VRAGEN DIE ONDERZOEKEND LEREN STIMULEREN · 2017. 11. 18. · • Alleen vragen stellen aan de...
Transcript of VRAGEN DIE ONDERZOEKEND LEREN STIMULEREN · 2017. 11. 18. · • Alleen vragen stellen aan de...
©2010UniversityofNottingham 1
VRAGENDIEONDERZOEKENDLERENSTIMULEREN
Welkevragenmoetenwestellenomwetenschappelijkdenkenenredenerenteontwikkelen?
IntroductieDitdocumentbevateenaantalprofessioneleactiviteitendieontworpenzijnomdocententehelpenomtereflecterenop:• devragendiezevaakstellenenheteffectdaarvan;• eigenschappenvanvragendieleerlingenuitdagenenstimulerenomtereflecteren,te
redenerenennatedenken;• manierenwaaropdocentenhunleerlingenkunnenstimulerenomuitgebreideen
doordachteantwoordentegeven,zonderbangtezijnomfoutentemaken;• manierenvanvragenstellendierechtdoenaanniveauverschillen,waarbijnochde
zwakkerenochdebetereleerlingenafhaken.Onderstaandeactiviteitenzijngegevenalseen‘menu’vanvoorbeeldenomdecursusdocenttehelpenmethetmakenvaneenselectieeneenplan.Zezijninlogischevolgordeweergegeven,opbouwendinkennisenexpertise.Elkprofessioneelontwikkelingsplanzoudocentendemogelijkheidmoetenbiedenomnieuwepedagogischemethodesuitteproberenindeklasendandaaropterugtekomenentereflecterenopdeervaring.OpdrachtDisdaaromessentieelinhetprogramma.
OpdrachtenOpdrachtA: Reflecterenopdevragendiewestellen..........................................................................2 OpdrachtB: Welkevragenstimulereneenonderzoekendehouding?.................................................4 OpdrachtC: Observeerenanalyseereenles........................................................................................6 OpdrachtD: Maakeenles,geefdelesenreflecteeropdeuitkomst...................................................8 OpdrachtE: Loseenprobleemal"hardopdenkend"op....................................................................11 Dankwoord:DitmateriaalisaangepastvoorPRIMASuit:Swan,M;Pead,D(2008).Professionaldevelopmentresources.BowlandMathsKeyStage3,BowlandCharitableTrust.InEngelandonlinebeschikbaar:http://www.bowlandmaths.org.ukMettoestemmingvanhetBowlandCharitableTrustmogenwijditgebruiken.
©2010UniversityofNottingham 2
OPDRACHTA: REFLECTERENOPDEVRAGENDIEWESTELLEN
Benodigdetijd:15minuten.
Geefdocentendetijdomdevolgendevragenintweetallenofkleinegroepentebespreken.Vraaghenomhungezamenlijkeideeëntenoterenopeenkopievandehand-out.Houvervolgenseengroepsdiscussieomideeënteverzamelenenuittewisselen.Indiendocentenverschillendesuggestieshebben,vraaghendanomspecifiekevoorbeelden.Docentenstellenveleverschillendesoortenvragenmetveledoelen.
• Welkeverschillendesoortenvragenzijner?• Watzijndeverschillendefunctiesvandezevragen?• Welktypevraaggebruiktuhetmeest?• Welkefoutenmaakturegelmatiginhetstellenvanvragen?
Watisdaarheteffectvan?
Westellenvragenomvelemogelijkeredenen,waaronderdevolgendeacht:• interesseren,aandachtvasthoudenenuitdagen;• hetvaststellenvaneerderekennisenbegrip;• hetstimulerenvanhetgeheugenomzonieuwevormenvanbegripenbetekenistecreëren;• degedachtegangrichtenopdebelangrijkstebegrippenenkwesties;• leerlingenhelpenomhundenkpatroonuittebreidenvanfeitelijknaaranalytisch;• hetbevorderenvanredeneren,probleemoplossen,evaluerenenhetmakenvanhypotheses;• leerlingenbeternalatendenkenoverdemanierwaaropzegeleerdhebben;• leerlingenhelpenverbandentezien.Hierondervolgteenlijstvanveelgemaaktefoutendoordocenten:• Hetstellenvanteoppervlakkigeofirrelevantevragen.• Eenvraagstellenendievervolgenszelfbeantwoorden.• Devraagvereenvoudigenwanneerleerlingennietdirectantwoorden.• Alleenvragenstellenaandemeestcompetenteofaardigeleerlingen.• Meerderevragentegelijkstellen.• Alleengeslotenvragenstellenwaaropslechtseengoed/foutantwoordmogelijkis.• Vragenstellenwaaropualleeneenvastantwoordwilthorendatalleenbijubekendisenelk
antwoorddatdaarvanafwijktnegerenofafwijzen.• Elkereactievaneenleerlingbeoordelenmet‘goedgedaan’,‘bijna’of‘niethelemaal’.‘Goed
gedaan’kanontmoedigenomalternatieveideeënaantedragen.• Leerlingennietdetijdgevenomerovernatedenkenoftebesprekenvoordatzeeenantwoord
geven.• Fouteantwoordennegerenendoorgaanmetdestof.
©2010UniversityofNottingham 3
Hand-out1 Nadenkenoverwaaromwevragenstellen
©2010UniversityofNottingham 4
OPDRACHTB: WELKEVRAGENSTIMULERENEENONDERZOEKENDEHOUDING?
Benodigdetijd:20minuten.
Geefdocentendetijdomdevolgendezakentebespreken.Vraaghenomhungezamenlijkeideeëntenoterenopeenkopievandehand-out2.
• Welkevragenstimulerenonderzoekendleren?• Geefvoorbeeldenvanvragendieurecentheeftgebruikt.• Hand-out3omschrijfteenaantalkenmerkenvangoedevragen.
Reflecteeropdegevolgenvandezeideeënvooruwpraktijksituatie.
BekijkeventueeleendeelvandeAppel-les1eninventariseerhettypevragendatdedocentdaarsteltenderelatiemetonderzoekendleren.Opvallendepunten:
• Veelvragenaanleerlingenomhentebetrekkenbijdecontext.• Doorvragen(‘waaromdenkjedat?’).• Meerderemeningenvragen.• Alleinbrengwordtgewaardeerd(metargumenten);geengoed-foutoordeel.• Hetduurtlangvoordatereen(reken-wiskundig)probleemwordtgeïntroduceerd.Daardoor
iservoordeleerlingenweinigsteunomtebedenkenwaardelesheengaat.DeelnaderhandkopieënuitvanHand-out3.Hieropvindtueensamenvattingvanonderzoeksuitslagenoverhetstellenvanvragen.Daaruitblijktdatgoedevragenvoldoenaanvijfkenmerken:• Dedocentmaakttijdvoorhetstellenvanvragendiehetnadenkenenredenerenbevorderen.• Iedereenwordterbijbetrokken.• Leerlingenkrijgendetijdomnatedenken.• Dedocentvermijdteenoordeeltegevenoverdereactiesvanleerlingen.• Erwordtopdereactiesvanleerlingeningegaanopeenmanierdiediepernadenkenstimuleert.
Nodigdedocentenuitderesultatenvanhetonderzoekinkleinegroepjestebespreken.
• Welkevandezeregelsgebruiktumeestalzelfinuweigenlessituatie?• Welkeregelsvindtuhetlastigstomuittevoeren?Waarom?
1 http://www.primas-project.eu/artikel/en/1266/Questioning+a+bag+of+apples/
©2010UniversityofNottingham 5
Hand-out2 Welkesoortvragenstimulerenonderzoekendleren?
Hand-out3 Vijfstelregelsvoorhetstellenvangoedevragen
©2010UniversityofNottingham 6
OPDRACHTC: OBSERVEERENANALYSEEREENLES
Benodigdetijd:30minuten.
WerkaanhetprobleemdatbeschrevenstaatopHand-out4.
• Vergelijkdetweeoplossingen.Welkevindtubeterenwaarom?BekijknudevideovanGwenslesendenknaoverdevolgendevragen:
• WelkevandevolgenderegelszietuteruginGwensles?Geefvoorbeelden.o Maakvragendiehetnadenkenenredenerenstimuleren.o Stelvragenopeenmanierdatiedereenbetrokkenwordt.o Geefleerlingentijdomnatedenken.o Vermijdhetgevenvaneenoordeelopdereactiesvanleerlingen.o Gaopdereactiesvanleerlingeninopeenmanierdiediepernadenkenstimuleert.
• Watdenktudatleerlingenvandezelesgeleerdhebben?
• Maakvragendiehetdenkenenredenerenstimuleren.
Gwenheeftdeleszorgvuldiggeplandzodatdenadruknietlagopdeantwoorden,maarophetredeneren.Zebegintdelesdoortebenadrukkendatdelesgerichtzalzijnopdekwaliteitvanhetnadenken,redenerenenuitleggenvandeleerlingenenophetluisterennaarelkaar.Dezeboodschapwordtsteedsonderstreeptdoorhaarcommunicatiemetdeleerlingen:“Kunjemeuitleggenwaaromdateerlijkis?”;“Watvindjevandereis?Kunjemeuitleggen…”;“Hoegajewerkenaan…”;"Watzoujouverdernogkunnenhelpen?Datisalleswatikgazeggen.Blijfnadenken.”
• Stelvragenopeenmanierdatiedereenbetrokkenwordt.Gwenheeftderegelingestelddatniemandzijnhandopmagsteken,zodatzijkankiezenwiehaarvraagzalbeantwoordenenzodatleerlingendoorblijvendenkenterwijldereactiesgegevenworden.Zeprobeerteenserievanreactiestekrijgenenvraagtleerlingenomopelkaarsantwoordtereageren.
• Geefleerlingentijdomnatedenken.Gwengeeftdeleerlingendetijdomvoorzichzelfnatedenkenvoordathetbesprokenwordt,zodatzeallemaalietsoverhetonderwerpkunnenzeggen.
• Vermijdhetgevenvaneenoordeelopdereactiesvanleerlingen.Gwenverzameltdeeersteideeënvandeleerlingenenschrijftdezeophetbord.Zesteltvervolgvragenomteverduidelijken(“Kunjedatnogeenbeetjeverdertoelichten.”)enbedankthenvoorhunaandeelzonderdereactiestebeoordelenmet“goedgedaan”,of“niethelemaal”.
• Gaopdereactiesvanleerlingeninopeenmanierdiediepernadenkenstimuleert.Bijvoorbeeld,Gwennodigtleerlingenuitomtoetelichten:“Kunjedatnogeensherhalen?”;vraagtleerlingenhardopnatedenken:“KunjediegedachteganguitleggenAlex?”;spoortaantotalternatieveantwoorden:“Bethany,watvindtjijhetbesteaanHannah’svoorstel?“;“Meiden,zienjulliehoeditjezoukunnenhelpen?...Hoezoudatjekunnenhelpen?”.
©2010UniversityofNottingham 7
Hand-out4 Hetobserverenvaneenles
©2010UniversityofNottingham 8
OPDRACHTD: MAAKEENLES,GEEFDELESENREFLECTEEROPDEUITKOMST
Benodigdetijd:
• 15minutenbesprekingvoordeles• 1uurtijdensdeles• 15minutennadeles
Kieseenprobleemominuwklasuitteproberen.GebruikdegeheugensteuntjesvanHand-out5omeenlestemakendienadenkenenredenerenstimuleert.
• Hoegebruiktuhetlokaalendehulpmiddelen?• Hoebegintuhetvraaggedeelte?• Welkehoofdregelssteltuop?• Watisuweerstevraag?• Hoezorgtuervoordatleerlingendetijdhebbenomnatedenkenvoordatzereageren?• Ishetnodigdatuopenigpuntingrijptomopnieuwdeaandachterbijtekrijgenofomde
verschillendestrategieëndiezijgebruikentebespreken?• Watvoorvragengebruiktuinplenairebesprekingentijdensofaanheteindvandeles?
Omdatdocentendenadrukzullenleggenopdevragendiezijstellenendemanierwaaropleerlingendezevragenbeantwoorden,stellenwevoordatzijvaneenaantalklassikalevraaglesseneengeluidsopnamemakenominopdracht5tebespreken.Eenschematischlesplanvoorhetprobleemvan“hetdelenvandebenzineprijzen”isgegeveninHand-out6.Ditkandoordocentengebruiktwordenalsvoorbeeld.Inhetlesplanvoorhetpraktischonderzoek“Vallen,modellenenslimzijn”isnoggeenaandachtvoorvragenstellen.DocentenkunnengezamenlijkhetlesplanvoordieopdrachtaanpassenophetaspectvanVragenstellen.Nadatuuwlesuitgeprobeerdheeftmetuweigenleerlingen,bespreektudevolgendepunten:
• Welkevragenlekenleerlingentestimulerentotdemeestdoordachteenberedeneerdeantwoorden?Waarom?
• Welkevragenwerktenmindergoed?Waarom?• Welkevandevolgendevierregelsheeftugebruikt?Geefvoorbeelden.
o Maakvragendiehetdenkenenredenerenstimuleren.o Stelvragenopeenmanierdatiedereenbetrokkenwordt.o Geefleerlingentijdomnatedenken.o Vermijdhetgevenvaneenoordeelopdereactiesvanleerlingen.o Gaopdereactiesvanleerlingeninopeenmanierdiediepernadenkenstimuleert.
• Watzalueenvolgendekeerandersdoen?
©2010UniversityofNottingham 9
Hand-out5 Hetvoorbereidenopgoedevragen
©2010UniversityofNottingham 10
Hand-out6 Zelfeenlesplanmaken
©2010UniversityofNottingham 11
OPDRACHTE: LOSEENPROBLEEMAL“HARDOPDENKEND”OP
Benodigdetijd:20minuten.
Docentenpresenterenwiskundeennatuurwetenschappenvaakalseeneenduidigstelselvanuitkomstenenregels.Leerlingenherkennenvaakhetonzichtbareniet,lastigegedachtegangendieplaatsvindeninhethoofdvanwetenschappers.Eenvanderedenenwaaromsommigeleerlingennietdoorzettenisomdatzijnietherkennendathetheelnormaalisomvasttelopen,foutentemaken,terugtegaanenopzoektegaannaaralternatievemethodes.Hetisdaaromooknuttigvooreendocentomdezegedachtegangenzichtbaartemakendooreenprobleemvanbegintoteindaantepakken,hardoptedenkenendeklastebetrekkendoorzorgvuldigevragentestellen.Bijdenascholingsbijeenkomstishetnuttigvoordocentenomgezamenlijk‘hardopdenkend’eenprobleemoptelossenenzodoorhetprocestelopen.Probeeralhardopdenkendeenoplossingtevindenvoorhetvolgendeprobleem:
HoeveeltandartsenzijnerongeveerinNederland?Bedenknaderhandhoehetzouzijnomdittedoenmeteenklaszonderdatuopvoorhandhetantwoordheeft.
Alsumeteengroepdocentenwerkt,vraagdantweevrijwilligersomvoordeklas,alhardopdenkend,hetprobleemaantepakken.Deanderedocentennemendanderolvanleerlingopzichenproberentehelpenwanneerdatvanzegevraagdwordt.Nadienbespreektumogelijkeanderemethodesdieleerlingenkunnenhelpenomtebegrijpenwelkmentaalprocesscheikundigenenwiskundigenelkedaggebruiken.Voorbeeldenhiervanzijn:
• Hetmakenvaneenvideovanuzelfeneenaantalcollega’sterwijluhardopdenkendeenprobleemoplost,endatvervolgensbesprekenmetuwklas.Wehebbenzo’nvideotoegevoegdaandebronnen.
• Biografieënvanwiskundigenofscheikundigenlatenbekijkenoflezendoorleerlingenwaarinzijvertellenoverhunworstelingenendoorbraken.BekijkbijvoorbeeldhetverhaalvanAndrewWilesopYoutube:http://video.google.com/videoplay?docid=8269328330690408516
• Nahetwerkenaaneenprobleempogingentotoplossingenlezendiegemaaktzijndoorandereleerlingenendiedefoutenenverschillendepogingenendodesporentonendiezijtegenkwamen.Vraagdeleerlingensamentewerkenom‘denkfouten’tevinden,teverbeterenenoptereageren.Zemoetendanookaangevenwaardeberedeneringkloptezodatzedezeideeënnogmaalskunnengebruiken.
©2010UniversityofNottingham 12
AANBEVOLENLEESLIJST
EffectivecollectionofquestionsformathematicalthinkingBills,C.,Bills,L.,WatsonA.,J.Mason(2004),Thinkers,AssociationofTeachersofMathematics,Derby.www.atm.org.ukMoreeffectivequestionsforpromotingmathematicalthinkingBills,L.Latham,P.andWilliams,H.(2002)‘Encouragingalllearnerstothink’MathematicsTeaching,181,pp14-16http://www.atm.org.uk/mt/archive/mt181files/ATM-MT181-14-16.pdfQuestioningtoenableeffectivelearningandassessmentforlearningLee,C.(2006)LanguageforLearningMathematics–assessmentforlearninginpractice.OpenUniversityPress.Questioninginthemathematicsclassroom,whatreallyhappensandwhatcouldhappen?Martin,N.(2003),‘Questioningstyles’,MathematicsTeaching,184,pp18-19http://www.atm.org.uk/mt/archive/mt184files/ATM-MT184-18-19-mo.pdfIsquestioningreallyimportant?Smith,J.(1986),‘QuestioningQuestioning’,MathematicsTeaching,115,p47.ThequestionsthatmakepupilsthinkmathematicallyWatson,A.andMason,J.(1998)QuestionsandPromptsforMathematicalThinking,AssociationofTeachersofMathematicsDerby,www.atm.org.uk