Utrecht/Kenniscongres2016/25/A. Tukker en J.Smit/proeftuin basiszorg jeugd-ggz
Utrecht/Kenniscongres2016/12/ I. Visscher en Y. Krol/Samen op weg: communicatie met kinderen en...
-
Upload
utrecht -
Category
Healthcare
-
view
101 -
download
2
Transcript of Utrecht/Kenniscongres2016/12/ I. Visscher en Y. Krol/Samen op weg: communicatie met kinderen en...
Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest.Yvette Krol, klinisch psycholoog, Deventer ZiekenhuisIngeborg Visser, GZ-psycholoog i.o. tot specialist, CLOK, de Bascule
Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK.
Programma
Wat is SOLK?
Verschijningsvormen en hoe vaak komt het voor?
Verklarings- en behandelmodel
Taal
Vragen aan de zaal• Wie heeft in de afgelopen twee weken last gehad van
buikpijn, maagpijn, misselijkheid, hoofdpijn,rugpijn, gewrichtsklachten, vermoeidheid, hartkloppingen….etc?
• Was daar een medische verklaring voor te geven?
Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten
Onverklaarde lichamelijke klachtenHoe vaak komt het voor bij volwassenen?• 85-95% van de algemene bevolking geeft aan in de afgelopen
twee weken minstens één lichamelijke klacht te hebben gehad
• 33% geeft aan voortdurend moe te zijn• Bij de huisarts blijft 30-50% van de lichamelijke klachten
medisch onverklaard (Khan e.a., 2003)• Ook bij de specialist liggen deze percentages hoog (40-60%)
(Speckens e.a. 1995)
Artsen blijven (te) lang zoeken• Artsen bieden meer somatisch onderzoek aan
dan patiënten vragen (Ring et al. 2005)• Artsen bieden somatisch onderzoek of
vervolgconsulten aan in respons op het noemen van lichamelijke klachten (Salmon et al. 2006)
• Hebben niet altijd oog of tijd voor opmerkingen van patiënten over hun psychische toestand of problemen
Naamgeving…• Functionele klachten• Onbegrepen klachten• Onverklaarde lichamelijke klachten• Vage klachten• Psychosomatische klachten• Somatoforme stoornis (DSM-IV)• Somatisch-symptoomstoornis (SSRD; DSM-V)• Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten
(SOLK) (multidisciplinaire richtlijn GGZ)
DSM IV versus DSM V - ontbreken van een
medische verklaring stond centraal
- Symptomen kunnen wel of niet gepaard gaan met gediagnosticeerde aandoening
- Centraal staan abnormale gedachten, gevoelens en gedrag bij de klachten
Onderscheidend kenmerk SOLK• Niet de lichamelijke klachten zelf• Niet de afwezigheid van een somatische
verklaringMaar:
• De manier waarop de klachten worden ervaren en getoond
SOLK bij kinderen en jongeren
SOLK 10-15% van de jongeren(Janssens, 2011)
SOLK in de GGZ
18% van de jongeren(Kouijzer et al, 2013)
Chronische pijn
9.2% van de jongeren (Voerman et al, 2015)
CVS 0.001% van de jongeren, maar 10% is ernst en duur van de moeheid idem
aan CVS (Nijhof et al, 2010)
Verschijningsvormen SOLK
Pijnklachten Hoofdpijn, buikpijn, rugpijn, spier- en gewrichtspijn
Uitval van functiebewegingsapparaat, visus,
stem, epilepsie
Andere lichamelijke klachten
vermoeidheid, misselijkheid, maagklachten en duizeligheid
Psychische problemen bij medische diagnose
Meer moeheid of pijn dan passend bij de medische
diagnose
Vragen• Wannneer kinderen/jongeren last hebben van lichamelijke
klachten, waarvoor geen of onvoldoende medische verklaring werd gevonden, is behandeling dan nodig?
Behandeling nodig? Ja!Slechte prognose bij niet behandelen
Pijn na 10 jaar 25-50 %
Andere locatie pijn
25-30%
Volwassenheid Grotere kans op psychische problemen
Magni et all, 1987, Hotopf et al, 1998
Visies op SOLK• Aanstellerij
• Psychisch (‘zit tussen de oren’)
• Gemiste diagnoses
• Over- en onderbelastingsmodel
• Biopsychosociaal model
Biopsychosociaal modelBio
erfelijkheid aanleg ziekte
reactieve stress voeding
Sociaal familie
vriendenschoolwerk
Psycho Persoonlijkheid
StressCognitieEmotieGedrag
HealthIllness
CGT
Traumatische gebeurtenis(sen)
Langdurige stress
Engel, 1977
Biopsychosociaal model
Biologisch Psychologisch Sociaal
Predisponerende factoren
Genetische kwetsbaarheid, Evt. problemen in aandacht/executieve functies/int.prof.
Hoge eisen stellenOveractieve levensstijlNegatieve affectiviteit
Slechte start, verwaarlozing, misbruik, geweld
Direct uitlokkende factoren
Virale infectie, fysiek trauma, operatie,slaapstoornissen
Geen grenzen stellen, psychische traumata, overvraging, geen nee durven zeggen
Scheiding, overgang middelbare school, pesten, niet in groep horen
Onderhoudende factoren
Zeer wisselend slaap/waakritme, conditieverlies, minder eten
Angst/depressieWeinig positieve cognitiesPeriodes van overactiviteit
Gebrek aan sociale steun, veel aandacht op het ziekzijn (uit handen nemen)
In de communicatie met de cliënt is ONTSCHULDIGING belangrijk.
Acute vs chronische klachten (> 6 mnd)• Manier van omgaan wezenlijk anders (wat
helpt bij acute klachten helpt juist niet bij chronische klachten)
• SOLK: gaat meestal om chronische klachten
Hoe bent u om gegaan met uw lichamelijke klacht?
Welke emoties en gedachten had u over de ervaren lichamelijke klacht?
Basispatronen bij SOLK patienten (terugkerende reacties op pijn/klachten): 1. Niet-accepterende gedachten:
boosheid/irritatie en doorgaan ondanks de klachten /verzetten (‘fight’)
2. Catastroferende gedachten: angst en vlucht-/vermijdingsgedrag (‘flight’)
3. Defaitistische gedachten: somberheid, terugtrekken / opgeven (‘freeze’)
Houding en taalgebruik bij SOLK• Doel is Positief• Gericht op herstel van klachten• Straal vertrouwen en ervaring uit• Focus op de toekomst• Versterk gevoelens van controle bij cliënt • Vermijd negatieve suggesties!
FILM BEHANDELING ADOLESCENT met wegrakingen en hoofdpijn