Bu Bir Kadiköy Isi!Hatta saygi ve sükranla zikre deger kiyaptigimiz isin ilk Türk sivil tayyaresioldugu etrafta duyulunca görmek için

gelenler arasinda yardim etmekisteyenler pek çoktu. Civardaki is

yerlerinde, biçki, kesim ve kaynak gibibazi isleri yaptirmis ve bu is yerlerininihtiyaca göre tezgah ve araçlanndan

faydalanmistim. Bu islerin ücretleriniödemek istedigimde, "Hoca, sen kazançve menfaat sözü ile alakasi olmayanbir gayeyi yaratmaya ugrasiyorsun,

nasil çalisiyorsun görüyoruz. Senin bumilli tesebbüs ve eserine isteyerek birküçük yardim yaptik, bunun için nasil

para alinz?" diyorlardi.

"

,,\

VEcIBI K-XIV16 EYLÜL 1930/ KADiKÖY

ILK sIvIL TÜRK TAYYARESI

~,

TAnARECI vEcliillIORKUSMOZESI DERNECI

1.".,111\1001

Dernegimiz;

"Tayyareci Vecihi Hürkus'un hayati, eserleri ve ideallerini

tanitmak, topluma yeniden kazandirarak havaciliga ilgiyi

ve sevgiyi etkinlestirilme ve gelistirilmesini saglamak ve

bu konuda çalismalar yapan kisi ve kuruluslarla Tayyareci

Vecihi Hürkus Müzesi"ni kurmak, Türkiye'de üretilen

veya Türkiye'de üretilecek olan uçak yapimlanni

desteklemek, Türk ve Dünya havacilik tarihine katki

saglayacak bilgi belge ve dokümanlari arastirmak, bulmak,

arsivolusturmak, sergilemek, toplumla paylasmak, Vecihi

Hürkus'un kabrinin Askeri Sehitlige naklini saglamak"

amaci ile kurulmustur.

~iN "

Yayin No: i

ISBN: 978-605-5816-00-1

YAYINLARIMIZYayin No: 2

ISBN: 978-605-5816-01-8

"Çalisan motörümün muntazam ahengini

dinliyordum. Güzel, her sey yolunda, Hamid'e

isaret ettim, tekerleklerin önündeki takozlar

alindi, artik tayyarem serbest. Elimdeki gaz

manetini açarak motörümü doldurdum,

tayyarem kosmaya basladi ve kisa bir mle ile

yeri terk etti. Onbes dakika devam eden uçus

bitip yere indigim zaman beni omuzlarindan

birakmayan bu sevgili halkimizin tebrikleri

ayyuka yükseliyordu, yanaklarimin ve

ellerimin buselere boguldugu bu gün,

ne mutlu bir günümdü.

Iste özel emek ve tesebbüsün bu basari günü

Türk özel havaciliginindogdugugündü. "

Birinci kitap için 20 YTL, ikinci kitap için i O YTL bagislayan

Vecihi Hürkus Dostlarina kitaplarini takdim ediyoruz.

Banka Hesap Numaralaniniz:

Türkiye Is Bankasi Kadiköy Subesi (1187)YTL: 1460304 USD: 78606 EUR: 78611

www.tayyarecivecihi.com

info@tayyarecivecihi.com

Hasanpasa Fahrettin Kerim Gökay CaddesiNo:57 (KASDAV Binasi) Kadiköy / Istanbul

GSM: 0532432 14 26

Eylül2008

~VEciHi HÜRKUS

I.K/tap"HAVADA"

'"11. im

~(:::\ '._-~--.?r,i

Özetle; bu is Kadiköy sanatkarlan içIn "Bu

bir Vecihi isi degil, bir vatan hizmeti,

bir Kadiköy isi" olarak kabul edilmisti.

Iste yurtseverliginpsikolojikmanasibudur.Vecihi Hürkus

_..-

Vecihi Hürkus

1925 senesinde insa ettigim ilk Türk tipi tayyarem, TayyareCemiyetinin milli havaciligimizi korumak yolundaki iyigörüs basarilari ve nihayet Tomtas'in dogumu ve hepsininde hazin akibetleri, havaciligimizin ayn ayn ve zarar nispetlerihiç bir seyle ölçülemeyen büyük kayiplar oldugu asikardir.

Fakat bütün bu olaylara ragmen havacilik sevgisinin gönlümegömdügü duygu ve ideal sönemedi. Ben, her esen rüzgardanbir nebze eneiji kaparak bu duyguyu askimla besledim vesürükledim.

1930 yili Sanayi Kongresi Ankara'da toplanacak ve bumünasebetle Halkevi'nde bir numune sergisi açilacaktl. Benien çok sevindiren cihet, bu'sergide yalniz yerli mallarigösterilmesi hakkinda verilen karardi. Iste idealime yeni birçigir olacagini umdugum bu karari islernek ve bu firsatlagayeme dogru bir adim daha atabilmek düsüncesinesaplandim. Evet, "Yerli mali" en güzel bir konu, Millikalkinmamizin endüstrilerimizi millilestinnek davranisi,Yani gayemin aydin yolu.

Yillik iznimi 1930 yili Haziran 15'ten itibaren kullanacaktim.Insasini düsündügüm tayyarenin projelerini hiç bir eksikbirakmadan tamamlamis olarak Istanbul'a hareket ettim.Evim Kadiköy'de olup benim için en müsait çalisma yeri bumuhit idi. Ilk isim yapacagim ise uygun bir yeri aramak oldu.Keresteciler Sokaginda buldugum bir magazanin üst katini

münasip görerek iyi bir anlasma ile kiraladim ve ihtiyacimolan ilk malzemeyi hazirlayarak, geldigimin üçüncü günü,iki marangoz, bir hizarci ve bir tesviyeci ile ise basladim.(19 Haziran 1930). Iznim bir buçuk ay idi, nonnal islemlebu süreyi bir buçuk ay daha uzatabilirdim, bu hesaba göreyapacagim uçagi üç ay içinde bitirmeye mecburdum. Halbukiyeni prototip bir tayyare insasi için bu süre çok azdir. Birtayyarenin insasi için, ne kadar basit olsa da, çalisma süresiolarak en az 5000 saatlik mesaiye ihtiyaç vardir.

Tayyaremin, uçuslarda kisa kalkis ve inisine çok önemveriyordum, bunun sebebi memleketimizde sivil havacilikadina hiç bir teskilat yoktu, hatta ha~a kuvvetleri meydanlaridahi tabii düzlükler, çimenliklerdi. Ilk uçus tecrübeleri içinde Kiziltoprak arkasi Kuyubasi'ndaki bos tarlayidüsünüyordum.

Üç ayin, yani ilave müddetiyle iznimin bittigi son gün, 16Eylül 1930, parlak bir gün. Gazeteciler, fotografçilar, yollaridolduran otomobil ve arabalar ve birilerce insandan birikmishalk yigintisi, bu gibi toplantilardan istifade etmesini çokgüzel bilen ayak saticilari ve bu toplantiya milli bir varlikduygusu veren davul ve zuma, hülasa muazzam bir mitinggününü andiran samimi bir hava. Eminim ki Sehzade Yusufizzettin Efendi'ye ait bu kasir etrafinda hiç bir tarihteböylesine kalabalik asla görülmemisti.

ir TayyarecimizTayyare Yapb.

( Bat tar.ih 1 !'>risayfada)

Tayyare bu tepede ye civa-rriida' '~ ,teaübeleri yaI-'cakbr. Mütes~bis bu ay sonu-

na d~ Ankaraya gidecek.tayyaresigilstaec'

AnkaVecibiTürkiy

ay;Yarecililile ,ereri, Oir muvarrakiJIet;.

ecihi B. sehrimizdeVecihi Beyin yapfigi tayyare'ragda muvaffakiyet kazandi

Tayyareci Vecihi Bey 14.10.1930

Türk Tayyare CemiyetiAnkara

Vecihi XLV tipi tayyare; her ne kadar tecrübe uçuslarinda ve

takiben Istanbul'dan kalkarak Ankara'ya kadar hava yoluyla

yaptigi uçuslarla uçus kabiliyetinin yerinde oldugu anlasilmis

ise de, tayyarenin aerodinamik vasiflarini tespit edecek

elimizde hiç bir vasita bulunmadigindan fennen muayenesine

imkan görülmeinis ve bu suretle icap eden seyrüsefer vesikasi

verilememistir.

Milli Müdafaa Vekaleti

Hava Umuru Umum Müfettisi Y.

Miralay Macid

,