WorldBank Workshop and Training on Urban Transport Planning

and Reform. Baku, April 14-16, 2009

Vahid İctimai Nəqliyyat Prioriteti və Yol Hərəkətinin idarə olunması

WorldBank 2

Vahid İctimai Nəqliyyat Prioriteti/Yol hərəkətinin idarə olunması nədir?

O niyə lazımdır?

O necə planlaşdırılmalı və icra olunmalıdır?

Təqdimat

WorldBank 3

İctimai və mühərriksiz nəqliyyat vasitələrindən istifadə edən əhali üçün sürətin artırılması, etibarlılıq və təhlükəsizliyin təmin edilməsi məqsədilə İctimai Nəqliyyatı və avtomobil yolları infrastrukturunun və əməliyyatların idarə edilməsinin təkmilləşdirilməsini əhatə edir

Əlavə təkmilləşdirmə tədbirləri üçün hərtərəfli, vahid proqram

Bütöv marşrutu/dəhlizi və ya ərazini əhatə edir

Əhalinin hərəkətinin asanlaşdırılmasına yönəlmə

Vahid İctimai Nəqliyyat Prioriteti/ Yol hərəkətinin idarə olunması?

WorldBank 4

Ənənəvi İctimai Nəqliyyat Prioriteti

“Problem” yol qovşaqlarına və ya yol seqmentlərinə

yönəlmişdir

Xüsusi avtobus zolaqlarına və ya avtobus yollarına

yönəlmişdir

Yol hərəkətinin idarə olunması (məsələn, parkinqin

təşkili, yol nişanlarının üstünlüyü), İctimai Nəqliyyat

əməliyyatları (məsələn, gediş haqqı, dayanacaqların

sayı və yeri) və nəhayət ikinci dərəcəli məsələlər

Mərkəzi planlaşdırılmanın məqsədi bütün nəqliyyat

vasitələri üzrə sərnişinlərin səyahət vaxtının aşağı

salınmasından deyil, əsas etibarilə nəqliyyat

vasitələrinin hərəkətinə təsirləri minimuma

endirməkdən ibarətdir

WorldBank 5

Ənənəvi İctimai Nəqliyyat Prioriteti Yanaşmasında nə düzgün deyil (davamı)?

Avtobus zolaqlarına diqqət yetirilməsi “daimi

sıxlıq”dan başqa gecikmənin digər mühüm

səbəblərini nəzərə almır, o cümlədən xüsusi

avtobus zolaqlarının və avtobus yollarının qeyri-

mümkün olduğu yerlərdə

Yol hərəkətinin ümumi təşkili, ictimai nəqliyyat

əməliyyatları və sərnişinlərə təsir zonaları nadir

hallarda planlaşdırılan təhlükəsizlik məsələləri

Ayrı-ayrı hissə və seqmentlərin bərpası bir çox

hallarda səyahət davranışına və avtobus

əməliyyatlarına təsir etmək üçün kifayət etmir

WorldBank 6

Xidmət Planının Optimallaşdırılması və Yol hərəkətinin vahid idarə olunması olmayan İctimai Nəqliyyat

“Prioriteti”

LimaMexiko

Bangkok

Lima

Manila

WorldBank 7

London Keyfiyyətli Avtobus Marşrutları təcrübəsinin tədqiqi*

Artan tıxaclara, azalan avtobus sürətlərinə qarşı cavab

tədbiri və etibarlılıq və İctimai Nəqliyyat əməliyyatlarına

dövlət tərəfindən artırılmaqda olan böyük subsidiyalar

Ənənəvi ictimai nəqliyyat prioriteti tədbirlərindən daha

çox yerüstü ictimai nəqliyyat sisteminin təkmilləşdirilməsi

zərurətindən yaranmışdır

Çoxtərəfli əməkdaşlıq, İctimai Nəqliyyat, yollar və yol

hərəkəti

*Peter Yendellin təqdimatından istifadə edilmişdir

AECOM/Faber-Maunsell

WorldBank 8

London Yanaşması

“Bütün marşrut” və “bütün səyahət” konseptlərinin eyni vahid yanaşmada birləşməsi

Bütün səyahət konsepti başlanğıc və son məntəqələr arasında bütün marşrutlar üzrə səyahətlərin hər bir aspektini əhatə edir

Bütün marşrut konsepti vahid İctimai Nəqliyyat prioriteti/yol hərəkətinin idarə olunması sxemi marşrut üzrə səyahət bazarının coğrafi ərazisini əhatə edir

*Peter Yendellin təqdimatından istifadə edilmişdir

AECOM/Faber-Maunsell

WorldBank 9

“Bütün Səyahət”

Başlanğıc məntəqə (məsələn, ev)

Avtobus dayanacağınadəkpiyada getmək

Dayanacaqda gözləmək

Avtobusda getmək

Avtobusa minmək

Avtobusdan düşmək

Son məntəqəyədəkpiyada getmək

Ənənəvi İctimai

Nəqliyyat Prioriteti

Son məntəqə (məsələn, iş)

WorldBank 10

London İctimai Nəqliyyat Marşrutu ilə Səciyyəvi Səyahət

WorldBank 11

Bütün Marşrut Konseptinin Hazırlanması

Başlanğıc məntəqə/Ev

Dayanacağa piyada getmək

Dayanacaqda gözləmək

Avtobusda getmək

Avtobusa minmək

Avtobusdan düşmək

Son məntəqəyədək

piyada getmək

Səyahət öncəsi məlumat

Küçənin işıqlandırılması

Dayanacaqda videomüşahidə kamerası + görüntü, Qəza düymələri, Əvvəldən ödəniş bileti maşınları, “Smart” kartlarAlçaq döşəməli avtobuslar; Döşəmə hündürlüyü dəyişən avtobuslar, dayanacaq platformasının hündürlüyü

Qanunlara daha yaxşı nəzarət,Üstünlük zolaqları, yol nişanlarının üstünlüyü, yol hərəkəti mühəndisliyi

Aşağı döşəməli avtobuslar, və s.

Küçənin işıqlandırılması

WorldBank 12

London Xüsusi Avtobus Zolaqlarının Əsas Prinsipi

Başqa səbəb yoxdursa, “Xüsusi avtobus

zolaqları” fiziki və istismar baxımından

əlverişli olduqda tətbiq edilir

Xüsusi avtobus zolaqları yol sistemi üzrə yol

hərəkətinin idarə olunmasının əsas siyasəti

olmuşdur

Daha bütöv xarakterli olması

*Peter Yendellin təqdimatından istifadə edilmişdir

AECOM/Faber-Maunsell

WorldBank 13

İctimai Nəqliyyat Prioriteti Strategiyası Sıx məskunlaşmış Mərkəzi Biznes Rayonunda

minikdən əvvəl gediş haqqı yığımı

İkimərtəbəli avtobuslara nisbətən hər qapısı üzrə daha çox buraxılış qabiliyyətinə malik olan uzun avtobuslar

Bəzi avtobuslar üçün təkrar marşrutlar

Avtobus zolaqları və dayanacaqlarından daha yaxşı istifadə

MüşahidəKameraları

WorldBank 14

İctimai Nəqliyyat yönümlü Yol hərəkətinin idarə olunmasının əsas prinsipləri

Marşrutun ümumi keyfiyyətinin zəif bənd

tərəfindən diktə edildiyinin başa düşülməsi

Digər nəqliyyat vasitələrinə təsiri sxemin

xüsusiyyətlərini məhdudlaşdırmamalıdır

Ənənəvi avtobus zolaqlarının ola bilmədiyi

yerlərdə “virtual” avtobus zolaqlarının

yaradılması

WorldBank 15

“Marşruta Tam Nəzarət”

Yol nişanlarına çevik nəzarət

Növbələrin idarə edilməsi

Hərəkət şiddəti üzrə məhdudiyyətlər

Kənar yollardan istifadəyə nəzarət

Təsadüfi nəticələrin aradan qaldırılması –“Zebraya bənzər” (ağ-qara zolaqlı) piyada keçidləri

Parkinq, minik və dayanma, istifadə (məsələn, parkinq üçün dayanacaqdan) üzrə əlavə məhdudiyyətlər

WorldBank 16

Yol hərəkətinin idarə olunmasının Planlaşdırılması

Marşrutun bütün hissələri üçün bir və ya iki istiqamətli avtobus zolaqları potensialının müəyyən edilməsi

Marşrut üzrə avtobus gecikmələrinin baş verdiyi bütün hissələrin müəyyən edilməsi

Növbələrin avtobus zolaqlarının olacağı hissələrə yerdəyişdirilməsi

Avtobuslar növbədən “qaçarkən” yol nişanlarının ümumi hərəkət axınını saxlaması

WorldBank 17

Nəticələr: 2003-2004-cü illər üzrə

1968-ci ildən bəri sərnişinlərin ən yuxarı sayı

1946-cı ildən bəri sərnişin artımının ən yuxarı göstəricisi

2003-2004-cü illərdə 10,8% sərnişin artımı – əlavə 140 milyon sərnişin səyahət

1999-2000-ci illərdən 2003-2004-cü illərədək 31,1% ümumi artım

WorldBank 18

Nəticələr (davamı)

2003-2004-cü illərin ilk üç rübünə əsasən əvvəlki illə müqayisədə gecə avtobusu sərnişinlərinin sayı 19% artmışdır

Qeydiyyatın başladığı 1977-ci ildən bəri xidmət üzrə ən yüksək keyfiyyət

1999-2000-ci illərdən bəri bir avtobus üzrə sərnişin sayında 17% artım

Nəqliyyat vasitəsi növləri üzrə real dəyişiklik

Maşından avtobusa (5%-dən artıq)

WorldBank 19

Xərclər Birinci dəhliz (43-cü marşrut), 10 milyon

ABŞ dollarından az

Avtobus şirkətinin investisiyaları (sürücülərin işə götürülməsi və təlimi, avadanlıq və s.) Özəl sektor tərəfindən maliyyələşdirilmənin

qeyri-müəyyənliyi

İstismar və saxlama üçün subsidiya 2000-2001-ci illərdə 88 milyon funt-sterlinq

($ 154 milyon) 2003-2004-cü illərdə £562 milyon ($ 983 milyon) Gediş haqlarında azalma + səyahət sayında artım

Hazırda əsasən tıxaca görə qiymətqoyma sxemi üzrə maliyyələşdirilir

WorldBank 20

London Təcrübəsinin Yayılması

“Çempionu” tanımaq və onunla işləmək

(məsələn, Ken Livinqston)

Məğlubiyyətsiz (“win-win”) planın

hazırlanması üçün texniki hazırlıq işinin

aparılması

Hamını (məsələn, polis, mağaza

sahibləri, vətəndaşlar) planın

hazırlanması prosesi ilə tanış etməli və

onun hazırlanması prosesinə cəlb etməli

WorldBank 21

Texniki hazırlıq işinin aparılması

WorldBank 22

Məlumatların toplanmasından başlamalı: Həll etməyə çalışdığımız problem nədən ibarətdir?

İctimai Nəqliyyatın harada ləngidiyini

aşkar etməli

Araşdırılan dəhliz üzrə səyahət vaxtının

ətraflı araşdırılması

Seqmentlər üzrə, qovşaqlar üzrə

İctimai nəqliyyat, ümumi hərəkət şiddəti

Pik saatları

WorldBank 23

San Fransisko “Muni”:38-ci marşrut, Geary küçəsi

WorldBank 24

San Fransisko 38-ci marşrut Geary küçəsi

WorldBank 25

San-Fransisko 38-ci marşrut Geary küçəsi (davamı)

WorldBank 26

Məlumatların toplanmasından başlamalı: Həll etməyə çalışdığımız problem nədən ibarətdir? İctimai Nəqliyyat və ümumi hərəkət şiddəti

göstəricisi

Mühüm nöqtələrdə sərnişin nəqliyyatı vasitələrinin həcmi

Dayanacaq üzrə minik/düşmə göstəricisi

İctimai Nəqliyyatda səyahətin araşdırılması

Səyahət marşrutları

Başlanğıc/son məntəqələr

Günün vaxtı

Səyahət məqsədi

Sistemin özünü doğrultması

Fərdi Nəqliyyatda səyahətin araşdırılması

Avtonəqliyyat vasitələrindən, mühərriksiz nəqliyyat vasitələrindən istifadə

Qəza hallarının araşdırılması: sayı/yerləri/səbəbləri

WorldBank 27

İctimai Nəqliyyatın qənaətbəxş dairəsinin və Yol

hərəkətinin idarə olunması Alternativlərinin müəyyən

edilməsi

Optimallaşdırılmış xidmət planı

İctimai Nəqliyyatın hərəkət hissələri

Xüsusi bordür, yol çiyni, avtobus zolaqları

Ayırıcı zolaq, yol çiyni, tranzit yolları

Avtobuslar üçün sürət zolaqları, rampalar, qovşaqlar

Müasir İctimai Nəqliyyat Dayanacaqları

Daldalanacaq yerlər

Sərnişinlər üçün real vaxt üzrə məlumatlar

Xəritələr, qrafiklər

Daha yaxşı giriş/çıxış şəraiti

Əlillər üçün daha yaxşı giriş/çıxış şəraiti

İşıqlandırma

WorldBank 28

WorldBank 29

Yol hərəkətinin idarə olunması Strategiyaları

Müxtəlif istiqamətlərdən yol qovşağı

Yol hərəkəti mühəndisliyi

Yol nişanlarının proqramlaşdırılması və üstünlüyü

Döngə qadağaları (sağa və sola)

İstifadəyə nəzarət (parkinq yerləri və qaraj girişləri)

Birtərəfli küçələr

Növbəsiz hərəkət iştirakçıları

“Virtual” avtobus zolaqları

Parkinqin idarə olunması

WorldBank 30

Virtual Avtobus Zolağı: Növbənin önünə keçmək

WorldBank 31

London Növbəsiz Hərəkət iştirakçısı/

”Virtual Avtobus Zolağı”

WorldBank 32

Tranzit yol boyunca sola dönməyin qadağan olması

Mexiko

WorldBank 33

Yol hərəkətinin idarə olunması Strategiyaları

Yol nişanları, nişanlanma

xətləri

rənglənmiş yol örtükləri

Dəyişkən xəbər nişanları

Tıxaca görə qiymətqoyma

Parkinqin idarə olunması

Avtobus zolaqları

Avtobus dayanacaqları

Hyuston

Sinqapur

WorldBank 34

Urumçi

Nyu-York

WorldBank 35

İctimai Nəqliyyat Xidməti, İstismar Planı Variantları

Marşrutun yol oxunun yenidən müəyyən edilməsi (tam və ya qismən)

Marşrutların birləşdirilməsi (məsələn, tranzit marşrutlaşdırma üçün)

Etibarlılığın artırılması üçün marşrutların bölgüsü

Az dayanacaqlı marşrutların, sürətli yolların əlavə edilməsi

Marşrutların digər dəhlizlərə köçürülməsi

Dayanacaqların birləşdirilməsi, bölgüsü, köçürülməsi

Minikdən əvvəl gediş haqqı yığımı, çox istifadə edilən dayanacaq və ya sistem

“İkimərtəbəli panoramalı” avtobusların idarə edilməsi

WorldBank 36

Transmilenio Xidmət Planı

WorldBank 37

İctimai Nəqliyyatda fərqli nəqliyyat vasitələrindən istifadə Daha geniş qapılar

Alçaq döşəmə, daha az pilləkan

Fərqli interyer quruluşu

Daha az oturacaq, daha geniş dəhliz (koridor)

Döşəmə hündürlüyü dəyişən avtobuslar, dayanacaq platformasının hündürlüyü

Hərəkət sisteminin dəyişdirilməsi (yüksək sürətlənmə, daha az səs, tüstü buraxma)

WorldBank 38

İctimai Nəqliyyatda İntellektual Nəqliyyat Sistemi Yol nişanlarının üstünlüyü

Nəqliyyat vasitəsinin avtomatik yerləşdirilməsi

Rəqəmsal rabitə

“Smart” kartlar

Müşahidə kameraları, dəyişkən xəbər nişanları

WorldBank 39

Mühərriksiz Nəqliyyatın inkişaf etdirilməsi

Səkilər, velosiped zolaqları

Piyadalar üçün qabardılmış zebraya bənzər keçidlər

Piyadalar üçün yerüstü/yeraltı keçidlər

Avtobus dayanacaqlarındakı piyadaların mühafizəsi üçün yol nişanları

Yalnız piyadalar, velosiped (və İctimai Nəqliyyat) üçün zonalar

Yolun hərəkət hissəsinin təcrid edilməsi

Velosipedlər üçün parkinq

İctimai Nəqliyyat marşrutlarının daha yaxşı işıqlandırılması və səkilərin salınması

WorldBank 40

Transmilenioda velosipeddən istifadə

Sinqapur

Transmilenio

WorldBank 41

Qiymətləndirmə Paketi Fərdi qiymətləndirilmənin aparılması,

daha sonra uyğun strategiyaların əlavə olaraq hərtərəfli İctimai Nəqliyyat Prioriteti/Yol hərəkətinin idarə olunması Paketinə daxil edilməsi

Xərclərin səmərəliliyi, təsirləri mühüm əhəmiyyətə malikdir

Səmərəlilik kriteriyasının nəqliyyat vasitəsinin növündən asılı olmayaraq ümumi sərnişin səyahət vaxtına yönəldilməsi

WorldBank 42

Planlaşdırmaya dair Əsas Anlayışlar

Vahidlik (İctimai Nəqliyyat Prioriteti və Yol hərəkətinin idarə olunması)

Əhatəlilik (Bütün marşrut/dəhliz və səyahət üzrə)

Tamamlanma (Bütün ünsürlər birlikdə onların təklikdə verdikləri faydaların cəmindən daha çox fayda verirlər)