Sang Thu

Sang Thu Ma thu lun l ti ca cc ngh s, n gi nhiu cm xc i Vi thi nhn. Theo Xun Diu, thu l dng bun liu, l nhng lung run ry rung rinh l, i nhnh kh gy sng mng manh. Ting thu ca Lu Trng L l mt hnh nh ma thu y th mng: Con nai vng ng ngc, p trn l vng kh. Thu iu ca Nguyn Khuyn l s vng lng, yn ca khng gian, l cnh p nn th ca nc h thu. Cn Hu Thnh vi bi th Sang thu, ng khc ha bc tranh ma thu ti p, bc tranh ang thi khc giao ma vi mt ln hng mi. Ma thu trong bi th ca Hu Thnh khng c dng v tnh mch, hn th khng vng vn nhng cm xc bun nh ma thu trong th ca Nguyn Khuyn, Lu Trng L, Nguyn Du hay Xun Diu

Sang thu l mt bi th gi t thin nhin ti p. t tri ang chuyn mnh t cui h sang thu. M u bi th l mt pht hin bt ng:

Bng nhn ra hng i Ph vo trong gi se Sng chng chnh qua ng Hnh nh thu v.

Ma thu xut hin mt lng qu Vit Nam. Ma thu vi hng thm mc mc nhng y hng v m nng. Hng i ph trong gi nh lm cho con ngi nhn ra ngay ma thu ang n. ng t ph th hin mt mi hng nng nn, lan ta trong khng gian, ha quyn vi ln gi nh to nn mt cm gic tht ng yu. Cm gic y khng phi trm bun, t l m l mt cm gic vui ti n bt ng, mi m. Ma thu mang n hng thm v sng m t lnh. Sng chng chnh to nn mt phong cnh ng yu. Chng chnh l s ko di, chm chp nh mun ch mun i ai y? Cnh vt c dn nh th, mm mi nh th v thu n t lc no khng hay. Nh th ng ngng trc ci n bt cht ca ma thu.

Cm gic b ng ban u tan bin v nhng ch cho s rung cm mnh lit trc ma thu ti sng:

Sng bt u dnh dng Chim bt u vi v Nhng m my ma h Vt na mnh sang thu.

kh th th hai, du hiu sang thu mang tnh r nt hn. Tc gi khng cm nhn bng khu gic m cm nhn trc tip bng th gic. T ly dnh dng din t s chm chp, thong th ca dng nc sng ma thu. Du hiu ma thu cn th hin cnh chim tri, chim vi v bay v tri ma thu nhanh ti hn ma h, chim phi bay nhanh v t.

Ma thu vi t tri sng trong, sng lng l, thong th chy cng vi n chim ang tung cnh bay cao. Hnh nh m my ma h ang vt na mnh sang thu l s chuyn bin ca t tri. D sang thu nhng d m ma h vn cn. Mt bng my vng li nh s quyn luyn, ngp ngng.

Ma thu vi nng nh, du m. t tri nh thay o mi nhng vn c u y ln nng m ma h. C l y l hnh nh p nht th hin nt ring ca s giao ma t h sang thu. m my thi im ny rt p, n nh chic cu ni gia hai ma. Tc gi s dng ngh thut nhn ha din t s chuyn giao ca t tri. My ma h vt na mnh sang thu bi cn chn ch, lu luyn. D sang thu nhng vn cn vng vn nhng hnh nh ca my ma h. y l s bin chuyn nh nhng ca tri t pht giao ma.

Kt thc bi th l hnh nh thin nhin ca ma thu:

Vn cn bao nhiu nng vi dn cn ma Sm cng bt bt ng Trn hng cy ng tui.

Phong cnh ma thu hin ra tht r nt. Nng ma thu ang nng m. Ma ma h vi dn nn m thanh ca sm cng khng cn lm cho con ngi ta git mnh, ht hong. Ma thu khng nhng lm cho hng cy nh gi dn hn, ng tui hn m ma thu cng lm cho hng cy nh vng vng hn trc nhng bin c ca thin nhin. Cy l ma thu vn nhum bun v l dn ng sang mu a theo qui lut ca thin nhin nhng n vn mang mt dng nha ro rc, trn tr sc sng. Khi thu n, n chun b cho nhim v mi ca mnh. Hnh nh hng cy ng tui v m gi ln mt ngha su xa hn, l hnh nh con ngi tng tri trc nhng tc ng ca ngoi cnh, nhng bin c bt thng ca cuc i.

Vi bt php t thc v thin nhin, cch s dng ngh thut n d, bi th Sang thu ca Hu Thnh mang n cho ngi c nhng cm nhn mi v ma thu, thy c nhng chuyn bin nh nhng m r rt ca t tri t h sang thu. Tc gi v nn bc tranh ma thu qu hng nng m, m p tnh ngi, n bnh d m ti tn, sng ng, n tn thm v p ca t nc Vit Nam.

MA XUN NHO NH

Nh th Thanh Hi tn tht l Phm B Ngon, sinh ngy 4 thng 11 nm 1930, qu Hng in, Tha Thin Hu. Trong nhng nm khng chin chng M nh th Thanh Hi lm cng tc vn ho vn ngh on vn cng tnh v cn b Tuyn hun chin khu. Sau nm 1975, ng l Tng th k Hi Vn ngh Bnh Tr Thin. ng mt ngy 15 thng 12 nm 1980 ti Hu. Vi 50 ma xun cuc i, nh th li 6 tp th: Nhng ng ch Trung Kin; Hu ma xun (2 tp); Du vng Trng Sn; Ma xun t ny v Thanh Hi th tuyn. Th Thanh Hi l ting ni bnh d, chn thnh ca ngi chin s kin trung, mt lng theo cch mng, c nhng ng gp ang qu cho nn th chng M. ng c tng gii thng vn hc Nguyn nh Chiu 1965 v c truy tng Gii thng Nh nc v vn hc ngh thut, t 1, nm 2001.Ma xun nho nh l mt trong nhng bi th tiu biu trong gia ti th xun VitNam , c nh th Thanh Hi vit trn ging bnh, trc khi mt ch vi ngy. l li t bch chn thnh vi nhng tm nim y tnh nhn vn v l sng v i th.Bi th nhanh chng chinh phc ngi c trc ht bi m hng, ngn nga m sulng, bi nng lng cm xc di do truyn ti v lan to. Chnh ci ging iu du ngt, chan cha tnh yu i, yu cuc sng to nn gi tr ngh thut c sc v gp phn lm ni bt ln cu t, hnh nh, hnh tng v ngn t ca bi th.Ta d dng nhn thy bi th c cu t l thin theo chiu khng gian m. Mch th i theo trnh t: Xun thin nhin Xun con ngi Xun t nc Xun thi s v cui cng l Xun t Hu qu hng. y l dng cu t thng thng. Nu khng c nhng thnh cng nhng yu t ngh thut khc loi cu t ny, d sa von gin, d di. Nhng nh nhng hnh nh c o, bt ng, nhc iu, trng thi xut thn ca cm xc khin bi th tri chy mt cch t nhin nh mt dng sng y p hin ho, o t reo ca.Mc gia dng sng xanhMt bng hoa tm bici con chim chin chinHt chi m vang triTng git long lanh riTi a tay ti hng.Ma xun thin nhin c c t nhng hnh nh: dng sng xanh, bng hoa tm bic, con chim chin chin ht vang tri. Mt ma xun du dng ti sng bi mu sc, no nc rn rng bi m thanh, v lng lng khng gian. Thin nhin trn tr sc sng mnh lit v dng hin ht mnh: sng ht mnh xanh, bng hoa ht mnh tm, v con chim nh b kia cng ang cng ht sc lc ca vm ngc ct ln ting ht lm vang ng c bu tri cao rng. V p ca thin nhin, tri t y c sc quyn r, m hn, khin thi s nh tnh nh say. Nh th thm hi/ hay tht ln ht chi m vang tri , tng nh nghe c ting lng tru mn bao dung, quyn luyn ci i ca mt ngi th x Hu. Ting chim hn nhin, trong tro m da dit pha bu tri cao vt li nh kt ng thnh nhng git m thanh ri xung hn ngi, chm vo ci su lng, khuy ln bao ni nim, du nh th vo ci mng: Ti a tay ti hng. Nh th hng ly ting chim , (c th hnh dung) vi mt s n nhn, nng niu, trn qu v ct gi, nh s rng, nu khng lm nh vy ci m thanh ngt lnh kia s tt vo thinh vng. y l mt chi tit c sc to sng trong bi th. V nch c th c pht ra t cm xc c bit, hon cnh c bit ca mt con ngi nhiu tri nghim, hiu r i mnh ch cn l nhng khonh khc ngn ngi.Ma xun thin nhin cng l nguyn c to nn ma xun con ngi.Ma xun ngi cm sngLc dt y quanh lngMa xun ngi ra ngLc tri di nng mNh th nu ra hai hnh nh: Ngi cm sng v Ngi ra ng, nhng con ngi i din cho sc mnh dn tc vi lch s bn nghn nm lm n v nh gic.Lc- ci chi xanh nh ln sau nhng ngy ng gi, tn ti trong tm thc ca ngi Vit Nam nh mt biu tng ti p nht v ma xun. N hin thn cho s r b qu kh ho tn, c xm li non xanh y sc tr, vn dy, y nim tin vo tng lai.Lc dt y quanh lng ngi cm sng, phi phi bc chn ra trn. Lc tri di v tn di nhng bn tay lng l gieo trng. Thin nhin ban tng lc. Con ngi m nn lc. Tt c ho quyn trong s phn thc ca ma xun, mang cha kht vng ln lao mun thu v cuc sng bnh yn v no m.Ma xun gieo vo lng ngi nhng nim vui mi m, nh hi h, nh xn xao.Hai t tng thanh lin tip trong cu th din t nim hnh phc dng trn. Ma xun khng cn l ngi khch l m n thc s c sinh ra t hn ngi.Theo chiu khng gian m, cm xc ca nh th c nng ln s suy ngm v ma xun t nc:t nc bn ngn nmVt v v gian laot nc nh v saoC i ln pha trcKhi qut v t nc Vit Nam vt v, gian lao, au thng, ngi sng l im gp g ca rt nhiu nh th: Nguyn nh Thi tng vit: Anh yu em nh yu t nc/ Vt v au thng ti thm v ngn Vy m cch ni gin d hnh nh quen thuc trong th Thanh Hi vn chm vo ci phn thing ling trong su thm tm hn con ngi tnh yu T quc. y s phn ca t nc, dn tc hm cha s phn ca cng dn. Mi ngi l mt phn thn th ca t nc. V t nc d trong bt k hon cnh no vn nh v sao i ln pha trc, vn kin cng vt ln tm ti, n l, bn cng m to sng. Cm hng ngi ca v kh th ho sng ca cu th xc nh v tr ca nh th trong cuc hnh qun v i ca dn tc. V tr mt cng dn t nc, mt ngi lnh trong i ng. Nim vinh d tho nh cht men say thi thc th ng ct ln ting ht:Ta l m con chim htTa lm mt cnh hoaTa nhp vo ho caMt nt trm xao xuynNgi c bt ng bt gp mt ma xun thi s. Bng ip khc Ta lm, Ta nhp bi th tu nn khc ca chan cha nhit huyt tnh yu cuc sng v khtvng dng hin ma xun cho cuc i v cho thi ca. Nh th ngi ngh s ngn t nhn ly trch nhim ca mnh vi nhn dn t nc : Lm mt con chim ht trong mun loi chim, lm mt cnh hoa trong rng hoa mun sc. Lm mt nt trm trong bn ho ca mun iu. Lm mt ma xun nho nh trong ma xun rc r v bt tn ca t tri.Li l bnh d, nh nhng, khim tn nhng c sc khi qut cao v mt l sng chn chnh, mt quan im nhn vn v th ca v ngi ngh s.Phi chng mt nt trm cng c th lm xao xuyn mun lng, khi ngi ngh s t chn tri ca mt ngi i n v ho nhp vi chn tri ca nhiu ngi, lng l hin dng nhng g p nht, d nho nh ca mnh vo cuc i chung. V nh th kin nh mt thi sng nh vy t tui thanh xun n khi tc bc.Tr v vi t m qu hng l qui lut tnh cm. Bi sau nhng bun vui, thnh bi,qu hng vn l ni n nhn, neo gi nhng g cn li ca i ngi. Nh th Thanh Hi tng vit nhiu v t Hu qu hng, v khc ca cui cng ca ng cng l khc ca ginh cho Hu:Ma xun ta xin htKhc Nam ai Nam bnhNc non ngn dm mnhNc non ngn dm tnhNhp phch tin t HuNam ai, Nam bnh l nhng ln iu tiu biu ca ca Hu, cht cha m iu bun ai on, nhng cnh i bun au tht vng, hoc m iu trong tro yn bnh ca cuc sng an lnh. Phch tin l mt loi nhc c dn gian c ch tc n gin bng nhng thanh g c gn nhng ng tin, thng tu ln nhc iu nhp nhng, rn rcho nhng bi ca Hu ti vui.Dng nh nhng m iu bun vui rt c trng Hu y n vo mu tht, lunthng trc v m nh nh th. Ma xun t Hu khi dy cm hng tro dng bt ln thnh ting ht tha thit v su nng tnh yu qu hng.Nh th Thanh Hi gi li cho i Mt ma xun nho nh, mt nt trm xao xuyn, nhng l ma xun cn mi nh ngn la nh s mi nhen ln, l mt nt trm c vang ngn khng dt.Bi th c nhc s Trn Hon ph nhc tr thnh ca khc vt thi gian v ma xun ca nn m nhc nc nh. Qu l mt s tng ng nh c duyn nh ca hai tm hn ngh s VING LNG BC

Trong nhng bi th vit v Bc sau ngy Bc i xa , Ving lng Bcca Vin Phng l mt bi th

c sc . Bi th din t nim knh yu ,s xt xa v lng bit n v hn ca nh th i vi v lnh t

bng cm xc chn thnh ,thit tha, su lng.

T mnh t min Nam my chc nm tri chin u gian kh ,tc gi lm cuc hnh hng v t Bc .

Lng bi hi xc ng ,anh tm n Ba nh :

Con min Nam ra thm lng Bc.

thy trong sng hng tre bt ngt

i!hng tre xanh xanh Vit Nam .

Bo tp ma sa ng thng hng .

on th m u thing ling thnh knh nhng vn gi mt khng kh m p gn gi khng ch cch

xng h con m cn cch dng t mang ngha gim nh . Nh th khng ni ra ving m l ra

thm ,nh con v thm cha ,thm ni Bc ngh . Ni au nh c du m ging th vn chan cha ngm

ngi. Hnh nh u tin gy n tng m nt vi tc gi l hnh nh hng tre trong sng sm, tri di,

bt ngt mt mu xanh, khin cho lng Bc trang nghim bng tr nn thn thuc, gn gi nh xm lng

Vit Nam . Hnh nh hng tre ng thng hng trong bo tp ma sa tr thnh biu tng cho sc

sng bn b ,kin cng ,khng bao gi chu khut phc ca nhn dn Vit Nam . Hnh nh nh khc

do u m ra mt lot nhng suy tng mnh mng, su lng:

Ngy ngy mt tri i qua trn lng

Thy mt mt tri trong lng rt .

Mt tri trong lng l mt n d ch Bc H , mt tri thin nhin em li nh sng v s sng .Cn

mt tri Bc cng l nh sng soi ng em li cuc sng hnh phc, m no .Mt tri Bc to sng, m

p, sng i v trng tn cng mt tri thin nhin l mt sng to ring ca tc gi .Cch ni va ca

ngi s v i , bt t ca Bc va th hin s tn knh , ngng m v lng bit n v hn i vi Bc

Tt c tnh cm dt thnh th tuyt p:

Ngy ngy dng ngi i trong thng nh

Kt trng hoa dng by mi chn ma xun.

ip ng ngy ngy v hnh nh dng ngi i trong thng nh va gi n tng v ci trng

sinh vnh vin va gi tm lng nhn dn khng ngui nh Bc . Tnh cm kt thnh trng hoa p

dng ln 79 ma xun ca Bc knh yu . Nhp th chm ri , dn tri ,cu trc cu v t ng c lp li

gi lin tng n nhng bc i chm chm ca dng ngi vo lng ving Bc trong khng kh thing

ling, thnh knh v nim cm xc thit tha..

ng trc di hi Bc ,bao tnh cm p by lu bng tro dng thn thc :

Bc nm trong gic ng bnh yn

Gia mt vng trng sng du hin

Vn bit tri xanh l mi mi

M sao nghe nhi trong tim .

Tri xanh , vng trng l nhng hnh nh k v ca thin nhin gi suy ngm v ci cao c ,v i ,

bt dit , trng tn . Bc vn cn mi vi non sng, ngi ho thn vo thin nhin , t nc . S

nghip ca ngi l bt t .D tin nh vy nhng tri tim vn nhi au khi ngh rng Bc khng cn

na .Ni au c biu hin c th , trc tip m sao nghe nhi trong tim! . l ni au ,l nim

thng v hn ca a con v mun bn di hi ngi cha yu knh .

Cuc gp g no ri cng n lc phi chia tay .Lng nh thng ,au xt km nn n g v o thnh

nc mt :

Mai v min Nam thng tro nc mt

Mun lm con chim ht quanh lng Bc

Mun lm o hoa to hng u y

Mun lm cy tre trung hiu chn ny .

c nguyn c ho thn thnh con chim ,o hoa ,cy tre canh gi ,im t cho ni v lnh t knh

yu yn ngh . Hnh nh cy tre lp li cui bi to n tng m nt th hin lng knhyu v lng bit

n v hn i vi Bc .ip ng mun lm , cu trc cu c lp li to thnh nt nhc dn dp ,tha thit din t tnh cm ,kht vng tro dng mnh lit . Bi th tng khp li trong s xa cch v khng

gian nhng li to c s gn gi trong tnh cm , ch .Nh vy bc chn ra i nhng tm lng ca

ngi con min Nam th li .Ting lng , c nguyn khng ch l ca ring tc gi m tr

thnh ting lng chung ca nhiu ngi .

Ving lng Bc l bi th giu cht suy tng ,cht tr tnh m thm vi cch s dng nhiu luyn ly

ngn ng ,phong ph m iu khin bi th mau chng c ng o bn c tip nhn .Chnh v vy

n sm c ph nhc v tr thnh mt bi ca su lng ,giu sc truyn cm v quen thuc vi mi

ngi Vit Nam

NI VI CONCa dao tng c cu: Cng cha nh ni Thi Sn. C phi v vy m ngi cha lun khao kht nhng a con c c s vng vng, rn ri mnh m trn ng i. Qua bi th Ni vi con ca Y Phng, ngi c nhn thy tnh cm v mong c ca mt ngi cha nh vy dnh cho con, mt th tnh cm nng m v thing ling, gin d. Bi th ng thi cng gi cho ngi c nhng suy ngh su sc v trch nhim ca ngi lm con.

Mn li mt ngi cha ni vi con, bi th gi v ci ngun ca mi con ngi, ng thi bc l nim t ho trc sc sng mnh m, bn b ca qu hng mnh. Nh th m rng t tnh cm gia nh n tnh cm qu hng, t nhng k nim gn gi, thit tha m nng ln thnh l sng.

M u bi th bng nhng hnh nh c th, Y Phng to c khng kh gia nh m m, qun qut. Tng bc i, tng ting ni ting ci ca con c cha m mng vui n nhn:

Chn phi bc ti chaChn tri bc ti m Mt bc chm ting ni Hai bc ti ting ci Nhng cu th c cch din t tht c cho thy tnh yu thng ca cha m i vi con. Con ln ln hng ngy trong tnh yu thng y, trong s nng niu, mong ch ca cha m.

Khng ch c tnh yu thng ca cha m, thi gian tri qua, con trng thnh trong cuc sng lao ng, trong thin nhin th mng v ngha tnh ca qu hng. l cuc sng ca nhng ngi ng mnh", rt cn c v ti vui:

"Ngi ng mnh thng lm con i an l ci nan hoa, vch nh ken cu ht Rng cho hoa, con ng cho nhng tm lngCha m nh mi v ngy ci Ngy u tin p nht trong i. Nhng t ng giu sc thi biu hin: ci nan hoa, ken cu ht,... miu t c th cuc sng y ng thi th hin tnh cm gn b, qun qut ca con ngi qu hng. Rng ni qu hng th mng v tr tnh cng l mt trong nhng yu t nui con khn ln, nng tm hn con. Thin nhin vi nhng sng, sui, ghnh, thc... nui dng con ngi c v tm hn v li sng: "Rng cho hoa, con ng cho nhng tm lng". Cch gi ngi ng mnh c bit gn gi, thn thit v gn b nh gi nim rut tht yu thng.

Khng ch gi cho con v ngun sinh dng, cha cn ni vi con v nhng c tnh cao p ca "ngi ng mnh". l lng yu lao ng, hng say lao ng vi c tm lng. l sc sng bn b, mnh m, vt qua mi kh khn, gian kh:

Ngi ng mnh thng lm con iCao o ni bunXa nui ch ln. Dng nhng t ng rt mnh m nh "cao", "xa", "ln, tc gi mun nhn mnh cuc sng khong t, mnh m ca nhng "ngi ng mnh". D kh khn, i ngho cn nhiu nhng h khng nht ch, ch ca h vn rt vng chc, kin cng:

Ngi ng mnh th s da tht Chng my ai nh b u con Ngi ng mnh t c k cao qu hng Cn qu hng th l phong tc Nhng "ngi ng mnh" vt qua vt v bm tr ly qu hng. Bng cuc sng lao ng khng mt mi, h xy dng qu hng vi nhng truyn thng cao p. Nhng "ngi ng mnh" mc mc, thng thn nhng giu ch kh, nim tin...Ngi cha k vi con v qu hng vi cm xc rt t ho.

Tnh cm ca ngi cha dnh cho con rt thit tha, tru mn. Tnh cm ny bc l t nhin, chn thc qua nhng li nhn gi ca cha cho cn. Ngi cha mun con sng phi c ngha tnh, thu chung vi qu hng, bit chp nhn nhng kh khn, vt v c th:

Sng trn khng ch gp ghnh Sng trong thung khng ch thung ngho i Sng nh sng nh suiLn thc xung ghnhKhng lo cc nhc Ngi cha mong cho con mnh sng ngay thng, trong sch, sng vi ch, nim tin vng vng vt qua mi th thch kh khn. Ngi cha mong cho con sng phi lun tin vo kh nng ca mnh, tin tng vo bn thn. C nh vy, con mi c th thnh cng, mi khng thua km ai c Ngi cha ni vi con bng tt c lng yu thng ca mnh, ni vi con nhng iu t y lng mnh. iu ln nht ngi cha truyn dy cho con chnh l nim t tin vo bn thn v lng t ho vi sc sng mnh m, bn b, vi truyn thng ca qu hng.

Qua nhng li ngi cha ni vi con, c th thy tnh cm ca ngi cha i vi con tht tru mn, thit tha v tin tng. iu ln lao nht m ngi cha mun ni vi con chnh l nim t ho vi sc sng mnh m bn b ca qu hng v nim tin khi bc vo i.

Bi th gi cho ngi c nhng nim cm ng su xa v nhng suy ngh su sc. Th ra, ng sau nhng lng l, thm trm ca cha l bit bao yu thng, bit bao mong mi, bit bao hi vng, bit bao i ch ... Con ln ln nh hm nay khng ch nh vo cm n v o mc m cn mang nng n tnh ca nhng li dy d n cn thm tha. Qu l:

Cng cha nh ni Thi SnNgha m nh nc trong ngun chy ra.Vy th, l ngi lm con, con xin nguyn:

Mt lng th m knh chaCho trn ch hiu mi l o con". Chng nhng vy, con s bc theo nhng bc chn vng chc m cha li trn con ng cha bc n nh Thi Sn - nguyn sng nh sng nh sui, nguyn ngng cao u ln ng m khng th s da tht. V trn con ng y, con s mang theo hnh nh qu hng tip tc ni tip cha anh t c k cao qu hng thn thit ca mnh.

Bi th c nhiu nt c sc v ngh thut, tuy nhin, c o nht v c sc nht l cch th hin, din t tnh cm. Nhng t ng, hnh nh trong bi rt mc mc nhng ng thi cng rt giu hnh nh gi t va c th va c sc khi qut cao.

Bi th nhc nh chng ta v tnh cm gia nh m cng, ca ngi truyn thng cn c, sc sng mnh m ca qu hng, ca dn tc. Qua li ni vi con, ta phn no hiu r hn, cm nhn su sc hn nhng tnh cm ca ngi cha dnh cho con. Nhng bi hc m ngi cha trong bi th Ni vi con c l l nhng bi hc m bt k ngi cha no cng mun dy cho con mnh. V nhng bi hc gin d, mc mc c l s theo con sut trn chng ng i, bi hc ca cha - bi hc y ngha su sc.

CON C

Ca dao tng c cu: Cng cha nh ni Thi Sn. C phi v vy m ngi cha lun khao kht nhng a con c c s vng vng, rn ri mnh m trn ng i. Qua bi th Ni vi con ca Y Phng, ngi c nhn thy tnh cm v mong c ca mt ngi cha nh vy dnh cho con, mt th tnh cm nng m v thing ling, gin d. Bi th ng thi cng gi cho ngi c nhng suy ngh su sc v trch nhim ca ngi lm con.

Mn li mt ngi cha ni vi con, bi th gi v ci ngun ca mi con ngi, ng thi bc l nim t ho trc sc sng mnh m, bn b ca qu hng mnh. Nh th m rng t tnh cm gia nh n tnh cm qu hng, t nhng k nim gn gi, thit tha m nng ln thnh l sng.

M u bi th bng nhng hnh nh c th, Y Phng to c khng kh gia nh m m, qun qut. Tng bc i, tng ting ni ting ci ca con c cha m mng vui n nhn:

Chn phi bc ti chaChn tri bc ti m Mt bc chm ting ni Hai bc ti ting ci Nhng cu th c cch din t tht c cho thy tnh yu thng ca cha m i vi con. Con ln ln hng ngy trong tnh yu thng y, trong s nng niu, mong ch ca cha m.

Khng ch c tnh yu thng ca cha m, thi gian tri qua, con trng thnh trong cuc sng lao ng, trong thin nhin th mng v ngha tnh ca qu hng. l cuc sng ca nhng ngi ng mnh", rt cn c v ti vui:

"Ngi ng mnh thng lm con i an l ci nan hoa, vch nh ken cu ht Rng cho hoa, con ng cho nhng tm lngCha m nh mi v ngy ci Ngy u tin p nht trong i. Nhng t ng giu sc thi biu hin: ci nan hoa, ken cu ht,... miu t c th cuc sng y ng thi th hin tnh cm gn b, qun qut ca con ngi qu hng. Rng ni qu hng th mng v tr tnh cng l mt trong nhng yu t nui con khn ln, nng tm hn con. Thin nhin vi nhng sng, sui, ghnh, thc... nui dng con ngi c v tm hn v li sng: "Rng cho hoa, con ng cho nhng tm lng". Cch gi ngi ng mnh c bit gn gi, thn thit v gn b nh gi nim rut tht yu thng.

Khng ch gi cho con v ngun sinh dng, cha cn ni vi con v nhng c tnh cao p ca "ngi ng mnh". l lng yu lao ng, hng say lao ng vi c tm lng. l sc sng bn b, mnh m, vt qua mi kh khn, gian kh:

Ngi ng mnh thng lm con iCao o ni bunXa nui ch ln. Dng nhng t ng rt mnh m nh "cao", "xa", "ln, tc gi mun nhn mnh cuc sng khong t, mnh m ca nhng "ngi ng mnh". D kh khn, i ngho cn nhiu nhng h khng nht ch, ch ca h vn rt vng chc, kin cng:

Ngi ng mnh th s da tht Chng my ai nh b u con Ngi ng mnh t c k cao qu hng Cn qu hng th l phong tc Nhng "ngi ng mnh" vt qua vt v bm tr ly qu hng. Bng cuc sng lao ng khng mt mi, h xy dng qu hng vi nhng truyn thng cao p. Nhng "ngi ng mnh" mc mc, thng thn nhng giu ch kh, nim tin...Ngi cha k vi con v qu hng vi cm xc rt t ho.

Tnh cm ca ngi cha dnh cho con rt thit tha, tru mn. Tnh cm ny bc l t nhin, chn thc qua nhng li nhn gi ca cha cho cn. Ngi cha mun con sng phi c ngha tnh, thu chung vi qu hng, bit chp nhn nhng kh khn, vt v c th:

Sng trn khng ch gp ghnh Sng trong thung khng ch thung ngho i Sng nh sng nh suiLn thc xung ghnhKhng lo cc nhc Ngi cha mong cho con mnh sng ngay thng, trong sch, sng vi ch, nim tin vng vng vt qua mi th thch kh khn. Ngi cha mong cho con sng phi lun tin vo kh nng ca mnh, tin tng vo bn thn. C nh vy, con mi c th thnh cng, mi khng thua km ai c Ngi cha ni vi con bng tt c lng yu thng ca mnh, ni vi con nhng iu t y lng mnh. iu ln nht ngi cha truyn dy cho con chnh l nim t tin vo bn thn v lng t ho vi sc sng mnh m, bn b, vi truyn thng ca qu hng.

Qua nhng li ngi cha ni vi con, c th thy tnh cm ca ngi cha i vi con tht tru mn, thit tha v tin tng. iu ln lao nht m ngi cha mun ni vi con chnh l nim t ho vi sc sng mnh m bn b ca qu hng v nim tin khi bc vo i.

Bi th gi cho ngi c nhng nim cm ng su xa v nhng suy ngh su sc. Th ra, ng sau nhng lng l, thm trm ca cha l bit bao yu thng, bit bao mong mi, bit bao hi vng, bit bao i ch ... Con ln ln nh hm nay khng ch nh vo cm n v o mc m cn mang nng n tnh ca nhng li dy d n cn thm tha. Qu l:

Cng cha nh ni Thi SnNgha m nh nc trong ngun chy ra.Vy th, l ngi lm con, con xin nguyn:

Mt lng th m knh chaCho trn ch hiu mi l o con". Chng nhng vy, con s bc theo nhng bc chn vng chc m cha li trn con ng cha bc n nh Thi Sn - nguyn sng nh sng nh sui, nguyn ngng cao u ln ng m khng th s da tht. V trn con ng y, con s mang theo hnh nh qu hng tip tc ni tip cha anh t c k cao qu hng thn thit ca mnh.

Bi th c nhiu nt c sc v ngh thut, tuy nhin, c o nht v c sc nht l cch th hin, din t tnh cm. Nhng t ng, hnh nh trong bi rt mc mc nhng ng thi cng rt giu hnh nh gi t va c th va c sc khi qut cao.

Bi th nhc nh chng ta v tnh cm gia nh m cng, ca ngi truyn thng cn c, sc sng mnh m ca qu hng, ca dn tc. Qua li ni vi con, ta phn no hiu r hn, cm nhn su sc hn nhng tnh cm ca ngi cha dnh cho con. Nhng bi hc m ngi cha trong bi th Ni vi con c l l nhng bi hc m bt k ngi cha no cng mun dy cho con mnh. V nhng bi hc gin d, mc mc c l s theo con sut trn chng ng i, bi hc ca cha - bi hc y ngha su sc.

BP LA

Khi ln ln ai cng nh v nhng k nim ca tui th. C th l k nim vi ngi m thn yu, vi ngi cha tn knh, c th l vi ngi b trn trng. Vi Bng Vit, k nim tui th ng nh nht ca mnh l hnh nh ngi b tn to sm hm. Hin din cng b l hnh nh bp la. N khi ngun cm xc tc gi nh v b v vit v b qua bi th m cht tr tnh: Bp la.

M u bi th l hnh nh bp la:Mt bp la chn vn sng sm Mt bp la p iu nng m.

Ba ting mt bp la tr thnh ip khc, gi li mt hnh nh thn thuc trong mi gia nh lng qu Vit Nam. Hnh nh bp la tht m p gia ci gi lnh ca sng sm. khng ch l ci chn vn ca ngn la mi c nhm ln trong sng m cn l ci chn vn trong tm tr ca ngi chu ni phng xa. Hnh nh bp la thn quen vi bit bao tnh cm p iu nng m. N gi li s sn sc, lo lng, chm cht, che ch cho a chu nh ca ngi b. T hnh nh bp la, ngi chu li nh thng khi ngh v b:

Chu thng b bit my nng ma.

ng li trong cu th l ch thng, th hin tnh cm ca ngi chu dnh cho b. B vt v, lng l trong khung cnh bit my nng ma, lm sao tnh c c bao nhiu ma nng kh cc i qua i b. Chu thng ngi b vt v, tn to khi nh v b, trong k c ca chu hin v nhng gian kh thi cn b!

Nm y l nm i mn i mi B i nh xe kh rc nga gy.

Nn i nm 1945 khin bao ngi phi chu cnh lm than, phi cht i. Nm y, Bng Vit mi ln bn tui. Sng trong hon cnh y th lm sao trnh c nhng c cc. T ghp mn mi c chia tch ra, an xen vi t i gi ci cm gic nn i y va ko di v cn lm kh cn sc ngi ln gia sc. K nim ng nh nht i vi ngi chu l khi bp, lung khi c hun t bp la thn thuc:

Ln bn tui chu quen mi khi Ch nh khi hun nhm mt chu Ngh li n gi sng mi cn cay.

Gi y ngh li, chu nh ang sng li nhng nm thng y. Cu th y sc truyn cm c bit khin ngi c khng khi c cm gic cay cay ni sng mi. Tui th y ln ln trong cnh hoang tn ca chin tranh. Qu hng, xm lng b gic tn ph. Cuc sng kh khn song hai b chu cng c an i bi tnh cm hng xm lng ging. Bi trong hon cnh chung ca nhiu gia nh Vit Nam lc y, nhng ngi ln phi tham gia khng chin, nh ch cn c gi v chu nh: M cng cha cng tc bn khng v.

V v th ch c hai b chu ci ct bn nhau. B k chuyn Hu cho chu ngh, b dy chu hc, ch chu lm. Bao cng vic b u lo ht v b m bn cng tc khng v. B l ch da cho chu, v a chu ngoan ngon l ngun vui sng ca b. Nhng k nim ca tui th u gn lin vi hnh nh bp la, bi ln bn tui chu quen mi khi", sm phi lo toan. Chu cng b nhm la trong tm nm rng r. Tm nm n cng khng phi l di lm nhng sao c ko di l th trong lng chu. Cho nn, nh v tui th, ngi chu li ch nh khi hun nhm mt. Cm gic y chn tht v xc ng. Ci ln khi bp ca ngy xa y nh bay n tn bay gi lm cay ni sng mi. Ngy xa cay v khi cn gi y sng mi li cay khi nh v tui th v cng v thng nh n ngi b.

Ngi chu ngh n b ri ngh n qu hng, n loi chim tu h. Tu h c nhc li bn ln, ting ku ca n trn ng xa nh s cm thng cho cuc sng i ngho trong chin tranh ca hai b chu. V trong li k ca b c c ting tu h sao m tha thit th. Tm hn tr th ca chu cht dy ln mt mong mi:

T h i! Chng n cng b Ku chi hoi trn nhng cnh ng xa

K nim ca tui th c nh thc, c hnh nh ngi b tn to sm hm v c hnh nh c qu hng.

T nhng hi tng v tui th, ngi chu suy ngm v cuc i ca b. B hi sinh c i mnh nhm bp la v gi cho ngn la lun m p, ta sng trong gia nh:

Ln n i b bit my nng ma My chc nm ri n tn by gi B vn gi thi quen dy sm Nhm bp la p iu nng m.

B l ngi ph n tn to, giu c hi sinh. Bp la b nhen mi sm mai khng ch bng rm r m cn c nhen ln bng chnh ngn la trong lng b, ngn la ca s sng, lng yu thng v nim tin tng. T bp la bnh d, quen thuc, ngi chu nhn ra bao iu k diu v thing ling. Ngn la c nhm ln t chnh bn tay b nui ln tui th chu: Nhm dy c nhng tm tnh tui th. B lng l chu ng, hi sinh : B chin khu, b cn vic b. Chnh v th, a chu cm nhn c trong bp la bnh d m thn thuc c ni vt v, gian lao ca ngi b.

Nhm nim yu thng khoai sn ngt bi Nhm ni xi go mi s chung vui.

Trong bi th c ti mi ln ngi b hin din cng bp la vi v p tn to, hi sinh, yu thng con chu. V t bp la, tc gi i n hnh nh ngn la:

Ri sm chiu li bp la b nhen Mt ngn la, lng b lun sn Mt ngn la cha nim tin dai dng

Ngi chu nm xa gi trng thnh, i xa. Trc mt c nhng nim vui trm ng, c khi trm tu, c la trm nh, mt th gii rng ln vi bao iu mi m c hin ra. Nhng a chu vn khng ngng hi: Sm mai ny b nhm bp ln cha?. Mi ngy u t hi Sm mai ny l mi ngy chu u nh v b, Hnh nh ngi b lun lm m lng v nng chu trn bc ng i ti.

Bng Vit sng to hnh tng bp la va mang ngha thc va mang ngha tng trng. Ging iu tm tnh trm lng, giu cht suy t lm say lng ngi c. V bi th Bp la ca Bng Vit nh mt trit l thm kn. Nhng g p ca tui th ng c trn trng v n s nng con ngi sut hnh trnh di rng ca cuc i. Bng Vit th hin lng yu thng, bit n b su sc. Lng bit n chnh l biu hin c th ca tnh yu qu hng, t nc khi i xa.

Cm ngh v ng 2Cm ngh v nhn vt ng Hai trong tc phm

Lng ca Kim Ln

Kim Ln l nh vn c d lun bit n khi c nhiu tc phm c o nh ti hin sinh hot vn ha

phong ph thn qu. ng bt u vit truyn ngn t nm 1941, qua biu hin mt phn v p tm

hn ca ngi nng dn trc cch mng thng tm - nhng ngi sng cc nhc, kh ngho nhng vn

yu i, trong sng, ti hoa. Sau Cch Mng thng Tm, Kim Ln tip tc lm bo, vit vn. ng vn

chuyn v truyn ngn v vn vit v lng qu Vit Nam mng hin thc m t lu ng hiu bit su

sc. Tc phm Lng c sng tc vo nm 1948 ,vi nhn vt chnh l ng Hai ,mt lo nng hin

lnh ,yu lng ,yu nc v gn b vi khng chin.

ng Hai cng nh bao ngi nng dn qu t xa lun gn b vi lng qu ca mnh.ng yu qu v t

ho v lng Ch Du v hay khoe v n mt cch nhit tnh, ho hng. ni tn c ng lun nh v

lng,theo di tin tc khng chin v hi thm v Ch Du .

Tnh yu lng ca ng cng c bc l mt cch su sc v cm ng trong hon cnh th thch . Kim

Ln t nhn vt vo tnh hung gay gt bc l chiu su tnh cm ca nhn vt. l tin lng ch

Du lp t theo gic.T phng thng tin ra,ang phn chn,no nc v nhng tin vui ca khng chin th

gp nhng ngi tn c,nghe nhc n tn lng,ng Hai quay pht li,lp bp hi,hy vng c nghe

nhng tin tt lnh,no ng bit tin d:C lng Vit gian theo Ty .Tin bt ng y va lt vo tai

khin ng bng hong, au n :C ng lo nghn ng hn li,da mt t rn rn ,ng lo lng i tng

nh n khng th c,mt lc lu ng mi rn nut mt ci g vng c.ng ct ting hi,ging

lc hn i nhm hy vng iu va nghe khng phi l s tht.Trc li khng nh chc chn ca nhng

ngi tn c,ng tm cch lng v.Ting chi vng vng ca ngi n b cho con b khin ng t

ti :cha m tin s nh chng n ,i kh n cp n trm bt c ngi ta cn thng,ci ging Vit

gian bn nc th c cho mi a mt nht.

V n nh ng chn chng nm vt ra ging,nhn n con nc mt ng c gin ra chng n cng

l tr con lng Vit gian y ?Chng n cng b ngi ta r rng ht hi y ?.ng cm th nhng k

theo Ty,phn bi lng,ng nm cht hai tay li m rt ln: chng bay n ming cm hay ming g vo

mm m i lm ci ging Vit gian bn nc nhc nh th ny .Nim tin,ni ng ging x trong

ng.ng kim im li tng ngi trong c, thy h u c tinh thn c c i no li cam tm lm ci

iu nhc nh y .ng au xt ngh n cnh ngi ta gh tm,ngi ta th hn ci ging Vit gian bn

nc.Sut my ngy lin ng chng dm i u,ch nh nghe ngng binh tnh,lc no cng nm np

tng ngi ta ang ,ang bn tn n ci chuyn lng mnh.Ni m nh,day dt,nng n bin thnh

s s hi thng xuyn trong ng.ng au n,ti h nh chnh ng l ngi c li

Tnh th ca ng cng tr nn b tc,tuyt vng khi b ch nh c ui gia nh ng vi l do khng

cha ngi ca lng Vit gian.Trong lc tng tuyt ng sinh sng y,ng thong c ngh quay v

lng nhng ri li gt pht ngay bi v lng tc l b khng chin,b C H l cam chu quay tr li

lm n l cho thng Ty.

Tnh yu lng lc ny ln rng thnh tnh yu nc bi du tnh yu,nim tin v t ho v lng Du c

b lung lay nhng nim tin v C H v cuc khng chin khng h phai nht.ng Hai la chn mt

cch au n v dt khot:Lng th yu tht nhng lng theo Ty mt ri th phi th!.D xc nh

th nhng ng vn khng th dt b tnh cm ca mnh i vi qu hng.B th m ng cng xt

xa,au n

Trong tm trng b dn nn v b tc y,ng ch cn bit tm nim an i trong li tm s vi a con trai

nh.Ni vi con m thc ra l ang trt ni lng mnh.ng hi con nhng iu bit trc cu tr

li:Th nh con u?,th con ng h ai ?Li a con vang ln trong ng thing ling m gin

d:Nh ta lng Ch Du,ng h C H Ch Minh mun nm !Nhng iu y ng bit,vn

mun cng con khc ct ghi tm.ng mong anh em ng ch bit cho b con ng, tm lng b con ng

l nh th y,c bao gi dm n sai,cht th cht c bao gi dm n sai .Nhng suy ngh ca ng nh

nhng li nguyn th son st.ng xc ng,nc mt chy rng rng trn hai m.Tm lng ca ng vi

lng,vi nc tht su nng,thing ling.Du c lng Vit gian th ng vn mt lng trung thnh vi

khng chin,vi C H

May thay,tin n tht thit v lng Ch Du c ci chnh .ng Hai sung sng nh c sng li.ng ng khn o chnh t i vi ngi bo tin v khi tr v ci mt bun thu mi ngy bng ti vui rng

r hn ln .ng mua cho con bnh rn ng ri vi v,lt t i khoe vi mi ngi.n u cng ch

my cuTy n t nh ti ri bc !t sch !t nhn ! ng ch tch lng ti va mi ln trn ny ci

chnh.Ci chnh ci tin lng ch Du chng ti Vit gian theo Ty y m .Lo!Lo ht! Ton l sai s

mc ch c . ng c ma tay ln m khoe vi mi ngi.ng khoe nh mnh b t sch,t nhn

nh l minh chng khng nh lng ng khng theo gic. Mt ht c c nghip m ng khng h bun

tic,thm ch cn rt sung sng,hnh phc.Bi l,trong s chy ri ngi nh ca ring ng l s hi sinh

v danh d ca lng ch Du anh dng khng chin. l mt nim vui k l,th hin mt cch au xt

v cm ng tnh yu lng,yu nc,tinh thn hy sinh v cch mng ca ngi dn Vit Nam trong cuc

khng chin chng k th xm lc .

Cch miu t chn thc,sinh ng,ngn ng i thoi,c thoi v c thoi ni tm a dng,t nhin nh

cuc sng cng vi nhng mu thun cng thng,dn y, bc bi gp phn khng nh to nn thnh

cng ca cu chuyn, ng thi cn th hin s am hiu v gn b su sc ca nh vn vi ngi nng

dn v cng cuc khng chin ca t nc.

Qua nhn vt ng Hai ta hiu thm v v p tm hn ca ngi nng dn Vit Nam thi k khng chin

chng thc dn Php xm lc :Yu lng,yu nc v gn b vi khng chin.C l v th m tc phm

Lng xng ng l mt trong nhng truyn ngn xut sc ca vn hc Vit Nam hin i