Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

download Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

of 59

Transcript of Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    1/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    LI CM N

    Em xin chn thnh cm n cc thy, cc c khoa Cng ngh Thng tin

    Trng i hc Dn lp Hi Phng tn tnh dy d, truyn t cho chng emnhiu kin thc qu bu.

    Em xin t lng bit n su sc n thy Th.s Ng Trng Giang, ngi

    tn tnh gip v truyn t nhiu kinh nghim ti c th c thc hin

    v hon thnh.

    Xin chn thnh cm n cc bn trong khoa Cng Ngh Thng Tin, i Hc

    Dn Lp Hi Phng gip , ng vin ti rt nhiu trong qu trnh thc hin

    ti.

    Em xin trn thnh cm n!

    Hi Phng, thng 07 nm 2007.Sinh vin

    Bi Quang Chin

    Bi Quang Chin Trang 1

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    2/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    MC LC

    LI CM N......................................................................................................1

    MC LC............................................................................................................2

    LI NI U......................................................................................................3

    CHNG 1:

    TNG QUAN V MNG NEURAL NHN TO .............................................4

    CHNG 2:

    NG DNG MNG NEURAL NHN DNG K T ....................................27

    CHNG 3:

    CI T CHNG TRNH TH NGHIM ...................................................40

    KT LUN........................................................................................................71

    TI LIU THAM KHO..................................................................................73

    Bi Quang Chin Trang 2

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    3/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    LI NI U

    Ngy nay khng ai c th ph nhn vai tr cc k quan trng ca my tnh

    trong nghin cu khoa hc k thut cng nh trong i sng. My tnh lmc nhng iu k diu v gii c nhng vn tng chng nan gii. Cng

    ngy cng c nhiu ngi t hi, liu my tnh c kh nng suy ngh nh con

    ngi hay cha? Chng ta s khng tr li cu hi y. Thay vo , chng ta s

    nu ra nhng khc bit ch yu gia cch lm vic ca my tnh v b c con

    ngi.

    Mt my tnh, d c mnh n u chng na, u phi lm vic theo mt

    chng trnh chnh xc c hoch nh trc bi cc chuyn gia. Bi ton

    cng phc tp th vic lp trnh cng cng phu. Trong khi con ngi lm vic

    bng cch hc tp v rn luyn, khi lm vic con ngi c kh nng lin tng,

    kt ni s vic ny vi s vic khc, v quan trng hn ht, h c th sng to.

    Do c kh nng lin tng, con ngi c th d dng lm nhiu iu m

    vic lp trnh cho my tnh i hi rt nhiu cng sc. Chng hn nh vic nhn

    dng hay tr chi ch. Mt em b c th t hc hi nhn dng v phn loi

    vt chung quanh mnh, bit c ci g l thc n, ci g l chi. Mt

    ngi bnh thng cng c th on c vi ch trong mt ch. Nhng tht

    kh m dy cho my tnh lm c nhng vic y. T lu cc nh khoa hc

    nhn thy nhng u im ca b c con ngi v tm cch bt chc thc

    hin trn nhng my tnh, to cho n c kh nng hc tp, nhn dng v phn

    loi. Cc mng neural nhn to ra i t nhng n lc . N thc s c

    ch v nhanh chng tr thnh mt hng nghin cu y trin vng trong mc

    ch xy dng cc my thng minh tin gn ti tr tu con ngi. c bit l

    lnh vc nhn dng.

    Trong n ny s trnh by ng dng mng neural trong nhn dng k

    t. Ni dung bo co gm nhng chng sau:

    Chng 1:Tng quan v mng neural nhn to.

    Chng 2: ng dng mng neural nhn dng k t.

    Chng 3: Ci t chng trnh th nghim.

    Bi Quang Chin Trang 3

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    4/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    CHNG 1:TNG QUAN V MNG NEURAL NHN TO

    1.1. Khi nim mng neural .1.1.1. Tm hiu v Neural.

    1.1.1.1. Neural sinh hc:

    Mt neural c cu gm nhng thnh phn chnh sau: Dendrite, Soma,

    Synapse, Axon nh hnh 1.1.

    Hnh 1.1: M hnh neural sinh hc

    Soma l thn ca neural.

    Cc dendrites l cc dy mnh, di, gn lin vi soma, chng truyn d liu

    (di dng xung in th) n cho soma x l. Bn trong soma cc d liu

    c tng hp li, c th xem gn ng s tng hp y nh l mt php ly tng

    tt c cc d liu m neural nhn c.Mt loi dy dn tn hiu khc cng gn vi soma l cc axon. Khc vi

    dendrites, axons c kh nng pht cc xung in th, chng l cc dy dn tn

    hiu t neural i cc ni khc. Ch khi no in th trong soma vt qu mt gi

    tr ngng no th axon mi pht mt xung in th, cn nu khng th n

    trng thi ngh.

    Axon ni vi cc dendrites ca cc neural khc thng qua nhng mi ni

    c bit gi l synapse. Khi in th ca synapse tng ln do cc xung pht ra t

    Bi Quang Chin Trang 4

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    5/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    axon th synapse s nh ra mt s cht ho hc (neurotransmitters); cc cht ny

    m "ca" trn dendrites cho cc ions truyn qua. Chnh dng ions ny lm

    thay i in th trn dendrites, to ra cc xung d liu lan truyn ti cc neural

    khc.C th tm tt hot ng ca mt neural nh sau: neural ly tng tt c cc

    in th vo m n nhn c, v pht ra mt xung in th nu tng y ln hn

    mt ngng no . Cc neural ni vi nhau cc synapses. Synapse c gi

    l mch khi n cho php truyn dn d dng tn hiu qua cc neural khc. Ngc

    li, mt synapse yu s truyn dn tn hiu rt kh khn.

    Cc synapses ng vai tr rt quan trng trong s hc tp. Khi chng ta

    hc tp th hot ng ca cc synapses c tng cng, to nn nhiu lin ktmnh gia cc neural. C th ni rng ngi no hc cng gii th cng c nhiu

    synapses v cc synapses y cng mnh m, hay ni cch khc, th lin kt gia

    cc neural cng nhiu, cng nhy bn.

    1.1.1.2. Neural nhn to:

    Neural nhn to l mt n v tnh ton c nhiu u vo v mt u ra,

    mi u vo n t mt lin kt. c trng ca neural l mt hm kch hot phituyn chuyn i t hp tuyn tnh ca tt c cc tn hiu u vo thnh tn hiu

    u ra. Hm kch hot ny m bo tnh cht phi tuyn cho tnh ton ca mng

    neural.

    Hnh1.2: M hnh mt neural nhn to

    Bi Quang Chin Trang 5

    wk

    y1

    y2

    b0

    yk

    fa

    u vo u ra a=f( wy+b)

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    6/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    Mt neural c cu to gm cc thnh phn chnh : lin kt neural, b

    cng , hm kch hot.

    Lin kt neural l mt thnh phn ca mng neural nhn to lin kt

    gia cc neural, n ni u ra ca neural lp ny vi u vo ca mt neuraltrong lp khc. c trng ca thnh phn lin kt l mt trng s m mi tn

    hiu i qua u c nhn vi trng s ny. Cc trng s lin kt chnh l cc

    tham s t doc bn ca mng neuron, c th thay i c nhm thch nghi

    vi mi trng xung quanh.

    B cng dng tnh tng cc tn hiu u vo ca neural, c nhn

    vi cc trng s lin kt tng ng. php ton c m t y to nn mt b

    hp tuyn tnh.

    Hm kch hot hay cn gi hm kch hot phi tuyn, chuyn i mt t

    hp tuyn tnh ca tt c cc tn hiu u vo thnh tn hiu u ra. Hm kch

    hot ny m bo tnh cht phi tuyn cho tnh ton mng neural. N c xem

    nh l mt hm gii hn, n gii hn phm vi bin cho php ca tn hiu u

    ra trong mt khong gi tr hu hn. M hnh neural trong hnh 1.2 cn bao gm

    mt h s iu chnh b tc ng t bn ngoi. H s iu chnh b c tc dng

    tng ln hoc gim i u vo thc ca hm kch hot, ty theo n dng hay

    m.

    Bi Quang Chin Trang 6

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    7/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    Bng 1.1 : Mt s hm kch hot c bn trong mng neural:

    Tn hm Cng thc

    hardlim a = 0 vi n < 0

    a = 1 vi n 0

    hardlims a = -1 vi n < 0

    a = 1 vi n 0

    purelin a = n

    Satlin a = 0 vi n < 0

    a = n vi 0 n 1

    a = 1 vi n > 1

    satlins a = -1 vi n < 0

    a = n vi 0 n 1

    a = 1 vi n > 1

    tansig neeea nn+

    =

    1

    poslin a = 0 vi n < 0

    a = n vi n 0

    compet a = 1 vi neural c n ln nht

    a = 0 vi cc neural cn li

    logsigne

    a +=1

    1

    1.1.2. Mng neural nhn to.

    L mt h thng bao gm nhiuphn t x l n gin (hay cn gi l

    neural) ta nh neural thn kinh ca no ngi, hot ng song song v c

    ni vi nhau bi cc lin kt neural. Mi lin kt km theo mt trng s no ,

    c trng cho tnh kch hot hoc c ch gia cc neural.

    Bi Quang Chin Trang 7

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    8/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    C th xem cc trng s l phng tin lu tr thng tin di hn trong

    mng neural v nhim v ca qu trnh hun luyn ca mng l cp nht cc

    trng s khi c thm thng tin v mu hc. Hay ni mt cch khc, cc trng s

    u c iu chnh sao cho dng iu vo ra ca mng s m phng hon tonph hp vi mi trng ang xem xt.

    M hnh mng neural.

    Hnh 1.3: S n gin v mt mng neural nhn to

    M hnh mng neural trn gm 3 lp: lp nhp (input), lp n(hidden) v

    lp xut (output). Mi nt trong lp nhp nhn gi tr ca mt bin c lp v

    chuyn vo mng.

    D liu t tt c cc nt trong lp nhp c tch hp ta gi l tng trng

    s v chuyn kt qu cho cc nt trong lp n. Gi l n v cc nt trong lp

    ny ch lin lc vi cc nt trong lp nhp v lp xut, v ch c ngi thit kmng mi bit lp ny (ngi s dng khng bit lp ny).

    Cc nt trong lp xut nhn cc tn hiu tng trng ha t cc nt trong lp

    n. Mi nt trong lp xut tng ng vi mt bin ph thuc.

    Bi Quang Chin Trang 8

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    9/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    1.2. c trng ca mng neural.

    1.2.1. Tnh phi tuyn.

    Mt neural c th tnh ton mt cch tuyn tnh hay phi tuyn. Mt mngneural, cu thnh bi s kt ni cc neural phi tuyn th t n s c tnh phi

    tuyn. Hn na, iu c bit l tnh phi tuyn ny c phn tn trn ton

    mng. Tnh phi tuyn l mt thuc tnh rt quan trng, nht l khi cc c ch vt

    l sinh ra cc tn hiu u vo (v d tn hiu ting ni) vn l phi tuyn.

    1.2.2. Tnh cht tng ng u vo u ra.

    Mc d khi nim hc hay hun luyn cha c bn n nhng

    hiu c mi quan h u vo-u ra ca mng neural, chng ta s cp s

    qua v khi nim ny. Mt m hnh hc ph bin c gi l hc vi mt ngi

    dy hay hc c gim st lin quan n vic thay i cc trng s lin kt ca

    mng neural bng vic p dng mt tp hp cc mu tch lu hay cc v d tch

    lu. Mi mt v d bao gm mt tn hiu u vo v mt u ra mong mun

    tng ng. Mng neural nhn mt v d ly mt cch ngu nhin t tp hp ni

    trn ti u vo ca n, v cc trng s lin kt ca mng c bin i sao cho

    c th cc tiu ho s sai khc gia u ra mong mun v u ra thc s camng theo mt tiu chun thng k thch hp. S tch lu ca mng c lp li

    vi nhiu v d trong tp hp cho ti khi mng t ti mt trng thi n nh m

    khng c mt s thay i ng k no ca cc trng s lin kt. Cc v d

    tch lu c p dng trc c th c p dng li trong thi gian ca phin

    tch lu nhng theo mt th t khc. Nh vy mng neural hc t cc v d bng

    cch xy dng nn mt tng ng u vo-u ra cho vn cn gii quyt.

    1.2.3. Tnh cht thch nghi.

    Cc mng neural c mt kh nng mc nh l bin i cc trng s lin

    kt tu theo s thay i ca mi trng xung quanh. c bit, mt mng neural

    c tch lu hot ng trong mt mi trng xc nh c th c tch

    lu li mt cch d dng khi c nhng thay i nh ca cc iu kin mi

    trng hot ng.

    Bi Quang Chin Trang 9

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    10/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    1.2.4. Tnh cht a ra li gii c bng chng.

    Trong ng cnh phn loi mu, mt mng neural c th c thit k

    a ra thng tin khng ch v mu c phn loi, m cn v s tin cy ca

    quyt nh c thc hin. Thng tin ny c th c s dng loi b ccmu m h hay nhp nhng.

    1.2.5. Tnh cht chp nhn sai xt.

    Mt mng neural, c ci t di dng phn cng, vn c kh nng chp

    nhn li, hay kh nng tnh ton th, vi ngha l tnh nng ca n ch thoi

    ho khi c nhng iu kin hot ng bt li. V d, nu mt neural hay cc lin

    kt kt ni ca n b hng, vic nhn dng li mt mu c lu tr s suy gimv cht lng.

    1.2.6. Kh nng ci t VLSI(Very-large-scale-intergrated).

    Bn cht song song s ca mt mng neural lm cho n rt nhanh trong

    tnh ton i vi mt s cng vic. c tnh ny cng to ra cho mt mng

    neural kh nng ph hp cho vic ci t s dng k thut Very-large-scale-

    intergrated (VLSI). K thut ny cho php xy dng nhng mch cng tnh ton

    song song quy m ln. Chnh v vy m u im ni bt ca VLSI l mang li

    nhng phng tin hu hiu c th x l c nhng hnh vi c phc tp

    cao.

    1.2.7. Tnh cht ng dng trong phn tch v thit k.

    V c bn, cc mng neural c tnh cht chung nh l cc b x l thng

    tin. Chng ta nu ra iu ny vi cng ngha cho tt c cc lnh vc c lin

    quan ti vic ng dng mng neural. c tnh ny th hin mt s im nhsau:

    Cc neural, di dng ny hoc dng khc, biu din mt thnh phn

    chung cho tt c cc mng neural.

    Tnh thng nht ny em li kh nng chia s cc l thuyt v cc thut

    ton hc trong nhiu ng dng khc nhau ca mng neural.

    Cc mng t hp (modular) c th c xy dng thng qua mt s tchhp cc m hnh khc nhau.

    Bi Quang Chin Trang 10

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    11/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    1.3. Phn loi mng neural nhn to.

    1.3.1. Phn loi theo kiu lin kt neural.

    Ta c mng neural truyn thng v neural mng qui hi.Trong mng truyn thng cc neural i theo mt hng nht nh to thnh

    th khng c chu trnh, cc nh l cc neural cn cc cnh l cc lin kt

    gia chng.

    Cc mng qui hi cho php cc lin kt neural to thnh chu trnh, cc

    thng tin ra ca cc neural c truyn li cho cc neural gp phn kch hot

    chng, nn mng qui hi cn c kh nng lu gi trng thi trong ca n di

    dng cc ngng kch hot ngoi cc trng s lin kt neural.

    1.3.2. Mt s loi mng neural.

    1.3.2.1. Mng dn tin .

    C th ni mng neural dn tin l mt kiu mng n gin trong vic sp

    t mng. Trong mng ny thng tin ch truyn trn mt hng duy nht. t lp

    u vo xuyn qua lp n (nu c) v kt thc ti lp u ra. Khng c chu trnh

    hoc vng trong mng.

    a. Cc mng dn tin n mc.

    Trong mt mng neural phn mc, cc neural c t chc di dng cc

    mc. Vi dng n gin nht ca mng phn mc, chng ta c mt mc u vo

    gm cc nt ngun chiu trc tip ti mc u ra gm cc neural.

    Mc u vo Mc u ra

    Hnh 1.4: Mng tin vi mt mc neural

    Bi Quang Chin Trang 11

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    12/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    Nh vy, mng thc s l khng c chu trnh. N c minh ho trong

    hnh 1.4 cho trng hp ba nt i vi c mc u ra v u vo. Mt mng nh

    vy c gi l mt mng n mc. n mc tc l ch c mt mc, chnh l

    mc u ra gm cc nt tnh ton (cc neural). Chng ta khng tnh mc uvo ca cc nt ngun v khng c tnh ton no c thc hin y.

    b. Cc mng dn tin a mc.

    Lp th hai ca mt mng neural dn tin c phn bit bi s c mt ca

    mt hay nhiu mc n, m cc nt tnh ton ca chng c gi l cc neural n

    hay cc n v n (thut ng n y mang ngha l khng tip xc vi mi

    trng). Chc nng ca cc neural n l can thip vo gia u vo v u ra

    ca mng mt cch hu hiu. Bng vic thm mt vi mc n, mng c khnng rt ra c cc thng k bc cao ca tn hiu u vo. Kh nng cc neural

    n rt ra c cc thng k bc cao c bit c gi tr khi mc u vo c kch

    thc ln.

    Mng neural trong hnh 1.5 c gi l kt ni y vi ngha l tt c

    cc nt trong mi mc ca mng c ni vi tt c cc nt trong mc tip sau.

    Nu mt s kt ni khng tn ti trong mng, chng ta ni rng mng l kt ni

    khng y .

    Mc u vo Mc n Mc u ra

    gm cc nt gm cc gm cc

    ngun neural n neural u ra

    Hnh 1.5: Mng tin kt ni y vi mt mc n v mt mc u ra

    Bi Quang Chin Trang 12

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    13/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    1.3.2.2. Mng quy hi .

    Tri vi mng neural dn tin , mng nn quy hi l nhng m hnh vi

    hai lung d liu c hng. Trong khi mng dn tin truyn d liu theo mt

    ng thng th nhng mng neural quy hic t nht mt phn hi t nhngneural x l sau quay tr li cc neural x l trc .

    Hnh 1.6: Mng hi quy khng c neural n v khng c vng lp t phn hi

    Hnh 1.7: Mng hi quy c cc neural n

    1.4. Xy dng mng neural.

    V c bn ta c th hiu mng neural l mt th c hng nh hnh 1.8.

    Trong cc nh ca th l cc neural v cc cnh ca th l cc lin ktgia cc neural.

    Bi Quang Chin Trang 13

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    14/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    Hnh 1.8: S th c hng n gin

    V vy xy dng mt mng neural ta xy dng mt th c hng: snh ca th bng s neural trong mng, gi tr ca cc cnh chnh l trng s

    lin kt neural.

    V d xy dng mt mng neural n gin:

    u vo: Cho :

    Mng neural c s lp (vi s lp>1).

    Mi lp c s neural trong mt lp (s neural>=1).Trng s w lin kit neural ngu nhin trong khong (-a,a).

    u ra: Mng neural nhn to.

    Kiu d liu: chn lu d kiu mng :

    int s lp;

    int s neural[s lp];

    float w[i][j][k]; vi 2

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    15/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    w(i,j,k)=random(-a,a)

    Bc 5: Nu k

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    16/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    cc ng dng nm trong vng ca cc bi ton c lng nh m hnh ha

    thng k, nn, lc, phn cm.

    1.5.1.3. Hc tng cng.

    D liu x thng khng c to trc m c to ra trong qu trnh mt

    agent tng tc vi mi trng. Ti mi thi im t, agent thc hin hnh ng

    yt v mi trng to mt quan st xt vi mt chi ph tc thi Ct, theo mt quy

    trnh ng no (thng l khng c bit). Mc tiu l mt sch lc la

    chn hnh ng cc tiu ha mt chi ph di hn no , ngha l chi ph tch

    ly mong i. Quy trnh hot ng ca mi trng v chi ph di hn cho mi

    sch lc thng khng c bit, nhng c th c lng c. Mng neural

    nhn to thng c dng trong hc tng cng nh mt phn ca thut tonton cc. Cc bi ton thng c gii quyt bng hc tng cng l cc bi

    ton iu khin, tr chi v cc nhim v quyt nh tun t (sequential decision

    making) khc.

    1.5.2. Thut ton hc.

    1.5.2.1. Thut ton hc ca mng neural mt lp.

    Xt trng hp perceptron s dng hm kch hot ngng:

    >+

    =

    =

    =

    d

    i

    ii

    d

    i

    ii

    twv

    twv

    o u t p u t

    1

    1

    ,1

    ,1

    (1.1)

    Nu ta cho w0=-t v v0=1, ta c th vit li

    Bi Quang Chin Trang 16

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    17/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    =

    >+

    =

    =

    =

    =d

    i

    iid

    i

    ii

    d

    i

    ii

    wv s i gwv

    wv

    o u t p u t 0

    0

    0

    0,1

    0,1

    (1.2)

    Thut ton:

    Thut ton hc ca perceptron hay mng neural mt lp gm 3 bc

    chnh:

    Bc 1: Khi to:

    Khi to trng s w (0 hoc ngu nhin).

    Chn tc hc .

    Bc 2 : Hc

    Vi mi mu (x,t) trong tp hc.

    Tnh y=f(x, w).

    Nu y!=t thay i vect trng s w vi:

    w(mi (c)+ (t-y)x;

    Bc 3: lp li bc 2 cho tt c cc mu.

    Nhn xt:

    Phng trnh w.v=0 l chnh l siu phng trong khng gian d-chiu, suy ra

    perceptron c kh nng phn lp tuyn tnh, c kh nng gii bi ton quy hi

    tuyn tnh.

    Hn ch:

    Khng th phn lp phi tuyn.

    Gii php: s dng mng neural nhiu tng MLP

    Bi Quang Chin Trang 17

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    18/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    1.5.2.2. Thut ton hc ca mng neural nhiu lp.

    Hun luyn mng neural nhiu lp s dng thut ton Lan truyn ngc

    gm hai qu trnh: Qu trnh truyn tuyn tnh v qu trnh truyn ngc:

    Qu trnh truyn tuyn tnh: D liu t lp nhp qua lp n v n lp xut

    :

    Thay i gi tr ca trng s lin kt W ca cc neural trong

    mng biu din c d liu hc.

    Tm ra s khc nhau gia gi tr tht hm mu m mng tnh

    c v kt qu d on ca mng gi l li (hc c gim st).

    Qu trnh truyn ngc: Gi tr li s c truyn ngc li sao cho qutrnh huyn luyn(hc) s tm ra trng s Wi li nh nht.

    Thut ton:

    Xt mng neural 3 lp : input, hiden v output.

    Hm kch hot cc neural : logistic (sigmoid).

    g(x)= (1.3)

    Bc 1: Khi to trng s w ngu nhin nh.

    Bc 2 : Chn lp u vo x v nh n vo lp u vo .

    Bc 3 : Truyn s kch hot qua trng s n khi kich hot cc neural u

    ra.

    Bc 4: Tnh o hm ring E theo trng s cho lp xut. s dngGRADIENT ca hm li .

    Bc 5: Tnh o hm ring E theo trng s cho lp n. s dngGRADIENT ca hm li.

    Bc 6: Cp nht tt c trng s theo Wi=W(i-1)-(E/ Wi)

    Bc 7: quay lai Bc 2 cho n Bc 6 cho tt c cc mu.

    Trong : GRADIENT hm li:

    Bi Quang Chin Trang 18

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    19/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    i vi cc neural lp u ra:

    Hm li:

    2)1(2

    1)( = zzE

    (1.4)

    ( t l gi tr tht ca mu hun luyn)

    o hm ring ca hm li theo trng s b:

    b

    v

    v

    z

    z

    E

    b

    E

    =

    (1.5)

    Ta c:

    >

    ==

    =

    =

    =

    0,

    0,1

    )1(

    )(

    1 iy

    i

    b

    v

    zzv

    g

    v

    z

    tzz

    E

    i

    t:

    )1()( =

    = zztz

    v

    z

    z

    Ep

    Ta c:

    >

    ==

    0

    0

    ipy

    ip

    b

    E

    ii

    (1.6)

    Bi Quang Chin Trang 19

    w2

    wk

    w1 z=g(v)

    v=b0

    +

    g(x)=

    y1

    y2

    b0y

    k

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    20/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    i vi cc neural lp n:

    o hm ring ca hm li theo trng s:

    a

    u

    u

    y

    y

    E

    a

    E

    =

    (1.7)

    Ta c:

    ( )

    >

    ==

    =

    =

    ==

    =

    =

    0,

    0,1

    1

    )1()(

    1

    jc

    j

    a

    u

    yyu

    y

    by

    v

    pzztzv

    z

    z

    E

    y

    v

    v

    z

    z

    E

    y

    E

    jj

    ii

    iiiii

    i

    i

    i

    K

    i

    i

    i

    i

    i

    t:

    )1(1

    yybpu

    y

    y

    Eq

    K

    i

    ii

    =

    = =

    Ta c:

    >

    ==

    0

    0

    1 iqx

    iq

    a

    E

    i

    (1.8)

    Bi Quang Chin Trang 20

    a2

    ad

    a1

    y=g(u)

    v=a0

    +

    x1

    x2

    a0

    Lp ura

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    21/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    Sau khi tnh c o hm ring ca hm li theo tng trng s, trng s

    s c iu chnh bng cch tr bt i 1 lng bng tch ca o hm ring v

    tc hc:

    i

    iiwEww= (1.9)

    Nhng hn ch ca phng php lan truyn ngc:

    Ngoi nhng thnh cng ca gii thut hc lan truyn ngc, vn cn c

    mt s kha cnh lm cho gii thut tr nn cha c bo m l mi lc u

    tt. Kh khn ch yu l qu trnh hun luyn lu. C th do nhp hc v

    ng lc khng ti u. S sai st trong vic hun luyn ni chung xut hin t

    hai ngun: mng lit v nhng cc tiu a phng.

    Mng lit: xy ra khi nhng trng s c iu chnh ti nhng gi tr rt

    ln. Tng u vo ca mt n v n hoc n v u ra c th bi vy m t

    gi tr rt cao (hoc dng hoc m), v qua hm kch hot sigmoid, n v s

    c mt gi tr kch hot rt gn 0 hoc rt gn 1. Gi tr hiu chnh trng s gn

    0, v qu trnh hun luyn c th i n mt trng thi dng o.

    Cc tiu a phng: b mt sai s ca mng rt phc tp y nhng ngni v nhng thung lng. Bi v s h dc, mng c th b mc by ti mt

    cc tiu a phng khi c nhiu cc tiu thp hn gn bn cnh. Nhng

    phng php thng k c th gip trnh ci by ny, nhng chng lm chm.

    Mt phng n khc l tng thm s lng n v n. Nh vy s lm vic trong

    khng gian sai s nhiu chiu, nn c hi gp by nh hn. Tuy nhin vic tng

    cng c gii hn trn, khi vt qua gii hn ny, c hi mc by li tng ln.

    1.6. Thu thp d liu cho mng neural.

    Mt khi ta quyt nh gii quyt mt vn s dng nhng mng neural ta

    cn phi thu thp d liu cho mc tiu hun luyn. Tp hp d liu hun luyn

    bao gm mt s trng hp, mi trng hp cha nhng gi tr ca u vo v

    u ra khc nhau. Nhng vic u tin cn lm l: nhng bin no c s

    dng, bao nhiu trng hp cn thu thp.

    S la chn do trc gic quyt nh. Cng vic chuyn mn ca ta tronglnh vc cn gii quyt s cho ta nhng tng v cc bin u vo ph hp.

    Bi Quang Chin Trang 21

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    22/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    Trong nhng mng neural ta c th chn v loi b nhiu bin v mng neural

    cng c th xc nh bng qu trnh thc nghim. Trong mt bc ta nn tnh

    n bt k bin no m ta ngh c nh hng n qu trnh thit k.

    Nhng mng neural x l d liu s trong mt tm gii hn r rng. iuny a ra mt vn , nu d liu nm trng mt vng c bit nh d liu

    cha bit hay khng phi d liu s. Th phi c nhng phng php x l thch

    hp, chng hn. D liu s c chia nh thnh nhng khong thch hp cho

    mng v nhng gi tr thiu c th thay th bng gi tr trung bnh hay gi tr

    thng k ca bin thng qua nhng bin khc c hun luyn.

    X l d liu khng phi s th kh hn. Loi d liu khng phi l s

    thng thng nht l nhng bin c gi tr nh danh nh gii tnh(nam, n).Bin nh danh c th biu din bng s hc v mng neural c chc nng hi

    tr iu ny. Tuy nhin, mng neural lm vic tt vi nhng trng hp bin

    nh danh l mt tp nhiu gi tr.

    S trng hp mu dng hun luyn mng rt kh xc nh. c mt

    vi hng dn v mi lin h gia s trng hp mu vi kch thc mng(cch

    n gin nht l s trng hp mu gp 10 ln s kt ni trong mng). Thc ra

    s trng hp mu cng c lin quan n phc tp ca hm m mng phi

    hc. Khi s bin tng ln, s trng hp mu cn hun luyn cng tng phi

    tuyn, v th vi s cc bin nh(50 hoc nh hn) th li cn mt s ln cc

    trng hp mu.

    Trong hu ht cc vn trong thc t, s trng hp mu l khong hng

    trm hay hng nghn mu. i vi nhng vn rt phc tp th cn nhiu hn,

    nhng trng hp ny rt t. Nu d liu hun luyn t hn, r rng khng

    thng tin hun luyn mng, v cch tt nht l dng mng tuyn tnh. Nhiu

    vn trong thc t c d liu khng ng tin cy, mt vi d liu b ph hng

    do liu do nhiu, hoc cc gi tr khng phi hp c vi nhau. Mng neural

    c kh nng c bit x l d liu b mt(s dng gi tr trung bnh hay cc

    nhng gi tr thng k khc). Mng neural cng chu c nhiu, nhng cng

    phi c gii hn. Nu thnh thong c gi tr nm xa ra khi vng gi tr bnh

    thng th mng hun luyn phi c ngng. Cch tt nht i vi trng hp

    ny l nhn ra v loi b nhng gi tr nm xa ( c th hy trng hp ny

    Bi Quang Chin Trang 22

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    23/59

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    24/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    ca mng neural l hc mt m hnh ca th gii thc t c mt s mc

    ch xc nh cn quan tm. Tri thc ca th gii bao gm hai loi thng tin sau:

    Trng thi th gii bit, c biu din bi cc s kin v nhng

    ci bit; dng tri thc ny c xem nh l cc thng tin ban u.

    Cc quan st(o c) v th gii, thu nhp c thng qua cc b

    cm bin c thit k thm d mi trng m trong mng

    hot ng. Ni chung, cc quan st ny lun b nhiu v sai lch do

    nhiu nguyn nhn khc nhau. Cc quan st thu nhn c nh vy

    cung cp mt qu thng tin, m t ly ra cc v d c dng

    hun luyn mng neural.

    Do cu trc mt mng neural l v cng a dng, nn c th biu din

    tri thc mt cch c hiu qu, ngi ta a ra bn quy tc chung sau:

    Quy tc 1. Cc u vo tng t t cc lp tng t cn phi lun to ra

    nhng biu din tng t trong mng, v nh vy nn c phn lp thuc v

    cng mt loi. Trong tiu chun ny, ngi ta thng s dng mt s thc o

    xc nh tng t gia cc u vo (v d khong cch euclide).

    Quy tc 2. Cc phn t m c th phn ra thnh cc lp ring bit th nnc nhng biu din khc nhau ng k trong mng.

    Quy tc 3. Nu mt c trng no c bit quan trng th nn c mt s

    lng ln neural lin quan n vic biu din c trng ny trong mng. S

    lng ln cc neural bo m mc chnh xc cao trong vic thc hin cc

    quyt nh v nng cao kh nng chu ng cc neuron hng.

    Quy tc 4. Thng tin ban u v cc tnh cht bt bin nn c a vo

    trong thit k ban u ca mt mng neural, v nh vy s gim bt gnh nng

    cho qu trnh hc. Quy tc 4 c bit quan trng v nu chng ta p dng n mt

    cch thch hp s dn n kh nng to ra cc mng neural vi mt kin trc

    chuyn bit. iu ny thc s c quan tm do mt s nguyn nhn sau:

    1. Cc mng neural th gic v thnh gic sinh hc c bit l rt chuyn

    bit.

    2. Mt mng neural vi cu trc chuyn bit thng c mt s lng nhcc tham s t do ph hp cho vic chnh l hn l mt mng kt ni y .

    Bi Quang Chin Trang 24

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    25/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    Nh vy mng neural chuyn bit cn mt tp hp d liu nh hn cho vic tch

    lu; n hc s nhanh hn, v thng c kh nng tng qut ho tt hn.

    3. Tc chuyn thng tin qua mt mng chuyn bit l nhanh hn.

    4. Gi ca vic xy dng mt mng chuyn bit s nh hn do kch thcnh ca n so vi mng kt ni y .

    1.8. Mt s vn ca mng neural.

    Khi xy dng mt ng dng mng neural chng ta cn quan tm mt s

    vn sau:

    Vn v kin trc mng neural : neural no ni vi neural no? y

    chnh l s la chn m hnh ca mng neural. N s ph thuc vo s trnh

    by d liu v ng dng. Nhng m hnh phc tp qu dn n nhng vn

    la chn qu trnh hun luyn hay l vic la chn gii thut hc.

    La chn gii thut hc: y c nhiu s cn bng gia cc gii thut

    hc. Gn nh bt k gii thut no s lm tt vi chnh xc ca cc siu tham

    s cho vic hun luyn trn tp d liu c nh cho trc. Tuy nhin s la chn

    v iu hng ca gii thut cho vic hun luyn trn cc tp d liu ny cn

    thc hin nhiu th nghim, l iu rt quan trng. Trn mt m hnh nu la

    chn gii thut v hm nh gi ph hp th mng neural c th cho kt qu rt

    tt.

    Trng s ca cc cung ni v ngng thay i thng xuyn. c nhiu

    nghin cu v vn ny v cng c mt s kt qu :

    Nu mng gy ra li, th c th xc nh neural no gy ra li => iu chnh

    neural .Vi cch tip cn ny, mng phi bit rng n gy ra li.

    Trong thc t, li ch c bit sau mt thi gian di.

    Chc nng ca nt neural khng qu n gin nh m hnh. Bi v mng

    neural hot ng nh mt hp en.

    Mt s hng dn khi s dng mng neural.

    Bi Quang Chin Trang 25

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    26/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    Xy dng mng khi to(dng mt lp n c s neural= tng s neural

    ca lp nhp v l p xut).

    Hun luyn mng dng cc gii thut hun luyn. Nn thc hin trn nhiu

    mng khc nhau trnh trng hp cc tiu cc b.Nu my Khng thuc bi => thm mt vi neural cho tng n.

    Ngc li nu my Hc vt=> bt mt vi neural ra khi tng n.

    Khi tm c mt kin trc mng tng i tt ly mu li tp d liu

    v hun luyn li tm cc mng mi.

    1.9. ng dng ca mng neural.

    Mng neural trong mt vi nm tr li y c nhiu ngi quan tm

    v p dng thnh cng trong nhiu lnh vc khc nhau, nh ti chnh, y t,

    a cht v vt l. Tht vy, bt c u c vn v d bo, phn loi v iu

    khin, mng neural u c th ng dng c. V d nh kh nng nhn dng

    mt ngi trong cc h thng qun l thng tin lin quan n con ngi (qun l

    nhn s cc cng s, doanh nghip; qun l hc sinh, sinh vin trong cc

    trng trung hc, i hc v cao ng; ); cc ngnh khoa hc hnh s, ti

    phm; khoa hc tng s, t vi,

    Kt hp cht ch vi logic m, mng neural nhn to to nn cuc cch

    mng thc s trong vic thng minh ha v vn nng ha cc b iu khin k

    thut cao cho c hin nay v trong tng lai. V d nh ng dng t ng iu

    khin h thng li tu, h thng d bo s c,

    Mng neural da trn vic m phng cp thp h thng neural sinh hc.

    Trong tng lai vi s pht trin m phng neural sinh hc, chng ta c th cloi my tnh thng minh tht s.

    Bi Quang Chin Trang 26

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    27/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    CHNG 2:NG DNG MNG NEURAL NHN DNG K T

    2.1. Gii thiuNhn dng k t l mt ng dng ang c rt nhiu ngi quan tm

    nhng n y kh khn v th thch.

    iu rt kh ca kh nng nhn dng ph hp k t l cc kiu ngn ng

    rt phc tp khng theo quy lut do bin i trong font, kiu v kch c.

    Vi mt s phng thc lp trnh truyn thng nh x nh k t vo

    trong ma trn, phn tch nh hoc vector d liu, kim tra a ra quyt nh ph

    hp ca kt qu. Vic thc thi ny trong lp trnh truyn thng cn vit m

    ngun v tn cho mi kiu i vi s khng nht qun hay s trnh lch vi cc

    gi tr u ra khc nhau. L thuyt ny khng hin thc.

    S dng mng neural nhn to vi nhng mng lm vic ng quy tc t

    vic cp nht li cc trng s lin kt gia cc nt mng. Vi u im l mng

    c th nhn d liu t nhng phn tch sinh ng ca cc nh u vo v vic

    hun luyn cho cc k t u ra cho mu ni cch khc l kh nng thch nghivi mi trng d liu u vo sinh ng.

    2.2. Pht biu bi ton

    Cho bi ton nhn dng k t vi u vo l trang vn bn trn nh dng

    file nh (*.bmp,*.jmp,). Yu cu l xy dng chng trnh nhn dng k t

    vn bn trn file nh. S dng cng c l mng nron v u ra l tp hp cc k

    t l tr di dng vn bn.

    Gi thit giai on tin x l c thc hin : nh c phn

    ngng, xoay nh, lc nhiu... ti ny ch i su nghin cu qu trnh nhn

    dng k t ca mng neural.

    tng bi ton :

    Phn tch nh cho k t: Chia nh theo dng v tch k t theo tng vng

    gii hn

    Chuyn i k t sang ma trn im nh.

    Bi Quang Chin Trang 27

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    28/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    Chuyn thnh ma trn tuyn tnh v a vo mng neural.

    a v mng neural tnh gi tr u ra.

    Hin th k t ca m Unicode thu c.

    Cc bc gii quyt bi ton s dng mng neural nhn dng k t: Xy

    dng mng, x l d liu(phn tch nh), hun luyn mng nueral v nhn dng

    mng neural

    2.3. Cc bc gii quyt gii quyt bi ton

    2.3.1. Xy dng mng neural.

    Chn mng a tng Feedforward vi 3 lp :

    Hnh 2.1: S mng neural thit k

    Bi Quang Chin Trang 28

    500neuralLpn

    150neuralLpuvo

    im nh

    im nh

    im nh

    im nh

    0 hoc 1

    0 hoc 1

    0 hoc 1

    0 hoc 1

    16neuralLpu

    ra

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    29/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    Lp u vo gm 150 neural nhn gi tr nh phn(0,1) ca 150 thnh

    phn ca vct tng ng. d liu c vc t ha t ma trn im nh k t

    bng phng php chia li.

    Lp n gm 500 neural, s neural ny c quyt nh t nhng kt quti u v gi tr li c s trong qu trnh hun luyn.

    Lp u ra gm 16 neural a ra gi tr nh phn(0,1) tng ng vi 16

    bt ca m Unicode.

    Vi nhng lp ni trn ta xy dng c mng neural nh hnh 2.1.

    2.3.2. X l d liu (phn tch nh).

    Qu trnh phn tch nh tm ra c tnh ca k t bi vic kim tra imnh n l gi tr u vo cho c qu trnh hun luyn v qu trnh kim tra. Qu

    trnh phn tch ny da trn vic nhn dng t nh u vo bng phng php

    tnh gi tr mu. Gii hn ca gi tr l im en RGB(0,0,0) hoc im trng

    RGB(255,255,255). Nhng nh u vo c nh dng bitmap(*.bmp).

    2.3.2.1. Tch dng k t.

    S lit k cc dng ca k t trong mt nh k t hay mt trang vn bn lmt trong yu t quan trng trong qu trnh tm gii hn ca k t, khi tm gii

    hn ca k t tip theo chng ta khng cn qut trn ton b nh.

    Thut ton:

    1. Bt u t im nh x, y u tin (0,0), v t l dng 0.

    2. Qut n ht chiu rng ca nh trn mt gi tr y ca nh.

    3. Nu l pht hin im en th lu gi tr y l nh ca hng u tin:

    Nu khng xt tip im tip theo.

    Nu khng thy im en no th tng y v khi ng li x qut

    dng ngang tip theo.

    Bt u t nh cu hng tm thy (0,gii hn trn).

    4. Qut n ht chiu rng ca nh trn mt gi tr y ca nh.

    Bi Quang Chin Trang 29

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    30/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    Nu khng pht hin im en no th nh du gi tr y-1 l gii

    hn di ca hng. V tng s dng, xt dng tip theo.

    Nu vn pht hin thy im en tng y v khi ng li x xt hng

    ngang tip theo.

    5. Bt u t gii hn di ca hng ngang tm thy sau cng lp li t bc 1

    n bc 4 tm dng k tip.

    6. Nu y bng chiu cao ca nh th dng.

    Hnh 2.2: Qu trnh tch dng k t

    2.3.2.2. Tch k t.

    Thut ton

    1. Bt u t k t u tin ca hng trn cng vi gi tr x u tin.

    2. Qut ht chiu rng vi mt gi tr y.

    Nu pht hin im en nh du y nh l nh ca hng u

    tin.

    Nu khng xt im tip theo.

    3. Bt u t gii hn trn ca k t pht hin c v gi tr x u

    tin.(0,gii hn trn k t) .

    Bi Quang Chin Trang 30

    nh u vo

    Qutrnhtchdng

    Gii hn trnGi hn di

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    31/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    4. Qut n gii hn di ca dng, gi nguyn x.

    Nu pht hin im en nh du x l pha tri ca k t.

    Nu khng xt im tip theo.

    Nu khng thy im en no tng x v khi ng li y

    xt ng thng ng tip theo.

    5. Bt u t pha tri ca k t tm thy v nh ca dng hin thi,

    (gii hn tri k t, gii hn trn dng).

    6. Qut ht chiu rng ca nh. Trn cng mt gi tr x.

    Nu khng c im en no th nh du x-1 l bn phi ca

    k t.

    Nu pht hin im en tng x v khi ng li y xt

    ng thng ng tip theo.

    Hnh 2.3: Qu trnh tch k t

    2.3.2.3. Tm gii hn k t.

    Trong mt s trng hp qu trnh tch k t c th khng phi l gii hn

    thc t ca k t. y xut hin vn khng sp xp k t theo quy lut nh

    sp xp dng k t. Tc l nh ca mt hng khng tt yu l nh ca tt c v

    tng t y ca ca mt hng cng khng l y ca tt c cc k t trn mt

    dng. T y cn c mt th tc tm gii hn k t.

    Bi Quang Chin Trang 31

    x

    y

    Qu trnhtch k t

    (0,0)

    Gihnphik t

    Gihntrik t

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    32/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    Thut ton

    1. Bt u t nh ca dng hin thi v bn tri ca k t.

    2. Qut n bn phi ca k t. cng mt gi tr y.

    Nu pht hin im en th nh du y v thay i li gii

    hn trn.

    Nu khng xt im tip theo.

    Nu khng tm thy im en no tng y v khi ng li x,

    xt ng thng ngang tip theo.

    3. Bt u t gii hn di ca dng v bn tri ca k t.

    4. Qut ti bn phi ca k t trn mt gi tr y.

    Nu pht hin im en, nh du y l gii hn di ca k

    t.

    Nu khng pht hin im en gim y v khi ng li x xt

    ng thng ngang tip theo.

    Hnh 2.4: Qu trnh tm gii hn k t

    Bi Quang Chin Trang 32

    Qutrnhtmgiihn

    Gi hn trnk t

    Gi hn dik t

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    33/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    2.3.2.4. nh x vo ma trn

    Bc tip theo l ta phi nh x nh ca k t vo mt ma trn nh phn hai

    chiu tng ng. Mt vic rt quan trng y l vic quyt nh c ca ma

    trn. Nu cc im nh ca k t c nh x vo ma trn. tuy nhin vic nydn n vic x l cc ma trn rt ln. cho cn bng hp l ta s chun ha

    c ca ma trn bng 10x15 vi 150 phn t.

    Thut ton:

    1. i vi chiu rng:

    Khi to vi 10 phn t tng ng.

    nh x im u (0,y) v im cui (C_rong,y) ca nh k ttng ng vi gi tr u (0,y) v gi tr cui (10,y) ca ma trn.

    Chia nh chiu rng thnh 10 gi tr tng ng.

    2. i vi chiu cao:

    Khi to vi 15 phn t tng ng.

    nh x im u (x,0) v im cui (x,C_cao) ca nh k t

    tng ng vi gi tr u (x,0) v gi tr cui (x,15) ca ma trn.

    Chia nh chiu cao thnh 15 gi tr tng ng.

    Hnh 2.5: Qu trnh chia li k t

    Bi Quang Chin Trang 33

    0

    15

    0 10

    (0,0)

    (10,15)

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    34/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    a gi tr vo mng neural ta cn chuyn ma trn im nh sang ma

    trn gi tr.

    Thut ton:

    1. Bt u t phn t (0,0).

    2. Tng x gi nguyn gi tr y cho ti khi bng chiu rng ca ma trn.

    nh x mi phn t ti mt phn t ca mng tuyn tnh.

    Nu l im en th nhn gi tr bng 1.

    Ngc lI nhn gi tr bng 0.

    Nu x = chiu rng th khi ng li x v tng y.Lp li cho ti khi (x,y)=( C_Rong, C_Cao).

    Hnh 2.6: Qu trnh nh x t ma trn im sang ma trn gi tr.

    2.3.3. Hun luyn mng neural.

    Mt mng neural c xy dng s phi c hun luyn trn mt

    khng gian u vo c chun b trc. Khi hot ng mng neural s c

    gi tr c hun luyn.

    Mt vi vn cn thit cho vic hun luyn mng:

    Ti sao li c s khc nhau ca khng gian u vo? Mi mt u vo khc

    nhau gi tr ngu nhin v trong mt phm vi gii hn khng c gi tr lung no

    d on c gia cc gi tr ca n.

    Bi Quang Chin Trang 34

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    35/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    Ti sao c s phc tp ca cc tham s cho vic hun luyn mng? Cc

    tham s phc tp l cc k t thng thng bi cc c trng chng lp v kch

    c d liu cao.

    Ci g cn c s dng cho nhng gi tr ca :Tc hc.

    H s gc Sigmoid.

    Trng s kt ni c s.

    C bao nhiu ln lp cn thit cho vic hun luyn mng ca mt tp u

    vo?

    Gi tr ngng ca li l bao nhiu c s dng so snh tng phntrong vic xc nh qu trnh dng ca vic lp li nu c nhu cu xut hin.

    S phc ca cc d liu tham s ring l cng l vn khc trong qu

    trnh nhn dng. Mi mt k t li c mt s ln c tnh phn bit m cn phi

    tnh ton nhn dng n mt cch chnh xc. S loi b mt s c tnh c th

    c kt qu ca trong s tng ng ca cc mu. S ti thiu ca d liu yu

    cu cho n l mt trong nhng phn phc tp nht ca khng gian u vo trong

    vic nhn dng.

    Thut ton:

    1. Xy dng mng tng ng vi m hnh tham s.

    2. Khi to gi tr trng s vi gi tr ngu nhin. Np file hun luyn

    (c nh u vo v u ra mong mun).

    3. Phn tch nh v nh x tt c k t tm thy vo cc mng mt chiu.

    4. c gi tr u ra mong mun t file v chuyn i tng k t ti gi

    tr nh phn Unicode v lu tr ring bit.

    5. Vi mi k t:

    Tnh ton gi tr u ra ca mng Feed ForWard.

    So snh vi gi tr u ra mong mun tng ng vi tng k t

    v tnh ton li.

    Bi Quang Chin Trang 35

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    36/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    truyn ngc gi tr t u v vi mi lin kt iu chnh

    trng s lin kt.

    6. Chuyn sang k t tip theo v lp li 6 cho ti khi ht cc k t.

    7. Tnh ton trung bnh li cho tt c cc k t.

    8. Lp li t bc 6 n 8 cho ti khi t s a vo ca s ln lp ti

    a.

    vi phm vi li t n ngng. Nu nh vy th b lp li.

    ngc li tip tc lp li.

    S khi qu trnh hun luyn c ch ra trong hnh 2.7.

    Bi Quang Chin Trang 36

  • 8/3/2019 Ung Dung Mang Neural Trong Nhan Dang Ki Tu 4538

    37/59

    n tt nghip ng dng mng neural trong nhn dng k t

    Hnh 2.7: S khi qu trnh hun luyn mng neural

    2.3.4. Nhn dng nh k t.

    Qu trnh nhn dng ca mng neural n gin v d hiu. Khi chng

    trnh chy s gi cc modun: phn tch nh, vector ha... trong qu trnh hun

    luyn c th c s dng li trong qu trnh nhn dng. Nhng bc c s

    nhn dng nh ca k t c th tm tt bi s hnh 2.8 di y:

    Bi Quang Chin Trang 37

    S

    S

    BT U

    Tnh ton u ra

    Dng u tin

    nh x k t ti vector

    Phn tch dng nh

    Chuyn t Unicode sang k t

    Ht k t trndng ?

    Ht Cc

    dng ? Dng tip theo

    K t tip theo

    KTTHC

    S

    S

    S

    S

    Cp nht trng s

    BT U

    Xy dng mng

    Khi to trng s

    Np file hun luyn

    Phn tch nh

    Pht hin k t tiptheo

    Cc kt snsng ?

    Cc k

    t snsng ?

    c u ra mongmun

    Tnh u ra ca

    mng

    Tnh li

    Cc kt snsng ?

    Li