VÜCUT SICAKLIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Müge Pelin Akcan Acıbadem Ankara Hastanesi

Klinik Eğitim Hemşiresi Hazırlanma Tarihi: 05/01/2016

http://www.zerkaya.com/cocuklarda-grip-cocuklarda-grip-belirtileri-ve-tedavisi/

SUNU PLANI

• Vücut Sıcaklığı

• Vücut Sıcaklığının Düzenlenmesi

• Vücut Sıcaklığını Etkileyen Faktörler

• Vücut Sıcaklığının Normal Değerleri

• Vücut Sıcaklığı Değişimleri

• Vücut Sıcaklığının Ölçülmesi

http://www.dreamstime.com/royalty-free-stock-photography-cute-thermometer-image7061247

Vücut Sıcaklığı

➲ Fizyolojik aktivitelerin sürdürülebilmesi için her canlı belirli bir vücut sıcaklığına sahiptir.

➲ Bu sıcaklık ortalama olarak 36,5-37 derecedir.

http://nedir.ileilgili.org/ate%C5%9F-nedirnedemek-ileilgili-bilgiler.html

Vücut Sıcaklığının Düzenlenmesi

➲ Vücut sıcaklığı, beyindeki hipofiz bezinde bulunan hipotalamus tarafından ayarlanır.

➲ Homeostazisi sürdürebilmek için sinir sistemi, dolaşım sistemi, ter bezleri ile ortak çalışarak dinamik dengeyi sağlar.

www.acilveilkyardim.com

Vücut Sıcaklığını Etkileyen Faktörler

➲ Yaşlı bireylerde fiziksel faktörler özellikle, deri fonksiyonlarında azalma nedeniyle sıcaklık değişimlerinde hassasiyet fazladır. Vücut sıcaklığı 36,4 derecenin altında görülebilir. Yaşlanma ile birlikte vücut sıcaklığı düşer.

➲ Yenidoğan ve çocuklarda vücut sıcaklığı değişkendir. Çünkü ısı düzenleme mekanizmaları gelişmemiştir. Çevre şartlarından kolayca etkilenir.

Normalde çevre ısısındaki değişimler iç sıcaklığı etkilemez. Çevre sıcaklığı bireyin yüzeysel vücut sıcaklığını etkiler. Kişiler kıyafetlerini ayarlayarak çevre ile etkileşimi dengelemeye çalışır.

http://ekobilim.com.tr/cevre_fotolari.asp

Vücut sıcaklığı gün içinde değişim gösterir. Sabah erken saat ile akşam geç saatler arasındaki ısı değişimi 2 derece olabilir. Günlük 24 saat periyodunda vücut sıcaklığı, erken saatlerde en düşük, öğleden sonra ve akşam en yüksek değerlerde seyreder.

http://canfezasezgin.com/Home/Icerik/Saglikli,-basarili-ve-mutlu-olmanin-yolu-iyi-ve-kaliteli-bir-uykudan-geciyor

Egzersiz ile yağ ve karbonhidrat yıkımı artmaktadır. Vücuda enerji sağlanarak vücut sıcaklığı artar. Maraton gibi zor egzersizler vücut sıcaklığını geçici olarak 40°C kadar arttırabilir.

http://www.forumzirve.net/gunun-karikaturu/319044-gunun-karikaturu-24032015-a.html

Stres sonrası sempatik sinir sistemi uyarılır ve metabolizma hızı artar. Bunun sonucunda vücut sıcaklığında artış görülür.

https://thedolcediet.com/dolce-diet-lifestyle-how-to-stomp-out-stress

Özellikle kadınlarda ovülasyon döneminde vücut sıcaklığı 0,3-0,6 derece artabilmektedir. Tiroksin, epinefrin ve norepinefrin ısı üretimini arttırmak sureti ile vücut sıcaklığını arttırmaktadır.

http://www.aloewellnessdc.com/2014/10/16/hormone-testing-for-wellness/

Vücut Sıcaklığının Normal Değerleri

Vücut Sıcaklığı Değişimleri

➲ Vücut sıcaklığının normal değerlerin altına düşmesidir. Metabolizma hızının yavaşlayarak kan dolaşımının bozulması sonucu olur.

➲ Uzun süre aşırı soğuğa maruz kalma, hareketsiz kalma, kan dolaşımının bozulması, ısı üretiminin yetersiz kalması, hipotalamus kontrol merkezinin hasar görmesi sonucu görülebilir.

http://www.firstaidforfree.com/how-to-prevent-hypothermia/

• Deri serin, soluk

• Bazı hallerde deri siyanozedir.

• Yüzeyel solunum, bilinç kaybı

• Titreme, dişlerin birbirine vurması gibi genel bir üşüme hali mevcuttur.

http://blog.ctnews.com/kantor/2014/04/18/hypothermia-time-on-the-sound/

http://www.firstaidforfree.com/how-to-prevent-hypothermia/

Vücut sıcaklığının ölçüldüğü yere göre ortalamadan 1°C daha yüksek olmasıdır. Normal ortalama vücut sıcaklığı 37°C’dir. Sıcaklık ölçümünün; rektal 38°C, oral 37.8°C, aksiller 37.2°C’nin üzerinde oluşu çoğu kaynakta hipertermiolarak tanımlanmaktadır.

Hipertermi; enfeksiyon, ödem, doku hasarı, aşı gibi nedenlerle vücut ısısını düzenleyen termoregülatör merkezdeki dengenin bozulması ile ortaya çıkar.

Hiperterminin değerlendirmesini yaparken ilk önce bunun enfeksiyöz bir sebebi mi yoksa enfeksiyon dışı bir sebebi mi olduğunu araştırmak gerekir. Postoperatif ilk 72-96 saatlik dönemdeki ateş genellikle enfeksiyon dışı bir sebebe bağlı olabilir.

http://tupian.baike.com/a0_31_53_01300000329092126958530495900_jpg.html&prd=so_tupian

Yoğun bakım hastalarının % 30-40’ında hipertermi görülmektedir.

Yapılan çalışmalarda üç yaşın altındaki çocukların yaklaşık %19- 30’unun hirertermi

nedeniyle acile başvurdukları saptanmıştır.

Yoğun bakımda yatan hastalarda hipertermi ile gelişen organ yetersizlikleri ve ölüm oranı arasında ilişki mevcuttur, özellikle ateşin derecesi mortalitenin

önemli bir belirleyicisidir.

Yapılan bir çalışmanın sonucuna göre; acil servise hipertermi nedeni ile yapılan başvuruların retrospektif değerlendirmesinde hipertermi ile birlikte en sık saptanan yakınmalar;

Vücut Sıcaklığının Ölçülmesi

➲ Vücut sıcaklığı ölçülmesinde farklı termometreler kullanılabilmektedir.

➲ Vücut sıcaklığının güvenilir olması; doğru malzeme seçimi, doğru bölge ile doğru orantılıdır.

https://myhealth.alberta.ca/Health/Pages/conditions.aspx?hwid=hw198785

➲ Isıya hassas alıcıları vardır, nazokomiyal enfeksiyonu önlemek için tek kullanımlık kılıfları bulunur.

➲ 60 saniyeden kısa bir sürede ölçüm yaparlar.

➲ Oral, aksiller ve rektal ölçüm yapılabilir.

http://intl.welchallyn.com/apps/products/product.jsp?id=11-Ac-100-0000000001197

➲ Sıcaklığa duyarlı alıcı ucu vardır, tek kullanımlık kılıf geçirilir, dış kulağın dış bölümüne yerleştirilerek ölçüm yapılır.

➲ Ölçüm yapmadan önce hastanın kulağının üzerine yatmamış olmasına özen gösterilir.

http://www.kalimed.com/hcpz~u~genius-2-kizilotesi-timpanik-elektronik-ates-olcer-termometre

http://www.drbulentaldemir.com/termometre/

➲ Sıcağa duyarlı likit kristaller içerir.

➲ Alın ve aksiller yoldan ölçüm yapılabilir.

➲ Ölçüm 1-3 dakikada yapılır.

http://www.labor.com.tr/Extech-Instruments-IR200-INFRARED-TERMOMETRE-324-425-C,PR-11080.html

➲ Objelerden yayılan elektromanyetik dalgaların ölçümü ile sıcaklığın belirlenmesini sağlar

➲ Cihaza bağlı prop ile ölçüm yapılır.

➲ Ölçüm sonuçlarının otomatik ekrana yansıması ve yaşam bulgularının tek bir cihaz ile alınması zamandan tasarruf ve kolaylık sağlar.

http://www.mondemedikal.com/urun-55.html

➲ Tasarlanan ve geliştirilmesi devam eden bu ölçüm ve gösterge cihazlarları yardımıyla özellikle bebeklerin ve çocukların vücut sıcaklığı belirli aralıklarda Bluetooth aracılığı ile gönderilecektir.

➲ Cihaz sürekli ölçüm ve alarm özelliği ile taşınabilir olması, bebeklerin ateşinin yükseldiği durumlarda ebeveynleri uyaracaktır.

http://biyoklinikder.org/tiptekno14/TIPTEKNO_14_bildiriler/S%C3%BCrekli%20V%C3%BCcut%20S%C4%B1cakl%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20%C3%96l%C3%A7%C3%BCm%C3%BC%20%C4%B0%C3%A7in%20Biyotelemetri%20Cihaz%20Tasar%C4%B1m%C4%B1.pdf

Ölçümde Uygun Bölge Seçimi

Yenidoğanda

1-6 yaş arası çocuklarda

Şuursuz, konfüze hastalarda, epilepsi, tetanisi olan hastalarda

Ağız içi ameliyat olanlarda,

Oksijen tedavisi alan hastalarda kullanılmamalıdır.

15-30 dakika öncesine kadar sıcak-soğuk yiyecek ve içecek

alınmamış olmalıdır.

Sigara içilmemiş olmalıdır.

Vücut ısısı aniden çok farklı değişim gösteren hastalıklarda, şuursuz hastalarda tercih edilir.

• Rektum operasyonu geçirenlerde

• AGE tanısıyla yatan hastalarda

• Prematüre bebeklerde kullanılmaz.

• Perianal bölge hastalığı olanlarda veya bu bölge ameliyatı geçirenlerde

• Postpartum döneminde kullanılmaz.

Bilinci kapalı hastalarda,

0-6 yaş grubu çocuklarda,

Oral vücut ısısı ölçülemediği durumlarda kullanılır.

Koltuk altı çevresel faktörlerden kolaylıkla etkilendiği için ölçümde en az tercih edilen yoldur.

Koltuk altının terli olup olmadığı kontrol edilmelidir.

Terli ise ovuşturulmadan spançla silinir.

Kulak ameliyatı olanlarda,

Kulak enfeksiyonu olanlarda,

Serebral enfeksiyon belirtisi olan hastalarda kullanılmaz.

Hasta kulağının üzerine yatmış ise o kulaktan ölçüm yüksek çıkabilir.

Ölçümden önce işitme cihazlarının çıkarılması gerekir.

Her bulgunun olduğu gibi vücut sıcaklığı bulgusu da doğru ve ayrıntılı bir şekilde kaydedilmelidir.

Ölçüm Sonuçlarının Kaydedilmesi

http://www.atabey.k12.tr/kayit/kayit-bilgileri

1. Acaroğlu R . Beden Isısının Kontrolü Aktivitesi. İçinde Hemşirelik Esasları Uygulama Rehberi. Edt K Babadağ, T Aştı. İstanbul, Medikal Yayıncılık Ltd. Şti. 2008.

2. Acaroğlu R. Sağlık Öyküsü ve Fiziksel Muayene. İçinde Klinik Uygulama Becerileri ve Yöntemleri. Edt T Atabek Aştı, A Karadağ. Adana Nobel Kitabevi Ltd. Şti. 2011.

3. Çataklı T, Can V, Dallar Y. Annelerin ateş düşürücü kullanma bilgileri yeterli mi? .J Pediatr Inf 2012; 6: 139-143.

4. Ergin Özcan P. Yoğun bakım ünitesinde postoperatif ateş. Ankem Derg 2010;24(2): 92-94.

5. Karabacak Ü, Yılmaz E. Yaşam bulgularının değerlendirilmesi. İçinde Sağlığın Değerlendirilmesi. Edt Eti Alan F. Akademisyen Yayınevi Ltd. Şti.2014.

6. Kara B. Çocuklukta ateşle ilgili bilgilerin gözden geçirilmesi. Sted 2003; 12(1): 10-13.

7. Mert A, Seçgin Ö, Akan A. Sürekli Vücut Sıcaklığı Ölçümü İçin Biyotelemetri Cihaz Tasarımı. Tıp Teknolojileri Ulusal Kongresi. Kapadokya25-27 Eylül 2014 http://biyoklinikder.org/tiptekno14/TIPTEKNO_14_bildiriler/S%C3%BCrekli%20V%C3%BCcut%20S%C4%B1cakl%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20%C3%96l%C3%A7%C3%BCm%C3%BC%20%C4%B0%C3%A7in%20Biyotelemetri%20Cihaz%20Tasar%C4%B1m%C4%B1.pdf, Erişim tarihi: 21.01.16

8. Süer K, Güvenir M, Özgül Y, Kaptanoğlu A F. Acil servise ateş nedeni ile yapılan başvuruların değerlendirmesi: Bir üniversite hastanesi tecrübesi. Cumhuriyet Tıp Derg 2013; 35: 480-487.

KAYNAKLAR