Slide 1

Univerzitet u ZeniciPolitehniki fakultet

Nastavnik: doc. dr. Edis Softi, dipl.ing.graAsistent: Asja Fejzi, dipl.ing.gra.PREDMET: Putevi i saobraajnice 2014/2015. akademska godinaVJEBE TEORIJA TRASIRANJAOsovina ceste-kombinacija horizontalnih i vertikalnih geometrijskih elemenata puta i njihov vizuelni odnos sa topografijomPrilagoenost osovine ceste terenuPrilikom trasiranja potrebno je voditi rauna o trokovima GRAENJA i trokovima EKSPLOATACIJE

Tabela 1. Podjela puteva prema saobraajnom optereenjuTabela 2. Odreivanje mjerodavne kategorije puta

Odreivanje kategorije terena

Utjecaj topografije terena na poloaj osovine putaTeren na kojem se projektuju javni putevi dijeli se u 4 kategorije: I-ravniarskiII-breuljkastIII-brdovitIV-planinski Tabela 3. Kriteriji za odreivanje kategorije terena

Osnovne karakteristikeVrsta terenaIIIIIIIVVisinska razlika trase na duini od 1 kmneznatnaDo 70 m70-150 m>150 mNagib padinaDo 1:101:10-1:51:5-1:11:1-1:0Nabranost terena-Slabije izraenaJae izraena

Jako izraenaMogui izbor elemenata traseslobodanDjelimino oteanDjelimino prinudanPredodreenOSNOVE ZA ODREIVANJE ELEMENATA PUTABRZINA-vozno-dinamika veliina od koje zavise udobnost vonje i bezbjednost saobraaja.

Vrste brzina:VvVdozVputVplVpredVproVradVrac

Brzina vonje predstavlja stvarnu brzinu kretanja vozila na kolovozu; Dozvoljena brzina vonje je brzina koja je zakonom ograniena na dionici puta; Brzina putovanja predstavlja prosjenu brzinu vonje koju vozila doseu na odreenom putu; Planirana brzina putovanja predstavlja prosjenu brzinu vonje, koju vozila treba da dosegnu na odreenom putu, na kraju planskog razdoblja, te koja predstavlja relevantnu brzinu za dimenzionisanje NPP, kao i geometrijskih I tehnikih elemenata puta; Raunska brzina je svaka brzina koja se upotrebljava za odreivanje ili proraun tehnikih elemenata puta; Predviena brzina je raunska brzina koja je odreena za pojedine kategorije puta s obzirom na saobraajnu funkciju i uslove prostora kroz koji put prolazi; Projektna brzina je brzina kretanja vozila u slobodnom saobraajnom toku (brzina slobodnog toka), koju omoguavaju pojedini geometrijski i tehniki elementi projektovanog ili postojeeg puta; upotrebljava se kao raunska brzina za analize bezbjednosti saobraaja kao i za ispravke pojedinih tehnikih elemenata puta;Brzina u bonom smjeru predstavlja brzinu kojom vozila mijenjaju saobraajne trake.

Otpornost na klizanjePrionljivost na kolovoz se izraava koeficijentom trenja klizanja (KTK ili g) izmeu kolovoza i guma. Prilikom dimenzionisanja elemenata puta, u obzir je potrebno uzeti KTK, koji obezbjeuje bezbjednost saobraaja za 95% uzoraka asfaltnog kolovoza i vozila, na istom i mokrom kolovozu.

Na vrijednost koeficijenta trenja klizanja u najveoj mjeri utjee sljedee: Brzina kretanja vozila; Vlanost i temperatura kolovoza; Habajui sloj kolovozne konstrukcije (tekstura povrine, vrsta kamenih zrna, koliina bitumenskog veznog sloja); Profil i materijal guma vozila.KTK se upotrebljava za dimenzionisanje poprenih (fT) i radijalnih (fR) elemenata.Na rezultantu obje komponente KTK primjenjuje se sljedee:

U tabeli, vrijednosti fT max i fR max su navedene za ist i mokar kolovoz, sa habajuim slojem izraenim od kalcitnih kamenih agregata, dok su vrijednosti fT 50% navedene za slojeve izraene od eruptivnih agregata. Za kolovoze izraene od drugaijih materijala koeficijent trenja treba odrediti za svaki pojedinani sluaj.

Tabela 4. Dozvoljene vrijednosti koeficijenta trenja za proraunavanje elemenata puta

Za izraunavanje graninih radijusa horizontalnih krunih lukova (Rmin, Rg), primjenjuju omjeri navedeni u tabeli za pojedine tehnike grupe puteva.

Tabela 5. Vozno-dinamiki uslovi

Tabela 6. Osnovne saobraajne i vozno-dinamike karakteristike puteva koji pripadaju razliitim tehnikim grupama

Dimenzije elemenata puta odreuju se na osnovu:Tehnike grupe putaPredviene brzineDefinisanog nivoa usluge na kraju planskog periodaPrema vrsti terena na kojem se projektuje put, usvajaju se stepeni ogranienja, a u odnosu na stepene ogranienja preporuuju se vrijednosti vpred za pojedine tehnike grupe puteva Tabela 7. Stepeni ogranienja u odnosu na vrstu terena

Tabela 8. Preporuene vrijednosti Vpred u odnosu na stepen ogranienja

Vrsta terena Stepen ogranienjaravniarskiI. Bez ogranienjabreuljkastII. Neznatno ogranienjebrdovitIII. Znatno ogranienjeplaninskiIV. Veliko ogranienjeTehnika grupaStepen ogranienjaI.II.III.IV.A110-13010080-9060-70B1009070-8040-60C70-80605040ELEMENTI SITUACIONOG PLANASituacioni plan prikazuje tok trase koji je definisan u horizontalnoj ravni koordinatama X i Y. Geometrijski oblik situacionog plana sastavljen je kombinacijom pravaca, krunih i prelaznih krivina.

ABPRAVACNa putevima iz tehnike grupe A, pravac se projektuje samo u posebnim topografskim uslovima (putevi u dolinama), u posebnim prostornim uslovima (u naseljima), ili na dionicama gdje je njena upotreba odgovarajua usljed saobraajno - tehnikih uslova (raskrsnice i prikljuci, obezbjeenje dionica za preticanje, znaajni objekti, itd).Prava linija je najee neprirodan oblik u prostoru.Prilikom projektovanja prave, u obzir je potrebno uzeti njene sljedee nedostatke: 1) Oteana procjena brzine vozila koja se kreu u suprotnom smjeru, 2) Zamorna vonja, 3) Zasljepljenje koje prouzrokuju farovi vozila koja se kreu u suprotnom smjeru (nou), 4) Nedovoljna pregledna udaljenost iza prethodnog vozila, 5) Nestabilan poloaj volana u toku vonje

Prilikom uvoenja dugih pravih linija, posebnu panju je potrebno obratiti na dimenzije luka prikljuenog na pravu, i dovoljne dimenzije krivina nivelete.Upotreba prave linije nije ograniena na puteve iz tehnike grupe B (unutar naselja) C i D.

Uslov projektovanja dugih pravaca - kod istosmjernih krivina 4VpredLp20Vpred - kod suprotnosmjernih 2VpredLp20Vpred

Maksimalna duina pravca ograniena je sa 20 Vpred zbog mogueg zasljepljivanja i zamora vozaa

Nesmetanu odvodnju povrinske vode s vozne povrine osigurava popreni nagib kolovoza. Popreni nagib kolovoza u pravcu moe biti jednostrani, dvostrani, dvostrani sa zaobljenjem i dvostrani parabolian

KRUNE KRIVINEPrilagoavanja trase terenu izvodi se krivinamaNajprostiji oblik krivine je kruni luk ija je zakrivljenost konstantna. Izbor radijusa Rmin