UML : PART 1 - instructor.ru.ac.thinstructor.ru.ac.th/urai/int3103/INT3103_3.pdf · 3 uml...

1

ครงท 3

Unified Modeling Language

2

UML

UML ( Unified Modeling Language)

หมายถง ภาษารปภาพทท าการก าหนดลกษณะของ class และการสราง class รวมถงเปนเอกสารทบอกถงรายละเอยดของระบบโครงสรางโปรแกรม

3

UML ขอดของ UML • เปนภาษารปภาพมาตราฐานหรอภาษาสากลทใชในการพฒนาซอฟตแวรเชงวตถ

• ไมผกตดกบภาษาโปรแกรมภาษาใดภาษาหนง

• เปนภาษาทงายตอการท าความเขาใจ

• แปลงเปนภาษาทใชสรางระบบงานไดอยางอตโนมต

• เปนการเขาใจปญหาและคนพบทางแกปญหาไดอยางรวดเรวและงายขน

• เปนเอกสารทพรอมน าไปปรบปรงแกไขไดอยางรวดเรว

4

UML องคประกอบของ UML 1. สญลกษณทวไป(Things)

• หมวดโครงสราง (Structural) ไดแก ยสเคส คลาส อนเทอรเฟซ

คอมโพเนนต คอลแลบอเรชน และโหนด

• หมวดพฤตกรรม (Behavioral)ไดแก อนเตอรแอกชน สเตตแมชชน

• หมวดจดกลม (Grouping)ไดแก แพกเกจ

• หมวดค าอธบายประกอบ(Annotational) ไดแก โนต (Note)

5

UML องคประกอบของ UML 2. ความสมพนธ (Relationships)

• ความสมพนธแบบพงพา (Dependency Relationship)

• ความสมพนธแบบเกยวพนธ (Association Relationship)

• ความสมพนธแบบเจเนอรลไลเซชน (Generalization Relationship)

หรอความสมพนธแบบไมเจาะจง

ไดแก ความสมพนธแบบสบทอดคณสมบต (Inheritance)

6

UML องคประกอบของ UML 3. ไดอะแกรม (Diagrams)

• Use Case Diagram เปนโมเดลฟงกชนการท างานของระบบ

• Class Diagram เปนโมเดลคลาสตาง ๆ ทจ าเปนตอระบบ

• Activity Diagram มหลกการเดยวกบ Flowchart

• Statechart Diagram ใชส าหรบแสดงสถานะของ Object ในระหวางท างาน

• Collaboration Diagram ใชแสดงการท างานรวมกนของ Object ในระบบ

7

UML องคประกอบของ UML 3. ไดอะแกรม (Diagrams)ตอ

• Sequence Diagram ใชเปนโมเดลกจกรรมตาง ๆ

ทเกดขนกบ Object ในระบบ

• Component Diagram ใชส าหรบสรางโมเดล Component ในระบบ

• Deployment Diagram ใชแสดงการตดตงใชงานสวนประกอบของระบบ

8

Construct Description Syntax

class a description of a set of objects that share the same attributes, operations, methods, relationships and semantics.

interface a named set of operations that characterize the behavior of an element.

component a physical, replaceable part of a system that packages implementation and provides the realization of a set of interfaces.

node a run-time physical object that represents a computational resource.

«interface»

Structural Modeling: Core Elements

9

Structural Modeling: Core Elements (cont’d)


constraint¹ a semantic condition or restriction.

{constraint}

10


association a relationship between two or more classifiers that involves connections among their instances.

aggregation A special form of association that specifies a whole-part relationship between the aggregate (whole) and the component part.

generalization a taxonomic relationship between a more general and a more specific element.

dependency a relationship between two modeling elements, in which a change to one modeling element (the independent element) will affect the other modeling element (the dependent element).

Structural Modeling: Core Relationships

11

Use Case Diagram คนหาวาระบบท าอะไร โดยไมสนใจกลไกการท างานหรอเทคนค

เปรยบเสมอน BLACK BOX กลองด า

ประโยชน

• ทราบความสามารถของระบบ

• ทราบผใชงานในแตละสวนของระบบ

• งายตอการสอสารระหวางลกคาและผพฒนาระบบ

• ใชทดสอบระบบวาตรงตามความตองการของระบบหรอไม

12

Use Case Modeling: Core Elements Construct Description Syntax

use case A sequence of actions, including variants, that a system (or other entity) can perform, interacting with actors of the system.

actor A coherent set of roles that users of use cases play when interacting with these use cases.

system boundary

Represents the boundary between the physical system and the actors who interact with the physical system.

UseCaseName

ActorName

UML: PART 1 13


association The participation of an actor in a use case. i.e., instance of an actor and instances of a use case communicate with each other.

generalization A taxonomic relationship between a more general use case and a more specific use case.

extend A relationship from an extension use case to a base use case, specifying how the behavior for the extension use case can be inserted into the behavior defined for the base use case.

Use Case Modeling: Core Relationships

<<extend>>

14


include An relationship from a base use caseto an inclusion use case, specifyinghow the behavior for the inclusion usecase is inserted into the behaviordefined for the base use case.

Use Case Modeling: Core Relationships (cont’d)

<<include>>

15

องคประกอบUse Case Diagram

1. Use Case

• ระบบใน Use Case Diagram แสดงดวยรปกลองสเหลยม

ซงบรรจสญลกษณ Use Case อยภายใน

และมชอของระบบเขยนอยขางบนหรอขางในกลอง

Telephone Catalog

16

องคประกอบ ของ USE CASE DIAGRAM

2. Actor

• ผทกระท ากบระบบ โดยอาจเปนคนหรอไมกได

• เชน นกศกษาพมพชอหนงสอเขาไปในระบบเพอคนหนงสอในหองสมด

และรอรบผลการคนหา

ดงนน นกศกษาจดเปน Actor

17


2. Actor

แบงเปน 2 ประเภท

• แอกเตอรหลก หมายถง แอกเตอรทมความส าคญโดยตรงตอความสามารถ

หลกของระบบ ซงแสดงดวย Use Case ถอวาส าคญสด

• แอกเตอรรอง หมายถง แอกเตอรทมหนาทความส าคญรองลงไปจาก

แอกเตอรหลก

18


2. Actor

ใชแทนดวยรปคน Stick Man

Customer

19


2. Actor

ความสมพนธระหวางแอกเตอร (Relationship)

หากแอกเตอรหลายแอกเตอรในระบบซงมคณสมบตคลาย ๆ กน สามารถแยก

ออกมาเปนอกแอกเตอรหนงทรวมบทบาททเหมอนกนของแตละแอกเตอร ซงเปนคณ

สมบตพนฐาน (General) เสมอนเปน ซปเปอรคลาส (Superclass)

แอกเตอรพนฐานจะถกสบทอด (Inherit) จากแอกเตอรอน เรยกวา Generalization

20


2. Actor


ตวอยางเชน ในระบบหนงม 3 แอกเตอรคอ

* ลกคา(Customer)

* ลกคาทสงซอทางโทรศพท (Telephone Customer)

* ลกคาทเดนทางมาดวยตนเอง (Personal Visit Customer)

21


2. Actor


ในระบบนลกคาทสงซอทางโทรศพทและลกคาทเดนทางมาดวยตนเอง

ตางกมบทบาทพนฐานเดยวกนกคอเปนแอกเตอรลกคาเหมอนกน

Customer

Telephone Customer Personnal Visit Customer

ใชลกศรหวโปรงช

22

Use Case Diagram

ตวอยาง Telephone Catalog

Check Status

Place Order Sales Person

Customer Fill Order Shipping Clerk

Establish Credit Supervisor

23

Use Case Relationships

additional requests :

OrderProduct

SupplyArrange

«include»«include»«include»

RequestCatalog

«extend»Extension points

PaymentCustomer Data

after creation of the order

Place Order

1 * the salesperson asks forthe catalog

24

Actor Relationships

EstablishCredit

Place

Order

Salesperson

Supervisor

1 *

1 *

25


1. Use Case ยสเคส

ใชสญญลกษณรปวงร มชอยสเคสอยขางใน และทกยสเคสอยภายใตกรอบ

สเหลยม ดงน

Check Status

Place Order

26


3. ความสมพนธระหวางยสเคส

1. ความสมพนธแบบขยาย (Extend Relationship)

ยสเคสหนงอาจถกชวยเหลอโดยการท างานยสเคสอน

เชน ยสเคสการใสรหสอาจถกชวยเหลอโดยยสเคสค าอธบายการใสรหส

สญลกษณใน UML คอลกศรเสนประทชจากยสเคสแรกไปยงยสเคสทถกชวยเหลอหรอถกขยาย โดยมค าวา extend อยในเครองหมาย << >>

27



1. ความสมพนธแบบขยาย (Extend Relationship)

Place Order

<< extend>>

the salesperson asks for the catalog

Request Calalog

28



2. ความสมพนธแบบรวม (Include Relationship)

ยสเคสหนงอาจจ าเปนตองอาศยการท างานของยสเคสอน

ส าหรบยสเคสทถกเรยกใชโดยยสเคสอน แทนดวย << include>> ทกงกลางลกศร

Signing Insurance Policy

Signing Car Insurance Signing Life Insurance <<include>> <<include>>

29

ตวอยาง

Withdraw cash

Check Balance

Print mini-statement Customer

Use Case Diagram for ATM subsystem

30

Online HR System:

Update Benefits Use Case Actors: employee, employee account db, healthcare plan system, insurance plan system

Preconditions:

Employee has logged on to the system and selected ‘update benefits’ option

Basic course System retrieves employee account from employee account db

System asks employee to select medical plan type; include Update Medical Plan.

System asks employee to select dental plan type; include Update Dental Plan.

…

Alternative courses

If health plan is not available in the employee’s area the employee is informed and asked to select another plan...

UML: PART 1 31

Example: Online HR System

Online HR System

Locate

Employees

Update

Employee

Profile

Update Benefits

Access Travel

System

Access Pay

Records

Employee

Manager

Healthcare Plan System

{if currentMonth = Oct.}

{readOnly}

Insurance Plan System

UML: PART 1 32

Online HR System: Use Case Relationships

Update Medical

Plan

Update Dental

Plan

Update Benefits______________

Extension points

benefit options:

after required enrollments

Update

Insurance Plan

Employee

<<include>> <<include>> <<include>>

Elect

Reimbursement

for Healthcare

Elect Stock

Purchase

<<extend>>

employee requests

stock purchase option

<<extend>>

employee requests

reimbursement option

extension

condition

extension point

name and

location

33

UML : Class Diagram Class Diagram • เปน Diagram ทแสดงองคประกอบทงหมดของระบบ

Object

• คอทกสงทเรามองเหน เชน คน สงของ เครองจกร ไฟล

Class

• ชนดของกลม Object

• ตวอยาง ของคลาส: ระบบซอฟตแวร มคลาส ไฟล ไอคอน วนโดว เมาส

34

UML : Class Diagram สญลกษณ UML แสดงคลาส

Class Name

attribute(s)

operation(s)

1. Class Name จะขนตนดวยอกษรตวใหญแบบหนา และจะเอยงหากเปน

Abstract Class

35

UML : Class Diagram สญลกษณ UML แสดง Class (ตอ) 2. สวนส าหรบ Attribute

• ชนดของการเขาถง (Visibility) ของ Attribute ไดแก

• ชนด Public แทน +

• ชนด Private แทน -

• ชนด Protect แทน #

36

UML : Class Diagram สญลกษณ UML แสดง Class (ตอ) 2. สวนส าหรบ Attribute

• ชอของ Attribute

• ประเภทของ Attribute จะอยตอจากเครองหมาย : เชน Integer Real

• คาเรมตน Attribute จะอยตอจากเครองหมาย =

37

UML : Class Diagram สญลกษณ UML แสดง Class (ตอ) 3. สวนส าหรบ Operation

• ชนดของ Operation เหมอนกบ Attribute

• ชอของ Operation

• พารามเตอร ประกอบดวย ชอพารามเตอร : ประเภทพารามเตอร

• ประเภทของคาทสงคน (Return Type) ซงจะเขยนตามหลง :

อาจเปน Primitive Data Type หรออาจเปนคลาสอน ๆ กได

38

UML : Class Diagram สญลกษณ UML แสดง Class (ตอ) 3. สวนส าหรบ Operation

ตวอยาง

Car

- number of cars : integer

- data:CarData = “Unspecified”

- speed : Integer = 0

- direction : Direction

+ drive (speed: Integer, direction:Direction)

+ getData(): CarData

39

Classes

Window

display ()

size: Areavisibility: Boolean

hide ()

Window

Window

+default-size: Rectangle#maximum-size: Rectangle

+create ()

+display ()

+size: Area = (100,100)#visibility: Boolean = invisible

+hide ()

-xptr: XWindow*

-attachXWindow(xwin:Xwindow*)

{abstract,author=Joe,status=tested}

40

UML : Class Diagram ความสมพนธระหวางคลาส (Relationship)

ม 3 รปแบบ

1. Dependency คอความสมพนธแบบพงพง ความสมพนธแบบนเกดขนเมอการเปลยนแปลงทเกดขนกบคลาสทถกพงพง (Independent Class) จะสงผลตอคลาสทพงพง(Dependent Class) การโมเดลความสมพนธโดยวาดเสนตรงแบบประทมหวลกศร เปนเสนโปรงชจากซบคลาสทพงพงไปยงคลาสทถกพงพง ดตวอยางจากรป Dependent Class อาจเปนคาใชจาย สวน Independent Class อาจเปนคลาสงบประมาณ

Independent Class Dependent Class

41

UML : Class Diagram ความสมพนธระหวางคลาส (Relationship)

2. Generalization คอความสมพนธระหวางซปเปอรคลาสและซบคลาสนนเอง การโมเดลความสมพนธโดยการวาดเสนตรงทบทมหวลกศรเปนรปสามเหลยมโปรงชจากซบคลาสไปยงซเปอรคลาส ดงรป

Shape

Polygon Ellipse Circle

42

Generalization Shape

SplineEllipsePolygon

Shape

SplineEllipsePolygon

Shared Target Style

Separate Target Style

. . .

. . .

43

UML : Class Diagram ความสมพนธระหวางคลาส (Relationship) 3. Association เปนความสมพนธอกชนดหนงระหวางคลาสซงแบงไดดงน

3.1 Normal Association เปนโมเดลทซบซอน 2 ทศทาง

3.2 Aggregation เนนความสมพนธในแงการรวมกนหรอประกอบกน

3.1 Normal Association

โมเดลเชงซบซอน มความสมพนธแบบ 2 ทศทาง และก าหนดปรมาณของคลาสหรอ Object เรยกวา Multiplicity ดงรป

PERSON CAR OWNS 1..* 0..* IS OWN BY

44

UML : Class Diagram

3.2 Aggregation 3.2.1 Normal Aggregation แสดงดวยเสนตรงทบโยงระหวางคลาสโดยมสญลกษณขาวหลามตดตดอยระหวางปลายเสนความสมพนธกบคลาสทใหญกวา Team Person แตละทมประกอบดวยสมาชกหลายคนในทางกลบกน แตละคนอาจสงกดอยมากกวาหนงทม

* *

45

UML : Class Diagram

3.2.2 Composition เนนทคลาสทเปนองคประกอบจะเปนสวนหนงของคลาสทใหญกวา และเมอคลาสใหญกวาถกท าลาย คลาสทเปนองคประกอบกจะถกท าลายไปดวย เชน คลาสวโดวส จะประกอบไปดวยคลาสปม คลาสเมน เปนตน ซงคลาสเหลานน จะอาศยอยในวนโดวสทงหมด และเมอวนโดวสถกปดลงปม เมน กจะหายไปพรอม ๆ กนดวย

Window

Menu

Button

Text *

*

*

46

Composition Window

scrollbar [2]: Slidertitle: Headerbody: Panel

Window

scrollbar title body

Header Panel

21 1

Slider

111

47

UML : Class Diagram

Package เปนระบบยอย (Subsystem) เปนการจดกลมของคลาสหรอComponent

สญลกษณ เปน สเหลยมมมฉากทไมก าหนดขนาดและรปสเหลยมเลก(แทบ, Tab) ซอนอยทมมบนดานซายสด พรอมกบชอPackage

Department Package

48

Sequence Diagram

บอกวาใน Use Case นน วตถแตละตวจะตดตอสอสารกนอยางไร มขนตอนท างานอยางไร โดยจะเนนไปทแกนเวลาเปนส าคญ ถาเวลาเปลยน ขนตอนการท างานจะเปลยน โดยม Actor เปนผกระท าเรมตน

Customer

:Customer :Printer Server

:Printer :Queue

Print(file) Print(file) Printer free

Printer busy Store (file)

49

Activity Diagram

แสดงขนตอนการท างานของ Use Case แตมนจะเปลยนสถานะตามกระบวนการท างานคลายกบ Flowchart

ขอด คอ สามารถแสดงถงการท างานในวตถนน ๆ อยางละเอยดคลาย Flowchart และมการแบงแยกหมวดหมงานตาม Object

50

Activity Diagram

Customer Sales Stockroom

Request Service

Pay Take Order

Fill Order

Delliver Order Collect Order

51

Coordinating Steps

Initial state

Final state

Fork and join

Inherited from state machines

52

Decision point and merge ( ) are inherited

from state machines.

For modeling conventional flow chart

decisions.

Coordinating Steps

Calculate

Cost

Charge

Account

Get

Authorization

[cost < $50]

[cost >= $50]

53

Activity Diagram Modeling Tips

Request Return

Get Return Number

Ship Item

Item [returned]

Receive Item

Restock Item

Credit Account

Item [available]

Customer Telesales Warehouse Accounting From UML

User Guide:

54

งานบคคลงานบณฑตศกษา งานหองสมด

รบรหสประจ าตวผานทางบารโคด

คนหาขอมลนกศกษา และสถานะ จากฐานขอมล รบรหสประจ าตวผานทางบารโคด

[รหสบารโคด][รหสบารโคด]

คนหาขอมลอาจารยและเจาหนาท จากฐานขอมล

คนหาสถานะอาจารยและเจาหนาท

[ชอ-สกล และ สถานะนกศกษา] [ชอ-สกล อาจารยและเจาหนาท]

[สถานะการเปนอาจารยและเจาหนาท]

นกศกษาระดบปรญญาตรจะใชการน าบตรนกศกษา และ ใบลงทะเบยนมายนยนในการยมครงแรกของแตละภาคการศกษาหลงจากนนใชบตรนกศกษาในการยนยนสถานะเพยงอยางเดยว

Activity Diagram ของการตรวจสอบผใชบรการ

UML : PART 1 - instructor.ru.ac.thinstructor.ru.ac.th/urai/int3103/INT3103_3.pdf · 3 uml...

Documents

Transcript of UML : PART 1 - instructor.ru.ac.thinstructor.ru.ac.th/urai/int3103/INT3103_3.pdf · 3 uml...