Aa en Hunze Aalburg Aalsmeer Aalten Abcoude Achtkarspelen Alblasserdam Albrandswaard Alkemade Alkmaar Almelo Almere Alphen aan den Rijn Alphen-Chaam Ambt Montfort Ameland Amersfoort Amstelveen Amsterdam Andijk Anna Paulowna Apeldoorn Appingedam Arcen en Velden Arnhem Assen Asten Baarle-Nassau Baarn Barendrecht Barneveld Bedum Beek Beemster Beesel Bellingwedde Benne-broek Bergambacht Bergeijk Bergen Lb. Bergen NH Bergen op Zoom Bergschenhoek Berkel en Rodenrijs Berkelland Bernheze Bernisse Best Beuningen Beverwijk Binnenmaas Bladel Blaricum Bleiswijk Bloemen-daal Boarnsterhim Bodegraven Boekel Bolsward Borger-Odoorn Borne Borsele Boskoop Boxmeer Boxtel Breda Breukelen Brielle Bronckhorst Brummen Brunssum Bunnik Bunschoten Buren Bussum Capelle aan den IJssel Castricum Coevorden Cranendonck Cromstrijen Cuijk Culemborg Dalfsen Dantumadeel DeBilt De Marne De Ronde Venen De Wolden Delft Delfzijl Den Haag Den Helder Deurne Deventer Diemen Dinkelland Dirksland Doesburg Doetinchem Dongen Dongeradeel Dordrecht Drechterland Drimmelen Dronten Druten Duiven Echt-Susteren Edam-Volendam Ede Eemnes Eemsmond Eersel Eijsden Eindhoven Elburg Emmen Enkhuizen Enschede Epe Ermelo Etten-Leur Ferwerderadiel Franekeradeel Gaasterl‘n-Sleat Geertruidenberg Geldermalsen Geldrop-Mierlo Gemert-Bakel Gennep Giessenlanden Gilzeen Rijen Goedereede Goes Goirle Gorinchem Gouda Graafstroom Graft-De Rijp Grave Groesbeek Groningen Grootegast Gulpen-Wittem Haaksbergen Haaren Haarlem Haarlemmerliede en Spaarnwoude Haarlemmer-meer Haelen Halderberge Hardenberg Harderwijk Hardinxveld-Giessendam Haren Harenkarspel Harlingen Hattem Heel Heemskerk Heemstede Heerde Heerenveen Heerhugowaard Heerlen Heeze-Leende Heiloo Helden Hellendoorn Hellevoetsluis Helmond Hendrik-Ido-Ambacht Hengelo Ov. Het Bildt Heumen Heusden Heuvelrug Heythuysen Hillegom Hilvarenbeek Hilversum Hof van Twente Hoogeveen Hoogezand-Sappemeer Hoorn Horst aan de Maas Houten Huizen Hulst Hunsel IJsselstein Jacobswoude Kampen Kapelle Katwijk Kerkrade Kessel Kollumerland c.a. Korendijk Krimpen aan den IJssel Laarbeek Landerd Landgraaf Landsmeer Langedijk Laren Leek Leerdam Leeuwarden Leeuwarderadeel Leiden Leiderdorp Leidschendam-Voorburg Lelystad Lemsterland Leusden Liemeer Liesveld Lingewaal Lingewaard Lisse Lith Littenseradiel Lochem Loenen Loon op Zand Lopik Loppersum Losser Maarssen Maasbracht Maasbree Maasdonk Maasdriel Maassluis Maastricht Margraten Marum Medemblik Meerlo-Wanssum Meerssen Meijel Menaldumadeel Menterwolde Meppel Middelburg Middelharnis Midden-Delfland Midden-Drenthe Mill en St. Hubert Millingen aan de Rijn Moerdijk Montferland Montfoort Mook en Middelaar Moordrecht Muiden Naarden Neder-Betuwe Nederlek Nederweert Neerijnen Niedorp Nieuwegein Nieuwerkerk aan den IJssel Nieuwkoop Nieuw-Lekkerland Nijefurd Nijkerk Nijmegen Noord-Beveland Noordenveld Noorder-Koggenland Noordoostpolder Noordwijk Noordwijkerhout Nuenen c.a. Nunspeet Nuth Obdam Oegstgeest Oirschot Oisterwijk Oldebroek Oldenzaal Olst-Wijhe Ommen Onderbanken Oost Gelre Oosterhout Oostflakkee Ooststellingwerf Oostzaan Opmeer Opsterland Oss Oud-Beijerland Oude IJsselstreek Ouder-Amstel Ouderkerk Oudewater Overbetuwe Papendrecht Pekela Pijnacker-Nootdorp Purme-rend Putten Raalte Reeuwijk Reiderland Reimerswaal Renkum Renswoude Reusel-De Mierden Rheden Rhenen Ridderkerk Rijnwaarden Rijnwoude Rijssen-Holten Rijswijk Roerdalen Roermond Roggel en Neer Roosendaal Rotterdam Rozenburg Rozendaal Rucphen Schagen Scheemda Schermer Scherpenzeel Schiedam Schiermonnikoog Schijndel Schinnen Schoonhoven Schouwen-Duiveland Sevenum ‘s-Gravendeel ‘s-Hertogenbosch Simpelveld Sint Anthonis Sint-Michielsgestel Sint-Oedenrode Sittard-Geleen Skarsterlan Sliedrecht Slochteren Sluis Smallingerland Sneek Soest Someren Son en Breugel Spijkenisse Stadskanaal Staphorst Stede Broec Steenbergen Steenwijkerland Stein Strijen Swalmen Ten Boer Ter Aar Terneuzen Terschelling Texel Teylingen Tholen Thorn Tiel Tilburg Tubbergen Twenterand Tynaarlo Tytsjerksteradiel Ubbergen Uden Uitgeest Uithoorn Urk Utrecht Vaals Valkenburg aan de Geul Valkenswaard Veendam Veenendaal Veere Veghel Veldhoven Velsen Venlo Venray Vianen Vlaardingen Vlagtwedde Vlieland Vlissingen Vlist Voerendaal Voorschoten Voorst Vught Waalre Waalwijk Waddinxveen Wageningen Wassenaar Waterland Weert Weesp Werkendam Wervershoof West Maas en Waal Wester-Koggenland Westerveld Westervoort Westland Weststellingwerf Westvoorne Wierden Wieringen Wieringermeer Wijchen Wijdemeren Wijk bij Duurstede Winschoten Winsum Winterswijk Woensdrecht Woerden Wognum Wormerland Woudenberg Woudrichem Wunseradiel Wymbritseradiel Zaanstad Zaltbommel Zandvoort Zederik Zeevang Zeewolde Zeist Zevenaar Zevenhuizen-Moerkapelle Zijpe Zoetermeer Zoeterwoude Zuidhorn Zundert Zutphen Zwartewaterland Zwijndrecht Zwolle Aa en Hunze Aalburg Aalsmeer Aalten Abcoude Achtkarspelen Alblasserdam Albrandswaard Alkemade Alkmaar Almelo Almere Alphen aan den Rijn Alphen-Chaam Ambt Montfort Ameland Amersfoort Amstelveen Amsterdam Andijk Anna Paulowna Apeldoorn Appingedam Arcen en Velden Arnhem Assen Asten Baarle-Nassau Baarn Barendrecht Barneveld Bedum Beek Beemster Beesel Bellingwedde Bennebroek Bergambacht Bergeijk Bergen Lb. Bergen NH Bergen op Zoom Bergschenhoek Berkel en Rodenrijs Berkelland Bernheze Bernisse Best Beunin-gen Beverwijk Binnenmaas Bladel Blaricum Bleiswijk Bloemendaal Boarnsterhim Bodegraven Boekel Bolsward Borger-Odoorn Borne Borsele Boskoop Boxmeer Boxtel Breda Breukelen Brielle Bronckhorst Brummen Brunssum Bunnik Bunschoten Buren Bussum Capelle aan den IJssel Castricum Coevorden Cranendonck Cromstrijen Cuijk Culemborg Dalfsen Dantumadeel DeBilt De Marne De Ronde Venen De Wolden Delft Delfzijl Den Haag Den Helder Deurne Deventer Diemen Dinkelland Dirksland Doesburg Doetinchem Dongen Dongeradeel Dordrecht Drechterland Drimmelen Dronten Druten Duiven Echt-Susteren Edam-Volendam Ede Eemnes Eemsmond Eersel Eijsden Eindhoven Elburg Emmen Enkhuizen Enschede Epe Ermelo Etten-Leur Ferwerderadiel Franekeradeel Gaasterl‘n-Sleat Geertruidenberg Geldermalsen Geldrop-Mierlo Gemert-Bakel Gennep Giessenlanden Gilzeen Rijen Goedereede Goes Goirle Gorinchem Gouda Graafstroom Graft-De Rijp Grave Groesbeek Groningen Grootegast Gulpen-Wittem Haaksbergen Haaren Haarlem Haarlemmerliede en Spaarnwoude Haarlemmermeer Haelen Halderberge Hardenberg Harderwijk Hardinxveld-Giessendam Haren Harenkarspel Harlingen Hattem Heel Heemskerk Heemstede Heerde Heerenveen Heerhugowaard Heerlen Heeze-Leende Heiloo Helden Hellendoorn Hellevoetsluis Helmond Hendrik-Ido-Ambacht Hengelo Ov. Het Bildt Heumen Heusden Heuvelrug Heythuysen Hillegom Hilvarenbeek Hilversum Hof van Twente Hoogeveen Hoogezand-Sappemeer Hoorn Horst aan de Maas Houten Huizen Hulst Hunsel IJsselstein Jacobswoude Kampen Kapelle Katwijk Kerkrade Kessel Kollumer-land c.a. Korendijk Krimpen aan den IJssel Laarbeek Landerd Landgraaf Landsmeer Langedijk Laren Leek Leerdam Leeuwarden Leeuwarderadeel Leiden Leiderdorp Leidschendam-Voorburg Lelystad Lemsterland Leusden Liemeer Liesveld Lingewaal Lingewaard Lisse Lith Littenseradiel Lochem Loenen Loon op Zand Lopik Loppersum Losser Maarssen Maasbracht Maasbree Maasdonk Maasdriel Maassluis Maastricht Margraten Marum Medemblik Meerlo-Wanssum Meerssen Meijel Menaldumadeel Menterwolde Meppel Middelburg Middelharnis Midden-Delfland Midden-Drenthe Mill en St. Hubert Millingen aan de Rijn Moerdijk Montferland Montfoort Mook en Middelaar Moordrecht Muiden Naarden Neder-Betuwe Nederlek Nederweert Neerijnen Niedorp Nieuwegein Nieuwerkerk aan den IJssel Nieuwkoop Nieuw-Lekkerland Nijefurd Nijkerk Nijmegen Noord-Beveland Noordenveld Noorder-Koggenland Noordoostpolder Noordwijk Noordwijkerhout Nuenen c.a. Nunspeet Nuth Obdam Oegstgeest Oirschot Oisterwijk Oldebroek Oldenzaal Olst-Wijhe Ommen Onderbanken Oost Gelre Oosterhout Oostflakkee Ooststellingwerf Oostzaan Opmeer Opsterland Oss Oud-Beijerland Oude IJsselstreek Ouder-Amstel Ouderkerk Oudewater Overbetuwe Papendrecht Pekela Pijnacker-Nootdorp Purmerend Putten Raalte Reeuwijk Reiderland Reimerswaal Renkum Renswoude Reusel-De Mierden Rheden Rhenen Ridderkerk Rijnwaarden Rijnwoude Rijssen-Holten Rijswijk Roerdalen Roermond Roggel en Neer Roosendaal Rotterdam Rozenburg Rozendaal Rucphen Schagen Scheemda Schermer Scherpenzeel Schiedam Schiermonnikoog Schijndel Schinnen Schoonhoven Schouwen-Duiveland Sevenum ‘s-Gravendeel ‘s-Hertogenbosch Simpelveld Sint Anthonis Sint-Michielsgestel Sint-Oedenrode Sittard-Geleen Skarsterlan Sliedrecht Slochteren Sluis Smallin-gerland Sneek Soest Someren Son en Breugel Spijkenisse Stadskanaal Staphorst Stede Broec Steenbergen Steenwijkerland Stein Strijen Swalmen Ten Boer Ter Aar Terneuzen Terschelling Texel Teylingen Tholen Thorn Tiel Tilburg Tubbergen Twenterand Tynaarlo Tytsjerksteradiel Ubbergen Uden Uitgeest Uithoorn Urk Utrecht Vaals Valkenburg aan de Geul Valkenswaard Veendam Veenendaal Veere Veghel Veldhoven Velsen Venlo Venray Vianen Vlaardingen Vlagtwedde Vlieland Vlissingen Vlist Voerendaal Voorschoten Voorst Vught Waalre Waalwijk Waddinxveen Wageningen Wassenaar Waterland Weert Weesp Werken-dam Wervershoof West Maas en Waal Wester-Koggenland Westerveld Westervoort Westland Weststellingwerf Westvoorne Wierden Wieringen Wieringermeer Wijchen Wijdemeren Wijk bij Duurstede Winscho-ten Winsum Winterswijk Woensdrecht Woerden Wognum Wormerland Woudenberg Woudrichem Wunseradiel Wymbritseradiel Zaanstad Zaltbommel Zandvoort Zederik Zeevang Zeewolde Zeist Zevenaar Zevenhuizen-Moerkapelle Zijpe Zoetermeer Zoeterwoude Zuidhorn Zundert Zutphen Zwartewaterland Zwijndrecht Zwolle

StelSelmatig

een globale schets van het stelsel vanbasisregistraties op basis van de huidige stand van zaken

VERENIGING VAN NEDERLANDSE GEMEENTEN Afdeling Bestuur, Veiligheid en Informatiebeleid (BVI)

- 2 -

I N H O U D

Woord vooraf 1 De kernbasisregistraties 1.1 Aanleiding 1.2 Kernbasisregistraties 1.3 Unieke identificaties 1.4 Koppelingen 1.5 Wie legt de koppelingen 1.6 Koppelingen via de geometrie 1.7 Stelselvoorzieningen 1.8 Fundamentele veranderingen

2 Gebruik van het stelsel van basisregistraties 2.1 Lagenstructuur 2.2 Gebruikerslaag 2.3 Registratielaag 2.4 Voorzieningenlaag 3 Het stelsel in de gemeentelijke organisatie 3.1 Gebruikerslaag 3.2. Registratielaag

3.2.1 Verschillen tussen gemeenten 3.2.2 Drie soorten basisgegevens 3.2.3 Niet-authentieke basisgegevens 3.2.4 Bijhouden aan de bron 3.3.5 Geheel of gedeeltelijk uitbesteden

3.3 Voorzieningenlaag (binnengemeentelijk) 4 Wat gemeenten als knelpunt ervaren

5 Slot

- 3 -

’Woord vooraf De schrijver Brandt Corstius heeft gezegd dat de meeste uitvindingen worden gedaan om in een directe behoefte te voorzien. Maar soms, zo stelt deze schrijver, is er sprake van het tegenovergestelde, zoals bij de computer. De computer voorziet onvoldoende in een directe behoefte. Het schept voortdurend een bepaalde mate van onduidelijkheid. Binnen het openbaar bestuur wordt ook al geruime tijd getracht om juiste en actuele gegevens, in de juiste vorm, op het juiste moment bij het juiste adres af te leveren. Deze tekst staat in de strategienota van de VNG uit 1995. Ondanks het feit dat er in het afgelopen decennium bui-tengewoon veel ten goede is ondernomen op het terrein van de interbestuurlijke informatie-voorziening gaat de constatering van Brandt Corstius nog steeds op. Maar de overheid heeft zich voorgenomen een grote slag op dit terrein te maken. Er is namelijk een unieke samenwerking tot stand gekomen binnen het openbaar bestuur. Een groot aantal ministeries, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het College Bescherming Persoonsgegeven voeren samen het programma ‘Stroomlijning basisgege-vens’ uit. Een programma dat een impuls moet geven tot de onomkeerbare herstructurering van de gegevenshuishouding van de overheid. Stroomlijnen houdt in dit verband in, dat bij wet, voor vitale en veelvuldig door de overheid gebruikte gegevens, basisregistraties worden aangewezen, waarvan vervolgens elk be-stuursorgaan verplicht gebruik moet maken. Deze basisregistraties zullen tevens een nauwsluitend stelsel vormen, waarbij, via geavanceerde netwerken, probleemloos gege-vens kunnen worden uitgewisseld. Dit stelsel van basisregistraties is – dat wordt overheids-breed gedeeld - een onontkoombare voorwaarde om als overheid te doen wat zij zich heeft voorgenomen. Van moderne dienstverlening tot adequate handhaving, van administratieve lastenverlichting tot strikte fraudebestrijding en van efficiënte besteding van belastinggeld tot goede beleidsontwikkeling. In dit document wordt het stelsel van basisregistraties op hoofdlijnen beschouwd. Bij het opstellen van dit document is gebruik gemaakt van informele notities, documenten, aanna-mes, afspraken, presentaties, visies enz. die over het stelsel en aanverwante zaken zijn verschenen. Dat leverde een incompleet beeld van het stelsel op. Alle ‘witte vlekken’ in dit beeld zijn vervolgens door ons ingevuld om er één geheel van te maken. Bij het samenstel-len van dit document is tevens geïnventariseerd wat belangrijke aandachtspunten zijn voor de VNG. Deze zijn in de tekst aangegeven. In hoofdstuk 4 zijn deze aandachtspunten, met een beknopte beschrijving, samengebracht. De VNG heeft zich voorgenomen deze punten interbestuurlijk aan de orde te stellen. Dit document beschrijft weliswaar de ‘huidige (informele) stand van zaken’, maar het is toch bedoeld als een ‘levend document’. Dat wordt bereikt door enerzijds aanvullingen op dit do-cument uit te brengen met uitleg over en uitwerking van stelselonderdelen en anderzijds door bijstelling van dit document als gevolg van ontwikkelingen en nieuwe inzichten. Het NUP zal daarbij leidend zijn. De eerste aanvulling zal spoedig na het uitbrengen van dit startdocument verschijnen. mr. R.J.J.M. Pans. Vereniging van Nederlandse Gemeenten Voorzitter directieraad. Den Haag, december 2008

1. De kernbasisregistraties 1.1 Inleiding Stroomlijnen van basisgegevens in het openbaar bestuur is één van de onont-koombare voorwaarden om als overheid de voorgenomen bestuurs- en beleids-doeleinden efficiënt uit te voeren. Huidige bestuurs- en beleidsdoeleinden zijn bij-voorbeeld moderne dienstverlening, administratieve lastenverlichting, stringente fraudebestrijding, adequate handhaving, efficiënte besteding van gemeenschaps-gelden, afname van bestuurlijke drukte en een goede bepaling, uitvoering en eva-luatie van beleid. Om deze doeleinden te bereiken is het voorhanden hebben van actuele, complete en betrouwbare basisgegevens van essentieel belang. Het stroomlijnen van basisgegevens binnen het openbaar bestuur vraagt extra aandacht van vooral gemeentelijke bestuurders. Het stroomlijnen van basisgege-vens is niet primair een ICT-aangelegenheid, maar een (re)organisatie- en wetge-vingsoperatie bij uitstek. Bij wet worden voor vitale en veelvuldig gebruikte gege-vens basisregistraties aangewezen. Van deze basisregistraties moeten alle be-stuursorganen verplicht gebruik maken. Overheidsinstanties hebben dus niet lan-ger de vrijheid om zelf gegevens (o.a. bij burgers en bedrijven) te verzamelen en te registreren, wanneer deze gegevens in een basisregistratie beschikbaar zijn of spoedig beschikbaar komen. De gevolgen van dit ingezette beleid moet zijn, dat voortaan interbestuurlijk en dus ook binnengemeentelijk (college van B&W) vooraf de expliciete bewijslast moet worden geleverd dat aan het opnieuw inwinnen van informatie bij burgers, bedrijven en instellingen niet valt te ontkomen. 1.2. Kernbasisregistraties De term ‘kernbasisregistratie’ is een door gemeenten gekozen naam voor de groep van basisregistraties, omdat deze registraties het fundament (harde kern) zijn onder het stelsel van basisregistraties. Deze kernbasisregistraties moeten permanent met extra zorg en aandacht worden omgeven. Zij bevatten basisgege-vens die vrijwel altijd bij het oplossen van bestuurlijke vraagstukken nodig zijn en bovendien

De kern van het stelsel

Gebouwen(BGR)

Natuurlijke personen

(GBA)

Niet-natuurlijkepersonen

(NHR)

Adressen(BRA)

Eigendomsgegevens

(BRK)Ruimtelijkobjecten(GBKN)

Figuur 1. De kernbasisregistraties ook op grote schaal door andere basisregistraties worden gebruikt. In figuur 1 staan deze kernbasisregistraties willekeurig weergegeven. De gegevens van on-roerende zaken (BRK: basisregistratie Kadaster), ruimtelijke objectgegevens (GB-KN: grootschalige basiskaart en BRT: kleinschalige topografische kaart), per-soonsgegevens (GBA: gemeentelijke basisadministratie), niet-natuurlijke per-

- 4 -

- 5 -

asisregistra-

soonsgegevens (BR-NHR: nieuw handels register), gebouwgegevens (BGR: ba-sisgebouwen register) en adresgegevens (BRA: basisregistratie adressen). De ba-sisregistraties waarvan de gemeente de bronhouder is zijn in figuur 1 onderstreept. De gemeenten zijn dus bronhouder van 4 kernbasisregistraties. Een bronhouder moet zijn basisregistratie: a.) opzetten en actueel onderhouden in termen van het verzamelen, bewerken, re-

gistreren en verstrekken van gegevens; b.) onderhouden van een register met brondocumenten (zie hoofdstuk 5, punt 1); c.) verstrekken aan de landelijke voorziening (komt zo dadelijk aan de orde); d.) afhandelen van klachten, foutmeldingen en verzoeken over basisregistratie. De basisregistraties worden (periodiek) gecontroleerd of zij op de juiste wijze actu-eel worden onderhouden. Er zijn twee controlemogelijkheden: 1.) door middel van audits en 2.) aan de hand van terugmelding van vermeende fouten. Er zullen geen andere controles plaatsvinden (zie hoofdstuk 5, punt 2) 1.3 Unieke identificaties Elke basisregistratie bevat een ‘object van registratie’. Dat object krijgt een unieke identificatiecode. In figuur 2 is dat als volgt weergegeven: de unieke identificatie-code van drie posities, een korte omschrijving van deze code en de btie waar deze code betrekking op heeft.

Code Omschrijving van de code

Behoort bij basisregistratie

AON Adresseerbaar objectnummer

Gebouwen (en lig- en standplaatsen)

INA Identificatienummer adres

Adressen

KVK KVK-nummer

Handelsregister

BSN Burger service nummer

Gemeentelijke Basis Administratie

KPN Kadastraal perceelsnummer

Kadaster

IOR Identificatienummer openbare ruimte

Grootschalige topografie

Figuur 2. Overzicht van identificerende codes Enkele identificatiecodes, waaronder het BSN, zijn al min of meer in de gemeente-lijke werkprocessen ingesleten. Het BSN is tot op heden de enige objectidentifica-tiecode die niet aan partijen buiten het openbaar mag worden geleverd. Onder-zocht moet worden of dit in stelseltechnische zin problemen kan geven (zie hoofd-stuk 5, punt 3). Deze identificatiecodes zijn essentieel voor de werking van het stelsel. Vooral voor het leggen van de koppelingen tussen de verschillende kern-basisregistraties. Deze registraties staan namelijk niet op hun zelf. Het is de be-doeling dat zij een nauwsluitend en samenhangend geheel (stelsel) gaan vormen. In figuur 3 zijn deze relaties tussen de kernbasisregistraties weergegeven met wit-te lijnen. Alle kernbasisregistraties kennen minstens twee relaties met andere kernbasisregistraties met uitzondering van de basisregistratie adressen. Adressen zijn informatietechnisch gezien een afzonderlijke eenheid, maar in de dagelijkse prak-tijk worden adressen altijd in samenhang met gebouwgegevens gebruikt.

De kern van het stelsel

Gebouwen(BRG)

Natuurlijke personen

(GBA)

Niet-natuurlijkepersonen

(NHR)

Adressen(BRA)

Eigendomsgegevens

(BRK)Ruimtelijkobjecten

(GBKN en deBKT)

Figuur 3. Te leggen relaties tussen kernbasisregistraties Dat is ook logisch, want natuurlijke en niet-natuurlijke personen zijn gehuisvest in een gebouw en niet op een adres. Vandaar de witte lijnen in figuur 3 van GBA en NHR naar BRK. ‘Losse adressen’ worden in het stelsel niet geleverd. De in de loop der jaren ingesleten begrippen als ‘objectadres’ en ‘subjectadres’ komen na invoe-ring van basisregistraties te vervallen. Het gevolg daarvan is dat de kernbasisregi-stratie gebouwen de meeste relaties met andere registraties kent en daarmee een essentieel onderdeel is binnen de kern van het stelsel. 1.4 Relaties tussen basisregistraties Het koppelen van de kernbasisregistraties is niet een onderdeel waarvan iedereen echt kennis moeten hebben. Maar het is van zo wezenlijke betekenis voor de ad-ministratieve organisatie van gemeenten, dat hier op hoofdlijnen toch even op wordt ingegaan. De koppelingen tussen kernbasisregistraties vinden plaats door de identificerende gegevens uit twee kernbasisregistraties aan elkaar te koppelen. In figuur 4 is dat nader aangeduid door de identificatiecodes uit figuur 2 paarsge-wijze op de verbindingslijnen te vermelden. De koppeling tussen natuurlijke perso-nen en gebouwen wordt gelegd door de identificerende code ‘BSN’ (burgerservi-cenummer) en ‘AON’ (adresseerbaar objectnummer) aan elkaar te koppelen. Deze relatie blijft in stand tot het moment dat de natuurlijke persoon verhuist. In tegen-stelling tot de huidige situatie (koppeling op basis van adressen) zal het aantal steeds opnieuw te leggen koppelingen minder worden. Mogelijk zelf goeddeels op geautomatiseerde wijze worden afgedaan. Dat scheelt veel werk; zeker als men bedenkt dat in vrijwel elke overheidsregistratie adressen voorkomen. Het geldt vanzelfsprekend niet alleen voor de GBA, maar voor alle basisregistraties die via gekoppelde codes zijn verbonden met het gebouw. Hiermee wordt al direct duide-lijk wat de meerwaarde is van goed op elkaar afgestemde basisregistraties. Het zal u zijn opgevallen dat in figuur 4 aan de basisregistraties ‘ruimtelijke objec-ten’ en ‘gebouwen’ twee vakjes zijn toegevoegd. De onderverdeling bij gebouwen in ‘stand- en ligplaatsen’ en ‘verblijfseenheden’ is eenvoudig te verklaren. Een ge-bouw kan één verblijfseenheid betreffen (villa) of meerdere verblijfseenheden (meergezinswoning) bevatten. Maar naast gebouwen zijn er ook standplaatsen voor woonwagen en ligplaatsen voor woonschepen opgenomen die ook als ver-blijfseenheid worden opgevat. Figuur 4. De onderlinge samenhang van kernbasisregistraties

- 6 -

- 7 -

De kern van het stelsel

In de basisregistratie gebouwen is daarom het accent op het registreren van ver-blijfseenheden gelegd. Wel is er samenhang tussen verblijfseenheden; (één ge-bouw met één verblijfsobect (1:1-relatie) of één gebouw met meer verblijfseenhe-den (1:m-relatie). Bij de topografie GBKN (grootschalige basiskaart Nederland) en de BRT (basisre-gistratie topografie). Er zijn twee type digitale kaarten in het geding. Voorlopig is er alleen een relatielijn (zie figuur 4) met de basisregistratie GBKN, omdat op deze kaart alle ruimtelijke objecten zijn te onderscheiden. Bij de BRT is dat niet het ge-val. Een rijtje met 10 villa’s wordt op de kleinschalige topografie weergegeven als één bebouwingsblokje. De afzonderlijke villa’s zijn niet meer te onderscheiden en de relaties met andere basisregistraties kunnen daarom niet worden gelegd. Naar de relaties tussen de kleinschalige topografie en andere kernbasisregistraties wordt nader onderzoek verricht. Er is thans wel een bescheiden relatie tussen BRK en BRT in de zin van het overnemen van bijvoorbeeld namen van gebieden en gemeentegrenzen. (Het is de vraag of het bijhouden van gemeentegrenzen voortaan niet beter op de toekomstige GBKN kan worden bijgehouden). De techni-sche ontwikkelingen in geometrische zin gaan overigens behoorlijk snel en over enige tijd zal relatie tussen GBKN en BRT zeker veranderen. De kleinschalige to-pografische kaart is desalniettemin in de huidige situatie al van wezenlijke beteke-nis voor de bestuurlijke informatievoorziening. Bij het uitwisselen van statische en thematische (beleids)informatie in kaartvorm binnen het openbaar bestuur moet voortaan geschieden op basis van de kleinschalige topografische kaart (verplicht gebruik BRT). De uitwisselbaarheid van dit soort informatie wordt daardoor aan-zienlijk eenvoudiger. Daarbij moet worden gedacht aan bijvoorbeeld de informatie-uitwisseling bij grootschalige calamiteiten, waarbij kaartmateriaal tussen veel be-stuursorganen moet worden uitgewisseld. Dat gaat toch een stuk eenvoudiger als één soort ondergrond wordt gebruikt. 1.5 Wie legt de koppelingen Een nauwsluitend stelsel van basisregistraties kan alleen tot stand komen als de koppelingen tussen basisregistraties goed zijn gelegd en actueel worden onder-houden. Het gaat in deze paragraaf louter om de zes kernbasisregistraties, zoals weergegeven in figuur 1. De kernbasisregistraties zijn gekoppeld via de unieke co-

Natuurlijke personen

(G BA)

N ie t-na tuurlijkepers onen

(NHR)

Adressen(BRA)

E igendomsgegevens

(BR K)

BSN-AON

BSN-KP N

INA - AON

KPN- IORFIN

KPN

BS N

FIN

F IN AON

AONKPN

AON-- GTN

Ruimte lijkob jecten

G BKN

BRT

Gebo uw en(BG R)

S tand - enl igp laatse n

Verbl i jfs-o b je cten

- 8 -

des die aan de registratieobjecten in de verschillende basisregistraties zijn toege-kend (figuur 2). Onderstaand een beschrijving van de relaties tussen deze codes, zoals gemeenten dat - gerekend naar de huidige inzichten – vooralsnog voorzien voor de vitale kernbasisregistraties: 1. Relatie tussen verblijfobject en adres

Deze relatie wordt gelegd door het adresseerbaar object (code AON) te koppe-len aan het identificerend gegeven van het adres (code INA). Deze koppeling wordt gelegd en actueel onderhouden door gemeenten.

2. Relatie tussen bedrijf/instelling en verblijfsobject Deze relatie wordt gelegd door het identificerend gegeven van het bedrijf (code KVK) te koppelen aan het adresseerbaar object (code AON). Deze relatie wordt de eerste keer door de notaris (in notariële stukken) gelegd en daarna actueel onderhouden door de Kamers van Koophandel.

3. Relatie tussen natuurlijke persoon en verblijfsobject

Deze relatie wordt gelegd door het identificerend gegeven van een persoon (code BSN) te koppelen aan het adresseerbaar object (code AON). Deze rela-tie wordt door de gemeente gelegd en daarna ook actueel onderhouden.

4. Relatie tussen natuurlijk persoon en kadastraal perceel

Deze relatie wordt gelegd door het identificerend gegeven van een persoon (code BSN) te koppelen aan het identificerend gegeven van een kadastraal perceel (code KPN). Deze koppeling wordt de eerste keer gelegd door het no-tariaat (in de notariële stukken) en daarna actueel onderhouden door het Ka-daster.

5. Relatie tussen natuurlijk persoon en bedrijf/instelling

Deze relatie wordt gelegd door het identificerend gegeven van een persoon (code BSN) te koppelen aan het identificerend gegeven van een be-drijf/instelling (code KVK). Deze koppeling wordt de eerste keer gelegd door de notaris (in de notariële stukken) en daarna actueel onderhouden door de Kamer van Koophandel.

6. Relatie tussen bedrijf/instelling en kadastraal perceel

Deze relatie wordt gelegd door het identificerend gegeven van een be-drijf/instelling (code KVK) te koppelen aan het identificerend gegeven van een kadastraal perceel (code KPN). Deze koppeling wordt de eerste keer door de notaris (in de notariële stukken) gelegd en wordt daarna actueel onderhouden door het Kadaster.

7. Relatie tussen kadastraal perceel en grootschalige topografisch object Deze relatie wordt gelegd door het identificerend gegeven van een kadastraal perceel (code KPN) langs geometrische weg te koppelen aan het identificerend gegeven van een ruimtelijk object (code IOR). Deze koppeling wordt gelegd en actueel onderhouden door het Kadaster.

8. Relatie tussen grootschalige topografisch object en gebouw Deze relatie wordt gelegd door het identificerend gegeven van het ruimtelijk ob-ject code (IOR) al dan niet via geometrische weg te koppelen aan het adres-seerbaar object (code AON). Deze koppeling wordt gelegd en actueel onder-houden door de gemeenten.

- 9 -

9. Relatie tussen kadastraal perceel en verblijfsobject/pand

Deze relatie wordt gelegd door het identificerend gegeven van het kadastraal perceel (code KPN) te koppelen aan het adresseerbaar object (code AON). Deze relatie wordt de eerste keer door de notaris gelegd (in notariële stukken) en daarna actueel onderhouden door het Kadaster.

Er zijn drie zaken die opvallen bij het leggen van koppelingen tussen kernbasisre-gistraties. In de eerste plaats is informeel afgesproken (zie hoofdstuk 5, punt 4) dat degene die een koppeling tussen twee basisregistraties legt ook verantwoordelijk is voor de juistheid van deze koppeling (zie hoofdstuk 5, punt 5). Deze verant-woordelijkheid betekent, dat de legger van de koppeling de wettelijk verplichte te-rugmeldingen van fouten, vergissingen en misslagen in de koppeling met voorrang moet oplossen en de uitkomst moet meedelen aan de melder(s) van de fout. In de tweede plaats staat het ieder bestuursorgaan vrij (zie hoofdstuk 5, punt 4) om koppelingen te leggen. Gemeenten zetten daar vraagtekens bij. Dezelfde kop-pelingen tussen basisregistraties worden meerdere keren, op verschillende mo-menten en mogelijk op verschillende manieren gelegd. Het meervoudig gebruik van eenmalig gelegde koppelingen is blijkbaar niet overwogen. Bovendien is In het verleden aangetoond, dat een fors deel van de fouten in de informatievoorziening van de overheid ontstaat door verkeerd gelegde koppelingen tussen registraties.

Koppeling Verantwoordelijk voor het leggen van de koppeling

Verantwoordelijk voor het onderhoud van de koppeling

1. AON-INA Gemeenten

Gemeenten

2. AON-KVK Notaris / Kamers van Koophandel Kamers van Koophandel

3. BSN-AON Gemeenten

Gemeenten

4. BSN-KPN Notaris / Kadaster

Kadaster

5. BSN-KVK Notaris / Kamers van Koophandel

Kamers van Koophandel

6. KVK-KPN Notaris / Kamers van Koophandel Kamers van Koophandel

7. KPN-IOR Kadaster voor BKT Gemeenten voor BGT

Kadaster Gemeenten

8. IOR-AON Gemeenten Gemeenten

9. KPN-AON Kadaster Kadaster

Figuur 6. Overzicht van identificerende codes Het heeft de voorkeur van gemeenten om de bevoegdheid tot het leggen van kop-pelingen (in ieder geval voor de kernbasisregistraties) formeel te geregeld. Ten derde is er over het terugmelden van het vermoeden van een onjuiste koppe-ling niets geregeld. Gevolg daarvan is dat dergelijke terugmeldingen niet plaats vinden. Het is immers bijkans onmogelijk te achterhalen wie de betreffende koppe-ling tussen twee basisregistraties heeft gelegd. Naar het leggen van koppelingen tussen (kern)basisregistraties moet nog eens kritisch worden gekeken. Er zal voor-

al afstemming moeten plaatsvinden tussen bestuursorganen (zie hoofdstuk 5, punt 6 en 7). 1.6 Koppelingen via kaarten Koppelingen kunnen ook worden gelegd door kaarten digitaal over elkaar heen te leggen. Bijvoorbeeld de kadastrale kaart (BRK) en de grootschalige topografie (GBKN). Als deze kaarten volledig op elkaar zijn afgestemd kan bijvoorbeeld een gebouw uit de GBKN worden overgenomen op de kadastrale kaart. In figuur 5 is dat schematisch weergegeven. Gebouw a in de GBKN wordt door kaarten digitaal over elkaar heen te leggen overgenomen (aangegeven met een c) in de andere kaarten. Via elke

De kern van het stelsel

GBKN

Kadastrale kaart

gebouwtopografie

a

c

c

Figuur 5. Relaties tussen kaarten kaart (door op het gebouwvlak klikken) kan vervolgens de administratieve gege-vens worden opgehaald van het gebouw. Het koppelen van basisgegevens via kaarten geeft veel voordelen, waaronder het snel leggen van relaties. De kaarten moeten dan zeer nauwkeurig op elkaar zijn afgestemd. Dat is thans nog niet het geval. Er wordt dan ook het nodige onderzoek verricht naar deze wijze van koppe-len/relateren van basisgegevens (zie hoofdstuk 5, punt 8). Met een stelsel van basisregistraties komt, als uiteindelijk alles sluitend is gere-geld, feitelijk een einde aan de duizenden op zichzelf staande grote en kleine regi-stratie-eilanden binnen het openbare bestuur met goeddeels dezelfde zelfverza-melde (maar niet eenduidige geregistreerde) gegevens binnen het openbaar be-stuur. Van het stelsel van basisregistraties wordt dan ook veel verwacht. Het is al-leen merkwaardig dat niemand weet hoe het stelsel er in detail uit gaat zien; ‘wat er af is als het klaar is’ (zie hoofdstuk 5, punt 9). In dit document moet daar de eer-ste aanzet toe geven. 1.7 Stelselvoorzieningen Naast basisregistraties en koppelingen tussen basisregistraties zijn meer stelsel-voorzieningen nodig. Deze voorzieningen zijn nodig om de gegevens te transpor-teren uit de basisregistraties naar de gebruikers. Ook moeten gebruikers, bij gere-de twijfel over de juistheid van een gegeven, dit melden aan de betreffende bron-houder. Het gaat daarbij – zie ook in ‘woord vooraf’ – vooral om het leveren van juiste en actuele gegevens, in de juiste vorm, op het juiste tijdstip bij het juiste adres. Daarvoor zijn een aantal generieke en mogelijk ook enkele specifieke voor-

- 10 -

zieningen nodig op landelijke schaal. Daarbij moet worden gedacht aan functione-le, randvoorwaardelijke, technische en ondersteunende zaken. Ook zaken als be-veiliging, kwaliteitbeheer, beheer, audits en monitoring maken deel uit van deze gemeenschappelijke stelselvoorzieningen. 2. Het gebruik van het stelsel van basisregistraties1 2.1 Lagenstructuur Het stelsel van basisregistraties is opgebouwd in drie functionele lagen, zoals weergegeven in figuur 7. Deze lagen kennen onderlinge, gestandaardiseerde rela-ties. Deze lagen zijn:

Lagenstructuur stelsel

Gebruikerslaag

Voorzieningenlaag

Registratielaag

Figuur 7. De drie stelsellagen a. Gebruikerslaag: betreft de gebruikers van basisgegevens (uit de registratielaag) en omvat grofweg drie groepen van gebruikers: burgers, bedrijven en (overheids)-instellingen. b. Voorzieningenlaag: het geheel aan gemeenschappelijke voorzieningen (infra-structuur), welke voorzieningen de verbindingen verzorgen tussen de registratie-laag en de gebruikerslaag; c. Registratielaag; omvat enerzijds de (kern)basisregistraties bij verschillende bronhouders en anderzijds een aantal landelijk e voorzieningen (afschriften van basisregistraties) Deze drie stelsellagen komen verderop in dit document – bij de beschrijving van de binnengemeentelijke situatie – ook nog uitgebreid aan de orde.

Overheids-organisatiesBurgers

Gemeenschappelijke voorziening

Basisregistraties en landelijke voorzieningen

Invulling lagenstructuur

Bedrijven &Instellingen

Figuur 8. Invulling van de lagenstructuur

- 11 -

In dit hoofdstuk worden enkele figuren gebruik die afkomstig zijn uit het BMC-rapport ‘Gemeenschappelijke voor-zieningen en ontsluiting van basisregistratie’ dat in 2006 in opdracht van ICTU is opgesteld. De VNG heeft mee-gewerkt aan dit rapport en heeft de lagenstructuur ingebracht. Die lagenstructuur - en met name de voorzienin-genlaag - is door BMC verder vormgegeven.

In figuur 8 zijn de lagen verder ingevuld. In de volgende paragrafen worden de la-gen nader beschreven. Eerst zal de gebruikerslaag en de registratielaag worden toegelicht en als laatste de voorzieningenlaag. 2.2 De gebruikerslaag In figuur 9 staan de verbinding tussen registratielaag en voorzieningenlaag weer-gegeven. De overheid zal grote hoeveelheden informatie via de voorzieningenlaag uit de registratielaag ophalen. Dat is weergegeven met de dikke pijlen. De burgers en bedrijven zullen hun informatie voorlopig nog via overheidsorganisaties aange-leverd krijgen. Dat is in het schema tot uitdrukking gebracht met horizontale pijlen. Het is de bedoeling dat burgers en bedrijven uiteindelijk ook rechtstreeks, via de geboden voorzieningen, gegevens kunnen opvragen uit de registratielaag. Ook zal het mogelijk zijn dat de burger pro-actief gegevens krijgt aangeleverd als daar om is gevraagd. Daarvoor is het nodig dat elke burger een eigen door de overheid on-dersteunde persoonlijke internetpagina krijgt. Dat is in figuur 4 in het vakje burger weergegeven met de termen PIP (Persoonlijke Internet Pagina). Deze stroom zal voorlopig nog bescheiden zijn en is weergegeven met dunne pijlen.

ApplicatiePIP Bedrijfsproces

Communicatie met gebruikers

Overheids-organisaties

Burgers Bedrijven &Instellingen

Applicatie Bedrijfsproces

voorzieningenlaag

Gebrui kerslaag

Figuur 9. Gebruikerslaag Voor bedrijven en instellingen ligt dat anders. Ook daar zou men kunnen kiezen voor een zo te noemen IPB (Internet Pagina Bedrijven), maar vooralsnog zullen bedrijven van de overheid informatie ontvangen. In tegenstelling tot de burgers be-schikken bedrijven en instellingen over eigen applicaties waarin de van de over-heid ontvangen gegevens worden opgeslagen. Dat geldt natuurlijk ook voor de overheidorganisaties zelf; elk bestuursorgaan zal voorlopig nog de voor zijn be-leids- en beheerstaken benodigde gegevens uit basisregistraties ophalen en in een eigen applicatie vastleggen. Waar sprake is van een permanente stroom kan op korte termijn de automatische uitwisseling van gegevens (massale gegevens-verstrekking) worden toegepast. De gebruikerslaag brengt geen verandering in de positie van gemeenten als eerst aanspreekbare overheid voor de burger. Via de voorzieningenlaag zullen burgers en bedrijven een rekening gepresenteerd krijgen voor de ontvangen informatie. Als

- 12 -

- 13 -

gevolg van de in de Nederlandse wetgeving ingebouwde Europese richtlijnen zul-len alleen de verstrekkingskosten in rekening mogen worden gebracht. (Zie voor financiële aspecten hoofdstuk 5, punt 10). Binnen de overheid zal dat op andere wijze worden geregeld. Het ligt in het voornemens om elkaar geen rekeningen meer te sturen, maar af te rekenen op basis van berekende jaarkosten. Verreke-ning vindt vervolgens plaats door herallocatie van middelen (de zogeheten budget-financiering). Naar de haalbaarheid van verrekening van berekende jaarkosten, via herallocatie van middelen, wordt thans onderzoek gedaan. Deze werkwijze heeft voor de overheid grote voordelen in termen van capaciteitbeslag, papiergebruik, lagere boekhoudposten, afslanking van controle, portokosten, enz. Ruwe inschat-ting geven aan dat de besparingen tientallen miljoenen zouden kunnen bedragen. Het berekenen en verrekenen van jaarkosten impliceert gelijke uitgangspunten (ook financieel) voor alle bestuursorganen. Bijvoorbeeld ook wat betreft het ‘di-lemma van de publieke taak’ en het in rekening brengen van extra inspanningen (zie hoofdstuk 5, punt 11). 2.3 De registratielaag De registratielaag, zoals weergegeven in figuur 10, bestaat uit twee lagen; de on-derlaag ‘basisregistraties’ en de onderlaag ‘landelijke voorzieningen’. Deze twee onderlagen omvat wat betreft de kernbasisregistraties de volgende bronhouders: 21 Kamers van Koophandel die ieder voor zich een deel in de basisregistratie Handelsregister (NHR) onderhouden, alsmede 8 vestigingen van het Kadaster, die hun aandeel in de centrale basisregistraties Kadaster (BRK) registreren. Daar-naast levert het Kadaster als bronhouder de basisregistratie ‘kleinschalige topogra-fie’ (BKT). De overige basisregistraties worden bijgehouden door 441gemeenten (stand per 1 januari 2009). Als bronhouder voor hun gebied houden zij basisregi-straties bij over gebouwen (verblijfseenheden), adressen, personen en op korte termijn ook de grootschalige topografie (GBKN). Deze 461 partijen moeten van el-ke mutatie in hun basisregistratie een afschrift zenden aan een landelijk kopiebe-stand (landelijke voorziening). Deze landelijke voorzieningen zijn dus geen basis-registraties; er kan niet op worden gemuteerd, geëxtraheerd, geaggregeerd, gese-lecteerd enz. (Zie hoofdstuk 5, punt 12). Het is een manipulatieloos bestand; louter gericht op raadplegen en afnemen op landelijke schaal. Landelijke voorzieningen moeten een hoge mate van continuïteit kennen. Het beheer – ook in financiële zin – moet daarop zijn afgestemd (zie ook hoofdstuk 5, punt 13). Aan de basisregistraties zijn omvangrijke inwinningsactiviteiten verbonden die per basisregistratie sterk kunnen verschillen. De basisregistraties worden bij voorkeur bijgehouden aan de bron; dus in directe relatie met het proces dat de gegevens voortbrengt (de relatie organisatie-informatie). Er zijn soms basisregistratie die, naast gegevens uit eigen proces, ook wat gegevens krijgen aangeleverd uit exter-ne bron. Goed voorbeeld hiervan is de notaris, die in zijn akten al de koppeling legt tussen identificerende gegevens uit verschillende basisregistraties. De gegevens uit deze brondocumenten moeten worden opgenomen in de basisregistraties Ka-daster en Handelsregister. Alle bronhouders van kernbasisregistraties zijn zowel gebruiker als afnemer van de kernbasisregistraties. Vooralsnog leggen de bronhouders zelf de relaties tus-sen de verschillende basisregistraties bij het overnemen van gegeven uit andere basisregistraties. De gemeente als beheerder van meerdere basisregistraties legt in haar eigen werkprocessen al de relaties tussen BRA, BGR, GBA en GBKN. Het Kadaster en de Kamers van Koophandel leggen de koppeling met gemeentelijke basisregistraties door de identificerende gegevens daaruit over te nemen in de ei-gen

registratie. Kadaster en Kamers van Koophandel doen dat ook ten aanzien van el-kaar. Het opzetten en actueel onderhouden van de basisregistraties zijn bij of krachtens de wet geregeld en de controle vindt plaats via periodieke audits door vooraf geselecteerde (onafhankelijke) instituten. Aan het Kadaster is het operatio-neel beheer opgedragen van de landelijke voorzieningen betreffende de geo-informatie (voorlopig BGR, BRA, BRK, GBKN en BKT).

BRP 3

BRP 2

BRP 1 BRA 458

BRA 2

BRA 1

BGR 1

BGR 2

BGR 458

NHR 3

NHR 2

NHR 1

21 KvK’s 441 gemeenten

Registratielaag

registratielaagLandelijke gegevensvoorzieningen

Toeleveranciers of gedelegeerd bronhouderschap( Bronhouders, maar soms ook notarissen, landmeters, rechtbank enz.)

Personen Bedrijven AdressenTopografie Percelen Gebouwen

BRK

BKT

Kadaster

GBKN 2

GBKN 1

GBKN 3

Figuur 10. De registratielaag 2.4. De voorzieningenlaag In figuur 11 worden de zaken aangegeven die moeten worden geregeld om de permanente relatie tussen gebruikerslaag en registratielaag te onderhouden. Al-leen zo kan de juiste informatie, in de juiste vorm, op het juiste moment aan de juiste instantie worden leveren. Binnen de voorzieningenlaag zijn twee soorten voorzieningen te onderscheiden; enerzijds de functionele, randvoorwaardelijke,

Technische voorzieningen

Functionele voorzieningen

Randvoorwaardelijke voorzieningen Beheer

Monitoring

Overzicht gemeenschappelijke voorziening

Functionele, randvoorwaardelijke, technische voorzieningen

AuditsOndersteunende voorzieningen

Beveiliging

Logboek

Overkoepelende aspecten

Kwaliteit

voorzieningenlaag

Figuur 11. De voorzieningenlaag naar processen en aspecten (bron BMC-rapport)

- 14 -

- 15 -

technische en ondersteunende voorzieningen (links van de witte stippellijn) en an-derzijds een aantal algemene overkoepelende aspecten betreffende voorzieningen (rechts van de witte stippellijn). Deze algemene aspecten worden ook tot deze laag gerekend De voorzieningen bestaan uit tal van onderdelen, waarvan er voor-lopig een beperkt aantal zal worden uitgewerkt of inmiddels al zijn uitgewerkt. Het zou volgens de gemeenten in ieder geval de volgende hoofdvoorzieningen kunnen omvatten:

- 16 -

’Functionele voorzieningen - Aanmelden en afmelden van gebruikers van het stelsel. - Terugmelden bij gerede twijfel over de juistheid van een gegeven of bij gerede

twijfel over de juistheid van een koppeling tussen identificerende gegeven. - Aanvragen van een product met bijbehorende specificaties. - Samenstellen van een product (selectie, aggregatie, extractie, sortering enz.). - Verwerken van de aanvraag van een (nieuwe) serviceaanvraag. - Ontwerpen of bouwen van een nieuwe service. - Afspraken over de frequentie van leveren van een product.

Randvoorwaardelijke voorzieningen - Identificatie van nieuwe afnemers (vastlegging van wie of van wat je bent). - Serviceportofolie met gegevens over welke afnemer gemachtigd is tot afname

en doorlevering van een bepaald gegeven. - Protocollen waarin is vastgelegd welke voorwaarden zijn afgesproken over het

te leveren product. - Feitelijke terugmeldingen (routering) van fouten, vergissingen en misslagen. - Afhandelen van klachten over de voorzieningen. - Authenticatie en autorisatie omvatten de controle op de juistheid van de identi-

teit en de daaraan verbonden bevoegdheden. - Bepalen van de metadata die met het product (moeten) worden meegeleverd. - Clearingfunctie in de zin van ontdubbelen, toedelen en controle op foutmeldin-

gen. Technische voorzieningen - Ontsluiting van basisregistraties (een samenhangend geheel van maatregelen

die het onbelemmerd gebruik van basisregistraties moet garanderen). - Technische voorzieningen voor afhandeling en transport van terugmelden; - Relatie tussen grafisch en administratieve gegevens. Ondersteunende voorzieningen - Een aantal procedurele zaken (beveiliging, kwaliteit, beheer, monitoring, uitwijk,

kostenverhaal en logboek). - Orkestratie van het totaal aan voorzieningen. - Encryptie van berichten tegen onbevoegd kennisnemen van gegevens. - Participatie in overleg en beheercircuits.

3 Het stelsel in de gemeentelijke organisatie In het vorige hoofdstuk zijn op hoofdlijnen de drie lagen van het stelsel van basis-registraties beschreven. Interbestuurlijk is informeel afgesproken (zie ook hoofd-stuk 5, punt 1) dat het stelselafspraken als verplicht gebruik, terugmeldingen, kop-pelingen enz. ook in de gemeentelijke administratieve organisatie moeten worden doorgevoerd. Dat geldt ook voor overkoepelende zaken als presentatie, beveili-ging, autorisatie, berichtafhandeling, gegevens afschermen enz. Dit betekent, dat ook in de gemeenten sprake is van een drielagenstructuur. 3.1 Gebruikerslaag

- 17 -

pge-

Gegevens uit het stelsel van basisregistraties worden binnen alle velden van ge-meentelijke zorg gebruikt. Van grondzaken tot belasting, van ruimtelijke ordening tot milieubeheer en van huisvesting tot bouwzaken. Gemeenten zijn daarmee niet alleen de grootste veelvoudig bronhouder, maar ook (een van) de grootste afne-mers van het stelsel van basisgegevens. In figuur 12 zijn ter illustratie in de ge-bruikerslaag een aantal belangrijke gemeentelijke beheer- en beleidstaken osomd. Voor de uitvoering van deze taken zijn dagelijks grote hoeveelheden au-thentieke gegevens uit gemeentelijke en niet-gemeentelijke basisregistraties no-

ig. Het kan d

Gebruikerslaagbinnengemeentelijk

SBAB, woningvoorraad, bouwnijverheidsstatieken, milieuvergunningen, bouwvergunningen, subsidiering, beperkingen, eigendommenbeheer, onderwijshuisvesting, verwerving, grondexploitatie, ruimtelijke processen, wegbeheer, infrastructuur, bouwregister, huisvesting, bedrijfsvestiging, recreatievoorzieningen, enz

gebruikerslaag

voorzieningenlaag

Figuur 12. Gebruikerslaag (binnengemeentelijk)

ijke gebruikerslaag verschilt weinig van de gebruikerslaag het vorige hoofdstuk.

-opiebestand) op te halen als de basisregistratie in huis voorhanden is. Bij

iet-

gaan om het opvragen van bulkinformatie, zoals de Massale Informatie Verstrek-king2 uit de basisregistratie Kadaster. Een andere vorm is de online raadpleging van externe basisregistraties via landelijke voorzieningen. Ook de gemeentelijke basisregistraties zijn via landelijke voorzieningen raadpleegbaar. In het schema zijn twee pijlen aangegeven. De doorgetrokken pijl geeft de levering van basisge-gevens weer en de gestippelde lijn omvat de terugmelding van vermoedelijke fou-ten. De binnengemeentelin De voorzieningenlaag zit bij gemeenten wel iets anders in elkaar. Gegevens uit basisregistraties waarvan de gemeente bronhouder is worden door gemeentelijke organisatieonderdelen doorgaans niet bij een landelijke voorziening opgevraagd. De gemeenten vinden het niet praktisch om gegevens uit de landelijke voorzieningen (kn

2 De Massale Informatie Verstrekking moet op termijn worden vervangen door berichtenverkeer.

- 18 -

e basisregistraties moet gebruik worden gemaakt van landelijke voor-ieningen.

.2. Registratielaag (binnengemeentelijk)

-

le

e-

rsten. Daartussen liggen tal van varianten die hier buiten eschouwing blijven.

-d in de aanvullin-

en op dit document, zoals aangegeven in het ‘woord vooraf’.

emeentelijke ba-

ook gemeentelijke organi-

jke organisatieonderdelen op wettelijke basis verplicht gebruik moeten

de opname in de basisregistratie noch het gebruik bij wet is voorgeschreven.

gemeentelijkz 3 3.2.1 Verschillen tussen gemeenten De borging van basisregistraties in de gemeentelijke organisatie (administratieve organisatie) is in enkele gemeente anders georganiseerd. In ons land bestaat de gemeente niet. Er zijn met betrekking tot de administratief-organisatorische inbedding en borging van basisregistraties dan ook tal van varianten denkbaar. Het is niet de bedoeling dat al deze varianten in dit document uiteen worden gezet. Er worden in dit document slechts twee situaties beschreven; de situatie waarbij alactiviteiten betreffende basisregistraties ‘in huis’ worden uitvoert en de situatie waarbij zoveel mogelijk van deze activiteiten zijn uitbesteed aan gemeenschapplijke regelingen of andere vormen van samenwerking. Het gaat dus om een be-schrijving van twee uiteb Het is wel goed om erop te wijzen dat de meeste varianten goed uitvoerbaar zijn. Veel belangrijker is echter de vraag of de goede afwegingen zijn gemaakt tussen ‘zelf doen’ of ‘laten doen’. Het advies aan gemeentebestuurders is, om de keuze voor een bepaalde variant stelselbreed te maken en geen afwegingen te maken per individuele basisregistratie. De VNG heeft in stukken en in presentaties al aangegeven daar nog aandacht aan te zullen besteden. Bijvoorbeelg 3.2.2 Drie soorten basisgegevens In het licht van het vorenstaande is het van belang te weten dat gsisregistraties uit drie soorten gegevens (zie figuur 15) bestaan: - de bij wet vastgestelde set basisgegevens waarvan

satie-onderdelen verplicht gebruik moeten maken; - de set aan basisgegevens uit andere basisregistraties, waarvan eveneens ge-

meentelimaken;

- niet-authentieke gegevens waarvan

Niet-authentieke basisgegevens

Authentieke basisgegevens andere basisregistraties

Authentieke basisgegevens

iguur 15. Drie niveaus van basisgegevens

F De eerste laag spreekt voor zich. Authentieke basisgegevens worden bij wet vast-gesteld en moeten in de basisregistratie actueel aanwezig zijn. Bij de authentieke gegevens uit andere basisregistraties is enige vrijheid. Deze worden pas opgeno-men als de gemeenten deze authentieke gegevens nodig heeft voor het uitvoerenvan haar beleid- en beheerstaken. De eerdergenoemde Massale Informatie Ver-

- 19 -

e is of komt. De niet-authentieke basisgegevens zijn

an belang voor gemeenten.

-ven twee soor-

istraties ex-

rbeeld

meentelijk

ge-eenten wel zullen toevoegen.

et

n, de kans

-

,

t-

e leveren gegevens zal in een van de eerste aanvullingen orden meegenomen.

den zijn om een basisregistratie in huis (bij de bron) bij te houden. Maar ook de

strekking (MIV) valt bijvoorbeeld in deze categorie. In het eerste hoofdstuk is al uit-gelegd dat je geen gegevens mag verzamelen als deze gegevens al in een van dbasisregistraties beschikbaar v 3.2.3 Niet-authentieke basisgegevens Gemeenten kunnen hun basisregistraties aanvullen met zo te noemen niet-authentieke gegevens. Gemeenten zijn als gevolg van artikel 124 Grondwet en 108 Gemeentewet vrij om hun eigen huishouding te regelen. Weliswaar worden gemeenten op basis van de Wet basisregistratie gebouwen en adressen tot medebewind geroepen, maar dat betreft alleen de in figuur 15 aangegeten authentieke gegevens. De gemeenten zijn vrij om aan hun basisregtra gegevens toe te voegen voor het uitvoeren van gemeentelijke beleids- en be-heertaken. Gemeenten moeten zelf afwegen welke gegevens zij aan bijvoode basisregistraties adressen en gebouwen (kortweg BAG) wenst toe te voegen. Het zal vaak gaan om aanvullende gegevens, zodat die in samenhang met de au-thentieke gegevens kan worden bijgehouden en gebruikt. Het RSGB (gereferentiemodel) is voor gemeenten uitgangspunt bij de niet-authentieke gegevens (zie hoofdstuk 5, punt 14). Zeker in gevallen dat het gegevens betreft die allem Zo zou een gemeente aan de BAG eigen gebouw- en beheergegevens kunnen toevoegen. Bijvoorbeeld gegevens over beheer, verhuring, pacht en ingebruikge-ving van (gemeentelijke) gebouwen of gegevens over tijdelijke verhuur van lege delen van schoolgebouwen. Ook kunnen er gegevens worden toegevoerd waar-van de vrijheid van gemeenten niet zo groot is, zoals de verplichte levering aan hCBS van bouwnijverheidsgegevens en voorraadcijfers over gebouwen en bouw-werken. Deze aan het CBS te leveren gegevens staan thans deels in de BAG en deels in andere gemeentelijke registraties of administraties. Door alle aan het CBS te leveren gegevens in de BAG op te nemen wordt extra werk voorkomeop fouten verminderd en het aanleveren aan het CBS vereenvoudigd. De CBS-gegevens betreft een aantal met relatief hoge frequentie te leveren gegevens over bijvoorbeeld verleende, afgewezen en verstrekte bouw- en aanlegver-gunningen, voorraadcijfers over woningen, recreatiewoningen, verminderingen en vermeerderingen in de woningvoorraad als gevolg van sloop, buitengebruikstellingverbouw, renovatie en dergelijke. De bouwnijverheidsgegevens en de voorraadcij-fers die aan het CBS worden geleverd zijn aan elkaar gekoppeld en worden rechstreeks gebruik in de grondslag voor de uitkering uit het gemeentefonds. In het voorwoord staat geschreven dat er aanvullingen komen op dit document. De op-name van aan het CBS tw Van belang is dat gemeente eerst bepaalt of aan de verschillende gemeentelijke basisregistraties nog gegevens moeten worden toegevoegd. De gemeente moet dat zelf bepalen. Dat verschilt namelijk per situatie; ‘de gemeente’ bestaat niet. Dat er gegevens moeten worden toegevoegd (en andere registraties en administraties kunnen worden opgeheven) staat wel vast. Zonder aanvullende gegevens leveren de meeste gemeentelijke basisregistraties veel te weinig rendement op. Indien er veel of zeer belangrijke gegevens worden toegevoegd (bijvoorbeeld gegevens die bepalend zijn voor de hoogte van de uitkering uit het gemeentefonds) kan dat een re samenhang van gemeentelijke basisregistraties is van wezenlijke betekenis. Zijworden binnengemeentelijk in samenhang gebruikt; zij moeten dan ook één lo-

- 20 -

niet bij een gemeenschappelijke regeling of samenwerkingsverband te laatsen.

ed menwerkingsverband van of een zakelijke overeenkomst tussen ge-

eenten.

o-

verschap en de sturing bij uit-estedingen aan gemeenschappelijke regelingen.

er-

ganisatie steeds elangrijker en dienen bestuurlijk ook meer aandacht te krijgen.

-e-

-

de gemeente moet een

helder beeld hebben van zaken waar zij op kan sturen.

n-e

n in

oppelen en actueel houden an deze koppelingen moet niet worden onderschat.

er

gisch geheel vormen. De vraag rijst hoe men dat gaat organiseren als het ene deelin huis wordt bijgehouden en het andere deel bij een of meerdere samenwerkings-verbanden. Ook kan een basisregistratie zoveel niet-authentieke gegevens bevat-ten dat het om administratief-organisatorische redenen raadzaam worden gevon-den om hetp Gemeentebestuurders moeten de juiste afweging maken tussen zelf doen of latendoen. Bij deze keuzes moet wel een onderscheid worden gemaakt naar strategi-sche, tactische en operationele aspecten. Gemeenten voeren de algemene strate-gische en tactische activiteiten zelf uit en de operationele taken worden uitbesteaan een sam a. Strategie betreft vooral het opdrachtgeverschap en de sturing. Dat is het werk van hen die de administratieve organisatie van de gemeente goed kennen en bvendien voldoende kennis hebben van wat er op het terrein van informatie en communicatie gaande en haalbaar is. Strategie is geen taak van een persoon, maar van een groep personen uit alle onderdelen van de gemeentelijke organisa-tie. Deze groep is feitelijk belast met het opdrachtgeb b. Tactiek betreft het regelen van de verbinding tussen strategie en operationele taken. De tactiek wordt bepaald door de personen in de organisatie die met onddelen van de informatievoorziening zijn belast. Feitelijk gaat het om het samen-brengen van de kennis in de gemeenten om het geformuleerde beleid handen en voeten te geven. Tactische zaken worden in de gemeentelijke orb c. Uitvoering betreft het werk van bestandbeheerders, projectleiders, statistici, DIVbeheerder enz. Het betreft werk dat door een deel van de gemeenten wordt uitbsteed. Uitbesteden is veel minder eenvoudig dan veelal wordt gedacht. Zonder een goede strategische visie en een uitgekiend tactisch beleid komt de uitbesteding van operationele taken veelal maar matig op gang en valt het rendement soms ook tegen. De externe organisatie waaraan wordt gedelegeerd moet immersduidelijk omschreven opdrachten krijgen en de delegeren

3.2.4 Bijhouden aan de bron De registratielaag bestaat uit een groene en een rode onderlaag. In de groene laag staan de kernbasisregistraties weergegeven, waarvan de gemeente de brohouder is. Het betreft de Basisgebouwen Registratie (BGR), de basisregistratiAdressen (BRA), Gemeentelijke Basis Administratie voor persoonsgegevens (GBA), de Grootschalige Topografie (GBKN). De gemeente moet deze basisregi-straties niet alleen opzetten en actueel onderhouden, maar ook de permanente re-latie tussen deze basisregistraties worden onderhouden. Deze relaties wordede gemeentelijke processen gelegd. (Zie hoofdstuk 5, punt 15). Dat is in het schema met de dunne witte lijnen weergegeven. Het kv De basisregistraties waarvan de gemeenten geen bronhouder zijn, staan weerge-geven in het rode vlak met de tekst Landelijke voorzieningen. Het betreft de eerd

- 21 -

enoemde authentieke gegevens uit andere basisregistraties. De gegevensont-gtrekking daaruit kent voorlopig nog twee stromen:

Registratielaag binnengemeentelijkvoorzieningenlaag

registratielaag

GBKN BRA BGRGBA

BRK BKT NHR

Bijhouding basisregistraties intern

Landelijke voorzieningen

Toevoegen externe basisregistraties

MIV EBR

online

uitbestedingslaag

iguur 14. Registratielaag (binnengemeentelijk)

istraties verwerkt of als afzonderlijke

applicatie opgeslagen. Dat is sterk afhankelijk van de softwarekeuze (leveran-

e

in )

licht binnengemeentelijk gebruik en het terugmelden van ermoedelijke fouten. Het betekent wel dat de gemeente de werkzaamheden wel

is niet in

en gemeenschappelijke regeling opgenomen. Er zijn dus drie partijen actief; de

eel moet worden afgesproken tussen betrokken partijen. Veel werk dus voor hen die met strategische en tactische zaken in de gemeenten zijn belast. Ook is het

F a. het online raadplegen of inkijk en eventueel het online opvragen van docu-

menten en uittreksels; b. het ontvangen van bulkinformatie (Massale Informatie Verstrekking = MIV). De

MIV wordt of in gemeentelijke basisreg

cier) die de gemeente heeft gemaakt. In schema 14 is uitgegaan van opslag in een applicatie en aangegeven als externbasisregistraties (EBR). De koppeling tussen de gemeentelijke basisregistraties en de EBR zij gelegd zoals aangeven in figuur 4. In figuur 14 zijn ook pijlen opgeno-men voor het aanleveren van informatie (doorgetrokken pijlen) en het terugmelden van vermoedelijke fouten (gestippelde pijlen). De werkwijze, zoals weergegevenfiguur 14, geeft, alles afwegende, weinig uitvoeringsproblemen bij het (gefaseerdeinvoeren van het verpvzelf moet uitvoeren. 3.3.5 Volledig uitbesteden Bij deze variant worden alle oparationele taken uitbesteed aan gemeenschappelij-ke regelingen. Veel gemeenten zullen als bronhouder besluiten om het werk be-treffende de GBKN bij de huidige zogeheten regionale samenwerkingsverbanden (RSV) te laten. De basisregistraties gebouwen en adressen zijn al dan niet samenmet de WOZ uitbesteed aan een gemeenschappelijke regeling. De GBAegemeente (GBA), de WGR (BRG, BRA en WOZ) en het RSV (GBKN). Uit de figuren 14 en 15 wordt al duidelijk waar de verschillen tussen ‘zelf doen’ en ‘laten doen’ zitten. Uit het aantal getrokken en gestippelde pijltjes blijkt al dat er v

Stelsel binnengemeentelijkVoorzieningenlaag

Registratielaag

GBKN WOZBRABGR

GBA

BRK BKT NHR

Bijhouding basisregistraties intern

landelijke voorzieningen

Toevoegen externe basisregistraties

MIV EBR

online

Uitbestedingslaag

RSV-GBKN

Uitbestedingslaag

WGR

eente elf nog weinig aan het bijhouden van de basisregistraties hoeft te doen.

emeentelijke basisregistraties - om te bepalen elk model haar het beste past.

a-

relatie tussen gebruikerslaag en registratielaag te onderhouden. Ook bin-en-

Figuur 15 Bijhouding deels in huis en deels bij twee gemeenschappelijke regelingen. leggen van permanente koppelingen tussen de verschillende gemeentelijke basis-registraties wordt een stuk complexer. Hier staat wel tegenover dat de gemz In dit document wordt geen uitspraak gedaan over beide modellen of over varian-ten daarop. Alle modellen hebben voor en nadelen en het is aan de gemeente – indachtig de samenhang tussen gw 3.3 Voorzieningenlaag (binnengemeentelijk) In figuur 16 zijn de zaken aangegeven die moeten worden geregeld om de permnenten

Stelsel binnengemeentelijkGebruikerslaag

Voorzieningenlaag

Registratielaag

Functionele voorzieningen

Randvoorwaardelijke voorzieningen

Technische voorzieningen

Ondersteunende voorzieningen

guur 16. De binnengemeentelijke voorzieningenlaag

r-

Fi gemeentelijk moet de juiste informatie, in de juiste vorm, op het juiste moment aan de juiste afdeling of dienst worden geleverd. Binnen de binnengemeentelijke voozieningenlaag gaat het ook om functionele, randvoorwaardelijke, technische en ondersteunende voorzieningen. Gemeenten zijn ex art 108 Gemeentewet vrij omhun huishouding naar eigen inzicht vorm te geven. Er bestaat echter grote ver-

- 22 -

- 23 -

enten te regelen zaken zal overeenkomen met e opsomming in paragraaf 3.4.

scheidenheid tussen gemeenten en verdere uitwerking blijft hier dan ook achter-wege. Een deel van de door gemed

- 24 -

ri-

4. Wat gemeenten als knelpunt ervaren Het stelsel van basisregistraties, als ordening van de informatieverhoudingen bin-nen het openbaar bestuur, moet bijdragen aan het beter functioneren van de indi-viduele bestuursorganen en dus van de overheid als geheel. Basisgegevens zijn de kracht achter de betere dienstverlening. De basisgegevens van de overheid moeten immers - samen met andere bestuursmiddelen – een stabiele basis zijn voor het uitvoeren van beleids- en beheerstaken. Dat vergt vergaande bestuurlijke afspraken. Zo goed als het gaat met het opzetten en actueel onderhouden van de verschillende basisregistraties zelf, zo langzaam ontwikkelt zich het collectief be-heer en onderhoud van het stelsel van basisregistraties. De VNG gaat zich de ko-mende tijd vooral richten op een goed werkend stelsel en heeft zich voorgenomen om de volgende zaken interbestuurlijk aan de orde stellen: 1. DIV als onderdeel van het stelsel Bij wet is voorgeschreven dat de inhoud van een basisregistratie moet zijn te be-wijzen aan de hand van brondocumenten. Deze brondocumenten (besluiten en verklaringen en processen verbaal) zijn in de meeste gemeenten al geregistreerd in een documentaire informatievoorziening (DIV). Er is stelselbreed te weinig aan-dacht voor de mogelijkheden die de DIV biedt. Afnemers zullen naast een kopie uit het register veelal ook willen beschikken over het besluit zelf. Dat kan met geringe aanpassingen nu al vanuit het DIV plaatsvinden. De betrokkenheid van het DIV bij het stelsel moet snel worden opgepakt. 2. Twee vormen van toezicht is voldoende Gemeenten zijn op dit moment al verantwoordelijk voor het opzetten en actueel onderhouden van vier gemeentelijke basisregistraties. De externe controle op ba-sisregistraties (audits) en op het op een juiste wijze afhandelen van terugmeldin-gen is onverbrekelijk verbonden aan het stelsel van basisregistraties. Gemeenten accepteren twee vormen van toezicht: direct toezicht in de vorm van audits en het indirecte toezicht via terugmeldingen bij gerede twijfel over de juistheid van een gegeven. 3. Identificerende gegevens zijn openbaar De identificerende gegevens van objecten van registratie en de koppelingen tus-sen identificerende gegevens worden (zichtbaar voor de gebruiker) opgenomen in (openbare) basisregistraties. In brondocumenten (brondocumentenregisters) moe-ten identificerende gegevens worden vermeld. Ook als de brondocumentenregis-ters openbaar toegankelijk zijn. Dat is nog niet voor alle identificerende gegevens toegestaan (BSN). 4. Afspraken vastleggen en bekrachtigen Over de basisregistraties, het stelsel van basisregistraties en de bijbehorende na-tionale ICT-voorzieningen zijn inmiddels in bestuurlijke, juridische, financiële, or-ganisatorische en technische zin al veel afspraken gemaakt. Het merendeel van deze afspraken is niet in wet- en regelgeving, noch in een toegankelijk en geautoseerd bestuurlijke documenten vastgelegd en gepubliceerd. Dat leidt voortdurend tot discussie over wat al dan niet is afgesproken. Gemaakte en nog te maken af-spraken moeten bestuurlijk worden bekrachtigd (bijvoorbeeld door de Regiecom-missie) en gepubliceerd.

- 25 -

5. Meer aandacht voor (het gebruik van) koppelingen In het verleden is overduidelijk gebleken, dat het merendeel van de fouten in regi-straties ontstaan door verkeerd gelegde koppelingen en nauwelijks door fouten in de registraties zelf. Het koppelen (relateren van identificerende gegevens) van ba-sisregistraties is buitengewoon gecompliceerd en moet met voorrang nader wor-den uitgewerkt. De in hoofdstuk 1 beschreven koppelingen tussen de verschillende kernbasisregistraties zijn nooit geformaliseerd. Zij maken echter onderdeel uit van de kern van het stelsel. Koppelingen tussen kernbasisregistraties moeten eenma-lig worden gelegd, geregistreerd en meervoudig gebruikt. Voor elke koppeling moet naar opvatting van gemeenten één bronhouder verantwoordelijk worden ge-steld. 6. Meer coördinatie en afstemming van activiteiten Stroomlijning vergt het maken van goede afspraken binnen elke overheidslaag (horizontale coördinatie) en tussen bestuurslagen onderling (verticale coördinatie). Dat vindt onvoldoende plaats en geeft ongerief in de interbestuurlijke informatieke-ten. (Bij het opstellen van het NUP heeft de VNG dit aspect al ingebracht). Er moet duidelijk zijn waar stelselafspraken worden gemaakt en wie daarin het initiatief neemt. Gemeenten pleiten voor BZK (ordening) en de Regiegroep (besluitend or-gaan). 7. Betrokkenheid registratiehouders mag niet verschillen De (permanente) rol van de verschillende ministeries als registratiehouder van een of meer basisregistraties verschilt per ministerie en per basisregistratie. Enkele ministeries streven naar een zo afstandelijk mogelijke betrokkenheid, terwijl ande-re ministeries voorstander zijn van een meer rechtstreekse en permanente betrok-kenheid. Er moeten generieke afspraken komen over de precieze rol van registra-tiehouders. 8. Geometrie is in het stelsel onvoldoende uitgewerkt Het toepassen van geometrische gegevens in het stelsel is volstrekt onvoldoende uitgewerkt, terwijl basisgegevens in toenemende mate via de kaarten worden ont-sloten. Het gebruik van vooral de grootschalige geometrie binnen het stelsel (scha-len 1:1000, 1:2000 en 1:5000) moet meer aandacht krijgen. 9. Meerwaarde voor gemeenten zit in het stelsel De meerwaarde voor gemeenten zit niet in de totstandkoming van verschillende op zichzelf staande basisregistraties, maar in het nauwsluitend stelsel van basisregi-straties. Op dit moment is hoogst onduidelijk hoe het stelsel er op hoofdlijnen uit komt te zien. Anders gezegd, wat is er af als het klaar is en hoe ziet het migratie-pas naar die gewenste eindsituatie er uit. Het is onverantwoord om overheids-breed omvangrijke investeringen te doen zonder dat het te bereiken einddoel op hoofdlijnen helder is geformuleerd. 10. Financiering Er dient een uniforme wijze van berekenen en verrekenen (herallocatie van midde-len) van exploitatiekosten te komen die voor alle bronhouders/basisregistraties zal gelden. Financieel dient er volstrekte gelijkheid te zijn tussen (kern) basisregistra-ties. Ook zullen alle bronhouders dezelfde maatstaven hanteren bij het vaststellen van de verstrekkingskosten.

11. Dilemma van de publiek taak

Burgers en bedrijven hebben veelal specifieke wensen waar het de levering van gemeentelijke gegevens betreft. Het betreft zaken als extractie, aggregeren, sorte-

- 26 -

ren, selectie, ordening, generalisatie of samenvoegen. Niet zelden wordt door par-ticulieren gevraagd om specifiek maatwerk. Gemeenten zijn - anders dan op be-leidsmatige gronden – daartoe onverplicht alleen bereid wanneer de aanmaakkos-ten daarvan in rekening zijn te brengen. Dit leidt tot een paradoxale conclusie. Gemeenten kunnen particulieren alleen op maat bedienen, wanneer zij gegevens-bestanden mogen aanmaken in een vorm die zij zelf niet nodig hebben en hande-lingen mogen verrichten die niet tot de publieke taak behoren. Ondanks de uit-drukkelijke verzoeken van particulieren kunnen gemeenten dat echter niet, omdat zij zich strikt moeten houden aan hun publieke taak. Door toegankelijkheid van overheidsinformatie op deze wijze beter te regelen wordt deze voor particulieren juist meer gesloten. Bovendien zouden het Kadaster, KNMI, CBS, Kamers van Koophandel enz. – na afname van gemeentelijke gegevens - deze gegevens wel onder verrekening van kosten mogen leveren aan particulieren. Het is hen immers wel toegestaan kosten in rekening te brengen (zie verder ook punt 10). De regel-geving dient op de korte termijn op zodanige wijze te worden aangepast, dat alle bestuursorganen onder verrekening van gemaakte kosten particulieren op maat kunnen bedienen. Voor de goede orde wordt er op gewezen dat het begrip ‘ge-maakte kosten’ goed moet worden afgebakend. 12. Landelijke voorziening is geen basisregistratie. Een landelijke voorziening is een complete en actuele kopie van een basisregistra-tie (authentiek deel) van een of meer bronhouders. Gegevens in de landelijke voorziening kunnen alleen worden opgevoerd, gewijzigd of afgevoerd aan de hand van mutaties die uit de desbetreffende basisregistratie worden aangeleverd. De bronhouders kan te allen tijde (tegen aanmaakkosten) beschikken over een kopie van zijn gegevens in de landelijke voorziening voor eigen doeleinden (bijvoorbeeld herstelacties). 13. Landelijke voorziening kent eigen financieel regiem De financiering van landelijke voorzieningen moet administratief-organisatorisch neutraal zijn geregeld; los van de financiering van eigen taken van het bestuursor-gaan dat belast is met het voeren van een landelijke voorziening. De registratie-houder moet zorg dragen dat een eigen financieel regiem voor landelijke voorzie-ningen tot stand komt. 14. Relaties tussen gemeentelijke basisregistraties De relatie tussen gemeentelijke basisregistraties worden door gemeenten in hun werkprocessen gelegd. Dat wordt door gemeenten noodzakelijk gevonden voor het optimaal functioneren van de gemeentelijke informatiehuishouding. Gemeen-ten zullen deze koppelingen beschikbaar stellen voor gebruik door andere be-stuursorganen (eenmalig koppelen en meervoudig gebruiken).

- 27 -

5. Slot In dit document is het stelsel van basisregistraties op hoofdlijnen geschetst. Bij het opstellen van dit document is gebruik gemaakt van informele notities, documenten, aannames, afspraken, presentaties, visies enz. die over het stelsel en aanverwan-te zaken zijn verschenen. Deze zaken leverde een incompleet beeld van het stel-sel op. Alle ‘witte vlekken’ in dit beeld zijn vervolgens door ons ingevuld om er één geheel van te maken. De vraag is nu wat gemeenten van dit samengestelde ge-heel vinden. Opmerkingen en suggesties ter verbetering van het ‘stelselbeeld’ zijn welkom. Bij het samenstellen van dit document is tevens geïnventariseerd wat belangrijke aandachtspunten zijn voor de VNG. Deze zijn niet alleen in de tekst aangegeven, maar ook in hoofdstuk 4, met een beknopte beschrijving, samengebracht. De VNG heeft zich voorgenomen deze punten interbestuurlijk aan de orde te stellen. Dit document beschrijft weliswaar de ‘huidige (informele) stand van zaken’, maar het is toch bedoeld als een ‘levend document’. Dat wordt bereikt door enerzijds aanvullingen op dit document uit te brengen met uitleg over en uitwerking van stel-selonderdelen en anderzijds door bijstelling van dit document als gevolg van ont-wikkelingen en nieuwe inzichten. Het NUP zal bij het opstellen van aanvullingen (uitleg, uitwerking of bijstelling) uitgangspunt zijn. Het uitbrengen van de volgende aanvullingen worden overwogen: - opnemen van CBS-gegevens in de BAG als niet-authentieke basisgegevens; - koppelingen tussen gemeentelijke basisregistraties; - rechtstreeks afnemen aan de bron (via opnemen van unieke identificaties); - positie van het DIV in relatie tot de gemeentelijke basisregistraties; - de AO (inbedding en borging) betreffende gemeentelijke basisregistraties; - de relatie tussen administratieve en geometrische gegevens; - het verplicht gebruik van basisregistraties en de koppelingen in de gemeentelij-

ke organisatie; De eerste aanvulling zal spoedig na het uitbrengen van dit startdocument verschij-nen.