Uygulamalı bitki bilgilendirmesi

FARUK YALÇIN HAYVANLAR ALEMİ VEBOTANİK BAHÇESİ

BOTANİK

• Bitki türlerini inceleyen bilim dalına botanik denir.

BOTANİK

• Günümüzde, sahada yapılan tespit ve örnek toplama ve haritalama çalışmalarına destek olarak, teknolojik gelişmeler sonucunda, botanik bilimi, modern tekniklerle, modern laboratuar ortamlarında analiz edilen bir bilimdir.

BİTKİLER

BİTKİ TÜRLERİ

• Çiçekli Bitkiler • Çiçeksiz Bitkiler

● Çiçekleri yoktur.● Kök, gövde ve yaprakları yoktur veya iyi gelişmemiştir.● Eğrelti otları dışında iletim boruları yoktur.

● Üreme organı olan çiçekleri vardır.● Kök, gövde ve yaprakları vardır.● Gövde ve yapraklarında iletim boruları vardır.

ÇİÇEKLİ BİTKİLERİN KISIMLARI

Çiçekli bitkiler, kök, gövde, yaprak ve çiçek olmak üzere dört kısımdan oluşur.


• KÖKKökler bitkinin genellikle toprağın

altında kalan ve onu toprağa bağlayan bölümüdür.

Kök üç bölümden oluşur;

● Ana Kök

● Yan Kökler

● Emici Tüyler


• GÖVDEBitkinin genellikle toprak üstünde bulunan

dal, yaprak, çiçek ve meyve gibi yapılarını taşıyan bölümüne gövde denir.

Gövdenin görevleri;

● Bitkinin dik durmasını ve şekil kazanmasını sağlamak.

● Yeni yaprak ve çiçekleri oluşturmak.

● Yedek besin depolamak.

● İçindeki odun ve soymuk borularıyla kök ve yapraklar arasında su ve besin iletmek.


• YAPRAKBitkinin solunum ve besin

yapmakla görevli organı yapraklardır. Bunlar gövdenin yan tomurcuklarından gelişen, çoğunlukla yassı ve yeşil organlarıdır. Üzerinde gözenekler(stomalar) bulunur.

Yaprağın görevleri;

● Fotosentez yapmak.

● Solunum yapmak.

● Terleme yapmak.

● Boşaltım.


• ÇİÇEKÇiçekli bitkilerin üreme organı olan,

renkli, güzel kokulu ve görünüşlü organa çiçek denir. (Ters lale, gül, çiğdem, zambak, gelincik, menekşe). Bütün çiçekler farklı renk, şekil ve kokuda olmalarına rağmen çiçeklerin temel kısımları birbirlerine benzer.

Çiçekte; çiçek sapı, çiçek tablası, çanak yaprak, taç yaprak, erkek organ ve dişi organ gibi kısımlar bulunur.

Tam bir çiçek, çanak yaprak, taç yaprak, erkek organ, dişi organ olmak üzere dört kısımdan oluşur.

ÇİÇEKLİ BİTKİLERİN YAŞAM DÖNGÜSÜ

TOHUMUN OLUŞUMUTozlaşma:

Olgunlaşan erkek organdan dağılan çiçek tozlarının(polenlerin), çeşitli vasıtalarla dişi organın tepeciği üzerine gelmesine denir.


TOHUMUN OLUŞUMUDöllenme:

Tozlaşma ile dişi organın tepeciğine konan polen, buradaki nemli ve yapışkan sıvıya tutunur ve polenin dış gömleği açılır. Dişicik borusuna doğru bir uzantı oluşur. Bu uzantıya polen tüpü denir. Polen tüpü yumurtalığa kadar uzanır ve yumurta hücresini bulur ve birleşir.

İşte erkek üreme hücresi çiçek tozu (polen) ile dişi üreme hücresi yumurtanın birleşerek, çekirdeklerinin kaynaşması olayına döllenme denir.


ÇİMLENME(UYUYAN TOHUMUN UYANDIRILMASI)Döllenme olayından sonra oluşan tohumlar su, yağmur suları, rüzgâr ve canlıların etkisiyle çevreye dağılır. Çevreye dağılan tohumlar, uygun ortam şartlarında su alarak şişer ve kabuğu çatlayarak embriyosu serbest kalır. Bu olaya çimlenme denir.

Çimlenme için gerekli şartlardan herhangi biri sağlanmazsa çimlenme olmaz.

Çimlenme için gereken şartlar:

• Sıcaklık

• Su (nem)

• Oksijen (O2)


Tohumdan Fidana

BİTKİLERİN ÇOĞALTILMASI

Tohumla çoğaltma

Çelik ile çoğaltma

Bölüp ayırma yöntemiyle çoğaltma

Aşı ile çoğaltma

BİTKİLERİN DOĞAL YAŞAMDAKİ YERİ

• Bitkiler, fotosentez yaparak tabiata yaşam salgılarlar.

BİTKİLERİN DOĞAL YAŞAMDAKİ YERİ

Bitkiler, kökleri yardımıyla toprağı tutar ve erozyonu, heyelan gibi doğal afetleri önler.

Bitki toplulukları birçok hayvan türünün yuvasıdır.

Bitkiler, insanlara ve hayvanlara besin kaynağıdır.

Ekim yapılabilir toprak derinliği 40 cm.dir. Bu seviyenin doğada tamamlanma süresi 20.000 yıldır.

TÜRKİYE’DEKİ BİTKİ ÇEŞİTLİLİĞİ

Anadolu’daki toplam bitki türleri sayısı, tüm Avrupa kıtasındaki toplam bitki türleri sayısına yakın olarak tahmin edilmektedir.

Anadolu’ya özgü endemik bitki türleri, dünyada buldukları bölgelere özgü olan endemik türlerin toplamının %25’ini tek başına barındırmaktadır.

Türkiye’de yaklaşık 12.000 bitki türü bulunmakta olup, bunlardan yaklaşık 3.500 bitki türü Türkiye’ye özgün(endemik) türlerdir.

Anadolu’nun %27’si ormanlarla kaplıdır ve bu ormanların 76’sı bölgelerine özgü endemik 564 tür ağaç bulunmaktadır. Ormanlarımızın büyük bir bölümü doğal ve verimli ormanlardır.

Maalesef ülkemizdeki bitki türlerinin de %70’i tehdit altında olup, endemiklerin hemen hemen hepsi tehdit altındadır.

KOCAELİ VE PARKIMIZDA BİTKİ ÇEŞİTLİLİĞİ

Kocaeli, kişi başına düşen gayri safi milli hasılada, Türkiye ikincisi olup, gerek sanayi, gerek ticaret, gerekse bankacılık bilişim sistemleri ve araştırma-geliştirme alanlarında bir üs niteliğindedir. Bu nedenle nüfus artış hızı kent ve kırsal alanda %3 ün üzerinde olup, göç alan bir kentimizdir. Bu durum, doğanın kirlenmesi ve doğal yaşam alanlarının azalması risklerini de beraberinde getirmektedir. Doğaya ve doğal alanlara sahip çıkmak, insanların geleceğine sahip çıkmaktır.

Kocaeli’nin %42 si ormanlık alan olup, %97 si doğal nitelikte olup, %80 i verimli ormanlardan oluşur. Bu veriler Anadolu ortalamasının çok üzerindedir.

Kocaeli şu anda altı Doğal Tabiat Parkına sahip olup, ilave yedi Tabiat Parkının çalışmaları halen devam etmektedir.

Kocaeli 3 iklim kuşağını (Sibirya-Avrupa, İran-Turan, Akdeniz) barındıran ender illerimizdendir. Dolayısı ile biyolojik çeşitliliği yüksektir. Kocaeli, aynı zamanda kuş göç yolu üzerindedir.

Kocaeli’nin yaban hayvanları ve bitki türlerinin tespiti için Kocaeli Biyoçeşitlilik Analizi projesi hazırlanmaktadır. Kocaeli Valiliği, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Kocaeli Müdürlüğü, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, FYZOO, TEMA, Muhtarlar Derneği, İzci ve Doğa Klüpleri, Avcılar Dernekleri ve Kocaeli, İstanbul, Düzce ve Trakya Üniversitelerinden değerli bilim insanları bu projenin çalışma takımını oluşturmaktadırlar.

Parkımız aynı zamanda %70’in üzerinde egzotik olmak üzere 400’ü aşkın bitki türünü barınddırmakta olup, bunlardan 250’yi aşkını odunsu/ağaçsı bitkilerdir.

Tür sayısı hedefi 550 dir. Bitki türlerinin çoğaltılması ve yeni koleksiyonlar üzerinde halen çalışılmaktadır. (Hayvanlara Şifalı Bitkiler, Çalı Bitkileri ve Soğanlı bitkiler)

BİTKİLERİN KORUNMASI

Bitki çeşitliliğini koruma yollarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.

● Milli Park, Doğal Tabiat Parkı ve Doğal Anıtların sayısı ülkemizde yaklaşık 142 adettir. Bu tür alanların toplam yüzölçümü ülkemiz yüzölçümünün %6’sına denktir. Bu nedenle bu oranın 3 yıl içerisinde %12’ye, 10 yıl İçerisinde ise, %25’e çıkarmak zorundayız.

● Ülkemiz coğrafyası içerisinde yer alan bölgesel alanların bitki çeşitliliği analizi yapılmalıdır. Saha çalışması, analiz çalışmaları, teşhis çalışması ve GIS (yerin dijital medyada türler açısından belirlenmesi) faaliyetleri büyük bir titizlikle yürütülmelidir ki alanın büyüklüğüne göre 6 ay ile 3 yıllık bir süreyi kapsar.

● Azalan ve özellikle tehdit altında olan bitki türlerinin hem yerinde (doğasında) korunması çalışmaları hem de bu türlerin sılada (gurbette) korunması ve çoğaltılması için botanik bahçeleri, arboretumlar, herbaryumlar kurulması çalışmaları yapılmalıdır. Bu sayede çevre ve doğanın korunması, endemik türler, biyolojik çeşitlilik ve bitki türleri hakkında halkın bilinçlendirilmesi sağlanabilir.

● Yapılan tüm çalışmalarda flora (bitki dünyası) ve fauna (yaban hayvanları dünyası) birlikte düşünülerek çalışmalar yapılmalıdır. Çünkü bu iki sistem birbiri ile iç içe ve birbirinden beslenmektedir.

BİTKİLERİN KORUNMASI

• Bitkileri korumak ve onların çoğalmasında yardımcı olmak her bireyin görevidir.– Doğada zaman geçirin ve

tanımaya çalışın– Ailenizi öğrendiklerinizle

aydınlatın– Koruma projelerine maddi

veya aktif destek olun.

FARUK YALÇIN HAYVANLAR ALEMİ VE BOTANİK PARKI

BOTANİK EĞİTİMİ

Hazırlayan: Gökmen AYDINKaynak: vikipedi.org

Bitkilerin Çoğaltılması/Faruk YALÇINBiyoçeşitlilik Açısından Anadolu’nun Önemi/Arif SANKUR

Bitkileri Tanıyalım/Nezahat Gökyiğit Botanik Parkı www.fenokulu.net

Uygulamalı bitki bilgilendirmesi

Documents

Transcript of Uygulamalı bitki bilgilendirmesi