Vrijdag 16 Februari 2007 Scriptieonderwerpen TaalPsychologie.
-
Upload
maarten-bogaerts -
Category
Documents
-
view
212 -
download
0
Transcript of Vrijdag 16 Februari 2007 Scriptieonderwerpen TaalPsychologie.
Vrijdag 16 Februari 2007
Scriptieonderwerpen TaalPsychologie
16/2/2007
Wat is taalpsychologie?
De studie naar de cognitieve architectuur en mechanismen die mensen in staat stelt om taal te verwerken, in alle modaliteiten van de taal (spreken, verstaan, lezen, schrijven, gebaren)
Waarom interessant? Taalverwerking is immers vanzelfsprekend:
Je denkt ergens aan en je “flapt” het eruit …Iemand zegt iets, en je begrijpt het meteen …
16/2/2007
Toch niet zo vanzelfsprekend…
•Taalpathologie (dyslexie, afasie, stotteren, …)•Tweetaligheid•Normale Ontwikkeling•Niet-vloeiendheden in normale spraak•Automatische Spraak Herkenning
16/2/2007
Toch niet zo vanzelfsprekend…spreken
• Woord vinden tussen ± 75000 woorden• aan ± 2 a 3 woorden / minuut• met minder dan 1 verspreking op 1000 woorden• informatie verwerken op allerlei niveaus:
Conversatie: klopt mijn boodschap wel in deze context?Syntaxis: woorden in de juiste volgorde zettenMorfologie: overeen laten stemmen elementenFonologie: klanken bepalen, lettergrepen makenArticulatie: controleren tientallen spieren
16/2/2007
Toch niet zo vanzelfsprekend…verstaan
• Ambiguiteit:‣Globaal: Ik sloeg de man met de stok‣Tijdelijk: De sheriff zag de indiaan en de cowboy
zadelde zijn paard‣Lexicaal: geef mij die tas eens aan
•Figuratief taalgebruik: Tijdens Irak….• Gesproken taal: geen woordgrenzen, variabele realizatie spraakklanken• Niet-vloeiendheden - naar links uh rechts
16/2/2007
Woordproductie: plaatje-woord interferentie
Gerelateerde distracter (kat) vertraagt doorgaans de benoeming
Vaak beschouwd als bewijs voor lexicale competitie
KAT
16/2/2007
BEER (X) KAT (X)
KAT
<Beer> <Kat>
“TAAKACTIVATIE”
16/2/2007
Het vinden van het juiste woord: een oogbewegingsstudie
• Miozzo en Carammaza: laagfrequente distractors hinderen meer dan hoogfrequente. Pleit tegen lexicale competitie• Maar is dit niet een effect van aandacht?
• Plaatje-woord interferentie m.b.v. oogbewegingen• Als aandachtsverklaring klopt: langere fixatietijden op laagfrequent woord
16/2/2007
Onderzoek naar emotionele afleiders in de prent-woord interferentie-taak
• Test aandacht-verklaring op een andere manier
•Emotionele distractors meer interferentie dan neutrale
klootzak
16/2/2007
De semantische en fonologische paradox in woordproductie
• Soms helpt gerelateerdheid, soms hindert het• Doel scriptie: nagaan hoe de polariteit van effecten afhangt van
tijd tussen stimuliverwerking distracter
-75
-50
-25
0
25
50
75
Interrupted Completed
Phonological
Relatedness
Semantic
Relatedness
16/2/2007
Zinsproduktie: syntactische priming
PRIME TARGET
Subject
Confederate
“The mixer that is red.”
The mixer that is red
…
16/2/2007
Syntactische priming
Prime Target
De rode geit 1% bijzin
De geit die rood is 20% bijzin
Sterker effect wanneer het naamwoord identiek of gerelateerd is (geit - schaap)
16/2/2007
Model
GeitSchaap
de groene X
de X die groen is
16/2/2007
Is syntactische priming doelgebaseerd? Een test aan de hand van assymetrisch geassocieerde woordparen
"Ooievaar" roept "baby" op, maar andersom niet
Prime: Target:de ooievaar die groen is de (rode) baby (die rood is)
de groene ooievaar
de baby die rood is de (groene) ooievaar (die groen is)
de rode baby
16/2/2007
Zelf-monitoring van spraak
.... dan ga je naar links^ ... uhm ... rechts naar wit________________^|________|____________Originele uiting Editing fase Reparatie
Drie aspecten aan monitoring:–Detectie problemen / fouten–Interrumperen–Repareren
16/2/2007
Zwijg! Een studie naar het onderbreken van spraak
Conceptualizer
Formulationerror-to-repair priming
ArticulationSelectionExecution
Auditory processing
Speech Comprehension
Message generation
Monitoring
comparinginterrupt
restart
Time (s)0 3.31392–0.832
0.9
0
/..D́ b√tn ../
inner speech
overt speech
• Hartsuiker & Kolk: stoppen buiten linguistisch plannen om• spraaksnelheid irrelevant voor stoptijd
•Systematisch stoptijd meten in condities met snelle en langzame spraak
16/2/2007
Corrigeren van doelgerichte bewegingen
• replanning paradigma: de duur van BRIL is langer bij slechtere kwaliteit appel•simultane productie van "fout" en herstelling• toepassen op niet-talige acties, namelijk (muis) bewegingen
16/2/2007
Replanning beweging
+
16/2/2007
Haperingen
• uh, um, pauzes, herhalingen, verlengingen, …
• 1 op de 6 woorden!
•Maar waarom haperen wij?
16/2/2007
Perspectieven op niet-vloeiendheid in de spraak
• Valse sporen uitgesloten (o.a. trait of state anxiety)• Maar diverse perspectieven, die elkaar volledig negeren:
Bij-effect van cognitieve overloadHerstellingen van versprekingenSignaalfunctie aan luisteraar
Doel: in kaart brengen perspectieven en deze evalueren a.d. hand bestaande evidentie
16/2/2007
Waarom uh haperen sprekers?
Bepalen "boodschap"?
herkenbaarheid prentje
Vinden juiste woord?
aantal namen prentje
Verklanken van het woord?
frequentie en lengte naam prentje
16/2/2007
Tweetaligheid
• Merendeel van de wereldbevolking beheerst meer dan een taal• Wat is de cognitieve architectuur van het tweetalige systeem?
Representaties gescheiden of gedeeld?
16/2/2007
Tweetaligheid en syntax
PO DO
give show
GIVE (X, Y, Z)
VERB
SHOW (X, Y, Z)
geven tonen
QuickTime™ and aTIFF (ongecomprimeerd) decompressor
are needed to see this picture.
16/2/2007
Wisselen van taal
Doel: testen hypothese "gedeelde syntax"
pomme rouge witte arm petit chat
16/2/2007
Lezen en spellen in een tweede taal
• Bij het monolinguaal lezen wordt de fonologie actief
A flower
ROWS• Wordt bij het lezen in een tweede taal (L2) de fonologie van de eerste taal (L1) actief?
16/2/2007
A ROWS is a ROSE, maar is een BED een BET?
• Semantische gelijkenisoordelen
Pillow - Bet (targetitem)
Pillow - Bell (spellingcontrole)
• Predictie: targets meer fouten, tragere RTs
16/2/2007
De rol van moedertaal-fonologie bij spelfouten in een tweede taal
• spelfouten (monolinguaal) worden door fonologie beinvloed: their ipv there• bij bilinguale spelfouten rol van moedertaalfonologie? than ipv then• onsystematisch turven van fouten in e-mails suggereert van wel. •Doel - systematisch uitlokken verspellingen en deze hypothese toetsen
16/2/2007
Bij alle scriptie-onderwerpen
• Probleem is theoretisch relevant• Mate van uitwerking varieert• Streven naar publiceerheid
• 1e Master: literatuurstudie + Expt 1• 2e Master: vervolgexpt'en en rapportage