Wacyi-galiye u adeega Da’yarta

Vol: 23 No. 30 Somaliland March 2010

Xuska maalinta dhallinyarada Somaliland ee 20-ka February

Dhallinyaradii ka qayb-qaadatay xuska maalinta dhallinyarada Somaliland

Eeg bogga 2aad

Xuska maalinta Dhallinyarada Somaliland ee 20-ka February ...2

Wasaarada arimaha qoyska oo xus balaadhan u qabatay maalinta haweeynka adduunka ...2

Ceerigaabo: sidee ayay waxbarashadu u saamaysay caruurta reer miyiga ah ...4

Nabad la’aani waa hoy la’aan ...5

Jawaabaha dhakhtar KOOR ...6

Nasteexaynta ...7

Odhaahda sawirka ...8

Zâwt{tZâwt{tZâwt{tZâwt{t

Faa’iidooyinka waxbarashada hablaha ...5

X aflad aad u ballaadhan

oo lagu xusayey sannad

guuradii 28-naad ee ka

soo wareegtay maalintii dhagax

tuurka ee dhallinyaradii dugsiyadu

ka dhiidhiyeen xukunkii lagu ri-

dayey dhallinyaradaii UFFO, iyaga

oo dhagax kala hortagay ciidankii

taliskii Siyaad Barre sannadkii

1982-kii, ayaa lagu qabtay fa-

gaaraha beerta xorriyadda ee

caasimada Hargeysa. Xuskan oo ay

soo agaasimtay dallada ururada

dhallinyarada Somaliland ee

SONYO, isla markaana ay ka soo

qaybgaleen Wasiiro ka tirsan xuku-

mada Somaliland, Masuuliyiinta

Saddexda Xisbi Qaran, Xildhibaano,

Aqoonyahano, Madaxda dallada

SONYO, Dhallinyaro iyo marti

sharef kale oo faro badan.

Munaasibadan oo ku soo bilaab-

matay socod gaadis ah oo masuuli-

yiinta iyo dhallinyartu kaga soo bi-

laabeen Wasaarada Arimaha Gu-

daha horteeda, ayaa intii aan la

soo gaadhin beerta Xoriyada,

Xuska maalinta dhallinyarada Somaliland ee 20-ka February

Wasaaradda Arimaha Qoyska Oo Xaflad Balaadhan u Qabatay Xuska Maalinta Haweenka Adduunka

www. hyda.org 2

KOOR

taageero sidii noloshooda kor loogu

qaadi lahaa iyaguna ka tashadaan.

Waxa iyaguna halkaas ka hadlay

marti sharaf kale, dhamaantoodna

waxaa ay ka warameen doorka

haweenku ku leeyihiin dhisida

qaranka iyo mujtamacaba. Waxaanay

haweenwaynaha Somaliland u rajeey-

een guul iyo barwaaqo.

X uska Maalinta Haween Way-

naha dunida ayaa 8 March si

balaadhan looga xusay guud ahaan

Somaliland, gaar ahaan magaalada

Hargeysa oo lagu qabtay xaflad aad u

balaadhan oo ka dhacday Beerta Xori-

yada ee Magaalada Hargeysa. Xaflad

xuska Maalinta haweenka Dunida ee

8-da March 8, 2010 oo ay soo qaban

qaabisay wasaarada qoyska iyo horu-

marinta bulshadda, ayaa kooxo

haween ah oo si qurux badan u

labisan oo ay hor kacayaan kooxda

Musikada ee ciidamada Boolisku

waxa ay saaka subaxnimadii socod ku

soo mareen jidka wayn ee bad-

htamaha magaalada iyagoo ugu dan-

bayntii ku xerooday beerta Xoriyada.

Xafladan oo ay ka soo qayb-galeen

madax kala duwan oo ay ka mid

ahaayeen wasiirada arimaha qoyska

iyo horumarinta Bulshada Marwo

Faadumo Suudi, wasiirka ciyaaraha,

G u d o o m i y a h a

H a y ’ a d d a

S h a q a a l a h a

qaranka, gudoomi-

yaha hay’adda xu-

quuqal insaanka

qaranka, xoghayaha

guud ee xisbiga

UDUB, masuuliyiin

ka kala socday

h a y ’ a d d a h a

caalamiga ah,

ururada bulshada

iyo dadweyne aad u tira badan.

Wasiirka wasaarada arimaha qoyska

iyo horumarinta bulshada Marwo

Faadumo Suudi oo ka hadashay

munaasibadaas ayaa ka warantay

doorka haweenku ku leeyihiin horu-

marinta bulshada iyo guud ahaan mu-

jtamaca, waxayna ka hadashay sida

loogu baahan yahay in haweenka laga

Aden Mire Waqaf oo dhamaantood

ku dheeraaday muhiimada ay maalin-

tani u leedahay dhallinyarada reer

Somaliland .

Wasiirka Dhalinyarta iyo Ciyaaruhu

iyo masuuliyiintii kale ee la socotay-ba

waxay Ubax-dhigeen Taalada laga hor

sameeyey Afaafka maxkamada

Gobolka Hargeysa, taaladaas oo loo

sameeyaya arday ka mid ah ardaydii

dugsiyada sare ee maalintaasi geeri-

yooday ardaygaas oo magaciisu ahaa

Barre Xaaji Cilmi Axmed. Intaas ka dib,

furitaanka madasha xuska waxaa ha-

dalo kooban ka soo jeediyay gudoo-

miyaha dalladda ururada dhallin-

yarada Somaliland ee SONYO Mudane

Yaxye Maxamuud Axmed (Ubaxle)

kaasi oo ku dheeraaday muhiimadda

ay maalintani dhallinyarada u leeda-

hay oo ah maalin ay si gaar ah u leeyi-

hiin. Gudoomiyaha wuxuu uu soo

sheegay in dhallinyarada reer Somali-

land dhibaatooyin badani haystaan .

Hadallada guddoomiyaha kadib waxa

madasha ka hadlay xildhibaan Max-

amed Maxamuud Cumar Xaashi,

Marwo Kaltuun Xaaji Daahir, Mujaa-

hid Boobe Yuusuf

Ducaale iyo Mu-

jaahid Cismaan

Awr-liqe oo

dhammaantood si

guud mar ah ugu

nuuxnuuxsada y

28 sano ka hor

sida xaalku ahaa

iyo maalintan qii-

maha badani sida

ay u dhacday. Isa-

guna waxaa hal-

kaa ka hadlay

wasiirka dhallin-

yarada iyo ci-

yaaraha waxaana

uu ku dheeraday

maalintan iyo muhii-

mada ay u leedahay

qaranka Jamhuuriyadda Soomaliand.

Waxa iyagan ka hadlay madashaas

Gudoomiyaha xiskbiga Kulmiye,

xoghayaha guud ee xisbiga UDUB iyo

Ka yimid boglga 1aad

Ururka HYDA oo ka qayb-qaatay xuska 28 aad ee maalinta Dhallinyarada Somaliland

Vol: 23, No. 30, March 2010

www.hyda.org 3

Sidee ayuu HIV/AIDS – ku ku soo galay qaarada Afrika Maxamed Saleebaan Nuur

Burco, Somaliland

toosnaado diinteena suuban ee

Islaamka, taas oo ina bartay

dhamaan marxaladaha aynu ku

badbaadi karno oo dhan.

S anadkii 1983 oo uu dagaal uu

dhex maray wadamada Tan-

saaniya iyo Ugandha, ayaa uu

xanuunkani sida la sheego aad u

fiday, gaar ahaan waxa uu aad ugu

faafay dadka qaxootiga ah. Hadaba

su’aasha ayaa ah side layskugu

gudbiyaa fayraska HIV?

Siyaabo badan ayaa uu ku gudbi

karaa fayraskani, waxaana ka mid

ah in iyadoo laysku shubo dhiig qof

qaba fayraska HIV. Hooyadu had-

dii ay fayraska leedahay, waa ay u

gudbin kartaa ilmaheeda.

Su’aasha labaad ee mudan in laga

jawaabo iyana ayaa ah waxyaa-

baha kale ee aan laga qaadin HIV/

AIDS ka, waxaanay kala yihiin; sax-

arada, ilmada, kaadida iyo

dhididka, laakiin waa haddii aanay

dhamaantood dhiig wadanin. Had-

dii ay dhiig fayrasku ku jiro wataan,

waxaa suurto gal ah in ay in laga

qaado xanuunkii. Iyana waxaa mu-

hiim ah in aynu ogaano sidee ayaa

layskaga ilaalin karaa xanuunan.

Sida ugu quruxda badan ee lay-

skaga ilaalin karaa ayaa ah in lagu

sidee ayay dhallinyaradeenu horumar wax ku ool ah u samayn karaan

M aanta sida aynu ka war

qabno dhallinyaradu waa

dhaayaha ama muraayada uu wa-

dan kastaa leeyahay. Haddii ay mu-

raayadaasi wax noqoto, waxaa la

garan karaa in mustaqbalka dhaw

ee wadankaasi madmadow galayo.

Hadaba dhibaatooyinka u badan ee

dhallinyaradeena haysta kuwaas oo

dhaqaale ahaan iyo caafimaad

ahaanba saamayn wayn ku leh

waxaa ka mid ah waxa aynu u

naqaano sigaarka ama buuriga.

Hadaba waxaan jeclaan lahaa in

aan gabay ahaan ku soo bandhigo

waxyeelooyinka uu buurigu ku

hayo dhallinyaradeena:

Buurigan dhiigiyo,

Barta wadnaha dhuuxiyo,

Beerkiyo ka cad dheeftiisa,

Baabiinaaya dhiigee,

Dhadhankiisu daranyahee,

Cabdi dayib Aaden Markaad been ka dhaadhacdid,

Ee aad runta dheehadtid,

Buuri waa dhameeyoo,

Dhulku wuxuu dhigaayaa,

Kuwii dheeha ku raacee,

Dhadamiyey dhawr bari,

Unugyadooda dhiigee,

Dhamaan dadka dhiga ,

Buuriga dhiga ciridka,

Iyo dibnaha dhexdooda,

Dhab u eeg jidhkoodoo,

Dhiigoodii meeyoo,

Bal dheeho muuqoodoo,

Dhumucdoodii meedayo,

Dhakhtaradu sidoodaba,

ma ku sheegay dhiig yari,

Doqon dhameeye weeyee,

Dhaqaajiyo maankee,

Dhag jalaq u siinina,

Aan dhab u sheegee,

Dhugta hadalkayga.

Indhahana u roonayn,

Dhiiguu cabaayoo,

Ciridkuu dhuraayoo,

Dhuuxuu shubaayoo,

Dhagartuu galaybaa,

Idin dhigane garta,

Dhanka aad ka eegtaanba,

Dhagar laawe weeyaan,

Dheegow hadaad tidhii,

Waa mid dheeha dahabka leh,

Dhadhankiisu macaanyahoo,

Malabkaba badh dheeroo,

Sixirkuna qaali maahoo,

Naftana dheeheeda,

Dhumucdiyo muuqeeda,

Dharaar cad la moodaa,

Midabkeeda dheeha leh,

Dheegow dhagayso oo,

Dhabtiisu kuu qalnee,

Dharaar marka la dhaafaba,

Waxaa loo soo dhurmayaa,

Dhabtii aakhiro weeyee,

Ceerigaabo: Saamaynta ay abaaruhu ku yeesheen waxbarashada caruurta Farxaan Maxamuud Xidig Isuduwaha KOOR ee G.Sanaag

www. hyda.org 4

KOOR

sii hawl badan.

Geba gabadii degaamadan oo ah de-

gaamo ay dadku aad ugu badan yihiin

isla markaana ay intooda badan

noloshoodu ku xidhan tahay Beeyada,

xoolaha iyo beeraha ayaa waxaa xarun

u ah magaalada Gudmo biyo cas oo

qiyaastii 93 km dhica galbeed kaga

beegan magalo madaxda gobolka

Sanaag ee Ceerigaabo.

S ida aan la socono, waxbarashadu

waxaa badanka ku koobantahay

magaalooyinka waaweyn, iyada oo

aan soo gaadhin tuulooyinka yar-yar.

Hadaba waxaan la kulmay caruur yar-

yar oo ay da’doodu u dhaxayso 8jir

ilaa 12 jir si aan u ogaano baahida

dhabta ah ee ka jirta dhinaca waxba-

rashada caruurta, iyaga oo dhamaan-

tood jeclaan lahaa waxbarasho haddii

ay heli lahaayeen.Caruurtii aan la kul-

may waxaa ka mid ah Maxamed

Jaamac Diirye oo ah wiil yar oo 9 jir

ah oo ku nool degaanka Gudmo biyo

cas waxaana uu iiga waramay dareen-

kiisa ku wajahan inuu waxbarsho helo.

Waxaana uu yidhi “aad baan u jecela-

hay inaan waxbarasho helo, marka ay

caruurta magaladu halkan yimaadaan

waxay sitaan dhar fiic-fiican gaadhi ay

ku ciyaaran iyo wax wanaagsan waxaa

kale oo ay noogu faanaan inay waalid-

kood wax bareen, waxay ka shee-

keeyaan iskuulkoodii, waxayna yid-

haahdaan idinku reer miyi ayaad ti-

hiin, waalidkiinuna waxba idinma

barin anagana waalidkaygu waxaa ay

noo diraan inaan adhiga raacno oo

aan ilaalino”

Isku soo wada duuboo dhibaatada

caruurta haysataa waa mid aad u

baaxad ballaadhan oo ay ka muuqato

waxyaabo cid kastaa dareemi karto

marka loo eego hawlaha badan ee ay

u qabtaan dadkooda oo ay ka midka

yihiin raacida xoolaha oo aad u dhib

badan, maadama ay tahay dhul

buuraley ah iyo beeraha oo iyaguna ka

Caruur ka shaqaynaysa beeraha, halkii ay wax ka baran lahaayeen

Arimaha saameeya guurka waara

isku doortaan diin, dhaqan iyo

waliba akhlaaqda. Laakiin sidaynu

aragno waxa sanadahan dambe

lamaanayaashu isku .doortaan la-

cag, qurux, qurba joognimo iyo

waxyaabo kale oo aan caawinayn in

uu guurkoogu raago.

Gaba-gabadii waxaan jeclaan lahaa

in aan dhallinyarada xasuusiyo

dhallinyarada asbaabihii ay di-

inteenu inoo sheegtay in gabadha

lagu dooron karo oo ahaa ku dooro

diinteeda, sharafteeda, hantideeda

iyo waliba quruxdeeda. Nabigeenu

NNKH waxaa uu aad u sii dhiiri gali-

yey gabadha diinta leh.

G uurku waa shay muhiim u ah

aas-aaska bulsho kasta oo

meel ku wada nool. Haddaba, Illaa-

hay (SWT) waxaa uu abuuray

Aadam, waxaana uu lamaane uga

dhigay Xaawa isagoo ka abuuray

feedhiisa si ay u tarmaan una no-

qdaan umad dhan.

Sidaa awgeed inagoo og in guurku

yahay meesha uu ka unkamo bul-

sha waa inaynu ka fikirnaa sidii uu

u noqon lahaa mid waara oo laga

midha dhaliyo, si loo gaadho ha-

dafyadii laga lahaa. Guurku waxaa

uu waaraa iyadoo labada qof ee

lamaanaha ah ee rabaa inay reer

waara oo ay ku nastaan dhisaan ay

Ugbaad C/raxmaan Cismaan

W axbarashadu waa shay la-

gama maarmaan u ah

nolosha biniaadamka rag iyo du-

marba. Hadaba waayadii hore

waxay ahaayeen qaar aan waxba

baran, joogana guryaha una

shaqeeya wiilashooda oo iyagu

waxbarasho ku maqnaa. Waalidku

waxa uu aaminsanaa in gabadh

wax barataa aanay kolay faa’iido

lahayn, maadaama oo ay guri ku

dambaynayso iyo caruur. Taasina

waxa ay noqotay arin dhib wayn ku

keentay hooyooyin badan oo ca-

ruurtooda caawin lahaa haddii ay

wax baran lahaayeen. Hadaba

waxaa fiican in hablaha lala

dedaalo, waxna la baro waayo waa

hooyooyinka mustaqbalka noqon

doonana aas-aaska bulshada. Had-

dii ay hooyadu wanaagsanaato

waxaa soo baxaya bulsho wanaag-

san, laakiin haddii ay hooyadu

cilmiga ka dhago xidhantahay,

waxaa soo baxaya bulsho ka aradan

waxbarashada. Gabo gabadii

waxaan odhan lahaa ‘gabadh wax

la baraa waa qaran wax la baray,

wiil wax la baranaa waa qof wax la

Nabad la’aan waa hoy la’aan

N abadu waa shay qaali ah oo ay

la’aanteed noloshu cidhiidhi

gasho. Nabada ayaa lagu gaadhaa

shay kasta oo aad ku hamiyayso ama

aad doonaysid in aad gaadho. Maah-

maah soomaaliyeed ayaa tidhaahda “

nabad la’aani waa nolol la’aan”.

Maah-maahdani waxa ay si cad u qe-

exaysaa inay nabadu tahay shayga

lagama maarmaanka u ah nolosha.

Nabadu waa shay Illaahay oo kaliyi

keeno, oo aanu nooluhu keeni Karin,

isla markaana ciduu doono siiyo. Na-

badu waa ta keenta horumarka bul-

sho ama wadan, isla markaana na-

badu waa shayga kaliya ee lagu

gaadho wax kasta oo aad hiig-

sanayso. Hadaba waxaa jirta in shay

kasta marka uu gacantaada ku jiro

aanad dareemi

Karin qiimaha uu leeyahay, laakiin

marka uu gacantaada ka baxo ayaa la

ogaada qiimaha uu ku fadhiyaa, taas

waxaa ka dhigan nabada. Soomaalida

ayaa ku maahmaahda “caano yar iyo

ciidan yar marka la waayo ayaa lagar-

taa.”

Gaba-gabadii waxaan leeyahay aan

ilaashano nabadeena, iyadaa wax

kasta lagu helaaye.

Vol: 23, No. 30, March 2010

www.hyda.org 5

Faa’iidooyinka waxbarashada hablaha Xamda Cali Jaamac

Maxamed C/qaadir Ibraahim

Burco, Somaliland

Tahriibka iyo waxyeelooyinka ay dhallinyarada ku hayso

Maxamed Yuusuf Warsame

Dugsiga sare ee Blooming

w axaan jecelahay in aan

wax ka yidhaa waxa loogu

yeedho tahriib, luuqadeenana lagu

yidhaahdo ‘Suudal.’ Marka hore

waxaa wanaagsan in aynu is waydi-

ino waxa uu yahay tahriibku,

waxaanan jeclaan lahaa in aan kaga

jawaabo tixdan:

Tahriibay maxaad tahay,

Tiir taag leh baan ahay,

Taag yaruhu uu ku tiirsado,

Tuhun baan ku beeraa,

Tahriib aan idhaahdaa,

Tamar aan u diidaa,

Tiiraanyo aan ku beeraa,

Tol la’aan joojaa,

Tarab tarab u laayaa,

Taariikhdaydu waa taa,

Hadaba waxa aynu isla ogaanay

macnaha tahriib iyo waxyeelada

uu dhallinayarada u leeyahay. Dhi-

baatooyinka u badan ee uu dhal-

linyarada u gaysto hal iyo laba

maqaal toona kuma soo koobi

karno, laakiin waxaa ka mid ah in

dhallinyaradeena qaar ka mid ah

adoonsi ahaan loogu dhaqdo wa-

damada Afrika dhexdooda. Inta

yar ee ka badbaadana ay ku dhex

silcaan wadamada shisheeye ee

ay u tahriibayaan.

Maadaama oo aynu bini’aadam

aynu nahay waxa aynu leenahay

caqli aynu ku fikirno, kaas oo aynu

kaga duwanahay makhluuqa kale

ee uu Illaahay abuuray. Hadaba

waxaa loo baahan yahay in aynu

caqligaasi si fiican inoo shaqeeyo,

oo aynu ka digtoonaano khata-

raha muuqda ee aynu u bad-

heedhanayno.

Wa billaahi tawfiiq

S

Haddii aad isticmaasho maan-dooriyayaasha, ma qaadi kartaa HIV?

J

Haa. Si dadban ayaad ugu qaadi kartaa. Marka aad khamriga cab-tid waxa kaa lumaya gacan ku haynta dareenkaaga i yo dhaqankaaga. Waxa kaa lumaysa cabsidii aad ka cabsan lahayd fa-lalka halista ah. Marka aad khamro cabtid, waxa kuu fu-daanaysa in aad ku dhaqaaqdo galmo aanad iska hubsan, taas oo ku qadsiin karta HIV.

S

Muxuu difaaca jidhku iskaga ce-

lin waayey HIV sida uu iskaga

celiyo jeermisyada kale?

J

HIV ma aha sida jeermisyada kale. Jeermisyada kale waxa ay weeraraan unugyada jidhka qay-bihiisa kala duwan. HIV waxa uu toos u weeraraa unugyada habka difaaca laftooda. Waxa uu isku maraa unugyadaas, kadibna waa uu dhex gala. Marka uu gudaha uu galo unuga waa uu ku dhex tarmaa. Muddo ka dib, waxa uu qarxiyaa unugii waxaana dib ugu noqda qulqulka dhiigatiro badan oo HIV ah. Kuwanina waxa ay sameeyaan sidii oo kale si ay u sii bataan, wuxuuna noqdaa hab-kani joogto illaa uu HIV barabixi-nayo dhamaan unugyada difaaca jidhka.

S

Ayaad kala tashan kartaa in dhii-

gaaga laga baaro HIV iyo in kale?

J

U tag dhakhtarkaaga, ama tag cusbitaalka ama bukaan socodka (kilinik). Goobahan waxa aad ka helaysaa talada aad u baahan-tahay. Marka ay ogaadaan xaal-adaada, iyaga ayaa kuu gudbin doona shaybaarka dhiiga lagu eego, haddii aay lagama maar-maan noqoto.

S

Maxaa looga jeedaa ‘halista qaadista HIV’?

J

Taas macnaheedu waxaa weeye fursada ay dhiiggaaga ku gali karto HIV. Tusaale, haddii aad samayso galmo aanad u meel dayin, waxaa kor u kacaysa fur-sadaha aad ku qaadaysid HIV-ga.

www. hyda.org 6

KOOR

Jawaabaha Dhakhtar KOOR

Ku darso fikirkaaga Ku darso fikirkaaga Ku darso fikirkaaga Ku darso fikirkaaga wacygiwacygiwacygiwacygi----galiyaha galiyaha galiyaha galiyaha

KOORKOORKOORKOOR

Nasteexaynta HIV (Counselling) Qaybtii 13aad

Diyaariye: Dr. M.Y.Culimo

Marka qof laga baadho HIV, waxaa loo

baahanyahay in qofka la siiyo talooyin

wax ka badalaya dhaqankiisa iyo

noloshiisaba.

Baadhistaanka qofka laga baadho HIV

waa in ay noqoto mid u dhaxaysa

qofka la baadhaha ah iyo ka baadhaya.

Waa in aan qof seddexaad loo sheegin

hadii aanay daruuri ahayn iyada oo

aan ogolaansho laga helin qofkii la

baadhay.

Nasteexaynta loo samaynayo qofka

bukaha ah waxa ka mid ah in qofka

lagu dhiirigaliyo in uu si mutadawac ah

shaaca uga qaado xaaladiisa HIV-ga.

Tani waxay u sahlaysaa in xubnaha

qoyska ay qofka bukaha ah siiyaan taa-

geerada uu u baahanyahay iyo daryeel

wanaagsan oo uu ka helo guriga.

Mararka qaar waxa jira mashruuc u

ogalanaaaya shaqaalaha caafimaadka

ee gacanta ku haya qofka la nool HIV

inay uga waramaan xaalada qofkaasi

qoyskiisa haddii talooyinka la siiyo

qofka bukaha ahi ay wax u tari

waayaan iyo haddii ay dareemaan

qofkaasi uu fayraska HIV u gudbinayo

qof kale.

Baadhitaanka HIV ee lamaanayaasha is

qabaa waa muhiim, waana in

lamaanayaasha la dhiirigaliyaa in ay

iskood isku baadhaan. Waa in hoo-

yooyinka uurka lihiay xanaanooyinka

ka heli karaan talooyin la xidhiidha

nasteexaynta iyo isbaadhista xorta ah.

Vol: 23, No. 30, March 2010

www.hyda.org 7

W a x a

a a n u

waraysi

la yee-

l a n a y

arday ka

mid ah

ardayda

wax ka

b a r a t a

jaamac-

a d a

Hargeysa, waxaana uu na siiyey war-

bixintan:“waxaan dhigtaa Jaamac-

ada Hargeysa. Waxaanan ku guda

jiraa barashada caafimaadka. Aad

ayey u fiicantahay waxbarashaydu

waanan ku qanacsanahay. Inkasta

oo barashadu caafimaafku ka adag-

tay waxbarashada kale, hadana waa

muhiim. Sidaa daraadeed ayaa

waxaa loo baahan yahay samir

badan. Waxaan ku doortay qaybtan

si aan u caawiyo dadka baahan iyo

bulshada inteeda kaleba.”

“waxaan jecelahay in aan barto Caafimaadka”

Sidee ayaynu u ilaalin karnaa nadaafada deegaankeena Maxamed Axmed Maxamed (Boon)

S ida aynu ognahay, waxaa

baryahan dambe dalkeena ku

soo badanaya khataraha ku waaja-

han deegaankeena aynu ku noolna-

hay gaar ahaan dhirta. Hadaba waa

side sida ugu quman ee aynu u

ilaalin karnaa deegaaneena?

Aniga waxa ay ila tahay in aynu u

ilaalin karno deegaankeena:

1. Waa in aynu ilaalino

nadaafada deegaankeena

2. Waa in aynu horumarino

qaybaha kala duwan ee

deegaanka

Hadaba, sidee ayaynu uga shaqayn

karnaa nadaafada deegaankeena,

maxayse tahay nadaafada

lafteedu? Nadaafadu horta waa

shay noole kastaa u baahan yahay,

dad iyo xayawaanba. Sida ugu fii-

can ee nadaafada deegaanka loo

ilaalin karaa waa inaga oo dadka ku

wacyi galina khataraha ka dhalan

kara nafaafad dara sida xanuunada.

Waxaa jira xanuuno badan oo ka

dhasha nadaafad darada, kuwaas

waxaa

ka mid

a h

d a a c -

uunka,

kanee-

c a d a ,

s h u -

b a n

b i -

yoodka iyo qaar kale.

Gabo-gabadii waxaan kula tali-

nayaa dhamaan dadka in aynu

ilaashano deegaanka, inaga oo ka

joojinayna ama yaraynayna dhirta

la jarayo iyo waliba waxyaabaha

kale ee hadimada ku haya

deegaanka sida qashinka oo lagu

qubo.maadaama oo dhib iyo dhee-

fba inaga ayaa ku qabna e’.

HIV kuma gudbo

siyaabahan: • Is gacan qaadka

• Qufaca ama hindhisada

• Meel wada seexashada

• Wax wada cunida

• Wada isticmaalka suuli-

yada

• Meel ku wada maydha-

shada

• Dhar wada xidhashada

• Wax wada dhigashada

Ma aha in la mood in fayraskani

ku gudbo xidhiidhka caadiga ah

qofka la nool HIV lagula

sameeyo guriga iyo shaqada.

Maxamed C/laahi Maxamed

Horn Youth Development Association (HYDA)

Next Summer time hotel

Tell: 00 252 2 517447

Mob: 00 252 2 4410433

Email: info@hyda.org

koorym@yahoo.com

Website: www.hyda.org

Waxa maalgaliyey: UNICEF

Odhaahda Sawirka

Hooyo anigu sanadkii sedexaad ayaan marayaa dugsiga e’ , I daaya

aan waxbarashada watee.

Aabahaa berri waa ina rarayaa dad iyo xoolaba, oo Hawd baa loo hayaamayaa

Hooyo, aabo u sheeg in aan jaa’is-adii ugu qaalisanayd la I siiyey oo aan ahay arday aan khasaarin tabaca waalidkiisa

Waa daw hooyo

Aabo, adigaba Illaahay kuuma baahin iskuul oo xoolaheenii baa meel kala waayeye maxaad ku falaysaa waxbarashada

Diyaar garow oo orod

oo xoolaha inoo raac

Aabo, xooluhu way dhamaadaan, laakiin waxbarashadu waa xoolo irmaan, oo aan lagaa dhici karayn inta aad nooshahay

Aabe iyo hooyo ninka waxbartay waa nin haysta dukaan wayn oo aan kacayn, lana dhici karaynin, aabo I daaya aan wax bartee Aabo, aqoon la’aani

waa iftiin la’aan