ျမ႕ျပဆငးရႏြမးပါးမ ေလာခေရး

ဖြ႕ျဖးဆႏငငမားမာ ေကးလကေဒသကေန ျမ႕ျပသ႕ ေျပာငးေရႊ႕အေျခခမ (rural- urban migration) ႏနးက

တးတကမားျပားလာပါတယ။ ဒလ ေျပာငးေရႊ႕အေျခခသအမားစဟာ အလပအကငအခြငအလမးန႕ လမဘ၀ တးတကမ

အခြငအလမးအတြက ျမ႕ျပက ေျပာငးေရႊ႕ေနထငၾကတာ ျဖစေပမယ ျမ႕ျပရငသနေနထငမ စရတၾကးမားျခငး၊

လမးပနးဆကသြယေရး ကနကစရတၾကးမားျခငး၊ ကနးမာသန႕ရငးမမရေသာ ဆငေျခဖးမားတြင ေနထငရျခငး၊

ေရာဂဘယ ကးစကျပန႕ပြားျခငး စတ အေျခအေနေတြက ရငဆငရျပး တးတကတ လမဘ၀ အခြငအလမးေတြက ခစားခြင

မရၾကပါဘး။ ျမ႕ျပသ႕ ေျပာငးေရႊ႕အေျခခမ ရာခငႏနး ျမငတကလာတာန႕အမ လဥးေရထထပမရလာသလ၊

ျမ႕ျပဆငးရႏြမးပါးမ (urban poverty) ႏနးကလ တးျမငလာပါတယ။

ျမ ႕ျပဆငးရႏြမးပါးမ သြငျပငလကၡဏာမား

ျမ႕ျပဆငးရႏြမးပါးမမာ သြငျပငလကၡဏာ (၅) ရပ ရပါတယ။ ပထမသြငျပငလကၡဏာကေတာ ၀ငေငြမေလာကငမ

ျဖစပါတယ။ ျမ႕ျပမာ ေနထငတ ဆငးရႏြမးပါးသေတြဟာ မားေသာအားျဖင အလပတခခ လပေနသမား ျဖစပါတယ။

ေကးလကေဒသမာ ေနထငသမားထက ၀ငေငြပမားေပမယ ျမ႕ျပရ႕ ေနထငမအသးစရတၾကးမားမေၾကာင ၀ငေငြ

မေလာကငမ န႕ ရငဆငၾကရတတပါတယ။ စား၀တေနေရး အေျခခလအပခကေတြ ျပညစဖ႔အတြက ၀ငေငြေလာကငမ

မရပ ၾကရာကပနးအလပမား လပကငရတတတာေၾကာင အလပအကငလျခေရး အခကအခန႕လ ရငဆငရတတပါတယ။

ဒတယသြငျပငလကၡဏာကေတာ ငတမြတေခါငးမ ျဖစပါတယ။ ျမ႕ျပဆငးရႏြမးပါးသေတြဟာ အစားအစာေတြက

၀ယယစားသးၾကရတာ ျဖစပါတယ။ ေကးလကေဒသမာလ ေျမပေျမလ မရတအတြက စကပးေရးန႕ ေမြးျမေရးလပဖ႕

ခယဥးတာေၾကာင၊ အစားအစာေတြက ၀ယယစားသးၾကရပါတယ။ ဒလ ၀ယယစားသးရတအခါမာလ သယယ

ပ႕ေဆာငေရးစရတန႕ အဆငဆင ျဖန႕ျဖးစရတေတြေၾကာင ျမ႕ျပမာေနထငသေတြဟာ ေကးလကမာေနထငသေတြထက

အစားအေသာက ကနကစရတ ပျပး မားပါတယ။ ျမ႕ျပဆငေျခဖးရပကြကမားန႕ ကးေကာရပကြကမားမာ

ေနထငရသေတြဟာ သန႕ရငးတေရန႕ ပတ၀နးကင မရျခငးေၾကာင ေရာဂါဘယ ကးစကခရမ အႏရာယကလ ရငဆငၾက

ရပါတယ။ infection-related အစာအာဟာရခ႕တမ ျပနာက ျမ႕ျပမာ အျဖစမားပါတယ။

တတယသြငျပငလကၡဏာကေတာ informal sector အလပအကငအေျခအေန ျဖစပါတယ။ ျမ႕ျပမာ အလပလပကငသ

အမားစဟာ ေန႕စားလပသားမား၊ ယာယလပသားမားအျဖစ လပကငၾကရပါတာျဖစတအတြက အလပသမားအခြငအလမး၊

ဥေပေဒအကာအကြယမား ဆးရးၾကရျပး၊ အလပအကင မလျခမ (job insecurity) ဆငရာ စတဖစးမေတြကလ

ခစားၾကရပါတယ။

စတတသြငျပငလကၡဏာကေတာ informal settlements ျဖစပါတယ။ အလပအကင အခြငအလမးေၾကာင အလပန႕

နးစပရာေနရာေတြမာ အေျခခေနထငမေတြ ရလာပါတယ။ ဒလ အေျခခေနထငမတအခါမာ ေျမယာပငဆငမ၊

ငားရမးစရတ ၾကးမားမ အခကအခေတြေၾကာင မးရထားလမးေဘး၊ ျမစကမးေဘး၊ တတားမားန႕ အမကပမားအနးမာ

ကးေကာေနထင အေျခခမေတြ ျဖစပြားလာတတပါတယ။

ပဥၵမသြငျပငလကၡဏာကေတာ ၀နေဆာငမမားက ခစားခြင မရျခငးပ ျဖစပါတယ။ ကးေကာရပကြကမားန႕ အျခား

informal settlements ေတြမာ အစးရေတြရ႕ အေျခခလေနမအေဆာကအအ ၀နေဆာငမ အားနညးခကေတြ

ရတတပါတယ။ ေရရရေရးအတြက ရပကြကထက public tap ေတြမာ နာရေပါငးမားစြာ တနးစေစာငဆငးရမေတြ

ရတတသလ၊ လပစစမးသးစြႏငမလ မရၾကပါဘး။ အညစအေၾကးစြန႕ပစမ ျပနာေတြလ ရပါတယ။

ျမ ႕ျပဆငးရႏြမးပါးမအား တငးတာျခငး

ျမ႕ျပဆငးရႏြမးပါးမ ဆတာက ေဘာဂေဗဒရေထာငန႕ မႏေဗဒ ရေထာငေတြကေန တငးတာသတမတေလရပါတယ။

ေဘာဂေဗဒရေထာငအရ ျမ႕ျပဆငးရႏြမးပါးမက တငးတာရာမာ ၀ငေငြ (သ႕မဟတ) စားသးမ ညႊနျပကနးဂဏာနးေတြ

အျပင အာဟာရျပည၀မ၊ အစားအစာ မတလေလာကမ၊ စာတတေျမာကမ၊ သန႕ရငးေသာေရ ရရမ၊ ကနးမာေရး

ေစာငေရာကမ ခစားခြင ဆတ လမတးတကမဆငရာ ညႊနျပကနးဂဏာနးေတြန႕ တငးတာၾကပါတယ။ မႏ ေဗဒ

ပညာရငေတြန႕ လမစမကနးေရးဆြသေတြကေတာ အထကပါအခကေတြအျပင လမဘ၀ကြျပားျခားနားမန႕ ပစၥညးဥစၥာဓန

မဟတေသာ အရာမား ခ႕တမ (non-material deprivation) ကပါ ထညသြငးျပး တငးတာဖ႕ လအပေၾကာငး

ဆထားၾကပါတယ။

၀ငေငြန႕ ပတသကတ ညႊနျပကနးဂဏာနးေတြမာ ဆငးရႏြမးပါးမကြာဟခက (poverty gap)၊ ၀ငေငြတနးတညမျခငးမရမ

(income inequality)၊ အလပလကမႏနး (unemployment rate)၊ အေၾကြးရယသးစြႏငမ၊ လပစစပစၥညး ရယသးစြမ

(access to electricity) စတာေတြ ပါ၀ငပါတယ။ ပညာေရးန႕ ပတသကတ ညႊနျပကနးဂဏာနးေတြမာေတာ

စာတတေျမာကႏနး၊ အထကတနး၊ အလယတနးႏင မလတနး ျပးေျမာကေအာငျမငမႏနး၊ ကေလးလပအား၊

ပညာေရးဆငရာ ကားမကြျပားမ၊ ပညာေရးအတြက အမေထာငတခခငး စအလက ပမးမအသးစရတ၊ အလပခြငဆငရာ

သကေမြးေကာငး သငတနးမားသ႕ တကေရာကႏငမ စတာေတြ ပါ၀ငပါတယ။

ကနးမာေရးန႕ ပတသကတ ညႊနျပကနးဂဏာနးေတြမာ အေျခခကနးမာေရးေစာငေရာကမ ခစားခြင၊ အစာအာဟာရ

ျပည၀ေရးဆငရာ safety nets မားရမ၊ အစားအစာအတြက အမေထာငစတခခငးစအလက ပမးမ အသးစရတ၊

ကနးမာေရးေစာငေရာကမအတြက အမေထာငတခခငးစအလက ပမးမအသးစရတ၊ ေရသးစြမာ ပမာဏ၊ ဖြားေသႏနး၊

ကေလးသငယအစာအာဟာရ ခ႕တမ၊ လမးပနးဆကသြယမဆငရာ မေတာတဆမမားဆငရာ ေသဆးႏနး၊

ေရာဂါဘယမားဆငရာ ေသဆးႏနး၊ အၾကမးဖကမမားဆငရာ ေသဆးႏနး စတာေတြ ပါ၀ငပါတယ။

လျခေရးန႕ ပတသကတ ညႊနျပကနးဂဏာနးေတြမာေတာ ခြငျပခကမရေသာ အေဆာကအဥးမားႏင ကးေကာ

အမယာမား တညေဆာကထားမႏနး၊ ရတပဖြႏင ဥပေဒအရ အကာအကြယ ရယႏငမ၊ ေျမယာပငဆငမ အခြငအလမး၊

လသတမႏင အျခားရာဇ၀တမမား ျဖစပြားမႏနး စတာေတြ ပါ၀ငပါတယ။ Empowerment န႕ ပတသကတ

ညႊနျပကနးဂဏာနးေတြမာေတာ ႏငငေရးန႕ လ႕အဖြ႕အစညးေတြမာ ပါ၀ငမ၊ ၀နေဆာငမႏင အလပအကင

အခြငအလမးမားအား ခစားခြင၊ တယလဖနးႏင အငတာနက အသးျပႏငမ၊ စမကနးေရးရာ ဆးျဖတခကမားတြင

ျပညသအမား၏ ဆႏၵသေဘာထားေပးပငခြင၊ အစးရ ၀နေဆာငမမားအား ျပညသအမားမ ေကနပမ စတာေတြ

ပါ၀ငပါတယ။

ျမ ႕ျပဆငးရႏြမးပါးမ ေလာခေရး မ၀ါဒမား

တငးျပညတျပညရ႕ ဖြ႕ျဖးတးတကမမာ ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးတးတကေရး (urban development) က အေရးၾကးပါတယ။ ဒလ

ျမ႕ျပဖြ႕ျဖးတးတကေရးအတြက ျမ႕ျပဆငးရႏြမးပါးမ (urban poverty) ေလာခႏငေရးက ၾကးပမးေဆာငရြကဖ႕

လအပပါတယ။ ဒလေဆာငရြကရာမာ အရပဘကလ႕အဖြ႕အစညးမား၊ ျမ႕ျပဆငးရႏြမးပါးသမားဘကမ citizen driven

actions မား လပေဆာငဖ႕လအပသလ၊ ႏငငေတာဘကကလ ျမ႕ျပဆငးရႏြမးပါးမေလာခေရး မ၀ါဒမား ထထ

ေရာကေရာက ခမတေဆာငရြကရမာ ျဖစပါတယ။

တႏငတပင စးပြားေရးလပငနးငယမား ေပၚေပါကလာေစရန အားေပးကညမ

ျမ႕ျပမာ တႏငတပင စးပြားေရး လပငနးငယမား ေပၚေပါကလာျခငးျဖင အလပအကငအခြငအလမးမား ေပၚထြကျခငး၊

အလပလကမႏနးေလာနညးျခငး စတ အကးေကးဇးေတြ ရလာေစႏငပါတယ။ အခ႕လေတြဟာ အေရာငးအ၀ယ

လပငနးမားအတြက အေတြးအျမငရေပမယ စတငရန ေငြအရငးအႏး မရတ အခကအခက ၾကၾကရတာေၾကာင

အလပလကမ ျဖစေနၾကတာ ျဖစပါတယ။ ဒလအေျခအေနေတြက ေျဖရငးႏငေရးအတြက အစးရန႕

အရပဘကအဖြ႕အစညးမားက အေသးစားေငြေခးေပးတ အငစတကးရငးမား (Micro Finance Institutions) တညေထာင

ျခငးျဖင အားေပးကညႏငပါတယ။

အလပအကငအခြငအလမးမား တးတကလာေစရန ေဆာငရြကမ

ျမ႕ျပဆငးရႏြမးပါးသမားရ႕ အလပအကငအခြငအလမးမား တးတကလာေစေရးအတြက အခြနႏနးထားမားေလာချခငး၊

အလပအကငတးခ႕မက ခကခၾကန႕ၾကာေစေသာ နညးဥပေဒမားအား ရတသမးျခငး၊ အမးသမးမား လပငနးခြင

၀ငႏငေရးအတြက ကေလးသငယေစာငေရာကေရးစငတာမား ဖြငလစျခငး၊ လပငနးခြငသငတနးမားေပးျခငး၊

အလပအကငအခြငအလမးမား တးတကေစႏငေသာ စးပြားေရးက႑မား ဖြ႕ျဖးတးတကလာေစရန အားေပးကညျခငး စတ

မ၀ါဒမားက ခမတေဆာငရြကႏငပါတယ။

ျမ႕ျပစကပးေရး (urban agriculture) က႑ ဖနတးေဖာေဆာငမ

ေျမပေျမလအနညးငယရသမားအေနန႕ တႏငတပငစကပးျခငးျဖငျဖစေစ၊ အျခားစကပးႏငသမားအား ေျမပငားရမး

အသးျပေစျခငးျဖင ျဖစေစ ျမ႕ျပစကပးေရးက႑ေတြက ဖနတးေဖာေဆာငႏငပါတယ။ ႏငငေတာပင

အသးျပေဖာေဆာငထားျခငး မရေသာ ေျမပေျမလမားက စကပးေရးက႑အတြက ဆငးရႏြမးပါးသမားက

ငားရမးအသးျပေစျခငးျဖငလ ျမ႕ျပစကပးေရးက႑ တးတကလာေအာင အားေပးကညမေတြ ျပလပႏငပါတယ။

ဆငးရႏြမးပါးတ ျမ႕ျပစကပးေရးသမားမားအတြက လအပေသာနညးပညာမား ပပးေပးျခငး၊ အေၾကြးရယသးစြႏငခြင

အခြငအလမးမား တးျမငေပးျခငး၊ အေျခခအေဆာကအအဆငရာ ၀နေဆာငမမားေပးျခငး စတ မ၀ါဒမားက

ခမတအေကာငအထညေဖာႏငပါတယ။

အမတြငးမလပငနးမား တးတကလာေစရန အားေပးကညျခငး

ဆငးရႏြမးပါးသေတြအေနန႕ မန႕လပျခငး၊ စကခပလပငနး၊ ဇာထးပနးထးလပငနး စတ တႏငတပင အမတြငးမ

လပငနးေတြက ဆငခနးငားရမးျပး လပေဆာငႏငဖ႕ မလြယကပါဘး။ ဒါေၾကာင မမအမမာေနျပး အလပလပလ႕ရတ

အမတြငးမလပငနးမား တးတကလာေစရန အားေပးကညဖ႕လပါတယ။ ဒလအမတြငးမလပငနးမားက အားေပး

ကညေရးအတြက အေျခခအေဆာကအအ (လပစးမး၊ သန႕ရငးေသာေရ၊ ဆကသြယေရး စသည) ဆငရာ ၀နေဆာငမမား

တးတကေကာငးမြနျခငး၊ အေသးစားေငြေခးလပငနးမား ေဖာေဆာငေပးျခငး၊ အမတြငးမ သငတနးမားေပးျခငး၊

အေျခခကနးမာေရးေစာငေရာကမဆငရာ ၀နေဆာငမေပးျခငး၊ ေစးကြကမားေဖာေဆာငေပးျခငး၊ လပငနးတညေထာငမ

ဆငရာ အၾကဥာဏမားေပးျခငး စတ မ၀ါဒေတြက ခမတအေကာငအထညေဖာႏငပါတယ။

လမေထာကကအခြငအလမးမား ပပးေပးျခငး

ျမ႕ျပဆငးရႏြမးပါးသမားဟာ မားေသာအားျဖင ပမနလပခလစာေတြအေပၚမာ မျပး ရပတညေနသမား မဟတၾကပါဘး။

ၾကရာကပနးအလပေတြ လပကငေနၾကရသမား ျဖစပါတယ။ ဒါေၾကာင အစာအာဟာရ ျပညစေလာကငေရးအတြက

ေငြေၾကး (သ႕မဟတ) အစားအစာ ေပးေ၀ျခငး စတာေတြန႕ ကညျဖညဆညးေပးမေတြ ျပလပႏငပါတယ။ အစးရအေနန႕

safety-net intervention policies မား ခမတေဆာငရြကႏငသလ၊ အနဂအ လမေရးအဖြ႕အစညးမား လြတလပစြာ

ဖြ႕စညးခြငေပးျခငး၊ ႏငငတကာအဖြ႕အစညးမားသ႕ အကအညေတာငးချခငး ဆငရာ မ၀ါဒေတြက ခမတ

ေဆာငရြကႏငပါတယ။

ျမ႕သစမား ေဖာေဆာငေပးျခငး

ကးေကာရပကြကမား၊ ရထားလမး၊ ကားလမး၊ ျမစကမးေဘးမာ ေနထငေနရသမားအတြက ျမ႕သစမား ေဖာေဆာငေပးျပး၊

ေျပာငးေရႊ႕ေနရာခထားေပးျခငး၊ သန႕ရငးေသာေရရရေရး ေဆာငရြကေပးျခငး၊ ျမ႕သစမား အနးတြင စကမဇမား

တညေထာင၍ အလပအကငအခြငအလမးမား ဖနတးေပးျခငး၊ ေကာငးမားႏင ေဆးရမား ေဆာကလပေပးျခငး စတာေြက

ျပလပႏငပါတယ။

ေကာငးမြနေသာ ျမ႕ျပအပခပေရး (good urban governance)

ေကာငးမြနေသာ ျမ႕ျပအပခပေရး ေဖာေဆာငႏငဖ႕အတြက တာ၀နခမ၊ တာ၀နယမ၊ အမားျပညသ ပးေပါငးပါ၀ငမ၊

စြမးရညတးတကျမငမားမ၊ လာဘစားမမားက တကဖကႏမနငးေရး စတက႑ေတြမာ သငေလာတ မ၀ါဒေတြ ခမတႏငဖ႕

လအပပါတယ။ ရပကြကအပခပေရးတာ၀နရသမားန႕ ရပရြာဖြ႕ျဖးေရးေဆာငရြကေနေသာ အရပဘကလ႕အဖြ႕မားမ

တာ၀နရသမားရ႕ စြမးရညျမငမားမကလ အေရးပါတအတြက စာေတြ႕၊ လကေတြ႕သငတနးမား ေပးျခငးက

ျပလပႏငပါတယ။ ႏငငတကာ အဆငမ စမခန႕ခြေရးႏင အပခပေရး ပညာမားက ျဖန႕ျဖးေပးဖ႕ လအပပါတယ။

လသားလျခေရး (Human Security) ရလာေစရန ကာကြယေစာငေရာကျခငး

ျမ႕ျပဆငးရႏြမးပါးမန႕ ရာဇ၀တမ ထေျပာျခငးတ႕အၾကားမာ ထငသာျမငသာတ ဆကစပမေတြ ရပါတယ။

ရာဇ၀တမမားက တားဆးကာကြယႏမနငးျခငး၊ လသားလျခေရးရလာေစရန ျပညသအမားအား ကာကြယ

ေစာငေရာကျခငး၊ ဥပေဒအခြငအလမးမား ခစားခြငရေစျခငး၊ ဥပေဒဘကေတာသားမားအား လထမ ယၾကညမ

တးပြားလာေစျခငးဆငရာ မ၀ါဒမားက ခမတအေကာငအထညေဖာႏငပါတယ။

နဂး

ေကးလကဆငးရႏြမးပါးမ ေလာခေရးဆငရာ မ၀ါဒမားထကစာရင ျမ႕ျပဆငးရႏြမးပါးမေလာခေရးဆငရာ မ၀ါဒေတြက

မ၀ါဒေရးရာ ခမတေဆာငရြကေနသမားအတြက အခကအခေတြ၊ စနေခၚမေတြ ပမေတြ႕ၾကေစႏငပါတယ။

ျမ႕ျပဆငးရႏြမးပါးမ၊ ျမ႕ျပလတနးစားကြာဟမ ျပနာေတြဟာ ဖြ႕ျဖးဆ ႏငငေတြမာ တစထကတစ ၾကးထြားလာတ

ျပနာေတြ ျဖစပါတယ။ ဒါေၾကာင ျမ႕ျပဆငးရႏြမးပါးမ ေလာခေရးအတြက သငေလာေသာ မ၀ါဒမား

ခမတေဆာငရြကႏငေရးက အေရးၾကးလပါေၾကာငး ေရးသားတငျပအပပါတယ။

ခငမမမး (၃၁၊ ၇၊ ၂၀၁၁)

ရညညႊနးကးကား။ ။

Baker, J. & Schuler, N. (2004) Analysing Urban Poverty: A summary of methods and approaches, World Bank

Policy Research Working Paper 3399, World Bank, Washington DC.

Baharoglu, D. & Kessides, C. (2002) “Urban Poverty” in Klugman (ed.) A sourcebook for poverty reduction

strategies: Volume 2: Macroeconomic and sectoral approaches, World Bank, Washington DC.

Urban Poverty and the Working Poor: FACING THE CHALLENGES OF URBANIZATION AND URBAN POVERTY

IN ASIA AND THE PACIFIC, Committee on Poverty Reduction, Economic and Social Commission on Asia and

Pacific, Fourth Session, 12-14 December 2007, Bangkok