Uykuda Solunum Bozukluklari...Medikal/psikiyatrik uyku bozuklukları ... Kalp yetmezliği,...
Transcript of Uykuda Solunum Bozukluklari...Medikal/psikiyatrik uyku bozuklukları ... Kalp yetmezliği,...
UYKUDA SOLUNUM UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI BOZUKLUKLARI
SINIFLAMA VE TANIMLARSINIFLAMA VE TANIMLARDr. Sibel Dr. Sibel ÖÖzkurtzkurt
Pamukkale Pamukkale ÜÜniversitesi Tniversitesi Tııp Fak.p Fak.GGööğğüüs Hastals Hastalııklarklarıı Anabilim DalAnabilim Dalıı
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 2
UykuUyku• Organizmanın
çevreyle iletişiminin değişik şiddette uyaranlar ile geri döndürülebilir bir biçimde, geçici, kısmi ve periyodik olarak kesilmesi durumudur.
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 3
• Uyku hastalıkları ile ilgili ilk sınıflama 1979 yılında yapılmıştır.
• Uyku tıbbındaki hızlı gelişme ve bilgi birikimi nedeniyle kısa sürede bu sınıflama güncelliğini kaybetmiştir.
• American Academy of Sleep Medicine (AASM) tarafından biraz daha geliştirilerek InternationalClassification of Sleep Disorders-1 (ICSD-1) adıyla yayınlanmıştır (1991).
• Sınıflama küçük revizyonlar geçirmiştir (1997 ve 2001 ).
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 4
ICSDICSD--111. Dissomniler
a. İntrensek uyku bozukluklarıb. Ekstrensek uyku bozukluklarıc. Sirkadiyen ritm bozuklukları
2. Parasomnilera. Arousal bozukluklarıb. Uyku uyanıklık değişim bozukluklarıc. REM uykusu parasomnilerid. Diğer parasomniler
3. Medikal/psikiyatrik uyku bozukluklarıa. Mentalb. Nörolojikc. Diğer bozukluklar
4. Sınıflandırılamayanlar
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 5
• Rasyonel ve bilimsel geçerliliği olan kanıta dayalı tanımlar içeren, uluslar arası ICD-10 sistemine uygun hastalık kodları bulunan yeni bir sınıflama sistemi oluşturma gereksinimi doğmuştur.
• AASM yeni uyku hastalıklarısınıflamasını ICSD-2 adı ile yayınlamıştır (2005).
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 6
ICSDICSD--221. İnsomniler2. Uykuda solunum bozuklukları3. Santral orijinli hipersomniler4. Sirkadiyen ritm uyku bozuklukları5. Parasomniler6. Uyku ile ilişkili hareket bozuklukları7. İzole semptomlar8. Diğer uyku bozuklukları
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 7
Uykuda Solunum Uykuda Solunum BozuklukluklarBozuklukluklarıı(USB)(USB)
• Uyku sırasında solunum paternindepatolojik düzeydeki değişikliklere bağlıolarak gelişen ve hastalarda morbiditeve mortalitenin artmasına yol açan klinik tablolara denir.
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 8
Uykuda Uykuda SSolunum olunum BBozukluklarozukluklarııA. Santral uyku apne sendromuB. Obstrüktif uyku apne sendromuC. Uykuya bağlı hipoventilasyon ve
hipoksemik sendromlarD. Uykuya bağlı diğer solunumsal
hastalıklar
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 10
A. Santral uyku A. Santral uyku apneapne sendromusendromu1. Primer2. Tıbbi sorunlara bağlı
a. Cheyne-Stokes solunumub. Yüksek irtifac. a ve b dışında bir medikal sorun
3. İlaç ya da madde bağlı4. İnfantın primer uyku apnesi
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 11
B. B. ObstrObstrüüktifktif uyku uyku apneapne sendromu sendromu
1. Erişkin2. Pediatrik
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 12
C.Uykuya baC.Uykuya bağğllıı hipoventilasyonhipoventilasyon ve ve hipoksemikhipoksemik sendromlarsendromlar
1. İdiyopatik nonobstrüktif alveolar hipoventilasyon
2. Kongenital santral alveolar hipoventilasyon
3. Tıbbi durumlara bağlı hipoventilasyon/ hipoksemi
a. Pulmoner parankim ve damar yapısına, b. Alt solunum yollarına, c. Nöromusküler ya da göğüs duvarı sorununa bağlı hipoventilasyon/ hipoksemi
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 13
Pratik sPratik sıınnııflama ve ICSDflama ve ICSD--2 2 karkarşışılalaşşttıırrıılmaslmasıı
Pratik sınıflama
• Basit horlama
• Üst solunum yolu rezistansısendromu
• Obstrüktif uyku apne sendromu• Santral uyku apne sendromu• Overlap sendromu
• Obezite hipoventilasyonsendromu
ICSD-2 (2005)
• Uyku bozukluklarının 7. grubu olan izole semptomlar içinde horlama olarak sınıflandırılmıştır
• OSAS’ın bir paterni olarak tarif edilmiştir
• USB’nun 2. başlığı• USB’nun 1. başlığı• “Medikal durumlara bağlı uykuda
hipoventilasyon/hipoksemi” başlığı altında “Pulmoner parankimal veya vasküler patolojiye bağlı” ve “Alt solunum yolu obstrüksiyonuna bağlı” alt başlıkları olarak sınıflandırılmıştır.
• “Medikal durumlara bağlı uykuda hipoventilasyon/hipoksemi” başlığı altında “Nöromuskuler ve göğüs duvarı hastalıklarına bağlı” alt başlıkları olarak sınıflandırılmıştır.
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 14
TanTanıımlarmlar
• Apne: Soluk alamama10 sn veya daha uzun süreyle ağız ve burunda hava akımının % 90 dan daha fazla azalması.
• 3 tip apne vardır:a. Santral apneb. Obstrüktif apnec. Mikst apne
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 18
Hipopne:
• 10 sn veya daha uzun süreyle ağız ve burundaki hava akımında % 50 veya daha fazla azalma ile birlikte oksijen satürasyonunda% 3 düşme veya
• 10 sn veya daha uzun süreyle ağız ve burundaki hava akımında % 30 veya daha fazla azalma ile birlikte oksijen satürasyonunda % 4 düşme veya arousal gelişimidir.
• 3 tip hipopne vardır:
a. Santral hipopneb. Obstrüktif hipopnec. Mikst hipopne
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 19
• Apne-hipopne indeksi (AHİ): Uykuda görülen apne ve hipopne sayılarının uyku süresine bölünmesi sonucu elde edilen değerdir.
• Aruosal: Uyku sırasında daha hafif uyku evresine veya uyanıklık durumuna ani geçiş. Arousallar apne ve hipopneleri sona erdiren, uyanayazma olarakta tarif edilen vücudun bir çeşit sigortasıdır.
• RERA(Arousal ilişkili solunum çabası): Apne veya hipopne olarak tanımlanmayan solunum çabasında en az 10 sn süreli artış ile karakterize ve arousal ile sonlanan durumdur.
• RDI(respiratory disturbance index): Solunum sıkıntısıindeksi (SSİ). Uyku saati başına düşen apne, hipopneve RERA’nın toplam sayısıdır.
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 20
Uyku Uyku apneapne sendromusendromu
• Uyku sırasında tekrarlayan tam veya kısmi üst solunum yolu obstrüksiyon atakları ve sıklıkla kan oksijen satürasyonunda azalma ile karakterize bir sendromdur.
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 21
ObstrObstrüüktifktif uyku uyku apneapnesendromunda ssendromunda sıınnııflamaflama
• HafifAHİ: 5-15
• OrtaAHİ: 16-30
• AğırAHİ: 30 un üstü
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 22
• Cheyne-Stokes solunumu: Solunumda kreşendo-dekreşendo tarzında artıp azalmalar arasında apnelervardır, siklus süresi uzundur.
Kalp yetmezliği, serebrovasküler hastalıklar ve renalyetmezlikte görülür.
• Periyodik solunum: Kreşendo- dekreşendo arasında hipopneler vardır, siklus süresi daha kısadır.
Yüksek rakım nedeniyle olur.
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 24
Uyku ile iliUyku ile ilişşkili solunum kili solunum bozukluklarbozukluklarıı
A. Santral uyku apne sendromuB. Obstrüktif uyku apne sendromuC. Uykuya bağlı hipoventilasyon ve
hipoksemik sendromlarD. Uykuya bağlı diğer solunumsal
hastalıklar
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 25
A. Santral uyku A. Santral uyku apneapne sendromusendromu
1. Primer2. Tıbbi sorunlara bağlı
a. Cheyne-Stokes solunumub. Yüksek rakımc. a ve b dışında bir medikal sorun
3. İlaç ya da maddeye bağlı4. İnfantın primer uyku apnesi
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 26
PrimerPrimer Santral Santral ApneApne Sendromu Sendromu
1. Aşağıdakilerden en az biri olmalı- aşırı gündüz uykululuğu- uykuda sık arousal veya uyanıklıklar veya
insomni yakınması- nefes darlığı ile uyanma
2. Polisomnografide uykunun her saatinde ortalama en az 5 santral apne varlığı3. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik bozukluk veya ilaç ve madde kullanımı ile açıklanamamalı
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 27
CheyneCheyne--StokesStokes solunumusolunumu
1. Solunum bozukluğu ciddi bir tıbbi hastalıkla (kalp yetmezliği, inme, böbrek yetmezliği) ilişkili olmalı
2. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, ilaç, madde kullanımı ile açıklanamamalı
3. PSG’de uykunun her saatinde en az 10 santral apne veya hipopne olmalı
4. Hipopneler kreşendo-dekreşendo paternindeolmalı
5. Uyku yapısı bozulmalı ve sık arousal olmalı
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 29
YYüüksek rakksek rakıım periyodik solunumum periyodik solunumu
1. Yakın zamanda en az 4000 m rakıma çıkma öyküsü
2. NREM uykuda belirgin olmak üzere, saatte 5 den fazla santral apne varlığı
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 30
CheyneCheyne--StokesStokes ddışıışında tnda tııbbi durumlara bbi durumlara babağğllıı santral uyku santral uyku apnesiapnesi
1. Tıbbi bir bozukluğa ikincil2. Cheyne-Stokes solunumunun özellikleri
yoktur3. Beyin sapı lezyonları, kardiyak ve renal
bozukluklar sonucu gelişebilir
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 31
İİlalaçç ya da maddeye baya da maddeye bağğllıı santral santral apneapnesendromusendromu
1. Hasta en az 2 ay süreyle uzun etkili opioid alıyor olmalı
2. PSG’de santral apne indeksi 5’den fazla veya periyodik solunum olmalı
3. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik hastalık ile açıklanamamalı
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 32
Uyku ile iliUyku ile ilişşkili solunum kili solunum bozukluklarbozukluklarıı
A. Santral uyku apne sendromuB. Obstrüktif uyku apne sendromuC. Uykuya bağlı hipoventilasyon ve
hipoksemik sendromlarD. Uykuya bağlı diğer solunumsal
hastalıklar
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 34
ObstrObstrüüktifktif uyku uyku apneapne sendromusendromuErişkin obstrüktif uyku apnesi:
A:1. Hasta şu durumlardan en az birini belirtmeli:
- Uyanıkken olan uyku atakları, gündüz uykululuk hali, yorgunluk, uykusuzluk
- Uykuda nefes durması, boğulma hissi veya öksürük ile uyanma
- Yatak partnerinin belirttiği aşırı horlama, nefes alıp vermede durma veya her ikisinin birlikte olması
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 35
2. PSG’de şunlar olmalı: - Uykunun her saatinde 5 veya daha
çok solunum olayı (apne, hipopne veya RERA)
- Her bir solunum olayında solunum çabası saptanmalı
3. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik hastalık ile açıklanamamalı
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 36
B.1. PSG’de şunlar olmalı:
- Uykunun her saatinde ortalama 15 veya daha çok solunum olayı (apne, hipopne, RERA)
- Her bir solunum olayında solunum çabasısaptanmalı
2. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik hastalık ile açıklanamamalı
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 37
Uyku ile iliUyku ile ilişşkili solunum kili solunum bozukluklarbozukluklarıı
A. Santral uyku apne sendromuB. Obstrüktif uyku apne sendromuC. Uykuya bağlı hipoventilasyon ve
hipoksemik sendromlarD. Uykuya bağlı diğer solunumsal
hastalıklar
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 38
C.Uykuya baC.Uykuya bağğllıı hipoventilasyonhipoventilasyon ve ve hipoksemikhipoksemik sendromlarsendromlar
1. İdiyopatik nonobstrüktif alveolar hipoventilasyon
2. Kongenital santral alveolar hipoventilasyon
3. Tıbbi durumlara bağlı hipoventilasyon/ hipoksemia. Pulmoner parankim ve damar yapısına, b. Alt solunum yollarına, c. Nöromusküler yada göğüs duvarı sorununa bağlı
hipoventilasyon/ hipoksemi
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 39
İİdiyopatikdiyopatik nonobstrnonobstrüüktifktifalveolaralveolar hipoventilasyonhipoventilasyon
1. PSG’de 10 sn den daha uzun süreli solunum yüzeyelleşmesi epizodları saptanır ve bu epizodlara arteriyal oksijen desatürasyonu, sık uyanıklık tepkileri veya bradi-taşikardi eşlik eder.
2. Solunumu etkileyebilecek primer akciğer hastalığı, iskelet malformasyonu veya nöromusküler hastalık yoktur.
3. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik hastalık ile açıklanamamalı.
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 41
C.Uykuya baC.Uykuya bağğllıı hipoventilasyonhipoventilasyon ve ve hipoksemikhipoksemik sendromlarsendromlar
1.Nonobstrüktif alveolar hipoventilasyon
2. İdiyopatik kongenital santral alveolarhipoventilasyon
3. Tıbbi durumlara bağlı hipoventilasyon/ hipoksemi
a. Pulmoner parankim ve damar yapısına,b. Alt solunum yollarına, c. Nöromusküler yada göğüs duvarı sorununa bağlı
hipoventilasyon/ hipoksemi
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 42
PulmonerPulmoner parankimparankim ve damar yapve damar yapııssıına bana bağğllııhipoventilasyonhipoventilasyon hipoksemihipoksemi
1. Akciğer parankim hastalığı veya pulmoner vasküler hastalık olmalı ve bu durumun hipokseminin birincil nedeni olduğunu düşündüren bulgular olmalı..
2. Uyku sırasında arteriyal kan gazları ölçümünde şunlardan en az biri saptanmalı:
- Uyku sırasında en az 5 dk. süre ile oksijen satürasyonu%90’nın altındadır
- Toplam uyku süresinin % 30’dan fazlasında oksijen satürasyonu %90’dan azdır
- Uykuda arteriyal PaCO2 anormal yüksek veya uyanıklığa göre belirgin yüksektir
3. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik hastalık ile açıklanamamalı.
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 43
C.Uykuya baC.Uykuya bağğllıı hipoventilasyonhipoventilasyon ve ve hipoksemikhipoksemik sendromlarsendromlar
1.Nonobstrüktif alveolar hipoventilasyon
2. İdiyopatik kongenital santral alveolarhipoventilasyon
3. Tıbbi durumlara bağlı hipoventilasyon/ hipoksemi
a. Pulmoner parankim ve damar yapısına, b. Alt solunum yollarına, c. Nöromusküler yada göğüs duvarı sorununa bağlı
hipoventilasyon/ hipoksemi
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 44
Alt solunum yollarAlt solunum yollarıında tnda tııkankanııklklığığa baa bağğllııhipoventilasyonhipoventilasyon hipoksemihipoksemi
1. Alt solunum yollarının tıkayıcı bir hastalığı olmalı ve bu durumun hipokseminin birincil nedeni olduğunu düşündüren bulgular olmalı
2. Uyku sırasında arteriyal kan gazları ölçümünde şunlardan en az biri saptanmalı:- Uyku sırasında en az 5 dk süreyle O2 sat. %90’nın
altındadır - Toplam uyku süresinin % 30’dan fazlasında oksijen
satürasyonu %90’dan azdır- Uykuda arteriyal PaCO2 anormal yüksek veya
uyanıklığa göre belirgin yüksektir3. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya
nörolojik hastalık ile açıklanamamalı.
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 45
C.Uykuya baC.Uykuya bağğllıı hipoventilasyonhipoventilasyon ve ve hipoksemikhipoksemik sendromlarsendromlar
1.Nonobstrüktif alveolar hipoventilasyon
2. İdiyopatik kongenital santral alveolarhipoventilasyon
3. Tıbbi durumlara bağlı hipoventilasyon/ hipoksemi
a. Pulmoner parankim ve damar yapısına, b. Alt solunum yollarına, c. Nöromusküler yada göğüs duvarı sorununa bağlı
hipoventilasyon/ hipoksemi
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 46
NNööromuskromusküülerler yada gyada gööğğüüs duvars duvarıı sorununa sorununa babağğllıı hipoventilasyonhipoventilasyon/ / hipoksemihipoksemi
1. Sinir-kas hastalıkları veya göğüs duvarındaki bozukluğun hipokseminin birincil nedeni olduğunu düşündüren bulgular olmalı
2. PSG veya uyku sırasında arteriyal kan gazlarıölçümünde şunlardan en az biri saptanmalı:- Uyku sırasında en az 5 dk süreyle O2 sat. %90’nın
altındadır - Toplam uyku süresinin % 30’dan fazlasında oksijen
satürasyonu %90’dan azdır- Uykuda arteriyal PaCO2 anormal yüksek veya
uyanıklığa göre belirgin yüksektir3. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya
nörolojik hastalık ile açıklanamamalı.
21.03.2009 Merkezi Uyku Kursu- Ankara 48
DiDiğğer uyku ile ilier uyku ile ilişşkili solunum kili solunum bozukluklarbozukluklarıı
• Başka yerde sınıflandırılamayan veya tanı kriterlerini doldurmayan veya yeterli tetkik yapılamadığı için tanıkonulamayan uyku ile ilişkili solunum bozuklukları için kullanılır.