V.I.Lª-nin · 2015-01-06 · c¸ch chu ®¸o, trß chuyÖn víi c«ng nh©n, binh sÜ, n«ng d©n....

V « s ¶ n t Ê t c ¶ c ¸ c n − í c, ® o µ n k Õ t l ¹ i !

V.I.Lª-nin

Toµn tËp

32

V.I.Lª-nin Toµn tËp

TËp

32

(Th¸ng N¨m - th¸ng B¶y 1917)

Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi - 2005

Nh÷ng t¸c phÈm cña V.I.Lª-nin trong tËp nµy in theo b¶n dÞch cña Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi

© Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, 1981

Л 008101010200479 −81 - (01) 014

542 - 10102

Lêi nhµ xuÊt b¶n

Kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa M¸c - Lª-nin vµ t− t−ëng Hå ChÝ Minh lµ nÒn t¶ng t− t−ëng vµ kim chØ nam hµnh ®éng lµ vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c ®èi víi çch m¹ng ViÖt Nam; lµ b−íc ph¸t triÓn vÒ nhËn thøc vµ t− duy lý luËn cña §¶ng ta trong c«ng cuéc ®æi míi, quyÕt t©m x©y dùng ®Êt n−íc theo con ®−êng x· héi chñ nghÜa.

Nh÷ng thµnh tùu mäi mÆt do c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc mang l¹i trong nh÷ng n¨m qua thËt ®¸ng tr©n träng vµ khÝch lÖ, ®ång thêi ®ßi hái toµn §¶ng, toµn d©n ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu, ph¸t triÓn lý luËn çch m¹ng khoa häc cña chñ nghÜa M¸c - Lª-nin ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn ®ang ®Æt ra trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc trong giai ®o¹n hiÖn nay.

Víi tinh thÇn ®ã, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu cã hÖ thèng vµ vËn dông s¸ng t¹o nh÷ng t− t−ëng, nh÷ng tinh hoa cña chñ nghÜa M¸c - Lª-nin lµ v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt ®èi víi chóng ta hiÖn nay.

§¸p øng nhu cÇu häc tËp, nghiªn cøu lý luËn cña ®«ng ®¶o b¹n ®äc, ®Æc biÖt lµ cña çc nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, çc nhµ khoa häc, çc nhµ nghiªn cøu, gi¶ng viªn vµ sinh viªn çc tr−êng ®¹i häc, nh©n dÞp kû niÖm 135 n¨m ngµy sinh cña Vla-®i-mia I-lÝch Lª-nin (22-4-1870 ⎯ 22-4-2005), Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia xuÊt b¶n Bé s¸ch quý V.I. Lª-nin - Toµn tËp gåm 55 tËp vµ 2 tËp Tra cøu.

Bé s¸ch V. I. Lª-nin - Toµn tËp ra m¾t b¹n ®äc lÇn nµy ®−îc xuÊt b¶n theo ®óng nguyªn b¶n cña Bé V. I. Lª-nin - Toµn tËp, tiÕng ViÖt, do Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, hîp t¸c víi

VVI V

Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, xuÊt b¶n vµo nh÷ng n¨m 70-80 thÕ kû XX.

* * *

TËp 32 cña Bé s¸ch V. I. Lª-nin - Toµn tËp bao gåm çc t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin tõ th¸ng N¨m ®Õn th¸ng B¶y n¨m 1917.

Nh÷ng t¸c phÈm trong tËp nµy nªu râ vai trß to lín cña V. I. Lª-nin trong viÖc x¸c ®Þnh ®−êng lèi s¸ch l−îc trong viÖc tranh thñ quÇn chóng ®øng vÒ phÝa nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch; v¹ch trÇn tÝnh chÊt ®Õ quèc chñ nghÜa cña chiÕn tranh, b¶n chÊt ph¶n nh©n d©n cña ChÝnh phñ l©m thêi; chuÈn bÞ cho giai cÊp c«ng nh©n vµ n«ng d©n tiÕn lªn giai ®o¹n çch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë n−íc Nga.

Néi dung nh÷ng t¸c phÈm chÝnh trong tËp nµy ®−îc ph©n tÝch kh¸ toµn diÖn trong phÇn Lêi tùa in ë ®Çu s¸ch, do ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin (Liªn X«) viÕt cho lÇn xuÊt b¶n b»ng tiÕng ViÖt.

PhÇn Phô lôc vµ çc B¶n chØ dÉn (víi nh÷ng sè trang t−¬ng øng cña phÇn néi dung trong tËp) ë cuèi s¸ch ®−îc tr×nh bµy hÕt søc khoa häc vµ chuÈn x¸c, ®©y lµ phÇn tra cøu rÊt bæ Ých, gãp phÇn lµm s¸ng tá nhiÒu vÊn ®Ò trong néi dung t¸c phÈm, gióp b¹n ®äc hiÓu s©u s¾c h¬n t− t−ëng cña V. I. Lª-nin.

Chó thÝch cuèi trang b»ng dÊu (*) lµ cña V. I. Lª-nin; Chó thÝch b»ng ch÷ sè ArËp (1)) lµ cña ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn X« (tr−íc ®©y).

Hy väng Bé s¸ch sÏ lµ tµi liÖu nghiªn cøu vµ tham kh¶o bæ Ých cho b¹n ®äc

Th¸ng 6 n¨m 2005

Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia

Lêi tùa

TËp ba m−¬i hai trong bé V. I. Lª-nin Toµn tËp gåm nh÷ng t¸c phÈm viÕt tõ th¸ng N¨m ®Õn th¸ng B¶y 1917, nghÜa lµ tõ Héi nghÞ VII toµn Nga (Héi nghÞ th¸ng T−) §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi (b) Nga ®Õn nh÷ng sù biÕn th¸ng B¶y. §−îc vò trang b»ng nh÷ng nghÞ quyÕt cña Héi nghÞ th¸ng T−, - ®©y lµ nh÷ng nghÞ quyÕt mµ Lª-nin viÕt dù th¶o, - ®¶ng b«n-sª-vÝch ®i theo h−íng chuÈn bÞ cho giai cÊp c«ng nh©n vµ n«ng d©n nghÌo tiÕn lªn ®Êu tranh cho giai ®o¹n thø hai, giai ®o¹n çch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë n−íc Nga, cho viÖc x©y dùng mét ®éi qu©n chÝnh trÞ cña çch m¹ng.

§Æc ®iÓm cña t×nh h×nh chÝnh trÞ ë trong n−íc lóc ®ã lµ quÇn chóng ngµy cµng ®−îc çch m¹ng hãa. ChÝnh phñ l©m thêi t− s¶n kh«ng thÓ vµ kh«ng muèn gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò nµo trong sè nh÷ng vÊn ®Ò mµ çch m¹ng ®Ò ra, nã kh«ng thÓ m¹ng l¹i hßa b×nh, b¸nh m× còng nh− ruéng ®Êt cho nh©n d©n, kh«ng thÓ kh¾c phôc næi sù ph¸ s¶n vÒ kinh tÕ ®ang ngµy cµng trÇm träng thªm. NÐt tiªu biÓu cña thêi kú nµy lµ cuéc ®Êu tranh c¨ng th¼ng ®Ó tranh thñ quÇn chóng gi÷a mét bªn lµ nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch vµ mét bªn lµ çc ®¶ng t− s¶n vµ tiÓu t− s¶n. VÊn ®Ò chÝnh quyÒn lµ néi dung c¬ b¶n cña cuéc ®Êu tranh nµy. Lóc bÊy giê khÈu hiÖu "Toµn bé chÝnh quyÒn vÒ tay çc X«-viÕt!", mét khÈu hiÖu lª-nin-nÝt cña ®¶ng b«n-sª-vÝch, cã

VI Lêi nhµ xuÊt b¶n VII

nghÜa lµ nh»m h−íng lµm cho çch m¹ng d©n chñ - t− s¶n dÇn dÇn chuyÓn biÕn mét çch hßa b×nh thµnh çch m¹ng x· héi chñ nghÜa vµ thiÕt lËp chuyªn chÝnh v« s¶n. V. I. Lª-nin chØ ra r»ng: "HiÖn nay, n−íc Nga lµ n−íc ®ang ®i s¸t tíi giai ®o¹n ®Çu cña cuéc çch m¹ng Êy h¬n çc n−íc kh¸c. ChØ cã ë Nga lµ viÖc chuyÓn chÝnh quyÒn vÒ tay nh÷ng c¬ quan hiÖn ®· cã s½n råi, tøc lµ çc X«-viÕt, cã thÓ ngay trong mét lóc tiÕn hµnh ®−îc mét çch hßa b×nh, kh«ng cã khëi nghÜa, v× bän t− b¶n kh«ng thÓ chèng l¹i næi çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n, binh sÜ vµ n«ng d©n" (tËp nµy, tr.384).

NhiÖm vô cña ®¶ng b«n-sª-vÝch lµ hîp nhÊt toµn bé phong trµo d©n chñ v× hßa b×nh, cuéc ®Êu tranh cña n«ng d©n ®ßi ruéng ®Êt, phong trµo gi¶i phãng d©n téc cña çc d©n téc bÞ ¸p bøc ®ßi ®éc lËp d©n téc, thµnh mét dßng th¸c çch m¹ng hïng hËu trong cuéc ®Êu tranh cho çch m¹ng x· héi chñ nghÜa. XuÊt ph¸t tõ nhiÖm vô ®ã, çc tæ chøc ®¶ng ®· triÓn khai c«ng t¸c chÝnh trÞ vµ tæ chøc trong çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ, trong çc X«-viÕt ®¹i biÓu n«ng d©n vµ çc ñy ban binh sÜ, trong çc ñy ban nhµ m¸y - c«ng x−ëng vµ çc c«ng ®oµn, v. v.. Trong tiÕn tr×nh ®Êu tranh giai cÊp, ®¶ng b«n-sª-vÝch ra søc phÊn ®Êu lµm cho toµn bé chÝnh quyÒn vÒ tay çc X«-viÕt ®Ó - b»ng çch v¹ch ra cho quÇn chóng thÊy râ tÝnh chÊt ph¶n nh©n d©n cña chÝnh s¸ch cña bän men-sª-vÝch vµ bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng - giµnh lÊy ®a sè trong çc X«-viÕt vµ lµm thay ®æi chÝnh s¸ch cña çc X«-viÕt.

Vµo cuèi th¸ng T− - ®Çu th¸ng N¨m, ®¶ng b«n-sª-vÝch cã 80 ngh×n ®¶ng viªn tËp hîp trong 78 tæ chøc. So víi tæng sè d©n c− cña n−íc Nga th× ®©y lµ mét ®éi qu©n kh«ng lín, nh−ng lµ mét ®éi qu©n ®· ®−îc t«i luyÖn trong cuéc ®Êu tranh giai cÊp, mét ®éi qu©n bao gåm nh÷ng chiÕn sÜ tÝch cùc chiÕn ®Êu cho chñ nghÜa céng s¶n. Trong tiÕn tr×nh

®Êu tranh çch m¹ng, ®¶ng lu«n lu«n bæ sung vµo ®éi ngò cña m×nh hµng ngh×n nh÷ng ng−êi tÝch cùc nhÊt, gi¸c ngé nhÊt, trung thµnh nhÊt ®¹i biÓu cho c«ng nh©n, n«ng d©n nghÌo, binh sÜ vµ thuû thñ. Th¸ng B¶y (tr−íc §¹i héi VI) sè l−îng ®¶ng viªn ®· t¨ng lªn ®Õn 240 ngh×n ng−êi, tËp hîp trong 162 tæ chøc.

Nh÷ng t¸c phÈm in trong tËp ba m−¬i hai nµy v¹ch râ vai trß to lín cña Lª-nin trong viÖc x¸c ®Þnh ®−êng lèi s¸ch l−îc cña ®¶ng, trong viÖc tranh thñ quÇn chóng ®øng vÒ phÝa nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch. Ng−êi lµ trung t©m l·nh ®¹o nh÷ng ho¹t ®éng mu«n mµu mu«n vÎ cña ®¶ng vµ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng. Lª-nin liªn hÖ mËt thiÕt víi çc tæ chøc ®¶ng ë ®Þa ph−¬ng, h−íng dÉn çc ®¹i biÓu cña çc tæ chøc ®ã mét çch chu ®¸o, trß chuyÖn víi c«ng nh©n, binh sÜ, n«ng d©n. Trong çc bµi b¸o mµ hÇu nh− ngµy nµo Lª-nin còng viÕt trªn tê "Sù thËt", trong çc b¶n b¸o ço vµ nh÷ng lêi ph¸t biÓu cña Ng−êi, quÇn chóng lao ®éng ®· t×m ®−îc nh÷ng lêi gi¶i ®¸p cho tÊt c¶ nh÷ng c©u hái ®ang day døt hä; nh÷ng t¸c phÈm cña Lª-nin ®· v¹ch ra ý nghÜa cña çc sù biÕn chÝnh trÞ vµ mäi m−u m« cña kÎ thï giai cÊp, chØ cho c«ng nh©n vµ n«ng d©n con ®−êng chiÕn th¾ng chñ nghÜa t− b¶n. Nh÷ng t¸c phÈm trong tËp nµy qu¸n triÖt mét t− t−ëng c¬ b¶n lµ çch m¹ng x· héi chñ nghÜa cã thÓ vµ nhÊt ®Þnh sÏ giµnh ®−îc th¾ng lîi ë n−íc Nga.

PhÇn lín çc t¸c phÈm trong tËp nµy lµ nh»m v¹ch trÇn tÝnh chÊt ®Õ quèc chñ nghÜa cña chiÕn tranh, b¶n chÊt ph¶n nh©n d©n cña ChÝnh phñ l©m thêi vµ cña çc ®¶ng t− s¶n, nh÷ng kÎ ra søc kÐo dµi chiÕn tranh, còng nh− cña çc ®¶ng tiÓu t− s¶n - bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng vµ bän men-sª-vÝch lµ nh÷ng kÎ tiÕp tay cho ChÝnh phñ l©m thêi vµ çc ®¶ng t− s¶n trong viÖc lõa dèi quÇn chóng nh©n d©n. Trong çc t¸c phÈm nh− "Nh÷ng bÝ mËt cña chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i", "Mét trong nh÷ng hiÖp −íc bÝ mËt",

VIII Lêi tùa Lêi tùa IX

bµi "ChiÕn tranh vµ çch m¹ng", "DiÔn v¨n vÒ chiÕn tranh" t¹i §¹i héi I toµn Nga çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ, v. v., Lª-nin chØ ra r»ng tÝnh chÊt ®Õ quèc chñ nghÜa cña cuéc chiÕn tranh mµ ChÝnh phñ l©m thêi tiÕp tôc tiÕn hµnh, kh«ng hÒ thay ®æi. Trong bµi "Sù khñng ho¶ng vÒ chÝnh quyÒn", Lª-nin viÕt: "ChÝnh phñ l©m thêi lµ mét chÝnh phñ cña bän t− b¶n. Nã kh«ng thÓ tõ bá ®−îc nh÷ng tham väng x©m l−îc (çc cuéc th«n tÝnh), nã kh«ng thÓ chÊm døt ®−îc cuéc chiÕn tranh ¨n c−íp Êy b»ng mét nÒn hßa b×nh d©n chñ, nã kh«ng thÓ kh«ng b¶o vÖ quyÒn lîi cña giai cÊp cña nã (tøc lµ giai cÊp çc nhµ t− b¶n), nã kh«ng thÓ kh«ng b¶o vÖ nh÷ng ®Êt ®ai cña bän ®Þa chñ" (tr. 2).

Lª-nin v¹ch ra r»ng ChÝnh phñ l©m thêi t− s¶n bÞ bän ®Õ quèc Nga, Anh, Ph¸p chi phèi vµ nã s½n sµng v× sù lµm giµu cña bän ®ã mµ s¸t h¹i hµng triÖu binh sÜ Nga. B»ng nh÷ng vÝ dô vµ thùc tÕ cô thÓ, Lª-nin v¹ch trÇn chÝnh s¸ch x©m l−îc, th«n tÝnh cña hai khèi ®Õ quèc chñ nghÜa ®èi ®Þch nhau: khèi ¸o - ®øc vµ khèi Anh - Ph¸p - Mü. Ngay thêi Êy, Lª-nin ®· v¹ch trÇn ý ®å muèn thèng trÞ thÕ giíi cña chñ nghÜa ®Õ quèc Mü. Ph¸t biÓu tr−íc hµng ngµn thÝnh gi¶ vÒ vÊn ®Ò "ChiÕn tranh vµ çch m¹ng", Lª-nin nãi r»ng trong thÕ giíi t− b¶n chñ nghÜa, "søc m¹nh lµ do sè l−îng çc ng©n hµng nhiÒu hay Ýt ®Þnh ®o¹t; søc m¹nh ®ã, - nh− mét c¬ quan cña nh÷ng nhµ tû phñ Mü ®· nãi th¼ng thõng vµ tr©ng tr¸o theo kiÓu Mü, - ®−îc ®Þnh nghÜa nh− thÕ nµy: "ë ch©u ©u, ng−êi ta ®¸nh nhau ®Ó thèng trÞ thÕ giíi. Muèn thèng trÞ thÕ giíi, ph¶i cã hai ®iÒu: ®«-la vµ ng©n hµng. §«-la th× chóng ta ®· cã, cßn ng©n hµng th× chóng ta sÏ thµnh lËp vµ nh− thÕ lµ chóng ta sÏ thèng trÞ thÕ giíi"" (tr. 107). Vµ hiÖn nay chñ nghÜa ®Õ quèc Mü vÉn tiÕp tôc c«ng khai vµ tr¾ng trîn ra søc thùc hiÖn môc ®Ých Êy. Song, mÆc dï Hîp chóng quèc Mü cã lµ mét thÕ lùc kinh tÕ, tµi chÝnh vµ qu©n sù chñ yÕu trong çc c−êng quèc t− b¶n chñ nghÜa ®i n÷a, "cuéc sèng thùc

tÕ còng sÏ chØ ra r»ng tham väng cña chñ nghÜa ®Õ quèc Mü muèn thèng trÞ thÕ giíi lµ hoµn toµn v« c¨n cø" ("C−¬ng lÜnh cña §¶ng céng s¶n Liªn-x«", tiÕng Nga, 1961, tr.31).

Lª-nin v¹ch ra r»ng lèi tho¸t duy nhÊt ra khái cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa lµ cuéc ®Êu tranh çch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n vµ n«ng d©n nghÌo ®Ó giµnh lÊy chÝnh quyÒn th«ng qua çc X«-viÕt. LËt ®é chÝnh quyÒn v« s¶n vµ nªu mét tÊm g−¬ng thùc tiÔn cho c«ng nh©n çc n−íc kh¸c - ®ã chÝnh lµ thùc chÊt cña cuéc ®Êu tranh cña c«ng nh©n Nga v× hßa b×nh. §Êu tranh ®Ó tho¸t khái chiÕn tranh b»ng con ®−êng çch m¹ng, kªu gäi giai cÊp c«ng nh©n quèc tÕ ñng hé s¸ng kiÕn çch m¹ng cña c«ng nh©n Nga, ®ã lµ sîi chØ ®á xuyªn suèt tÊt c¶ çc t¸c phÈm in trong tËp nµy. C«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng çc n−íc kh¸c, Lª-nin viÕt, nhÊt ®Þnh sÏ noi theo tÊm g−¬ng cña c«ng nh©n Nga. Ng−êi rÊt coi träng c«ng t¸c cæ ®éng trong binh sÜ, c«ng t¸c tæ chøc viÖc b¾t tay th©n thiÖn ngoµi mÆt trËn ®Ó ®Èy nhanh viÖc n©ng cao tinh thÇn çch m¹ng trong tÊt c¶ çc n−íc.

§ãng mét vai trß cæ ®éng hÕt søc quan träng trong viÖc ®éng viªn quÇn chóng lµ nh÷ng bµi cña Lª-nin viÕt ®Ó gi¶i thÝch chÝnh s¸ch cña ®¶ng b«n-sª-vÝch trong vÊn ®Ò ruéng ®Êt nh−: "Th− ngá göi çc ®¹i biÓu §¹i héi çc ®¹i biÓu n«ng d©n toµn Nga", "VÒ viÖc "tù tiÖn chiÕm ®o¹t" ruéng ®Êt", dù th¶o nghÞ quyÕt vµ bµi ph¸t biÓu vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt t¹i §¹i héi I çc ®¹i biÓu n«ng d©n toµn Nga, v. v..

ChÝnh phñ l©m thêi kh«ng muèn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ruéng ®Êt vµ, ®Ó lõa phØnh quÇn chóng n«ng d©n, nã ho·n vÊn ®Ò ruéng ®Êt cho ®Õn khi triÖu tËp Quèc héi lËp hiÕn. Mïa xu©n vµ mïa hÌ n¨m 1917, phong trµo n«ng d©n ë trong n−íc ph¸t triÓn nhanh chãng. BÊt chÊp nh÷ng sù ®e däa cña ChÝnh phñ l©m thêi - nh÷ng ®e do¹ Êy ®· chuyÓn sang giai ®o¹n trùc tiÕp ®µn ¸p "nh÷ng vô lén xén vÒ ruéng

X Lêi tùa Lêi tùa XI

®Êt" - n«ng d©n ®· chiÕm vµ cµy cÊy nh÷ng ruéng ®Êt bá hoang cña bän ®Þa chñ, tõ chèi kh«ng ®ãng ®Þa t« cao, v. v.. Th¸ng N¨m, theo sè liÖu chÝnh thøc, cã 259 vµ th¸ng S¸u cã 577 cuéc næi dËy cña n«ng d©n. §Õn th¸ng B¶y, phong trµo n«ng d©n lan ra 43 tØnh.

C−¬ng lÜnh ruéng ®Êt cña ®¶ng b«n-sª-vÝch do Lª-nin so¹n tho¶ rÊt l©u tr−íc khi cuéc Çch m¹ng th¸ng Hai næ ra, ®ßi hái tr−íc hÕt ph¶i quèc h÷u hãa ruéng ®Êt, coi ®ã lµ mét biÖn ph¸p t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho çch m¹ng d©n chñ - t− s¶n chuyÓn biÕn thµnh çch m¹ng x· héi chñ nghÜa. Trong çc t¸c phÈm bµn vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt, Lª-nin gi¶i thÝch râ sù cÇn thiÕt ph¶i quèc h÷u hãa ruéng ®Êt. T¹i §¹i héi I toµn Nga çc X«-viÕt ®¹i biÓu n«ng d©n, Lª-nin nãi r»ng chØ khi ®· thñ tiªu ®−îc chÕ ®é t− h÷u vÒ ruéng ®Êt chóng ta míi "tiÕn ®−îc mét b−íc tíi mét t−¬ng lai tèt ®Ñp h¬n, t−¬ng lai x· héi chñ nghÜa" (tËp nµy, tr. 230). S¸ch l−îc cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®èi víi phong trµo n«ng d©n ®−îc x©y dùng trªn c¬ së tÝnh ®Õn çc nhu cÇu thùc tÕ trùc tiÕp cña ®a sè quÇn chóng n«ng d©n - n«ng d©n nghÌo vµ nh÷ng ng−êi v« s¶n ë n«ng th«n. Lª-nin ®−a ra yªu cÇu ®ßi ph¶i ®Ó cho n«ng d©n ngay lËp tøc chiÕm mét çch cã tæ chøc çc ®Êt ®ai cña bän ®Þa chñ, cña gi¸o héi vµ çc ®Êt ®ai kh¸c chø kh«ng chê ®Õn lóc triÖu tËp Quèc héi lËp hiÕn, nh»m tiÕn hµnh gieo cÊy trªn nh÷ng ruéng ®Êt Êy ngay trong mïa xu©n n¨m 1917. Nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch khuyªn n«ng d©n giµnh lÊy ruéng ®Êt mét çch cã tæ chøc, th«ng qua çc X«-viÕt ®¹i biÓu n«ng d©n, ®õng lµm háng tµi s¶n vµ ph¶i ch¨m lo n©ng cao s¶n l−îng n«ng nghiÖp.

Lª-nin xem viÖc thiÕt lËp sù liªn minh bÒn v÷ng cña c«ng nh©n vµ n«ng d©n nghÌo trong cuéc ®Êu tranh v× chñ nghÜa x· héi lµ mét ®¶m b¶o ch¾c ch¾n nhÊt ®Ó gi¶i quyÕt ®óng ®¾n vÊn ®Ò ruéng ®Êt, ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ cuéc çch m¹ng ë n«ng th«n. Lª-nin chØ ra r»ng "kh«ng cã sù ®oµn kÕt ®ã th× kh«ng thÓ nµo ®¸nh b¹i bän t− b¶n ®−îc.

Vµ nÕu chóng kh«ng bÞ ®¸nh b¹i, th× viÖc ®−a l¹i ruéng ®Êt cho n«ng d©n còng sÏ kh«ng chÊm døt ®−îc c¶nh nghÌo khæ" (tr. 54). Trong bµi "VÒ sù cÇn thiÕt ph¶i thµnh lËp mét c«ng ®oµn cña c«ng nh©n n«ng nghiÖp ë Nga", Lª-nin l−u ý ®¶ng b«n-sª-vÝch vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i thµnh lËp mét c«ng ®oµn cã tÝnh chÊt quÇn chóng cña nh÷ng ng−êi v« s¶n n«ng th«n, ph¶i ch¨m lo nhiÒu ®Õn c«ng t¸c gi¸o dôc chÝnh trÞ cho hä, gi¶i thÝch cho hä thÊy râ lîi Ých cña hä kh«ng thÓ ®iÒu hßa ®−îc víi lîi Ých cña giai cÊp t− s¶n ë n«ng th«n vµ chØ ra cho hä con ®−êng duy nhÊt ⎯ con ®−êng ®Êu tranh çch m¹ng x· héi chñ nghÜa. Khi lµm cho n«ng d©n lao ®éng vµ tr−íc hÕt lµ nh÷ng ng−êi v« s¶n vµ nöa v« s¶n ë n«ng th«n thÊy râ r»ng ngay c¶ viÖc ph©n chia ruéng ®Êt cña ®Þa chñ trong ®iÒu kiÖn t− b¶n chñ nghÜa còng vÉn ch−a cøu ®−îc hä tho¸t khái c¶nh bÇn cïng vµ bãc lét, Lª-nin viÕt r»ng kh«ng thÓ tiÕn hµnh s¶n xuÊt mµ kh«ng cã c«ng cô, h¹t gièng, dù tr÷ l−¬ng thùc, tiÒn b¹c; ®Æt hy väng vµo nh÷ng lêi høa r»ng ng−êi ta sÏ gióp ®ì n«ng d©n còng lµ mét ®iÒu ngu ngèc kh«ng thÓ tha thø ®−îc. ThÕ th× ®©u lµ lèi tho¸t? Lª-nin chØ râ r»ng lèi tho¸t lµ ë cuéc ®Êu tranh chèng chñ nghÜa t− b¶n, ë sù ®oµn kÕt, ë sù canh t¸c chung ruéng ®Êt, ë sù tËp thÓ qu¶n lý kinh tÕ. "NÕu chóng ta cø tù giam m×nh nh− x−a trong nh÷ng doanh nghiÖp nhá bÐ, th× dï chóng ta cã nh÷ng c«ng d©n tù do trªn ruéng ®Êt tù do ®i n÷a, chóng ta vÉn kh«ng tr¸nh khái nguy c¬ bÞ tiªu diÖt..." (tr. 234). LÊy häc thuyÕt M¸c - Lª-nin lµm kim chØ nam, §¶ng céng s¶n Liªn-x« ®· c¨n b¶n c¶i t¹o xong nÒn n«ng nghiÖp, thu hót hµng triÖu n«ng d©n vµo céng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi, trong tiÕn tr×nh ®ã, ®· lµm thay ®æi kh«ng chØ thµnh phÇn kinh tÕ cña nÒn kinh tÕ n«ng d©n mµ c¶ t©m lý t− h÷u cña ng−êi n«ng d©n n÷a. NÒn n«ng nghiÖp Liªn-x« cïng víi nÒn c«ng nghiÖp hîp thµnh mét nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa hïng m¹nh, kh«ng cã khñng ho¶ng vµ suy tho¸i.

XII Lêi tùa Lêi tùa XIII

Song song víi phong trµo n«ng d©n, mét ®iÒu n÷a cã ý nghÜa quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña çch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ phong trµo gi¶i phãng d©n téc ®ang ph¸t triÓn m¹nh ë PhÇn-lan, ë U-cra-i-na, ë L¸t-vi-a, ë LÝt-va, ë Bª-l«-ru-xi-a, ë E-xt«-ni-a vµ ë çc vïng d©n téc kh¸c, nh÷ng n¬i mµ nh©n d©n ®· g¾n niÒm hy väng ®−îc gi¶i phãng khái ¸ch ¸p bøc d©n téc víi th¾ng lîi cña Çch m¹ng d©n chñ - t− s¶n th¸ng Hai. Nh−ng trong vÊn ®Ò d©n téc, ChÝnh phñ l©m thêi vÉn tiÕp tôc tiÕn hµnh chÝnh s¸ch thùc d©n cò cña chÕ ®é Nga hoµng. Çc bµi b¸o cña Lª-nin nh−: "N−íc PhÇn-lan vµ n−íc Nga", "ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña çch m¹ng Nga", "U-cra-i-na vµ sù thÊt b¹i cña nh÷ng ®¶ng chÊp chÝnh ë Nga" vµ çc t¸c phÈm kh¸c in trong tËp nµy cã t¸c dông to lín trong viÖc tranh thñ quÇn chóng nh©n d©n ë çc vïng d©n téc ñng hé çch m¹ng, trong viÖc gi¸o dôc tinh thÇn quèc tÕ cho quÇn chóng lao ®éng tÊt c¶ çc d©n téc. Trong çc t¸c phÈm nµy, Lª-nin ®· gi¶i thÝch c−¬ng lÜnh d©n téc cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch vµ ®ång thêi cña khèi liªn minh x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng - men-sª-vÝch.

Trung thµnh víi chñ nghÜa quèc tÕ v« s¶n, ®¶ng b«n-sª-vÝch thõa nhËn vµ b¶o vÖ quyÒn tù do t¸ch ra khái n−íc Nga cña çc d©n téc bÞ bän Nga hoµng ¸p bøc; ®ång thêi ®¶ng ®Êu tranh cho tÊt c¶ çc d©n téc tù do ®−îc tù do liªn minh víi nh©n d©n Nga. Lª-nin chØ râ r»ng víi chÝnh s¸ch n−íc lín cña m×nh, chÕ ®é Nga hoµng ®· kh«ng tõ mét thñ ®o¹n nµo ®Ó chia rÏ çc d©n téc ë Nga, thËm chÝ chia rÏ c¶ nh÷ng d©n téc rÊt gÇn gòi nhau vÒ "tiÕng nãi, l·nh thæ, tÝnh çch vµ lÞch sö" nh− d©n téc Nga vµ d©n téc U-cra-i-na (tr. 431). Muèn cho sù liªn minh gi÷a çc d©n téc ë Nga ®−îc bÒn v÷ng, Lª-nin viÕt, th× liªn minh ®ã ph¶i lµ mét liªn minh tù nguyÖn, ng−êi c«ng nh©n Nga nhÊt thiÕt kh«ng ®−îc gi©y phót nµo tin bÊt kú mét ®iÒu

g× ë giai cÊp t− s¶n n−íc m×nh còng nh− giai cÊp t− s¶n n−íc ngoµi, ®ång thêi ñng hé quyÒn ph©n lËp, kh«ng ®−îc ¸p ®Æt quan hÖ h÷u nghÞ cho çc d©n téc, mµ ph¶i tranh thñ mèi quan hÖ h÷u nghÞ ®ã b»ng çch coi hä lµ nh÷ng ng−êi b×nh ®¼ng, nh÷ng b¹n ®ång minh vµ nh÷ng anh em trong cuéc ®Êu tranh v× chñ nghÜa x· héi. B»ng çch v¹ch trÇn chÝnh s¸ch cña çc ®¶ng t− s¶n - d©n téc chñ nghÜa ®ang m−u toan lîi dông khÈu hiÖu d©n téc tù quyÕt ®Ó phôc vô nh÷ng lîi Ých giai cÊp vô lîi cña hä, nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®· giµnh ®−îc c¶m t×nh vµ sù ñng hé trùc tiÕp cña quÇn chóng lao ®éng ë çc vïng d©n téc. Sau khi giµng ®−îc chÝnh quyÒn ë trong n−íc, §¶ng céng s¶n Liªn-x« ®· gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p: vÊn ®Ò mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a çc d©n téc. Liªn bang x«-viÕt ®· trë thµnh mét gia ®×nh anh em cña çc d©n téc, ®· trë thµnh ®Êt n−íc cña t×nh h÷u nghÞ vµ phån vinh cña çc d©n téc. C−¬ng lÜnh cña §¶ng céng s¶n Liªn-x« ®−îc th«ng qua t¹i §¹i héi XXII nãi r»ng: "Víi th¾ng lîi cña chñ nghÜa céng s¶n ë Liªn bang céng hßa x· héi chñ nghÜa x«-viÕt, çc d©n téc sÏ xÝch gÇn l¹i víi nhau h¬n n÷a, sù céng ®ång vÒ kinh tÕ vµ t− t−ëng cña hä sÏ t¨ng lªn, nh÷ng nÐt ®Æc tr−ng céng s¶n chñ nghÜa chung trong bé mÆt tinh thÇn cña hä sÏ ph¸t triÓn rùc rì".

Sau khi ®Þnh ra ®−êng lèi tiÕn tíi çch m¹ng x· héi chñ nghÜa, ®¶ng b«n-sª-vÝch tËp trung chó ý vµo c«ng t¸c gi¸o dôc chÝnh trÞ vµ tæ chøc giai cÊp c«ng nh©n Nga nh»m chuÈn bÞ cho hä tiÕn tíi thùc hiÖn sø m¹ng lÞch sö trong cuéc ®Êu tranh chèng chñ nghÜa t− b¶n, giµnh lÊy chÝnh quyÒn. Nh÷ng bµi viÕt nh»m chØ ®¹o phong trµo çch m¹ng cña c«ng nh©n, mét phong trµo lóc ®ã ®· ®¹t ®Õn mét quy m« réng lín, còng chiÕm mét vÞ trÝ hÕt søc quan träng trong tËp nµy.

Lª-nin kªu gäi giai cÊp c«ng nh©n h·y tÝch cùc tham gia mét çch thùc tÕ vµo cuéc ®Êu tranh chèng sù suy sôp

XIV Lêi tùa Lêi tùa XV

vÒ kinh tÕ vµ n¹n ®ãi ®ang ®Õn gÇn, cñng cè çc vÞ trÝ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cña m×nh. Lª-nin v¹ch ra r»ng nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó ®−a c«ng nh©n tiÕn gÇn ®Õn chñ nghÜa x· héi ph¶i lµ: thiÕt lËp sù kiÓm so¸t cña c«ng nh©n ®èi víi s¶n xuÊt vµ ph©n phèi, ®èi víi çc ng©n hµng, çc t¬-rít vµ çc xanh-®i-ca, c«ng bè çc mãn siªu lîi nhuËn do chiÕn tranh mang l¹i, thµnh lËp ®éi d©n c¶nh c«ng nh©n, ¸p dông chÕ ®é nghÜa vô lao ®éng phæ biÕn, v.v.. Trong çc bµi in trong tËp nµy nh−: "§æ n¸t ®Õn n¬i råi", "CÇn ph¶i v¹ch mÆt bän t− b¶n", "NghÞ quyÕt vÒ nh÷ng biÖn ph¸p kinh tÕ ®Ó kh¾c phôc sù ph¸ s¶n vÒ kinh tÕ", v.v., Lª-nin nªu ra ý kiÕn cho r»ng chØ cã ¸p dông çc biÖn ph¸p çch m¹ng míi cã thÓ ®Êu tranh cã hiÖu qu¶ chèng sù suy sôp vÒ kinh tÕ vµ n¹n ®ãi ®ang ph¸t triÓn, chèng sù ph¸ ho¹i ngÇm vµ viÖc bän t− b¶n chµ ®¹p lªn lîi Ých cña nh©n d©n ®Ó thu nh÷ng mãn lîi nhuËn kÕch xï do chiÕn tranh mang l¹i. Lª-nin nãi tr−íc r»ng ®ã vÉn ch−a ph¶i lµ chñ nghÜa x· héi, song ®ã sÏ lµ nh÷ng biÖn ph¸p dÉn giai cÊp c«ng nh©n ®Õn chñ nghÜa x· héi.

Trong sè nh÷ng biÖn ph¸p hµng ®Çu vµ kh«ng thÓ tr× ho·n ®−îc ®Ó tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi, Lª-nin nªu ra viÖc liªn hiÖp tÊt c¶ çc ng©n hµng thµnh mét ng©n hµng quèc gia thèng nhÊt vµ thiÕt lËp sù kiÓm so¸t cña çc X«-viÕt ®èi víi ng©n hµng, thiÕt lËp sù kiÓm so¸t cña çc X«-viÕt ®èi víi çc tæ chøc lòng ®o¹n lín nhÊt, ®¸nh thuÕ luü tiÕn vµo thu nhËp vµ tµi s¶n cña bän ®¹i t− b¶n. §¸p l¹i nh÷ng lêi thãa m¹ vu khèng cña b¸o chÝ t− s¶n nãi r»ng giai cÊp v« s¶n ®Þnh "lét trÇn" tÊt c¶ çc nhµ t− b¶n, Lª-nin chØ râ r»ng giai cÊp v« s¶n kh«ng ®Æt ra mét môc tiªu nh− vËy. Ng−êi nãi, ®iÒu quan träng ®èi víi chóng ta lµ giµnh lÊy thµnh tr× chñ yÕu cña t− b¶n tµi chÝnh, nghÜa lµ çc ng©n hµng, cßn ®èi víi çc nhµ t− b¶n riªng lÎ th× giai cÊp v« s¶n quan t©m b¾t chóng lµm viÖc cho m×nh, d−íi sù kiÓm so¸t cña c«ng nh©n. Trong bµi "Bän t− b¶n däa

n¹t nh©n d©n nh− thÕ nµo?" Lª-nin viÕt r»ng chØ cÇn t−íc ®o¹t çc nhµ t− b¶n lín nhÊt, bän ®Çu sá ng©n hµng vµ bän ®Çu sá c«ng th−¬ng nghiÖp, chØ cÇn t−íc quyÒn së h÷u vÒ t− liÖu s¶n xuÊt cña mét vµi tr¨m, nhiÒu l¾m lµ mét - hai ngh×n tªn triÖu phó, lµ ®ñ ®Ó qu¸ ®é dÇn dÇn mét çch hßa b×nh lªn chñ nghÜa x· héi. Nh− vËy, s¸ch l−îc ph¸t triÓn çch m¹ng x· héi chñ nghÜa mét çch hßa b×nh cña Lª-nin ®· dù tÝnh ph¶i t−íc ®o¹t t− liÖu s¶n xuÊt cña bän ®Çu sá t− b¶n vµ dÇn dÇn thu hót bän t− b¶n tham gia lao ®éng cã lîi cho x· héi, d−íi sù kiÓm so¸t cña çc X«-viÕt. Nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan cña t×nh h×nh thùc tÕ lóc ®ã ®· buéc ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p çch m¹ng ®Ó chèng sù suy sôp vÒ kinh tÕ; t×nh h×nh lóc ®ã ®· ®Æt vÊn ®Ò ra nh− sau: hoÆc lµ thiÕt lËp sù kiÓm so¸t cña c«ng nh©n ®èi víi s¶n xuÊt vµ ph©n phèi, ®èi víi çc ng©n hµng vµ çc t¬-rít, hoÆc lµ hµng chôc triÖu ng−êi sÏ chÕt. §ång thêi, cuéc ®Êu tranh cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®Ó thùc hiÖn sù kiÓm so¸t cña c«ng nh©n còng lµ mét bé phËn hîp thµnh cña cuéc ®Êu tranh chung nh»m chuÈn bÞ cho giai cÊp c«ng nh©n tiÕn lªn lµm çch m¹ng x· héi chñ nghÜa vµ x©y dùng chñ nghÜa x· héi.

Çc t¸c phÈm in trong tËp ba m−¬i hai còng cho thÊy râ Lª-nin ®· hoan nghªnh vµ khuyÕn khÝch nh− thÕ nµo s¸ng kiÕn çch m¹ng cña c«ng nh©n, tinh thÇn chñ ®éng vµ s¸ng t¹o çch m¹ng cña hä trong viÖc x©y dùng çc c«ng ®oµn vµ tæ chøc çc ñy ban nhµ m¸y - c«ng x−ëng; çc ñy ban nµy ®· tù ý quyÕt ®Þnh ¸p dông chÕ ®é ngµy lµm 8 giê, ®· n¾m lÊy quyÒn qu¶n lý çc xÝ nghiÖp lóc v¾ng mÆt bän chñ, ®· quan t©m ®Õn nhiªn liÖu vµ nguyªn liÖu, ®· can thiÖp vµo c«ng viÖc thuª m−ín vµ th¶i håi c«ng nh©n.

Bän men-sª-vÝch vµ bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng c¶n trë viÖc ¸p dông sù kiÓm so¸t cña c«ng nh©n. Trªn lêi nãi th× chóng ®−a ra cho c«ng nh©n "v« sè lêi høa hÑn su«ng" - nh− t−íc ®o¹t 100% lîi nhuËn mµ bän t− b¶n

XVI Lêi tùa Lêi tùa XVII

thu ®−îc, - nh−ng trªn thùc tÕ bän chóng quy sù kiÓm so¸t thµnh kh¸i niÖm kiÓm so¸t cña nhµ n−íc cã giíi t− s¶n tham gia. Trong mét lo¹t bµi in trong tËp nµy: "Hîp t¸c giai cÊp víi t− b¶n hay ®Êu tranh giai cÊp chèng t− b¶n?", "Tai häa kh«ng sao tr¸nh khái vµ nh÷ng lêi høa hÑn kh«ng bê bÕn", "LËp tr−êng tiÓu t− s¶n trong vÊn ®Ò ph¸ s¶n vÒ kinh tÕ", v.v., Lª-nin v¹ch mÆt bän tháa hiÖp x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng - men-sª-vÝch trong vÊn ®Ò vÒ sù kiÓm so¸t; Ng−êi chÕ nh¹o m−u toan cña bän chóng ®Þnh miªu t¶ sù kiÓm so¸t cña c«ng nh©n nh− mét thø chñ nghÜa c«ng ®oµn.

Song song víi yªu cÇu ®ßi thùc hiÖn chÕ ®é kiÓm so¸t cña c«ng nh©n vµ chÕ ®é nghÜa vô lao ®éng phæ biÕn, Lª-nin cßn ®Ò ra yªu cÇu tæ chøc ®éi d©n c¶nh c«ng nh©n. Dùa vµo lùc l−îng Êy, giai cÊp c«ng nh©n cã thÓ tiÕn hµnh nh÷ng biÖn ph¸p çch m¹ng cña m×nh ®Ó ®Êu tranh víi sù suy sôp vÒ kinh tÕ, cã thÓ ®èi phã víi çc m−u toan cña bän ph¶n çch m¹ng ®Þnh kh«i phôc chÕ ®é Nga hoµng vµ, ®iÒu ®Æc biÖt quan träng lµ cã thÓ ®em l¹i cho çc X«-viÕt mét lùc l−îng chÝnh trÞ thùc sù trong cuéc ®Êu tranh nh»m thùc hiÖn nh÷ng c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa. V. I. Lª-nin viÕt: "NÕu quÇn chóng kh«ng cã tæ chøc, th× kh«ng thÓ thiÕt lËp ®−îc chÕ ®é nghÜa vô lao ®éng phæ biÕn lµ chÕ ®é tuyÖt ®èi cÇn thiÕt, th× kh«ng thÓ b¶o ®¶m mét sù kiÓm so¸t nghiªm chØnh ®«i chót ®èi víi çc ng©n hµng, çc xanh-®i-ca, ®èi víi s¶n xuÊt vµ ph©n phèi s¶n phÈm. Bëi vËy cÇn ph¶i b¾t ®Çu vµ b¾t ®Çu ngay tøc kh¾c, b»ng ®éi d©n c¶nh c«ng nh©n..." (tr.142).

Giai cÊp t− s¶n vµ çc chÝnh ®¶ng t− s¶n, tr−íc tiªn lµ §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn, mét ®¶ng cÇm quyÒn lóc ®ã, lµ kÎ thï giai cÊp chñ yÕu vµ trùc tiÕp cña giai cÊp v« s¶n Nga trong thêi gian chuÈn bÞ cuéc çch m¹ng x· héi chñ nghÜa. Trong nhiÒu bµi ®−îc ®−a vµo tËp nµy nh− bµi "Nguån gèc giai cÊp nµo s¶n sinh ra nh÷ng phÇn tö Ca-vai-nh¸c

hiÖn nay vµ "sau nµy"?", v.v., Lª-nin v¹ch trÇn nh÷ng ý ®å ph¶n çch m¹ng mµ çc ®¶ng t− s¶n ®ang theo ®uæi nh»m bãp nghÑt çch m¹ng. Trong khi thi hµnh chÝnh s¸ch cña m×nh, çc ®¶ng t− s¶n ®· dùa vµo sù ñng hé cña çc ®¶ng tiÓu t− s¶n cña bän men-sª-vÝch vµ bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng, nh÷ng kÎ cho r»ng çch m¹ng x· héi chñ nghÜa kh«ng thÓ th¾ng lîi ë Nga, r»ng nhiÖm vô cña hä chØ lµ cñng cè nh÷ng thµnh qu¶ cña çch m¹ng t− s¶n, thiÕt lËp "trËt tù" ë trong n−íc vµ trong qu©n ®éi, ®−a cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa ®Õn th¾ng lîi. LËp tr−êng chèng chñ nghÜa x· héi ®ã ®· dÉn çc ®¶ng Êy ®Õn chç liªn minh víi bän d©n chñ - lËp hiÕn, tham gia chÝnh phñ liªn hiÖp, mÊt ¶nh h−ëng trong quÇn chóng, råi sau ®ã lµ ®Õn sù diÖt vong vÒ mÆt chÝnh trÞ cña chÝnh çc ®¶ng Êy.

Nh»m c« lËp khèi liªn minh x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng - men-sª-vÝch, nh»m gi¸o dôc chÝnh trÞ vµ tæ chøc quÇn chóng, håi th¸ng N¨m - th¸ng B¶y 1917, nh©n nh÷ng cuéc bÇu cö vµo çc §u-ma hµng quËn ë Pª-t¬-r«-gr¸t ®ang ®−îc tiÕn hµnh, nh©n lóc ChÝnh phñ l©m thêi ®ang chuÈn bÞ cuéc tiÕn c«ng th¸ng S¸u ë ngoµi mÆt trËn, ®¶ng b«n-sª-vÝch ®· tiÕn hµnh nhiÒu ®ît vËn ®éng chÝnh trÞ g¾n liÒn víi cuéc ®Êu tranh chèng c«ng tr¸i chiÕn tranh vµ chèng viÖc thµnh lËp chÝnh phñ liªn hiÖp. Lª-nin lµ ng−êi l·nh ®¹o vÒ mÆt t− t−ëng çc ®ît vËn ®éng Êy. Nh÷ng bµi cña Ng−êi in ë trong tËp nµy ®· tËp trung sù chó ý cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch vµo nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trÞ hµng ngµy quan träng nhÊt, bøc b¸ch nhÊt.

Lª-nin tÝch cùc tham gia §¹i héi I toµn Nga çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ. T¹i ®¹i héi, Ng−êi tr×nh bµy mét c−¬ng lÜnh ®Êu tranh dòng c¶m cña ®¶ng b«n-sª-vÝch nh»m c¶i t¹o n−íc Nga theo h−íng chñ nghÜa x· héi. Lª-nin ®· ®äc hai bµi diÔn v¨n dµi: mét bµi nãi vÒ th¸i ®é ®èi víi ChÝnh phñ l©m thêi ®äc ngµy 4 (17) th¸ng S¸u vµ mét bµi nãi vÒ chiÕn tranh ®äc ngµy 9 (22) th¸ng S¸u;

XVIII Lêi tùa Lêi tùa XIX

hai bµi Êy ®· g©y Ên t−îng m¹nh mÏ kh«ng chØ cho çc ®¹i biÓu dù ®¹i héi, mµ cho c¶ quÇn chóng çch m¹ng trong toµn quèc n÷a. Trong çc bµi ph¸t biÓu Êy vµ trong çc t¸c phÈm kh¸c, Lª-nin gi¶i thÝch vai trß vµ ý nghÜa cña çc X«-viÕt víi tÝnh çch lµ nh÷ng c¬ quan chÝnh quyÒn míi do b¶n th©n quÇn chóng çch m¹ng s¸ng lËp ra. Sù tån t¹i cña çc X«-viÕt ë Nga t¹o ®iÒu kiÖn v« cïng thuËn lîi cho çch m¹ng d©n chñ - t− s¶n chuyÓn biÕn thµnh çch m¹ng x· héi chñ nghÜa. Kh«ng cã çc X«-viÕt, Lª-nin nãi, "th× çch m¹ng Nga kh«ng thÓ th¾ng ®−îc, nghÜa lµ kh«ng thÓ chiÕn th¾ng ®−îc bän ®Þa chñ vµ chñ nghÜa ®Õ quèc. Kh«ng cã chÝnh quyÒn nh− thÕ, chóng ta kh«ng thÓ nãi ®Õn th¾ng lîi ®−îc..." (tr.336). Lª-nin cho biÕt tr−íc r»ng çc X«-viÕt kh«ng thÓ cïng tån t¹i l©u dµi bªn c¹nh ChÝnh phñ l©m thêi t− s¶n. HoÆc lµ çc X«-viÕt sÏ bÞ çc t−íng lÜnh ph¶n çch m¹ng gi¶i t¸n vµ sÏ chÕt kh«ng kÌn kh«ng trèng, hoÆc lµ çc X«-viÕt ph¶i giµnh lÊy chÝnh quyÒn vÒ tay m×nh.

§¸p l¹i lêi cña Txª-rª-tª-li, mét trong nh÷ng thñ lÜnh cña ph¸i men-sª-vÝch, nãi r»ng trong thêi ®iÓm nµy, ë n−íc Nga kh«ng cã mét chÝnh ®¶ng nµo cã −íc väng muèn n¾m lÊy toµn bé chÝnh quyÒn vÒ tay m×nh, Lª-nin ®−a ra mét lêi ®¸p næi tiÕng: "Cã!", vµ tõ diÔn ®µn cña ®¹i héi, Lª-nin tuyªn bè r»ng ®¶ng b«n-sª-vÝch tõng giê tõng phót "s½n sµng n¾m toµn bé chÝnh quyÒn" (tr. 338). B¸o chÝ t− s¶n chÕ nh¹o cay ®éc nh÷ng lêi Êy cña Lª-nin; bän chóng kh«ng tin r»ng c«ng nh©n vµ n«ng d©n lao ®éng cã thÓ ®¶m ®−¬ng ®−îc mét nhiÖm vô khã kh¨n lµ qu¶n lý nhµ n−íc. Nh÷ng th¾ng lîi cña nh©n d©n Liªn-x« trong c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ chñ nghÜa céng s¶n, nh÷ng thµnh tÝch trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ, khoa häc vµ v¨n hãa ®· chøng minh mét çch hïng hån r»ng giai cÊp c«ng nh©n, sau khi n¾m chÝnh quyÒn, cã thÓ qu¶n lý nhµ n−íc tèt h¬n bän ®Þa chñ vµ bän t− b¶n.

TËp nµy cßn bao gåm "Nh÷ng tµi liÖu vÒ viÖc söa ®æi c−¬ng lÜnh cña ®¶ng" do Lª-nin so¹n th¶o c¨n cø vµo çc nghÞ quyÕt cña Héi nghÞ VII toµn Nga (Héi nghÞ th¸ng T−) §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi (b) Nga vµ c«ng bè vµo th¸ng B¶y 1917 theo sù ñy nhiÖm cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng. T¸c phÈm nµy cã mét ý nghÜa lý luËn rÊt to lín; nã lµm s¸ng tá nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n trong chÝnh s¸ch cña ®¶ng v« s¶n, nªu ra nhËn ®Þnh vÒ chñ nghÜa ®Õ quèc, x¸c ®Þnh h×nh thøc chÝnh trÞ cña nÒn chuyªn chÝnh cña giai cÊp v« s¶n lµ n−íc céng hßa x«-viÕt. Lª-nin viÕt: "§¶ng cña giai cÊp v« s¶n kh«ng thÓ lÊy lµm tháa m·n víi mét chÕ ®é céng hßa ®¹i nghÞ d©n chñ - t− s¶n... §¶ng ®Êu tranh cho mét chÕ ®é céng hßa c«ng n«ng d©n chñ h¬n..." (tr. 179 - 180). Cuéc sèng ®· hoµn toµn chøng thùc sù ph©n tÝch cña Lª-nin vÒ thêi ®¹i ®Õ quèc chñ nghÜa lµ thêi ®¹i çc cuéc çch m¹ng v« s¶n. Chñ nghÜa ®Õ quèc kh«ng hÒ thay ®æi b¶n chÊt cña m×nh, vµ ngµy nay nã vÉn tiÕp tôc ng¨n c¶n b−íc tiÕn cña nh©n lo¹i. ChÝnh v× thÕ mµ trong C−¬ng lÜnh cña §¶ng céng s¶n Liªn-x« ®−îc th«ng qua t¹i §¹i héi XXII ®· nªu l¹i nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n cña Lª-nin vÒ ®Æc tr−ng cña chñ nghÜa ®Õ quèc.

Lª-nin coi ®iÒu kiÖn hÕt søc quan träng ®Ó tiÕn hµnh çch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ sù thèng nhÊt hµnh ®éng çch m¹ng cña c«ng nh©n tÊt c¶ çc n−íc, lµ cuéc ®Êu tranh kiªn quyÕt chèng chñ nghÜa c¬ héi ⎯ chñ nghÜa x· héi - s«-vanh vµ chñ nghÜa ph¸i gi÷a; Ng−êi ®Ò nghÞ bæ sung thªm phÇn nhËn ®Þnh vÒ çc phe ph¸i Êy vµo b¶n dù th¶o c−¬ng lÜnh míi. Cuéc ®Êu tranh chèng chñ nghÜa c¬ héi lµ ®iÒu ®¶m b¶o cho chñ nghÜa M¸c - Lª-nin giµnh ®−îc th¾ng lîi v÷ng ch¾c ®èi víi ph¸i d©n chñ - x· héi mµ ngän cê chñ yÕu hiÖn nay lµ chñ nghÜa chèng céng, thø chñ nghÜa ®· ®−a çc nhµ x· héi chñ nghÜa ph¸i h÷u vµo con ®−êng bÕ t¾c vÒ t− t−ëng vµ chÝnh trÞ. "Thêi ®¹i lÞch sö míi ®· mang l¹i mét khóc kh¶i hoµn thËt sù cho thÕ giíi

XX Lêi tùa Lêi tùa XXI

quan çch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n. Chñ nghÜa M¸c - Lª-nin ®· trë thµnh ng−êi thèng trÞ nh÷ng suy t− cña loµi ng−êi tiÕn bé" ("C−¬ng lÜnh cña §¶ng céng s¶n Liªn-x«", tiÕng Nga, 1961, tr. 51).

Trong "Nh÷ng tµi liÖu vÒ viÖc söa ®æi c−¬ng lÜnh cña ®¶ng", Lª-nin ®· nªu ra nh÷ng ch−¬ng môc míi, nh÷ng yªu s¸ch míi vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ thay thÕ cho nh÷ng yªu s¸ch ®· cò, bæ sung vµo ®ã nh÷ng lêi chó thÝch cÇn thiÕt. Trong lêi tùa viÕt cho "Nh÷ng tµi liÖu", Lª-nin l−u ý r»ng ph¶i thu hót ®¶ng viªn, cµng nhiÒu cµng tèt, tÝch cùc tham gia x©y dùng c−¬ng lÜnh míi cña ®¶ng. Lª-nin cho r»ng c−¬ng lÜnh míi sÏ ®−îc th«ng qua t¹i §¹i héi VI §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi (b) Nga s¾p tíi. Nh−ng, sau nh÷ng sù biÕn th¸ng B¶y th× t×nh h×nh trë nªn khã kh¨n, §¹i héi VI ph¶i lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn nöa hîp ph¸p vµ kh«ng thÓ xÐt ®Õn vÊn ®Ò Êy. Nh÷ng luËn ®iÓm lý luËn quan träng nhÊt mµ Lª-nin ®Ò ra trong "Nh÷ng tµi liÖu" ®· ®−îc ®−a vµo c−¬ng lÜnh thø hai cña ®¶ng b«n-sª-vÝch, th«ng qua ë §¹i héi VIII häp n¨m 1919.

Trong tËp nµy cßn cã mét lo¹t bµi v¹ch trÇn chiÕn dÞch vu khèng ®èi víi Lª-nin vµ ®¶ng b«n-sª-vÝch mµ toµn bé b¸o chÝ t− s¶n vµ b¸o chÝ tiÓu t− s¶n ®· ph¸t ®éng lªn, ®Æc biÖt lµ sau nh÷ng ngµy th¸ng B¶y. Çc bµi "Sù dèi tr¸ lÇn thø mét ngh×n lÎ mét cña bän t− b¶n", "Nh÷ng lêi vu khèng v« sØ cña çc b¸o Tr¨m ®en vµ cña A-lÕch-xin-xki", "Çc l·nh tô b«n-sª-vÝch cã nªn ra tr−íc tßa kh«ng" vµ mét sè bµi kh¸c cho thÊy râ t×nh h×nh lóc ®ã - t×nh h×nh mµ trong ®ã nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ph¶i ®Êu tranh cho th¾ng lîi cña çch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë Nga - nghiªm träng ®Õn møc nµo. Ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu çch m¹ng, b¸o chÝ t− s¶n vµ tiÓu t− s¶n ®· lªn tiÕng vu khèng ®¶ng b«n-sª-vÝch. Lª-nin viÕt: "§ã còng chÝnh lµ cuéc ®Êu tranh mµ tr−íc kia bän ®Õ quèc chñ nghÜa vµ ph¸i Sai-®ª-man ®· tõng tiÕn hµnh chèng LiÕp-nÕch vµ Ph.¸t-l¬ (trong

c¬ quan ng«n luËn trung −¬ng cña nh÷ng ng−êi "x· héi chñ nghÜa" §øc, c¶ hai ®ång chÝ Êy ®Òu bÞ coi lµ "nh÷ng ng−êi ®iªn", Êy lµ ch−a nãi ®Õn b¸o chÝ t− s¶n ®· gäi ngay çc ®ång chÝ Êy lµ nh÷ng "kÎ ph¶n béi" lµm tay sai cho n−íc Anh)" (tËp nµy, tr. 419). ¶nh h−ëng cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®èi víi quÇn chóng cµng ®−îc cñng cè th× ho¹t ®éng vu khèng chèng ®¶ng b«n-sª-vÝch cµng m¹nh lªn. B¸o chÝ t− s¶n vµ theo sau nã lµ b¸o chÝ x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng - men-sª-vÝch ®· tu«n ra nh÷ng ®iÒu bÞa ®Æt hÕt søc ®ª tiÖn vµ nh÷ng lêi dèi tr¸ hÌn m¹t, tr−íc hÕt lµ nh»m chèng l¹i Lª-nin. Song quÇn chóng c«ng nh©n, binh sÜ vµ n«ng d©n ®· hiÓu râ nguyªn nh©n cña sù phØ b¸ng Êy chÝnh lµ nh»m phôc vô lîi Ých cña giai cÊp t− s¶n.

C«ng t¸c cæ ®éng vµ kinh nghiÖm cña b¶n th©n quÇn chóng ®· mang l¹i chiÕn th¾ng huy hoµng cho nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch. Ngµy 18 th¸ng S¸u (1 th¸ng B¶y), kho¶ng 50 v¹n c«ng nh©n vµ binh sÜ thñ ®« ®· xuèng ®−êng biÓu t×nh víi çc khÈu hiÖu b«n-sª-vÝch: "Toµn bé chÝnh quyÒn vÒ tay çc X«-viÕt!", "§¶ ®¶o 10 bé tr−ëng t− b¶n!", v.v.. Cuéc biÓu t×nh th¸ng S¸u, Lª-nin viÕt, "trong vµi giê ®· lµm tiªu tan, nh− mét nhóm bôi nhá, nh÷ng lêi rçng tuÕch nãi r»ng nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch lµ nh÷ng kÎ ©m m−u vµ ®· chØ ra mét çch thËt hÕt søc râ rµng r»ng ®éi tiªn phong cña quÇn chóng cÇn lao ë Nga, giai cÊp v« s¶n c«ng nghiÖp thñ ®« vµ tuyÖt ®¹i ®a sè qu©n ®éi thñ ®« ®Òu t¸n thµnh nh÷ng khÈu hiÖu mµ ®¶ng ta lu«n lu«n b¶o vÖ" (tr. 454). Cuéc biÓu t×nh th¸ng S¸u lµ th¾ng lîi to lín cña ®¶ng b«n-sª-vÝch trong viÖc x©y dùng ®éi qu©n cña çch m¹ng x· héi chñ nghÜa.

Lª-nin ®· xem xÐt tinh t−êng vµ ph©n tÝch s©u s¾c çc sù biÕn, v÷ng vµng chØ ®¹o cuéc ®Êu tranh cña ®¶ng b«n-sª-vÝch, kh«ng ®Ó nã ®i sau çc sù biÕn vµ còng kh«ng ®Ó nã ®i tr−íc çc sù biÕn. Trong mét lo¹t t¸c phÈm in trong tËp

XXII Lêi tùa Lêi tùa XXIII

nµy nh−: "DiÔn v¨n ®äc ngµy 11 (24) th¸ng S¸u 1917 tr−íc Ban chÊp hµnh ®¶ng bé Pª-tÐc-bua §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi (b) Nga vÒ viÖc b·i bá cuéc biÓu t×nh", bµi "§Õn b−íc ngoÆt", v.v., Lª-nin khuyªn ph¶i tÝch luü lùc l−îng, kh«ng nªn hÊp tÊp lao vµo mét trËn chiÕn ®Êu cuèi cïng, ph¶i tá ra hÕt søc c−¬ng nghÞ vµ kiªn ®Þnh vµ ®õng ®Ó bÞ khiªu khÝch mµ më ra mét trËn ®¸nh qu¸ sím vµ v× thÕ kh«ng cã lîi.

TËp nµy kÕt thóc b»ng nh÷ng bµi viÕt nhËn ®Þnh vÒ çc sù biÕn th¸ng B¶y ®· x¶y ra ë Pª-t¬-r«-gr¸t: "§¶ng d©n chñ - lËp hiÕn cã thÓ tr«ng mong çi g× khi rót ra khái néi çc?", "Ba cuéc khñng ho¶ng", v.v.. Cuéc biÓu t×nh th¸ng B¶y næ ra mét çch tù ph¸t nh− mét ph¶n øng ®Çu tiªn cña quÇn chóng ®¸p l¹i nh÷ng tin tøc ®Çu tiªn mµ hä nhËn ®−îc ë Pª-t¬-r«-gr¸t vÒ sù thÊt b¹i cña cuéc tiÕn c«ng ë ngoµi mÆt trËn; binh sÜ vµ c«ng nh©n Pª-t¬-r«-gr¸t ®ßi lËt ®æ ChÝnh phñ l©m thêi. BiÕt ch¾c r»ng qu©n ®éi vµ çc tØnh ch−a s½n sµng ñng hé thñ ®«, nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®· ng¨n ngõa kh«ng ®Ó næ ra mét cuéc khëi nghÜa vò trang qu¸ sím. Khi l·nh ®¹o phong trµo, nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch chó ý lµm cho nã cã tÝnh chÊt hßa b×nh. MÆc dï nh− vËy, phe ph¶n çch m¹ng, ®−îc bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng vµ bän men-sª-vÝch gióp søc, ®· triÖu çc ®¬n vÞ qu©n ®éi ph¶n ®éng ë tiÒn tuyÕn vÒ vµ sö dông vò khÝ. Bän chóng b¾n vµo nh÷ng ng−êi biÓu t×nh, buéc cho nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch téi m−u lµm chÝnh biÕn, b¾t ®Çu tiÕn hµnh nh÷ng cuéc ®µn ¸p, ®ãng cöa çc tê b¸o cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch. Khi nhËn ®Þnh vÒ çc sù biÕn x¶y ra trong th¸ng S¸u vµ th¸ng B¶y, Lª-nin chØ ra r»ng vÒ h×nh thøc th× çc sù biÕn Êy lµ cuéc biÓu t×nh chèng chÝnh phñ, mét cuéc biÓu t×nh mµ søc m¹nh kh«ng ngõng t¨ng lªn. Nh−ng ®ã kh«ng ph¶i thuÇn tuý lµ nh÷ng cuéc biÓu t×nh mµ lµ mét çi g× lín h¬n mét cuéc biÓu t×nh rÊt nhiÒu, nh−ng l¹i ch−a ph¶i lµ mét cuéc çch m¹ng. §ã

lµ sù bïng næ cña çch m¹ng vµ ph¶n çch m¹ng trong cïng mét lóc. Lª-nin tiªn ®o¸n r»ng t×nh h×nh kh¸ch quan ë trong n−íc ®ang ë møc ®é lµ nh÷ng cuéc khñng ho¶ng t−¬ng tù nh− vËy cã thÓ ®−îc lÆp l¹i, nÕu kh«ng gièng vÒ h×nh thøc th× còng gièng vÒ néi dung, bëi v× hoµn toµn kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®−îc nh÷ng nhiÖm vô cña çch m¹ng nÕu kh«ng ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p kiªn quyÕt chèng giai cÊp t− s¶n, nh÷ng biÖn ph¸p mµ chØ cã giai cÊp v« s¶n çch m¹ng liªn minh víi bÇn n«ng míi cã thÓ thi hµnh ®−îc.

Nh÷ng sù biÕn th¸ng B¶y ®· lµm thay ®æi vÒ c¬ b¶n t×nh h×nh chÝnh trÞ ë trong n−íc: çc X«-viÕt, bÞ ®a sè bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng - men-sª-vÝch ph¶n béi, ®· mÊt quyÒn lùc; phe ph¶n çch m¹ng t¹m thêi chiÕn th¾ng, t×nh tr¹ng hai chÝnh quyÒn song song tån t¹i ®· kÕt thóc cã lîi cho giai cÊp t− s¶n. Kh¶ n¨ng giai cÊp v« s¶n cã thÓ giµnh chÝnh quyÒn b»ng con ®−êng hßa b×nh th«ng qua çc X«-viÕt kh«ng cßn n÷a. VËn mÖnh cña çch m¹ng, vËn mÖnh cña nÒn chuyªn chÝnh v« s¶n sÏ ®−îc quyÕt ®Þnh bëi cuéc khëi nghÜa vò trang tÊt th¾ng mµ Lª-nin ®· tõng kªu gäi ®¶ng b«n-sª-vÝch chuÈn bÞ.

* *

*

Trong tËp ba m−¬i hai, çc bµi sau ®©y cña Lª-nin lµ nh÷ng bµi ®−îc c«ng bè lÇn ®Çu tiªn: "VÒ vô Grim" vµ "Nhôc nh·!" - nh÷ng bµi nµy ®· ®¨ng trªn b¸o "Sù thËt" n¨m 1917, nh−ng kh«ng ký tªn, vµ "Bæ sung vµo bµi b¸o cña N. C. Cróp-xcai-a "Mét trang sö cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga"".

Trong tËp nµy cã in nh÷ng t¸c phÈm lÇn ®Çu tiªn ®−îc ®−a vµo bé Toµn tËp: "Mét b¶n tiÓu sö tù thuËt ch−a kÕt thóc", "B¸o ço vÒ kÕt qu¶ cña Héi nghÞ VII toµn Nga (Héi nghÞ th¸ng T−) §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi (b) Nga

XXIV Lêi tùa Lêi tùa XXV

t¹i Héi nghÞ ®¶ng bé Pª-t¬-r«-gr¸t ngµy 8 (21) th¸ng N¨m 1917", "Tuyªn bè thùc vÒ tiÓu ban trùc thuéc b¸o "TiÕn lªn"" (Lª-nin ®äc lêi tuyªn bè nµy t¹i phiªn häp cña Ban chÊp hµnh ®¶ng bé Pª-tÐc-bua ngµy 30 th¸ng N¨m (12 th¸ng S¸u)), "Bµi nãi t¹i cuéc häp cña ®¶ng ®oµn b«n-sª-vÝch trong §¹i héi I toµn Nga çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ ngµy 31 th¸ng N¨m (13 th¸ng S¸u) 1917", "B¸o ço vÒ t×nh h×nh hiÖn nay ®äc t¹i Héi nghÞ toµn Nga çc tæ chøc qu©n sù ë tiÒn tuyÕn vµ hËu ph−¬ng cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi (b) Nga ngµy 20 th¸ng S¸u (3 th¸ng B¶y) 1917". Néi dung c¬ b¶n cña çc tµi liÖu nµy lµ gi¶i thÝch cho quÇn chóng thÊy râ chÝnh s¸ch cña ®¶ng b«n-sª-vÝch vÒ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña çch m¹ng; vÊn ®Ò chiÕn tranh vµ hßa b×nh, vÊn ®Ò ruéng ®Êt, v.v.. Lª-nin nãi: "Chóng ta, nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch, chóng ta ph¶i nhÉn n¹i, ph¶i kiªn tr× gi¶i thÝch cho c«ng nh©n vµ n«ng d©n hiÓu râ nh÷ng quan ®iÓm cña chóng ta... mçi ng−êi ph¶i lµm tÊt c¶: võa lµ çn bé cæ ®éng, võa lµ çn bé tuyªn truyÒn, võa lµ çn bé tæ chøc cña ®¶ng ta. ChØ cã nh− vËy chóng ta míi lµm cho nh©n d©n hiÓu ®−îc häc thuyÕt cña chóng ta, suy nghÜ kü kinh nghiÖm cña b¶n th©n hä vµ thùc sù giµnh lÊy chÝnh quyÒn vÒ tay m×nh" (tr. 64).

Trong phÇn "Çc tµi liÖu chuÈn bÞ" cã nh÷ng tµi liÖu sau ®©y: "§Ò c−¬ng vÒ lêi tuyªn bè cña ChÝnh phñ l©m thêi", "TiÕn tíi §¹i héi çc X«-viÕt", "§Ò c−¬ng b¸o ço vÒ kÕt qu¶ cña Héi nghÞ VII toµn Nga (Héi nghÞ th¸ng T−) §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi (b) Nga t¹i Héi nghÞ ®¶ng bé Pª-t¬-r«-gr¸t ngµy 8 (21) th¸ng N¨m 1917", "§Ò c−¬ng nghÞ quyÕt vÒ nh÷ng biÖn ph¸p kinh tÕ ®Ó kh¾c phôc sù ph¸ s¶n vÒ kinh tÕ", "Dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi nghÞ liªn tÞch gi÷a çc ®¹i biÓu cña Ban chÊp hµnh quËn vµ çc ®¬n vÞ qu©n ®éi Pª-t¬-r«-gr¸t víi çc ®¹i biÓu cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµ Ban chÊp hµnh ®¶ng bé

Pª-tÐc-bua ngµy 10 (23) th¸ng S¸u 1917". TÊt c¶ nh÷ng tµi liÖu Êy, trõ hai tµi liÖu ®Çu, còng lµ nh÷ng tµi liÖu lÇn ®Çu tiªn ®−îc ®−a vµo bé Toµn tËp cña V. I. Lª-nin.

ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«

XXVI Lêi tùa Lêi tùa XXVII

"sù khñng ho¶ng vÒ chÝnh quyÒn"

TÊt c¶ n−íc Nga vÉn cßn nhí nh÷ng ngµy 19, 20 vµ 21 th¸ng T−, nh÷ng ngµy mµ néi chiÕn suýt bïng næ trªn çc ®−êng phè Pª-t¬-r«-gr¸t1.

Ngµy 21 th¸ng T−, ChÝnh phñ l©m thêi2 l¹i cho ra mét v¨n kiÖn míi d−êng nh− nh»m lµm yªn lßng d©n3, trong ®ã chÝnh phñ "gi¶i thÝch" çi th«ng ®iÖp ¨n c−íp ®Ò ngµy 18.

Sau ®ã, ®a sè trong Ban chÊp hµnh X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ4 ®· quyÕt ®Þnh thõa nhËn r»ng "sù biÕn ®· chÊm døt".

Nh−ng míi ®−îc vµi ngµy th× vÊn ®Ò thµnh lËp mét chÝnh phñ liªn hiÖp l¹i ®−îc ®Æt ra. Ban chÊp hµnh ®· chia lµm hai ph¸i suýt so¸t ngang nhau: 23 phiÕu chèng viÖc thµnh lËp néi çc liªn hiÖp, vµ 22 phiÕu t¸n thµnh. Râ rµng lµ sù biÕn chØ "chÊm døt" trªn giÊy tê th«i5.

Sau ®Êy hai ngµy n÷a l¹i x¶y ra mét "sù biÕn" míi. Gu-ts¬-cèp, bé tr−ëng Bé chiÕn tranh vµ lµ mét trong nh÷ng ng−êi ®øng ®Çu ChÝnh phñ l©m thêi, xin tõ chøc. Ng−êi ta cho viÖc tõ chøc cña toµn thÓ ChÝnh phñ l©m thêi nh− mét viÖc ®· ®−îc quyÕt ®Þnh råi (trong lóc viÕt bµi nµy, chóng t«i vÉn ch−a biÕt cã thùc toµn thÓ chÝnh phñ ®· tõ chøc kh«ng). Mét "sù biÕn" n÷a l¹i xuÊt hiÖn, h¬n n÷a ®ã lµ mét "sù biÕn" lµm lu mê tÊt c¶ nh÷ng "sù biÕn" cò.

1

Do ®©u mµ x¶y ra nhiÒu "sù biÕn" nh− vËy? Ph¶i ch¨ng cã mét nguyªn nh©n c¨n b¶n nµo ®· g©y ra hÕt "sù biÕn" nµy ®Õn "sù biÕn" kh¸c, mét çch kh«ng thÓ tr¸nh ®−îc?

Cã nguyªn nh©n Êy. §ã lµ çi mµ ng−êi ta gäi lµ côc diÖn hai chÝnh quyÒn song song tån t¹i. §ã lµ çi thÕ qu©n b×nh kh«ng v÷ng ch¾c ph¸t sinh ra do sù tháa hiÖp gi÷a X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ víi ChÝnh phñ l©m thêi.

ChÝnh phñ l©m thêi lµ mét chÝnh phñ cña bän t− b¶n. Nã kh«ng thÓ tõ bá ®−îc nh÷ng tham väng x©m l−îc (çc cuéc th«n tÝnh), nã kh«ng thÓ chÊm døt ®−îc cuéc chiÕn tranh ¨n c−íp Êy b»ng mét nÒn hßa b×nh d©n chñ, nã kh«ng thÓ kh«ng b¶o vÖ quyÒn lîi cña giai cÊp cña nã (tøc lµ giai cÊp çc nhµ t− b¶n), nã kh«ng thÓ kh«ng b¶o vÖ nh÷ng ®Êt ®ai cña bän ®Þa chñ.

X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ ®¹i diÖn cho nh÷ng giai cÊp kh¸c. §a sè c«ng nh©n vµ binh sÜ trong X«-viÕt kh«ng muèn cã cuéc chiÕn tranh ¨n c−íp Êy, v× hä kh«ng cã lîi g× trong nh÷ng lîi nhuËn cña bän t− b¶n vµ trong viÖc duy tr× çc ®Æc quyÒn cña bän ®Þa chñ. Tuy nhiªn, ®a sè ®ã cßn tÝn nhiÖm ChÝnh phñ l©m thêi cña bän t− b¶n, nªn hä muèn tháa hiÖp, muèn duy tr× mèi liªn hÖ víi nã.

B¶n th©n çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ lµ mét mÇm mèng cña chÝnh quyÒn. Tån t¹i bªn c¹nh ChÝnh phñ l©m thêi, çc X«-viÕt ®ã, trong mét vµi vÊn ®Ò, còng ra søc thi hµnh quyÒn lùc cña m×nh. Do ®ã t¹o nªn t×nh tr¹ng chÝnh quyÒn lång vµo nhau, hay lµ t×nh tr¹ng mµ ngµy nay ng−êi ta th−êng gäi lµ "sù khñng ho¶ng vÒ chÝnh quyÒn".

T×nh tr¹ng nµy kh«ng thÓ kÐo dµi m·i ®−îc. NÕu nã cø kÐo dµi th× mçi ngµy l¹i cã thªm cho ta mét "sù biÕn" míi vµ g©y ra nh÷ng viÖc r¾c rèi míi. Bao giê ng−êi ta còng cã thÓ viÕt lªn trªn giÊy r»ng: sù biÕn ®· chÊm døt. Nh−ng

trong cuéc sèng thùc tÕ, nh÷ng sù biÕn ®ã sÏ kh«ng biÕn mÊt. Nguyªn nh©n rÊt ®¬n gi¶n: ®ã hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ nh÷ng "sù biÕn", kh«ng ph¶i lµ nh÷ng sù viÖc ngÉu nhiªn, kh«ng ph¶i lµ nh÷ng viÖc vôn vÆt. §ã lµ nh÷ng biÓu hiÖn bÒ ngoµi cña mét sù khñng ho¶ng s©u s¾c bªn trong. §ã lµ nh÷ng kÕt qu¶ cña t×nh tr¹ng bÕ t¾c mµ toµn thÓ nh©n lo¹i ®· bÞ dån vµo. Kh«ng cã vµ kh«ng thÓ cã mét lèi tho¸t nµo cho cuéc chiÕn tranh ¨n c−íp Êy c¶, nÕu ng−êi ta kh«ng quyÕt t©m thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p do nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - quèc tÕ chñ nghÜa ®Ò ra.

HiÖn nay, ng−êi ta ®Ò nghÞ víi nh©n d©n Nga ba con ®−êng ®Ó gi¶i quyÕt "sù khñng ho¶ng vÒ chÝnh quyÒn". Cã ng−êi nãi: h·y cø ®Ó nguyªn mäi çi nh− cò, h·y tÝn nhiÖm h¬n n÷a vµo ChÝnh phñ l©m thêi. Cã thÓ lµ chÝnh phñ däa tõ chøc ®Ó buéc X«-viÕt ph¶i nãi: chóng t«i tÝn nhiÖm chÝnh phñ h¬n n÷a. ChÝnh phñ l©m thêi muèn ®−îc ng−êi ta van xin m×nh: mêi çc ngµi lªn cÇm quyÒn vµ cai trÞ chóng t«i; kh«ng cã çc ngµi th× chóng t«i biÕt n−¬ng dùa vµo ai...

Con ®−êng thø hai lµ: thµnh lËp mét chÝnh phñ liªn hiÖp. Chóng ta h·y ph©n chia çc ghÕ bé tr−ëng víi Mi-li-u-cèp vµ ®ång bän, h·y ®−a vµo trong chÝnh phñ mét vµi ng−êi cña chóng ta, thÕ lµ mäi viÖc sÏ kh¸c ngay.

Con ®−êng thø ba lµ con ®−êng mµ chóng t«i ®Ò nghÞ: thay ®æi toµn bé chÝnh s¸ch cña çc X«-viÕt, tõ bá viÖc tÝn nhiÖm bän t− b¶n, chuyÓn toµn bé chÝnh quyÒn vÒ tay çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ. Mét sù thay ®æi vÒ ng−êi sÏ ch¼ng ®em l¹i kÕt qu¶ g× c¶, thay ®æi chÝnh s¸ch míi lµ viÖc cÇn ph¶i lµm. CÇn ph¶i cã mét giai cÊp kh¸c lªn n¾m chÝnh quyÒn. Toµn thÕ giíi sÏ tÝn nhiÖm mét chÝnh phñ c«ng nh©n vµ binh sÜ, v× ai còng ®Òu biÕt râ r»ng c«ng nh©n vµ n«ng d©n nghÌo ®Òu kh«ng cã ý ®Þnh ®i c−íp bãc mét ng−êi nµo c¶. ChØ cã gi¶i ph¸p nµy míi cã thÓ chÊm døt ®−îc nhanh chãng chiÕn tranh; chØ cã gi¶i ph¸p

2 V. I. Lª-nin "Sù khñng ho¶ng vÒ chÝnh quyÒn" 3

nµy míi cã thÓ gióp chóng ta v−ît khái t×nh tr¹ng kinh tÕ ®æ n¸t.

Toµn bé chÝnh quyÒn vÒ tay çc X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ! TuyÖt ®èi kh«ng tÝn nhiÖm chÝnh phñ cña bän t− b¶n!

Mçi "sù biÕn", mçi ngµy, mçi giê ®Òu sÏ chøng minh cho khÈu hiÖu trªn ®©y lµ ®óng ®¾n.

"Sù thËt" sè 46, ngµy 15 (2) th¸ng N¨m 1917

Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn b¸o "Sù thËt".

n−íc phÇn-lan vµ n−íc nga

VÊn ®Ò quan hÖ gi÷a PhÇn-lan vµ Nga ®· trë thµnh mét vÊn ®Ò thêi sù. ChÝnh phñ l©m thêi ®· kh«ng biÕt çch lµm tháa m·n nh©n d©n PhÇn-lan, tuy r»ng nh©n d©n PhÇn-lan hiÖn thêi ch−a ®ßi ®−îc t¸ch ra, mµ chØ ®ßi ®−îc quyÒn tù trÞ réng r·i.

ChÝnh s¸ch ph¶n d©n chñ vµ x©m l−îc cña ChÝnh phñ l©m thêi ®· ®−îc "B¸o c«ng nh©n"6 tr×nh bµy vµ "bªnh vùc" h«m võa qua. B¸o Êy ®· kh«n khÐo ®Õn nçi kh«ng thÓ "lµm mÊt uy tÝn" kÎ ®−îc nã biÖn hé b»ng çch nµo h¬n n÷a. §ã qu¶ lµ vÊn ®Ò c¨n b¶n, cã tÝnh chÊt toµn quèc, cho nªn chóng ta cÇn ph¶i hÕt søc quan t©m ®Õn.

"B¸o c«ng nh©n", sè 42 viÕt:

"Ban tæ chøc cho r»ng xÐt vÒ toµn bé vÊn ®Ò quan hÖ gi÷a PhÇn-lan vµ n−íc Nga chØ cã thÓ vµ ph¶i ®−îc gi¶i quyÕt b»ng mét tháa hiÖp gi÷a X©y-m¬ PhÇn-lan vµ Quèc héi lËp hiÕn. Tõ nay cho ®Õn lóc Êy, çc ®ång chÝ PhÇn-lan" (Ban tæ chøc ®· cã bµn b¹c víi nh÷ng ng−êi d©n chñ- x· héi PhÇn-lan) "kh«ng ®−îc quªn r»ng nÕu nh÷ng khuynh h−íng muèn t¸ch ra cµng ngµy cµng ®−îc biÓu lé râ rÖt ë PhÇn-lan, th× nh− thÕ cã thÓ ®−a ®Õn chç lµm cho çc khuynh h−íng tËp trung cña giai cÊp t− s¶n Nga ®−îc t¨ng c−êng thªm".

§ã lµ quan ®iÓm cña bän t− b¶n, cña giai cÊp t− s¶n, cña §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn7, chø tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i lµ quan ®iÓm cña giai cÊp v« s¶n. Nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi men-sª-vÝch ®· vøt bá c−¬ng lÜnh cña §¶ng d©n chñ - x·

4 V. I. Lª-nin 5

héi, cô thÓ lµ vøt bá § 9 cña c−¬ng lÜnh, lµ mét tiÕt thõa nhËn cho tÊt c¶ çc d©n téc n»m trong n−íc Nga ®−îc quyÒn tù quyÕt. Trªn thùc tÕ hä ®· tõ bá c−¬ng lÜnh Êy, ®· thùc sù chuyÓn sang phÝa giai cÊp t− s¶n gièng nh− hä ®· lµm trong vÊn ®Ò thay thÕ qu©n ®éi th−êng trùc b»ng sù vò trang toµn d©n, v.v..

Bän t− b¶n, giai cÊp t− s¶n, kÓ c¶ §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn, ch−a bao giê thõa nhËn cho çc d©n téc ®−îc quyÒn tù quyÕt trªn ph−¬ng diÖn chÝnh trÞ, tøc lµ quyÒn tù do t¸ch ra khái n−íc Nga.

§¶ng d©n chñ - x· héi ®· thõa nhËn quyÒn ®ã ë § 9 trong c−¬ng lÜnh cña ®¶ng, th«ng qua n¨m 19038.

NÕu Ban tæ chøc9 "®Ò nghÞ" víi nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi PhÇn-lan mét sù "tháa hiÖp" gi÷a X©y-m¬ PhÇn-lan vµ Quèc héi lËp hiÕn, th× nh− thÕ lµ vÒ vÊn ®Ò nµy Ban tæ chøc ®· chuyÓn sang phÝa giai cÊp t− s¶n. §Ó chøng thùc thËt ®Çy ®ñ ®iÒu ®ã, th× chØ cÇn ®èi chiÕu th¸i ®é cña tÊt c¶ nh÷ng giai cÊp chñ yÕu vµ cña tÊt c¶ çc chÝnh ®¶ng chñ yÕu.

Nga hoµng, ph¸i h÷u, ph¸i b¶o hoµng ®Òu kh«ng t¸n thµnh mét b¶n tháa hiÖp gi÷a X©y-m¬ PhÇn-lan vµ Quèc héi lËp hiÕn, mµ chñ tr−¬ng PhÇn-lan ph¶i trùc tiÕp lÖ thuéc vµo d©n téc Nga. Ph¸i t− s¶n céng hßa t¸n thµnh mét sù tháa hiÖp gi÷a X©y-m¬ PhÇn-lan vµ Quèc héi lËp hiÕn. Giai cÊp v« s¶n gi¸c ngé vµ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi trung thµnh víi c−¬ng lÜnh cña m×nh th× chñ tr−¬ng lµ PhÇn-lan, còng nh− tÊt c¶ çc d©n téc bÞ lÖ thuéc, ph¶i cã quyÒn tù do t¸ch ra khái n−íc Nga. §ã lµ mét t×nh h×nh râ rµng, chÝnh x¸c, kh«ng thÓ chèi c·i ®−îc. D−íi khÈu hiÖu "tháa hiÖp", çi khÈu hiÖu tuyÖt ®èi kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®−îc g× hÕt (v× nÕu kh«ng ®¹t ®−îc sù tháa hiÖp th× t×nh h×nh sÏ nh− thÕ nµo?), giai cÊp t− s¶n theo ®uæi chÝnh s¸ch n« dÞch, chÝnh s¸ch th«n tÝnh cña Nga hoµng.

V× bän Nga hoµng ®· th«n tÝnh PhÇn-lan sau mét cuéc dµn xÕp víi Na-p«-lª-«ng lµ tªn ®· giÕt chÕt çch m¹ng Ph¸p,

v.v.. NÕu chóng ta thËt sù chèng çc cuéc th«n tÝnh th× chóng ta ph¶i nãi: n−íc PhÇn-lan ph¶i ®−îc quyÒn tù do t¸ch ra! Khi nµo chóng ta nãi ®−îc nh− thÕ vµ lµm ®−îc nh− thÕ, th× lóc bÊy giê - vµ chØ cã lóc bÊy giê! - "sù tháa hiÖp" víi PhÇn-lan míi thùc lµ tù nguyÖn, tù do, vµ míi thùc lµ mét sù tháa hiÖp chø kh«ng ph¶i lµ mét sù lõa dèi.

ChØ cã thÓ cã ®−îc tháa hiÖp gi÷a nh÷ng ng−êi b×nh ®¼ng víi nhau th«i. §Ó cho tháa hiÖp ®−îc thùc sù lµ mét tháa hiÖp chø kh«ng ph¶i lµ mét çch dïng lêi nãi ®Ó nguþ trang cho mét sù lÖ thuéc, th× nhÊt thiÕt ph¶i cã b×nh ®¼ng thùc sù gi÷a hai bªn; nãi mét çch kh¸ch, n−íc PhÇn-lan còng ph¶i, nh− n−íc Nga, cã quyÒn kh«ng tháa hiÖp. §iÒu ®ã thËt râ rµng, râ rµng nh− ban ngµy vËy.

ChØ cã "sù tù do ®−îc t¸ch ra" míi biÓu hiÖn ®−îc quyÒn ®ã: chØ cã mét n−íc PhÇn-lan ®−îc h−ëng quyÒn t¸ch ra míi thùc sù cã thÓ ký kÕt víi n−íc Nga mét "tháa hiÖp" ®Ó x¸c ®Þnh xem PhÇn-lan cã cÇn ph¶i t¸ch ra hay kh«ng. Kh«ng cã ®iÒu kiÖn nh− thÕ, kh«ng cã sù thõa nhËn quyÒn tù do ®−îc t¸ch ra, mµ cø nãi b«ng l«ng vÒ mét "tháa hiÖp", th× nh− thÕ lµ tù lõa dèi m×nh vµ lõa dèi nh©n d©n.

Ban tæ chøc lÏ ra ph¶i nãi râ rµng cho d©n PhÇn-lan biÕt lµ m×nh cã thõa nhËn hay kh«ng thõa nhËn cho hä ®−îc tù do t¸ch ra. Còng nh− §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn, nã ®· che giÊu vÊn ®Ò Êy ®i vµ nh− vËy lµ ®· phñ nhËn quyÒn tù do t¸ch ra. Ban tæ chøc lÏ ra ph¶i ®¸nh vµo giai cÊp t− s¶n Nga lµ giai cÊp ®· tõ chèi kh«ng chÞu thõa nhËn cho çc d©n téc bÞ ¸p bøc ®−îc quyÒn t¸ch ra, sù tõ chèi ®ã nµo cã kh¸c g× chñ nghÜa th«n tÝnh. Nh−ng Ban tæ chøc, tr¸i l¹i, ®· tÊn c«ng ng−êi PhÇn-lan, c¶nh ço hä r»ng nh÷ng xu h−íng "ph©n lËp" (nªn nãi lµ: ph©n lËp chñ nghÜa) sÏ ®−a ®Õn chç t¨ng c−êng cho nh÷ng khuynh h−íng tËp trung!! Nãi mét çch kh¸c, Ban tæ chøc ®−a viÖc t¨ng c−êng

6 V. I. Lª-nin N−íc PhÇn-lan vµ n−íc Nga 7

thÕ lùc cña giai cÊp t− s¶n §¹i Nga x©m l−îc ra ®e däa ng−êi PhÇn-lan: ®ã chÝnh lµ ®iÒu mµ §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn th−êng lµm; chÝnh bän R«-®i-tsÐp vµ ®ång bän còng thi hµnh chñ nghÜa th«n tÝnh cña chóng d−íi chiªu bµi ®ã.

§Êy lµ mét sù gi¶i thÝch cô thÓ vµ thùc tÕ vÒ vÊn ®Ò th«n tÝnh, vÊn ®Ò mµ ngµy nay "thiªn h¹" hay nãi tíi nh−ng l¹i sî ®Æt ra mét çch th¼ng th¾n vµ râ rµng. Ai ph¶n ®èi quyÒn tù do ®−îc t¸ch ra, lµ ng−êi Êy t¸n thµnh çc cuéc th«n tÝnh.

Bän Nga hoµng ®· thi hµnh mét chÝnh s¸ch th«n tÝnh tµn b¹o, trao ®æi mét d©n téc nµy lÊy mét d©n téc kh¸c chiÕu theo çc hiÖp −íc ký kÕt víi bän vua chóa kh¸c (viÖc ph©n chia Ba-lan, viÖc dµn xÕp víi Na-p«-lª-«ng vÒ n−íc PhÇn-lan, v.v.) gièng hÖt nh− bän chóa phong kiÕn trao ®æi n«ng n« víi nhau. Giai cÊp t− s¶n, khi trë thµnh ph¸i céng hßa, còng theo ®uæi chÝnh s¸ch th«n tÝnh nh− thÕ, nh−ng tinh vi h¬n, ngôy trang kÝn ®¸o h¬n, høa hÑn mét "tháa hiÖp", nh−ng b¸c bá çi ®¶m b¶o thùc tÕ duy nhÊt vÒ quyÒn b×nh ®¼ng thËt sù lóc ký kÕt tháa hiÖp, tøc lµ: quyÒn tù do ®−îc t¸ch ra. Ban Tæ chøc theo ®u«i giai cÊp t− s¶n vµ thùc tÕ ®øng vÒ phÝa giai cÊp ®ã. (V× vËy b¸o "Së giao dÞch"10 ®· cã lý khi nã ®¨ng l¹i toµn bé néi dung chñ yÕu bµi b¸o cña tê "B¸o c«ng nh©n" vµ ca ngîi lêi cña Ban tæ chøc phóc ®¸p ng−êi PhÇn-lan, gäi ®ã lµ "mét bµi häc cña ph¸i d©n chñ Nga" ®èi víi ng−êi PhÇn-lan. "B¸o c«ng nh©n" xøng ®¸ng ®−îc nhËn çi h«n Êy cña b¸o "Së giao dÞch").

T¹i héi nghÞ ®¹i biÓu cña ®¶ng, trong nghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò d©n téc, ®¶ng cña giai cÊp v« s¶n (nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch) l¹i mét lÇn n÷a x¸c nhËn quyÒn tù do ®−îc t¸ch ra11.

Sù tËp hîp thµnh çc giai cÊp vµ çc chÝnh ®¶ng thËt ®· râ rµng.

Ng−êi tiÓu t− s¶n tù ®Ó cho çi bãng ma ®ang ¸m ¶nh giai cÊp t− s¶n sî sÖt, ®e däa m×nh: ®Êy lµ tÊt c¶ thùc

chÊt cña chÝnh s¸ch cña bän d©n chñ - x· héi men-sª-vÝch vµ cña bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng. Chóng "sî" sù t¸ch ra. Nh÷ng ng−êi v« s¶n gi¸c ngé kh«ng sî ®iÒu ®ã. N−íc Thôy-®iÓn vµ n−íc Na-uy c¶ hai ®Òu ®−îc lîi trong viÖc n−íc Na-uy ®−îc tù do t¸ch ra khái n−íc Thôy-®iÓn n¨m 1905: lßng tÝn nhiÖm lÉn nhau gi÷a hai d©n téc ®−îc t¨ng thªm, hai d©n téc l¹i ®· hoµn toµn tù nguyÖn th©n thiÖn víi nhau; nh÷ng sù va ch¹m v« lý vµ cã h¹i ®· biÕn mÊt, mèi liªn hÖ gi÷a ®«i bªn vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ, vÒ v¨n hãa vµ sinh ho¹t, ®· ®−îc t¨ng c−êng, sù liªn minh anh em cña c«ng nh©n hai n−íc ®· ®−îc cñng cè.

Çc ®ång chÝ c«ng nh©n vµ n«ng d©n! §õng ®Ó bÞ t¸c ®éng bëi chÝnh s¸ch th«n tÝnh cña bän t− b¶n Nga, cña bän Gu-ts¬-cèp, Mi-li-u-cèp vµ cña ChÝnh phñ l©m thêi ®èi víi PhÇn-lan, Cuèc-li-an-®i-a, U-cra-i-na, v.v.! §õng cã sî thõa nhËn cho tÊt c¶ çc d©n téc Êy ®−îc tù do t¸ch ra. Muèn lµm cho çc d©n téc kh¸c liªn minh víi ng−êi §¹i Nga th× kh«ng ph¶i b»ng çch dïng b¹o lùc, mµ chØ cã b»ng mét tháa hiÖp thùc sù tù nguyÖn, thùc sù tù do mµ th«i, tháa hiÖp nµy kh«ng thÓ cã ®−îc nÕu kh«ng cã quyÒn ®−îc tù do t¸ch ra.

N−íc Nga cµng tù do, nÒn céng hßa chóng ta cµng c−¬ng quyÕt thõa nhËn cho çc d©n téc kh«ng ph¶i ng−êi §¹i Nga ®−îc tù do t¸ch ra, th× çc d©n téc kh¸c sÏ cµng h−íng theo viÖc liªn minh víi chóng ta, nh÷ng sù va ch¹m sÏ cµng Ýt ®i, nh÷ng tr−êng hîp t¸ch ra thËt sù sÏ cµng hiÕm h¬n, thêi gian mµ mét sè d©n téc t¸ch ra sÏ cµng ng¾n ®i, xÐt ®Õn cïng th× sù liªn minh anh em cña n−íc céng hßa v« s¶n vµ n«ng d©n Nga víi çc n−íc céng hßa cña bÊt cø mét d©n téc nµo kh¸c, sÏ cµng ®−îc chÆt chÏ vµ l©u bÒn h¬n.

"Sù thËt", sè 46, ngµy 15 (2) th¸ng N¨m 1917

Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn b¸o "Sù thËt"

8 V. I. Lª-nin N−íc PhÇn-lan vµ n−íc Nga 9

Th− göi ban biªn tËp

C¸c b¸o t− s¶n ngµy h«m qua l¹i ®¨ng nh÷ng tin tøc kh«ng ®óng nãi r»ng t«i cã høa nãi chuyÖn tr−íc c¸c ®¹i biÓu cña binh sÜ ë mÆt trËn12, vµo ngµy chñ nhËt 30 th¸ng T−. T«i kh«ng hÒ cã mét høa hÑn nµo nh− thÕ. V× ®au èm, t«i kh«ng thÓ nãi chuyÖn ®−îc. T«i yªu cÇu mäi ng−êi chØ nªn tin vµo nh÷ng tin tøc do b¸o "Sù thËt"13 ®¨ng vµ vµo nh÷ng lêi tuyªn bè cã ký tªn t«i th«i: chØ cã nh− vËy t«i míi cã thÓ ®Êu tranh chèng l¹i ®−îc nh÷ng hiÖn t−îng nãi sai sù thËt, nãi kh«ng chÝnh x¸c vµ nãi kh«ng ®øng ®¾n.

N. Lª-nin



Trang ®Çu b¸o "Sù thËt", sè 47, ngµy 16 (3) th¸ng N¨m 1917 cã ®¨ng nh÷ng bµi cña V. I. Lª-nin "Sù biÖn hé cho chñ nghÜa ®Õ quèc,

®−îc che ®Ëy b»ng nh÷ng lêi nãi tèt ®Ñp" vµ "Mét v¨n kiÖn ®¸ng buån"

¶nh thu nhá

10 11

sù biÖn hé cho chñ nghÜa ®Õ quèc ,

®−îc che ®Ëy b»ng nh÷ng lêi nãi

tèt ®Ñp

ChÝnh ®ã lµ ®iÒu mµ ng−êi ta thÊy trong lêi kªu gäi cña Ban chÊp hµnh X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ Pª-t¬-r«-gr¸t göi cho nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa tÊt c¶ çc n−íc, ®· ®−îc ®¨ng h«m nay trªn çc b¸o14. Ng−êi ta cho tu«n ra hµng trµng lêi nãi chèng chñ nghÜa ®Õ quèc; nh−ng mét c©u nhá sau ®©y ®· lµm cho tÊt c¶ nh÷ng lêi d«ng dµi ®ã trë thµnh h− kh«ng:

"ChÝnh phñ l©m thêi cña n−íc Nga çch m¹ng ®· tiÕp thô c−¬ng lÜnh Êy" (tøc lµ: c−¬ng lÜnh hßa b×nh kh«ng cã th«n tÝnh vµ kh«ng cã båi kho¶n trªn c¬ së quyÒn d©n téc tù quyÕt).

TÊt c¶ thùc chÊt lµ ë trong c©u ®ã. Vµ c©u ®ã lµ mét sù biÖn hé cho chñ nghÜa ®Õ quèc Nga, lµ mét sù bao che vµ t« ®iÓm cho nã. V× thùc ra, ChÝnh phñ l©m thêi cña chóng ta ch¼ng nh÷ng kh«ng "tiÕp thô" c−¬ng lÜnh hßa b×nh kh«ng cã th«n tÝnh ®ã, mµ cßn chµ ®¹p lªn c−¬ng lÜnh Êy hµng ngµy vµ hµng giê.

Gièng hÖt nh− chÝnh phñ cña bän t− b¶n §øc, nh− bän kÎ c−íp Vin-hem vµ BÕt-man - H«n-vÕch, ChÝnh phñ l©m thêi cña chóng ta ®· tuyªn bè "theo lèi ngo¹i giao" lµ cù tuyÖt çc cuéc th«n tÝnh. Trªn lêi nãi, c¶ hai chÝnh phñ ®Òu ®· tõ bá çc cuéc th«n tÝnh. Trªn thùc tÕ, c¶ hai vÉn tiÕp tôc chÝnh s¸ch th«n tÝnh, dïng b¹o lùc ®Ó chiÕm gi÷; chÝnh phñ t− b¶n §øc chiÕm gi÷ n−íc BØ, mét phÇn n−íc Ph¸p,

12 13

xø XÐc-bi-a, TsÐc-n«-g«-ri-a, n−íc Ru-ma-ni, n−íc Ba-lan, çc tØnh §an M¹ch, xø An-da-x¬, v.v; chÝnh phñ t− b¶n Nga th× chiÕm gi÷ mét phÇn xø Ga-li-xi-a, xø ¸c-mª-ni-a thuéc Thæ-nhÜ-kú, n−íc PhÇn-lan, U-cra-i-na, v.v.. ChÝnh phñ t− b¶n Anh lµ mét chÝnh phñ cã tÝnh chÊt th«n tÝnh nhÊt thÕ giíi, v× nã dïng b¹o lùc ®Ó gi÷ l¹i trong ®Õ quèc Anh nhiÒu d©n téc nhÊt: Ên-®é (300 triÖu d©n), Ai-r¬-len, v.v., xø Mª-d«-p«-ta-mi thuéc Thæ-nhÜ-kú, çc thuéc ®Þa cña §øc ë ch©u Phi, v.v..

Lêi kªu gäi cña Ban chÊp hµnh g©y tai h¹i rÊt lín cho sù nghiÖp cña çch m¹ng vµ cña giai cÊp v« s¶n, v× nã nãi dèi vÒ vÊn ®Ò th«n tÝnh vµ che ®Ëy sù dèi tr¸ cña m×nh b»ng nh÷ng lêi nãi hÕt søc tèt ®Ñp. §iÓm thø nhÊt lµ lêi kªu gäi Êy kh«ng hÒ ph©n biÖt g× gi÷a sù tõ bá trªn lêi nãi çc cuéc th«n tÝnh (theo ý nghÜa nµy th× tÊt c¶ çc chÝnh phñ t− b¶n trªn thÕ giíi, kh«ng trõ chÝnh phñ nµo, ®Òu "tiÕp thô" "c−¬ng lÜnh hßa b×nh kh«ng cã th«n tÝnh") víi sù tõ bá thùc sù çc cuéc th«n tÝnh (theo ý nghÜa nµy th× kh«ng cã mét chÝnh phñ t− b¶n nµo trªn thÕ giíi ®· tõ bá çc cuéc th«n tÝnh). §iÓm thø hai lµ nã t« son ®iÓm phÊn (mét çch kh«ng chÝnh ®¸ng, kh«ng cã c¨n cø, tr¸i víi sù thËt) cho ChÝnh phñ l©m thêi cña bän t− b¶n Nga, kú thùc th× chÝnh phñ ®ã kh«ng hÒ cã chót g× lµ tèt h¬n (ch¾c còng kh«ng cã chót g× lµ xÊu h¬n) çc chÝnh phñ t− b¶n kh¸c.

Dïng nh÷ng lêi lÏ tèt ®Ñp ®Ó che ®Ëy mét sù thËt kh«ng ®Ñp ®Ï g× lµ mét viÖc tai h¹i nhÊt vµ nguy hiÓm nhÊt ®èi víi sù nghiÖp cña giai cÊp v« s¶n, ®èi víi sù nghiÖp cña quÇn chóng lao ®éng. Sù thËt, dï cã chua ch¸t ®Õn ®©u, ng−êi ta còng ph¶i nh×n th¼ng vµo nã. ChÝnh s¸ch nµo kh«ng ®¸p øng ®−îc ®iÒu kiÖn ®ã lµ mét chÝnh s¸ch rÊt tai h¹i.

Sù thËt vÒ vÊn ®Ò çc cuéc th«n tÝnh chÝnh lµ ë chç tÊt c¶ çc chÝnh phñ t− b¶n, kÓ c¶ ChÝnh phñ l©m thêi Nga, ®Òu lõa dèi nh©n d©n b»ng nh÷ng lêi høa tõ bá çc cuéc

th«n tÝnh, ®ång thêi trªn thùc tÕ vÉn tiÕp tôc chÝnh s¸ch th«n tÝnh. BÊt cø ng−êi nµo cã hiÓu biÕt còng ®Òu dÔ dµng nhËn râ ®−îc sù thËt ®ã nÕu hä s½n lßng dùng lªn mét b¶n danh s¸ch ®Çy ®ñ vÒ çc cuéc th«n tÝnh, dÇu chØ lµ cña ba n−íc: §øc, Nga, Anh th«i.

Çc ngµi h·y thö lµm xem!

KÎ nµo kh«ng lµm viÖc ®ã, kÎ nµo cø t« hång chÝnh phñ n−íc m×nh mét çch kh«ng x¸c ®¸ng vµ b«i ®en chÝnh phñ çc n−íc kh¸c th× trªn thùc tÕ kÎ ®ã trë thµnh mét kÎ biÖn hé cho chñ nghÜa ®Õ quèc.

§Ó kÕt luËn, chóng ta cÇn chØ ra r»ng phÇn cuèi cña lêi kªu gäi còng chøa ®ùng "chót Ýt mËt ®¾ng", cô thÓ lµ lêi ®o¸n ch¾c r»ng: "dï cã nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång nh− thÕ nµo ch¨ng n÷a, ⎯ nh÷ng ý kiÕn bÊt ®ång ®· g©y ra sù ph©n liÖt trong chñ nghÜa x· héi trong ba n¨m chiÕn tranh, ⎯ th× còng kh«ng mét ®¶ng ®oµn nµo cña giai cÊp v« s¶n ®−îc tõ chèi tham gia cuéc ®Êu tranh chung cho hßa b×nh".

RÊt ®¸ng tiÕc lµ ®Êy l¹i còng lµ mét lêi nãi tèt ®Ñp rçng tuÕch, hoµn toµn kh«ng cã ý nghÜa g× hÕt. Plª-kha-nèp vµ Sai-®ª-man c¶ hai ®Òu nãi qu¶ quyÕt lµ hä "®Êu tranh cho hßa b×nh" vµ, h¬n thÕ n÷a, lµ hä ®Êu tranh v× mét nÒn "hßa b×nh kh«ng cã th«n tÝnh". Nh−ng ai l¹i kh«ng thÊy r»ng trªn thùc tÕ c¶ hai ®Òu bªnh vùc chÝnh phñ t− b¶n, ®Õ quèc chñ nghÜa cña chÝnh ngay n−íc hä? Çc giai cÊp v« s¶n sÏ thu ®−îc lîi g× ë chç chóng ta nãi víi hä nh÷ng lêi dèi tr¸ ®−êng mËt, che ®Ëy sù liªn minh cña bon Plª-kha-nèp vµ bän Sai-®ª-man víi bän t− b¶n n−íc chóng? Che giÊu sù thËt nh− thÕ cã kh¸c g× t« son tr¸t phÊn cho chñ nghÜa ®Õ quèc vµ cho nh÷ng kÎ ñng hé nã, ⎯ ch¼ng lÏ ®ã kh«ng ph¶i lµ mét ®iÒu hiÓn nhiªn hay sao?



14 V. I. Lª-nin Sù biÖn hé cho chñ nghÜa ®Õ quèc b»ng nh÷ng lêi nãi tèt ®Ñp 15

mét v¨n kiÖn ®¸ng buån

B¶n hiÖu triÖu cña X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ Pª-t¬-r«-gr¸t göi cho qu©n ®éi ®¨ng ngµy h«m qua trªn çc b¸o, lµ mét b»ng chøng míi tá râ r»ng nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o X«-viÕt, thuéc ph¸i d©n tuý15 còng nh− thuéc ph¸i men-sª-vÝch, ®Òu ch¹y sang hµng ngò giai cÊp t− s¶n ®Õ quèc chñ nghÜa Nga.

Sù m¬ hå vÒ t− t−ëng trong b¶n hiÖu triÖu Êy thùc ®¸ng kinh ng¹c. ChØ cã nh÷ng ng−êi ãc hoµn toµn nhåi ®Çy nh÷ng c©u "çch m¹ng" su«ng míi kh«ng thÊy râ sù m¬ hå Êy.

"...Nh©n d©n lao ®éng kh«ng hÒ cÇn ®Õn chiÕn tranh. Kh«ng ph¶i nh©n d©n lao ®éng ®· g©y ra chiÕn tranh. ChiÕn tranh lµ do bän vua chóa vµ bän t− b¶n ë tÊt c¶ çc n−íc g©y ra...".

§óng l¾m. §óng nh− thÕ ®Êy. Vµ khi b¶n hiÖu triÖu "kªu gäi c«ng nh©n vµ n«ng d©n §øc vµ ¸o - Hung khëi nghÜa, lµm çch m¹ng", chóng ta còng hÕt lßng hoan nghªnh nã, v× ®ã lµ mét khÈu hiÖu ®óng.

Nh−ng, bªn c¹nh çi ch©n lý kh«ng ai chèi c·i ®−îc Êy, sao ng−êi ta l¹i cã thÓ nãi ®−îc nh÷ng ®iÒu ph¶n ch©n lý mét çch hiÓn nhiªn sau ®©y:

"...(Hìi binh sÜ Nga), nh÷ng ng−êi mµ anh em b¶o vÖ kh«ng ph¶i lµ Nga hoµng, kh«ng ph¶i lµ bän Pr«-t«-p«-pèp vµ bän Ra-xpu-tin, bän ®Þa chñ giµu cã vµ bän t− b¶n...".

Nh÷ng ch÷ mµ chóng t«i viÕt ng¶ bao hµm mét ®iÒu gi¶ dèi râ rµng, lé liÔu.

Bëi v× nÕu qu¶ nh©n d©n lao ®éng "kh«ng hÒ cÇn ®Õn" chiÕn tranh, nÕu qu¶ chiÕn tranh næ ra lµ do ©m m−u kh«ng nh÷ng cña bän vua chóa mµ c¶ cña bän "t− b¶n ë tÊt c¶ çc n−íc" n÷a (nh− b¶n hiÖu triÖu cña X«-viÕt ®· thõa nhËn rÊt râ), nh− vËy ®−¬ng nhiªn lµ chõng nµo mét trong nh÷ng d©n téc tham chiÕn cßn dung thø trong n−íc m×nh mét chÝnh phñ t− b¶n th× d©n téc ®ã "b¶o vÖ" ®óng lµ bän t− b¶n.

Mét trong hai ®iÒu: hoÆc lµ chØ bän t− b¶n ¸o - §øc chÞu "tr¸ch nhiÖm" vÒ cuéc chiÕn tranh nµy. NÕu nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o thuéc ph¸i d©n tuý vµ men-sª-vÝch cña X«-viÕt Pª-t¬-r«-gr¸t nghÜ nh− thÕ, th× hä ®· hoµn toµn tôt xuèng ngang hµng víi Plª-kha-nèp, víi tªn Sai-®ª-man Nga Êy. Nh− vËy ph¶i g¹ch bá ®o¹n nãi r»ng chiÕn tranh næ ra lµ "do bän t− b¶n ë tÊt c¶ çc n−íc" "g©y ra", coi ®ã lµ mét ®iÒu dèi tr¸. Nh− vËy ph¶i vøt bá khÈu hiÖu "hßa b×nh kh«ng cã th«n tÝnh", coi ®ã lµ mét ®iÒu dèi tr¸, v× khÈu hiÖu ®óng ®¾n cho mét chÝnh s¸ch nh− vËy sÏ lµ: t−íc ®o¹t cña ng−êi §øc nh÷ng ®Êt ®ai hä ®· th«n tÝnh ®−îc vµ gi÷ nguyªn (hoÆc t¨ng thªm) nh÷ng ®Êt ®ai do ng−êi Nga vµ ng−êi Anh ®· th«n tÝnh ®−îc.

HoÆc lµ cuéc chiÕn tranh Êy thùc sù lµ "do bän t− b¶n ë tÊt c¶ çc n−íc" g©y ra. NÕu nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o thuéc ph¸i d©n tuý vµ men-sª-vÝch cña X«-viÕt kh«ng phñ nhËn çi ch©n lý kh«ng thÓ chèi c·i ®−îc Êy, th× ng−êi ta kh«ng thÓ dung thø ®iÒu dèi tr¸ ®¸ng c¨m phÉn nãi r»ng nh÷ng binh sÜ Nga trong khi hä dung thø mét chÝnh phñ t− b¶n th× hä vÉn "kh«ng" b¶o vÖ bän t− b¶n ®©u.

VËy còng cÇn ph¶i nãi cho c¶ binh sÜ Nga biÕt sù thËt n÷a (chø kh«ng ph¶i chØ nãi cho binh sÜ ¸o - §øc biÕt mµ th«i): hìi çc ®ång chÝ binh sÜ, chõng nµo chóng ta cßn dung thø trong n−íc chóng ta mét chÝnh phñ t− b¶n, chõng

16 Mét v¨n kiÖn ®¸ng buån 17

nµo nh÷ng hiÖp −íc bÝ mËt mµ Nga hoµng ®· ký kÕt cßn ®−îc coi lµ thiªng liªng th× nh− vËy lµ chóng ta vÉn tiÕn hµnh mét cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa, mét cuéc chiÕn tranh x©m l−îc, chóng ta vÉn "b¶o vÖ" nh÷ng hiÖp −íc ¨n c−íp mµ cùu Nga hoµng Ni-c«-lai ®· ký kÕt víi bän t− b¶n Anh - Ph¸p.

§ã lµ mét sù thùc cay ®¾ng. Nh−ng ®ã lµ sù thùc. Vµ cÇn nãi cho nh©n d©n biÕt sù thùc. ChØ cã nh− thÕ nh©n d©n míi nh×n thÊy râ vµ míi häc tËp ®−îc çch ®Êu tranh chèng l¹i sù dèi tr¸.

H·y xem xÐt vÊn ®Ò d−íi mét khÝa c¹nh kh¸c, çc b¹n sÏ mét lÇn n÷a thÊy râ tÝnh chÊt hoµn toµn dèi tr¸ cña b¶n hiÖu triÖu cña X«-viÕt. B¶n hiÖu triÖu ®ã kªu gäi c«ng nh©n vµ n«ng d©n n−íc §øc "khëi nghÜa". RÊt tèt. Nh−ng khëi nghÜa chèng ai? ChØ chèng vua Vin-hem th«i −?

Nh−ng nÕu vua Vin-hem bÞ nh÷ng bän Gu-ts¬-cèp vµ Mi-li-u-cèp §øc thay thÕ, nghÜa lµ bÞ nh÷ng ®¹i biÓu cña giai cÊp t− b¶n §øc thay thÕ, th× tÝnh chÊt x©m l−îc cña cuéc chiÕn tranh do n−íc §øc tiÕn hµnh cã thÓ v× thÕ mµ thay ®æi ®−îc kh«ng? Râ rµng lµ kh«ng. Bëi v× mäi ng−êi ®Òu biÕt, ⎯ vµ b¶n hiÖu triÖu cña X«-viÕt còng thõa nhËn, ⎯ r»ng chiÕn tranh lµ "do bän vua chóa vµ bän t− b¶n ë tÊt c¶ çc n−íc g©y ra". V× vËy, viÖc lËt ®æ bän vua chóa tuyÖt nhiªn kh«ng thay ®æi mét chót nµo tÝnh chÊt cña cuéc chiÕn tranh, nÕu chÝnh quyÒn chuyÓn sang tay bän t− b¶n. ViÖc th«n tÝnh n−íc BØ, XÐc-bi-a, v. v., kh«ng ph¶i v× vua Vin-hem bÞ nh÷ng ng−êi d©n chñ - lËp hiÕn §øc thay thÕ mµ mÊt tÝnh chÊt th«n tÝnh, còng hÖt nh− viÖc th«n tÝnh çc xø Khi-va, Bu-kha-ra, ¸c-mª-ni-a, PhÇn-lan, U-cra-i-na, v. v., kh«ng ph¶i v× vua Ni-c«-lai bÞ nh÷ng ng−êi d©n chñ - lËp hiÕn Nga, bÞ bän t− b¶n Nga, thay thÕ, mµ mÊt tÝnh chÊt th«n tÝnh ®−îc ®©u.

Chóng ta h·y ®Æt mét gi¶ thuyÕt kh¸c, gi¶ thuyÕt cuèi cïng cã thÓ cã ®−îc, tøc lµ gi¶ thuyÕt cho r»ng b¶n hiÖu

triÖu cña X«-viÕt kªu gäi c«ng nh©n vµ n«ng d©n §øc khëi nghÜa kh«ng nh÷ng chèng vua Vin-hem mµ chèng c¶ bän t− b¶n §øc n÷a. Trong tr−êng hîp Êy, chóng ta h·y tr¶ lêi r»ng: lêi kªu gäi ®ã ®óng, tèt l¾m; chóng ta hoµn toµn ®ång t×nh víi nã. Nh−ng, hìi çc ngµi c«ng d©n TsÐc-nèp, Ts¬-khª-Ýt-dª vµ Txª-rª-tª-li th©n mÕn, kªu gäi ng−êi §øc khëi nghÜa chèng bän t− b¶n, cßn chÝnh m×nh l¹i ñng hé mét chÝnh phñ t− b¶n ë n−íc m×nh, nh− thÕ cã ®óng ®¾n, cã hîp lý vµ trung thùc kh«ng?

Hìi çc ngµi c«ng d©n th©n mÕn, ch¼ng lÏ çc ngµi kh«ng sî c«ng nh©n §øc sÏ buéc téi çc ngµi lµ kh«ng thùc thµ vµ thËm chÝ lµ (cÇu trêi ®õng nh− thÕ!) gi¶ nh©n gi¶ nghÜa hay sao?

Ch¼ng lÏ çc ngµi kh«ng sî c«ng nh©n §øc sÏ nãi: çch m¹ng ch−a næ ra ë n−íc chóng t«i, chóng t«i ch−a ®i ®Õn giai ®o¹n mµ nh÷ng X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ cña chóng t«i c«ng khai dµn xÕp víi bän t− b¶n vÒ vÊn ®Ò chÝnh quyÒn. Hìi çc anh em ng−êi Nga, nÕu çc b¹n ®· ®i ®Õn giai ®o¹n Êy råi, t¹i sao çc b¹n kªu gäi chóng t«i "khëi nghÜa" (tøc lµ lµm mét viÖc khã kh¨n, ®Ém m¸u, gian khæ), cßn b¶n th©n çc b¹n th× l¹i kh«ng giµnh chÝnh quyÒn mét çch hßa b×nh trong tay bän Lvèp vµ bÌ lò, lµ bän s½n sµng rót lui, nh− chóng ®· tuyªn bè? Çc b¹n ®−a çch m¹ng Nga ra lµm dÉn chøng. Nh−ng, hìi çc ngµi c«ng d©n TsÐc-nèp, Ts¬-khª-Ýt-dª vµ Txª-rª-tª-li, çc ngµi ®· nghiªn cøu chñ nghÜa x· héi, çc ngµi còng biÕt rÊt râ r»ng cuéc çch m¹ng cña çc ngµi hiÖn giê ®· ®−a bän t− b¶n lªn n¾m chÝnh quyÒn. Khi çc ngµi v× cuéc çch m¹ng Nga, lµ cuéc çch m¹ng ®· trao chÝnh quyÒn cho bän t− b¶n ®Õ quèc chñ nghÜa ë n−íc Nga, mµ kªu gäi nh÷ng ng−êi §øc chóng t«i lµm çch m¹ng chèng bän t− b¶n ®Õ quèc chñ nghÜa, th× nh− thÕ cã ph¶i lµ dèi tr¸ ®Õn ba lÇn hay kh«ng? Nh− thÕ cã ph¶i lµ "chñ nghÜa quèc tÕ xuÊt khÈu", "chñ nghÜa çch m¹ng xuÊt khÈu" kh«ng? ⎯ cã

18 V. I. Lª-nin Mét v¨n kiÖn ®¸ng buån 19

ph¶i lµ ®èi víi ng−êi §øc th× çch m¹ng chèng bän t− b¶n, cßn ®èi víi ng−êi Nga th× tháa hiÖp víi bän t− b¶n (mÆc dÇu phong trµo çch m¹ng ®ang s«i sôc ë Nga) kh«ng?

Rót côc l¹i, TsÐc-nèp, Ts¬-khª-Ýt-dª vµ Txª-rª-tª-li ®· ®i ®Õn chç b¶o vÖ chñ nghÜa ®Õ quèc Nga.

§ã lµ sù thùc ®¸ng buån, nh−ng ®ã lµ mét sù thùc.

"Sù thËt, sè 47, ngµy 16 (3) th¸ng N¨m 1917


Däa dÉm nh©n d©n b»ng nh÷ng nçi khiÕp sî

cña giai cÊp t− s¶n

Nh÷ng tê b¸o cña bän t− b¶n, ®øng ®Çu lµ tê "Ng«n luËn"16, ®ang hÕt søc ®−a ra çi bãng ma "tr¹ng th¸i v« chÝnh phñ" ®Ó lµm cho nh©n d©n ho¶ng sî. Ch¼ng ngµy nµo lµ tê "Ng«n luËn" kh«ng rªu rao vÒ tr¹ng th¸i v« chÝnh phñ vµ thæi phång nh÷ng tin tøc vµ nh÷ng lêi ®ån ®¹i vÒ nh÷ng chuyÖn vi ph¹m trËt tù ç biÖt vµ hÕt søc nhá nhÆt, ch¼ng ngµy nµo lµ nã kh«ng ®−a çi bãng ma ®ang ¸m ¶nh ng−êi t− s¶n khiÕp sî ra ®Ó däa nh©n d©n.

B¸o chÝ d©n tuý (gåm c¶ b¸o chÝ cña §¶ng x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng17) vµ men-sª-vÝch, chÞu khuÊt phôc tr−íc sù däa dÉm ®ã, ®· phô häa víi tê "Ng«n luËn" vµ víi tÊt c¶ çc b¸o cña bän t− b¶n. Tê "Tin tøc cña X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ binh sÜ Pª-t¬-r«-gr¸t"18, mµ nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o hiÖn t¹i cña nã ®Òu thuéc çc ®¶ng trªn, ®· chøng tá, trong bµi x· luËn h«m nay, r»ng tê b¸o ®ã ®· ch¹y h¼n sang phÝa nh÷ng ng−êi phao truyÒn nh÷ng "nçi khiÕp sî cña giai cÊp t− s¶n". Hä ®−a ra lêi tuyªn bè... biÕt diÔn ®¹t thÕ nµo cho nhÑ nhµng h¬n ®«i chót nhØ?... râ rµng lµ khuÕch ®¹i sau ®©y:

"Qu©n ®éi ®ang tan r·. ë nhiÒu ®Þa ph−¬ng, ng−êi ta chiÕm ®o¹t ruéng ®Êt bõa b·i, ng−êi ta giÕt h¹i vµ c−íp bãc gia sóc vµ c«ng cô. Nh÷ng hµnh ®éng tù tiÖn ngµy cµng t¨ng thªm...".

Nh©n thÓ nãi thªm r»ng bän d©n tuý vµ men-sª-vÝch, tøc lµ nh÷ng ®¶ng cña giai cÊp tiÓu t− s¶n, quan niÖm nh÷ng

20 V. I. Lª-nin 21

hµnh ®éng tù tiÖn lµ viÖc n«ng d©n chiÕm ®o¹t tÊt c¶ ruéng ®Êt ë ®Þa ph−¬ng mµ kh«ng cÇn chê ®îi Quèc héi lËp hiÕn. Ai còng biÕt r»ng bé tr−ëng Sin-ga-rÐp ®· ®−a ra chÝnh çi thø ng¸o ép Êy (nh÷ng "hµnh ®éng tù tiÖn") trong bøc ®iÖn næi tiÕng cña «ng ta, bøc ®iÖn håi ®ã ®· ®−îc ®¨ng trªn kh¾p çc b¸o chÝ (xem b¸o "Sù thËt" sè 33)1).

Hµnh ®éng tù tiÖn, tr¹ng th¸i v« chÝnh phñ... nh÷ng tiÕng nghe dÔ sî biÕt bao! Nh−ng mong r»ng ng−êi d©n tóy hay ng−êi men-sª-vÝch nµo muèn suy xÐt, h·y nghÜ ngîi ®«i chót vÒ vÊn ®Ò sau ®©y:

Tr−íc çch m¹ng, ruéng ®Êt thuéc bän ®Þa chñ. T×nh tr¹ng nµy kh«ng hÒ ®−îc gäi lµ tr¹ng th¸i v« chÝnh phñ. Nh−ng viÖc Êy ®· ®−a ®Õn ®©u? §Õn sù ph¸ s¶n toµn bé, ®Õn "tr¹ng th¸i v« chÝnh phñ" theo çi nghÜa ch©n chÝnh nhÊt cña danh tõ Êy, tøc lµ ®Õn chç ®Êt n−íc hoµn toµn bÞ ph¸ s¶n, ®a sè d©n c− bÞ ph¸ s¶n vµ m¾c tai ho¹.

Trong t×nh h×nh ®ã ng−êi ta nghÜ ra ®−îc ph−¬ng s¸ch cøu ch÷a nµo kh¸c ngoµi viÖc ph¸t huy ®Õn cao ®é nghÞ lùc, tÝnh chñ ®éng vµ lßng quyÕt t©m cña ®a sè d©n c− kh«ng? Râ rµng lµ kh«ng.

Rèt cuéc th× nh− thÕ nµo? 1) Nh÷ng kÎ ñng hé Nga hoµng chñ tr−¬ng bän ®Þa chñ ph¶i

®−îc gi÷ nguyªn quyÒn lùc v« h¹n ë n«ng th«n vµ quyÒn chiÕm h÷u toµn bé ruéng ®Êt cña chóng. "Tr¹ng th¸i v« chÝnh phñ", do viÖc nµy thùc sù g©y ra, kh«ng lµm cho hä lo sî.

2) Sin-ga-rÐp, ®¶ng viªn §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn, ®¹i diÖn cho tÊt c¶ çc tªn t− b¶n vµ tÊt c¶ çc tªn ®Þa chñ (trõ mét nhóm ng−êi ñng hé Nga hoµng), chñ tr−¬ng thµnh lËp "çc phßng hßa gi¶i vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt bªn c¹nh çc ñy ban l−¬ng thùc cña tæng ®Ó thùc hiÖn nh÷ng hiÖp nghÞ ________________________________________________________

1) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t.31, tr. 289.

tù nguyÖn gi÷a n«ng d©n vµ ®Þa chñ" (xem bøc ®iÖn cña «ng ta). Çc nhµ chÝnh trÞ tiÓu t− s¶n - tøc lµ nh÷ng ng−êi d©n tuý vµ men-sª-vÝch - thùc tÕ ®· ®i theo Sin-ga-rÐp khi hä khuyªn n«ng d©n "chê" cho ®Õn lóc Quèc héi lËp hiÕn ®−îc triÖu tËp vµ khi hä gäi viÖc n«ng d©n tù m×nh tÞch thu ngay lËp tøc ruéng ®Êt ë çc ®Þa ph−¬ng lµ "tr¹ng th¸i v« chÝnh phñ".

3) §¶ng cña giai cÊp v« s¶n (nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch) chñ tr−¬ng n«ng d©n lËp tøc ®o¹t lÊy ruéng ®Êt ë çc ®Þa ph−¬ng, ®ång thêi khuyªn hä tiÕn hµnh viÖc nµy mét çch hÕt søc cã tæ chøc. Chóng t«i kh«ng thÊy cã mét "tr¹ng th¸i v« chÝnh phñ" nµo ë ®ã c¶, v× gi¶i ph¸p nµy, vµ chØ cã gi¶i ph¸p nµy th«i, míi ®¸p øng nguyÖn väng cña ®a sè d©n c− ®Þa ph−¬ng.

Ng−êi ta gäi mét gi¶i ph¸p hîp víi nguyÖn väng cña ®a sè lµ "tr¹ng th¸i v« chÝnh phñ" tõ bao giê thÕ?? Gäi gi¶i ph¸p hîp víi nguyÖn väng cña thiÓu sè, gi¶i ph¸p võa ®−îc c¶ bän ñng hé Nga hoµng lÉn Sin-ga-rÐp ®Ò xuÊt ra d−íi mäi h×nh thøc, lµ "tr¹ng th¸i v« chÝnh phñ", h¸ ch¼ng chÝnh x¸c h¬n sao?

V× nÕu Sin-ga-rÐp muèn b¾t buéc n«ng d©n ph¶i "tù nguyÖn" "hiÖp nghÞ" víi bän ®Þa chñ, th× ®ã lµ mét gi¶i ph¸p hîp víi nguyÖn väng cña thiÓu sè, lý do lµ ë n−íc Nga, tÝnh trung b×nh cø 300 hé n«ng d©n míi cã mét hé ®Þa chñ lín. NÕu t«i ®Ò nghÞ 300 hé nµy "tù nguyÖn" "hiÖp nghÞ" víi mét hé cña mét tªn bãc lét kÕch xï, nh− thÕ qu¶ lµ t«i ®· ®Ò nghÞ mét gi¶i ph¸p hîp víi nguyÖn väng cña thiÓu sè, mét gi¶i ph¸p v« chÝnh phñ.

Th−a çc ngµi t− b¶n, nh÷ng tiÕng la ã cña çc ngµi vÒ "tr¹ng th¸i v« chÝnh phñ" lµ ®Ó che ®Ëy viÖc bªnh vùc lîi Ých cña mét ng−êi chèng l¹i lîi Ých cña 300 ng−êi. MÉu chèt vÊn ®Ò lµ ®Êy.

Cã ng−êi sÏ c·i l¹i chóng t«i: nh−ng çc anh l¹i muèn viÖc nµy do ng−êi ®Þa ph−¬ng mét m×nh tù gi¶i quyÕt

V.I.Lª-nin · 2015-01-06 · c¸ch chu ®¸o, trß chuyÖn víi c«ng nh©n, binh sÜ, n«ng d©n....

Documents

Transcript of V.I.Lª-nin · 2015-01-06 · c¸ch chu ®¸o, trß chuyÖn víi c«ng nh©n, binh sÜ, n«ng d©n....