาหนดค ำาหรอขอความทบอกถง หมวดหมหรอประเภทของเนอหาในเวบไซตดวยภาษาทเขาใจงาย

RSS - รปแบบการรบสงขาวสารทสะดวก รวดเรว ท ำาให สามารถตดตอตามความเปลยนแปลงขอมลในเวบตางๆไดอยางสะดวกมากยงขน เพยงแคบอกรบ (Subscribe) เวบทผใชสนใจ หากมการ Update ใดๆ ขอมลเหลานจะเขามาหาผใชเอง โดยไมตองเขาเวบนนใหเสยเวลา

Podcast และ Videocast - การเผยแพรไฟลเสยงและไฟลวดโอ เปนอกหนงชองทางในการกระจายขอมลขาวสารของหนวยงาน ซงผใชสามารถบอกรบไดเชนเดยวกบระบบ RSS

Social Bookmarking - แบงปนลงค เวบไซต (URL Link) ทนาสนใจรวมกน ซงชวยเพมความนาเชอถอของแหลงขอมลเพราะอยางนอย URL เหลานนกเคยมคนเกบไวเพอเรยกใชงานหองสมด หองสมดบางแหงใช del.icio.us เพอการสราง Subject Guide หรอช แหลงขอมลในหวเรองตางๆทนาสนใจหรอใชเพอการตอบคำาถามไดอกดวย

Socila Networking - เครอขายทางสงคม ของคนท

สนใจอะไรเหมอน ๆกน มต วอยางใหเหนมากมาย เชน Facebook, Myspace ซงสามารถใชเคร องมอเหลานนเปนโอกาสในการสอสารกบคนในชมชนนนๆ และเปนประโยชนในการใหขอมลเฉพาะดานตาง ๆไดเปนอยางด

Next Generation OPAC - เคร องมอชวยคนหารายชอทรพยากรสารสนเทศของหองสมดรนใหม เพอการสบคนขอมลทสะดวกมากขน พาผใชไปยงขอมลทสนใจไดงาย มขอมลเพมเตมเพอสงเสรมสนบสนนการเรยนร มเครองมอชวยใหใชงานสะดวกมากยงขน รวมถงการเปดโอกาสใหแสดงความคดเหนในรายการตางๆได

2.3 พฒนาการของเทคโนโลย Library 2.0การนำาทฤษฎเวบ 2.0 มาใชกบงานหองสมด จงนบเปนทางหนงท

ชวยพฒนางานของหองสมดใหมปฏสมพนธกบคนในสงคมออนไลน และกาวทนผใชอยเสมอ         Michael Casey เปนคนแรกทคดคำาวา หองสมด 2.0 ซงเขยนไวบน blog ของเขา (LibraryCrunch) เมอเดอนกนยายน 2005 และแนวคดดงกลาว ถกนำามาประชาสมพนธอยางตอเนองโดยบรษททปรกษาดานหองสมดขององกฤษทชอ Talis นกวชาการหองสมดจงเรมใหความสนใจ

การกาวไปส หองสมด 2.0 นน สงแรกตองเรมทใจกอน เปนอนดบแรก เรมจากใจขององคกร คอ มใจทจะเรยนร มใจทจะแบงปน มใจทจะรวมกนสรางสรรค มใจทจะพฒนา มใจทจะบรการ          ควรเปดใจเรยนรหองสมดตาง ๆ วา เขาใชระบบหองสมดอตโนมตอะไร ราคา ขอด ขอเสยเปนอยางไร บางแหงเลอกใช ระบบปฏบตการทพฒนาโดยผเชยวชาญจากทวโลก ทมความตงใจรวมกนในการสรางระบบงานคณภาพสง ซงสามารถดาวนโหลดมาใชไดฟร ทงนตองพจารณาวาเราตองการโปรแกรมแบบใด เสยเงน หรอ ไมตองเสยคาใชจาย หากหองสมดมงบประมาณทจำากด สามารถเลอกใช ระบบปฏบตการทไมเสยคาใช

จายแตมคณภาพสงได โดยเสาะหาจาก Open source software ตาง ๆ เชน

-          Koha, PHPMyLibrary, OpenBiblio  :  ทางเล อกสำาหรบการบรการหองสมด แทนระบบหองสมดอตโนมตราคาแพง

-          DSpace, Greenstone, Joomla  :  ส ำาหรบใช เก บเอกสารดจทล

-          Joomla, Drupal  :  สำาหรบพฒนาเวบไซตหองสมดใหเปน Web 2.0                

ยกตวอยางเชน หองสมดอาจทำา Blog ของหองสมดเพอใชเผยแพรขาวสารของหองสมด ใน Blog อาจเปนทใหความร ซ งกจะนำามาซงชมชนแหงการแลกเปลยนเรยนรออนไลนของหองสมดเองยกตวอยางเชน      เวบ amazon.com มหนงสอเหมอนหองสมด แตเลอกเลอกทจะซอหนงสอจาก amazon มากกวามายมหนงสอจากหองสมด ทง ๆ ท เปนของฟร ทำาไมเวบหองสมดบางแหงถงทำาแบบเวบ amazon ไมได เวบ amazon มอะไรทเวบหองสมดไมม คำาตอบกคอ เวบ amazon เปนเวบ 2.0 ทใสใจกบรายละเอยดเลก ๆ นอย ๆ ของผใชไดเปนอยางด ในระบบของ amazon จะมการจดจำารายละเอยดของผใชไวทงหมด ผใชคนนเขามากครง คลกดหนงสอชออะไรบาง เมอผใชคนเดมกลบเขามาใหม ระบบจะนำาเสนอหนงสอทเขาสนใจ และใกลเคยงขนมาทนท เมอผใชอานหนงสอทซอมาจบลง เขากจะเขาไปทรายการหนงสอชอนนในเวบ amazon แลวเขยนแสดงความคดเหนทมตอหนงสอลงไป อนเปนการสราง เนอหาให เกดขน เมอตางคนตางเขยน ตางคนตางสราง จากนอยกกลายเปนมาก และในทสดสงคมแหงการแลกเปลยนเรยนรออนไลนกเกดขน ผใชจะเปนผสรางเนอหาขนมาเอง และนคอคำาตอบของ 2.0

ถงแมวาจะมเทคโนโลยดอยางไรกตาม แตสงสำาคญจะอยทเนอหาซงบรรณารกษเปนผมความรอบรวาควรจะทำาอยางไรทจะดงเอาเนอหา มา

ผนวกเขากบเทคโนโลย โดยใหผใชบรการมสวนรวมในการสรางสรรคได สงเหลานมอยบนอนเตอรเนต ทเรยกกนวา Social Networking ซงเปนสงคมประเภทหน งท ออนไลน อย บนอนเตอรเน ต การจะม Social Network ไดตองมทงการใหและการรบ ตองมการแบงปนแลกเปลยนกน อกสวนหนงคอ Mass participation ซงแบงเปน Taxonomy คอ การทเจาของเนอหาเปนคนกำาหนดคำาศพท ซงเปนคนทรเร องดทสด เกดเปนชองทางใหชมชนอนเตอรเนตมสวนรวมในการกำาหนดเนอหาของตนเอง อกสวนหนงคอ Folksonomy คอ การทเจาของเนอหาไมรความสมพนธกบองคความรโดยรวม คำาสำาคญทใชกเปนคำาทไมเปนทางการ อาจจะแตกตางจากคำาทใชกนในทางวชาการ ซงสงเหลานจะเปนความทาทายสำาหรบบรรณารกษ ซงเปนผร หรอมความรเกยวกบองคความร โครงสราง และความสมพนธขององค ความร ท จะท ำา ใหท ง Taxonomy และ Folksonomy หรออกนยหนงคอ ทำาใหทงความเปนวชาการและไมเปนวชาการไปดวยกนได เชน ในสวนของ Control vocabularies อาจเปนคำาทผใชบรการไมรจก บรรณารกษคงตองเพมเตมในสวนของคำาทผใชรจกหรอนยมใช (Tagging / Folksonomies) บรรณารกษ ตองใชระบบ Web 2.0 ทองเวบไซต ใส Tag และ Folksonomy ทมอยแลว ผลกดนใหตวเองออกไปสสงคมออนไลน ใชเวลาในการทองเทยวบนอนเตอรเนตบาง

3. การใชเทคโนโลย Web 2.0 และ Library 2.0 กบหองสมดและศนยสารสนเทศ

3.1 เครองมอ ของ web 2.0

ปจจบนวถทางในการใชอนเทอรเนตของผใชเปลยนไปจากเมอ 2-3 ปทผานมามาก เมอกอนเรารจกทจะใชอนเทอรเนตเพอสงอเมล คยกบเพอนดวยแชตรม หรอใชโปรแกรมคย บางคร งอาจมการดาวนโหลดโปรแกรมใหม การหาขอมล การแลกเปลยนความเหนทเวบบอรด การอาน

ขาว ฯลฯ ซงสงเหลานคอการใชงานหลก ๆ ทใชงาน แ ต ใ น ป จ จ บ น ใ ช อนเทอรเนตเพอ เขยนบลอก การแชรรป รวมเขยน Wiki การโพสตความเหนลงในท ายขาว การหาแหล งขอม ลด วย RSS มาอานท หน าจอ และ Google จะเหนไดวาวธการใชชวตบนอนเทอรเนตของผใชเรมเปลยนไปแลว พฤตกรรมการใชอนเทอรเนตดงกลาวสะทอนการเปลยนแปลงไดเปนอยางด ซ งเปนทมาของเวบ 2.0 หรอยคใหมของ อนเทอรเนตทไดเปลยนการใชงานของผใชไปอยางสนเชง

จงขอนำาเสนอเครองมอและเวบไซตทจะชวยสงเสรมความเปน Web 2.0 ใหแกเวบไซตของผใชแมวาเคร องมอบางตวจะไมถอวาเปน Web 2.0 แตเครองมอตางๆ เหลานน กเปนสวนหนงของเทคโนโลย Web 2.0 เปนสวนชวยทำาใหเวบไซตมปฏสมพนธกบผใชมากขน สงเสรมใหเกดเปนเครอขายสงคมออนไลนขนมา

3.1 เครองมอ ของ Web 2.0

1. Web application tools ( เคร องมอสนบสนนการทำางานบนเวบ)

2. Communication tools (เครองมอสำาหรบตดตอสอสาร)3. Community tools ( เคร องมอสงเสรมการเปนชมชน

ออนไลน)

4. File sharing tools ( เครองมอทชวยในการแบงปนขอมล)

รปภาพท1: ภาพแสดงกรอบขอบเขตของเวบ 2.0

1.1 Web application tools (เคร องมอสนบสนนการทำางานบนเวบ)  

ในกลมแรกนเปนเคร องมอสารพดประโยชนทใชท ำางานบนหนาเวบ เคร องมอเหลานจะชวยอำานวยความสะดวกในการทำางานดานตางๆ บนเวบไซต ทำาใหเวบไซตมลกเลนตางๆ เพมขนมากกวาการนำาเสนอขอมลเพยงอยางเดยว โดยหวเรองทจะแนะนำาในกลมนมดวยกน 3 เรอง คอ

1.1.1 Blog เ ป น ก า ร บ น ท ก บ ท ค ว า ม ข อ ง ต น เ อ ง (Personal Journal) ลงบนเวบ ไซต โดยเน อหาของ blog น นจะครอบคลมไดทกเรอง ไมวาจะเปนเรองราวสวนตว หรอเฉพาะดาน เชน กฬา การเมอง ทองเทยว ธรกจ เปนตน โดยจดเดนททำาใหบลอกเปนทนยมกคอ ผเขยนบลอก จะมการแสดงความคดเหนของตนเอง ใสลงไปในบทความนน ๆ โดยบลอกบางแหง จะมอทธพลในการโนมนาวจตใจผอานสงมาก แตในขณะเดยวกน บางบลอกกจะเขยนขนมาเพอใหอานกนในกลมเฉพาะ เชนกลมเพอน ๆ หรอครอบครวตนเอง

1.1.2 Social Bookmarking คอบรการบนเวบไซตสำาหรบผใชอนเทอรเนต โดยการ เพม bookmark ไวบนเวบไซตผให บรการ เพอรวบรวม จดเกบ แบงหมวดหม สบคน และโดยเฉพาะเพอการแบงปนเวบไซตหรอเนอหาบนเวบไซตแกผใชทานอนๆ ทมความสนใจสนใจ

1.1.3 RSS Feed RSS ยอมาจาก Really Simple Syndication เปนบรการทใชสำาหรบดงขาวจากเวบไซตตางๆ มาแสดงบนหนาเวบเพจ โดยนำามาเฉพาะหวขอขาว เมอผใชคลก ลงคกจะแสดงรายละเอยดขาวในเวบตนฉบบนนๆ โดยทหวขอขาวจะอปเดทตามเวบตนทาง ซงการดงหวขอขาวไปแสดงนนจะมสวนประกอบทงหมดสามสวนคอ สวนผใหบรการดงขาว สวนผสรางเวบไซตใชทวไปทตองการดงขาวไปแสดง และสวนผใชทวไป ซง RSS ชวยลดขอจำากดในการคดลอกขอมลในเวบไซตโดยเฉพาะ กรณการละเมดลขสทธ ขณะทผสรางไมตองทำาหนาเพจแสดงขาว ซ งตองทำาทกคร งเม อตองการเพมขาว โดย RSS จะดงขาวมาอตโนมต ทำาใหขอมลบนเวบไซตมความเปนศนยกลาง และทนสมยมากขน

1.2 Communication tools (เครองมอสำาหรบตดตอสอสาร)

  สำาหรบกลมนจะเนนเคร องมอทชวยในการตดตอสอสารระหวางบคคลหรอกลมคน ซงเคร องมอเหลานจะชวยเพมชองทางและรปแบบใน

การตดตอสอสารใหมความหลากหลายขน ทงยงชวยประหยดคาใชจาย ในการตดตอสอสารและสงขอมล ซงมเคร องมอทนาสนใจ 5 เร องดวยกน ดงน

1.2.1 Chat/Shoutbox "Chat" ในภาษาองกฤษ แปลวา สนทนาอยางเปนกนเอง สำาหรบในอนเทอรเนตกเชนกน ตางกนเพยงแคเปนการคยโดยใชวธพมพขอความลงไปเทานน ไมไดใชเสยง แตกมบางโปรแกรมทสามารถคยแลวสามารถเหนหนากน หรอแมแตไดยนเสยง อาทเชน โปรแกรม ICQ ,Net meeting เปนตน ซอฟตแวรประเภทนบางตวคล าย ก บการ ใช ห องสนทนาตาม เว บ ไซต เช น Windows Live Messenger ซงมทงความเปนสวนตวโดยการสงขอความคยกน หรอจะรวมกลมเปดหองสนทนากนหลายๆ คนกไดถาตองการ แตซอฟตแวรบางตวกเปนการสนทนากนดวยเสยงคำาพด(ตองมไมโครโฟน) หรอไมกเปนวดโอภาพ(ตองใชเวบแคม)

ส ว น Shoutbox, Saybox, Tagboard ห ร อ Chatterbox เปนรปแบบหนงของหองสนทนา (Chatroom) ทเราเหนทวไป ททำาใหผมาเยยมชมสามารถทงขอความเอาไวบนเวบไซทไดหรอสามารถใชใน การสนทนาตอบโตกนกได โดยทไมตองทำาการลงทะเบยนใดๆ รปแบบพนฐานของ Shoutbox จะมลกษณะเปนรายการของขอความเรยงก นลงมา โดยมขอม ลของผ เขยน (คล ายๆ สม ดเย ยม หรอ Guestbook) โดยตว Shoutbox จะสามารถทำาการ Refresh ตวเองในชวงเวลาหนงเพอใหสามารถอพเดตขอมลอยเสมอ โดยขอความทโพสตสามารถถกลบไดเมอถงจำานวนสงสดทเซรฟเวอรไดตงเอาไว

1.2.2 Instant Messaging (IM) คอ เปนระบบการสงขอความแบบ peer to peer หมายถงสงระหวางเครองคอมพวเตอร 2 เคร องโดยอาศยโปรแกรมทใชในการสอสารและสงขอความในระหวางเพอนหรอ กลมคนทอยในอนเทอรเนต ซงรปแบบจะคลายกบ E-mail โดยรปแบบการสงขอมลจะประกอบไปดวยตวหนงสอในการสงแตละครง แตจะ

ตางกบ E-mail ตรงท ผใชไมตองนงรอเปนชวโมงหรอวนๆ เพอรอการตอบกลบจากคสนทนา เพราะขอความทผสงไป จะสงตรงไปหาคสนทนาของผใชทนทเหมอนกบการพดคยปกต โดย IM ทไดรบความนยมสงสดคอ Windows Live Messenger หรอทร จกก นในช อเด มวา MSN Messenger

1.2.3 Skype คอ โปรแกรม Instance Messenger ท ส ามา รถท ำาง านบนคอ มพว เต อ ร ท ง ร ะบ บ ปฏ บ ต ก า ร Window, Macintosh, Linux และ Window pocket PC เพอใหสามารถตดตอสอสารทวโลกผานทางเสยงทมคณภาพ (Voice), ขอความ (Chat), ขอความดวน (Instant Message), และใชสงไฟลแบบเรยลไทม (Real Time Send File) หรอแมกระทงการตดตอผาน VDO conference ทางเครอขายอนเทอรเนต โดย Skype ตางจาก MSN ตรงทจะเนนสอสารทางเสยงมากกวาการพมพ จงไดรบความนยมมาก ยงในมมของการประหยดคาโทรศพททางไกลดวยแลว Skype ถอวาเปนอกทางเลอกหนงทนาสนใจมากเลยทเดยว

1.2.4 Podcast เป นว ธ ก ารหน ง ในการน ำา เสนอไฟล Multimedia ไมวาจะเปน ภาพยนตร (movie) หรอเสยง(audio) ส ชองทาง internet ผานเทคโนโลย RSS/Feed เพอนำามาฟงหรอดผานทางคอมพวเตอรหรออปกรณพกพาอยางเชน ipod หรอ MP3 player หรอ โทรศพทมอถ อ เป นตน ด งน นผ ฟงสามารถ download ไฟล Multimedia มาเกบไวในเคร องเลนทสามารถเลนไฟล Multimedia ของตนเองได และดวย RSS/Feed ทำาใหผฟงไมพลาดการ Update Podcast ของ website น น ๆ ทกคร ง เ ว บน นๆ มการ Update podcast episode ใหมๆ

1.2.5 Audiographics เปนการนำาคอมพวเตอรมาใช แทนโทรศพทขยายเสยงในสถานทรบฟง โดยการใชเคร องคอมพวเตอร และโทรศพทในการตดตอเปนการผสมผสานกนเพอชวยในการสอสาร

ขอมลท เปนตวอกษร และภาพกราฟกรวมกบเสยงในการสอน ขอมลทรบจะปรากฏบนจอภาพของเครองคอมพวเตอรแทนเสยง และสามารถตดตอกนไดโดยการใชโทรศพทเพอการสนทนา จงทำาใหเรยกการประชมนอกชอหนงวา การประชมทางไกลดวยคอมพวเตอร (Computer-Based Teleconference)

1.3 Community tools (เคร องมอสงเสรมการเปนชมชนออนไลน)

  เคร องมอและเวบไซตทอยในกลมน เปนเคร องมอและเวบไซตทสงเสรมใหเกดสงคมออนไลน บนโลกอนเทอรเนตขน เคร องมอและเวบไซตเหลานทำาใหคนทมความสนใจในเรองเดยวกนมโอกาส มสถานท เพอใชแลกเปลยนความรและขอมลรวมกน ไดแชรประสบการณรวมกนผานทางเครองมอตางๆ ซงมทนาสนใจดวยกน 3 เรองดงน

1.3.1 Webboard คอลกษณะของเวบไซตทใชส ำาหรบการแลกเปลยนบทสนทนา การพดคย การอภปรายในสงคมออนไลน นอกจากชอเวบบอรดแลว ยงมเรยกกนหลายชอไมวา กระดานขาว กระดานขาวสาร กระดานสนทนา กระดานสนทนาออนไลน ฟอรม เวบฟอรม เมสเซจบอรด ฯลฯ

1.3.2 Wiki คอลกษณะของเวบไซตแบบหนงทอนญาตใหผใชสามารถเพมและแกไขเนอหาไดโดยงาย ซงบางครงไมจำาเปนตองมการลงทะเบยนเพอแกไข ดวยความงายในการแกไขและโตตอบวกเวบไซต มกจะถกนำามาใชในการรวมเขยนบทความ วกจะแตกตางจากระบบการจดการเนอหาอนในสวนของการโตตอบ ซงเหนไดจากระบบของกระดานสนทนาออนไลนหรอบลอก จะอนญาตใหผอนโตตอบโดยการสงขอความตอทายและไมสามารถมสวนรวมในสวนของเนอหาหลกได

1.3.3 Social Networking เปนรปแบบของเวบไซตในการสรางเครอขายสงคมสำาหรบผใชงานในอน เทอรเนต เขยน อธบาย

ความสนใจและกจกรรมทไดท ำา และนำาไปเช อมโยงกบความสนใจและกจกรรมของผอน ในบรการเครอขายสงคมมกจะประกอบไปดวย การแชต สงขอความ สงอเมล วดโอ เพลง อปโหลดรป บลอก บรการเครอขายสงคมทเปนทนยมไดแก ไฮไฟฟ มายสเปซ เฟซบก ออรกต มลตพลาย เปนตน

1.4 File sharing tools (เครองมอทชวยในการแบงปนขอมล)

 กลมสดทายนเปนกลมของเครองมอและเวบไซตทชวยในการแบงปนไฟลตางๆ ของผใช ทำาใหเกดการแลกเปลยนของขอมลขาวสาร ขยายชองทางในการสงขอมล การแบงปนขอมลระหวางกนท ำาใหเกดความประหยดคาใชจาย เวลาและทรพยากร ซงในกลมนมดวยกน 5 หวเร อง ดงน

1.4.1 Photo sharing เว บ ไซต ท ให บร การแบงป นรปภาพในปจจบนมจำานวนมากมาย ซงแตละเวบไซตนนกมรปแบบการนำาเสนอและลกเลนทแตกตางกน

1.4.2 Video sharing เวบไซตทใหบรการแลกเปลยนวด โอ โดยเวบไซต ท ม ช อ เสยงในด านน ค อ Youtube ซ งนอกจาก Youtube กยงมเวบไซตทใหบรการแลกเปลยนวดโอแบบเดยวกน เชน Teacher Tube เนนวดโอดานการศกษาเปนหลก Buzznet ทใหบรการดานขาวสาร

1.4.3 Music sharing ร ปแบบของธ รก จ เพลงบนอนเทอรเนตในปจจบนทเดนชดขนเรอยๆ กคอการปลอยใหผใชรบฟงโดยไมคดคาใชจาย และอาศยรายไดจากโฆษณาโดยเวบไซตทนำาเพลงไปใชจายคาธรรมเนยมแกเจาของลขสทธ

1.4.4 Document sharing เปนรปแบบเวบไซตทให บรการฝากไฟลเอกสารรปแบบตางๆ โดยเวบไซตทมผใชจ ำานวนมากดวยกน 3 เวบไซต คอ

- Slideshare เปนเวบไซตรบฝากไฟลพรเซนเทชนออนไลน เชนเดยวกบ Youtube ทฝากไฟลวดโอ หรอ flickr ทฝากไฟลรปภาพ โดยมพนทเกบขอมลถง 100 mb

- Scribd เปนเวบไซตทสามารถรบฝาก ไฟลไดทกสกล ไมวาจะเปน Youtube ทเปนทสำาหรบฝากคลปวดโอ flickr ทรบฝากไฟลรปภาพ Slideshare ทรบฝากไฟลเอกสาร

- Google Docs เปนการสรางเอกสารออนไลน โดยไมตองพงพาซอฟตแวรใดๆ ผใชแคเปดเวบและพมพเอกสารบนเบราวเซอรได เ ลย ซ ง เอกสารท ส ร า ง ได น น ส า ม า รถท ำา ได ห ลา ยร ป แ บ บท ง Document, Spreadsheet, Slide หรอ Form โดยเอกสารทสรางขนโดย Google Docs ผใชสามารถสงออกไดหลายรปแบบทสนบสนนทง Microsoft Office, OpenOffice หรอ PDF ไฟลกยงได รวมถงสามารถนำาเขาไฟลจากโปรแกรมเหลานนมาแกไขไดอกดวย ผใชสามารถกำาหนดไดวาจะใหผใดสามารถเขามาดเอกสารของตนเองได สามารถใหใครเขามาแกเอกสารของตนไดซ งจะม Application ในการ Chat ใหดวย ทำาใหผใชสามารถแกไขเอกสารรวมกนในเวลาเดยวกนได

1.4.5 File Sharing เวบไซตทใหบรการพนทสำาหรบฝากไฟลเกบเอาไวสงตอและเผยแพร เมอผใชมไฟลขนาดใหญตองการนำาไปเผยแพรหรอสงตอใหคนอน แตไมมเวบไซตสำาหรบเกบขอมลของตนเอง การฝากไฟลไวทเวบไซตอนกเปนทางเลอกทดอยางหนง รวมถงลดภาระใหกบโฮสตของผใชเองดวย