VİETNAM

GIDA SEKTÖRÜ

YERİNDE PAZAR ARAŞTIRMASI

Koray Ali KONCA

Uzman

Mustafa YILMAZ

Uzman Yardımcısı

ÜLKE MASALARI II DAİRESİ

Aralık 2013

2

1. VİETNAM ÜLKE KÜNYESİ ............................................................................................ 3

2. TÜRKİYE VİETNAM DIŞ TİCARETİ ................................................................................ 4

2. PAZAR ARAŞTIRMASININ GEREKÇESİ ......................................................................... 6

3. PAZAR ARAŞTIRMASININ GERÇEKLEŞTİRİLDİĞİ HO CHİ MİNH CİTY ŞEHİR

PROFİLİ ..................................................................................................................................... 7

4. VİETNAM GIDA PAZARI .............................................................................................. 12

5. ÜLKEMİZİN VİETNAM’A İHRACATINDA POTANSİYEL TEŞKİL EDEN GIDA

ÜRÜNLERİ .............................................................................................................................. 16

5.1 PEYNİR ..................................................................................................................... 16

5.2 BİSKÜVİ ........................................................................................................................ 22

5.3 SEBZE VE MEYVE SULARI ....................................................................................... 27

5.5 MAKARNA ................................................................................................................... 31

5.6 UNLU MAMULLER ..................................................................................................... 34

5.7 BİTKİSEL YAĞLAR .................................................................................................... 41

6. GENEL DEĞERLENDİRME .......................................................................................... 46

7. GÖRÜŞME GERÇEKLEŞTİRİLEN FİRMALAR .......................................................... 48

3

1. VİETNAM ÜLKE KÜNYESİ

Tablo 1: Vietnam Ülke Künyesi

Nüfus 88,7 milyon

Yüzölçümü 331.051 km2

Dil Vietnamca

Başkent Hanoi

Kişi Başına Düşen Milli Gelir 1.752 $

Reel Büyüme Oranı (2012) % 5,0

Başlıca Şehirler Ho Chi Minh City (7,2 milyon), Hanoi (6,5

milyon), Haiphong (1,8 milyon)

Telefon Kodu +84

Vietnam 88,7 milyon kişi ile dünyanın en çok nüfusa sahip 13. ülkesidir. 1986 yılında

uygulamaya konulan “doi moi” politikasıyla birlikte Vietnam ekonomisi dünyaya açılmış ve

özel şirketlerin faaliyet göstermesine izin verilmiştir. 2007 yılında da Dünya Ticaret

Örgütü’ne üye olan Vietnam’da 1986’da başlayan ekonomik değişim daha da hızlanmıştır.

Sanayi sektörü toplam faktör maliyetlerine göre hesaplanan GSYİH içinde %40,6 paya

sahiptir. Tarım ve hizmetler sektörlerinin payları sırasıyla %21,6 ve %37,7’dir.

1990’lı yıllar boyunca yılda ortalama %7 büyüyen Vietnam ekonomisinin büyüme hızı

2000’li yıllarda yavaşlamıştır. Ekonomik büyümenin en önemli itici gücü artık ekonomik

verimliliklerini yavaş yavaş kaybetmeye başlayan ve ekonominin %40’ını oluşturan devletin

sahip olduğu şirketlerdir. Hükümet büyümeyi tekrar hızlandırabilmek adına kamu

harcamalarında önemli bir artışa gitmiştir. Sağlanan devlet yardımları özellikle ihracatçılarla

küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik olmuştur. Kamu harcamalarının artışı enflasyonda

ani artışa yol açmış ve bu durum zaten zayıf olan taleple birleşince 2012 yılında reel büyüme

son on yılın en düşük düzeyinde gerçekleşerek %5 olmuştur.

Tablo 2: Vietnam Temel Ekonomik Göstergeler

2009a

2010a

2011a

2012a

2013b

2014c

2015c

Nominal

GSYİH

(milyar $)

93,2 103,5 122,8 139,3b

153,3 170,3 183,5

Reel GSYİH

Değişimi

(%)

5,3 6,8 6,0 5,0 5,3 5,5 6,2

4

2009a

2010a

2011a

2012a

2013b

2014c

2015c

Nüfus

( milyon) 86,0 86,9 87,8 88,7

b 89,5 90,4 91,3

Satınalma

Gücü

Paritesine

Göre Kişi

Başına

GSYİH

2.962b

3.167b

3.388b

3.584b

3.796 4.039 4.327

İşsizlik (%) 4,6 4,3 3,6 2,7b

2,9 2,8 2,8

Döviz Kuru

D: $ (Dönem

Sonu)

18.472 19.498 21.024 20.825 21.353 21.816 22.268

İhracat

(milyar $) 57,1 72,2 96,9 114,6 128,9 147,6 170,6

İthalat

(milyar $) 64,7 77,4 97,4 104,7 121,4 141,4 166,1

Dış Ticaret

Dengesi (

milyar

dolar)

-7,6 -5,2 -0,5 9,9 7,5 6,2 4,5

Cari

İşlemler

Dengesi

(milyar

dolar)

-6,6 -4,3 0,2 9,1 8,3 7,2 6,6

Kaynak: EIU a: Gerçekleşen b: EIU beklentisi c: EIU tahmini

2. TÜRKİYE VİETNAM DIŞ TİCARETİ

Türkiye ile Vietnam arasındaki ikili ticarete baktığımızda 2009 yılı hariç her yıl Türkiye

aleyhinde daha da kötü seyrettiği görülmektedir. Ülkemizin Vietnam’a ihracatı en yüksek

değerine 2009 yılında ulaşmış, bu yılın ardından azalmaya başlamıştır. Ancak, 2013 yılının ilk

9 ayına baktığımızda ihracatımızın bir önceki yılın ilk 9 ayına göre yaklaşık olarak %17

arttığı görülmektedir. Ülkemizin Vietnam’dan ithalatına bakacak olursak 2003 yılından bu

yana her sene istisnasız bir şekilde arttığı görülmektedir. 2003 yılında 54,7 milyon dolar olan

ithalatımız 2012 yılında 22 katına ulaşarak 1,2 milyar dolara yükselmiştir. İthalat ve ihracatta

böylesi bir yapının sonucu olarak Vietnam ile ticaretimizde açığımız 2012 yılı itibarı ile 1,1

milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Vietnam ile ülkemizin dış ticaretinde ihracatımızın

artmayışının ardında yatan en önemli etken ihracat portföyünün çeşitliğinin artmaması olarak

gözükmektedir. Ülkemizin Vietnam’a ihracatına baktığımızda ihraç edilen ürünlerin

5

değişmediği, hatta önde gelen ihraç kalemlerimizin zaman içerisinde azaldığı ya da artmadığı

görülmektedir. Örneğin, 2008 yılında 30 milyon dolara ulaşan kanatlı etleri ihracatımız 2012

yılında 7 milyon dolara kadar gerilemiş, 2013 yılının ilk 9 ayında ise sadece 994 bin dolar

olarak gerçekleşmiştir. Halbuki Vietnam’ın ihracatı yıldan yıla artmakta ve giderek

zenginleşen Vietnamlı tüketicilerin Batılı ürünlere olan talebi artmaktadır. İhracatçılarımızın

Vietnam pazarına yönelik çalışmalarını ve çabalarını arttırmaları ülkemizin sürekli büyüyen

bu pazardan alacağı payı arttıracaktır.

Tablo 3: Türkiye- Vietnam Ticaretinin Yıllara Göre Seyri ( bin dolar)

YILLAR İHRACAT İTHALAT HACİM DENGE

2003 24.677 54.671 79.994 -29.994

2004 33.839 80.311 114.150 -46.472

2005 44.003 110.208 154.211 -66.205

2006 45.392 189.207 234.599 -143.815

2007 76.720 312.680 389.400 -235.961

2008 153.908 443.118 597.025 -289.210

2009 189.543 456.660 646.203 -267.117

2010 106.203 751.327 857.531 -645.124

2011 100.090 1.009.484 1.109.574 -909.394

2012 90.104 1.213.957 1.304.061 -1.123.853

2012* 61.570 874.828 936.399 -813.258

2013* 71.825 1.228.199 1.300.024 -1.156.374

Kaynak: TÜİK

Ülkemizin Vietnam’a ihraç ettiği tarım ürünlerinin sıralaması ve içeriği yıldan yıla değişiklik

göstermektedir. Bu durum da doğal olarak tarım ihracatımızın inişli- çıkışlı bir grafik

izlemesine yol açmaktadır. Uzun yıllardır Vietnam’a ihracatımızda ilk sırada yer alan kümes

hayvanları eti ihracatımız, tavukçuluk sektöründe yaşanan finansal sıkıntılara bağlı olarak

giderek azalmıştır. Örneğin 2008 yılında sadece kanatlı eti ihracatımız 30 milyon dolar iken

2012 yılında toplam tarım ve gıda ürünleri ihracatımız 26 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.

Bunun yanında sevindirici bir gelişme olarak defne yaprağı ihracatımızın hızlı bir şekilde

artışı kanatlı eti ihracatındaki azalmanın bir kısmını karşılamaktadır.

Tablo 4: Türkiye’nin Vietnam’a İhraç Ettiği Başlıca Tarım Ürünleri ( bin dolar )

GTİP ÜRÜNLER 2008 2009 2010 2011 2012

GENEL TOPLAM 38.033 36.098 43.798 30.350 26.716

0910 Zencefil, safran, zerdeçal, kekik, defne

yaprakları, köri ve diğer baharat 6.424 8.830 7.535 8.039 10.445

0207

Kümes hayvanlarının etleri ve yenilen

sakatatı (taze, soğutulmuş veya

dondurulmuş)

30.189 24.395 21.315 17.326 7.944

6

GTİP ÜRÜNLER 2008 2009 2010 2011 2012

0804

Hurma, incir, ananas, avokado ve guava

armudu, mango ve mangost

(taze/kurutulmuş)

- - 2.181 1.257 2.096

0307 Yumuşakçalar (canlı, taze, soğutulmuş,

dondurulmuş, kurutulmuş, tuzlanmış vs.) 62 - 227 1.515 1.557

0802

Diğer kabuklu meyveler

(taze/kurutulmuş) (kabuğu

çıkarılmış/soyulmuş)

- - 74 - 1.372

2401 Yaprak tütün ve tütün döküntüleri 59 34 312 178 730

1704 Kakao içermeyen şeker mamulleri

(beyaz çikolata dahil) 614 693 719 449 617

1101 Buğday unu/mahlut unu - 37 70 15 561

0711 Geçici olarak konserve edilmiş sebzeler - 14 184 359 494

1806 Çikolata ve kakao içeren diğer gıda

müstahzarları 171 150 134 339 427

0404 Peynir altı suyu ve tabii süt

bileşenlerinden ibaret diğer ürünler - - 26 52 118

0809 Kayısı, kiraz, şeftali, erik ve çakal eriği

(taze) - - - - 90

2102 Mayalar ve cansız diğer tek hücreli

mikroorganizmalar - 53 6 - 66

1902 Makarnalar ve kuskus - 14 10 30 65

1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (kimyasal

olarak değiştirilmemiş) - - - - 39

0805 Turunçgiller (taze/kurutulmuş) - - - - 29

1108 Nişastalar ve inülin - - - - 20

1905

Ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer

ekmekçi mamüller, hosti, boş ilaç

kapsülü mühür güllacı, pirinç

1 - 3 394 20

2006 Sebze, meyve, meyve kabukları ve diğer

bitki parçası (şekerle konserve edilmiş) - - - - 12

0813

Meyve (kurutulmuş) (0801, 0806'de kiler

hariç)08. Fasıldaki sert ve kabukluların

karışımları

7 27 - 30 10

1702

Diğer şekerler (kimyaca saf

laktoz/maltoz/glikoz/fruktoz), şeker

şurupları, suni bal ve karamel

- - - 4 4

2001

Sebze, meyve,sert kabuklu meyve ve

yenilen diğer bitki parçaları (sirke/asetik

asitle hazırlanmış ve

- - 1 1 2

2. PAZAR ARAŞTIRMASININ GEREKÇESİ

Vietnam sahip olduğu 88,7 milyonluk nüfusu ve son yıllarda yakaladığı önemli büyüme

oranlarıyla giderek daha da önemli bir Pazar olarak öne çıkmaktadır.

Ülkedeki siyasi istikrar, ekonominin giderek liberalleşmesi ve batılı tarzda yaşama ve tüketim

eğilimlerinin giderek ağır basması Vietnam’ı ülkemiz açısından önemli bir pazar haline

getirmektedir.

7

Pazar araştırmasının Ho Chi Minh City şehrinde gerçekleştirilmesinin sebebi hem ülkenin

ticaret merkezi olması hem de en çok nüfusa sahip şehir olmasıdır. Bu bağlamda, pazar

araştırmasına konu olan perakende sektörü ile ilgili olarak Ho Chi Minh City’de Vietnam

perakende sektöründe faaliyet gösteren firmaların yöneticileri ile yapılan görüşmelerde

Vietnam pazarında tüketici tercihleri, Türkiye açısından ihracatta öne çıkabilecek ürünler ve

bu ürünlerin dağıtımı gibi konular hakkında görüşülmüştür. Araştırmada Türk menşeli

ürünlerin Vietnam’da nasıl daha çok satılabileceği üzerine fikir alış verişinde bulunulmuştur.

Diğer taraftan, Vietnam, Ekonomi Bakanı Sayın Zafer ÇAĞLAYAN’ın uygun görüşü ve

Müsteşarlık Makamı’nın 13/04/2012 tarih ve 2012/365 sayılı Onayı ile 2012–2013

döneminde Öncelikli Ülkelerden birisi olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda uygulanmakta olan

devlet desteklerinde hedef ülkelere yönelik ihracatçılarımız açısından avantajlar

bulunmaktadır.

3. PAZAR ARAŞTIRMASININ GERÇEKLEŞTİRİLDİĞİ HO CHİ MİNH

CİTY ŞEHİR PROFİLİ

Şehrin Tarihi

Eski adı Saygon olan şehir, Vietnam Savaşı’nın ardından Komünist Kuzey’in eline

geçtikten sonra Hanoi Hükümeti tarafından Ho Chi Minh City olarak adlandırılmıştır. 1993

yılına kadar hükümetin bir politikası olarak şehir kimliğinden arındırılmıştır. Çin’dekine

benzer bir şekilde sadece izne sahip olan vatandaşların şehirde mülkiyet ve iş kurma hakkı

vardı. Bu yüzden 1990’lara kadar şehrin resmi nüfusu 3 milyonda kalmıştır.

Günümüzde ise şehir büyük bir gelişme göstermektedir. Bu gelişim şehrin etrafındaki

uydu kentlerin sayısından, yüksek binalardan, yeni oteller ve şehir merkezinde yer alan

modern mağazalardan, trafikten ve kirlilikten rahatlıkla anlaşılmaktadır.

Metropolitan Bölgenin Sınırları

Ho Chi Minh City Başkent Hanoi’nin 1.730 km. güneyinde yer almaktadır. Şehir aynı

zamanda Güneydoğu Vietnam’ın ekonomik ve lojistik merkezidir. Ülkenin en büyük

havalimanı ve limanı Ho Chi Minh City’de bulunmaktadır.

Metropolitan Bölgesi 2.096 km2’lik bir alanı kapsamaktadır ve 2011 yılı itibarı ile ülke

nüfusunun %9’unu barındırmaktadır.

8

Şehirdeki Ana İş Merkezleri

Birinci bölge ( Vietnam’da Quan 1 olarak yazılmaktadır) Ho Chi Minh City’nin şehir

merkezidir. Şehrin idari yönetim birimleri ve konsolosluklar bu bölgede bulunmaktadır. Bölge

aynı zamanda borsa, uluslararası bankaların Vietnam merkezleri gibi ülkenin en önemli

finans kurumlarına ev sahipliği yapmakta olup önemli alışveriş merkezleri (Zen Plaza, Saigon

Centre, NowZone, Kumho Asiana Plaza ve Vincom Centre) de burada bulunmaktadır.

Şehirde 17 adet alan organize sanayi bölgesi ve serbest üretim bölgesi olarak

tasarlanmıştır ve bu bölgelerin toplam büyüklüğü 3.500 hektardan fazladır. 2020 yılında

organize sanayi bölgelerinin toplam yüzölçümünün 6.000 hektara kadar büyüyeceği

beklenmektedir.

Şehrin Ekonomisi

Ho Chi Minh City Vietnam GSYİH’sının %20’sinden fazlasına tekabül etmektedir.

Küresel düzeydeki olumsuz ekonomik koşulların Ho Chi Minh City’nin ve Vietnam’ın geri

kalanının büyüme oranları üzerindeki etkisi, azalan doğrudan yabancı yatırımlar ve ihracat

gelirlerine bağlı olarak, olumsuz olmuştur. Vietnam’ın en önemli ihracat noktalarından ve

doğrudan yabancı yatırım merkezlerinden birisi olan Ho Chi Minh’in büyüme oranı da 2008

yılında %3’te kalmıştır.

Tablo 5: Ho Chi Minh Şehrinin Vietnam Ekonomisindeki Yeri

Kaynak: Euromonitor

9

Tablo 6: Ho Chi Minh Şehrinin Ekonomik Yapısı

Kaynak: Euromonitor

2010 yılında ihracatta meydana gelen önemli artışla birlikte şehrin ekonomisi hızlı bir

şekilde toparlanmış, ancak ekonomideki bu atılım kısa süreli olmuştur. Enflasyon, ülke

ekonomisinin kötü yönetimi ve kamu bütçesindeki açıklar gerek Ho Chi Minh City gerekse de

ülkenin geri kalanında belirsizliklere yol açmıştır. 2012 yılında emlak fiyatlarındaki balon

aşikar bir hale gelince şehirdeki inşaat projelerinin neredeyse tamamı durma noktasına

gelmiştir.

Tablo 6: Ho Chi Minh City Gelir Değişimleri

2006 2011 2016 2020

Reel Büyüme (%) 7,5 7,25 8,6 8,1

Kişi Başına Düşen

Gelir Artış Oranı (%) 3,3 4,3 5,4 5,3

Toplam Gelir (milyar

Dong) 190.561 522.920 1.204.408 2.429.683

Hane Halkı Yıllık

Harcanabilir Geliri

(milyar Dong)

114.584 280.081 549.261 1.136.644

Hane Halkı Başına

Düşen Gelir ( bin

Dong)

75.739 135.534 223.066 357.388

Kaynak: Euromonitor

10

2006- 11 yılları arasında yaşanan hızlı ekonomik büyüme sayesinde şehirdeki toplam

istihdamı %22 artmıştır. Önemli bir yazılım geliştirme merkezi olan Ho Chi Minh City bunun

üzerine de koyarak işletme hizmetleri alanında da önemli gelişmeler kaydetmiştir. Aynı

dönemde işletme hizmetleri sektöründe istihdam %32 artarak 274 bin kişiye yükselmiştir.

Yüksek oranlı göçün ateşlediği aktif nüfus miktarındaki artış Vietnam’ın geri kalanına

göre oldukça yüksektir. 2006 – 11 yılında şehrin işgücü miktarındaki artış oranı %18 olmuştur

ve işgücü miktarı 4,1 milyona ulaşmıştır. İşgücü miktarındaki artış ekonomik sıkıntılarla aynı

zamanlara denk gelince şehirdeki işsizlik oranı artış göstermiştir.

Tablo 7: Ho Chi Minh City Nüfus ve İşgücü

2006 2007 2008 2009 2010 2011

Nüfus (bin) 6.483 6.725 6.946 7.196 7.397 7.603

15-64 Yaş

Arası Nüfus 4.791 5.018 5.231 5.466 5.659 5.846

İş Gücü 3.460 3.603 3.734 3.874 3.998 4.092

İş Gücüne

Katılım

Oranı

72,2 71,8 71,4 70,9 70,6 70,0

İşsiz Sayısı

(bin kişi) 111 166 168 192 204 177

İşsizlik

Oranı (%) 3,2 4,6 4,5 5,0 5,1 4,3

Kaynak: Euromonitor

Şehrin ekonomisinin önümüzdeki dönemde yıllık ortalama %7- 8 oranında büyüyerek

2020 yılında 2 katına ulaşacağı tahmin edilmektedir.

Nüfus açısından bakılacak olursa, Ho Chi Minh City dünyada nüfusu en hızlı artan

şehirlerden birisidir. 2006- 11 yılları arasında şehrin nüfusu %17 artarak 7,6 milyona

ulaşmıştır. Önümüzdeki dönemde (2012- 2020 yılları arasında) aynı artış hızının devam

edeceği beklenmektedir. 2020 yılında da şehrin nüfusunun 9,9 milyon dolara ulaşarak

dünyanın en kalabalık şehirler listesinde 36. sıraya yükselmesi beklenmektedir. ancak bu

nüfus artışının temelinde şehre dışarıdan göç edenlerin yattığı gerçeği göz ardı edilmemelidir.

Şehirde düşük doğum oranları ve aile kurma yaşının gecikmesine bağlı olarak ortalama hane

halkı büyüklüğünün 2011 yılında 3,7 iken 2020 yılında 3,1’e düşeceği hesaplanmaktadır.

11

Tablo 8: Ho Chi Minh City Nüfus Projeksiyonu

2012 2013 2014 2015 2016 2020

Nüfus (bin

kişi) 7.848 8.101 8.356 8.611 8.875 9.895

Toplam

Hane Halkı (

bin)

2.182 2.298 2.417 2.538 2.664 3.180

Ortalama

Hane Halkı

Büyüklüğü

3.6 3.5 3.5 3,4 3,3 3,1

Kaynak: Euromonitor

Ho Chi Minh City şehrinde ortalama hane halkı geliri ülkenin geri kalanına göre

oldukça yüksektir. 2011 yılında ortalama harcanabilir hane halkı geliri 6.600 dolar ile

Hanoi’den %40, ülke ortalamasından da %77 fazladır. Ayrıca Ho Chi Minh City ülkede

ortalama geliri 10.000 doların üzerinde olan hane halklarının %26’sına (363 bin) ev sahipliği

yapmaktadır.

Tablo 9: Ho Chi Minh City’de Hanehalkı Harcamalarının Dağılımı (%)

HARCAMA KALEMİ 2006 2011 2020

Gıda ve İçecek 30,1 29,7 30,6

Alkollü İçecekler ve Tütün 3,0 2,7 2,7

Giyim ve Ayakkabı 4,4 3,1 2,8

Konut 7,8 8,3 8,7

Ev Eşyaları ve Hizmetleri 9,2 7,0 6,7

Sağlık 5,6 5,1 5,7

Ulaşım 14,7 13,5 11,3

İletişim 1,7 2,1 1,8

Eğlence ve Kültür 2,7 2,1 1,8

Eğitim 6,6 7,2 8,1

Restoran ve Otel 9,9 14,2 14,3

Diğer Mallar ve Hizmetler 4,3 5,1 5,3

Kaynak: Euromonitor

12

Şehirde Yaşam

Ho Chi Minh City’yi ziyaret edecek kişilerin ilk dikkatini çekecek şey kuşkusuz

motosikletler olacaktır. Motosikletler şehirdeki en önemli ulaşım araçlarıdır. Şehirde aşağı

yukarı 3 milyon adet motosiklet olduğu tahmin edilmekte olup bu da aşağı yukarı her iki

kişiden birisine bir motosiklet düştüğü anlamına gelmektedir. Bu rakamın daha da artması

beklenmektedir. şehirdeki araç ulaşımının %60- 65’i motosikletler aracılığı ile

gerçekleştirilmektedir.

Mahalle bakkalları ve süpermarketler Ho Chi Minh City şehrinde hızla Pazar paylarını

arttırmaktadır. 2002 yılında modern perakende zincirleri (alışveriş merkezleri ve mahalle

bakkalları) toplam gelirin %15’ini oluştururken 2011 yılında paylarını %35’e

yükseltmişlerdir. 2005- 2011 yılları arasında geleneksel marketlerin sayısı 300’den 200’e

düşmüştür.

4. VİETNAM GIDA PAZARI

Son 20 yılda hızlı bir şekilde büyüyen Vietnam’ın tarım ve gıda ürünleri ithalatı da hızlı bir

şekilde artmıştır ve artmaktadır. Ülkede batı tarzı yaşam tarzının egemen olması, artan

tüketici geliri, sağlıklı gıdalara karşı artan ilgi gibi faktörler Vietnam’ın gıda ithalatını da

eklemiş olup tarım ve gıda ürünlerinin Vietnam’ın toplam ithalatı içerisindeki ağırlığının

artmasına yol açmıştır.

Tablo 10: Vietnam’ın Tarım ve Gıda Ürünleri İthalatında Başlıca Ürünler (milyon dolar)

GTİP ÜRÜNLER 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

TARIM VE

GIDA

ÜRÜNLERİ

İTHALATININ

TOPLAM

İTHALAT

İÇERİSİNDEKİ

PAYI (%)

6,44 6,09 6,49 6,18 6,41 6,90 8,07 8,83 8,71 14,20

0801

Hindistan cevizi,

Brezilya cevizi

ve Kaju cevizi

36,4 55,4 87,0 72,6 139,3 224,2 166,7 289,1 569,8 1.433,2

2304

Soya fasulyesi

yağı ekstraks.

arta kalan küspe

ve diğer katı

artıklar

250,2 270,2 320,3 385,1 682,8 1.044,5 1.028,5 1.218,2 1.286,9 1.092,1

13

GTİP ÜRÜNLER 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

0202 Dondurulmuş

Sığır Eti 0,6 1,4 1,7 3,4 8,9 25,4 17,3 20,1 30,3 1.013,5

0303 Dondurulmuş

Balık 17,1 33,0 51,8 63,3 106,4 159,7 148,2 195,2 272,1 910,6

0802 Diğer Kabuklu

Meyvalar 1,4 8,7 10,2 6,2 4,4 6,4 6,5 8,6 10,8 774,1

1201 Soya fasulyesi 3,4 1,3 1,4 7,0 16,6 65,4 77,8 109,3 478,4 717,0

0306 Kabuklu

Hayvanlar 77,0 107,0 85,8 67,1 60,1 89,4 71,8 65,4 164,3 681,4

1001 Buğday ve

Mahlut 125,7 162,8 200,6 226,3 343,4 293,1 345,7 569,7 814,2 662,3

2208

Damıtım yoluyla

elde edilen

alkollü içkiler,

likör ve diğer

alkollü içecekler

10,6 10,0 10,4 14,4 17,4 32,9 42,2 30,3 37,4 628,9

2402

purolar, uçları

açık purolar,

sigarillolar ve

sigaralar

2,4 4,3 3,5 2,8 2,5 4,3 1,6 0,1 1,5 579,5

0207

kümes

hayvanlarının

etleri ve yenilen

sakatatı

1,4 2,8 1,0 11,2 52,0 128,9 69,0 69,7 95,4 563,9

1511 Palm Yağı ve

Fraksiyonları 92,9 144,7 119,1 167,2 328,4 450,2 346,5 477,7 656,9 554,8

0307 Yumuşakçalar 2,6 8,6 14,3 18,2 19,8 18,0 17,9 23,0 42,3 525,2

1005 Mısır 51,7 18,0 44,2 95,5 104,6 146,2 327,0 453,6 327,6 426,4

2309

Hayvan gıdası

olarak kullanılan

müstahzarlar

78,5 81,2 106,6 126,4 160,4 188,4 207,6 273,4 335,9 377,7

0402 Süt ve Krema 147,9 168,4 230,3 212,7 288,9 318,9 235,1 349,3 406,8 376,2

1202 Yer Fıstığı

(Pişirilmemiş) 0,9 0,7 0,4 1,1 1,2 1,1 1,3 1,8 4,1 375,7

1901

Malt hülasası;

kaba un, nişasta

veya malt

hülasası teşkil

eden gıda

müstahzarları

25,6 45,5 70,3 109,2 136,3 157,8 200,9 261,0 292,5 368,6

2106 Diğer Gıda

Müstahzarları 22,8 27,9 40,9 54,2 75,8 98,2 116,2 161,2 235,6 274,4

0813 Kuru Meyveler 0,3 1,0 1,0 2,1 2,1 2,2 3,9 3,3 1,3 241,9

Kaynak: Trademap

Vietnam perakende sektörünün en önemli bölümünü oluşturan gıda, içecek ve tütün

satışlarının ülkede gelirin artmasına bağlı olarak toplam harcamalar içerisindeki payının 2012

yılında %43,5 iken 2017 yılında %40,9’a düşmesi beklenmektedir. ancak bu durum gıda,

14

içecek ve tütün harcamalarının azalacağı anlamına gelmemelidir. Bu durumun sebebi gıda,

içecek ve tütün harcamalarının artış hızının gelirdeki artıştan daha yavaş olacağı olarak

yorumlanmalıdır.

Artan harcanabilir gelir, artan marka duyarlılığı ve gelişen perakende dağıtımı gibi faktörler

Vietnam’da gıda ve içecek harcamalarının kompozisyonunu da değiştirmektedir. Artık daha

çeşitli gıdalar tüketen Vietnamlı tüketiciler Batı tarzı ve paketlenmiş gıdalara daha fazla ilgi

göstermektedirler.

Tablo 11: Vietnam’da Gıda, İçecek ve Tütün Harcamaları ( milyon dolar)

2009a

2010a

2011b

2012b

2013b

2014c

2015c

2016c

Gıda, içecek ve

tütün

harcamaları

29.000a

30.277a

34.614 39.748 44.619 48.344 53.258 57.883

Gıda, içecek ve

tütün

harcamalarının

hanehalkı

harcamaları

içindeki payı (%)

46,8 44,0 43,8 43,5 43,0 42,5 41,9 41,4

Kişi başına et

tüketimi (kg) 49,9 50,8 51,9 52,6 53,5 53,9 54,6 55,3

Kişi başına balık

tüketimi (kg) 32,6 33,7 34,1 34,7 35,5 36,4 37,3 38,2

Kişi başına

meyve tüketimi

(kg)

61,7 63,9 64,2 64,7 65,5 66,4 67,3 68,2

Kişi başına sebze

tüketimi 82,2 83,6 84,0 84,1 84,3 84,6 85,1 85,5

Kişi Başına Süt

Tüketimi (litre) 11,5 12,0 12,4 12,8 13,3 13,8 14,3 14,9

Kişi Başına

Kahve Tüketimi

(kg)

0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1

Kişi başına çay

tüketimi (kg) 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6

Kaynak: Economist Intelligence Unit

Ülkede artan refahın etkisiyle birlikte et tüketimi artmaktadır ancak et tüketimi halen düşük

bir seviyededir. Süt tüketimi de giderek artmaktadır ve artan talebin tamamı ithalat yoluyla

karşılanmaktadır. Zengin nüfusun artışı da Batılı tarzı ürünlerin talebini arttırmıştır. Bu

duruma ülkede yaşayan yabancıların ve turistlerin artan sayısı da katkıda bulunmaktadır.

15

Tablo 12: Vietnam’da Gıda Tüketimi

Kaynak: Ecomomist Intelligence Unit

Ülkede genç nüfus Batılı ürünleri tüketmeye oldukça heveslidir. Şehirlerde yaşayan ve yemek

hazırlamaya yeterli vakti olmayan profesyonel nüfusun varlığı modern ve zaman kazandırıcı

gıdalara olan talebin artmasına yol açmaktadır.

Ülkede iş ortamının halen yeteri kadar iyi olmamasına karşın Vietnam gıda sektöründe

yabancı yatırımları çekmeye devam etmektedir. 2011 yılının sonlarında Nestlé İsviçre Don

Nai şehrinde 16 milyon dolar değerinde bir gıda işleme tesisi yatırımı gerçekleştirmiştir.

Nestlé’nin ülkede gıda içecek, hazır gıda ve işlenmiş süt ürünleri üretimine yönelik faaliyet

gösteren beş adet fabrikası bulunmaktadır.

Tablo 13: Vietnam’da Başlıca Gıda, İçecek ve Tütün Ürünlerinin Fiyatları ( dolar)

ÜRÜN Birimi Fiyat

Beyaz Ekmek 1 kg 2,53

Beyaz Pirinç 1 kg 1,54

Patates 2 kg 2,24

Tavuk 1 kg 3,25

Beyaz Şeker 1 kg 0,70

Pastörize Süt 1 Litre 1,35

Kola 1 Litre 0,49

Sofralık Şarap 750 ml 15,62

Bira 330 ml 0,95

Sigara 1 paket 1,26

İki Kişilik Yemek - 161

Kaynak: Economist Intelligence Unit

16

5. ÜLKEMİZİN VİETNAM’A İHRACATINDA POTANSİYEL TEŞKİL

EDEN GIDA ÜRÜNLERİ

5.1 PEYNİR

Peynir gerek ekonomik gerekse de kültürel nedenlerle Vietnam piyasasında popüler

bir süt ürünü değildir. Peynir hane halkı ortalama gelirinin çok yüksek olmadığı Vietnam’da

pahalı bir ürün olarak görülmektedir. Vietnam yemeklerinde de pek kullanılmayan peynir

daha çok Batılı tarzda beslenen tüketiciler tarafından tercih edilmektedir. Sonuç olarak

peynire Vietnam’da giriş aşamasında olan bir ürün olarak bakmak yerinde olacaktır.

Tablo 14: Vietnam’da Peynir Satışları (milyar Dong)

2007 2008 2009 2010 2011 2012

1. İŞLENMİŞ 407,1 487,6 566,1 651,7 780,2 936,1

a. Sürülebilir 301,2 356,5 415,3 477,6 570,7 684,7

b. Sürülmeyen 105,9 131,1 150,8 174,2 209,5 251,4

2. İŞLENMEMİŞ 4,5 5,2 5,9 6,8 8,1 9,8

a. Sert 1,3 1,5 1,7 1,9 2,3 2,8

Paketlenmiş Sert 1,3 1,5 1,7 1,9 2,3 2,8

Paketlenmemiş Sert - - - - - -

b. Yumuşak 3,2 3,7 4,2 4,9 5,8 7,0

c. Sürülebilir - - - - - -

TOPLAM 411,6 492,8 572,0 658,5 788,4 945,9

Kaynak: Euromonitor

2012 yılında peynir satışlarının değeri 2011 yılıyla paralel olarak %20 artış

göstermiştir. Ancak peynir satışları çok yüksek olmadığından bu artış yüzdesi yüksek

görünmektedir. Yine de 2007 yılı ile kıyaslandığında peynir satışları 2007 yılının iki katından

daha fazladır. Vietnamlı tüketicilerin Batılı yemek tarzına alışmalarıyla birlikte peynir

tüketiminin daha da artacağı tahmin edilmektedir.

Tablo 15: Vietnam’da Peynir Satışlarının Değişimi (Cari Fiyatlarla %)

2011/ 12 2007/2012 ORTALAMA 2007/2012

TOPLAM

1. İŞLENMİŞ 20,0 18,1 129,9

a. Sürülebilir 20,0 17,9 127,3

b. Sürülmeyen 20,0 18,9 137,4

2. İŞLENMEMİŞ 19,9 16,9 118,1

a. Sert 18,3 16,2 112,1

Paketlenmiş Sert 18,3 16,2 112,1

17

2011/ 12 2007/2012 ORTALAMA 2007/2012

TOPLAM

Paketlenmemiş Sert - - -

b. Yumuşak 20,5 17,1 120,6

c. Sürülebilir - 18,1 -

TOPLAM 20,0 18,1 129,8

Kaynak: Euromonitor

2012 yılında satışı en çok artan peynir türü yumuşak peynir olmuştur. Bu artış

perakende satıştan daha çok Batılı tarzda hizmet veren yemek zincirleri sayesinde olmuştur.

Dominos Pizza, Pizza Hut, Subway gibi uluslararası gıda zincirlerinin ülkede faaliyete

başlamış olması yumuşak peynire olan talebin güçlenmesine yol açmıştır.

Ülkedeki enflasyon oranının yüksekliğiyle alakalı olarak peynir fiyatları da 2012

yılında artış göstermiştir. Ülkeye peynir yurtdışından ithal edildiği için döviz kurlarındaki

değişimler de peynir fiyatlarını etkilemektedir.

Karıştırılmış (sıvılaştırılmış ya da dip sos) sürülebilir peynir çeşitleri arasında en çok

tercih edilen peynir türüdür. Bunun ardında yatan sebep Vietnam’ın uzun yıllar Fransız

Kolonisi altında yaşamasıdır. Karıştırılmış (sıvılaştırılmış ya da dip sos) Vietnam bagetleriyle

yenmektedir.

Sürülmeyen peynirler arasında en popüleri dilimlenmiş peynirdir. Dilimlenmiş peynir

sandviçlerde kullanılmaktadır.

Krem peynir işlenmemiş peynir kategorisinde en yüksek paya (%19) sahiptir. Bu

kategoride krem peyniri kamamber peyniri (%17) ve parmesan (%14) peyniri takip

etmektedir. Bu tür işlenmemiş peynirler Vietnamlıların damak zevkine daha uygun olup

yemeklerde de kullanılmaktadır. Bunun ardında yatan sebep de Vietnam’ın koloniyal

geçmişinde yatmaktadır.

Vietnam peynir piyasasında pazar lideri toplam satış değeri üzerinden %70 pay ile

Unibel SA’dır. Ülkemizde de satılan La Vache Qui Rit markası şirketin ana markası olup

Vietnam’a ilk giren markalardandır. Vietnamlı tüketicilerin peynirde maceracı olmaktan uzak

bir şekilde yeni tatlara temkinli yaklaşmalarına karşılık La Vache Qui Rit markası pazara ilk

giren olmanın avantajını kullanmaktadır.

Lactalis firması Président markası ile pazara başarılı bir giriş yaparak Pazar payını en

hızlı arttıran firma olmuştur. Président markasının sadece Hoang Lan Co. Tarafından

gerçekleştirilmektedir. Distribütör firma bu ürünün tüketicilere çok iyi bir şekilde ulaşmasını

18

sağlamıştır. Bu durum da Vietnam gibi pazara yabancı olunan ülkelerde başarılı bir

dağıtıcının önemini ortaya koymaktadır. Président markası büyük süpermarketlerin neredeyse

tamamında ve diğer perakende zincirlerinde bulunmaktadır.

Uluslararası markaların domine ettiği Vietnam peynir pazarında tek yerli oyuncu

Vietnam Süt Ürünleri firmasıdır. Ana markası Vinamilk olan şirket La Vache Qui Rit ve

Président gibi markaların rekabeti karşısında oldukça zorlanmakta olup pazardaki payı

%5’lere kadar gerilemiştir.

Tablo 16: Vietnam Peynir Piyasasında Firma Payları (Satış Gelirleri Üzerinden %)

2008 2009 2010 2011 2012

Unibel SA 67,2 68,7 69,0 69,3 69,6

Lactalis 11,2 12,4 12,8 13,3 13,7

Vietnam Dairy

Products 7,2 6,9 6,4 5,8 5,4

Fonterra (Vietnam) 5,8 4,9 5,1 5,3 5,4

Kraft Foods 1,4 2,2 2,2 2,2 2,1

Bega Cheese Trading

Co. 2,8 2,1 1,9 1,6 1,3

Picon SA 1,4 0,7 0,6 0,5 0,5

Danone 0,9 0,4 0,4 0,3 0,3

Diğerleri 2,1 1,8 1,6 1,7 1,7

TOPLAM 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

Kaynak: Euromonitor

Tablo 17: Vietnam Peynir Piyasasında Marka Payları (Satış Gelirleri Üzerinden %)

Marka ŞİRKET 2009 2010 2011 2012

La Vache Qui Rit Unibel SA 54,2 54,3 54,6 54,8

Président Lactalis 12,4 12,8 13,3 13,7

Party Cube Unibel SA 10,5 10,6 10,6 10,7

Vinamilk Vietnam Dairy Prod. 6,9 6,4 5,8 5,4

Chesdale Fonterra (Vietnam) 4,2 4,3 4,4 4,4

Babybel Unibel SA 4,0 4,0 4,1 4,1

Philadelphia Kraft Foods 2,2 2,2 2,2 2,1

Bega Bega Cheese Trd. 2,1 1,9 1,6 1,3

Anchor Fonterra (Vietnam) 0,7 0,8 0,8 0,9

Nouvelle Vache Picon SA 0,7 0,6 0,5 0,5

Coon Tasty Danone 0,4 0,4 0,3 0,3

Fortune Pepper

Chs. Vietnam Dairy Prod. - - - -

19

Diğerleri - - - -

TOPLAM 100,0 100,0 100,0 100,0

Kaynak: Euromonitor

2012- 17 yılları arasında yıllık ortalama olarak %11 oranında artacağı tahmin

edilmektedir. Önümüzdeki dönemde Batılı yaşam tarzının ülkede daha da hakim olmasıyla

birlikte Vietnamlı tüketicilerin peynire alışkanlıklarının da artacağı, piyasanın yavaş yavaş

doygunluğa ulaşacağı düşünülmektedir. En önemli tüketici grubu sütü ürünlerini daha çok

tüketen gençler olacaktır.

Önümüzdeki dönem en önemli artışı paketlenmiş sert peynirin yapması beklenmekte

olup artışın sebebi Batılı tarzı yemeklerin özellikle de pizza ve makarnanın satışlarının artacak

olmasıdır.

Tablo 18: Vietnam Peynir Satışlarına Yönelik Beklentiler (Sabit Fiyatlarla %)

2012/ 2017 ORTALAMA

DEĞİŞİM

2012/ 2017 TOPLAM

DEĞİŞİM

1. İşlenmiş Peynir 8,5 50,3

a. Sürülebilir 8,5 50,3

b. Sürülmeyen 8,5 50,3

2. İŞLENMEMİŞ

PEYNİR 7,0 40,1

a. Sert 9,4 56,6

Paketlenmiş Sert 9,4 56,6

Paketlenmemiş Sert - -

b. Yumuşak 6,0 33,6

c. Sürülebilir - -

TOPLAM 8,5 50,2

Kaynak: Euromonitor

Önümüzdeki dönemde peynir fiyatlarının uluslararası piyasalarda üretimde kullanılan

girdilerin fiyatlarının artacak olması, ülkenin para birimi Dong’un dalgalı bir seyir izleyecek

olması ve ülkedeki üreticilerin küçük ölçekte çalışmaları gibi faktörlere bağlı olarak artacağı

beklenmektedir. Peynir satışlarında hedef kitle orta ve üst gelir grubu olduğu için birim

fiyatlarda yaşanacak artışın satışlar üzerinde önemli bir etkisinin olmayacağı görüşü hakimdir.

Gerek piyasasının gerekse de çeşitlerinin artacak olması nedeniyle peynirde

önümüzdeki dönemde rekabetin daha da artacağı âşikardır. Buna bağlı olarak firmaların

reklam ve tanıtımlara ağırlık vererek marka tanınırlığını ve rekabet gücünü arttırmaya

yönelecekleri düşünülmektedir.

Vietnam’ın ithal ettiği peynir miktarına bakılacak olursa son on yılda hızlı bir biçimde

artmıştır. Bunun ardında yatan sebep yukarıda da bahsedildiği üzere ülkede gerek toplam

20

gerekse de kişi başına düşen gelirdeki artış ve Batılı tarzda yaşam stilinin giderek popüler hale

gelmesidir. 2003 yılında Vietnam’ın toplam peynir ithalatı yaklaşık olarak 5,4 milyon dolar

iken 2011 yılında yaklaşık olarak 29 milyon dolara ulaşmıştır. Bu rakamlar neredeyse 4 buçuk

kat bir artış anlamına gelmektedir. 2012 yılına ait ve Vietnam ile ikili ticaret gerçekleştiren

diğer ülkelerden elde edilen rakamlara göre ise Vietnam’ın peynir ithalatı 17,9 milyon

dolardır. Özellikle Vietnam’ın Dünya Ticaret Örgütü üyesi olduğu 2007 yılından itibaren

Vietnam’ın peynir ithalatı çok büyük bir artış yaşamıştır. Vietnam’ın peynir ithalatı içinde

diğer peynirlerin ( gravyer, parmesan, rokfor, tulum, çedar, kaşkaval vs.) payı 2011 yılı itibarı

ile %90’dır.

Tablo 19: Vietnam’ın Peynir İthalatı (bin dolar)

GTİP ÜRÜN 2008 2009 2010 2011 2012

040690 Diğer Peynirler 13.522 21.411 24.101 26.100 6.407

040630

Eritme Peynirler

(Rendelenmemiş veya

Toz Haline

Getirilmemiş)

8.822 1.874 922 1.056 5.619

040610 Taze Peynir ve

Pıhtılaştırılmış Ürünler 1.021 47 1.466 1.662 4.195

040620

Rendelenmiş veya Toz

Haline Getirilmiş Her

Türlü Cins Peynir

667 485 292 132 1.606

040640 Mavi Küflü Peynirler 0 6 10 24 46

TOPLAM 24.032 23.823 26.791 28.974 17.873

Kaynak: Trademap

Vietnam’ın peynir ithalatının ülkelere göre dağılımına bakıldığında ilk sırada Polonya

gelmektedir. Vietnam’ın ithal ettiği peynirin %44,9’u Polonya menşeli ürünlerden

oluşmaktadır. Trademap verilerinde Vietnam’ın açıkladığı rakamlarda ilk sırada Polonya

gözükmekle birlikte, Polonya’nın rakamlarına göre Polonya’nın Vietnam’a ihracatı 2011 yılı

için sadece 6,3 milyon dolar olarak gözükmektedir. Aradaki farkın sebebi büyük bir ihtimalle

başka ülkelere ihraç edilmiş olan Polonya menşeli ürünlerin daha sonra o ülkelerden

Vietnam’a tekrar ihraç edilmesidir.

Tablo 20: Vietnam’ın Ülkelere Göre Peynir İthalatı (Bin Dolar)

ÜLKELER 2008 2009 2010 2011 2012

TOPLAM 16.338 18.941 21.828 25.215 17.872

Fransa 3.438 4.104 5.512 6.010 6.192

Yeni Zelanda 2.491 1.912 2.106 3.891 4.062

Almanya 23 128 1.089 1.966 1.818

21

ÜLKELER 2008 2009 2010 2011 2012

Avustralya 693 661 1.072 1.142 1.298

Uruguay 184 137 402 547 1.214

Hollanda 445 543 560 720 950

ABD 20 16 49 363 604

Mısır 348 4.284 1.761 1.724 507

Danimarka 352 538 542 191 260

G.Kore 0 50 62 120 249

Diğer 8.344 6.568 8.673 8.541 718

Kaynak: Trademap

Vietnam’ın peynir ithalatında uyguladığı gümrük vergisi oranları aşağıdaki gibidir:

Tablo 21:Vietnam’ın Uyguladığı Gümrük Vergisi Oranları (%)

ÜLKELER 040610 Taze

peynir

040620

Rendelenmiş

veya toz haline

getirilmiş her

cins peynir

040630

Eritme

peynirler

040640

Mavi küflü

peynirler ve

Penicillium

roqueforti ile elde

edilen küf içeren

diğer peynirler

040690

Diğer

peynirler

ASEAN* 5 5 5 5 5

ÇİN 0 0 0 0 0

G.KORE 5 5 5 5 5

JAPONYA 5 5 5 5 5

AVUSTRALYA-

YENİ

ZELANDA

5 5 5 5 5

HİNDİSTAN 5 5 5 5 5

MFN** 10 10 10 10 10

Kaynak: www.customs.gov.vn , www.madb.europa.eu *: Brunei, Kamboçya, Endonezya,

Laos, Malezya, Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland **: Türkiye de bu gruba dahildir.

22

Vietnam’da perakende peynir fiyatları aşağıdaki gibidir:

Tablo 22: Vietnam’da Perakende Peynir Fiyatları ( TL )

ÜRÜN FİYAT

200 gram dilimlenmiş kaşar peyniri 5,1

16 adet üçgen peynir 5,5

1 kilogram yerli üretim peynir 17,5- 23,5

5.2 BİSKÜVİ

Bisküvi grubunda 2012 yılında en hızlı büyüyen segment baharatlı bisküviler ve

krakerlerdir ancak tatlı bisküviler toplam satışlarda %90, toplam satış değerinde de %80 pay

ile en baskın segmenttir. 2012 yılında tatlı bisküvilerde sade bisküviler %11 hacim %17 de

değer artışıyla iyi bir yıl geçirmiştir. Sade bisküvilerin tercih edilmesinin ardında yatan

sebepler tüketicilerin daha az şeker tüketmek istemeleri ve bu bisküvilerin fiyatlarının daha

düşük olmasıdır. Tatlı bisküviler grubunda ikinci sırada ise sandviç bisküviler yer almaktadır.

Çikolata kaplı bisküviler, kurabiyeler ve dolgulu bisküviler ise tatlı bisküviler satışları

içerisinde %18’lik bir paya sahiptir.

Bisküvi pazarında ortalama birim fiyatı 2010 yılında yüksek enflasyonla ve

tüketicilerin daha pahalı ürünleri tercih etmeye başlanasıyla birlikte artış göstermiştir. Bu fiyat

artış eğilimi 2011 yılında en yüksek noktasına (%10) ulaşmış, ardından 2012 yılında biraz

zayıflayarak %7’ye gerilemiştir. Ülke ekonomisinin daha stabil hale gelmesi, tüketicilerin

ürünleri daha iyi tanıması ve fiyat aralıklarını daha iyi bilmeleri gibi etkenler 2012 yılındaki

fiyat artışlarının bir önceki yıla göre daha ılımlı olmasını sağlamıştır.

Artan sağlık duyarlılığına rağmen şekersiz veya diyet bisküvilere olan talep

tüketicilerin bu ürünleri tatsız bulmalarından ötürü düşük düzeydedir. Eğer şeker alımı

azaltmak isteniyorsa doğrudan şekerli ürün tüketimi kesilmekte diyet ya da şekersiz ürünlere

yönelim olmamaktadır. Şekersiz ya da diyet bisküviler yurtdışından geldiği için fiyatları

oldukça yüksek olup bu husus da talebi etkileyen bir unsur olarak öne çıkmaktadır.

Kinh Do 2012 yılında %37 ile bisküvi pazarında lider konumundadır. Şirket baharatlı

bisküvi ve krakerlerde ve tatlı bisküvilerde sırasıyla pazarda %50 ve %34 pay ile oldukça

güçlü konumdadır. Firma marka inşasına ve reklama iyi bir şekilde yatırım yapmakta ve

bunun karşılığını da almaktadır. Ayrıca hükümetin yürütmekte olduğu “Vietnamlı tüketiciler

23

Vietnam malı kullanır” kampanyası da yerli bir firma olan Kinh Do satışları üzerinde olumlu

bir etkiye yol açmıştır.

Kinh Do 2012 yılında da satış gelirlerini de %26 ile en çok arttıran şirket olmuştur.

Kraft ve Bien Hoa adlı şirketler de satış gelirlerini sırasıyla %23 ve %21 arttırmışlardır. Bu üç

firma da reklam ve promosyonları gerçekleştirilmek için gerekli sermaye ve kapasiteye

sahiptirler.

Tablo 23: Bisküvi Satışlarında Firma Payları (%)

2008 2009 2010 2011 2012

Kinh Do 29,4 30,1 32,0 34,6 36,9

Bien Hoa 8,2 8,3 8,9 9,2 9,4

Kraft 8,1 8,0 6,2 6,6 6,9

Haiha 6,5 6,7 6,6 6,2 5,9

Hai Chau 5,6 5,6 5,5 5,1 4,9

Quang Ngai 6,9 6,3 5,8 4,8 4,1

Huu Nghi 4,9 4,8 4,5 4,1 3,8

Meiji - 2,6 2,7 2,6 2,6

Vinabico 3,2 2,9 2,7 2,4 2,1

Ha Noi 0,7 0,7 0,6 0,6 0,5

Dong Khanh 1,6 1,5 - - -

Meiji Seika Kaisha 2,6 - - - -

Danone - - - - -

Diğerleri 22,3 22,4 22,4 23,8 22,8

TOPLAM 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

Kaynak: Euromonitor

Vietnam bisküvi piyasası lüks (pahalı), standart ve hesaplı olmak üzere üç kategoriye

ayrılmıştır. Ancak Vietnamlı tüketicilerin fiyat değişimlerine aşırı hassas olmaları sonucunda

hesaplı ürünler ile lüks ürünler arasındaki fiyat farkı çok belirgin değildir. yerel firmalar

genellikle standart ürünlerde rekabet etmekte, yerel tüketicilerin isteklerini daha iyi anlama ve

yerel üretim maliyetlerinin düşüklüğünden yararlanmaktadırlar. Uluslararası firmalar da

genellikle lüks (pahalı) olarak adlandırılabilecek ürünlerde rekabet etmektedir.

Önümüzdeki dönemde pahalı ve lüks ürünlerin satışlarında, özellikle sağlıklı

ürünlerin, önemli bir artış görüleceği tahmin edilmektedir. Yüksek gelirli tüketicilerin

özellikle uluslararası firmalar tarafından Vietnam’a getirilen yeni lüks ürünleri sağlık

sebepleriyle daha çok tercih edeceklerdir. Ancak yine de Vietnam bisküvi piyasası standart ve

ekonomik ürünler tarafından domine edilecektir.

24

Vietnam’daki bisküvi satışlarının değerinin 2012- 17 yılları arasında sabit fiyatlarla

yıllık bileşik büyüme oranının %7 olacağı beklenmekte olup geçtiğimiz 5 yıllık dönemden

daha yavaş bir büyüme hızı öngörülmektedir.

Baharatlı bisküvi ve kraker satışları önümüzdeki dönemde de hızlı bir şekilde artmaya

devam edecektir. Bu artışın ardında yatan sebep baharatlı bisküvi ve krakerlerin diğer

bisküvilere nazaran daha az şeker içermesi ve tüketiciler tarafından daha sağlıklı olarak

algılanmasıdır.

Bisküvi alanında 2010 yılından itibaren başlayan daha pahalı, markalı ürünlere

yönelim 2012 yılında da devam etmiştir. Bu durum hem insanların daha iyi ürünler tüketmek

istemesi hem de ülkede hijyene verilen önemin giderek artmasıyla alakalı bir durumdur. Yerel

medyanın gıda zehirlenmelerine ilişkin haberlere her geçen gün daha fazla yer vermesi

Vietnamlı tüketicilerin bilinçlenmesine ve gıda ürünleri seçiminde daha dikkatli

davranmalarına yol açmaktadır. Böylece daha sağlıklı olduğu düşünülen gıda ürünlerine daha

çok para verilmektedir.

Vietnam’da bisküvi satışlarının değeri 2012 yılında %18 artmıştır. 2011 yılında daha

çok artış gerçekleşirken 2012 yılındaki artışın 2011 yılından daha düşük olması fiyat

artışlarının daha sınırlı bir düzeyde kalmasıdır. Satış hacmine bakılacak olursa, 2012 yılındaki

artış oranı 2011 yılına göre biraz daha yüksek olmuştur. Bisküviler ofislerde hızlı bir şekilde

tüketilmekte, evlerde misafirlere ikram edilmekte ve özel markalı pahalı bisküviler de özel

günlerde hediye olarak verilmektedir.

Tablo 24: Vietnam’da Bisküvi Satışları ( milyar Vietnam Dong’u)

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Baharatlı Bisküviler ve

Krakerler 334,9 425,3 548,6 691,2 884,7 1.088,2

Tatlı Bisküviler 2.092,7 2.477,1 2.861,5 3.297,0 3.958,6 1.088,2

- Çikolata Kaplı 65,0 74,7 85,2 98,0 112,2 130,7

- Kurabiye 198,3 226,1 256,6 311,8 408,5 477,9

- Dolgulu 106,2 123,2 141,1 162,2 191,4 223,0

- Sade 1.230,0 1.476,0 1.712,2 1.951,9 2.322,8 2.717,7

- Sandviç 493,2 577,0 666,4 773,1 923,8 1.076,3

TOPLAM 2.427,6 2.902,3 3.410,1 3.988,2 4.843,4 5.713,7

Kaynak: Euromonitor

Baharatlı bisküvi ve kraker satışları gerek hacim artışı gerekse de satış değeri artışı

olarak tatlı bisküvileri geçmiştir. Şeker tüketimini düşük düzeyde tutmak isteyen tüketiciler

25

bu tür ürünleri daha çok tercih etmektedir. Baharatlı bisküvi ve kraker satışlarının daha hızlı

artmasına rağmen bisküvi piyasasında hala tatlı bisküvi satışları (%90) baskındır.

Tablo 25: Bisküvi Satışlarının Yıllara Göre Değişimi (%)

2011/12 2007/ 2012

(YBBO)

2007/ 12

TOPLAM

Baharatlı Bisküvi ve Krakerler 23,0 26,6 225,0

Tatlı Bisküviler 16,8 17,2 121,0

- Çikolata Kaplı 16,5 15,0 101,1

- Kurabiye 17,0 19,2 141,0

- Dolgulu 16,5 16,0 110,0

- Sade 17,0 17,2 120,9

- Sandviç 16,5 16,9 118,2

TOPLAM 18,0 18,7 135,4

Kaynak: Euromonitor

Vietnam’ın bisküvi ithalatına bakılacak olursa son yıllarda bir artış trendi içinde

olduğu görülmektedir.

Tablo 26: Vietnam’ın Bisküvi İthalatı ( milyon dolar)

GTİP ÜRÜN 2008 2009 2010 2011 2012

190531 Tatlı Bisküviler 20,0 25,5 40,9 51,7 33,0

190590 Diğerleri 20,2 23,3 28,0 26,3 23,5

Kaynak: Trademap

Vietnam’ın ülkelere göre bisküvi ithalatına bakılacak olursa ilk sıralarda ASEAN (

Güneydoğu Asya Uluslar Birliği) ülkelerinin yer aldığı görülmektedir. Bunun ardında yatan

sebep bu ülkeler ile olan coğrafi ve tarihi yakınlık ile gümrük birliği dolayısıyla bu ülkelere

diğer ülkelere nazaran daha düşük gümrük vergisi uygulanmasıdır.

Tablo 27: Vietnam’ın Ülkelere Göre Bisküvi İthalatı ( bin dolar)

ÜLKELER 2008 2009 2010 2011 2012

TOPLAM 26.588 32.435 59.175 63.959 56.532

Endonezya 2.962 968 17.564 23.811 19.853

Malezya 9.708 12.368 12.764 11.999 11.285

Tayland 3.923 4.732 6.795 6.309 7.212

G.Kore 2.853 6.201 8.928 7.622 5.332

26

ÜLKELER 2008 2009 2010 2011 2012

Tayvan 764 1.081 3.027 3.715 1.808

ABD 673 857 2.593 1.481 1.738

Singapur 1.452 1.475 1.768 1.370 1.494

Almanya 453 585 973 999 1.477

Danimarka 159 595 1083 543 1.200

Fransa 717 757 578 922 1.093

Diğer 2924 2816 3102 5188 4040

Kaynak: Trademap

Vietnam’ın bisküvi ürünlerinde ithalatta uyguladığı gümrük vergisi oranları aşağıdaki

gibidir.

Tablo 28: Vietnam’ın Bisküvi İthalatında Uyguladığı Gümrük Vergisi Oranları (%)

190531 Tatlı Bisküviler,

Waffle ve gofretler

19059080 Aromalı veya

Tuzlu Ürünler

ASEAN* 5 5

Çin 10 10

G. Kore 15 15

Japonya 22 25

Avustralya- Yeni Zelanda 20 20

Hindistan 30 30

MFN** 15 20

Kaynak: www.customs.go.vn, www.madb.europa.eu *: Brunei, Kamboçya, Endonezya, Laos,

Malezya, Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland ** Türkiye bu gruba dahildir.

Vietnam’da bisküvi fiyatları ürünün ithal olup olmadığı, içerdiği malzeme ve nerede satıldığı

ile ilgili olarak değişim göstermektedir. Vietnam’da satılmakta olan bisküvi çeşitlerinin

süpermarketlerdeki raf fiyatları aşağıdaki tablodaki gibidir:

Tablo 29: Vietnam’da Bisküvi Fiyatları ( yaklaşık TL değeri)

100 gr çilek dolgulu bisküvi 1,9

120 gr meyveli sandviç bisküvi 1,15

125 gr ithal tuzlu bisküvi 3,2- 3,75

175 gr kremalı gofret 3,5

170 gr kakaolu, meyveli sandviç bisküvi 3,3

450 gr X 2 yulaflı bisküvi 6

27

5.3 SEBZE VE MEYVE SULARI

Vietnam’da sağlıklı yaşam trendine bağlı olarak sebze/ meyve suyu tüketimi son

yıllarda önemli miktarda artmıştır. Vietnamlı tüketiciler sebze/ meyve suyu içmenin günlük

vitamin ihtiyaçlarını karşılayacağına inanmaktadırlar. Özellikle sebze ve meyveyi yemeyi

sevmeyen genç tüketiciler günlük diyetlerinde her geçen gün daha fazla sebze/ meyve suyu

tüketmektedirler. Ancak 2012 yılı itibarı ile meyve suyu piyasası doyuma ulaşmış durumda

olup sebze/ meyve suyunda perakendecilere yapılan satışlarının artış hızı önceki yıllara göre

azalarak %22 olarak gerçekleşmiştir. böylece Vietnam’da sebze/ meyve suları satışlarının

toplam değeri 3 trilyon Dong’a ( yaklaşık olarak 300 milyon lira) ulaşmıştır.

%100 meyve suları perakendecilere yapılan satışlarda %35 ile en hızlı büyüyen

kategori olmuştur. %100 meyve suları aynı zamanda en pahalı kategoridir. Diğer meyve suları

ve nektara göre daha pahalı olmasına rağmen %100 meyve suları tüketicilere daha sağlıklı

geldiğinden ötürü toplam sebze/ meyve suları içindeki payı giderek artmaktadır. Bunun

yanında Vietnam Dairy Products (Vinamilk) üretmiş olduğu %100 meyve sularına yönelik

güçlü bir satış kampanyası düzenlemekte olup bu kampanya da satışların artmasında etkili bir

rol oynamıştır.

Tablo 30: Vietnam’da Sebze/ Meyve Sularının Türlere Göre Dağılımı ( milyar dong)

2007 2008 2009 2010 2011 2012

%100 Meyve

Suyu 83,5 158,7 224,5 321,1 443,1 584,9

Meyve Suyu

(%24’e kadar

meyve)

485,4 538,9 599,1 690,9 1.715,7 2.038,4

Nektar (%25-

99 meyve) 96,6 124,7 148,4 192,1 254,6 315,7

TOPLAM 665,6 822,3 972,0 1.204,1 2.413,4 2.939,0

Kaynak: Euromonitor

Sebze/ meyve sularının ortalama birim fiyatı nektar ve meyve sularında yaşanan artışa

bağlı olarak 2012 yılında %6 artış göstermiştir. Bu iki kategoride yaşanan fiyat artışlarının

arkasında yatan asıl sebep bu iki ürün türünün ülkede üretiliyor olması ve ülkedeki üreticilerin

artan işçi, yakıt, su ve elektrik fiyatlarından etkilenmeleridir.

28

Meyve suları (%24’e kadar meyve) 2011 yılında yaşanan %196’lık artışın ardından

2012 yılında perakendecilere yapılan satışlarda %11 artış göstermiştir. Bunun ardında yatan

sebep de %100 meyve sularında yaşanan artışın bu kategorinin yerini almasıdır.

Tablo 31: Vietnam’da Sebze/ Meyve Suyu Satışlarının Yıllara Göre Değişimi (%)

2011- 12 2007-12

ORTALAMA 2007-12 TOPLAM

%100 Meyve Suyu 32,0 47,6 600,3

Meyve Suyu (%24’e

kadar meyve) 18,8 33,2 319,9

Nektar (%25-99

meyve) 24,0 26,7 226,6

TOPLAM 21,8 34,6 341,6

Sebze/ meyve suları daha çok perakende zincirlerine yapılan satışlarla kendisine

piyasada yer bulabilmektedir. Otel, restoran gibi yerlerde paketlenmiş hazır meyve sularından

ziyade taze sıkılmış meyve suları servis edilmektedir. Otel, restoran ve diğer eğlence

mekanlarına gerçekleştirilen sebze/ meyve suyu satışları toplam satışlar içerisinde sadece

%10’luk bir paya sahiptir. Paketlenmemiş meyve suları Vietnamlı tüketiciler arasında çok

popüler olmayıp otel ve restoranlar dışında tercih edilmemektedir.

Meyve sularının türüne göre satışlara baktığımızda en çok tercih edilen meyvenin açık

ara portakal olduğu görülmektedir. 2012 yılı itibarı ile %100 meyve suyu satışlarının %74’ü,

meyve sularının %60’ı ve nektarların %30’u portakallıdır. Portakal suyunun tercih

edilmesindeki en önemli faktör içerdiği C vitamini sayesinde bağışıklık sistemini

güçlendirmesi olarak görülmektedir. Bunun yanı sıra şeftali, domates ve greyfurt aromalı

içeceklerdense portakal aromalı içecekler Vietnamlı tüketicilerin damak zevklerine daha

uyumludur.

Tablo 32: Meyve Türlerine Göre Meyve Sularının Dağılımı (%)

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Portakal 72,0 72,5 72,8 73,0 73,2 73,5

Ananas 15,0 15,0 14,5 14,0 13,5 13,0

Greyfurt 5,5 6,0 6,0 6,0 6,0 6,0

Elma 4,5 4,0 4,0 4,5 5,0 5,5

Şeftali 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0

Diğerleri 2,0 1,5 1,7 1,5 1,3 1,0

Kaynak: Euromonitor

Vietnam sebze/ meyve suyu piyasasında PepsiCo Vietnam perakendecilere

gerçekleştirilen satışlar içerisinde %21 pay ile lider firmadır. İkinci sıradaki firma ise %20

29

pay ile Vinamilk’tir. PepsiCo meyve suyu, Vinamilk ise %100 meyve suyu kategorilerinde

lider firmalardır. Her iki firmanın Vietnam genelinde güçlü dağıtım kanalları mevcuttur.

Vinamilk dışında pazara hakim olan firmaların tamamı yabancı veya yabancı ortaklıklı

firmalardır. Vinamilk dışındaki yerel firmalar yabancı firmalar ile rekabet edebilecek finansal

yeterliliğe sahip olmadıklarından piyasadaki tek yerli oyuncu olarak Vinamilk kalmaktadır.

Önümüzdeki yıllarda ( 2012 -17) sebze/ meyve suları satışlarının sabit fiyatlarla yıllık

ortalama olarak %11 artacağı tahmin edilmektedir. Bu artışın arkasında da son yıllarda

giderek artan sağlıklı yaşam trendidir. Ülkede bu ürünlerin reklamlarında da sebze/ meyve

sularının içerdiği vitamin ve mineraller anlatılarak sağlık ve güzellik vurgusu yapılmaktadır.

Tablo 33: Vietnam’da Beklenen Sebze/ Meyve Suyu Satışlarının Değişimi (%)

2012-17 ORTALAMA 2012- 17 TOPLAM

%100 Meyve Suyu 19,5 144,2

Meyve Suyu (%24’e kadar

meyve) 6,8 38,8

Nektar (%25-99 meyve) 13,0 84,2

TOPLAM 10,5 64,6

Kaynak: Euromonitor

Perakendecilere yönelik satışların ise sabit fiyatlarla yıllık ortalama olarak 2012- 17

yılları arasında %12 artacağı beklenmektedir. Ancak bu rakam geçtiğimiz 5 yılın ortalama

büyümesi olan %34’ün oldukça altındadır. Büyüme oranındaki düşüşün ardında yatan temel

sebep piyasanın yavaş yavaş doygunluğa ulaşmasıdır. Ancak yine de büyüme oranının 2017

yılına kadar iki basamaklı olacağı beklenmektedir.

Önümüzdeki dönemde sağlıklı yaşam trendine paralel olarak de en hızlı büyümenin

%100 meyve sularında yaşanacağı düşünülmektedir. Bu kategorideki ürünler diğer ürünlere

göre pahalı kalmayı sürdürecektir.

Vietnam’ın ithal ettiği sebze/ meyve sularına bakılacak olursa portakal suyu ve

çeşitlerinin tüketime paralel olarak ağırlıkta olduğu görülmektedir.

Tablo 34: Vietnam’ın Sebze/ Meyve Suyu İthalatı (bin dolar)

GTİP ÜRÜNLER 2008 2009 2010 2011 2012

200911 Dondurulmuş Portakal Suyu 3.385 4.003 4.383 4.237 2.622

200990 Karışık Meyve ve Sebze Suları 828 719 1.005 2.320 2.136

200979 Diğer Elma Suları 1.086 723 982 1.256 2.130

200980 Diğer Meyve ve Sebze Suları 3.671 4.041 3.660 2.102 1.328

30

GTİP ÜRÜNLER 2008 2009 2010 2011 2012

200919 Diğer Portakal Suları 412 477 429 432 1.092

200989 Diğer Konsantre Meyve ve Sebze

Suları 0 0 0 0 935

200969 Diğer Üzüm Suları 535 349 444 254 532

200939 Diğer Turunçgil Suları 221 36 35 67 359

200912 Dondurulmamış Portakal Suyu 59 56 51 173 190

200961 Brix Değeri 30'u geçmeyen üzüm

suyu 10 166 10 169 159

200971 Brix Değeri 20'yi geçmeyen elma

suyu 158 323 96 175 144

200949 Diğer Ananas suyu 522 1054 1.180 899 133

200931 Brix Değeri 20'yi geçmeyen

turunçgil suyu 2 0 0 6 86

200950 Domates suyu 41 66 71 72 60

200981 Yabanmersini suyu 0 0 0 0 37

200921 Brix değeri 20'yi geçmeyen greyfurt

suyu 0 5 0 0 34

200929 Diğer greyfurt suyu 71 6 33 52 34

200941 Brix değeri 20'yi geçmeyen ananas

suyu 0 3 13 43 14

Kaynak: Trademap

Vietnam’ın sebze/ meyve suyu ithal ettiği ülkelere bakılacak olursa dünyanın her yerinden

ithalat geçekleştirildiği görülmektedir. 2012 yılı itibarı ile Vietnam’ın ticaret gerçekleştirdiği

ülkeler tarafından bildirilen ithalat rakamı 12 milyon dolardır.

Tablo 35: Vietnam’ın Sebze/ Meyve Suyu İthalatında Başlıca Ülkeler ( bin dolar)

ÜLKELER 2008 2009 2010 2011 2012

Brezilya 2.114 2.664 2.016 1.532 2.495

İsrail 789 949 1.296 2.128 1.816

ABD 1.769 3.170 2.541 1.198 1.383

Malezya 235 368 397 1.112 1.325

Tayland 699 1.089 1.241 1.372 1.142

Çin 446 579 414 921 1.087

Danimarka 825 416 308 296 512

Avustralya 1.167 1.027 1.020 374 475

Güney Afrika 61 47 48 183 373

İspanya 96 142 12 197 270

Diğer 962 1.347 1.628 1.374 1.150

Kaynak: Trademap

31

Vietnam’da yapılan fiyat araştırmalarında 1 litrelik %100 meyve sularının fiyatlarının 4,30 ile

5 TL arasında değiştiği görülmekte iken nektar ve diğer meyve sularında fiyatların 3 ile 4 lira

arasında değiştiği görülmektedir.

Tablo 36: Vietnam’ın sebze/ meyve sularında uyguladığı gümrük vergisi oranları (%)

GTİP ASEAN* ÇİN G.KORE JAPONYA AVUSTRALYA

Y.ZELANDA HİNDİSTAN MFN**

200911 5 10 15 22 20 25 20

200990 5 10 15 22 20 25 25

200979 5 10 15 22 20 25 25

200919 5 10 15 22 20 25 30

200989 5 10 15 22 20 27,5 25

200969 5 10 15 22 20 25 30

200939 5 10 15 22 20 25 35

200912 5 10 15 22 20 25 30

200961 5 10 15 22 20 25 35

200971 5 10 15 22 20 25 30

200949 0 10 15 22 20 25 35

200931 5 10 15 22 20 25 35

200950 0 10 15 22 20 25 35

200981 5 10 15 22 20 27,5 25

200921 5 10 15 22 20 25 35

200929 5 10 15 22 20 25 35

200941 5 10 15 22 20 25 35

Kaynak: http://www.customs.gov.vn, www.madb.eu *: Brunei, Kamboçya, Endonezya, Laos,

Malezya, Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland **: Türkiye de bu gruba dahildir.

Vietnam’da perakende meyve suyu fiyatları ise aşağıdaki gibidir:

Tablo 37: Vietnam’da Perakende Meyve Suyu Fiyatları

ÜRÜN FİYAT (TL)

%100 Meyve Suları 4,5- 5,5

%42 Nektar 3,5- 4,0

5.5 MAKARNA

2012 yılında Vietnam’da makarna satışları büyük bir atılım gerçekleştirmiş olup

satılan makarna çeşidi sadece kuru pastadır. Her geçen gün daha çok tüketici makarna

yapmayı öğrenip tüketse de makarna Vietnam’ın temel gıda maddelerinden birisi olmaktan

uzaktır. Makarna tüketiciler arasında halen pahalı ve lüks bir ürün olarak

değerlendirilmektedir.

32

Tablo 38: Vietnam’da Türlerine Göre Makarna Satışı ( milyar dong)

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Konserve - - - - - -

Taze/

Dondurulmuş - - - - - -

Kuru 3.570,8 3.874,3 4.145,5 4.456,4 4.826,3 5.212,4

TOPLAM 3.570,8 3.874,3 4.145,5 4.456,4 4.826,3 5.212,4

Kaynak: Euromonitor

2012 yılında makarna satışlarının değeri %19 artarken satış hacmindeki artış %8

olarak gerçekleşmiştir. Bu rakamlar 2012 yılında makarna fiyatlarının ne kadar arttığını da

göstermektedir. Ülkede her geçen gün kendisini daha fazla hissettiren batılılaşma eğilimi

makarnaya olan talebin de giderek artmasına yol açmaktadır. Özellikle Ho Chi Minh City gibi

şehirlerde birbiri ardına açılan Batılı tarzda restoranlar da makarna tüketiminin artmasına yol

açmaktadır. Ülkedeki gençler de günlük öğünlerinde çok fazla makarna tüketmekte olup bu

durum da önümüzdeki yıllarda makarna tüketiminin artacağına işaret etmektedir.

Tablo 39: Vietnam’da Makarna Satışlarının Değişimi (2007- 2012) (%)

2011/12 2007/12 ORTALAMA 2007/12 TOPLAM

Konserve - - -

Taze/ Dondurulmuş - - -

Kuru 19,1 14,0 92,5

TOPLAM 8,0 7,9 46,0

Kaynak: Euromonitor

Saklama ve dağıtım koşulları ile fiyat açısından Vietnam pazarına en uygun olan kuru

makarna ülkede satılan tek makarna türü olmaktadır.

Vietnam’da tüketilen makarnanın %100’ü ithal edilmekte olup bu makarnanın %80’i

de modern perakende zincirleri ( hipermarketler, süpermarketler, çok katlı mağazalar)

tarafından tüketiciye sunulmaktadır. Ülkede tüketilen makarnanın önemli bir kısmı büyük

şehirlerde tüketildiğinden modern perakende zincirlerinin de pasta satışında önemi daha da

artmaktadır.

Vietnam makarna pazarında lider marka %55 ile Barilla’dır. Pazardaki diğer önemli

markalar %9 ile Italpasta ve %7 ile Pasta Zara’dır. Barilla’yı pazarda lider yapan etken kalite

ve fiyattan ziyade kurmuş olduğu dağıtım ağıdır.

2012- 17 yılları arasında sabit fiyatlarla yıllık ortalama %6 artması beklenen makarna

satışlarının özellikle büyük şehirlerde patlama yapası beklenmektedir. Makarna birim

33

fiyatlarının ise tüketicilerin giderek daha fazla tüketmesine bağlı olarak ortaya çıkacak olan

ölçek ekonomileriyle birlikte düşeceği tahmin edilmektedir.

Tablo 40: Vietnam’da Makarna Satışlarına Yönelik Geleceğe Yönelik Beklentiler (%)

2012- 17 ORTALAMA 2012/17 TOPLAM

Konserve - -

Taze/ Dondurulmuş - -

Kuru 5,5 30,7

TOPLAM 5,5 30,7

Kaynak: Euromonitor

Tablo 41:Vietnam’ın Makarna İthalatı ( bin dolar)

GTİP ÜRÜNLER 2008 2009 2010 2011 2012

190230 Diğer Makarnalar 3.244 2.351 2.861 4.917 14.463

190219 Diğer Yumurtalı Makarnalar 920 1.588 1.744 1.371 3.762

190211 Pişmemiş makrna, yumurta içerenler 174 45 5 30 1.121

190220 Doldurulmuş Makarnalar 275 229 95 260 533

190240 Kuskus 5 7 19 10 3

Kaynak: Trademap

Vietnam’ın makarna ithalatına bakacak olursak 2010 yılında 12,2 milyon dolar olan ithalatın

2012 yılında 2010 yılına göre yaklaşık olarak %62,5 arttığı görülmektedir. Güney Kore

%49,6’lık pay ile Vietnam’ın ithalatında ilk sırada yer almaktadır. Asya kıtası dışındaki

tedarikçi ülkelere bakacak olursak İtalya’nın Vietnam’ın makarna ithalatında %5,8’lik paya

sahip olduğu görülmektedir.

Tablo 42: Vietnam’ın Makarna İthalatında Başlıca Ülkeler ( bin dolar)

2008 2009 2010 2011 2012

TOPLAM 9467 9419 12.235 18.046 19.878

G.Kore 3450 3404 5.130 8.208 9.869

Çin 2266 1862 2.320 4.047 4.820

Tayland 1659 1698 1.789 2.450 2.693

İtalya 890 905 1.086 1.407 1.144

Tayvan 62 229 325 341 348

Hong Kong 160 112 182 626 260

Japonya 410 623 882 384 238

Endonezya 225 339 278 198 202

Singapur 139 122 125 133 94

Türkiye 0 14 10 30 65

34

2008 2009 2010 2011 2012

Malezya 82 18 20 0 49

ABD 6 31 22 34 45

Filipinler 75 19 11 86 29

Kanada 0 0 35 0 14

Fransa 25 11 4 72 5

Kaynak: Trademap

Vietnam’ın makarnada uyguladığı gümrük vergisi oranları taraf olduğu anlaşmaların

çeşitliliği nedeniyle farklılık göstermektedir.

Tablo 43: Vietnam’ın Makarna İthalatında Uyguladığı Gümrük Vergisi Oranları (%)

190211

Yumurta

İçerenler

190219

Diğer

Yumurtalı

Makarnalar

190220

Doldurulmuş

Makarnalar

190230

Diğer

190240

Kuskus

ASEAN* 5 5 5 5 5

ÇİN 10 10 10 10 10

G.KORE 15 15 15 15 15

JAPONYA 22 22 22 22 22

AVUSTRALYA

Y.ZELANDA 20 20 30 30 30

HİNDİSTAN 30 30 30 30 30

MFN** 18 20 30-38 30- 35 38

Kaynak:http://www.customs.gov.vn/SitePages/Tariff-Search.aspx?language=en-US,

www.madb.eu *: Brunei, Kamboçya, Endonezya, Laos, Malezya, Myanmar, Filipinler,

Singapur, Tayland **: Türkiye de bu gruba dahildir.

Vietnam’da makarna fiyatları ise aşağıdaki gibidir;

Tablo 44: Vietnam’da Makarna Fiyatları

ÜRÜN ADI FİYATI (TL)

500 gr. İthal burgu makarna 3

500 gr. İthal lazanya 10

5.6 UNLU MAMULLER

2012 yılında Vietnam unlu mamuller pazarı %17 büyüme kaydederek 11,4 trilyon Vietnam

Dong’una ulaşmıştır. Büyümenin ana unsurunu, prestijli yerel firmalar teşkil etmektedir. Aynı

yıl sektör ürünlerinin ortalama fiyatları, enflasyona bağlı olarak, %10 artmıştır.

Tablo 45: Vietnam’da Unlu Mamuller Satış Miktarı ( milyar dong)

35

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Ekmek 4.033,42 4.762,15 5.461,73 6.335,03 7.350,36 8.634,94

- Ekmek Türevleri - - - - - -

- Paketlenmiş Ekmek 1.431,84 1.861,39 2.270,89 2.793,20 3.365,81 4.072,62

- Paketlenmemiş Ekmek 2.601,58 2.900,76 3.190,84 3.541,83 3.984,56 4,562,32

Kekler 1.224,14 1.421,27 1.634,46 1.888,37 2.165,37 2,535,80

- Paketlenmiş Kekler 1.140,00 1.322,40 1.520,76 1.756,48 2.010,82 2,352,65

- Paketlenmemiş Kekler 84,14 98,87 113,70 131,89 154,55 183,14

Pastacılık Ürünleri 74,37 93,18 113,96 136,94 161,71 193,81

- Pastacılık

Ürünleri Paketlenmiş

61,07 76,95 94,65 113,58 133,71 159,78

- Pastacılık

Ürünleri Paketlenmemiş

13,30 16,22 19,31 23,36 28,00 34,03

TOPLAM 5.331,93 6.276,60 7,210.15 8,360.34 9.677,44 11.364,55

Kaynak: Euromonitor

Tablo 46: Vietnam’da Unlu Mamullerin Satışlarının Değişimi (%)

2011/12 2007-12 Ortalama 2007/12 Toplam

Ekmek 17,48 16,44 114,09

- Ekmek Türevleri - - -

- Paketlenmiş Ekmek 21,00 23,25 106.52

- Paketlenmemiş Ekmek 14,50 11,89 27.26

Kekler 17,11 15,68 42.37

- Paketlenmiş Kekler 17,00 15,59 40.91

- Paketlenmemiş Kekler 18,50 16,83 55.94

Pastacılık Ürünleri 19,85 21,11 75.43

- Pastacılık Ürünleri Paketlenmiş 19,50 21,21 72.31

- Pastacılık Ürünleri Paketlenmemiş 21,50 20,67 82.57

TOPLAM 17,43 16,34 42.57

Kaynak: Euromonitor

2012 yılında unlu mamuller perakende pazarının değer olarak %58’ini paketlenmiş

endüstriyel ürünler oluşturmaktaysa da satış miktarlarına bakıldığında satış hacminin %68’ini

paketlenmemiş el yapımı ürünlerin oluşturduğu görülmektedir. Vietnamlı tüketiciler daha taze

olması, ürün çeşitliliği, fiyat düşüklüğü ve kolay ulaşılabilir olması gibi nedenlerle

paketlenmemiş ekmek almayı tercih etmektedirler.

Paketlenmiş unlu mamuller arasında %78,5 pay ile beyaz sandviç ekmeği pazar lideri

konumundadır. Beyaz sandviç ekmeğini sırasıyla %11’lik payla hamburger ekmekleri ve %6

payla baget ekmekler izlemektedir. Metro ve Big C gibi hiper marketlerin kendi markalarıyla

36

piyasaya sürmekte oldukları paketlenmiş baget ve hamburger ekmekleri satışlarında artış

görülmektedir.

Tablo 47: Vietnam’da Paketlenmiş Ekmek Satışlarının Türlerine Göre Dağılımı (%)

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Baget 4.80 4.80 5.00 5.00 5.50 6.00

Hamburger Ekmeği 8.50 9.00 9.50 10.00 10.50 11.00

Beyaz Sandviç Ekmeği 81.50 81.00 80.50 80.00 79.00 78.50

Tam Buğday Ekmeği 2.50 2.20 2.00 2.00 2.00 2.10

Diğerleri 2.70 3.00 3.00 3.00 3.00 2.40

Toplam 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00

Kaynak: Euromonitor

2012 yılında hükümetin, Vietnam ürünlerini destekleme faaliyetleri çerçevesinde yerel

firmalar tüm satış kanallarında büyüme kaydetmişlerdir. Diğer taraftan Vietnam

Perakendeciler Birliği, üyelerini daha fazla yerel ürün satışı konusunda teşvik etmeye devam

etmektedir. Perakendeciler Birliği tarafından yerel firmaların ürün kalitelerini geliştirmeleri

ve yeni dağıtım kanaları kullanmaları amacıyla da çalışmalar yürütülmektedir.

Batılı tarzı hayat tarzının özellikle şehirlerde yaygınlaşması Vietnamlıları geleneksel

mutfaklarından uzaklaştırmaktadır. Modern şehir hayatı ve zaman kısıtı özellikle ofislerde

çalışmakta olan Vietnamlıları unlu mamul tüketimine itmektedir.

2012 yılı içerisinde unlu mamuller sektöründe büyüme lideri değer bazında %20, hacim

bazında ise %11 ile pastacılık sektörü olmuştur. Paketlenmemiş el yapımı pastacılık ürünleri

%22 büyüme ile pastacılık sektöründe lider durumdadır. Bu durumun temel nedeni, özellikle

büyük şehirlerde sayıları hızla artmakta olan pastaneler olarak görülmektedir. Diğer taraftan

süper ve hiper marketler tarafından da satışı gerçekleştirilen taze unlu mamuller de göz ardı

edilmemelidir.

Kinh Do ve Duc Phat gibi önde gelen yerel firmalar gerek ürün çeşitliliği açısından gerekse

şube sayısı bakımından büyümeye devam etmektedirler.

37

Unlu mamullerin üretiminde kullanılan tüm girdilerin yerel üreticilerden temin edilmesi

mümkün olsa da, özellikle ana ham madde olan buğday yurt dışından ithal edilmektedir.

Pastacılık ürünlerinden ülkede tek porsiyonluk paketlenmiş pastalar toplam satışların

%89’unu oluşturmaktadır. Bahse konu ürünler Vietnamlılar tarafından günlük tüketim

amacıyla satın alınırken daha büyük porsiyonlarla satışa sunulmakta olan ürünler ancak özel

günlerde satın alınmaktadır.

Ülkede unlu mamullerin perakende dağıtımının değer bazında %67’si pastanelerde

gerçekleştirilmektedir. Süpermarketler ve bakkal dükkânları ise dağıtım kanalında kalan %

33’lük payda yer almaktadırlar. Özellikle süpermarketlerin sundukları hijyen koşulları ve

modern anlamda yürütmekte oldukları satış faaliyetleri tüketiciler tarafından beğenilse de,

geleneksel olarak pastanelerin bu alandaki etkinlikleri devam etmektedir.

2012 yılı itibarıyla pazarın en popüler ve tanınır firması olan Kinh Do %16 payla pazar lideri

konumunda olsa da özellikle ekmek ve türevlerinde el yapımı ürünlerin yoğun rekabetiyle

karşılaşmaktadır. Diğer taraftan gerek Kinh Do gerekse diğer yerel firmalar hükümetin

uygulamakta olduğu Vietnamlı firmaların desteklenmesi politikaları çerçevesinde mağaza

sayılarını ve pazar paylarının artırmaktadırlar.

Tablo 48: Vietnam’da Unlu Mamuller Satışlarında Firma Payları (%)

% Perakende Satış Payları 2008 2009 2010 2011 2012

Kinh Do Corp 12.41 13.42 14.57 15.70 16.23

Nhu Lan Bakery 5.37 5.85 6.37 6.80 6.88

Duc Phat Private Enterprise 5.22 5.48 5.71 5.77 5.53

Orion Food Vina Co Ltd 4.34 4.49 4.62 4.99 5.17

Bien Hoa Confectionery Corp (Bibica) 4.16 4.28 4.37 4.41 4.36

Asia Bakery & Confectionery Pte Enterprise 2.18 2.64 2.97 3.27 3.41

Bao Ngoc Private Enterprise 2.75 2.91 2.74 2.50 2.12

Apollo Food Industries Sdn Bhd 1.89 1.79 1.68 1.56 1.42

European Foods PCL 1.66 1.58 1.47 1.35 1.22

Hai Chau Confectionery JSC 0.37 0.27 0.25 0.21 0.16

Hue Industrial Foods JSC 0.23 0.21 0.19 0.12 0.08

Lonbisco PT 0.35 0.32 0.28 0.25 -

Dong Khanh Food Industrial Co Ltd 0.59 - - - -

Orion Corp - - - - -

Orion International Snack Co Ltd - - - - -

El Yapımı 48.05 46.10 44.22 43.06 41.99

Diğer 10.43 10.65 10.55 10.02 11.45

TOPLAM 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00

Kaynak: Euromonitor

38

Pazardaki önde gelen diğer bir firma ise Asia Bakery & Confectionery’dir. Bahse konu firma

2012 yılında ürün gamını yeni ürünlerle genişletmeye devam etmiştir. Diğer taraftan Asia

Bakery & Confectionery ürünlerini sadece kendi mağazalarında satmamakta süper market ve

hiper marketlere dağıtım gerçekleştirmektedir.

Son dönemde sektörde faaliyet gösteren firmalar geleneksel perakende kanallarını

kullanmaktansa süpermarketler ve hipermarketler yoluyla pazar penetrasyonlarını arttırmaya

çalışmaktadırlar.

Vietnamlı tüketicilerin reklam duyarlılıkları oldukça yüksektir. Bu kapsamda özellikle yeni

ürün tanıtımlarında ve markalaşma çalışmalarında reklam kanlarlının etkin kullanımı önem

arz etmektedir. Yerel firmaların tanıtımlarını Tet bayramı (ay yeni yılı) ve Sonbahar

festivalinde yoğunlaştırdıkları gözlenmektedir. Vietnamlı tüketicilerin reklam

hassasiyetlerinin yüksek olmasına rağmen 2012 yılı incelendiğinde, firmaların kayda değer

tanıtım kampanyaları yürütmedikleri görülmektedir. Firmalar ağırlıklı olarak bütçelerini

dağıtım kanallarını geliştirmeye yönlendirmişlerdir.

Her geçen gün, örneğin Singapurlu Breadtalk ve Tous Les Jours gibi uluslararası firmaların

dâhil olduğu Vietnam unlu mamuller pazarına yerel firmalar hakim konumdadır. Önümüzdeki

dönemde her ne kadar piyasa doyum noktasına yaklaşmış olsa da pazara giriş maliyetlerinin

diğer sektörlere göre daha düşük olması yabancı firmaları cezbetmeye devam edecektir.

Önümüzdeki dönemde pazara giriş maliyetlerinin düşüklüğü nedeniyle değer bazında en fazla

büyümenin el yapımı pastanecilik ürünlerinde yaşanması beklenmektedir. Diğer taraftan açık

satılmakta olan ekmek gibi unlu mamullerin aynı dönemde satışlarının azalacağı

öngörülmekte olup, Vietnamlı tüketicilerin gelişmekte olan hijyen duyarlılıklarının ve

paketlenmiş ekmeklerin kalitesinde yaşanan artışın etkili olacağı düşünülmektedir.

Önümüzdeki dönemde modern perakendecilik kanallarının unlu mamul üreticileri tarafından

daha etkin biçimde kullanılacağı ve bu kanallardan üzerinden gerçekleştirilecek

perakendeciliğin gelişmeye devam edeceği düşünülmektedir. Bahse konu beklentilere rağmen

perakende unlu mamul satışının %86’sının gerçekleştirildiği geleneksel dağıtım kanalları

gelecekte de önemini koruyacaktır.

Unlu mamuller satışlarının 2012- 2017 yılları arasında cari fiyatlarla yıllık ortalama olarak

%6, sabit fiyatlarla ise %4 büyüyeceği tahmin edilmektedir. Tüketicilerin batılı tüketim tarzını

benimsemeleri ve yemek hazırlamaya daha az vakitlerinin olması bu artışın arkasında yatan

39

faktörlerdir. Ayrıca hijyen kaygısı nedeniyle geleneksel kahvaltı ürünü olan eriştenin yerine

de daha çok unlu mamul tüketilmesi beklenmektedir.

Tablo 49: Vietnam’da Unlu Mamuller Sektöründe Geleceğe Yönelik Satış Değeri Tahminleri

(%)

% Değişim 2012/17 Ortalama 2012/17 YBBO

Ekmek 4,22 22,94

- Ekmek Türevleri - -

- Paketlenmiş Ekmek 6,50 36,99

- Paketlenmemiş Ekmek 2,00 10,39

Kekler 3,11 16,54

- Paketlenmiş Kekler 3,00 15,91

- Paketlenmemiş Kekler 4,50 24,60

Pastacılık Ürünleri 5,17 28,69

- Pastacılık Ürünleri Paketlenmiş 5,00 27,61

- Pastacılık Ürünleri Paketlenmemiş 5,99 33,76

TOPLAM 3,99 21,61

Kaynak: Euromonitor

Vietnam’ın unlu mamul ithalatının türlerine göre dağılımına baktığımızda ilk sırada tatlı

bisküvilerin olduğu görülmektedir. Diğer ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer ekmekçilik

ürünlerinin ithalatı da ülkedeki tüketime paralel bir şekilde artmaktadır. Diğer alt ürünlerde de

ithalat değeri düşüktür.

Tablo 50: Vietnam’ın Unlu Mamul İthalatının Dağılımı (bin dolar)

GTİP ÜRÜNLER 2008 2009 2010 2011 2012

190531 Tatlı Bisküviler 19,952 25,516 40,906 51,668 32,983

190590 Diğer Ekmek, pasta, kek, bisküvi

ve diğer ekmekçilik mamulleri

11,923 12,057 12,093 13,865 23,549

190532 Waffle ve gofretler 2,61 2,451 3,236 5,66 15,607

190510 Gevrek Ekmek 0,004 0,008 0,017 0,191 3,273

190540 Gevrekler, kızartılmış ekmek ve

diğer kızartılmış mamuller

1,555 0,894 0,427 0,566 0,28

190520 Zencefilli Ekmek ve Benzerleri 0,012 0,185 0,568 0,009 0,142

Kaynak: Trademap

Vietnam’ın ülkelere göre ithalatına bakılacak olursa ilk sırada Endonezya’nın yer aldığı

görülmektedir. Son yıllarda Almanya, Danimarka ve Fransa gibi Avrupa ülkelerinden de

Vietnam’a ihracat miktarlarında artışlar olduğu görülmektedir.

40

Tablo 51: Vietnam’ın Ülkelere Göre Unlu Mamul İthalatı (bin dolar)

ÜLKELER 2008 2009 2010 2011 2012

TOPLAM 39.759 47.979 68.235 74.233 75.835

Endonezya 10.558 10.198 17.994 26.346 29.923

Malezya 11.281 14.672 15.611 14.562 15.129

Tayland 7.604 8.469 11.865 10.887 11.824

G. Kore 2.853 6.201 9.008 7.622 5.334

Tayvan 765 1.082 3.029 3.725 1.809

ABD 673 863 2.649 1.527 1.738

Almanya 541 630 1.027 1.106 1.623

Singapur 1.488 1.519 1.816 1.408 1.539

Danimarka 159 595 1.083 543 1.200

Fransa 776 768 628 956 1.113

Kaynak: Trademap

Tablo 52: Vietnam’ın Unlu Mamullerde Ülkelere Göre Uyguladığı Gümrük Vergisi Oranı (%)

190510 190520 190531 190532 190540 190590

ASEAN* 5 5 5 5 5 0-5

Çin 10 10 10 10 10 5- 10

G. Kore 15 15 15 15 15 5 -15

Japonya 25- 27,5 25- 27,5 22- 25 25- 27,5 25- 27,5 3- 27,5

Avustralya-

Yeni

Zelanda

20 20 20 20 20 5- 20

Hindistan 30 30 30 30 30 8- 30

MFN** 40 40 15 35 40 10- 30

Kaynak: http://www.customs.gov.vn *: Brunei, Kamboçya, Endonezya, Laos, Malezya,

Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland **: Türkiye de bu gruba dahildir.

Vietnam’da unlu mamullerin süpermarketlerde tespit edilebilen perakende fiyatları aşağıdaki

gibidir.

Tablo 53: Unlu Mamullerin Perakende Fiyatları

ÜRÜN ADI FİYATI (TL)

30 gr x 6 adet cevizli kek 3,5

70 gr x 4 adet çörek 2,5

30 gr x 8 adet kurabiye 3,5

40 gr x 4 adet sandviç ekmeği 1,5

41

5.7 BİTKİSEL YAĞLAR

2012 yılında Vietnam’da yağ satışları hacim olarak %8, değer olarak ise %17 oranında

büyüme kaydederek, 681 bin ton ve 1,043 milyar dolar düzeyine ulaşmıştır. 2011 yılına

nazaran azalmış olan büyüme rakamları pazarın nispeten doyuma ulaşması ile

açıklanmaktadır. Diğer taraftan sektörde faaliyet göstermekte olan firmalar kırsal bölgelere

odaklanmış olan tanıtım ve reklam kampanyalarıyla tüketicilerin farkındalığını arttırmaya

çalışmaktadırlar. Vietnamlı tüketicilerin sağlıklarını koruma hususunda bilinçlenmeleri, milli

gelirde görülen artışlar ve yürütülen yoğun tanıtım kampanyaları sonucunda, özellikle kırsal

bölgelerde hayvansal yağlar yerine bitkisel yağ kullanımı yaygınlaşmaktadır.

Tablo 54: Vietnam’da Yağ Satışlarının Değeri ( milyar Vietnam Dong’u)

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Tereyağı 628.96 735.88 824.18 927.21 1,096.89 1,305.29

Margarin 151.13 178.33 205.08 234.82 281.78 315.60

Zeytinyağı 81.19 86.46 91.65 96.69 107.33 129.87

Bitkisel

Yağlar 9,112.54 10,752.80 12,473.25 14,406.60 16,999.79 19,889.75

TOPLAM 9,973.81 11,753.47 13,594.16 15,665.32 18,485.78 21,640.51

Kaynak: Euromonitor

Tüketicilerin bilinçlenmesiyle zeytinyağı %21 büyümeyle ürün gurubunda tüketimi en fazla

artan ürün konumdadır. Son dönemde daha çok ailenin orta ve üstü gelir gurubuna dahil

olması da diğer yağlara kıyasla daha pahalı olmasına rağmen zeytinyağı tüketimin artmasına

neden olmuştur. %19 artışla tereyağı zeytinyağını takip etmektedir. Tereyağı tüketiminde

yaşanan artışın temel nedenleri arasında batı tarzı yaşamın yaygınlaşması ve büyük kentlerde

sayısı hızla artmakta olan yabancılar öne çıkmaktadır. Diğer taraftan ülkede hızla artmakta

olan batı tarzı restoranların tüketime katkısı yadsınamaz.

42

Tablo 54: Vietnam’da Yağ Satışlarının Değerlerinin Değişimi (%)

% Değişim 2011/12 2007-12 CAGR 2007/12 Total

Tereyağı 19.00 15.72 107.53

Margarin 12.00 15.87 108.83

Zeytinyağı 21.00 9.85 59.96

Bitkisel Yağlar 17.00 16.90 118.27

Toplam 17.07 16.76 116.97

Kaynak: Euromonitor

2012 yılında ortalama ürün fiyatları enflasyon ve ürün kalitelerinin artması nedeniyle %8

artmıştır.

Cai Lan Oil & Fats firmasına ait Neptune oil markası %37 payla pazar lideri konumundadır.

Uzun yıllardır yürütülmekte olan tanıtım kampanyalarıyla tüketiciler nezdinde yüksek kalite

algısına sahip olan Cai Lan Oil & Fats farklı ambalajlar içerisinde pek geniş tüketici

guruplarına hitap etmektedir. Pazarda ikinci marka %23 payla Tuong An Vegetable Oil JSC

ve %11 payla Golden Hope Nha Be Edible Oils Co takip etmektedirler. Market zincirlerine

ait özel markalar henüz nebati yağ sektöründe dikkate değer bir paya sahip değildirler.

Tablo 56: Vietnam’da Yağ Satışlarında Firmaların Payları (%)

% Perakende Satış 2008 2009 2010 2011 2012

Cai Lan Oils & Fats Industries Co Ltd 32.55 34.37 35.18 36.18 37.26

Tuong An Vegetable Oil JSC 21.97 21.30 21.91 22.49 22.84

Golden Hope Nha Be Edible Oils Co Ltd 11.89 11.19 11.13 10.94 10.85

Tan Binh Vegetable Oil JSC 11.25 8.26 6.44 6.16 5.88

Binh An Vegetable Oil JSC 5.21 5.05 5.15 4.87 4.60

Acecook Vietnam JSC - 2.75 3.22 3.49 3.68

Lactalis, Groupe 3.13 3.06 3.02 3.06 3.14

Fonterra Brands (Vietnam) Co Ltd 1.00 1.03 1.04 1.10 1.18

Angel Camacho SA 0.46 0.41 0.37 0.35 0.36

Generics 0.25 0.18 0.17 0.15 0.14

Diğerleri 12.28 12.39 12.39 11.19 10.08

TOPLAM 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00

Kaynak: Euromonitor

43

Yağ üreticileri arasında 2012 yılında satışlarını en fazla arttıran firma Fonterra Brands

(Vietnam) Co. Olmuş, bu firmayı Acecook Vietnam JSC takip etmiştir. Acecook firması

pazarda oldukça yeni bir firma olmakla beraber De Nhat markalı yağlarıyla tüketicilerin

beğenisini toplamıştır. De Nhat Vietnam pazarındaki ilk omega-3 ve vitamin-A içeren yağ

olarak lanse edilmiştir.

%54 payla palmiye yağı pazarda lider konumundadır. %25 payla palmiye yağını soya yağı

takip etmektedir. Bu ürünler Vietnam pazarında geleneksel olarak kullanılmakta olduğu için

diğer yağlara göre avantajlı konumdadırlar. Mısır yağı, ayçiçek yağı ve susam yağı gibi diğer

yağlar birlikte pazardan %7 pay alabilmektedirler. Palm ve soya yağı haricindeki diğer

bitkisel yağların tüketicilere daha iyi tanıtılması gerekmektedir. Pek çok Vietnamlı tüketici

bahse konu yağların arasındaki farklardan yeterince bilgi sahibi değildir.

Son dönemlerde Vietnamlı tüketiciler arasında sağlık bilinci gelişilmekte olsa da trans yağlar

ve hidrojene yağlar konusunda tüketicilerin farkındalıkları düşük düzeydedir.

Ülkede paketlenmemiş bitkisel yağ kullanımı maliyetleri düşürmek amacıyla restoranlar ve

sokak satıcıları arasında yaygındır. Tüketiciler gıda güvenliği ve marka bilinci gibi hususlar

nedeniyle paketlenmemiş yağları kullanmaktan kaçınmaktadırlar.

Sağlık bilincinin gelişmesi ve daha fazla tüketicinin daha pahalı yağları satın alabilecek maddi

güce kavuşması paralelinde Vietnam bitkisel yağ pazarı gelişime açık olarak

değerlendirilmektedir. Diğer taraftan, kırsal bölgelerde ve küçük şehirlerde rekabet koşulları

daha zayıf olmakla beraber, tüketicilerde sağlıklı yağ kullanımı bilincinin geliştirilmesi için

pahalı bilinçlendirme ve tanıtım kampanyalarının yapılması gerekmektedir.

Vietnam bitkisel yağ pazarı ağırlıklı olarak yerel firmalar tarafından domine edilmiş

durumdadır. Bu kapsamda pazara girmeye istekli olan yabancı firmaların daha yenilikçi

ürünler olarak görülen tereyağı ve zeytinyağı gibi ürünlere odaklanmaları isabetli olacaktır.

Cai Lan Oil & Fats firmasına ait Neptune 1:1:1 2012 yılında dikkat çekici hamleler

gerçekleştirmektedir. Tamamen Vietnamlı tüketicilere özel olarak üretildiği iddia edilen

ürünlerinde sağlık vurgusu ön plana çıkmakta olup içeriğin omega-3 ve omega-6 gibi

katkılarla zenginleştirildiği ifade edilmektedir.

44

Pazarda önde gelen firmalar ağırlıklı olarak televizyon reklamlarını ve yazılı basını tanıtım

kampanyaları kapsamında kullanmaktadırlar. Tanıtım kampanyaları geleneksel olarak ay

takvimine göre yeni yıl gibi festival zamanlarında yoğunlaşmaktadır.

Genel olarak sıvı yağlar plastik veya cam şişelerde tüketicilere sunulmaktadır. Margarin ve

diğer yağlar ise miktarına bağlı olarak plastik veya alüminyum kutularda satılmaktadır.

Vietnam bitkisel yağ pazarı büyük şehirlerde nispeten doymuş görünse de önümüzdeki

dönemde küçük şehirlerde ve kırsal bölgelerde satışların artması beklenmektedir. Bu

kapsamda pazardı domine etmekte olan firmalar bahse konu bölgelere yönelik olarak dağıtım

ağlarını geliştirmekte ve tanıtım kampanyalarıyla tüketicilerde hayvansal yağlar yerine

bitkisel yağları kullanmalarının sağlık açısından daha yararlı olduğu konusunda

bilinçlendirmeye çalışmaktadırlar.

Önümüzdeki dönemde zeytinyağının bitkisel yağ pazarında satışların en fazla artacağı ürün

olması beklenmektedir. Zeytinyağı üzerine çalışmakta olan firmaların önümüzdeki dönemde

artması artan rekabet nedeniyle tanıtım kampanyalarına ağırlık verilmesi sonucu tüketicilerin

daha fazla bilinçleneceği ve zeytinyağı tüketimini arttıracakları düşünülmektedir.

Tablo 57: Vietnam’da Yağ Satışlarında Geleceğe Yönelik Beklentiler (Satış Değeri Artışı %)

2012-17 Ortalama 2012/17 TOPLAM

Tereyağı 8,50 50,35

Margarin 4,30 23,42

Zeytinyağı 17,99 128,69

Bitkisel Yağlar 7,40 42,89

Toplam 7,41 42,94

Kaynak: Euromonitor

Vietnam’da kullanılan geleneksel bitki yağı bütün Uzakdoğu ülkelerinde olduğu gibi palm

yağıdır. Ancak ülkenin artmakta olan margarin ve zeytinyağı ithalatı ile birlikte bu ürünlere

yönelik olumlu beklentiler bu ürünlerin ithalatının önümüzdeki yıllarda önemli miktarda

artacağını göstermektedir.

Tablo 58: Vietnam’ın Türlerine Göre Bitkisel Yağ İthalatı ( bin dolar)

GTİP ÜRÜNLER 2008 2009 2010 2011 2012

151190 Diğer palm yağı ve

fraksiyonları 287.542 206.304 288.742 0 548.160

150710 Soya yağı ve fraksiyonları 140.365 90.206 131.645 143.179 52.479

45

GTİP ÜRÜNLER 2008 2009 2010 2011 2012

(ham)

151790 Diğer soya yağı ve

fraksiyonları 31.939 17.583 26.025 66.772 35.034

151110 Ham palmiye yağı 162.695 140.230 188.935 201.352 6.676

151529 Diğer bitkisel sabit katı ve sıvı

yağlar 1.262 2.750 2.119 3.642 5.212

150790

Diğer kimyasal değişime

uğramamış soya yağı ve

fraksiyonları

2.211 4.911 16.713 12.219 4.869

151710 Margarin (sıvı margarin hariç) 594 829 1.049 1.779 2.201

151321

Ham palm çekirdeği veya

babassu yağları ve bunların

fraksiyonları

0 0 0 596 1.996

151219

Diğer ayçiçeği tohumu veya

aspir yağları ve bunların

fraksiyonları

527 995 743 1.222 1.839

151329

Diğer palm çekirdeği veya

babassu yağları ve bunların

fraksiyonları

341 296 556 560 469

151521 Ham mısır yağı ve

fraksiyonları 0 0 0 0 89

151229 Diğer pamuk tohumu yağı ve

fraksiyonları 0 3 7 1 3

151211

Ham ayçiçeği tohumu veya

aspir yağları ve bunların

fraksiyonları

0 0 0 0 0

Kaynak: Trademap

Vietnam’ın bitkisel yağ ithalatında ilk sıralarda komşusu ve ASEAN’dan partneri olan ülkeler

gelmektedir. Ancak, yukarıda da belirtildiği gibi Vietnamlı tüketicilerin daha sağlıklı bir diyet

uygulama yönündeki istekleri ve artan gelirleri gelecek dönem içerisinde özellikle zeytinyağı

tüketiminde artışlar yaratacağı, bu şekilde Vietnam’ın ithalatındaki ülkelerin kompozisyonunu

değiştireceği beklenmektedir.

Tablo 59: Vietnam’ın Bitkisel Yağ İthalatına Başlıca Ülkeler ( bin dolar)

ÜLKELER 2008 2009 2010 2011 2012

TOPLAM 550.883 415.953 634.514 781.334 659.027

Malezya 206.920 196.003 341.020 485.291 436.575

Endonezya 195.015 134.408 175.596 188.947 150.767

Arjantin 57.444 6.267 61.720 58.809 22.845

Tayland 40.506 8.604 19.291 26.661 15.526

Brezilya 0 15.104 0 3.360 14.728

46

ÜLKELER 2008 2009 2010 2011 2012

ABD 979 43.839 11.770 3.948 5.661

Avustralya 2.457 3.186 3.753 3.924 3.843

G.Kore 811 1.021 1.450 2.654 3.182

Singapur 6.365 5.344 2.587 3.475 2.964

Hong Kong 0 54 599 795 561

Kaynak: Trademap

Vietnam’ın bitkisel yağlara uygulamakta olduğu gümrük vergisi oranları aşağıdaki gibidir.

Tablo 60: Vietnam’ın Bitkisel Yağlara Uyguladığı Gümrük Vergisi Oranları (%)

ASEAN* ÇİN G.Kore Japonya Avs- YZ. Hindistan MFN**

151190 0 5 0 16- 19 20 20 5- 25

150710 0 0 5 3- 5 5 4 5

151790 5 10 15 25- 27,5 20 30 25- 30

151110 0 0 5 3- 5 5 4 5

151529 0 5 5- 15 3- 27,5 5- 20 20- 30 5- 20

150790 0 0 5- 10 5- 10 5- 20 4- 22 5

151710 5 5 10 16- 17 20 15 20

151321 0 0 5 3- 5 5 5 5

151219 0 5 5- 10 3-21 5- 20 12,5- 20 5- 15

151329 0 5 5- 15 3- 19 5- 20 12- 20 5- 25

151521 0 0 5 3- 5 5 5 5

151229 0 5 5- 15 3- 21 5- 20 5- 20 5- 25

151211 0 0 5 3- 5 5 4 5

Kaynak: http://www.customs.gov.vn *: Brunei, Kamboçya, Endonezya, Laos, Malezya,

Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland **: Türkiye de bu gruba dahildir.

Tablo 61: Vietnam’da Bitkisel Yağların Fiyatları

ÜRÜN ADI FİYATI (TL)

500 ml %100 saf zeytinyağı (ithal) 11-16

250 gr. Tereyağı (ithal) 9- 11

125 gr. Tereyağı (ithal) 5-6

6. GENEL DEĞERLENDİRME

Vietnam ekonomisi son yıllarda çevre ülkelerdeki ekonomik faaliyetlerin de artmasına

bağlı olarak hızlı bir büyüme trendi içerine girmiştir. Ülkenin artan geliri doğal olarak

kendisini tüketicilerin harcama eğilimlerinde göstermektedir. Geliri artan tüketiciler henüz

47

yavaş da olsa batı ülkelerinden gelen ürünlere karşı oldukça ilgilidirler. 88,7 milyonluk

nüfusu ile de Vietnam oldukça büyük bir pazardır. Ülkede kişi başına düşen milli gelir

satınalma gücü paritesine göre 2012 yılında sadece 3.584 dolar olmasına rağmen ülkede

var olan gelir eşitsizliğine bağlı olarak yüksek gelirli Vietnamlıların sayısı oldukça

fazladır. Bunun yanında, kırsal alanlar ile şehirler arasında da önemli bir gelir farkı

bulunmaktadır ve ülkede şehirleşme oranı hızlı bir şekilde artmaktadır. Oldukça genç bir

nüfusa sahip olan Vietnam’da genç tüketiciler bir batılı gibi yaşamaya çalışmakta olup

batı tarzı yaşam felsefesini hayatlarının her kısmına sokma gayreti içerisindedirler. Batı

tarzı ürünlerin de tüketilmesi buna dahildir. Hanoi ve Ho Chi Minh City gibi şehirlerde

yüksek satınalma gücüne sahip birçok Vietnamlının yanı sıra oldukça fazla sayıda yabancı

ve turist de bulunmaktadır. Ayrıca, ülkemizin de ihraç ettiği gıda ürünlerinin önemli bir

kısmı iklim ve sosyolojik faktörlerin doğurduğu sonuçlardan ötürü Vietnam’da

üretilememekte olup neredeyse tamamı ithalat yoluyla temin edilmektedir. Bu faktörler

gıda ürünleri açısından önemli bir potansiyel doğurmaktadır.

Vietnam ekonomisinde kamunun payının yüksek ve kamu firmalarının halen ülkenin en

büyük firmaları olması nedeniyle firmaların tam anlamıyla rekabetçi ve verimlilik

anlayışla çalışamamaktadır.

Henüz ülkemizin tanınırlığı çok düşük düzeylerde de olsa ülkemizi bilen Vietnamlılar

ülkemizi de diğer batı ülkelerinden birisi olarak görmektedirler. Bu noktada ülkemiz

açısından ilk olarak yapılması gereken şey firmalarımız ve ürünlerimizin tanıtımına

yönelik faaliyetlerin gerçekleştirilmesidir. Vietnam`da düzenlenen uluslararası fuarlara

aktif veya ziyaretçi olarak katılım sağlanması, firmalarımızın ilk olarak yapmaları gereken

eylemlerdir.

Bununla birlikte, Bakanlığımız Hanoi Ticaret Müşavirliğimizden alınan bilgi

doğrultusunda İstanbul Ticaret Odası’nın 2014 yılında Vietnam`ın Ho Chi Minh şehrinde

Türk Ürünleri Sergisine düzenleneceği belirtilmiş olup firmalarımızın bu etkinliğe

katılımlarının faydalı olacağı düşünülmektedir.

48

7. GÖRÜŞME GERÇEKLEŞTİRİLEN FİRMALAR

F&B Kinh Doanh Các Loai Ruou Vang Nhap Kau Chinh Thuc

Dang Thi Hong Phuc

Hoang Lan Trading Co. Ltd.

Thanh Thanh Cong Trading Joint Stock Company

Cong Ty Co Phan Kinh Do

Saigon Union Of Trading Co. Op.

Tong Cong Ty Luong Thuc Mien Nam

Maximark Kham Pha Su Hoan Hao

Saigon Trading Group

Olam Vietnam Ltd.

Cong Ty Tnhh Thuong Mai Ky Thuat

Saigon Trading Co- Operation

Kinh Do Corporation

Southern Food Corporatıon (Vınafood 2)

An Phong Investment Corporatıon

49