VGGmagazine juni 2009-opmaak versie 4.2 (def)C-verbetert ... juni 2009-opmaak versie 4... · ... is...
Transcript of VGGmagazine juni 2009-opmaak versie 4.2 (def)C-verbetert ... juni 2009-opmaak versie 4... · ... is...
__________________________________________________________________________________________________________________
juni 2009
__________________________________________________________________________________________________________________
bouwd en gelukkig aan toeristen wat te bieden
heeft, getuige zijn verhaal. Ga kijken of het waar is.
Piet Riemens doet verslag van de ALV van de
vereniging op 1april in Utrecht. Er was een grote
opkomst in het Beatrixgebouw. Het was weer een
hele prestatie van het bestuur om het allemaal voor
elkaar te krijgen. Dat mag ook wel eens gezegd
worden. Toch? Nou dan.
De voorzitter. Hij is blij, houden zo.
Hennie Looijestein doet zijn DOKA weer eens
open met het licht aan, want het is allemaal digitaal.
Nieuwe kunstjes. Probeer het ook eens mensen.
Wouter van der Horst vangt eenden en geeft ze een
nieuw leven. Wel eens van een donor-eend
gehoord? Wij spraken met hem.
Rob van der Velden vertelt iets over de automatise-
ring van het ledenbestand.
Van de redactie
door Ton van Daal
Hugo Groeneveld, u weet wel
van onze afdeling Kunst en Cul-
tuur, is naar de tentoonstelling Glinsterend Glas in
Den Haag geweest. Hij wist niet wat hij zag. Ja glas,
maar niet zomaar glas, afijn lees en ril. Hugo zou
Hugo niet zijn als hij er niet verder indook en zo
legt hij een relatie tussen glas, productie, historie en
kunst. Jawel.
Nelleke Persoons meldt de voortgang in het
Bedrijfshistorisch Archief; zij zoekt medewerkers en
getuigen. Elders schrijft zij over het 100-jarig
jubileum van Olivetti in Ivrea, Italië, door oud-
medewerkers van Oliservice, die ook al een
museum onderhouden. Zij wil foto’s. Kom op met
die dingen, maak je onsterfelijk.
Roland van Rossum geeft een reisimpressie van
Vietnam, een gehavend land dat weer is opge-
Inhoud
Van de redactie 2
Van de voorzitter 3
Uit de bestuurskamer 3
Digitale Doka (5) 6
Puzzelpagina 8
Colofon
Het redactieteam bestaat uit:
Piet Riemens
Ton van Daal
Henny Looijestein
Jan Boekhout
Hugo Groeneveld
Eric Roqué (bestuursvertegenwoordiger)
Opmaak:
Piet Riemens en Henny Looijestein.
Printen:
GDC, Apeldoorn
Redactieadres:
Jan Boekhout
Pyramideboomgaard 406; 3451 KV Vleuten
Tel: 030 6773955
E-mail: [email protected]
Website:
www.vggetronics.nl
Verder werkten mee:
Nelleke Persoons
Roland van Rossum
Bedrijfshistorisch Archief 9
Vietnam, een reisimpressie 11
Wout van der Horst, eendenjager 13
Glas 16
Oliservice web 20
2
Bij de voorplaat
Het wagenpark van Wout van der Horst
bestaat uit nostalgische “eenden en kevers”.
foto Henny Looijestein.
__________________________________________________________________________________________________________________
Van de Voorzitter
door Henk Janssen Groesbeek
Het gaat goed met de vereniging.
Niet alleen het ledental stijgt, ook
zijn er steeds meer leden actief in de vereniging,
vooral in de regionale activiteiten.
Dit jaar werd de zesde jaarvergadering gehouden
en gaan we ook al voor de zesde maal met elkaar op
stap. Beide activiteiten zijn belangrijke vaste en
inmiddels succesvolle punten in het verenigings-
jaar. Contact met en tussen de leden is de belang-
rijkste taak van de vereniging. We zijn daarom blij
dat de regioconsulenten de taak van Pieter van den
Heuvel, voor de individuele contacten met de leden,
hebben overgenomen.
Op de jaarvergadering werd een nieuwe mogelijk-
heid voor contact gepresenteerd naast het succes-
volle magazine en de nieuwsbrief: de VGG-website.
Een bezoek aan deze site is de moeite waard,
ondanks dat hij nog niet af is.
Het contact met Getronics is door de veranderingen
na de overname door KPN wat moeilijker gewor-
den door de nieuwe regels die er zijn. In juni vindt
er op verzoek van het bestuur een ontmoeting
plaats met de nieuwe CEO (directeur) van
Getronics, de heer Erik van der Meijden om na te
gaan wat Getronics en de vereniging voor elkaar
kunnen betekenen.
Al met al er zijn volop activiteiten binnen de vereni-
ging om trots op te zijn. Wij zien u graag terug op
onze jaarlijkse uitgaansdag in september!
Ledenadministratie
Overleden
Dhr. F.A. Simons 13-03-2009
Dhr. F. de Vries 29-02-2009
Mevr. A. Dam-Wilkens 24-02-2009
Dhr. J.L. van Rheenen 11-05-2009
Nieuwe leden
Dhr. A.P. van Litsenburg Haarlem
Dhr. K. Rozema Apeldoorn
Dhr. A. Maat Apeldoorn
Dhr. P.J.M. Opstal Raalte
Dhr. D.J. Schrijvershof Lelystad
Mevr. S. de Vries Apeldoorn
Dhr. J.C. Setz Ridderkerk
Dhr. W.A.M. van der Horst IJsselstein
Dhr. B.L. de Jonge Apeldoorn
Dhr. M.J.M. van Mierlo Deurne
Dhr. M.L.M. Robben Nuenen
Dhr. H.C. Melse Beuningen
Dhr. J.A.V. Stolwijk Leidschendam
Dhr. G. Smits Ugchelen
Dhr. A. van der Velde Huizen
Mevr. C.M. van Akerlaken-Mooijen Almere
Op 1 juni is het aantal leden 362.
Verderop in dit magazine leest u meer over het ver-
nieuwde ledenbestand. Bij het lezen daarvan zult u
begrijpen dat het up-to-date houden van groot be-
lang is om op een efficiënte manier en op het juiste
moment met u te communiceren.
Voor sociale activiteiten maken we gebruik van de
gegevens van u en uw partner, zoals informatie
over korte of langere ziekte, overlijden, huwelijk of
partnerschap en verjaardagen. Voor het melden van
wijzigingen of aanvullingen kunt u terecht bij de
regioconsulent van uw regio of direct bij de leden-
administratie.
Nieuw VGG-ledenbestandIn het jaar 2008 is een nieuw ledenbestand ontwik-
keld. De regioconsulenten (RC’s) hebben met elkaar
vastgesteld welke informatie van belang was.
Naast de noodzakelijke NAW-gegevens van de
leden en hun partners zijn daar de volgende gege-
vens aan toegevoegd: roepnaam, geboortedatum,
datum overlijden, datum van huwelijk ▶
Uit de bestuurskamer
3
__________________________________________________________________________________________________________________
Er is een functie om etiketten te printen voor
volumeverzendingen van brieven.
Maandelijks worden er bestanden gemaakt met ge-
selecteerde gegevens voor het bestuur en de RC’s.
zoals: de ledenlijst en een bestand met de verjaarda-
gen, huwelijksjubilea, hobby’s, bijzonderheden en
beperkingen en werkachtergrond.
Statistiekjes en grafieken geven ons nog meer
inzicht.
Met dank aan bouwers
Piet Riemens en
Wim van Vliet.
Rob van der Velden, ledenadministratie
Roerdomp 1-A; 3641 TG Mijdrecht
Tel: 0297 - 28 35 14
E-mail: [email protected]
Jaarlijkse uitgaansdagOp woensdag 9 september zijn de VGG-leden en hun partners voor een
dagje Poldernostalgie te gast bij Op d’n Akker in Nagele (NO-polder).
Noteer de datum vast in uw agenda.
De persoonlijke uitnodiging krijgt u eind juni in uw brievenbus.
Leo Smoltzak, activiteitencommisaris
www.vggetronics.nl
Van 3 leden hebben we nog geen
leeftijd in het bestand.
Contributie
Eind van de maand juni krijgen de leden die nog niet betaald hebben (131) een aansporingsberichtje.
De contributie bedraagt € 20,- . Ons bankrekeningnummer is 3879.26.623 t.n.v. VGG Leidschendam.
Hartelijk dank voor uw medewerking. Jan van der Goorbergh, penningmeester
Sinds april dit jaar wordt er gestaag gewerkt aan de VGG-website.
Neem eens een kijkje, dan krijgt u alvast een idee wat het gaat worden.
De rubrieken ‘Nieuws’ en ‘Activiteiten’ zijn al up-to-date
Rob van der Velden, sociale contacten
4
of partnerschap, werkachtergrond (bedrijf), hobby's.
Met deze informatie zijn wij in staat om bij het
organiseren van landelijke- en regionale activiteiten
rekening te houden met al deze gegevens.
Er is grote aandacht besteed aan de functionaliteit
voor de ledenadministrateur en de penningmeester.
Uitgangspunt was dat het ook “monkey proof”
moet zijn. De bouwers hebben ons goed begrepen
want het werkt allemaal goed en snel. Zodoende
blijft er ook voor ons vrije pensioentijd over.
Met dit bestand zijn wij in staat om de vastgelegde
gegevens per lid in één oogopslag van het scherm af
te lezen en per rubriek wijzigingen aan te brengen.
Ook het beheren van de contributiebetalingen is op-
genomen in het ledenbestand. Maandelijks is er een
updateslag met de penningmeester.
Automatisch worden totalen bijgewerkt en kan hij
eenvoudig trage betalers een aansporings-e-mail
sturen.
Aantal leden 362
Oudste lid 93
Jongste lid 59
Gemiddelde leeftijd leden 69
Oudste partner 91
Jongste partner 44
Gemiddelde leeftijd partners 67
Website
__________________________________________________________________________________________________________________
Algemene Ledenvergadering 2009
door Piet Riemens
In het Beatrixgebouw van de Jaarbeurs in Utrecht is
op woensdag 1 april de algemene ledenvergadering
van de VGG gehouden. Bijna honderd leden zijn
aanwezig. Uit alle hoeken van het land hebben zij
de moeite genomen om deze belangrijke VGG-
activiteit bij te wonen. Het bestuur kan tevreden zijn
met deze hoge opkomst. Al direct al bij aankomst
zag je de blijverraste gezichten en het hartelijk
schudden van handen bij het herkennen van een
oud-collega.
Kort na half elf krijgt de voorzitter iedereen stil en
na zijn welkomstwoord is er een korte stilte ter
nagedachtenis aan de in 2008 overleden leden en
partners.
Bestuur
Rob van der
Velden is
recent toege-
treden tot
het bestuur
en heeft wat taken van andere bestuursleden over-
genomen, zoals de ledenadministratie, regio-
activiteiten en sociale contacten. De aftredende
leden Bram Bloemendaal en Eric Roqué worden
herkozen. Duidelijk is dat het bestuur er plezier in
heeft.
Penningmeester
De penningmeester geeft een duidelijke uitleg bij
het presenteren van zijn jaarrekening over 2008. De
vragen uit de vergadering worden naar tevreden-
heid door hem beantwoord. De kascommissie advi-
seert zijn werk goed te keuren en dat wordt met
applaus door de leden bekrachtigd.
De begroting voor 2009 vertoont nog een tekort. Het
bestuur hoopt dat Getronics dat wil bijpassen.
Verder is er aandacht voor de regio-activiteiten met
een terugblik over de activiteiten gehouden in 2008
en de presentatie van de agenda voor 2009.
Ook krijgen de leden een toelichting op de mogelijk-
heden van het vernieuwde en uitgebreide ledenbe-
stand en wordt de status van de VGG-website be-
sproken.
De rest van het ochtendprogramma wordt gevuld
met een presentatie over het Bedrijfshistorisch
Archief.
Lunch
Voor de lunch gaan we
van de zevende naar
de vijfde verdieping,
waar we ons bordje
kunnen vullen met
warme en koude spijzen.
Na de lunch geeft de redactie van het VGG-
magazine een toelichting op haar plannen voor 2009
en gaat Wim Koot van Getronics in op het wel en
wee van Getronics.
Pensioenen
Aansluitend geven o.a. de heren van het pensioen-
bureau uitgebreid aandacht aan het onderwerp pen-
sioenen. De berichten in de media hebben vele le-
den op scherp gezet, zoals uit de vragen blijkt. Om-
dat veel van de te nemen maatregelen tamelijk com-
plex zijn of alleen van belang zijn voor de huidige
premiebetalers, blijft het voor velen onduidelijk of
er in hun persoonlijke situatie nog andere zaken aan
de orde zijn dan het achterwege blijven van de
indexering.
Keurig op tijd sluit de voorzitter om drie uur de ver-
gadering en nodigt iedereen uit voor een drankje.
5
__________________________________________________________________________________________________________________
Digitale Doka (5)
door Henny Looijestein
De vakantietijd komt eraan. Daar-
bij hoort vanzelfsprekend fotogra-
feren en dat natuurlijk digitaal. Deze keer wil ik
het hebben over het maken van een fotoalbum van
jullie digitale plaatjes.
Er is uiteindelijk toch niets mooier dan al die
indrukken op papier vast te leggen en er mee te
pronken bij familie en kennissen, waarbij de bele-
venissen van die vakantie weer boven komen
drijven. In voorgaande edities heb ik uitgelegd hoe
je de digitale foto's kunt opslaan en organiseren op
je PC. Voor het maken van een fotoalbum moet je
natuurlijk wel uitgaan van een bepaalde volgorde
en moet er een keuze gemaakt worden van de
foto's die je uit die hele berg in het album wilt
hebben. Het is een goede start om te beginnen met
het selecteren van de foto's die je wilt gebruiken
en deze in een aparte map (folder) te zetten met bij-
voorbeeld de naam "album l".
Ordenen
De volgende stap is nu de volgorde, want, net als in
een ouderwets album, is het handig om voor je gaat
plakken na te denken over de volgorde.
De volgorde binnen de map "album 1" kan je door
Windows laten uitvoeren door de naamgeving van
de foto's te manipuleren met een nummer toevoe-
ging. Zie ook de eerdere “Digitale Doka”artikelen.
Ook jij zult wel de gewoonte hebben om foldertjes
en prentbriefkaarten tijdens de vakantie te be-
waren en er daarna nooit meer naar te kijken of
net als vroeger in je fotoalbum te plakken. Dit kan
nu nog steeds door ze te digitaliseren met behulp
van een scanner en met een fotoprogramma kunt
je daar dan weer stukjes uithalen, waarna je ze als
foto kunt tussenvoegen in de map "album 1".
Let hierbij wel op de kwaliteit. Mijn ervaring is
dat een kwaliteit van zo'n 250 tot 300 pixels per
inch voldoende is om een goede afdruk te garan-
deren. Dit geldt natuurlijk ook voor al je foto's.
Ook dit heb ik in de voorgaande ”Digitale Doka's”
behandeld. Het is misschien een leuk idee om routes
of tickets te verwerken in het album. Dit is mogelijk
als je kunt scannen of je maakt een digitaal-plaatje als
je de route op het scherm hebt staan.
Ook deze foto’s sla je op in de map ”album 1”
en zo kan je ook deze
tussen de foto’s van het
album zetten.
Bij wie ?
De volgende stap is dan
een keuze maken bij een
van de aanbieders voor
het afdrukken van een
digitale album. Hiervan
zijn er diverse aanbie-
ders op de markt waar-
van Hema en Kruidvat wel de bekendste zijn. Ikzelf
heb goede ervaringen met de Hema versie, waarin
veel keuzemogelijkheden geboden worden bij de
samenstelling van het album en het heeft een gemak-
kelijke bediening.
Ook zitten er veel controles ingebouwd ter voorko-
ming van fouten en, niet onbelangrijk, ook een con-
trole op slechte kwaliteit foto's.
Bij alle aanbieders ontkom je er niet aan om een pro-
gramma te downloaden waarmee het album
uiteindelijk kan worden opgebouwd. Ga naar
daar kan je het programma downloaden en vervol-
gens installeren op jouw PC.
Hierbij gewoon de aanwijzingen volgen en het is zo
gepiept. Hier zijn geen kosten aan verbonden.
Die komen pas als je daadwerkelijk een album laat
afdrukken.
Zodra je het programma opstart om een album te
maken, begint het spannend te worden. De eerste
keuze die je moet maken is het type album. Wil je een
harde of een zachte kaft? Indien je kiest voor een harde
kaft is de volgende stap het kiezen van het gewenste
formaat album, wat natuurlijk helemaal van jouw
persoonlijke voorkeur afhangt.
6
www.albumprintservice.nl/HEMA_fotoproducten
__________________________________________________________________________________________________________________
Hier kiezen we: vierkant Large met harde kaft.
Het programma kijkt meteen in de map
"my pictures" / "mijn afbeeldingen" op jouw PC en haalt
een serie
foto's daar-
uit naar vo-
ren. Niet
schrikken,
want jij bent
de baas en je
kan nu zelf
kiezen voor
de foto's uit de map "album 1" door deze map te se-
lecteren in het venster linksboven.
Het album samenstellen
In het venster linksonder kan je nu de foto's selecteren
die in het album geplakt moeten worden. Die selectie
heb je al vooraf gemaakt bij het ordenen dus we kun-
nen met een gerust hart kiezen voor "alles erbij". Al
jouw foto's verschuiven nu naar het rechter venster en
worden opgenomen in het album. Op dit punt kan je
weer een keuze maken en wel onderin het scherm
voor "handmatig" of "automatisch".
We kiezen nu even voor de makkelijke weg, dus auto-
matisch. Bedenk wel dat je het vanaf nu niet meer
helemaal in de hand hebt, het programma maakt nu
geheel automatisch een album. Het is wel heel erg
comfortabel, maar de indeling is wellicht niet wat je
zou willen. Na het aanmaken van het album ver-
schijnt nog de vraag of je een persoonlijke omslag wilt
maken voor de prijs van € … . En natuurlijk kiezen
we voor "JA" want dat is wel zo leuk, toch?
Er verschijnt nu een venster met de omslag waarin
je vervolgens foto's in de vakken kunt slepen die
dan op de omslag zullen worden afgedrukt.
Links is de
achterkant en
rechts de
voorkant van
het album.
Onderin het
scherm ver-
schijnt het
album per 2 pagina's en daar kan je nu doorheen
stappen door met de muis te klikken. Alles is nu
voor je gedaan en je zou kunnen overgaan tot het
bestellen van het album dat het programma voor
jou heeft gemaakt. Maar dit is wel een héél mak-
kelijke weg, want er kunnen nog zoveel leuke truc-
jes worden uitgehaald bij de opmaak van het album
dat het eigenlijk zonde is om dit zo te doen. Voor
niets meer kan je er echt iets moois van maken.
Kies dus maar voor "handmatig" en er gaat een we-
reld aan mogelijkheden open. Wees niet bang, want
je zit nog nergens aan vast, ook niet aan deze inde-
ling. Door op de pagina's te klikken kan je nu door
het lege album stappen en per pagina kan je nu
een aantal keuzes maken; n.l. de indeling van de
pagina, de achtergrondkleur, een kader, een sja-
bloon, invoegen van teksten, etc. etc..
Bestellen
Tenslotte druk je op bestellen waarna het pro-
gramma een controle uitvoert en alle onvolkomen-
heden aangeeft welke dan alsnog kunnen worden
gecorrigeerd. Pas als alles klopt kom je door de be-
stelling procedure heen, dit om teleurstellingen
zoveel mogelijk te voorkomen.
Mijn advies: ga experimenteren met zo'n album-
programma en dan komt de lol en de handigheid
vanzelf, want je kan echt schitterende resultaten
boeken. De afdrukkwaliteit is prima, waarbij ook
de kwaliteit van het papier en de wijze van inbin-
den een rol meespelen. Heel veel succes gewenst
in de komende maanden met het creëren van de
leukste en mooiste fotoalbums. Indien jullie het
willen kan ik de volgende keer verder gaan met het
aantal opties en mogelijkheden die nog niet bespro-
ken zijn, want er kunnen nog veel meer leuke
trucs worden toegepast.
Wellicht is het een idee om in samenwerking met de
regioconsulenten workshops te organiseren over dit
onderwerp. Ik verneem graag jullie mening en zie
de reacties met belangstelling tegemoet. Je kunt het
ook aan de regioconsulent laten weten.
7
__________________________________________________________________________________________________________________
Puzzelpagina
door Jan Boekhout
Beproef uw scherpzinnigheid op deze hersenkronkel.
Alles wat u nodig heeft voor het beantwoorden van de vragen zijn onderstaande
aanwijzigingen, uw analytisch vermogen en … koppig volhouden.
8
WIE DRINKT ER WATER EN WIE BEZIT DE ZEBRA?
De naast elkaar staande huizen, elk van een verschillende kleur, worden
bewoond door mensen van verschillende nationaliteiten, met verschillende
troeteldieren, drink- en rookgewoonten.
De Engelsman woont in het rode huis.
De Spanjaard is eigenaar van de hond.
In het groene huis wordt koffie gedronken.
De Oekraïner drinkt thee.
Het groene huis staat rechts van het witte huis (van u uit gezien).
De Clan-roker houdt slakken.
In het gele huis wordt Amphora-tabak gerookt.
In het middelste huis wordt melk gedronken.
De Noor woont in het eerste huis van links.
De man die zijn pijp met Coopvaert stopt woont in het huis naast
de man met de vos.
Amphora wordt gerookt in het huis van de man met het paard.
De man die sinaasappelsap drinkt, rookt Senator.
De Japanner rookt Willem II.
De Noor woont naast het blauwe huis.
Kijk voor de oplossing op de VGG-website of vraag de redactie. (zie colofon)
Veel puzzelplezier
__________________________________________________________________________________________________________________
Er wachten nog dozen vol foto’s en dia’s – ook van
andere bedrijfsonderdelen – die geselecteerd en ge-
scand moeten worden. Gelukkig is inmiddels een
extra computer en fotoscanner geïnstalleerd.
Het grootste deel van het archief is papierwerk. He-
le jaargangen personeelsbladen, technische hand-
boeken en jaarverslagen zijn inmiddels geordend, in
zuurvrije dozen gepakt en geregistreerd. Dit geeft
goede achtergrondinformatie bij de apparaten en
foto’s. Helaas is voor het napluizen soms te weinig
tijd.
Onze vrijwilligers Geert Fokkema en Hans Elsinger
zijn druk bezig met het selecteren van
(voornamelijk) GevekeGetronics-materiaal.
▶
Bedrijfshistorisch
Archiefdoor Nelleke Persoons
Voortgang
Het werk in het Bedrijfshistorisch Archief gaat
gestaag door. Een aantal projecten is zo goed als
afgerond of aardig op dreef.
Ongeveer 450 voorwerpen die in het systeem bij de
categorie computers, randapparaten, onderdelen,
dataopslag, e.d. zijn ingeschreven, schoongemaakt,
gefotografeerd en beschreven. Zij zijn veilig en stof-
vrij ingepakt en zullen klimatologisch veilig worden
opgeslagen. Door de foto’s en de beschrijvingen is
als het ware een virtueel museum ontstaan. Bij een
enkele vestiging is op locatie gewerkt om de com-
puters en apparatuur te fotograferen en te registre-
ren.
Bijna 1200 films en video’s zijn gedigitaliseerd en
globaal beschreven. Nog een dertigtal video’s wor-
den gedigitaliseerd en daarmee is dit project bijna
afgerond. Al kunnen we tussen het ‘ongesorteerde
goed’ nog video’s tegenkomen. Circa 400 foto’s zijn
ingescand en opgenomen in het bestand. Dit zijn
foto’s uit het RCC/Roccadetijdperk. Voorzover er
een beschrijving op de foto stond, is die overgeno-
men in het systeem. Bij lang niet alle foto’s is een
beschrijving voorhanden.
9
Poetser Bertus
Rangeerder Floor
Stoker Krelis
Conducteur Gert-Jan
Machinist Lubbert
Stationschef Janus
Opzichter Hannes
Functie Bekleedt door:
Oplossing puzzel VGGmagazine december 2008
Kijk op de VGG-website voor de uitwerking van de oplossing, u vindt er ook de puzzel zelf. (www.vggetronics.nl)
De vraag was: Welke functie wordt door elk van de spoorwegmannen bekleedt?
__________________________________________________________________________________________________________________
Maar wat heeft dit nieuws met het bedrijf te maken?
Pink Elephant heeft in het verleden via de Pink
Foundation een project met jonge olifanten in Em-
men financieel ondersteund. Zo was er een project
waarbij olifanten weer de kans kregen om te baren
zoals zij dat in de natuur zouden doen.
In het Bedrijfshistorisch Archief hebben wij een
gedigitaliseerde video waarop Aung Naing Lay
(Geboren Winnaar in het Birmees) wordt geboren.
Olifanten leven in een vrouwenmaatschappij en tan-
tes spelen bij geboorte en opvoeding van een jonge
olifant een grote rol. Annabel was ongetwijfeld een
van die tantes! Pink Roccade/Megaplex bleef enkele
jaren lang vriend van de olifant. Als vriend hebben
zij projecten financieel ondersteund.
Als bewijs hiervan hebben wij video’s, peetouder-
certificaten en nieuwsbladen. Alleen betreft het nu
Afrikaanse olifanten in plaats van Aziatische.
Reacties of vragen
Bedrijfshistorisch Archief
Donauweg 2 B, 1043 AJ Amsterdam
E-mail: [email protected]
Telefoon: 020-587 6910 (parttime aanwezig)
Zo worden bijvoorbeeld de foto’s van de verschil-
lende locaties uitgezocht of de aanvullende
informatie bij de apparatuur gezocht.
Alle materialen die we hebben vastgelegd worden
opgeslagen in een geconditioneerd depot bij een
opslagbedrijf.
Wij zoeken nog vrijwilligers die ons willen helpen
met de overige bedrijfsonderdelen. Tijdens de
ledenvergadering van 1 april deed Nico Boerboom
van het Bedrijfshistorisch Archief door
middel van een presentatie een oproep.
Biografie van de ‘bloedgroepen’
Samen met de redactie van VGG kijken we of een
‘biografieproject’ kans van slagen heeft.
Veel (oud-)werknemers zijn via één van de rechts-
voorgangers bij het bedrijf gekomen en zij hebben
verschillende veranderingen meegemaakt. Verande-
ringen van bedrijf(scultuur) en technische ontwik-
keling. Wat heeft dat voor effect gehad op hun per-
soonlijk leven en carrière? Deze verhalen willen wij
optekenen. Hiervoor zijn we op zoek naar zowel
“slachtoffers” als “journalisten” die het interview
kunnen afnemen en vastleggen. Dit verhaal kunnen
we dan weer koppelen aan voorwerpen en/of foto’s
in onze collectie. Voelt u voor een van deze rollen?
Neem dan contact met ons op.
In het bedrijf is ons bestaan niet onopgemerkt geble-
ven. Regelmatig krijgen wij verzoeken om informa-
tie of foto’s.
Annabel, een beetje Pink!
Het nieuws rond olifant Annabel werd door velen
gevolgd. Zij was met haar 45 jaar de oudste olifant
in het dierenpark van Emmen en de publiekslieve-
ling. Annabel kwam in de verdrukking toen twee
jonge bulletjes aan het stoeien waren en viel in de
droge greppel. Ze kwam daarbij zo ongelukkig te-
recht dat ze niet meer zelfstandig kon opstaan.
Op 1 maart heeft men Annabel laten inslapen. Ont-
roerend zijn de foto’s waarbij de olifanten afscheid
van haar nemen door stil te staan op de plaats waar
zij in de greppel is gevallen en te trompetteren.
10
__________________________________________________________________________________________________________________
Vietnam, een reisimpressiedoor Roland van Rossum
Aangespoord door enthousiaste
verhalen van vrienden over Vietnam
kunnen we in februari van 2009 dit land aan onze
Azie-ervaringen toevoegen.
De steden
We beginnen onze reis in Ho Chi Minh-stad, voor-
heen Saigon.
Bij het verlaten van het hotel viel de hectiek van het
verkeer onmiddellijk op.
De staat ontmoedigt autobezit, maar een 100cc
brommer is toegestaan. Die komen dan ook in grote
golven op je af. Van oversteekplaatsen trekt
niemand zich wat aan. Om aan de overkant te ko-
men moet je maar gewoon rustig beginnen te lopen
en het verkeer aankijken. Je hoopt er dan maar op,
dat ze rustig om je heen rijden.
Zo begeven we ons de eerste dag naar het centrum,
dat door de koloniale architectuur ook een Franse
stad had kunnen zijn.
Over 25 dagen zullen we de reis afsluiten in Hanoi.
Ook hier is een wijk die herinnert aan de Franse tijd.
De laatste dag lopen we de Chinese winkelwijk in.
Overal ter wereld blijft dit boeien.
Tussen HCM-stad en Hanoi bezoeken we de stadjes
aan de kust in centraal Vietnam. Hoi An is een schil-
derachtig stadje, dat zijn hoogtepunt 150 jaar gele-
den had. Naast de vele Chinese handelshuizen heeft
ook de VOC hier een vestiging gehad.
Daar is helaas niets van terug te vinden.
11
Hue is de oude keizerstad. Naar chinees voorbeeld
hadden de keizers hier hun Verboden Stad.
Tijdens het zogenaamde Tet-offensief in 1968 in de
“American war” is veel verloren gegaan.
Met Unesco-geld wordt er nu veel herbouwd.
Oude culturen
Voor ons als 60-plussers wordt het beeld van Viet-
nam bepaald door de zwart-wit beelden van de
Vietnam oorlog, die hier de “American war” ge-
noemd wordt.
Maar de geschreven geschiedenis gaat ver terug tot
het begin van onze jaartelling.
Zo ongeveer 380 na Chr. vestigden de Cham zich
hier, een volk dat vermoedelijk uit Indonesië stamt.
Dicht bij de stad Hoi An ligt My Son. In 1898 ont-
dekten Franse archeologen resten van tempels in
het oerwoud. Uiteindelijk wezen de ruïnes op een
grote stad die vergelijkbaar is met de Maya-
vondsten in Midden-Amerika. Ook nu nog wonen
er afstammelingen van de Cham in centraal
Vietnam. Zij hebben nog hun eigen religieuze ritue-
len. De tempels van My Son hebben erg veel te
lijden gehad van bombardementen door
B52 bommenwerpers en ook hier vindt herstel
plaats met steun van de Unesco.
Bij Nah Trang kan
je Cham-tempels vin-
den die minder on-
der de oorlog te lij-
den gehad hebben.
De Centrale hooglanden
De helft van de reis wordt besteed aan gebieden die
tegen de grenzen van Cambodja en Laos liggen.
Hier wonen etnische minderheden, die hun eigen
taal spreken. Vanwege conflicten met Cambodja zijn
deze gebieden nog lang voor toeristen gesloten ge-
weest. We brengen een paar dagen door in Dalat,
een voormalig Frans vakantieoord.
Overal zie je nog villa’s uit die tijd. ▶
Cham-tempel
Saigon
__________________________________________________________________________________________________________________
se religies samenkomen. De tempel is erg kleurrijk
en zou zo als sprookjespaleis in de Efteling passen.
“American war”
Gelukkig ligt de
nadruk bij deze
reis niet op de
oorlog, maar na 40 jaar kan je er ook niet omheen.
Onze Vietnamese gids Phuong zegt dat ze er veel
van haar ouders en op school over gehoord heeft.
Wat direct opvalt is de jonge bevolking in de
steden. Waar zijn de ouderen?
Vlak bij Ho Chi Minh-stad gaan we het tunnelstelsel
bij Cu Chi bezoeken. Verbazend is het vernuft waar-
mee men het met eenvoudige middelen tegen de
techniek van de Amerikanen opnam. Zoals we ons
nog kunnen herinneren hebben die het dan ook ge-
weten. We laten ons leiden langs boobytraps, geca-
moufleerde keukens, kleermakerijen en schoenma-
kers die autobanden verwerken tot sandalen.
In Hanoi bezoeken we nog een oorlogsmuseum.
Naast Amerikaans materieel en het wrak van een
B52 is er ook een foto-expositie. Interessant vond ik
vooral de expositie van de protesten in de wereld.
Wie herinnert zich niet het ”Johnson moordenaar”.
Momenteel is het een geliefd vakantieoord voor jon-
ge Vietnamezen, die er graag hun huwelijksreis
doorbrengen.
Trouwen is namelijk erg in en overal in de steden
zie je bruidswinkels. We maken een aantal wande-
lingen in dit gebied, waarbij we door de dorpjes van
de Montagnards lopen, zoals de bewoners door de
Fransen genoemd werden.
Naast aan de eigen taal, houden ze ook vast aan
animistische gebruiken, die vaak weer vermengd
zijn met het katholieke geloof. In Kontum bezoeken
we een RK-weeshuis dat door onze reisorganisatie
gesteund wordt. Wij hadden kleertjes van onze
kleinkinderen meegenomen, die dankbaar aanvaard
werden. Juist als wij er zijn geeft een jonge vader
zijn tweeling af.
De moeder was aan malaria overleden en hij was
niet in staat voor de kinderen te zorgen.
Godsdiensten
Onderweg komen we veel pagodes(tempels) tegen.
Het Boeddhisme en de Chinese varianten ervan vor-
men de godsdiensten met de grootste aanhang. In
tegenstelling tot Mao Zedong in China heeft
Ho Chi Minh nooit een godsdienst verboden.
Vietnamezen blijken een bijgelovig volkje te zijn.
Pagodes worden druk bezocht om voorouders te
vereren of wensen te doen. Die schrijf je op een for-
mulier waar je iets voor betaalt en je koopt een
wierrookspiraal. Onder het slaan op een gong wor-
den de spiraal met de wens in de tempel opgehan-
gen. Ook wij zullen als groep wensen dat de reis
zonder problemen zal verlopen.
Een typisch Vietnamese godsdienst is de Cao Dai.
Vlak bij Ho Chi Minh-stad wonen we een ceremonie
in de hoofdtempel bij. Het is een in 1926 ontstaan
geloof, waarin de gedachten van oosterse en wester-
12
Kinderen in Kontum
Cao Dai tempel
Cu Chi
__________________________________________________________________________________________________________________13
Halong baai
Wie kent niet de foto’s van uit mistflarden oprijzen-
de rotsen te midden van een blauwe zee? Dat ge-
bied is tot werelderfgoed uitgeroepen. Het beslaat
ruim 2000 eilandjes. We hebben veel geluk tijdens
deze tocht want het weer zit mee.
Sapa
Vanwege onbegaanbare wegen
voor bussen gaan we per trein
naar het Noorden.
Voor een aantal medepassagiers
was dit even slikken, maar ons
nachtverblijf zag er keurig uit met
een bloemetje voor het raam en zelfs het hurktoilet
is acceptabel. Bij de kleurrijke Hmong-stammen
brengen we de laatste week door. Ook hier maken
we een aantal bergwandelingen en bezoeken zo een
aantal markten.
Wil je meer weten, kijk dan op:
http://home.planet.nl/~rvrossum
Wouter van der Horst, eendenjagerdoor Ton van Daal en Henny Looijestein (foto’s)
Op naar IJsselstein. Daar woont hij. Geen nood,
TomTommetje aan, adresje ingetikt en hup met
de geit. Half Nederland gezien met diezelfde geit.
Was kennelijk loops. Een ritje van drie kwartier
werd twee keer zo lang, geen file gezien en ook
geen bord waarop IJsselstein stond. Ik reed over
weggetjes waar een auto bijna te breed is. Prachtig,
met boerderijen er langs. Mooi als je er moet zijn.
Maar ik kwam twee of drie maal langs dezelfde
plekken. Op een bepaald moment stond ik voor een
trambaan.
Wat nu?
Het zag er nogal raar uit. Aan de andere kant van
de spoorbaan stonden paaltjes, aan deze kant niet.
Omkeren dus. Daar stond een politiebusje dat al op
mij af reed. Hoe attent. “Maar goed dat u niet bent
doorgereden”, zei een agent in het politiebusje,
“want daar loopt een trambaan en dan komt u in de
problemen. U mag hier helemaal niet komen”.
Hij dus wel. Aardige man, die agent. “Hoe komt u
hier terecht?”. “Weet ik niet. Ik rij’ op een TomTom-
metje”. Láchen die man. “Tja, die zijn ook wel eens
de kluts kwijt. Waar moet u naar toe?”. “IJsselstein”.
Ik denk nog: dat weet ‘ie nooit, want gevoelsmatig
zat ik in China aan Zee. “Hier uitrijden, tweemaal
links, eerste rechts. Veel succes, meneer”.
De stemming zat er goed in, in het
busje. Opa met zijn Tommetje is de
weg kwijt. Had ‘ie natuurlijk net op
zijn verjaardag gekregen. Komt ‘ie
een keer op tijd. Ik heb een vrouw-
tjes Tomtom. Er zit gewoon een ver-
keerde juffrouw in of ze had haar
dag niet of juist wel. Eva van Tom-
Tom kon er ook geen chocola meer van maken. En-
fin, zo gezegd, zo gedaan. Eva haakte meteen in
alsof ze het zelf uitgevonden had.
Het is wat die man zei die ook ondanks zijn naviga-
tor verkeerd gereden was: ”Het zou ook de eerste
vrouw zijn die de weg weet”. Eenmaal In IJsselstein
reden we er prompt weer uit, Eva en ik, want mijn
slachtoffer woont aan een landelijk weggetje tussen
de weilanden. Henny was er al en zat prinsheerlijk
met gastheer Wouter van der Horst achter in de tuin
voor het prieel. Zonnetje scheen, blauwe lucht, lek-
ker warm en rust alom. Ideaal om de gemoederen te
kalmeren. De koffie hadden ze al op, ook dat nog.
Geen nood, het prieeltje bevatte alles wat nodig is
om daarin snel te voorzien. Ik deed mijn verhaal
waarom ik zo laat was, maar dat maakte weinig in-
druk. Hún TomToms waren anders, die deden zul-
ke dingen niet… zeker een oude versie… je moet
hem updaten… IJsselstein lag vroeger ergens an-
ders… nieuwe kaart… maar ouwe kaart beter…
Ja, het begon lekker. Waar kwamen we ook weer
voor? O, ja. ▶
Hmong vrouw
__________________________________________________________________________________________________________________
niet. Hij neemt ons mee naar een voormalige var-
kensstal op zo’n 5 minuten rijden van het huis,
waarin hij een garagebox heeft waar nog meer
auto’s wachten op een facelift. Daar staat hij dan: de
witte kever, verstopt onder een stofhoes. Na enkele
pogingen start de motor, hij wordt naar buiten gere-
den en de kap gaat open. Het is een schoonheid van
een auto en hij oogt dan ook schitterend tussen het
prille groen in de uitbundige voorjaarszon. Je ziet
het voor je: een bevallig bruidje dat dolgelukkig met
een boeketje zwaait.
De show
Ook de aangepaste Eend wordt onder de hoes van-
daan gehaald en uitgereden. Het is een type
“Hoffmann”, kenbaar aan een ongebruikelijk uitge-
bouwde achterkant, crèmekleurig met donkerrode
spatborden, werkelijk een plaatje om te zien. Het is
een soort reisauto met een verchroomd bagagerek
achterop.
Prachtige wagen. Hij heeft er veel bekijks mee,
vooral in Frankrijk, waar ze hem toeterend voorbij-
rijden met opgestoken duim. Ach, het is eigenlijk te
mooi om in te gaan rijden denk je dan.
Mandje eieren
Als je weet dat de Eend ooit is bedacht om te ge-
bruiken op het platteland door boeren die er mee
met volle melkbussen door de weilanden moesten
kunnen rijden. Op de achterbank een mandje met
eieren waarvan er niet één mocht breken. Het is
duidelijk dat dit een uitdagend project was. Dat is
gelukt en daarmee is de Eend de best geveerde auto
die ooit gemaakt is.
Wouter van der Horst
Wouter werkte bij Olivetti, was achtereenvolgens
buitendienstengineer voor computers, projectcoör-
dinator kantoorautomatisering bij ABN AMRO,
manager buitendienst en ging later terug naar de
afdeling ABN. Hij kocht ooit een witte volkswagen
kever cabriolet en ging die voor de gein opknappen.
Na de omvangrijke technische renovatie spoot hij
hem weer mooi wit en zette er ook wit leren stoelen
en bekleding in. Dat bracht iemand uit z’n omge-
ving op het idee dat hij er wel in wilde trouwen. Zo
werd hij van de ene dag op de andere dag chauffeur
in een trouwauto.
Dat groeide vanzelf
uit en zo rijdt
hij nu regelmatig
bruidsparen
rond in zijn trotse
bezit. Hij heeft nu vas-
te contacten met fotografen en staat zelfs met zijn
opknappertjes op bruidsbeurzen.
Donor-eend
Inmiddels had hij zich ook op een Citroën 2CV als
hobbyobject gestort. Hij vertelt enthousiast wat daar
allemaal aan te pas komt. Je start met een donor-
eend die je vervolgens helemaal uitkleedt en daarna
zorgvuldig gaat opbouwen met behulp van een
2CV-Kit, zoals een zogenaamde Hoffman-Kit. Het
mechanische en motorische gedeelte neemt hij hele-
maal voor z’n rekening alleen het spuitwerk wordt
uitbesteed bij een autospuiterij. Al dit werk voert hij
uit in de schuur achter het huis, die hij daarvoor ge-
heel heeft ingericht. Zelfs een douche en natuurlijk
koelkast en koffiezet benodigdheden ontbreken
14
__________________________________________________________________________________________________________________
En nog een
O ja, er staat nog
een “Charleston”,
die komt hierna
aan de beurt. Daar
rijdt zijn vrouw nu
in. In de werkplaats
wonen ook een paar
zwarte schapen en lammetjes.
Ik verdenk Wout ervan dat hij die ook wil reviseren,
maar hij hikt waarschijnlijk tegen het overspuiten
aan. In de sloot zitten vijftig kooikarpers, maar die
zijn nog niet aan de beurt. Ach, het is een huis vol
hobby’s.
Eén ding is zeker:
Wout komt zijn VUT-tijd wel door.
Gekte?
Als je hoort wat een tijd en moeite het kost om zo’n
voor de sloop weggetrokken vehikel in deze glori-
euze staat te brengen, vraag je je af waarom iemand
dat allemaal doet. Het resultaat is weliswaar fantas-
tisch, maar als je hoort wat er allemaal aan te pas
komt om aan de juiste spullen te komen en wat je
aan research moet doen om er achter te komen hoe
het precies moet, dan denk je: die man is gek. Wat
doe je als het object klaar is? Dan pak je de volgende
van jou of van een ander. Het is de sport, de uitda-
ging, de voldoening. Als het klaar is de lol er eigen-
lijk af. Het is de worsteling met de materie waar het
om gaat. Een ander leert zijn hond een pootje geven.
Ook leuk.
Andere Eend
Wij gaan terug naar de werkplaats bij zijn huis.
Daar staat nog een Eend, maar in zijn onderbroek.
Je gelooft niet dat het een auto is en dat het ooit nog
goed komt. Het ziet er niet uit. Alle functies zijn tot
hun basale essenties teruggebracht met houtje-
touwtjeconstructies, maar het werkt! De Fransen
zijn onmiskenbaar ingenieus, maar een Duitser zou
het niet in zijn hoofd halen. Hij komt er waarschijn-
lijk niet eens op.
15
Op de website van Wout vind je nog veel meer.
http://home.kabelfoon.nl/~wvdh/
__________________________________________________________________________________________________________________
De drinkhoorn
Een Romeinse drinkhoorn van minstens zeventien-
honderd jaar oud! Het glas is blauwgroen van kleur,
sommige ‘bubbels’ zijn van dezelfde tint en vormen
één geheel met de hoorn. De blauwe nokken daar-
entegen zijn opgebracht, zogezegd geappliqueerd.
De twee glazen ophangogen hebben een dolfijnach-
tig motief.
Een glazen meesterwerk van 29 cm. lengte met een
opening van ongeveer 8 cm., waarvan alleen de
Romeinse “jetset” zich de aanschaf kon permitteren!
De datering van de hoorn is te danken aan de vind-
plaats. In de buurt van Keulen is in 1965 een
Romeinse begraafplaats ontdekt met daarin een ge-
broken stenen sarcofaag. Zeer waarschijnlijk de laat-
ste rustplaats van een belangrijke Romein of een
hoge militair.
Naast de drinkhoorn werd nog een aantal glazen
kostbaarheden aangetroffen. Maar de belangrijkste
vondst bestond uit een zevental munten met afbeel-
dingen van keizer Constantijn die leefde van 280 tot
337 na Chr. Hij was het die Constantinopel, het hui-
dige Istanboel, heeft gesticht en de christelijke reli-
gie tot staatsgodsdienst van het Romeinse Rijk heeft
verheven. Hij bekeerde zich tot het Christendom
nadat hij droomde dat hij de veldslag bij de Milvius
-brug alleen kon winnen als hij de slag als Christen
zou aangaan. Aldus geschiedden de bekering en de
overwinning. Overigens is de wetenschap het nog
steeds niet eens over hetgeen Constantijn precies
gedroomd zou hebben.
16
Zoals vele machthebbers waren ook de Romeinse
keizers verzot op naamsbekendheid. Tenslotte dient
de massa te weten wie de baas is.
Anders gezegd: aan wie ze zonder mankeren hun
belasting verschuldigd waren. Dus liet elke nieuwe
machthebber grote aantallen nieuwe (bronzen)
munten en iets minder gouden munten slaan,
uiteraard met zijn beeldenaar. Door de grote aantal-
len die toen in omloop waren, worden vandaag de
dag nog altijd munten uit de Romeinse keizertijd
gevonden! De munten in de sarcofaag dragen de
beeldenaar van Constantijn. Dus zijn ze geslagen in
de vierde eeuw. De glazen drinkhoorn is dan mini-
maal zo oud als keizer Constantijn toentertijd was.
Zo zit de berekening van de leeftijd in elkaar.
Romeinse glazen drinkhoorn. Eerste helft 4e eeuw na Chr. Gevonden
in Keulen in1965 in een sarcofaag in de Achterstrasse, bij de kruising
met de Landsbergerstrasse.
Glas
door Hugo Groeneveld
Naar aanleiding van de tentoonstelling Glinsterend Glas in het Haags Gemeentemuseum, kwam
ik op het idee een bijdrage over glas te schrijven.
Bij mijn bezoek aan de tentoonstelling ben ik diep onder de indruk geraakt van de grote technische vaardigheden van de
makers van de glazen voorwerpen. De catalogus van Glinsterend Glas heb ik uiteraard aangeschaft. Ik heb daaruit een
keuze gemaakt voor deze bijdrage. Ook heb ik geput uit het boek Glass of the Caesars, uitgegeven ter gelegenheid van
de tentoonstelling van diezelfde naam in Londen 1987. Deze tentoonstelling werd mede mogelijk gemaakt door Olivetti
en vertelt het verhaal van het Romeinse glas uit de periode 100 jaar vóór, tot 500 jaar ná Christus.
Over enkele stukken uit beide tentoonstellingen gaat deze bijdrage.
__________________________________________________________________________________________________________________17
Eén van de drie, Medusa, was sterfelijk en werd
daarom door Perseus onthoofd. Het hoofd was zo
afschrikwekkend dat het door Zeus op zijn schild,
de Aigis, werd geplaatst. Pallas Athena, zijn doch-
ter, schijnt het schild later in haar bezit te hebben
gehad. Geërfd of gejat, zij had wel iets afschrikwek-
kends nodig. Ze was de grote intrigante binnen de
mythologische “upperten”, ze wist ‘er’ zogezegd
raad mee.
Medusa is dus van origine Grieks. Klopt, maar de
Romeinen waren meesters in het jatten en namaken
van cultuurschatten van volken die ze hadden over-
wonnen. Bovendien werden de belangrijkste kun-
stenaars uit hun hele rijk verhuisd naar de artistieke
centra van het Romeinse Rijk om daar hun kunsten
te vertonen. Het is dus mogelijk dat de glazen
Medusa in Griekenland is gemaakt en naar Rome is
vervoerd of in Rome is gemaakt door ‘verhuisde’
Griekse handwerkslieden.
Heden ten dage zijn Medusa-achtige platte koppen
in vele uitvoeringen te koop. Een versteende inbre-
ker duidt op een poging tot inbraak. Het gilde is
gewaarschuwd!
De Portland Vaas
De Portland Vaas is een van de beroemdste glazen
objecten uit de Oudheid. De vaas is gemaakt in de
tijd van keizer Augustus, omstreeks het begin van
onze jaartelling. De keramische kopieën die in de
17e eeuw zijn gemaakt door de Engelse
pottenbakker Josiah Wedgwood, (van de crème-
kleurige kop- en-
schotels) hebben
sterk bijgedragen
tot de weten-
schappelijke
interesse voor het
glazen object. ▶
Medusa Plaquette
Dit stukje glas was ooit transparant groen. Door
verwering is het echter ondoorzichtig geworden en
heeft het kleuren aangenomen die variëren van
geelachtig bruin tot diepblauw. Het is gevonden in
zeven stukken. Gelukkig bleek het kompleet te zijn
en daardoor uitstekend restaureerbaar.
Onduidelijk is welke functie deze ‘Medusa Plaque’
heeft gehad. Verfraaiing van een meubel misschien?
Op hout gelijmd? Ingemetseld als siervenstertje?
Geen enkel spoor van lijm of cement is in de vele
oneffenheden van het glas gevonden.
De plaquette is gevormd met de ‘mould-pressed’-
techniek. Vele sporen op het glas getuigen hiervan.
Het glas werd verhit tot het ‘kneedbaar’ was, waar-
na het in een veelal houten mal werd gedrukt.
Wat het voorstelt? Eens even zien: diepliggende bol-
le ogen, een zuinig mondje en de haren: een slan-
genkuil. Een tronie om van te schrikken, vooral in
het donker. Ik denk dat daarom heden ten dage de
Medusa-afbeelding als versiering op voordeuren en
ramen te vinden is. Wie kwade bedoelingen heeft en
door Medusa wordt aangestaard, verandert op slag
in een klomp steen, aldus de Griekse mythologie,
want dat is de achtergrond van mijn verhaal over
het stukje groene glas.
Medusa was een van drie Gorgonen. Dat waren af-
zichtelijke wezens die woonden bij de ingang van
de onderwereld.
Medusa plaquette, 1e of 2e eeuw.
Gevonden in Rome. Diameter: ca. 15 cm.
Dwarsdoorsnede
Glazen amfoor met cameotechniek. Gedateerd: omstreeks
begin jaartelling. Hoog: 25 cm. Grootste diameter: 18 cm.
__________________________________________________________________________________________________________________
De vaas is van donkerblauw transparant geblazen
glas. De witte taferelen bestaan uit opaalglas dat
zachter is dan het blauwe glas.
Het werd opgebracht als het blauwe glas nog een
hoge temperatuur had. De glassoorten moesten aan
elkaar hechten maar mochten niet in elkaar overlo-
pen. Na afkoeling werden in het opaalglas de
afbeeldingen uitgesneden.
Een andere techniek is het dopen van de glazen
vaas in een bak vloeibaar opaalglas. De dikte van
het opaalglas ‘omhulsel’ is bij die techniek echter
moeilijk te controleren. Gegoten, geblazen, na het
opbrengen van het opaalglas opnieuw verhit, ge-
lijmd zelfs? Eén ding is zeker: de vaas trekt al
eeuwenlang de belangstelling van wetenschappers.
Overigens is de vaas vernoemd naar de laatste eige-
naar, de Duke of Portland, die de vaas in 1810 voor
onbepaalde tijd uitleende aan het British Museum.
Na deze kennismaking met enkele antieke glazen
voorwerpen, nemen we een kijkje in Den Haag. De
pracht van de tentoonstelling doet mij verzuchten
dat ik u helaas slechts enkele voorwerpen kan to-
nen. Ik begin met enige toelichting op het Waldglas.
Waldglas
Met de term waldglas of woudglas wordt gebruiks-
glas aangeduid dat tussen 1250 en 1700 is vervaar-
digd in glasovens die waren gevestigd in de bossen
van Noord- en Midden-Europa. Bosrijke omgevin-
gen waren bij uitstek geschikt voor de productie
van glas, omdat hout zowel een van de grondstof-
fen van glas is als brandstof voor de smeltovens.
Bovendien was het veiliger de hete ovens ver buiten
de steden met hun houten huizen, te stoken.
Ook in Nederland werd veel van dit groene, in
Duitsland geproduceerde, glas gebruikt. Kenmer-
kend voor woudglas is de groene kleur door veront-
reiniging van de glasmassa door ijzeroxide. Tot het
waldglas behoren ook de Onbreekbare Bekers.
Deze bekers worden vrijwel zeker zo genoemd om-
dat een groot aantal identieke exemplaren bewaard
is gebleven. Ze waren niet stuk te krijgen! Niet al-
leen het model, ook de gegraveerde tekst is dezelf-
18
de. De data die aan de tekst zijn toegevoegd liggen
tussen 1643 en 1677.
De gegraveerde tekst is hierboven zonder vertaling
weergegeven omdat de gravering glashelder is.
De voet en de mondrand vertonen slijtplekken! Die
duiden op een roerig bestaan.
Zoals veel oud glaswerk zijn ook deze bekers voor-
zien van noppen. Bovendien is een zogenaamde
glasdraad aangebracht. Versiering of maatstreep?
Hoe het zij, de noppen dienden als houvast. De
maaltijden werden toentertijd nog vrijwel zonder
bestek genuttigd. Het kluiven zorgde voor vette
kluiven die zonder noppen op de bekers zouden
zorgen voor glijpartijen en dat zou toch vreselijk
zonde zijn van gerstenat of druivensap.
Herkomst: Duitsland 1657 met diamantgravure, hoogte 12,3 cm,
diam. 8,6 cm.
‘Trinck mich auss und wutft mich nider
Heb mich auff und vill mich wider Ao 1657.‘
__________________________________________________________________________________________________________________
De Roemer
De kenmerken van de roemer zijn een bolle kelk,
noppen in braammotief en een voet met veelal
spiraalmotief. Waar komt de soortnaam ‘roemer’
vandaan? Vrijwel zeker is dit type drinkglas ver-
noemd naar Anna Roemer Visscher. Ze was een Ne-
derlandse dichteres en schrijfster in de 17ee eeuw;
een tijdgenote van vadertje Cats. Naast haar poëti-
sche kwaliteiten was ze een begaafd graveerster.
Het graveren van glas werd in haar tijd door velen
uit de hogere kringen als tijdverdrijf beoefend. De
kunst bestond echter hierin dat men niet alleen het
schoonschrijven diende te beheersen, maar ook in-
zicht moest hebben in vlakverdeling en het effect
van de rondingen en bollingen van het glas op de te
graveren teksten. Het was ook een kostbaar tijdver-
drijf. Met een stift waarop een ruwe diamant was
bevestigd werden lijnen op het glas getrokken of
gestippeld.
Er zijn meerdere glazen met graveringen van Anna
bewaard gebleven. Helaas is op de huidige tentoon-
stelling geen graveerwerk van haar te bewonderen.
Maar er komt een vervolg op deze tentoonstelling.
Daar zullen wel graveringen van Anna Roemer Vis-
scher te zien zijn. In elk geval bent u op de hoogte
van de herkomst van wellicht uw favoriete model
drinkglas.
Jammer, jammer
Toen ik aan dit artikel begon dacht ik aan vier pag-
ina’s wel genoeg te hebben om iets boeiends over
glas te vertellen. Het artikel werd tweemaal zo
groot en de illustraties het dubbele aantal van wat u
onder ogen heeft. Dat werd schrappen! De glas-
kunst blijkt eenvoudigweg onuitputtelijk te zijn.
Omdat het drinkglas zo’n alledaags karakter heeft,
hebben vele kunstenaars zich uitgeleefd om het
drinkglas iets bijzonders te laten zijn.
Op de tentoonstelling in Den Haag, die tot 1 novem-
ber te zien is, kunt u nog veel meer genieten.
Met deze bijdrage hoop ik u een voor-
proefje te hebben gegeven.
Met de roemer in de hand zeg ik:
Proost! Op een prachtige zomer!
De standaard waarop deze roemer is geplaatst wordt een bekerschroef genoemd
en heeft geen andere functie dan indruk te maken op gasten.
Het materiaal is gedeeltelijk verguld zilver.
Op veel stilleven-schilderijen uit de 17e eeuw zijn rijkversierde roemers afgebeeld.
Ook dat had geen andere reden dan het tonen van vaardigheden. In dit geval van de schilder.
19
__________________________________________________________________________________________________________________
In Ivrea houden gepensi-
oneerde werknemers op
vrijwillige basis een Oli-
vetti-museum open.
Het 100-jarig jubileum is
gevierd met een reünie
van oud-medewerkers.
Uiteraard vonden deze
feestelijkheden plaats in
Ivrea. Daar werd het ini-
tiatief genomen voor de
oprichting van een (internationaal) Oliservice web
met veel foto’s.
Note: In Nederland werd de naam Olivetti Service
gebruikt, Oliservice deed te veel aan olie denken.
Wilt u de Oliservice website
bezoeken ga dan naar:
http://www.oliservice.org/
OLISERVICE WEBdoor Nelleke Persoons
In oktober 2008 bestond Olivetti honderd jaar.
Olivetti, de fabrikant van typemachines, rekenauto-
maten en computers geniet vooral bekendheid van-
wege de vormgeving en bedrijfsfilosofie (licht en
ruimte voor de arbeider).
In de hoogtijdagen (midden jaren zeventig) werkten
er 20.000 mensen in Ivrea,
Italië en 50.000 elders in
de wereld.
De afdeling Systemen en
Service, die de computers
en diensten ontwikkelde,
werd in 1997 verkocht aan Wang, dat in 1999 weer
opging in Getronics.
De belangstelling voor de oude machines van
Olivetti is nog steeds groot.
Gezellig in de lounge
van hotel Sirio in Ivrea.
Het jubileum werd vanuit
Nederland bijgewoond door vlnr)
Joris Seebrechts, Nico Beuker
(Enzo Biandrino—IT)
en Hans Kalkman
Oproep voor Nederlandse foto’s
Uiteraard horen in het museum ook foto’s van de
Nederlandse tak.
Met nadruk wordt gevraagd om foto’s van gebouwen,
elektronisch lab, helpdesk, auto met logo en mensen die
een machine repareren.
Hiervoor is het Bedrijfshistorisch Archief benaderd maar
helaas was onze opbrengst wat mager.
Daarom doe ik hierbij een oproep aan oud-Olivetti/Olsy-
medewerkers om foto’s uit die tijd in te zenden voor dit
web. Wellicht is dit het moment om eens te kijken wat er
allemaal in die oude schoenendoos zit.
Oprichter Olivetti; Camillo Olivetti
Olivetti fabriek
Olivetti M1, de eerste
Olivetti schrijfmachine
Olivetti ET 110, model uit
Electrische schrijfmachinelijn
Olivetti M24,
de eerste Olivetti PC
Programma 101,
Desktopcomputer van Olivetti
Wij zorgen dan dat het ter bestemder plekke komt
en wij slaan het meteen op in ons eigen Bedrijfshis-
torische Archief.
U kunt de foto zelf opsturen of in digitale vorm. Als
u de foto terug wil, geeft u dit dan aan.
Alvast hartelijk dank voor uw hulp.
Het adres is om uw foto’s naar toe te sturen is:
Bedrijfshistorisch Archief Getronics
Donauweg 2 B, 1043 AJ Amsterdam
E-mail: [email protected]
Telefoon: 020-587 6910 (parttime aanwezig)
20