ထတေ၀သညႏစ ဇနန၀ါရ ၂၀၁၉ ခႏစ

uGsEfkyfwdkU a'oae vlxk&ifqdkifBuHKawG hae&aom ajr,m? rl;,pfaq;0g;ESifh

tcGefb@m avhvmjcif;

“စာခပခပၿပးမ ၿငမးခမးေရး လပလ႔ရတာ မဟတပါဘး လကရေျမျပငမာ ေဒသေန လထေတြ ရငဆငၾကေတြ႕ေနတ အခကအခ ေတြက ၀ငး၀နး ကညလပေဆာငတာဟာ တကယ ၿငမးခမးေရး လပတာပါပ.......။”

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO) Pa-O Youth Organization (PYO)

ပအဝးလငယအစညးအရး (Pa – O Youth Organization)

၁၉၉၈ ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ (၄) ရကေန႔တြင စတငဖြ႕စညးချပး သးျခားလြတလပ၍ အမအခကငးေသာ၊ ကယက းမေမာကးေသာ အဖြ႕အစညးတစချဖစသည။

အႏမပနးတငလြတလပျခငး၊ တနးတညမျခငး၊ တရားမတျခငးျဖင ျငမးခမးေရးအျပညအဝရေသာ လ႕ေဘာငသစတစရပႏငအတ စြမးရညျပညဝေသာ အနာဂါတေခါငးေဆာငေကာငးမား ေပၚထြနးရမည။

ရညရြယခက (က) လငယထမား၏ ကယပငအရညအေသြးႏင ဖနတးႏငမႈ စြမးအားပမျမႇငမားရန။ (ခ) ျငမးခမးေရး၊ ဒမကေရစအေရး၊ လ႔အခြငအေရးႏင သဘာဝပတဝနးကငဆငရာအေရးတ႔က ပအဝးျပည သႏင လငယမား ပမပးေပါငးေဆာငရြကရန။ (ဂ) ျမနမာႏငင၌ တနးတျပး ကယပငျပဌာနးခြင အျပညအဝရေသာ ဖကဒရယျပညေထာငစစနစ တညေဆာက ရာတြင ရညရြယခကတ တငးရငးသား လငယအဖြ႕မားႏင ပမပးေပါငးပါဝငေဆာငရြကရန။ (ဃ) အမ းသားေရးႏင ႏငငေရးဆငရာ ဆးျဖတခကမားခမတရာတြင လငယမား ပမပါဝငရနႏင (င) ပအဝးလမ းတ႔၏ စာေပယဥေကးမႈႏင ဓေလထးတမးမားက ေဖာထတျမႇငတငထနးသမးရန တ႔ျဖစသည။

ေကးဇးတငလ ႊာ

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အေကာကခြနဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ စာအပထတေဝႏငေရးအတြက ေတြ႕ဆေဆြးေႏြး၍ အခကအလကမား စေဆာငးေကာကယရာတြင အခနေပး ပါဝငခၾကေသာ ရမးျပညေတာငပငး ၿမ႕နယ (၅) ၿမ႕နယရ ေကးရြာမား ေဒသချပညသလထမားအား အထးေကးဇးတငရေၾကာငး ဥးစြာေျပာၾကားလ ပါသည။ ရမးျပညေတာငပငး ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အေကာကခြနဆငရာမား အႀကျပစာအပအား ကြငးဆငး ျပစရာတြင အဖကဖကမ ကညေပးခၾကေသာ အဖြ႕အစညးမား၊ အႀကအဥာဏျပေပးၾကေသာ အဖြ႕အစညးမား၊ လပဂၢလမားအား လႈကလစြာ အထးေကးဇးတငရပါေၾကာငး မတတမးတငအပပါသည။

ဤစာအပ ေအာငျမငစြာ ေရးသားျပစထတေဝႏငရနအတြက အစမအဆး ေငြေၾကး၊ နညးပညာလမးညႊနမႈႏင အႀကအဥာဏမား ပပးကညေပးေသာ Joint Peace Fund (JPF) အား အထးေကးဇးတငရပါေၾကာငး မတတမးတင အပပါသည။

ပအဝးလငယအစညးအရး Pa-O Youth Organization (PYO)

ထတေဝသညခႏစ - ဇနနဝါရ၊ ၂၀၁၉ ခႏစ။အပေရ - ၁၀၀၀အႀကမ - ပထမအႀကမရနပေငြပပးကညမႈ - Joint Peace Fund (JPF)စာအပအျပငအဆင - ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)မကႏာဖးပ - ခြနေအာငထြနးေလး (Art သစဆနး)

အးေမး - pyorg.net@gmail.comဝကဆဒ - www.paoyouth.orgေဖဘတ(ဘြတ) - Pa-O Youth Organizationရး - ေတာငႀကးၿမ႕၊ ရမးျပညနယေတာငပငး။

ဤ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အေကာကခြနဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ စာအပက မမတ႔ျပနလည၍ တဆငေဖာျပလလင အဖြ႕အစညး အးေမးလသ႔ ေမးျမနးဆကသြယႏငပါသည။

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

Pa-O Youth Organization (PYO) 5

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)

အစရငခစာမတတမးျပစရျခငး၏ အဓကရညရြယခက ဤ အစရငခစာ စာအပသည ျမနမာႏငင၊ ရမးျပညနယေတာငပငး ေဒသရလထမား ႀကေတြ႕ေနရေသာ အခကအခ အေျခအေနအရပရပမားထမ ေျမယာ၊ မးယစေဆး၀ါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာကစၥရပမား၏ ျဖစေပၚေနေသာ အရတရားမားက ထတေဖာျပး လကေတြ႕ကက လထမားအတြကအက းျဖစထြနးေသာ ေလလာ သငယမႈမား၊ ေဆြးေႏြးတငပငမႈမား၊ မ၀ါဒမားႏင လပငနးအေကာငအထညေဖာေဆာငမႈမား ပပးေပးႏငရန ရညရြယ ျပး ျငမးခမးေရးႏင အမ းသားျပနလညသငျမတေရးအတြက တစစတစရာ အေထာကအပျဖစေစရန ဥးတညသည။

ပအဝးလငယအစညးအရး Pa-O Youth Organization (PYO)

မာတကာ

၁။ အစရငခစာမတတမးျပစရျခငး၏ အဓကရညရြယခက .................................... ၅

၂။ ျပညေထာငစျမနမာႏငင အေျချပေျမပ ........................................................ ၆

၃။ ရမးျပညနယ အေျချပေျမပ ....................................................................... ၇

၄။ ဓေလထးတမးေျမယာ ............................................................................. ၈ - ၂၃

၅။ မးယစေဆးဝါး .............................................................................. ၂၅ - ၃၉

၆။ အေကာကခြနဆငရာမား ......................................................................... ၄၀ - ၅၃

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)6 Pa-O Youth Organization (PYO) 7

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)8 Pa-O Youth Organization (PYO) 9

ဓေလထးတမးေျမယာ မာတကာ

- သေတသန ျပလပရသည ရညရြယခက- သေတသန ျပလပခသညျမ႕နယႏင လဥးေရ ျပဇယား- လပေဆာငခသည နညးလမးပစ- နဒါနး- အစရငခစာ အႏစခပ၁။ ဓေလထးတမးဆငရာေျမယာစမခန႔ခြမႈ၏ အဓပၸါယ၂။ ပအဝးေဒသရ ဓေလထးတမးဆငရာေျမယာ အမ းအစားမားႏင အဓပၸါယဖြငဆခကမား ၂.၁ - စကပ းေျမ ၂.၂ - သာသနာေျမ ၂.၃ - သစေတာေျမ ၂.၄ - စားကကေျမ ၂.၅ - ရြာပငေျမ ၂.၆ - သခၤ ငးေျမ ၂.၇ - သယဇာတေျမ ၂.၈ - ဥယာဥျခေျမ၃။ ဓေလထးတမးအရ ေျမယာအသးခမႈပစႏင ကငစဥမား ၃.၁ - ဓေလထတမးအရ ေျမယာပငဆငျခငး ၃.၂ - ဓေလထးတမးအရ ေျမယာေပၚစကပ းမႈပစ ၃.၃ - ဓေလထးတမးအရ ေျမယာမား အေမြခြေဝမႈပစ ၃.၄ - ဓေလထးတမးအရ ေျမယာမား ေရာငးဝယမႈပစ ၃.၅ - ဓေလထးတမးအရ ေျမယာ ျပနာ ေျဖရငးနညး ၃.၆ - ဓေလထးတမးအရ ေျမ၏ နယနမတသတမတမႈပစ ၃.၇ - ဓေလထတမးအရ ေျမယာမထြကသညသယဇာတ အသးခမႈပစမား ၄။ ဓေလထးတမးေျမယာ စမခန႔ခြမႈ အေရးႀကးပ ၅။ ဓေလထးတမးအရ ေျမယာမား စမခန႔ခြမႈအေပၚ ရငဆငေနရသညၿခမးေျခာကမႈမား၆။ ဓာတဓာတေျမၾသဇာ အသးျပျခငးေၾကာင ျဖစေပၚလာေသာဆးက းမား၇။ ေျမယာႏငသကဆငေသာ မဝါဒႏင ဥပေဒ အေပၚ ေဒသခမား အျမင ၈။ ေဒသအတြငး လကနကကငအဖြ႕အစညး၏ ၾသဇာလႊမးမးမႈအေပၚ လထမား၏ တန႔ျပနခက၉။ နဂး၁၀။ အၾကျပခက၁၁။ ေတာငးဆခက

ေျမယာ သေတသန ျပလပရသည ရညရြယခက

- ပအဝးလမ းမား၏ဓေလထးတမးဆငရာေျမယာအသးခမႈက အတားအဆး၊ အခကအချဖစေစေသာ ျပနာမား ေဖာထတမတတမးတငႏငရန။- ပအဝးလမ းမား၏ ဓေလထးတမးဆငရာေျမယာအသးခမႈ တနဖးၾကးမားပက ေဖာထတ ျမႇငတငရန - ပအ၀းလမ းမား၏ ရးရာဓေလထးတမး ေျမယာ စမခန႔ခြအပခပမႈက အသအမတျပကာကြယျမႇငတင ေပးႏငရန။- ပအဝးလမ းမား၏ေျမယာမားကပအဝးလမ းကယတင ပငဆငခြင၊ စမခန႔ခြအပခပခြငႏင အက း အျမတခစားခြင ဥးတညေသာ မ၀ါဒမား ထြကေပၚလာေစရန။

သေတသနျပလပခသညၿမ႕နယႏင လဥးေရ ျပဇယား

သေတသန ျပလပခသညေဒသ အငတာဗးခသည လဥးေရဆဆငၿမ႕နယ ၃၃

ဟပးၿမ႕နယ ၅၂

ပငေလာငးၿမ႕နယ ၅၀

ေမာကမယၿမ႕နယ ၂၅

လြငလငၿမ႕နယ ၃၉

စစေပါငး ၿမ႕နယ = ၅ ၿမ႕နယ စစေပါငး လဥးေရ = ၁၉၉ ဥး

လပေဆာငခသည နညးလမးပစအၾကကြငးဆငးေလလာျခငး။ ကြငးမဆငးမ ေဒသအတြငးရအေျခအေနမားကသရရန ႀကတငကြငးဆငးေလလာျပး လအပေသာ သတငး အခကအလကမား၊ ပစၥညးကရယာမားႏင အဆကအသြယမားရယခသည။ ေမးခြနးမားက အသးျပျပး အခကအလကရယျခငး။ ေမးျမနးျခငးက႑မစတငမ လအပေသာသတငးအခကအလကႏငအည သကဆငသည ေမးခြနးမား ကျပငဆင၍ ေဒသခမားထမ မတတမးရယခသည။

တစဥးခငးစႏင အပစလကေမးျမနးျခငး။ ေဒသအလက သြားေရာကေမးျမနးရာတြင အငတာဗးေျဖၾကားမညသအား လြတလြတလပလပ ေပါေပါ ပါးပါးျဖစေစရန တစဥးခငးစအလကေသာလညးေကာငး အခကအလကမား ပမမနကနျပညစရနအတြက အပစလကေမးျမနးျခငးေသာလညးေကာငး ျပလပခပါသည။

ဓာတပႏင အသဖမးစကမားျဖင မတတမးတငထားရျခငး။ ရရလာေသာ သတငးအခကအလကမား ပမခငမာရနႏင လအပလင ျပနလညအသးျပႏငရနအတြက မတတမးတငထားျခငးျဖစျပး သကေသအေထာကအထားအေနႏင ထားရရနျဖစသည။

တာဝနမားခြေဝျပး အလညက ဥးေဆာငေမးျမနးျခငးႏင မတတမးေကာကယျခငး။ အငတာဗးျပလပမညသမားအား တာဝနမား တကစြာခြေဝေပးျခငးႏင ပမစနစကေစရန၊ အခကအလက မား တတကက မတတမးေကာကယႏငရနအတြက လပေဆာငရျခငးျဖစသည။

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)10 Pa-O Youth Organization (PYO) 11

နဒါနး

ျမနမာႏငငသည တငးရငးသားလမ းေပါငးစရ ေနၿပး တငးရငးသားမားသည ၎တ႔၏ တညေနရာေဒသအလကေသာလညးေကာငး၊ လမ းအလကေသာလညးေကာငး၊ မတညေသာ ဘာသာ စကားမားေသာလညးေကာငး၊ ရးရာယဥေကးမႈေသာလညးေကာငး အစရေသာ ဓေလထးတမးအမ းမ းကြ ျပားၾကျပး ထမတကြျပားမႈမားသည ကမာၻေပၚရ ႏငငအားလးထတြင ျမနမာႏငငသည အမားျပားဆးျဖစ သည။ ျမနမာႏငင၏ ၇၅% သည ေတာငသလယသမားမားျဖစၾကျပး စကပ းေရးက အဓက အသကေမြး ဝမးေကာငး ျပေသာ ႏငငျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင လမႈဘဝဖလ ဖြ႕ၿဖးမႈသည စကပ းေရး အေပၚမတညလကရၿပး ထစကပ းေရးျဖင အသကေမြးဝမးေကာငးျပႏငရန စကပ းေျမမားလအပလပါသည။ ထစကပ းေျမမားက ဓေလထးတမးအရ မမကယတငစမခန႔ခြ စကပ းႏငရနလညးလြနစြာအေရးၾကးပါသည။

လကရတြင အစးရမ ျပဌာနးထားေသာ ေျမယာႏင သကဆငသည ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမရငး ဥပေဒ သည ေျမက ေရာငးကနအျဖစ ရႈျမငျပး ေျမရငျပညသအား ေျမေကးကြ နသဖြယ ဥးတညေနသည အျပင ဘးဘြား အစဥအဆကဆကမ ကငသးေနလကရသည ရးရာ ဓေလထးတမးက မကကြယျပလကရသည။ ထဥပေဒေရးဆြရာတြငလညး တငးရငးသားျပညသမား၏ အသပါဝငမႈမရျခငး တငးရငးသားမားေဒသရ ေျမမားသည ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမရငးမားမဟတဘ လကရလပကငေဆာငရြက လကရသည ရးရာ ဓေလေျမယာမားသာျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင တငးရငးသားမားေဒသတြင ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမရငးမား မရပါ။ ထတငးရငးသားမားထမ ပအဝးလမ းမားသညလညး ၎တ႔ ကငလညေနေသာ ဓေလထးတမးေျမ ယာအသးခမႈသည လကရတညဆဥပေဒေၾကာင ပအဝးေဒသရ ေတာငသလယသမားမားအေနျဖင ၎တ႔၏ ဓေလမားအတငး ေျမယာမားက လြတလပစြာ စမခန႔ခြခြငမရရေသာေၾကာင ဆးရႈးနစနာမႈမား ျဖစေစသည။

ဓေလထးတမးသည လမ းတစမ းက ေဖာညႊနးႏငေသာ အစတအပငးတစချဖစေသာေၾကာင လြနစြာ တနဖးၾကးမားလပါသည။ ထသ႔ေသာ ဓေလထးတမးမား အသအမတျပျခငး၊ ကာကြယျမႇငတငေပးျခငး မရေသာေၾကာင ဓေလထးတမးမားသည အခနၾကာလာသညႏငအမ ေမးမနကြယေပာကသြားႏငသည။ ဥပေဒအစဓေလက ဆသညအတငး လကရရးရာဓေလအရ ကငသးေနေသာ စနစမားကသာ အသ အမတျပ လကနာျခငးသည ေကာငးမြနေသာ အေျဖျဖစသည။

အစရငခစာ အႏစခပ ပအဝးလမ းမား၏ ေျမယာဓေလထးတမး အသးခမႈအခကအလကမားက ပအဝးကယပငအပခပ ခြငရေဒသ (၃) ျမ႕နယႏင အျခားျမ႕နယမားျဖစသည လြငလငျမ႕နယ၊ ေမာကမယျမ႕နယမားတြင သြားေရာကမတတမးေကာကယျပစခပါသည။ ဤအစရငခစာတြင ပအဝးလမ းမား ကငသးေသာေျမယာ ဓေလထးတမးပစအမ းမ းအား ကငသးမႈပစအလက ေဖာျပထားပါသည။ ထေျမယာဓေလက ပအဝးလမ း မားလြနစြာ ျမတႏးတနဖးထားေၾကာငး ၎တ႔ထမ ရရလာေသာ သတငးအခကအလကအတငး ထငရား စြာ ေရးသားေဖာျပထားသည။ ပအဝးလမ းသည ယခငဘးဘြားစဥဆကကပင စကပ းေရးက အဓကထား လပကငေဆာငရြက ၾကျပး ထစကပ းေရးအေပၚတြငသာ အသကေမြးဝမးေကာငးမားျပလပၾကသည။ စကပ းေရးသည ေျမယာ အေပၚတြင ျဖစတညေနျခငးေၾကာင ေျမသည ပအဝးလမ းအတြက လြနစြာ တနဖးၾကးမားလပါသည။ ပအဝးလမ းသည ေဒသအလကကြျပားတညရၾကေသာလညး ေျမယာႏင ပတသကျပး ဘးဘြားစဥဆကက ကငသးလာသည ေျမယာဓေလထးတမးအသးခမႈပစမား အမားအားျဖင တညလကရၾကျပး အခ ႕ေသာ ကငသးမႈပစသည အနညးငယကြျပားသညကလညးေတြ႔ရရပါသည။ ပအဝးလမ း၏ ထေျမယာ ဓေလထးတမးအသးခမႈက ယေန႔ထတငလကေတြ႔ကငသးေနၾကျပး ထကငသးမႈအေပၚတြင ျပ နာအျငငးပြားမႈမား မရသေလာကပငျဖစသညက ေတြ႔ရရပါသည။ ပအဝးလမ း၏ အသကရငရပတည ျခငးသည ေျမယာဓေလထတမးအေပၚ မတညေနျခငးေၾကာင ထေျမယာဓေလသည ၎တ႔၏ အသက ေသြးေၾကာမားျဖစသည။ ယခေႏာငးပငးကာလတြင ပအဝးေဒသရ ေျမယာမားသည အစးရ (သ႔) ကမၸဏမားမ ပစအမ းမ းျဖင အဓမၼသမးယျခငးခခရျပး ထသမးယသညအေပၚတြငလညး နစနာေၾကးမား၊ တနရာတနေၾကးမား ျပနလညေပးေဆာငျခငးမရခပါ။ ထသ႔ အဓမၼသမးဆညးျခငးေၾကာင ေဒသခ ပအဝးျပညသမားသည ေျမယာမားဆးရ းခရျပး အလပလကမမားျဖစခရသည။ ထ႔ေၾကာင မသားစစားဝတေနေရးမား ေျပလည ျခငးမရေတာဘ အမနးခငးႏငငမားတြင ခကခစြာ သြားေရာကလပကငၾကရသည။ ထသ႔ေသာ ေျမယာ ဓေလက ျခမးေျခာကသည ျပနာမ းစေၾကာင ပအဝးလမ း၏ ေျမယာမားလြတလပစြာ စမခန႔ခြမႈ က ဆးရးသြားရသာမက ေနာကဆကတြဆးက းမားျဖစသည မသားစစားဝတေနေရး၊ ကနးမာေရး၊ စးပြားေရး၊ ပညာေရး အစရသည အေရးအရာမားက ရငဆငၾကေတြ႔ေနရပါသည။ ျမနမာႏငင၏ ဥပေဒအထြဋအထပျဖစသည (၂၀၀၈) ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒတြင ျပဌာနးထားသည ေျမယာႏငဆငသည ဥပေဒျဖစေသာ ၂၀၁၂ ေျမယာဥပေဒမား၊ အသစထပမျပငဆငသည ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမရငး ဥပေဒမားသည ေဒသခပအဝးျပညသမားအတြကသာမက အျခားေသာ တငးရငးသားလမ း ေပါငးစမားအား လြနစြာေသာ ျခမးေျခာကမႈတစရပျဖစေစသည။ ထဥပေဒျပဌာနးရာတြငလညး ေဒသခ ျပညသမား၏ အသမား ပါဝငဆးျဖတႏငမႈမရသျဖင တငးရငးသားမား၏ ေျမယာဓေလထးတမးႏင ကကညမႈမရေသာေၾကာင ေျမယာမား လြတလပစြာ စမခန႔ခြႏငမႈက အဟန႔အတား ျဖစေစသည။ ထသ႔ေသာ မတရားဥပေဒမားက တငးရငးသားမားေသာလညးေကာငး၊ လကရသတငးအခကအလကရယထားေသာ ေဒသခပအဝးျပညသမားထမ ေသာလညးေကာငး မလလားေၾကာငးႏင ေျမယာမားက ၎တ႔ကယတင လြတလပစြာ စမခန႔ခြလျခငးကသာ လအပေၾကာငးသရခရပါသည။ ထ႔ေၾကာင ေဒသချပညသမားသည ဘးဘြားစဥဆကက ကငသးလာေသာ ေျမယာဓေလထးတမးကသာ အသအမတျပ ေစလေသာေၾကာင ဤအစရငခစာက ထတေဝရျခငးျဖစသည။

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)12 Pa-O Youth Organization (PYO) 13

၁။ ဓေလထးတမးဆငရာ ေျမယာစမခန႔ခြမႈ၏ အဓပၸါယ ေခတအဆကဆကျဖစေသာ ဘးဘြားစဥဆကမ အသးျပလာသည ေျမယာေပၚတြင လြတလပစြာ စမခန႔ခြ မႈမား၊ လြတလပစြာ ေရာငးဝယျခငးမား၊ အေမြခြေဝမႈပစမား အစရသျဖင ကယတငလပေဆာငၾကသည။ မညသ႔ကမ ထခကနစနာမႈမရေသာေၾကာင လြတလပျပး တနးတညမမႈရေသာ၊ တရားမတေသာ အေတြးအေခၚမားျဖငသာ လပေဆာငၾကသည။ ထလပေဆာငေသာပစမားက သကဆငသည မ းဆကသစမားထ အပႏထနးသမးေစျပး ယေန႔ထတင တညရေနျပး ဆကလကအသးျပေနေသာ စမခန႔ခြမႈပစက ဆလျခငးျဖစသည။

၂။ ပအဝးေဒသရဓေလထးတမးဆငရာေျမယာအမ းအစားႏင အဓပၸါယမား၂.၁။ စကပ းေျမ စကပ းေျမဆသညမာ ေတာငသလယသမားမား နစစဥစကပ းလကရေသာ ေျမေပၚမ ထြကလာသည အက းအျမတက ၎တ႔၏ စားဝတေနေရးအတြက စဥဆကမပက လပကငေဆာငရြကေနရေသာ ေျမယာကဆလ သည။

၂.၂။ သာသနာေျမ သာသနာေျမဆသညမာ ေဒသခမား၏ ကးကြယမႈဆငရာ အထြဋအျမတထားေသာ ေစတပထးမား၊ ဘရား ေကာငးကနမား၊ နတစငမား အစရေသာ ေျမေနရာမားကဆလသည။

၂.၃။ သစေတာေျမ သစေတာေျမဆသညမာ ေဒသခမားအေနျဖင ၎တ႔၏ ေဒသဖြ႕ျဖးေရးမားက အေျခချပး စညးစနစတက အသးချခငး ကဆလသည။

၂.၄။ စားကကေျမ စားကကေျမဆသညမာ ေဒသခမား၏ လယယာေျမမားအေပၚ အသးခလပကငေစမည ကြ၊ ႏြားမား ေကာငးသညေျမေနရာမား၊ တရစာၦနမား ေနထငကကစားရာ ေျမေနရာမားက ဆလသည။

၂.၅။ ရြာပငေျမ ရြာပတဝနးကငရ ေျမယာမားက ေဒသခမားအားလး အသးျပႏငေစရနအတြက ရြာပငေျမအျဖစသတမတျပး ထေျမေပၚတြင ပြလမးသဘငေသာလညးေကာငး၊ စာၾကညတကအျဖစေသာလညးေကာငး၊ ဓမၼာရ အစရေသာ အသးျပမႈပစအမ းမ းျဖင ခမတထားေသာေျမက ဆလသည။

၂.၆။ သခၤ ငးေျမ သခၤ ငးေျမဆသညမာ ေဒသခမား အေနျဖင ကယရြာ၊ ကယေဒသအတြငး ေသဆးသြားသမားအား သၿဂၤလရနေျမေနရာျဖစျပး ေဒသအတြငးမဟတေသာ ဧညသညမာ ေသဆးပါက လာရာအရပမကႏာဘကသ႔ လည၍ သၿဂၤ လၾကေသာေျမေနရာက ဆလသည။

၂.၇။ သယဇာတေျမ သယဇာတေျမဆသညမာ ေျမေပၚ၊ ေျမေအာကမ ထြကရလာေသာ တနဖးရသည အရာမားကဆလသည။ (ဥပမာ - သစပင၊ ေရ၊ ေကာကမးေသြး)

၂.၈။ ဥယာဥျခေျမ ဥယာဥျခေျမဆသညမာ စကပ းသမားအတြက အက းရေစျပး ႏစရညပငမားျဖစသည သရက၊ လကဖက၊ ေထာပတ အစရသျဖင စကပ းထားေသာေျမမားက ဆလသည။

၃။ ဓေလထးတမးအရ ေျမယာအသးခမႈပစႏင ကငစဥမား ပအဝးေဒသတြင ၎တ႔၏ ဓေလထးတမးဆငရာေျမယာအသးခမႈပစ အမ းမ းရသည။ ထဓေလထးတမးႏင အည ကငသးေသာပစမား၊ အသးျပမႈပစအလက ကြျပားလကရၾကသည။ ဓေလထးတမးအရ ေျမယာအသးခမႈ ပစမားက ေအာကတြင အသးျပမႈပစအလက ေဖာျပထားသည။

၃.၁။ ဓေလထးတမးအရ ေျမယာပငဆငျခငး မမလပကငေနေသာ ေျမေပၚတြင မမကယတငလြတလပစြာ စမခန႔ခြခြငမား၊ အမားမ အသအမတျပ ကာကြယေပးျခငးမား၊ လြတလပစြာေရာငးဝယေပါငႏျခငးမား ျပလပရာတြင မမကယတင စတတငးက စမ ခန႔ခြျပး လပေဆာငႏငသည။ ထေျမသည ဘးဘြားစဥဆကထမ အေမြရလာေသာေျမေသာလညးေကာငး၊ မမကယတင ဝယယထားေသာေျမေသာလညးေကာင၊ ကယတငခတထြငရငးလငး၍ ရရလာေသာေျမမားသည ဓေလထး တမးအရ ပငဆငေသာေျမမားျဖစသည။ ထေျမေပၚမ ထြကလာေသာ သယဇာတျဖစသည ဝါးပင၊ သစပင၊ သစဥ၊ သစသးသစဖမားအား လြတ လပစြာ အသးခပငခြငရျပး မညသတစဥးတစေယာကမ လာေရာကစြကဖကျခငးမားျပလပ၍ မရပါ။ မမပငဆင ေသာေျမေပၚမ ထြကလာသညအက းအျမတမားသည မမႏငသာ သကဆငသည။ ေကးရြာမ ပငဆငေသာေျမမားက ေကးရြာ၏ ခမတထားေသာ စညးမဥးစညးကမးမားအတငး လကနာ ကငသးရသည။ ေကးရြာမ ပငဆငေသာေျမယာေပၚတြင ထြကရလာေသာ အက းအျမတသည ေကးရြာ၏ ဖြ႔ျဖးတး တကေရးက ပ၍ ဥးစားေပး လပေဆာငရသည။

၃.၂။ ဓေလထးတမးအရ ေျမယာေပၚ စကပ းသညပစ ေျမယာေပၚတြင သးႏမား စကပ းသညအခါ ဓေလထးတမးအရ သဘာဝဓာတေျမၾသဇာျဖစသည ကြေခး၊ ႏြားေခး၊ ၾကကေခး၊ ဝကေခးမားျဖင ဘးဘြားစဥဆကကပင အသးျပ စကပ းခၾကသည။ ယခငဘးဘြားစဥဆကတြင သစေတာမား ျပနးတးမႈ နညးပါးျခငးေၾကာင ကြ ၊ ႏြား တရစာၦနမားက ပမေမြးျမႏငၾကျပး ထတရစာၦနမားမ ရရလာေသာ သဘာဝဓာတေျမၾသဇာမားက အသးျပစကပ းခၾကသည။ ပအဝးေဒသတငးတြင ကြ၊ ႏြားမား မားျပားျခငးေၾကာင ထသဘာဝဓာတေျမၾသဇာမား အလြယတက ဝယယႏငျပး ေစးႏႈနးခ သာစြာျဖင ရရႏငသည။ ထသ႔ေသာ ကြေခး၊ ႏြားေခး၊ ၾကကေခးမားက ေျမစာပႏင သစကငးေျခာကမားက ေရာသမေမြျပး သဘာဝဓာတေျမၾသဇာအျဖစ အသးျပႏငမည အတငးအတာ ေရာကလာပါက မမ၏ စကပ းေျမေပၚတြင လအပသလအသးခ စကပ းၾကသည။ ထသ႔ သဘာဝဓာတေျမၾသဇာက အသးျပ စကပ းျခငးေၾကာင သးႏဖကပးမား မေတြ႕ရဘ ေျမဆလႊာဓာတအားမား က ပမေကာငးမြနလာေစျပး ႏစကာလရညၾကာစြာ အသးျပစကပ းႏငသည။ သဘာဝဓာတေျမၾသဇာက အသး ျပ စကပ းျခငးေၾကာင စကပ းသးႏမား အထြကတးေစျပး သးႏမားေရာငးဝယရာတြငထမ ရရလာေသာ အက းအျမတ သည လေလာကေသာ လေနမႈဘဝက ေပးေဆာငႏငသည။

အငတာဗးအမတစဥ (၁) ေဒသခမားေျပာလာေသာ စကားအရ…… “အရငတနးကဆရင ေျမယာေပၚမာ သးႏေတြ စကပ းတအခါ ႏြားေခး၊ ၾကကေခး၊ ကြေခးေတြက ေျမၾသဇာ အျဖစသးၾကတယ။ အဒႏြားေခး၊ ၾကကေခး၊ ကြေခးေတြက ပျပး (၄) လေလာကထားတယ။ စကပ းတအခနမာ မးရႈ႕ထားတသစကငးေျခာကေတြန႔ ဖြေတြ ေျမေဆြးေတြကေရာျပးပပေအာငထားရတယ။ ထြနယကျပးသားေျမေပၚမာ ေျမၾသဇာအျဖစ ျဖန႔ကျပးေတာ အသးျပၾကတယ။ အအခနတနးက ႏြားေတြကအရမးေပါမားတယ အတာေၾကာင ႏြားေခးေတြက အလြယတကရတယ။ ႏြားေတြ ကြေတြက ေကာငးတအခါကရင သတ႔ေတြက ေခးပါၾကတယ အဒါေတြက ေျမၾသဇာေတြျပနျဖစေစတယ။ တစခ ႕ႏြားမရတသေတြဆရင ႏြားအပေတြေကာငးတေနရာမာ ႏြားေခး ေတြက သြားျပးေကာကယစေဆာငးၾကတယ။ အလအသးျပတနးကဆ အရမးအဆငေျပၾကတယ။ ႏြားေခး၊ ကြ ေခး၊ ၾကကေခး ေတြကလညး ေျမဆလႊာေတြ အားေကာငးေအာငလပေပးတယေလ။ အေၾကာင သးႏအထြကတးလညး အရမးေကာငးတာေပါေနာ။ သးႏကဖကတပးဆရငလညး ဘာတစခမမၾကားဖးဘး။ ၾကားဖးတာဆလ႔ ပးစမးၾကးေခၚ (ေသထြး) ဆတပးဘ ၾကားဖးတယ။ ခေနာကပငးေတာ ဘာပးေတြမနးကမသဘး အမားၾကးဘေပၚလာတယ” ဟ ေဒသခမားက ေျပာၾကားခသည။

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)14 Pa-O Youth Organization (PYO) 15

၃.၃။ ဓေလထးတမးအရေျမယာ အေမြခြေဝသညပစမား ဘးဘြားစဥဆကတြင စကပ းေျမယာမားေသာလညးေကာငး၊ အမျခေျမေသာလညးေကာငး မမပငဆင ေသာ ေျမမားက မ းဆကသစ သားသမးမားအား အေမြခြေဝသညအခါ မားေသာအားျဖင သားသမး (၃) ဥးရပါက မဘႏင ကနရေသာ သားသမးမားက အေမြပေပးေလရျပး ထအေပၚတြင အျငငးပြားမႈ ျပနာမားမျဖစခပါ။ အဘယေၾကာငဆေသာ ထကနရေသာ သားသမးမားသည မဘအားလပေကြးမညသျဖစ ေသာေၾကာင အေမြပရျခငးျဖစသည။ သ႔ေသာ တစခ ႕ေသာေဒသတြင သားသမး (၃) ဥးရပါက တနးတမေဝၾကျပး အျငငးပြားမႈ မားမရဘ အားလးလကခၾကသည။ အမားစမာ အေမြခြေဝသညအခါ မဘမတစဆင သားသမးမားက စာခပစာ တမးအေနႏင သကေသအေထာကအထား အျဖစထားရျခငးမရဘ ရးရာဓေလအရ စကားျဖငသာ ေျပာဆ ခြေဝေစျပး ထအေပၚတြင အတညျပခကရယၾကသည။ တစခ ႕ေသာေဒသတြင မဘမ အေမြခြေဝသညအခါ သကေသ အထာကအထားအေနျဖင ရြာသၾကး (သ႔) ရြာအတြငးရၾသဇာအာဏာရသမားက ေခၚျပး သားသမးမားက အေမြခြေဝေပးၾကသည။ ထသ႔ခြေဝျခငးေၾကာင ျပနာတစစတစရာ မျဖစေစဘ သားသမးမားအတြက အဆငေျပ ေစသည အေမြခြေဝမႈပစမားျဖစသည။

၃.၄။ ဓေလထးတမးအရ ေျမယာေရာငးဝယမႈပစ စကပ းေရးေျမယာေသာလညးေကာငး၊ အမျခေျမေသာလညးေကာငး ဘးဘြားစဥဆကကပင မမပငဆင ေသာေျမယာမားက ေရာငးဝယမႈျပလပပါက ေရာငးသႏင ဝယသၾကား ႏစဥးသေဘာတဆးျဖတမႈအေပၚ မတညပါသည။ ထေရာငးဝယမႈ ျပလပလင မညသညလကမတ၊ စာခပစာတမးမမပါဘ ႏစဥးၾကားစကားႏင ေရာငးဝယၾကျခငး၊ ေဘးပတဝနးကင၏ အသအမတျပမႈႏငအတ ေရာငးဝယၾကျပး အျငငးပြားမႈ တစစတစရာမ မရခပါ။ သ႔ေသာ တစခ ႕ေသာေဒသတြင ေရာငးဝယမႈျပလပပါက ႏစဖကရပရြာရ ရြာသၾကး (သ႔) ရပမရပဖမား က သကေသအေနျဖငေခၚျပး ေရာငးဝယၾကသည။ ထသ႔ေသာ ဓေလထးတမးအရ ေျမယာေရာငးဝယမႈသည ျပနာ တစစတစရာ မရခပါ။ ထဓေလသည တစခ ႕ေသာ ေဒသတြင ရေနေသးေသာလညး တစခ ႕ေဒသမာမ စာခပစာတမးျဖငသာေရာငးဝယၾကသည။

အငတာဗးအမတစဥ (၂) ေဒသခမားေျပာလာေသာစကားအရ…….. “အရငႏစေတြဆ ေျမယာေရာငးဝယတာၾကေတာ ေရာငးတ႔သန႔ ဝယတ႔သန႔က စာရြကစာတမးေတြ မရခဘး။ လကမတေတြလညးမရခ႔ဘး အရငကေရာငးရင စကားေတြန႔ဘ အဆးသတၾကတာ ဒတငးဘသစၥာေတြ န႔ထားၾကတယ။ ခေခတကေတာစာခပစာတမးေတြန႔ျပလပၾကတယ။ ကြၽႏပတ႔ေတြေျမယာကေပါငႏ ၿပဆရင

ရြာသႀကးက လကမတထးေပးရတယ။ ပကဆ႐ရင ေပါငႏထားတေျမကျပနေရြးလ ႔ရတယ။ ငါးရမးစက ပ းမယဆရင အသသကေသေတြအျဖစ ရြာသၾကးႏငၾသဇာရတ ရပမရပဖကေခၚၿပး ငါးရမးရတယ။ တစ ခ ႕ဆရင ေျမယာေရာငးဝယမယဆရင ဝယသန႔ေရာငးသၾကား လကမတက သကေသတစခအေနန႔ ဗလာစာ အပေပၚမာ ေရာငးသအမညႏငလကမတ၊ ဝယသအမညႏငလကမတ၊ ေျမအလားအႏ၊ ေျမရ႕တနဖးက ရြာသ ၾကးကယတငေရးျပး စာခပအျဖစ သတမတလပေဆာငေရာငးဝယၾကတယ။ တစျခားေကးရြာကလေတြန႔ ေျမယာက ေရာငးဝယတအခါ ကယရြာက ရြာသၾကးန႔ အျခားရြာက ရြာသၾကးက သကေသအျဖစ ေခၚယျပး ေရာငးဝယၾကရတယ။ အခေခတကေတာေျမယာေရာငးဝယျပလပရင စာရြကစာတမး/ စာခပတ႔သကေသ အေထာကအထား ပစ(၇)ပါမ ဝယယၾကတယ။ ပစ(၇)မပါရင မဝယၾကဘး သကေသမခငလဘးလ႔ေျပာေနၾက တယ။ ဒတငးဝယမယဆရငျပနာတကမာ ေၾကာကေနၾကတယေလ။ ေတာငယာလယယာျဖစျဖစ အဓကစာရြကစာတမး ပစ(၇)ရယ သကေသအေထာကအထားန႔ ျပညစဝယယၾကရတယ။ အရငလပတ ပစဘဆရင ပေကာငးတာေပါ။ ဘာမလညးမရႈပဘးေလ။” ဟ ေဒသခမားက ေျပာၾကားခသည။

၃.၅။ ဓေလထးတမးအရ ေျမယာျပနာေျဖရငးနညး ပအဝးလမ းမားသည ဘးဘြားစဥဆကကပင ေျမယာႏင ပတသကေသာျပနာတစစတစရာအား (ဥပမာ - သားသမးမား အေမြလသညျပနာက ) ေကးရြာ အတြငးရရြာသၾကးႏင ေျဖရငးၾကျပး ရြာသၾကး၏ ဆးျဖတခကက အတညယၾကသည။ သ႔ေသာ ရြာသၾကး၏ ဆးျဖတမႈအေပၚ လကခႏငသည အေနအထားမရပါက ေကးရြာ အပခပေရးမးထ သြားေရာကေျဖရငးၾကရသည။ အပခပေရးမးထမ ထျပနာမားက ဆးျဖတခကခမတေပးျပး အတညျပ လကခၾကသည။ ထသ႔ေျဖရငးနညးသည ပအဝးလမ းမားအတြက ျပနာတကေစမႈ နညးပါးသညက ေတြ႔ျမငရပါသည။ သ႔ေသာ တစခ ႕ေသာ ေဒသတြငမ တရားစရငမႈအဆငဆင သြားေရာကေျဖရငးသညလညးရ ေနတတသည။ သပင ကယပင အျငငးပြားမႈမားရလာပါက ရြာအပခပေရးမး (သ႔) ၾသဇာအာဏာရသ တစဥးဥးမ ႏစဥးႏစဖက ညမစြာ ေျဖရငးေပးျပး ထသ႔ေျဖရငးရာတြင ႏစဥးႏစဖကလး လကမခႏငသညအဆး ထေျမက ရြာပင ေျမအျဖစ သတမတၾကသည။

အငတာဗးအမတစဥ (၃) ေဒသခတစဥး၏ ေျပာလာေသာစကားအရ…… “ကြၽနေတာတ႔ ပအ၀းေဒသ႐ အေမြခြေဝဆကခမႈပစမာ ညအစကေမာငႏမအခငးခငးၾကား သေဘာတၿပး ခြေ၀တာလ႐တယ။ တစခ ႕က ရပမရပဖကေခၚၿပး အသမတျပတာမားတယ။ ကြၽနပတ႔ ပအ၀းေဒသ႐ေျမယာ အသးခမႈႏငပတသတၿပး ဒမကေရစစနစအရ ေျမလတအခါမာဆရင မသားစမားတလက အႏငရၾကတယ။ ႐းရာ

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)16 Pa-O Youth Organization (PYO) 17

ဓေလေျမအသးခမႈေတြက လြနခေသာႏစေပါငး (၂၀၀) တနးကဆရင ေဆြမ းတစစက ျခကြကမားတယဆပါေတာ ျခမ႐တမသားစေပးလပလကတအခါမာ ႏစေပါငးၾကာရညစြာ စကပ းလပကငၾကၿပး ႏစေပါငးၾကာလာေတာ သ႔ရ႕သခင ကျပနမေပးခငေတာဘး။ ေျမယာႏငပတသတၿပး ျပသာနာတစစတစရာျဖစေပၚလာပါက အခငးခငး တငပငေဆြးေႏြးရင ျပသာနာေတြၿငမေအးၾကတယ။ တစခ ႕က အသလေျဖ႐ငးမမရရင ရြာသႀကး ရပမရပဖေတြေခၚၿပး ေျဖ႐ငးေလ႐ၾကတယ။ ေျမယာအေရာငးအ၀ယျပလပပါက အခငးခငးၾကား ျပသာနာေတြမ႐လာေအာင ရပရြာစာ ခပ အေရာငးအ၀ယစာခပေတြက ၿမ႕န႔နးတရြာေတြက ေကးရြာအပခပေရးမးေခၚၿပး ၿမ႕န႔အလမးေ၀းတ ေကးရြာ ေဒသမားကေတာ ရြာသႀကးကေခၚၿပး ကငတြယေျဖ႐ငးေလ႐ၾကတယ။” ဟ ေဒသခမားက ေျပာၾကားခသည။

၃.၆။ ဓေလထးတမးအရ ေျမယာနယနမတသတမတမႈပစ ဘးဘြာစဥဆကကပင ေျမယာမားက သပငကယပင စႏႈနးျဖငသတမတထားၾကျပး တစဥးႏငတစဥး အျငငးပြားမႈမရေစရန ျပလပရျခငးျဖစသည။ စကပ းေျမမား သ႔မဟတ အမျခေျမမားက ဧရယာသတမတရာတြင ဝါးျဖငျပလပထားေသာ ျခစညးရးေသာလညးေကာငး၊ ေျမကတး၍ ေကာကတးမားျဖငျမပထားျခငးေသာလညး ေကာငး၊ သစပငမားျဖင ေဘးပတပတလညတြင ကာထားျခငးေသာလညးေကာငး၊ လယကစငးႏငေသာလညးေကာငး၊ ေျမာငးမား တးေဖာသတမတျခငးေသာလညးေကာငး ပစမ းစျဖင သတမတထားျပး တစခ ႕တြငမ သပငကယပငသတမတထားျခငးမရဘနားလညမႈျဖငသာ လပေဆာငၾကသညမားလညးရသည။ ေကးရြာ၏ နယနမတ အကယအဝနးသတမတရာတြင ေျမပကအသးျပ၍ ေရးဆြၾကျပး ထေျမပေပၚတြင အမေျခေသာလညးေကာငး၊ သာသနာနယေျမေသာလညးေကာငး၊ သခၤ ငးေျမေသာလညးေကာငး အစရေသာ ေကးရြာႏင ပတသကဆကႏြယသည အရာအားလးက ထေျမပေပၚတြင သတမတေရးဆြၾကသည။ ထသ႔ သတမတေရးဆြေသာ ပစမားသည ေရးဘးဘြား လကထပကတညးက အသးျပလာေသာ ပစမားျဖစျပး ပအဝးလမ းမား၏ ရးရာဓေလမားျဖစသည။ ထသ႔ သတမတ ျခငးသည အျငငးပြားမႈ၊ ျပနာျဖစပြားေစမႈမား မရသေလာကပငျဖစသည။

အငတာဗးအမတစဥ (၄) ေဒသခမားေျပာလာေသာစကားအရ……… “ဟအရငေကးရြာစတငတညေထာငခနတနးက ေကးရြာပတပတလညမာ နယနမတေတြက ေကာကတး ေတြကဘ စထားၾကတယ။ လယယာေျမ/ ေတာငယာေျမေတြကေတာ လယကစငးန႔ ျပလပၾကသည။ တစခ ႕ လကဖကျခေတြကေတာ သစပငေတြန႔ ကာရထားၾကတာေပါ။ အမျခေျမေတြဆ ကြၽနေတာတ႔က သစပင/ အဆးအခကမားတအပငေတြန႔ အမပတဝနးကငမာစကပ းထာရၾကတာေပါ ၊ အကာအရေပါ။ သ႔ေျမကယေျမ ေတြကေတာ လယကစငးေတြန႔ အေထာကအထားသကေသအေနန႔ ထားရၾကတယ။ ဘးဘြားစဥဆကက ထား႐လာ တ အေလအထေလ ကေလးေတြကအစ အခအခနထ အားလး အသအမတျပၾကတယ။” ဟ ေဒသခမားက ေျပာၾကားခသည။

၃.၇။ ဓေလထးတမးအရ ေျမမ ထြကလာေသာ သယဇာတ အသးခမႈပစ ပအဝးေဒသမားတြင ေရးယခငကပင ဘးဘြားစဥဆကမ အေမြဆကခလာၾကေသာ ရြာပငေျမမား၊ အမားပငေျမမား၊ သာသနာေျမမားႏင သစေတာေျမမား မားစြာရခပါသည။ ထေျမေပၚမားတြင မားေသာ အားျဖင သဘာဝသယဇာတမား ထြကရျပး ထသယဇာတမားသည လြနစြာ တနဖးၾကးမားလပါသည။ သဘာဝ သယဇာတမားက အမားအားျဖင ေဒသဖြ ႔ ျဖးေရးအတြက အသးခၾကျပး စညးစနစတကႏင ထားရကာ သဘာဝ သယဇာတမားက ထနးသမးျခငးလညး ျဖစေစသည။ ထ သယဇာတမားျဖစေသာ သစေတာမားက ရပရြာရရြာသရြာ သားတစဥးဥးမ အမေဆာကသညျဖစေစ၊ အမေထာငကလင သစမားလအပလာသညျဖစေစ ရြာ၏ ခြငျပခကျဖင ထတယအသးျပႏငသည။ ထသ႔ သစမားက ခတယျပးပါက (၃) ႏစ သ႔မဟတ (၅) ႏစ တစၾကမ ဆကလကမလပေဆာငေသးပ အနားေပးျပး ျပနလညထနးသမးမႈမား ျပလပရသည။ သ႔ေသာ လအပသည ထက ပယျခငး သ႔မဟတ ေရာငးဝယျခငးမား ျပလပလင ရြာ၏ ခမတထားေသာ စညးမဥးစညးကမးအရ အေရးယျခငးမား လညးရသည။ ထသယဇာတမားက တစျခားေသာ ေကးရြာမား သ႔မဟတ ေဒသခမဟတသည လတစဥးတစေယာက လာေရာကထတယအသးျပခြငမားမရပါ။ ထဓေလသည ယေန႔ခနထလညး ဆကလကတညရျပး အသးျပေနဆ ျဖစသည။

၄။ ဓေလထးတမးဆငရာေျမယာစမခန႔ခြမႈ အေရးၾကးပ ဓေလထးတမးသည ပအဝးလမ းမား၏ လြနစြာအေရးၾကးေသာ အရာျဖစျပး ထဓေလမားႏင ေန႔စဥဘဝတြင အသကရငသနေနထငၾကေသာေၾကာင လမ း၏ အစတအပငးတစချဖစသည။ ထ႔အျပင ပအဝးလမ းအမားစ သည စကပ းေရးက အဓကထားလပေဆာငေသာေၾကာင ထစကပ းေရးႏင အသကေမြးဝမးေၾကာငးမား ျပလပျပး ရပတညေနထငၾကရသည။ ထ႔ေၾကာင စကပ းေရးသည ေျမယာေပၚတြငသာ ျပလပရျခငးေၾကာင ေျမယာသည ၎တ႔၏ အသကသမျဖစသည။ ၎တ႔၏ စကပ းမႈပစမား၊ ေျမယာအသးခမႈပစမားက ဓေလထးတမးမားအရ ဘးဘြားစဥဆကကပင လပေဆာငလာေသာေၾကာင အသကရငရပတညရငသနမႈသည ဓေလထးတမးအေပၚလညး တကရကဆကစပေနသည။ ဓေလထးတမးအရ ေျမယာမားေပၚတြင ကယပငလြတလပစြာ စမခန႔ခြခြင၊ လပကင ေဆာငရြကခြငမားသည လြနစြာအေရးၾကးလသည။ လြတလပစြာ စမခန႔ခြခြငရမသာ လအပေသာဓေလထတမးမား ထနးသမးရာေရာကသည။

၅။ ဓေလထးတမးအရ ေျမယာမား စမခန႔ခြမႈအေပၚ ရငဆငေနရသညျခမးေျခာကမႈမား ပအဝးေဒသမားတြင လကရၾကေတြ႔ရငဆငေနရေသာ ေျမယာသမးဆညးမႈျပနာမာ လြနစြာၾကးမား ေသာ စနေခၚခကမားျဖစသည။ ထသ႔ေသာေျမယာမားက သမးဆညးျခငးေၾကာင ေဒသခပအဝးျပညသလထ မားသည စားဝတေနေရး၊ ကနးမာေရး၊ စးပြားေရး၊ ပညာေရး အစရေသာ အေရးမားက တကရကခစားၾကရသည။ ပငေလာငးေဒသရ တကစျမ႕မ ထြကရေသာ ေကာကမးေသြး သဘာဝသယဇာတကကမၸဏမ စကရမားတည ေဆာကျပး ထသယဇာတမားက ထတယၾကသည။ ထသ ႔ ထတယရာတြငလညး ေဒသခမားအတြက အက း အျမတ တစစတစရာမရသညအျပင စကရမထြကသည ဆးက းမားကသာ ခေနရသည။ ထစကရမ သမးဆညးထားေသာေျမမားသည ေဒသခပအဝးလထမား၏ ေျမျဖစေသာေၾကာင စကပ းရနခကခလာေသာစနေခၚ မႈမားသာမက အျခားအေရးအရာမား လြနစြာထခကေစသည။ ထသ႔ေျမယာမားသမးဆညးျခငးေၾကာင ေျမယာ ေပၚရ ဘးဘြားစဥဆကမ ထနးသမးလာေသာ ပအဝးလမ းမား၏ တနဖးထားသည ဓေလထးတမးဆငရာ ေျမယာ အသးခမႈက တကရကထခကေစျပး ဆးရႈးနစနာမႈမားခေနရသည။ ထသ႔ ကမၸဏမ လာေရာကသမးယစဥတြင စကရတညေဆာကမညေနရာမားအား အလမားစကထၾကျပး အတမားလညးၾကတငစထားၾကသည။ ရြာသရြာသား မား၏ သေဘာထားဆႏၵမားက ဥးစားေပးအဆငတြင ထားရျခငးမရပ ရြာသရြာသားထမ မသမာေသာနညးလမးမားျဖင

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)18 Pa-O Youth Organization (PYO) 19

လကမတမား ရယၾကသည။ ထသ႔ေသာ ျပနာစနေခၚခကမားစြာေၾကာင ေဒသခမားအေနျဖင ဓေလထးတမးမား ဆးရႈးရသာမက လေနမႈဆငအတနးလညး နမကလာခရသည။ ဟပးျမ႕နယတြငလညး ေတာငသလယသမားမား ပငဆငသညေျမယာမားက စစတပမ အဓမၼသမးယျခငးေၾကာင ေဒသခမား စကပ းရန ေျမယာမားက ဆးရႈးခခရျပး ေနာကဆကတြဆးက းမားလညး ျဖစေပၚေစသည။

၆။ ဓာတဓာတေျမၾသဇာအသးျပျခငးေၾကာင ျဖစေပၚလာေသာ ဆးက းမား ဓာတ ဓာတေျမၾသဇာသည ယခႏစေႏာငးပငးတြင စကပ းေရးျပလပသညအခါ အသးျပႏႈနးအမားဆး ျဖစလာျပး ေနရာတကာ ဓာတဓာတေျမၾသဇာသာ ေတြ႔ျမငေနရသည။ ထဓာတဓာတေျမၾသဇာက အသးျပေသာ လထမားအေနႏင ေနာကဆကတြ ျဖစေပၚလာသညျပနာသည စကပ းေရးက လြနစြာထခကေစျပး လထမား စကပ းေရးလပငနးက ဆးရြားစြာထခကေစသည။ အစးရမ ဓါတဓါတေျမၾသဇာရငးႏးျမပႏမႈ ကမၸဏမား ဝငေရာက ခြငေပးၿပး ထကမၸဏမားမ စကပ းေတာငသလယသမားမားအား ၎တ႔၏ထတကန ဓါတေျမၾသဇာမားက အသးျပလာေအာင နညးအမ းမ းျဖင စညးရးသမးသြငးမႈမား ျပလပခသည။ ၎တ႔ စညးရးသမးသြငးမႈက ေတာငသလယသမားမားမ ယၾကညခၿပး ဓါတေျမၾသဇာမားက စတငအသးျပမႈ ျပလပလာခၾကသည။ အစပငး အသးျပမႈမားတြင စကပ းပငမား အပငသနလာၿပး သးႏမားလညး ထြကႏႈနးတးလာခသည။ ေနာကပငးတြင ထဓာတေျမၾသဇာသးစြမႈေၾကာင ေျမဆလႊာက အားေကာငးေစေသာ ပးမားေသဆးေစျပး ေျမဆလႊာ မားခဥဓာတ ျဖစပြားလာသည။ ေျမခဥဓာတမားလာေသာေၾကာင ေျမေပၚစကပ းသညသးႏမားလညး အထြကႏႈနးမားကဆငး လာျပး လအပေသာ လေနမႈဘဝဖလမႈမား ဆးရႈးေစသည။ ထအရာမားသည ဓေလထးတမးေျမအရ စကပ းမႈက ထခကပကစးေစသည။

အငတာဗးအမတစဥ (၅) ေဒသခမားမ ေျပာလာေသာစကားအရ……………. “ခေခတဆရင သးႏေတြကလညး ပးသတေဆး၊ ေပါငးသတေဆးေတြက အသးျပျပး လပလာၾကတယ။ ဒါေၾကာင ေျမဆလႊာကထနးေပးတ တေကာငတ႔၊ အျခားပးေတြလညးေသကနသြားတယထငတာဘ။ ပးသတေဆး၊ ေပါငးသတေဆးေတြက ႏစတငးလလ ဖနးတယ။ အေၾကာင ေျမဆလႊာကထနးေပးတ ပးေတြလညးမေပါကဖြားႏငေတာဘး။ ေပါကဖြားခါနးမာလညး ဖနးေဆးေတြကျပနသတလကတယ။ အဒါန႔ဘ ေျမဆေျမႏစေတြက ခဥဓာတေတြျဖစကနျပး ပကစးသြားၾကတယ။ အခလကရ ခရမးခဥသးပငေတြဆရင တစလ (၇) ခါေလာကေဆး ဖနးေပးရတယ။ မဖနးရငလညး အပငေတြက ညးကသြားတယ။ အဖနးေဆးေတြက သးေလေလ သးႏဖကတပးေတြ မားလာေလေလဘ။ အေဆးေတြက သးႏဖကပးေတြက သယလာေပးတေဆးဘလားလ႔ထငရတယ။ ဖနးေလ မားေလ ျဖစေနတာ။ (အရငတနးကဆအနားေပးေတာငယာေတြလပၾကတယ (၃) ႏစတစခါမလပၾကတယ။ ၾကကသြနက စကပ းရငလညး ႏြားေခးဘသးၾကတယ၊ ႏြားေခးကလညးတစႏစေလာကသေလာငထားရတယ၊ အရငကဆႏြားေခးတစမ းဘျဖစတအတြက ေျမဆေျမႏစေတြမပကစးခဘး၊ ခေတာေျမၾသဇာအမ းမ ဘသးစြလာတယ ရာသဥတကလညးမေကာငးဘး ခရမးခဥသးေတြဆ မေကာငးေတာဘး (ဥပမာ)အရကႏငတတယ အရငကဆ ေတာင႐းအရက ကယတငျပနခကၿပးေသာကသးၾကတယ ခေတာအရကအမ းမ းျဖစလာေတာ အရငကန႔မတေတာဘး ပဆးလာတာေပါ။ အရငေခတဘးဘြားစဥဆကက ေျမရ႕သဘာ၀ ျဖစေပၚလာတ ေျမဆေျမ ႏစမားကဘအားကးအားထားစကပ းေလရတယ။ အရငကဓာတေျမဩဇာမထညလညးသးႏအထြကႏႈနးက ယခအထြကႏႈနးထကပျပး မားတယ။ ယခကသးႏစကပ းေသာအခါမာဓာတေျမဩဇာမသးရင စားနပရကၡာ၊ ပညာေရး၊ စးပြားေရး၊ လမႈေရးတ႔ကဖလမႈမရေတာဘး။ ေျမယာေတြလညးတစႏစၿပးတစႏစ ပပညလာတာက ေတြ႕ရပါတယ။ ဓာတေျမဩဇာက ယခႏစ (၁ဧက) က (၃အတ) ထညရငေနာကႏစဆရင (၅အတ) ထညရတယ။ သမားႏငငမထတလာသည ဓာတေျမဩဇာကခန႔မနးေျခအရလြနခေသာ(၅)ႏစကတညးကစတငသးစြလာခတယလ႔ထငတယ။ဓာတေျမၾသဇာေတြကလာေရာငးတသေတြ႐တယ ေကာကမးေသြးစက႐က တ႐တေတြေပါ ဓာတေျမၾသ ဇာေတြပ ရြာကသယလာၿပး ရြာသႀကးကလေတြကစခငး ဓာတေျမၾသဇာေကာငးေၾကာငးေတြ႐ငးျပ ဘာေတြမနးလ မသဘး။ ေနာကတစခါလာေတာ ဥးေလးတ႔လညး ေျပာတာေပါ (ဓာတေျမၾသဇာေတြပ လာလာေရာငးေနတာ သးႏေစးကြကေတြက ေဖာေဆာငေပးပါ သးႏေစး႐မစကပ းလ႔အဆငေျပႏငမယေျပာ ေတာ တတသြားတာပ သတ႔လႀကး တ႐တေတြကေပါ။ သတ႔က သတ႔ရ႕အက းစးပြားကပ ၾကညၾကတယ။” ဟ ေဒသခမားက ေျပာၾကားခသည။

၇။ ေျမယာႏငသကဆငေသာ မဝါဒႏင ဥပေဒအေပၚ ေဒသခမား အျမင လကရအစးရမ ျပဌာနးထားေသာ ေျမယာႏင ပတသကသည ဥပေဒသည ေဒသခ ပအဝးျပညသလထမား အတြက ကကညမႈမရဘ ပအဝးလမ းမား၏ ေျမယာအသးခမႈဓေလက ဆးရြားစြာထခကေစျပး ေဒသခမားက အသအမတျပကာကြယေပးေသာ ဥပေဒမဟတေသာေၾကာင ေဒသခမားအတြက စနေခၚခကမား ျဖစေစသည။ လကရတြငလညး အစးရမ ျပဌာနးထားေသာ ပစ (၇) သည ေဒသခမားအတြက အခကအချဖစေစ ေသာေၾကာင ပစ (၇) ႏငပတသကျပး ျပနာမားစြာရေစသည။ အစးရအေနႏင ပစ (၇) က ေဒသခေတာငသလယသမားမား သရေစရန ေဆာငရြကေပးႏငမႈ အလြနအားနညးျခငးေၾကာင ပစ (၇) ဟသည မသေသးေသာ ေဒသခမား အမားအျပားရသည။ ပစ (၇) သည ေျမယာက ပငဆငျခငးမဟတဘ လပပငခြငသာျဖစျပး လြတလပစြာစမခန႔ခြ လပကငႏငခြင မရျခငးေၾကာင ပအဝးေဒသခမားအေနႏင ၎တ႔၏ ဓေလထးတမးျဖစေသာ ေျမယာအသးခမႈပစမားသာ အသးျပ လျခငးႏင ထဓေလက သကဆငရာအစးရမ အသအမတျပ ကာကြယေပးရနလအပျပး မဝါဒတစရပအေနႏင ခမတလပေဆာငေပးရန လအပသည။ ထပစ (၇) မ ခမတထားသည အခြငအေရးဆငရာမားကလညး လကေတြ႔ တြငမ ကငသးျခငးမရသညကလညးေတြ႔ရသည။ လကရတြငလညး အစးရမ ျပဌာနးထားသည ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမရငး ဥပေဒအရ ေဒသခေတာငသလယသမားမားပငဆငေသာေျမသည ပစ (၇) မရသညအတြက ထေျမမား သည ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမရငးမားသာျဖစေနေသာေၾကာင အစးရမ အလြယတကသမးဆညးႏငသည အေျခအေနျဖစေန သည။ ေဒသခမားအေနျဖင ထမဝါဒက အလမရေၾကာငးႏင ေဒသခမား၏ ဓေလထးတမးေျမယာက သာ အသအမတျပ ကာကြယေပးရနသာ လအပသည။

အငတာဗးအမတစဥ (၆) ေဒသခမား ေျပာလာစကားအရ…… “ေတာငသလယသမားေတြရ ႕ လကရ ေျမယာပငဆငမ ႈအေထာကအထားေတြက ပစ (၁၀၅) ကငထားတာလ႐တယ။ ယခေတာ ပစ (၇) ေတြကငထားၾကတယ။ ဘာေၾကာငလဆေတာ အစးရေတြက ပစမ႐ တေျမေတြက ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမ႐ငးလ႔သတမတလာခၾကသည။ ကြ ႏပတ႔အေနန႔ေတာ ပစ (၇) ကမလခငဘး။ လကရ ကြ ႏပတ႔ အသးျပေနတ ဓေလထးတမးပစကဘ ရခငတယ။ ကြၽနေတာတ႔ ပအ၀းလမ း ဓေလထးတမးအရ အစးရမအသမတျပေစခငတယ။ ဘာေၾကာငလဆေတာ ကြၽႏပတ႔ ႐းရာဓေလေျမယာအသးခမပစေတြ မပေပာက ေအာငလ႔ အစးရမ ပအ၀းေျမယာမ၀ါဒကအသမတျပေစခငတယ။” ဟ ေဒသခမား ေျပာၾကားခသည။

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)20 Pa-O Youth Organization (PYO) 21

၈။ ေဒသအတြငး လကနကကငအဖြ႕အစညး၏ ၾသဇာလႊမးမးမႈအေပၚ လထမား၏ တန႔ျပနခက တစခ ႕ေသာ ပအဝးေဒသမားတြင တငးရငးသားလကနကကငမား လႊမးမးထားျပး ထေဒသတြင အစးရ၏ ဥပေဒ တကေရာကမႈအားနညးေသာေၾကာင လကနကကငတငးရငးသားမား၏ လမးစဥကသာ ဥပေဒအျဖစကငသးေနၾကသည။ ထသ႔ေသာ တငးရငးသားမား၏ ၾကးစးေသာဝါဒမားေၾကာင ေဒသခလထမား၏ ေန႔စဥႏငအမ လႈပရားေဆာငရြကလကရသည ၎တ႔၏ ဓေလထးတမးဆငရာ ေျမယာ အသးခမႈအေပၚတြင အဟန႔အတားမားျဖစေစျပး လြတလပစြာ စမခန ႔ခ ြမ ႈမား ဆးရ ႈ းခရသည။ ထသ ႔ ျဖစေနပါေသာလညး ေဒသခလထမားအေနႏင ျပနလညတန႔ျပနရန မရဝေသာေၾကာင လကရအတငးကသာ ေရ႕ဆကသြားေနၾကရသည။ ေဒသႏငဆငေသာ သယဇာတဆငရာ သစေတာမားကလညး တငးရငးသားလကနကကငမ ၾကးစးလႊမးမးထား ျခငးေၾကာင ယခငဘးဘြားစဥဆကမ အသးခခေသာ ဓေလထးတမးဆငရာ သယဇာတ အသးခမႈပစမားလညး ပကစးခရသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ လကရအပခပေနေသာ တငးရငးသားလကနကကငမားသည ေဒသ၏ သစေတာမားက ၎တ႔၏စးပြားေရးအျဖစ ေရာငးဝယမႈမား ျပလပၾကျပး ေဒသချပညသလထမ မမ၏ အမမားတညေဆာကရနအလ႔ငာ တငးရငးသားလကနကကငမားထ ထတယအသးခခြငလငစင ရယျပးမသာ ထတယခြငရရမညျဖစသည။ လငစငမ ထတယသးစြပါက တငးရငးသားလကနကကငမား၏ ဥပေဒႏငအည ေလာေၾကးမား၊ ျပစဒဏမားအတငး ထတယသအား အျပစေပးမႈမားလညးရေနသည။ သ႔ေသာ အျခားေဒသမ လာေရာက၍ တငးရငးသားလကနကကငထမ ဝယယ၊ ထတယပါက အသးခခြငလငစင မားမလအပေပ။ ထ႔ေၾကာင ေဒသချပညသမားသည မမ၏ဓေလထးတမးမား ဆးရႈးရသာမကပ ၎တ႔၏ လအပခကမားကပါ ထခကနစနာေစခသည။

အငတာဗးအမတစဥ (၇) ေဒသခတစဥးေျပာလာေသာစကားအရ…… “ငါတ႔ေဒသမာ တငးရငးသားလကနကကငက အပခပေသာ ငါတ႔လပခငတာ လပလ႔မရေတာဘး။ တစခခလပမယဆသတ႔ဆက ခြင ျပခကအရငေတာငးရတယ။ အရငကဆ ငါတ ႔ေတြပငတေျမေပၚမာရ တ သစေတာေတြဆရင ေဒသဖြ႔ျဖးေရးအတြကဘျဖစျဖစ၊ မသားစဝငမ အမေထာငကသြားတာဘျဖစျဖစ အမေျပာငးေနမယဆရင လအပတ သစေတြက အလြယတကန႔ယလ႔ရတယ။ ဘယသမလ လာျပး ထနးခပတာမရ ဘး။ ရြာက ခမတထားတ စညးကမးအတငးဘ လပေဆာငၾကတာ အရမးအဆငေျပတယ။ ခေနာကပငး တငးရငး

သားလကနကကငေတြေရာကလာေတာ သတ႔ေတြက အခြနေတြေတာမေတာငးပါဘး။ ဒါေပမ ေဒသမာရတ သစေတာေတြက ထတေရာငးၾကတယ။ ကနလညးကနေတာမယ။ ငါတ႔ေတြ ေဒသအတြက၊ မသားစေတြ အတြက သစေတြလအပျပဆရင လငစငသြားလပရေသးတယ သတ႔ဆကေပါ။ လငစငမလပရင သတ႔ကဖမးသြားတယ ေလာေၾကးလညးေတာငးတယ။ ေလာေၾကးေပးႏငမ သတ႔ေတြျပနလြတတာ။ ဟအရငဆ ေဒသခတစဥး သစေတြထတယတယ။ အဒါက လကနကကငေတြသေတာ လကဖမးၾကတယ။ ျပးေတာ (၁၀) သနးေကာ ေလာေၾကးေတာငးတယ။ တကယဆေဒသမာရတေျမေပၚမာေပါကတသစေတာက ေဒသေတြပငတယ ဒါေပမ ေဒသကလေတြ လပကငခြငမရတအျပင လပကငမယဆရင ေၾကာကေနရတယ။” ဟ ေဒသခမားက ေျပာၾကားခ သည။

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)22 Pa-O Youth Organization (PYO) 23

နဂး

ပအဝးေဒသရ ေတာငသလယသမားမားသည ၎တ႔အေနႏင မမပငဆငေသာလယယာေျမမားအေပၚ လြတလပစြာ စမခန႔ခြခြင မရေသာေၾကာင အစးရ၏ခမတထားေသာ ေျမယာဥပေဒ အတငးလကနာလပေဆာငေနရျပး ၎တ႔၏ စကပ းေျမယာႏငပတသကသည အသကေမြးဝမးေကာငးျပျခငးတြင ဥပေဒေဘာငအတြငးတြငသာ ရေနသည။ ထ႔ေၾကာင လြတလပစြာစမခန႔ခြျခငးဟသည အစးရ၏ လကထတြငသာရေနေသာေၾကာင မမေျမယာႏင ပတသကျပး ဆးျဖတခကတစစတစရာ ခမတရာတြင အေႏာငအဖြ႔ျဖစေစသည။

ထ႔အျပင လကရ ၂၀၁၂ ေျမယာဥပေဒတြင လယယာေျမဥပေဒႏင ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမရငးမား စမခန႔ခြေရး ဥပေဒသညလညး ေဒသချပညသလထပငဆငေသာေျမယာေပၚတြင အစးရ (သ႔) ကမၸဏမ စမကနးတစခ ခလပမညဆပါက လြယလငတက သမးယႏငေသာအေနအထားတြငရေနသည။ လကရသညလညး ထသ႔ေသာ ဥပေဒမားေၾကာင ေဒသချပညသပငဆငေသာေျမယာမားက သမးဆညးသြား သညမားလညးရေနသည။ ထသ႔ သမးဆညးျခငးေၾကာငလညး ပအဝးလမ းမား၏ ျမတႏးတနဖးထားေသာ ေျမယာမားဆးရႈးခရျပး ေျမယာအေပၚ အသးခေနသည ရးရာဓေလကလညး တကရကထခကေစသည။

ထသ႔ေသာ ေဒသခမား ပငဆငေသာေျမယာေပၚတြင လြတလပစြာ စမခန႔ခြမႈမား မရေသာေၾကာင လေလာကေသာ လေနမႈအဆငအတနးရရႏငရန ခကခလပါသည။ လေနမႈအဆငအတနး နမကလာသညႏင ေနာကဆကတြျဖစေသာ ကနးမာေရး၊ ပညာေရး၊ လမႈေရး၊ စးပြားေရး အစရသျဖင ထခကသြားႏငသည။ လကရတြင ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရး ေစးကြကလညး နမကေသာေၾကာင ေဒသခမား စကပ းေရးထြကကန၏ အက းအျမတသည မသားစမား၏ ဘဝဖလမႈက ေပးစြမးႏငျခငးမရေသာေၾကာင ဖြ႕ၿဖးမႈမား ေနာကကေစသည။ ထကသ႔ေသာ အခကအခမားက ႏငငေတာအစးရအေနႏင ကညပပးေပးမႈမားလပေဆာငရနလအပသည။

အစးရသ႔အၾကျပခက

- ပအဝးလမ းမား တနဖးထားေသာ ၎တ႔၏ ေျမယာဓေလထးတမးမားက အသအမတျပ ကာကြယေပးႏငရန။

- ပအဝးလမ းမား၏ ေျမယာေပၚတြင ၎တ႔ကယတငလြတလပစြာ စမခန႔ခြမႈ က ေလးစား လကခ အသအမတျပႏငရန။

- ပအဝးေဒသရ အဓမၼသမးဆညးထားျခငးခရသည ေဒသခမား၏ ေျမယာမားက မနမနကနကန ျပနလညေပးေဆာငရန။

- ပအဝးေဒသတြင ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမရငးမား မရေသာေၾကာင ထဥပေဒအား ပယဖကေပးရန ႏင ပအဝးလမ းမားႏင ကကညေသာ ေျမယာဓေလထးတမးမားကသာ ဥပေဒအျဖစ ျပဌာနးေပးရန။

ေဒသခမားသ႔ အၾကျပခက- ေဒသခမားအေနႏင ၎တ႔အသးခေနေသာေျမယာဓေလ မပေပာကေစရန လအပေသာ အခငး ခငးပးေပါငးေဆာငရြကမႈမားႏငအတ ထဓေလက ျမႇငတငထနးသမးရန။

- ေျမယာႏင ပတသကျပး တကၾကြလႈပရားသည အရပဖကလမႈအဖြ႔အစညးမားႏင ေဒသခမား ပးေပါငးခတဆကေဆာငရြကမႈအားေကာငးရန။

- အစးရမ ျပဌာနးထားေသာ ၂၀၁၂ ေျမယာဥပေဒႏင ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမရငးဥပေဒမားအေၾကာငးက ပမေလလာရနႏင မမေဒသရ ေျမယာအသးခမႈဓေလႏင ကကညမႈမရေၾကာငး ပ၍ ထတေဖာျပသရန။

- အစးရမားက မမ၏ ဓေလထးတမးေျမယာအသးခမႈႏငပတသကျပး လြတလပစြာ စမခန႔ခြခြငရရန အတြက စညးရးလႈ႕ေဆာမႈမား အဆကမျပတ လႈပရားေဆာငရြကသြားရန။

ေတာငးဆခက- ပအဝးလမ းမား၏ တနဖးထားေသာ ဓေလထးတမးေျမယာအသးခမႈမားသည ၎တ႔၏ အသက ေမြးဝမးေကာငးႏင တကရကသကဆငျပး ထေျမယာဓေလမားက အစးရမ အသအမတျပေပးျခငး၊ ကာကြယျမႇငတငေပးျခငးမားက ထေရာကစြာ လကေတြ႕အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကေပးႏငရန။

- ပအဝးလမ းမား၏ ဓေလထးတမးမား ပအဝးလမ းမားၾကားတြင တညျမႏငရန အစးရမ မဝါဒ တစရပအေနျဖင ေပၚထြနးေစျပး ထမဝါဒသညလညး ဥပေဒထတြင ထငသာျမငသာ ျပဌာနးေပးရန။

- ေဒသချပညသလထမား၏ လမႈဘဝဖြ႔ျဖးမႈသည စကပ းေရးအေပၚ မတညေနျခငးေၾကာင ထစက ပ းေရးႏင လကေတြ႕ဆကစပသည ဓေလထးတမးေျမယာအသးခမႈမားက ျမႇငတင ကာကြယေပးႏငသည ကညပပးမႈမားက သကဆငရာက႑အလက လပေဆာငေပးရန။

- လကရတညဆ ဥပေဒျဖစသည ၂၀၁၂ ခႏစ လယယာေျမ ဥပေဒႏင ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမရငး ဥပေဒမားက ျပငဆငရနႏင ထသ႔ျပငဆငရာတြင မတညကြျပားသည တငးရငးသားမား၏ အျမင သေဘာထားမား၊ ၎တ႔၏ အသမား ဥးစားေပးထညသြငးႏငရန။

- ပအဝးလမ းမား၏ ေျမယာဓေလထးတမးမားက မဝါဒတစရပအျဖစ ခမတျပး ဥပေဒအထ ျပဌာနး ႏငရန။

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)24 Pa-O Youth Organization (PYO) 25

မးယစေဆးဝါး

မာတကာ

၁။ သေတသနျပလပရျခငး၏ ရညရြယခက

၂) သေတသနျပလပသည နညးလမး

၃) နဒါနး

၄) အစရငခစာ အကဥးခပ

၅) ရမးျပညနယေတာငပငး ပအ၀းေဒသအတြငးရစတၾကြေဆးျပား အေျခအေနမား

၆) စတၾကြေဆးျပားသးစြရသည အေၾကာငးအရငးမား

၇) စတၾကြေဆးျပားသးစြျခငး၏ ေနာကဆကတြဆးက းမား

- ပညာေရးဆငရာ ထခကမႈမား

- စးပြားေရးဆငရာ ထခကမႈမား

- လမႈေရးဆငရာ ထခကမႈမား

- ကနးမာေရးဆငရာ ထခကမႈမား

= ခႏၶာကယပငးဆငရာ ထခကမႈမား

= စတပငးဆငရာ ထခကမႈမား

၈) စတၾကြေဆးျပား ကစၥရပအေပၚ ေျဖရငးတန႔ျပနမႈမား

၉) နဂးသးသပခက

၁၀) အၾကျပခကမား

၁၁) ကးကားခကမား

သေတသန ျပလပရျခငး၏ ရညရြယခက- ရမးျပညနယေတာငပငး၊ ပအ၀းေဒသအတြငးရ စတၾကြေဆးျပားသးစြမႈ အေၾကာငးအရငးမား၊ အေျခအေန မားႏင ေနာကဆကတြျပနာမားက ေဖာထတမတတမးတငႏငေစရနႏင ေဒသအတြငးရပ႕ႏ႔လကရေသာ စတၾကြေဆးျပားသးစြမႈမားက ေလာကလာႏငေစရနအတြက သေတသနလပေဆာငချခငးျဖစသည။

သေတသနျပလပသည နညးလမး ပအ၀းလငယအစညးအရးမ ယခအစရငခစာ ထတေဝႏငရနအတြက ပထမအဆငတြင လြငလင၊ ဟပး၊ ဆဆင၊ ေမာကမယ၊ ပငေလာငး စသညျမ႕နယ (၅) ျမ႕နယမ ေဒသခမားႏင ေတြ႕ဆညႇႏႈငးမႈ အလပရေဆြးေႏြးပြ ျပလပချပး သငတနးသား/သမားက ေရြးခယခသည။ ထ႔ေနာက ျမ႕နယ (၅) ျမ႕နယမ ေရြးခယခသည သငတနးသ/သားမား (၂၀) ဥးက (၄) လတာ စြမးရညျမႇငတငချပး ၎သငတနးသား/သမားတ႔မ ေျမယာ၊ အခြနဘ႑ာဆငရာ၊ မးယစေဆးဝါးစသည အေၾကာငးအရာမားႏင ပတသက၍ ကြငးဆငးသတငးအခကအလက ရယျခငးတ႔ ျပလပခသည။ သတငးအခကအလကရယျခငးတြင အပစလကေတြ႕ဆေမးျမနးျခငး၊ တစဥးျခငးစအလက ေမးျမနးျခငး၊ ေမးခြနးစာရြကမားျဖညစြကေစျခငး၊ အလြတသေဘာေတြ႔ဆေမးျမနးျခငး နညးလမးမားက အဓက အသးျပချပး အျခားေသာ အဖြ႕အစညးမားမ ထတေဝခသည စာအပစာေစာငမား၊ အငတာနကမားမတဆငလညး သတငးအခကအလကမားရယခသည။ မးယစေဆးဝါးအေၾကာငးအရာမ စတၾကြေဆးျပားႏင ပတသကသည အစရငခစာက ေမာကမယျမ႕နယအတြငးရေကးရြာ (၇) ရြာမ ကား (၂၉) ဥး၊ မ (၂၁) ဥး တ႔က ေတြ႕ဆေမးျမနးခသည။ ပငေလာငးျမ႕နယအတြငးတြင ေကးရြာ (၅) ရြာမ ကား (၃၉) ဥး၊ မ (၁၈) ဥး တ႔က ေတြ႕ဆေမးျမနးချပး လြငလငျမ႕နယတြင ေကးရြာေပါငး (၁၅) ရြာမ ကား (၃၀) ဥး၊ မ (၁၆) ဥး တ႔က ေတြ႕ဆေမးျမနးခသည။ ဆဆငျမ႕နယအတြငးရ ေကးရြာေပါငး (၂၁) ရြာမ ကား (၃၃) ဥး၊ မ (၁၅) ဥး တ႔ႏငေတြ႔ဆေမးျမနးချပး ဟပးျမ႕ နယတြင ေကးရြာေပါငး (၈) ရြာမ ကား (၁၅) ဥး၊ မ (၁၅) တ႔က ေတြ႕ဆေမးျမနးခသည။ ေတြ႕ဆေမးျမနးျခငးတြင စစေပါငးလဥးေရ (၂၂၂) ဥး ပါဝငချပး ေကးရြာအပခပေရးမးမား၊ လငယႏင လငယေခါငးေဆာငမား၊ ဘာသာေရး ေခါငးေဆာငမား၊ ရြာသၾကးမား၊ သးစြသမား၊ ျပညသ႔စစမား၊ ေဆးျဖတစခနးမ ဝနထမးမား၊ အစးရဌာနဆငရာမား ႏင ျမ႕နယ (၅) ျမ႕နယအတြငးရေကးရြာေပါငး (၅၆) ရြာမ ေဒသခမားက ေတြ႕ဆေမးျမနး၍ သတငးအခကအလကမား ရယချခငးျဖစသည။

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)26 Pa-O Youth Organization (PYO) 27

နဒါနး

မးယစေဆးဝါးျပနာသည ႏငငတစဝမးလးသာမက ကမၻာတစလႊားမ လသားမား ယေန႔အခနအထ ရငဆငေနရေသာ အဓကျပနာတစချဖစသည။ မားျပားလသည မးယစေဆးဝါး အမ းအစားမားမာလညး ယေန႔လ သားမားက နညးလမးအမ းမ းျဖင လမးလႊေစလကရသည။ မးယစေဆးဝါးျပနာက ရငဆငေနရသည ႏငငမားမာ တစႏငငႏင တစႏငင အေျခအေနမားမတၾကေပ။ ထ႔ေၾကာငလညး ႏငငအလက မးယစေဆးဝါးကစၥရပအေပၚ ေျဖရငးေနသညနညးလမးမား၊ မဝါဒမားမာလညး အသြငမတ ျခားနားေနလကရသည။ မးယစေဆး၀ါးႏင ပတသက၍ ေျဖရငးခသည နညလမးမားႏင မ၀ါဒမားသည တခ ႕ေသာႏငငတ႔တြင ေအာငျမငမႈမား ရရေနေသာလညး အခ ႕ ေသာ ႏငငမားတြငမ ေဒသအတြငးရ ျပညသလထမားက ပမထခကေစလကရသည။ လကရျမနမာႏငငတြင ဘနးစကပ းမႈ၊ သးစြမႈ၊ ေရာငး၀ယမႈမား ပ႕ႏ ႔ေနလကရၿပး ေနာကပငးတြင စတၾကြေဆးျပားသးစြမႈမားမာ ပမပ႕ႏ႔ေနလကရသည။ ယခ မးယစေဆး၀ါးႏင ပတသကသည အစရငခစာ စာအပ သည မားျပားလသည မးယစေဆး၀ါး အမ းမ းထမ ပအ၀းေဒသအတြငးရ ပမပ႕ႏ႕လကရသည စတၾကြေဆးျပား အေၾကာငးအရာတစခကသာ အဓက ဥးတညထားျခငးျဖစသည။

ျမနမာႏငငသည အငဖကတမငးအမ းအစား စတၾကြေဆးျပား (ထငးအေခၚ (ရာဘ))၊ ေဒသအေခၚ(ျမငးေဆး) အမားဆးထတလပသည ႏငငတစႏငငျဖစသည။ မးယစေဆး၀ါး လး၀ ကငးစငပေပာကေရး ေဆာငပဒျဖင လပေဆာငလာေသာလညး ႏငငအတြငးရ မးယစေဆး၀ါးသးစြသ အေရအတြက ပမျမႇငမားလာသည။ စတၾကြေဆးျပား ပစမား၊ တဆပမားသည ေဒသအတြငးသ႔ နညးလမးအမ းမ းျဖင စးနငး၀ငေရာကလာလကရျပး ၂၀၀၇၊ ၂၀၀၈ ခႏစ၀နးကင၏ စတၾကြေဆးျပား ေစးႏႈနးေကာငးမြနမႈေၾကာင အခ ႕ေသာေဒသခမားအလြယတကမရရႏငေသာလညး ေနာကပငးတြင ယငး၏ ေစးႏႈနးမား ကဆငးလာမႈမားေၾကာင မားစြာေသာ ေဒသခမား အလြယတကပင ၀ယယရရေနၾကသည။ စတၾကြေဆးျပား၏ ေစးႏႈနးမား ကဆငးလာမႈႏငအတ ၎၏ အရညအေသြးမားမာလညး ကဆငးလာျခငးေၾကာင သးစြသမားအေပၚတြင ဆးက းမားပမ သကေရာကေစလကရသည။

ရမးျပညနယေတာငပငးရ ပအ၀းကယပငအပခပခြငရေဒသမားႏင အျခားေသာပအ၀းေဒသမားတြင မးယစေဆး၀ါး (သ႕) စတၾကြေဆးျပား (ရာဘ) သးစြမႈမား၊ ေရာငး၀ယမႈမား၏ အေရအတြက ပမမားျပားလာသည။ ထ႔ေၾကာင ျပညသလထမားအေပၚ ဆးက းမား သကေရာကေစသည မးယစေဆး၀ါးျပနာက ကငတြယေျဖရငးရာ တြင ေျဖရငးမညနညးလမးမားက ရႈေထာငေပါငးစမ ရႈျမငရန အထးလအပပါသည။

အစရငခစာ အကဥးခပ

ရမးျပညနယေတာငပငးတြငရေသာ ေဒသချပညသမားသည စတၾကြေဆးျပားသးစြျခငးေၾကာင လမႈဘ၀မား ထခကပကစးေနလကရသည။ ဘနးေၾကာင ဆးက းမားျဖစေပၚေနသည ေဒသခမားက ေတြ႕ျမငရသကသ႔ စတၾကြ ေဆးျပားေၾကာင ေဒသခမား၏ စား၀တေနေရး၊ လမႈေရး၊ စးပြားေရး၊ ပညာေရးမား ထခကေနလကရသညက ေတြ႕ျမငရလကရသည။ သ႔ေသာ သကေရာကမႈခငးပစမား ကြျပားျခားနားသည။ ဘနးႏင ပတသက၍ ေဒသခ မား ဓေလထးတမးအျဖစ သးစြမႈမား၊ ေဆး၀ါးအျဖစသးစြမႈမား ရေနေသာလညး စတၾကြေဆးျပားမာမ ဘနးကသ႔ ေဆး၀ါးဆငရာမား၊ ဓေလထးတမးဆငရာမားျဖင အသးျပျခငးမရသေလာကပင ရားပါးသည။ ဘနးႏင မးယစေဆး၀ါးမာ ဆကစပမႈရသငသေလာက ရေနပါေသာလညး ၎တ႔၏ သကေရာကမႈမားမာ ပစမတေပ။ ထေၾကာင မးယစေဆး၀ါး ျပနာမားေျဖရငးရာတြင ဘနးႏင စတၾကြေဆးျပား အမ းမ းတ႔အေပၚ ခြျခား၍ ျမငႏငရန လအပပါသည။

အခ ႕လငယမားသည စတၾကြေဆးျပားမားက မမတ႔ မဘမား၏ သးစြမႈမားမ တစဆငစတငရငးႏး၍ သးစြခၾကသည။ စတၾကြေဆးျပားမား မၾကာခဏ သးစြေနသည မဘမားသည မမတ႔၏ သားသမးမားက ေဆးျပားမား ၀ယေစျခငး၊ သားသမးမား၏ ေရ႕တြင ေဆးျပားမား မၾကာခဏ သးစြျပျခငးတ႔ေၾကာင လငယမားသည ေဆးျပားမားႏင ယဥပါးလာျပး စမးသပသးစြမႈ စတငျပလပလာခသည။ တစခ ႕ေသာလငယမားမာ အေပါငးအသငးမား၏ ဆြေဆာင စညးရးျခငး၊ မဘမား အပထနးမႈေအာကတြင ရမေနျခငးတ႔ျဖင ေဆးျပားမားက စတငသးစြလာခၾကသည။ အခစေရးတြင စတထခကမႈမားျဖင ၾကေတြ႔ရေသာ လငယမားသည မမတ႔၏ စတထြကေပါကအျဖစ စတၾကြေဆး ျပားမားက စတငသးစြၾကျပး၊ အခ ႕ေသာ ေကာငးသားမားမာမ ေကာငးသငခနးစာမားတြင အာရစကႏငရနအတြက ေဆးျပားမားက စတငသးစြၾကသည။ လငယအႏပညာသမားမားသညလညး စတျငမေစရန၊ အပငပနးဒဏခႏငရနႏင အသေကာငးေစရနမားအတြက ေဆးျပားမားက စတငသးစြၾကသည။

စတၾကြေဆးျပားမားက ေနရာေဒသအလက ရရေနသည ပစမားမတၾကေပ။ ဘနးစကၾကေသာ ေတာငသ မား၊ လငယမားသည စတၾကြေဆးျပားမားက ဘနးေရာငးချခငးမတစဆင ရရေနၾကသည။ ဆလရငးမာ ဘနးစက၍ ရရလာသည ဘနးမားက ေရာငးခရာတြင ၀ယယသမားမာ ေငြေၾကးတစ၀က၊ ေဆးျပားတစ၀ကႏႈနးျဖင ျပနလညေပးအပခၾက၍ျဖစသည။ ယခ အခနကသ႔ ဘနးေစးကြကကဆငးေနသည အေျခအေနမားတြင ေဆးျပားမားျဖင လလယရျခငးမားပမ တးပြားလာသည။ အခ ႕ေသာေဒသခမားမာ ေဆးျပားမားက အလြယတက ၀ယယရရေနၾကျပး မမတ႔ေနထငေနသည ေကးရြာအတြငးမား၊ အနးအနားေကးရြာမားတြင အလြယတက ၀ယယရရေနသည။

ေဆးျပားမားက ကာလၾကာရညစြာ သးစြလာသမားသည စတငသးစြသည အခနႏင သးစြသည ပမာဏ ကြာျခားၾကသည။ စတငသးစြသည အခနတြင အနညးငယသာ သးစြႏငေသာလညး ၾကာရညစြာသးစြလာသညႏင အမသးစြသည ပမာဏတးပြားလာသည။ ေဆးျပားမားက ေရာငး၀ယသညသမား၊ အလပသမားမား ပမသးစြေန လကရသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ေရာငး၀ယသညေနရာတြင ေဆးျပား၏ တနဖးတစ၀ကႏႈနးမာ အျမတေငြ အျဖစကနရေနျခငး၊ ေဆးျပားမားမာ မမ၏ လက၀ယတြင အခနႏင အမရေနျခငးတ႔ေၾကာငျဖစသည။ ေရာငး၀ယ သညသ အမားစမာ ေဆးျပား၏ ေရာငးရေငြ အရငးျပနရလင ကနသညေဆးျပားမားက သးစြၾကသည။

ေဆးျပားသးစြေနသညသမားက ကညေစာငေရာကရန ေဆးျဖတစခနးမား၊ လေလာကသည ပစၥညး ကရယာမား မမတ႔၏ ေဒသတြငမရေပ။ ထ႔ေၾကာင ေဆးျပားသးစြသမားသည ၎တ႔သးစြေနသညမားက ေလာချခငး (သ႔) ေဆးျဖတလေသာျငားလညး ကနးမာေရးဆငရာေစာငေရာကမႈမား၊ ေထာကပမႈမား၊ အသအမတ ျပျခငးမား မရျခငးတ႔ေၾကာင ၎တ႔မာ သးစြျခငးမ (သ႔) ေဆးျဖတျခငးတ႔ မျပလပႏငခေပ။ အဆးဆးမာ ေဆးသးစြ သမားအေပၚ ပတ၀နးကင၏ ရာဇ၀တသားကသ႔ ျမငေနသညအျမငမားမာ ေခါကရးက းေန၍ပငျဖစသည။ ထေၾကာငပင ေဆးသးစြသညသ အမားစသည မညမပင ေဆးျဖတလပါေသာလညး ေဆးျဖတႏငရန အခြငအေရး မရရႏငျဖစေနရသည။ အခ ႕သးစြသမားသည ေဆးျဖတႏငေသာလညး အလပအကငအခြငအလမးမရ၍ ျပနလည သးစြေနသညက ေတြ႕ရသည။

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)28 Pa-O Youth Organization (PYO) 29

မးယစေဆး၀ါးမား ေလာခႏငေရး၊ ပေပာကေရး အတြက အစးရမ ဘနးစကေတာငသမား၏ ဘနးပငမားက ဖကဆးျပး ေလာခပါေသာလညး ဘနးစကသည ရာခငႏႈနးမာ ဆယစႏစ အတြငး သသသာသာ ေလာကလာျခငးက မေတြ႔ရေပ။ စတၾကြေဆးျပားမားက ဖမးဆးရာတြငလညး ဌာနဆငရာမား၏ အဂတလကစားမႈမားေၾကာင ေလာက လာျခငးမရပ ပမတးပြားလာလကရသည။ တငးရငးသားလကနကကငမားမ ဘနး(သ႔) မးယစေဆး၀ါးမား သးစြေနသည သးစြသမားက ေဆးျဖတရာတြငလညး မနကနသညနညးလမးမားက အသးျပႏငချခငးမရေသာ ေၾကာင ထေရာကေအာငျမငမႈမား မရခေပ။ အခ ႕ေသာ သးစြသမားက ေဆးျဖတရာတြင ေသဆးသြားခသည ဥးေရပမမားျပားေန၍ ေဆးျဖတသြားသည သးစြသ ရာခငႏႈနးအနညးငယသာရသညက ေတြ႔ရသည။ ယငးကသ႔ ေဒသတြငးပ႕ႏ႔လကရေနသည မးယစေဆး၀ါးမားက ပါ၀ငပတသကသမားမ ဥပေဒမား၊ မ၀ါဒ မား၊ လပထးလပနညးမားႏငအည မညမပင တငးၾကပ၍ကငတြယေျဖရငးပါေသာျငားလညး ပမျပန႔ပြားလကပငရေနပါသည။ အထးတပဖြ႔မား ဖြ႔စညးျခငး၊ စမကနးမားက မညမခမတ၍ ၾကးစားေျဖရငးေနပါေသာလညး မးယစေဆး၀ါး သးစြသမား၊ ေရာငး၀ယေဖာကကားသမားမာမ ေလာကသြားျခငးမရခေပ။ အေသးစား ေရာငး၀ယေဖာကကားမႈမား ကသာ ဖမးဆးေနခရျပး မားျပားၾကးမားသည ေရာငး၀ယေဖာကကားမႈမားကမ ဖမးဆးရမချခငး မရခေပ။

ေဆးျပားသးစြမႈမားမာ ကနးမာေရးခ ႕ယြငးေနသည လနာအျဖစသတမတရႈျမငမႈမား အားနညးေနသည အျပင ခြျခားဆကဆမႈမား ၾကေတြ႔ရလကရသည။ ဓေလထးတမးမားအရ ျပစဒဏမားအျပင၊ ဥပေဒအရ ျပစဒဏမား ကလညး ေတြ႔ၾကခစားေနရလကရသည။ သးစြသမား သးစြရာတြငလညး ကနးမာေရးဆငရာ ရႈေထာငအရ သးစြရန လမးညြနမႈမား အားနညးေနလကရသည။ ပတ၀နးကင၏ အႏတလကၡဏာေဆာငသည အျမငမားေၾကာင သးစြသမားမာ အလပအကငအခြငအလမးမား ဆးရႈးေနရလကရျပး၊ လ႔အခြငအေရး ခ းေဖာကခေနရမႈမား ျဖစပြားေနလကရသည။ သးစြသမားက ဥပေဒအရ ျပစဒဏေပးျခငးတြင မမတသည ျပစဒဏမားျဖငသာ စရငျခငး ခေနခရသည။ ေဆးျပားသးစြေနသညသမား၏ လအပခကမားက ကညျဖညဆညးႏငရနလအပေနျပး ၎တ႔က ရာဇ၀တသားမားအျဖစ မရႈျမငၾကရနအေရးၾကးသည။

ရမးျပညနယေတာငပငး ပအ၀းေဒသအတြငးရစတၾကြေဆးျပား အေျခအေန စတၾကြေဆးျပားသည ပအ၀းေဒသအတြငးတြင သးစြသသာမက ေရာငး၀ယသမားပါ တစႏစထကတစႏစ ပမေပါမားေနလကရျပး ေရာငး၀ယသမားမာမ အဓကအားျဖင မမတ႔၏ ကယပငစးပြားေရးသဖြယ သေဘာ ထားလာျခငးေၾကာငျဖစသည။ ေနရာေဒသတငးတြငေပါမားလာေနေသာ စတၾကြေဆးျပားမားေၾကာင သးစြသဥးေရပမမားျပားလာေနလကရသည။ တျဖညးျဖညးကဆငးလာသည စတၾကြေဆးျပား၏ ေစးႏႈနးမားေၾကာင လတငး ဆငးရခမးသာမေရြး ၀ယယသးစြႏငသညအေျခအေနေရာကရလာေနသည ကလညးေတြ႔ရသည။ စတၾကြေဆးျပား သးစြမႈမားက သျမငသညေဒသခမားမာလညး မညသ႔ကမ ေျပာဆျခငးမရေပ။ အခ ႕ေသာေနရာေဒသမားတြငသာ သးစြသမားက ျမငလင၊ သလင သကဆငရာေကးရြာအပခပေရးမး၊ ျပညသ႔စစဆသ႔ ပ႔ေဆာငၾကသည။ စတၾကြေဆးျပားသးစြသမားသည ၎တ႔၏ မဘမား၊ ဇနးမယားမား၊ သားသမးမားက ဒကၡအမ းမ းေပးလကရၿပး စတၾကြေဆးျပားႏင ပတသကျပး ေဒသအတြငးရ ရာႏႈနးျပညနးပါးေသာ ေဒသခမားမာ အေကာငးမျမငၾကေပ။ လငယမားက အဓက ထခကပကစးေစျပး ၎တ႔၏ ပတ၀နးကငအသငးအ၀ငးမားကလညး ထခကေစသည။ ရပရြာအတြငးတြင တရားမ၀ငေရာငး၀ယမႈမားက ခြငမျပေသာလညး ေရာငး၀ယသမားရေနဆျဖစျပး စတၾကြ ေဆးျပားေၾကာင ေထာငခခေနရျခငးမားလညးရသည။ စတၾကြေဆးျပားသးစြသမားက ရပရြာရ ေဒသခမားမ တာ၀နရရပရြာလၾကးထသ႔ တငတနးျပး ရပရြာမ ႏငထတျခငးမားကလညး ေတြ႕ျမငေနရသည။ စတၾကြေဆးျပား သးစြေနသည လငယမားက ရပရြာအတြငးရ ရပမရပဖမားမ သြနသငဆးမေသာလညး ထေရာကမႈမရေပ။ စတၾကြ ေဆးျပားသးစြသမားက ပတ၀နးကငမ ၾကဥဖယခေနရျပး မသားစမလညး အသအမတျပမႈမား မရေတာေပ။

- ေကးရြာအပခပေရးမးတစဥး၏ ေျပာၾကားခကမ (စတၾကြေဆးျပားႏငပတသကျပး ဒဘကမာေတာဘနးမ မရေတာဘး။ စတၾကြေဆးျပားကေတာမားပါတယ။ ဘယလမားလဆေတာလကရအေျခအေနမာ ၾကေတြ႔ရသ ေလာကကေတာ အရြယသးပါးမေရြးသးစြေနတ အေျခအေနမာရတယ။ အတာကေတာရြာထမာဘပ႕ႏ ႔ေနတာ မဟတဘး ျမ႕ထေတြမာလညးပ႕ႏ႔ေနတယ။ စညးကမးတငးၾကပတရြာေတြ၊ စညးကမးေကာငးတရြာေတြ၊ အပခပ ေရးယႏယားေကာငးတရြာေတြက ေတာမရဘးေပါ။ အပခပေရးမေကာငးတရြာ၊ စညးလးမမရတရြာေတြကေတာ စတၾကြေဆးျပား စးဆငးမႈကမားျပားတယ။ အဒစတၾကြေဆးျပားေၾကာင ေကးရြာအပခပေရးကလညး ပကျပားေစျပး၊ လဆးလမကေတြေပါမားလာရင လညးသြနသငဆးမရတာခကခလာပါတယ။ စတၾကြေဆးျပားသးစြသေတြ ေၾကာင အျခားလေတြရ႕အခြငအေရးေတြ ဆးရႈးရတာေတြလညးရတယ။ လမႈပတ၀နးကငအခြငအေရးေတြ လညးေတြ႔ရမားပါတယ။ စတမေကာငးဘး။ ဒစတၾကြေဆးျပားေတြေၾကာင သားသမးေတြရ႕ပညာေရးေတြလညးထခကတာေတြလညးရပါတယ။ မၾကာခဏျမငတြ႔ေနရတအရာျဖစေနတယ။ ေဒသအတြငးမာပ႕ႏ ႔ေနတအေျခ အေနကၾကညမယဆရင ဥပေဒအမနတရားရမယ၊ သဘာ၀ အမနတရားရမယ။ ခခနမာလေတြကလညလာတယ။ ကယေပၚမာမထားေတာဘး၊ အေရာငးအ၀ယၾကးၾကးမားမား လပတလေတြေပါ ၊ သတ႔ကအေရာငးအ၀ယလပရငဖနးန႕ဘအေရာငးအ၀ယလပတယ။ ဟကပ႔၊ ဒကပ႔ဆျပးေတာေပါ ဖနးန႔ဘအေရာငးအ၀ယလပတယ။ အေရာငးအ၀ယလပတလဟာသးလညးမသးဘး၊ ထလညးမထဘး၊ ေရာငး၀ယတာေတြလပတယ။ ဘယသေတြကသြားထခကလညးဆေတာ သးစြသေတြကေပါ ၊ ဖမးလကရင၊ အေရးယလကရငလညးမရဘး အေရးယလကရငလညး သးစြသေတြကဘအေရးယလ႔ရေနေသးတအေျခအေနဘရတယ။ လကေသးေရာငး၀ယသေတြကဘမတယ။ လကၾကးေရာငး၀ယသေတြကေတာ တကတသကေသ၊ ဖမးရဖ ႔ဆတာခကတယေပါ၊ အေၾကာငတစခါတစေလမာသဘာ၀အမနတရားကသးမရမယ။ ရပမရပဖတငျပျပးေတာသဘာ၀အမနတရားကသးရမယ။ သဘာ၀အမနတရားဆကေတာလညး ဥပေဒေဘာငထမ၀ငျပနဘး။ တရားမ၀ငဘးေပါ ၊ လ႔အခြငအေရးကခ းေဖာက တယဆျပးတန႔ျပနတယ။ ဒါေၾကာငတစခ ႕ေနရာေတြမာကငတြယရတာခကခတယေပါ။ လကရပ႕ႏ႔မႈကေတာအလအေျခအေနျဖစေနတယေပါ။ ဒစတၾကြေဆးျပားျပနာရ႕အေျဖကရာေဖြရခကခတယ) အငတာဗးအမတစဥ - ၁

စတၾကြေဆးျပားသးစြရသည အေၾကာငးအရငးမား ေဒသအတြငးရေဒသခမားႏင လငယမားသည အမားအားျဖင အေပါငးအသငးမားေၾကာင စတၾကြေဆးျပား က စတငသးစြၾကျပး အခ႕မာမ အလပပလပႏငရနျဖစသည။ စတၾကြေဆးျပား သးစြရာတြင ကနးမာေရးအရ၊ ပတ၀နးကငအေျခအေနအရ၊ အေၾကာငးအမ းမ း၏ ဖအားမားအရ၊ ပညာေရးဆငရာသငၾကားေလလာရာတြင ပမအာရစကႏငျခငးအရ၊ စးပြားေရးအရ သးစြေနၾကျခငးျဖစေၾကာငး ေတြ႔ရသည။ စးပြားေရးအရ သးစြေနရျခငးမား၊ အခစေရးေၾကာင၊ အသေကာငးေစရန၊ အပငပနးဒဏခႏငေစရန သးစ ြေနၾကသညကလညး ေတြ႔ရသည။ စတၾကြေဆးျပားက အမားအားျဖင အလပသမားမား၊ ေရာငး၀ယသမား၊ ေငြေၾကးတတႏငသညသမား၊

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)30 Pa-O Youth Organization (PYO) 31

ေကာငးသားမား သးစြေနလကရသည။ သးစြသအမားစမာ စတငသးစြျခငးမ ယေန႔အခနထ လပငးမသာရျပး အခ ႕မာမ တစႏစမ ေလးႏစ၊ ေလးႏစႏင အထက တြငရသည။ အခ ႕ေသာ ေဒသခမားသည စတငသးစြသည အခနမစ၍ ယေန႔အခနအထ သးစြသညပမာဏ မားျပားလာေနလကရျပး အခ ႕ေသာ ေဒသခမားမာမ ပမာဏ ေလာနညးလာသည။ ရာႏႈနးျပညေသာ သးစြသမားသည စတၾကြေဆးျပားက ရျခငးျဖင သးစြေနၾကသည။ အခ ႕ေသာ သးစြသမားမာ ေဆးျဖတခငေသာလညး ေဒသအတြငးတြင ကနးမာေရးဆငရာေထာကပမႈမား၊ ေဆးျဖတစခနးမား လေလာကစြာမရျခငးေၾကာင ေဆးျဖတခြငမရၾကေပ။

- ဆကေခါငေကးရြာေဒသခတစဥး၏ ေျပာၾကားခကမ (အလပပလပႏငဖ ႔န ႔ သငယခငးေတြေၾကာင ေဆးသးတယ။ ေဆးကတစခါတစေလ၀ယ၊ သငယခငးလာတက၊ (၁၆) ႏစမစသးခ ျပး ခ အသက (၂၀) ထ (၄) ႏစေလာကၾကာချပေပါ။ အခ၀ယရတာခကတယ၊ ေစးေပါတယ။ ဘးန႔ရ၊ အေျခာကရ-စာရြကန႔ရ ေဆးစသးတအခနတနးက တစလးႏစလးေလာကဘသးခတယ။ ၾကာလာေတာ (၆) လး (၁၀) လးေလာက သးလာတယ။ ျပစဒဏကေတာအေဖဆတယ၊ အျခားလေတြအျပစေပးခရတာေတြ႔ဖးျမငဖးတယ၊ ရပမရပဖေတြကေတြျပးဆးမတာေပါ ၊ ေနာကတစခါလပရငရန႔ဖမးခငးမယ၊ စစသားန႔ဖမးခငးမယအလေတြေပါ။ လလတပငးေတြ (၁၆) ႏစအထက (၃၀) ေအာက။ ေကာငးသားေတာမရ၊ အလပသမားခပမားမား။ ကနးမာေရးအေထာကအပမရဖး၊ ကနးမာေရးကေတာသး ျပးရငမထႏင၊ မစားႏင၊ ညဘကအပမရ။ ေဆးတစခါသးျပးရင တစရကႏစရကေလာကခတယ၊ ေဆးျပယလာရငႏးတယ၊ အားမရသလျဖစတယ။ အပမရ၊ စားေတာရ။ WYကအမားဆးသး၊ အျခားဟာမေတြ႔ဖး။ မသားစျပနာကေတာ အမထမာေသာငးကနးတယ။ ရြာထမာတစခါႏစခါေလာကရနျဖစဖးတယ။ ရြာထမာေဆးသမားဆျပးခြျခားဆက ဆခရျခငးေတြခရဖးတယ။ စးပြားေရးတြလညးေငြေၾကးမတတႏင။ ကနးမာေရးေထာကပမႈေတြကေတာရြာေဘးက အဖားေဆးေတြလာေပးတယ၊ တစလတစခါေပါ။ ေဆးျဖတဖ႔ၾကးစားခေပမ မေအာငျမင ခ၊ အလပေအာငျမငရငေဆး ျဖတဖ႔စတကးရတာေပါေနာ လကရေတာလယ၊ ေျပာငးျခစကထားတယ၊ ျဖစခငတဆႏၵကေတာေဆးျဖတျပးရးရးဘေနေတာမယ၊ အလပဘလပေတာမယ။ အနာဂတလငယေတြအတြကေျပာခငတာကေတာ မေကာငဘး။ ဒဘနးျဖတစခနးကအေဖလာပ႔တာ၊ ဒစခနးကေကာငးပါတယ၊ ေဆးသးတာမားသြားျပးရန ျဖစေတာအေဖကစစသားေတြန႔ဖမးခငးလကလ႔ေရာကလာတာပါ။ တစခ ႕ေၾကာငတလေတြကအရကခရတယ။) အငတာဗးအမတစဥ - ၂

စတၾကြေဆးျပားသးစြျခငး၏ ေနာကဆကတြ ဆးက းမား ေဒသအတြငး စတၾကြေဆးျပားမား ေပါမားလာျခငးေၾကာင သးစြသမားမာလညးေပါမားလာေန ျပး စတပငးဆငရာထခကမႈမား မသားစအတြငး ျပနာမား မားျပားလာသည။ ေဒသအတြငးရပရြာမားရ မဘျပညသ မား၏ လျခေရး၊ တရားဥပေဒ စးမးေရး၊ ရပရြာဓေလ၏ အပခပေရးက လြနစြာထခကေစလကရသည။ အခ ႕ေသာ သးစြသမားမာ မမတ႔၏ မဘမားအေပၚတြင ရာဇ၀တမႈ ကးလြနခမႈမားရချပး မမလမ း၏ ဂဏသကၡာ၊ ရပရြာ၏ ဂဏသကၡာ၊ မမကယတင၏ ဂဏသကၡာတ႔ ကဆငးေစသည။ သးစြသမား၏ အကငစရတပကစးမႈမားေၾကာငလညး ပတ၀နးကင၏ အသအမတျပမႈမားမရရေတာေပ။ သးစြသမားမာ ၎တ႔၏မဘမား၊ ဇနးမယားမားက သးစ ြရနအတြက ေငြေၾကးေတာငးျခငးမားျပလပၾကျပး ေငြေၾကးမရရလင မသားစအတြငး ျပနာမား ျဖစေပၚေအာငဖနတးၾကသည။ ထ႔အျပင စးပြားေရး၊ ကနးမာေရး၊ လမႈေရး၊ ပညာေရး အစရသညမားကလညး ထခကေနသညက ေတြ႔ရသည။

- မဘတစဥး၏ ေျပာၾကားခကမ (အေပါငးအသငးမေကာငးလ႔သးစြသြားတာေပါ။ သငယခငးေတြရ႕ဆြေဆာင တာေတြလညးပါတယ။ သသးခငတအ ခနေရာကရင ပကဆေတာငးတယ။ ေတာငးလ႔မရရင အမမာေသာငးကနး တယ။ ညဘကေတြဆေလ ာကလညျပး ေန႔ခငးဆအပတယ၊ သသးေနတာေတာတစလေလာကရ ျပ။ သစတၾကြေဆးေတြသးစြလ႔ ဒေဆးျဖတစခနးကလာအပတာပါ။ သ႔ကလျဖစမရႈးေစခငလ႔၊ လျဖစရက းမနပမာစးလ႔လာအပတာပါ၊ သ႔ကဒေခၚလာတနးကၾကးန႔ခညျပး ကားန႔တငေခၚလာရတယ။ သစတၾကြေဆးသးစြလ႔ဥစၥာ ပစၥညးေတြေရာငးတယ၊ အမမာေသာငးကနးရင စတမခမးသာဘး။။ ေဘးပတ၀နးကငကလညး အေႏာကအယက ျဖစေစတယ၊ ထခကေစတယ) အငတာဗးအမတစဥ - ၃

စတၾကြေဆးျပားသးစြသည သမားတြင အမားအားျဖင ဆယေကာသကမားျဖစၾကျပး အသက (၂၀) ႏင အထကမာအနညးစတြငသာရသည။ ပညာေရးဆငရာထခကမႈမား စတၾကြေဆးျပားသးစြျခငးေၾကာင ပညာေရးက မေထာကပႏငေတာပ အဓကအားျဖင လငယမား၏ ပညာေရး က ထခကေနလကရသည။ စတၾကြေဆးျပား သးစြေနသည လငယအမားစမာ မမတ႔၏ ပညာေရးက ဆးခနးတငေအာင သငၾကားႏငျခငးမရပ တစ၀ကတစပကႏငပင အဆးသတလကၾကရသည။ တကသလတကေနၾကသည ေကာငးသားမားသညလညး စတၾကြေဆးျပားမားက သးစြေနၾကသျဖင ပညာေရးက ထခကေနလကရသည။ ယငးလငယမားမာ ၎တ႔ ပတ၀နးကင၏ အသအမတျပမႈမရရေတာေပ။ ေဆးျပားသးစြေနၾကသည မဘမားသည လညး ၎တ႔၏ ၀ငေငြမားက ေဆးျပားရရေရးတြငသာ သးစြေနရသညအတြက သားသမးတ႔၏ ပညာေရးက

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)32 Pa-O Youth Organization (PYO) 33

ေကာငးစြာမေထာကပႏငေပ။ မဘမား၏ ကနးမာေရးက ထခကေစသည စတၾကြေဆးျပားေၾကာငလညး မမ သားသမးတ႔၏ ပညာေရးတြင ေကာငးမြနစြာ အာရစကႏငျခငးမရေပ။ တစခ႕ေသာ လငယမားသည မမတ႔အတြက လေလာကသည စတၾကြေဆးျပားမားရယႏငရနအတြက နညးလမးအမ းမ းျဖင ၀ငေငြမားက ရာေဖြေနရသည။ ေဆးျပားသးစြေနသည မဘမား၏ သားသမးမားသညလညး ပညာေရးဆးခနးမတငခပ အရြယမေရာကမပင အလပ ခြငသ႔ ၀ငေရာကလပကငေနရသည။

- ေဒသခတစဥး၏ ေျပာၾကားခကမ (သးစြေနရတအခနပ ပညာေရးက အာရစကလ႔ရတယ၊ မသးရတ အခန ဆ တျခားဘာကမ စတမ၀ငစားေတာဘး။ သတ႔ကမသးခငကဆးမလ႔ရတယ။ သမသးခငက ဆးမရငနာခ တယ၊ သညးခတယ၊ အလပခငးရငလညးလပတယ၊ သစတၾကြေဆးျပားသးေတာခငးလ႔လညးမရဘး၊ ေကာငးတကခငး လညးမရဘး။) အငတာဗးအမတစဥ - ၄

စးပြားေရးဆငရာထခကမႈမား ေဆးျပားကရရႏငရနအတြက မမတ႔၏၀ငေငြမားက ျဖနးတးေနရျခငးေၾကာင မသားစ၏ စးပြားေရးက ထခကေနသည။ သးစြသမားမာ စတငသးစြသညအခနတြင ပမာဏမားျပားလျခငးမရေသာလညး ကာလၾကာလာ သညႏငအမ သးစြသည ပမာဏ ပမမားျပားလာသညအတြက ၎တ႔၏ ေငြေၾကးက စတၾကြေဆးျပား၀ယယသးစြရာ တြငသာ အသးျပေနရသည။ မသားစအတြငးေဆြးေႏြးတငပငမႈအားနညးလာျခငးမား၊ အလပလပခနပမနမ ျဖစျခငးမား ျဖစေပၚလာျခငးတ႔ေၾကာင ၎တ႔၏ ၀ငေငြမားက ထခကေနသည။ မမတ႔ပငဆငသည အမတြငး ပစၥညးမားက ထခြေရာငးချခငး၊ ၀ယယျခငး၊ ေပါငႏျခငး၊ ပစၥညးမားႏင လလယျခငးတ႔ျဖင ေဆးျပားမားက ရရေနၾကသည။ ေဆးျပားသးစြ၍ အာနသငရရေနသည အခနတြင အလပမားပမလပေဆာငႏငေသာလညး အာနသငပကျပယသညအခနတြင မညသညလပငနးကမ မလပေဆာငႏငေတာေပ။ ရရလာသည လပအားခထက သးစြေနသည ေဆးျပားစရတပမမားျပားသည အတြကေၾကာငလညး ၀ငေငြက ထခကေနၾကသည။ တစခ ႕ေသာ အလပသမားမားသည ေဆးျပားမားရရႏငရနအတြက ေန႔စားလကေနရျခငးမား၊ ၾကရာကပနး လပကငေနရျခငးမား လညးရသည။

- ေဒသခတစဥး၏ ေျပာၾကားခကမ (အားကးမရေတာဘး အမားအားျဖင သးစြျပးရငပငးသြားၾကတယ။ အပဘအပခငၾကတယ ေဆးသးတာၾကာလာေတာပစၥညးန႔လတာေတြလညးရတယ ဖနးေတြန႔လဖးတယ။ ေဆးသး တာ (၄) ႏစေလာကရျပ။ (၇) တနးက စသးခတာ (၈) တနးေရာကေတာစြခတာေပါ သးရငေတာ ဘးန႔ရတယ၊ အျခား နညးန႔ေတာ မသးဖးဘး ပါးစပကေရငျပးရတာေတြေတြ႔ဖးတယ စသးတနးက ပမာဏႏငစခနးမေရာကခငအခနထသးစြမႈ ပမာဏကြာျခားမႈရတယ စသးတနးက တစလးႏစလးဘ ၾကာလာေတာမားလာတယ။ တစခါတစခါ (၁၀) လးေလာကသးတယ။ ရရငရသေလာကသးတယ ကယပကဆကယနညးကယဟနန႔၀ယသးတယ၊ ဗးန႔သးစြတာ ခပမားမား၊ မထေရာကရငရရငရ သလသးတယ။) အငတာဗးအမတစဥ - ၅

စတၾကြေဆျပားသးစြသညသမားတြင သးစြသညကာလ လပငးသာရနေသးသည သမားမာ (၂၉) ရာခငႏႈနး၊ (၁) ႏစမ (၃) ႏစအတြငးမာ (၃၀) ရာခငႏႈနးရျပး (၃) ႏစႏငအထကမာ (၄၁) ရာခငႏႈနးရသညက ေတြ႔ရသည။

phot

o: fo

rm in

tern

et

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)34 Pa-O Youth Organization (PYO) 35

လမႈေရးဆငရာထခကမႈမား စတၾကြေဆးျပားသးစြေနသည ေဒသခမားႏင လငယမားသည ရပရြာ၏ သာေရး၊ နာေရး ကစၥရပမားက စတ၀ငစားျခငးမရေတာေပ။ ရပရြာအတြငးရ အစညးအေ၀းမား၊ လပအားေပးမႈမား၊ ဘာသာေရးဆငရာမားတြင စေပါငးလပေဆာငျခငး အားနညးလာသည။ အခ ႕ေသာ သးစြသမားမာ မမတ႔၏ မတေဆြအေပါငးအသငးမားကပါ သးစြေစျပး ရြာသ၊ ရြာသားမားအခငးခငး စညးလးမႈအားနညးလာသည။ အကငစာရတပကစးသည သးစြသမား ေၾကာင ရပရြာအတြငးတြင ခးဆးလယကမႈမား ပမမားျပားလာျပး ရပရြာအတြငးရေဒသခမားကပါ ထခကေစသည။ ေဒသ၊ ေကးရြာလၾကးမားႏင မၾကာခဏ ျပနာျဖစျပး မတေဆြမားႏင ပတ၀နးကင၏ ၾကဥဖယျခငး ခေနရသည။ အမတြငးေသာငးကနးမႈမား၊ အျခားေဒသခမားႏင ရနျဖစျခငးမားလညး ျဖစေနျပး ရြာမ ႏငထတခရသညအထ ၾကေတြ႔ခၾကရသည။ စတၾကြေဆးျပားသးစြရာမ ေထာငခခရျခငးမား၊ မသားစအတြငး၊ ရပရြာအတြငး ဆး၀ါးသည လမႈဆကဆေရးျဖစေပၚလာျခငးေၾကာင ေဒသခမား၏ ယၾကညမႈ၊ ေလးစားအသအမတျပမႈမား ေလာနညးလာသည။ မမကယတင၏ ဂဏသကၡာ၊ မသားစ၏ ဂဏသကၡာ၊ ရပရြာ၏ ဂဏသကၡာတ႔က ကဆငးေစျခငးေၾကာငလညး ပတ၀နး ကင၏ ကရ႕ရႈ ႕ခမႈက ခေနရလကရသည။ အကငစာရတမားခ ႕ယြငးလာျပး လမႈပတ၀နးကငမ ၾကဥဖယျခငးက ခေနရသည။ - ေဒသခတစဥး၏ ေျပာၾကားခကမ (လမႈေရးဘကမာေတာဘယလထခကလညးဆေတာ ရပရြာထမာ ပ ြလမးသဘငလပရငပျဖစျဖစ၊ စေပါငးအလပေတြ လပၾကရငပျဖစျဖစ စတၾကြေဆးျပားသးစ ြသေတြဟာ မပါ ဘး။ ေကးရြာအစညးအေ၀းေတြမပျဖစျဖစသတ႔က မတကေရာကဘ သတ႔မနးမေတြကပတကခငးေလရတယ။ မတကမေနရဆရငလညး ေငြပထညျပးေရာငရားေလရတယ၊ မေကာငးတအရာၾကးကဘယသမ လညးမၾကေတြ႔ခငဘး။ မေကာငးတာၾကရတအခါကမမသားစတစခလး၊ ကယန႕သကဆငသအားလးစတေရာ ကယပါဒကၡေရာကရလမမယ။ သမားေတြကရြာမာအးစည၊ ဗ၊ ေမာငးေတြန႔ ပြေတြထေပာေနခနမာ ကၽြနေတာက ေတာ ဒစခနးမာအထးကနစြာန႔ငေနရတယ၊ မကရညကေနရတယ၊ ဒါဘၾကညပါေကာငးမေကာငးဆတာ။ ခခနမာ ကၽြနေတာက လပတတစေယာကလျဖစေနပါျပ။ ျပနေရာကရငမေကာငးတဟာၾကးကရြာထကလေတြက ကၽြန ေတာၾကေတြ႔ခရတာကျပနလညေျပာျပျပး မေကာငးတအရာေတြမလပဖ႔အသေပးေျပာၾကားသြားပါမယ။ တစခ ႕လေတြကသးစြျပးရင ဂတာတစလးႏင သမားအပခနမာမအပဘ အပခနမဟတတအခ နကေတာ အပတယ၊ သမားအပခနမာသမား ပစၥညးေတြခးယတယ၊ သမားေတြျခထသြားတေနာကမာသမားဆငကယေတြခးယတယ။ မေကာငးတာေတြမလပဖ႕ ေျပာခငပါတယ) အငတာဗးအမတစဥ - ၆

စတၾကြေဆးျပားသးစြသညသမားတြင (၇၈) ရာခငႏႈနးေသာ သးစြသမားမာ သးစြမႈႏႈနးပမတးပြား လာေနလကရျပး (၂၂) ရာခငႏႈနးေသာ သးစြသမားသာ သးစြသည ပမာဏ ေလာနညးလာသညက ေတြ႕ရသည။

ကနးမာေရးဆငရာထခကမႈမားခႏၶာကယပငးဆငရာ ထခကမႈမား စတၾကြေဆးျပားသးစြသမားမာ သးစြမႈကာလၾကာလာသညႏငအမ အေသြးအသားမားခနးေျခာက၍ ေသြးသား၀ါလာျခငး၊ အသညးေျခာကျပး အသားမားက ႕လာျခငးႏင အားအငမားကနခနးျခငးတ႔ ျဖစေပၚေစသည။ သးစြသအမားစမာ သးစြ၍ အာနသငရေနသညအခနတြင ခြ ၾကပျခငး၊ ၀မးမေကာငးျခငး၊ စားမ၀ငအပမေပာျဖစျခငးတ႔ ခစားေနၾကရသည။ သးစြမႈ ပမၾကာလာသညႏငအမ ထခကမႈပမဆးရြားလာျပး အသကဆးရႈးသညအထ ျဖစႏငသည။ ရငတနျခငးမား၊ ေသြးခနႏႈနးပမနမျဖစျခငးမား၊ စားမ၀ငအပမေပာသညအတြက အားအငမားျပတလပျပး မးေ၀ျခငးမားႏင ဥးေႏာက၊ အေၾကာတ႔ကလညး ပကစးေစသည။ အခ ႕ေသာသးစြသမားတြင ကယခစြမးအားမား ေလာနညးလာျခငး၊ အသညးႏင အဆတတ႔ကလညး ထခကေနသည။ မမတ႔၏ ခႏၶာကယေပၚတြင အနာစမးေပါက ျခငးမားျဖစေနေသာ သးစ ြသမားလညးရသည။ ကနးမာေရးထခကသည သးစ ြသမားမာ မမကယက ျပန လညကသမႈမား ျပလပလပါေသာလညး ဆရာ၀နမားမာ သးစြသညသမားက ကသေပးလျခငးမရေပ။ ေဆးျပား သးစြေနစဥတြင စားမ၀င၊ အပမေပာသညအတြက ကနးမာေရးမားကလညး ထခကသည။

စတပငးဆငရာထခကမႈမား စတၾကြေဆးျပားသးစြသ အမားစမာ စတကေရာဂါျဖစျခငး၊ အလလ စတဂေယာငေခာကခားျဖစျခငး၊ အထငအျမငမား လြမားျခငးတ႔က ၾကေတြ႔ေနရသည။ ျပငးထနသည စးရမေၾကာငၾကမႈမားႏင မမကယက ထခကေအာငျပမျခငးမားလညးရသည။ ၎တ႔၏ မတဉာဏမား တျဖညးျဖညးခ ႕တအားနညးလာျပး လငစတအား နညးျခငးတ႔လညး ခစားေနရသည။ စတၾကြေဆးျပားသးစြေနသမားသည စတကစဥကလားျဖစျခငး၊ အပမေပာျခငး၊ စတဓါတကျခငး၊ အလလ ထန႔လန႔တနလႈပေနျခငး၊ မေကာငးသညအရာမားက ျမငေယာငျခငး စသည စတကနး မာေရးမား ထခကေနလကရသည။

- ေဒသခတစဥး၏ ေျပာၾကားခကမာ (ကနးမာေရးန႔ပတသကျပးေျပာရမယဆရငေတာကၽြနေတာတ႔ ပအ၀းေတြက ေလာကေနထငမႈပစေတြမသေသးဘးေပါ။ ဘယလစားေသာကရမယ။ ေငြကဘယလသးစြရမယ ဆတ အသတရားေတြအားနညးေနေသးတယေပါ။ ဆရာ၀နေတြန႔ေဆြးေႏြးတငပငသငတယေပါ။ အခ ႕ကသြားေပမ ေဆးရေရာကေတာ ေသြးလခငးလ ႔မရဘး။ ေသြးအားနညးေရာဂါရ တယ အလေတြေပါ။ အတာတြက

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)36 Pa-O Youth Organization (PYO) 37

ဆရာ၀နသးသပထားတာေပါ။ ကၽ ြ နေတာသးသပခကအေနန ႔ေျပာရမယဆရင စတၾကြေဆးျပားသးစ ြ ျခငးေၾကာငေသြးနဥေတြပကတယ။ အမားအားျဖငေသြးသားေတြကပမနမဟတဘး။ သမားႏငမတဘး။ သတ႔ကသတ႔စစေဆးဖ႔အတြက ေဆးရသြားဖ႔အတြကမေျပာန႔ လအမားၾကားထ၀ငဖ႔ေတာငမ၀ငရတအ ေနအထား မာ ျဖစေနတယေပါ။ ကၽြနေတာတ႔ပအ၀းေတြက ကယကနးမာေရးကမစစႏငတအေနအထားမာရတယ။ ကယကနး မာေရးကထခကေနတယဆတာကလညး မသၾကဘးေပါ။) အငတာဗးအမတစဥ - ၇

- အလပသမားမား၊ ခမးသာသညသမား၊ ေရာငး၀ယသည သမားတြင အလပသမားမားသာ စတၾကြေဆးျပား က ပမသးစြလကရၾကသည။

စတၾကြေဆးျပားကစၥရပအေပၚ ေျဖရငးတန႔ျပနမႈမား စတၾကြေဆးျပားႏင ပတသက၍ ရပရြာအတြငးတြင ေရာငးချခငးမား၊ သးစြျခငးမားက ခြငျပျခငးမရ ေသာလညး ၎တ႔မာ ပမတးပြားလာလကရသည။ သးစြသညသမားက ျမငလငသလင ျပညသ႔စစမ စစသားမား ဖမးဆးျခငး၊ ရပရြာအတြငးတြင သမားတးျခငး၊ တငျခငးႏင လမးေတြခငးေစျခငးတ႔ျဖင လမႈေရး ဆငရာမားျဖင အျပစေပးၾကသည။ အခ ႕ေသာ သးစ ြ ျခငးႏင ေရာငး၀ယသမားက ရပရြာလၾကးမားမ ေနာကထပမျပ လပရန သြနသငဆးမၾကျပး မနာခလင ရြာမႏငထတျခငးမား၊ သကဆငရာ ျပညသ႔စစ၊ ရတပဖြ ႔မားဆသ႔ ပ႔ေဆာင အေရးယေစျခငးမား လပေဆာငလကရသည။ စြလမးေနျပျဖစသည စတၾကြေဆးျပားသးစြသမားက ေဆးျဖတစခနးသ႔ ပ ႔ေဆာငျပး ေဆးျဖတေပးျခငးမားက ျပလပေပးလကရေသာလညး ေဒသအမားစတြင ေဆးျဖတစခနးမား မရေပ။ ေရာငး၀ယသညသေတြက ေငြေၾကးျပစဒဏ၊ သးစြသညသမားက လမႈေရးျပစဒဏေပးျခငးမားကလညး လပေဆာငေနၾကသည။ ရပရြာအတြငးတြင မးယစေဆး၀ါး ေလာနညးပေပာကဖ႔အတြက ေဆြးေႏြးတငပငမႈ၊ သြနသငဆးမမႈမားက အစညးအေ၀းတြင လပေဆာငၾကျပးျပညသ႔စစမား၊ ရတပဖြ ႔မားမ လကလဖမးဆးအေရး ယးျခငးမားေၾကာငလညး ရာဇ၀တေဘးသငခသည ေရာငး၀ယသမား၊ သးစြသမား အမားအျပားရသည။ ပတ၀နးကငေကးရြာမ လာေရာကေသာလစမးမားက သကဆငရာ တာ၀နရသမားမ သြားလာမႈထနးခပျခငးမား၊ ဘနးသယယ ပ႔ေဆာငမႈလမးေၾကာငးမား ပတဆ႔ထားျခငး၊ ကြငးဆငးေဟာေျပာစညးရးျခငးမားက လပေဆာင ေနခၾကျပး လအပေသာ သငတနးမား ဖြငလစေပးျခငးကလညးလပေဆာငခၾကသည။ ေဒသအတြငးရေလာငးကစားမႈမား ပတပငတားဆးျခငးကလညး လပေဆာငခၾကသည။

- ေဆးျဖတစခနးတာ၀နရသတစဥး ေျပာၾကားခကမ (၂၀၁၅ ခႏစ၊ ပအ၀းအမ းသားေန႔ကေတာငေလးလး တြငကငးပခ ေသာေၾကာငစတနာျပးဖြငလစခတာျဖစပါတယ။ စခနးကလသမားေစခငေပမ လမထနးႏငမာစးတယ။ အစားအေသာကမလေလာကမာလညးစးတယ။ ခလကရက ေဆးျဖတခငရငတစေယာကက တစလတစသနးခြ။ အစးရကအသအမတျပေပးရဘရတယ။ ေထာကပမႈတစစတစရာမရဘး။ ေထာကပမႈေတြရရငဘယလ လအမ းအစားဘျဖစျဖစေဆးျဖတေပးႏ ငတယ။ ခကအေထာကအပမရေတာပကဆေပးႏ ငတလေတြကဘ ျဖတေပးႏငတအေနအထားေပါ။ တစေယာကကတစသနးခြဆေပမ သတ႔ရ႕စား၀တေနေရး၊ ကနးမာေရး၊ သန႔ရငးေရး ကအစ တစဥးခငးတာ၀နယေပးတယ။ ေထာကပမယဆရင၀နထမးလစာေတြ ကအစေထာကပေပးႏငရင ဒစခနး ကေကာငးမြနစြာလညပတႏငမာျဖစျပး လတနးစားမေရြးေဆးျဖတေပးႏငမယ။ စခနးကလညးတးခ႕ႏငခရင လညးပေကာငးတာေပါ။ ေဆးျဖတမႈပစကေဆး၀ါးမသးပ စတဓာတေရးရာန႔ျဖတေပးတယ။ ေန႔လညခငးဆေခၽြး ထြကေအာငလပ၊ ျခငးခတ၊ ပကေကာျခငးေတြကနျပးေရခ းေပးပါတယ။ တစရကကႏစခါေရခ းေပးတယ။ စတ မျငမေသးတလေတြကေတာတစရကကတစခါဘခ းေပးတာေပါ။ စတၾကြေဆးျပားပ႕ႏ ႔မႈကေျပာရမယဆရငစးပြားေရးသမားေတြက စတာလ႔ေျပာရငလညးမမားဘးေပါ။ ဒစတၾကြေဆးျပားေတြ ဒလအမားၾကးပ႕ပြားေနရတာက လကနကကငတစဖြ႔ဖြ႔က အကာကြယေပးထားလ႔ျဖစမယ။ အကာကြယေပးထားလ႔ဘ ဒလအမားၾကးထတႏငတာ။ စတၾကြေဆးျပားေတြ ကားအျပညဖမးမေပမပငရငမေတြျဖစသြားတာမ းေတြေပါ။ ဒစခနးမာမးယစေဆး၀ါးသးစြသ ေတြက ၾသ၀ါဒန႔သြနသငဆးမတာေတြ၊ နားခေပးတာေတြလပေပးပါတယ။ ဒါေတြကေျပာရမယဆရင အသတတ လကနကလ႔ေျပာရငလညးရတယ။ အရငကေသနတေတြန႔တကခက ၾကတနးကလမ းေတြမကနႏငဘး၊ လမ းမ ေပာကႏငဘး။ ခဒအသတတလကနကျဖစတမးယစေဆး၀ါးေတြကေတာ လမ းတစမ းလးကေပာကကြယေစႏငတယ) အငတာဗးအမတစဥ - ၈

- ေကးရြာအပခပေရးမးတစဥး၏ ေျပာၾကားခကမ (သကေသအျဖစပါ၀ငဖးပါတယ၊ အပခပေရးမးရပေကး ဥပေဒမာ ခးဆးလႏႈကမႈေတြ၊ မးယစေဆး၀ါးအမႈေတြက သတငးရရင ရေတြကမေခၚဘး။ အဖမးခရရင ႏငငေတာ အတြကလညးအက းမျပဘး။ အဖမးခရတလအတြက လညးအက းမျပဘး။ အတာေၾကာငကယတငသြားေရာကျပးသြနသငဆးမေပးတာေတြရတယ။ တစခ ႕စတၾကြေဆးျပားသးစြသေတြ ကရကဖမးရင အပခပေရးမးပါမဖမးပါဆ ေတာ သြားေပးဖးတယ။ သကေသေတြစစတယ ရပမရပဖေရ႕မာဘေပါ။ လမေရးျပစဒဏျဖစျဖစ၊ ေငြဒဏျဖစျဖစေပါ။ ေငြဒဏဆကေတာလညးအဖမးခရတလရ႕အေျခအေနကၾကညရေသး တာေပါ။ တတႏငလားမတတႏငလားဆတာကအလေတြေပါ။ အလေတြပါ၀ငဖးပါတယ) အငတာဗးအမတစဥ - ၉

phot

o: fo

rm in

tern

et

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)38 Pa-O Youth Organization (PYO) 39

နဂးခပ သးသပခက

လသားတ႔အား နညးလမးအမ းမ းျဖင ထခကေနေစသည မးယစေဆး၀ါးအႏရာယဆးၾကးက ကမၻာတစဝမး လးက မမနညး၊ မမဟနျဖင တကဖကလကရသညနညးတ ျမနမာႏငငအေနျဖငလညး မးယစေဆး၀ါးအႏာရာယက ၁၉၄၈ ခႏစမစ၍ ေခတအဆကဆကအသြငသ႑ာနအမ းမ းျဖင ကာကြယတကဖကလကရသည။ မးယစေဆး ၀ါးအႏာရာယသည တငးျပညႏင လမ း၏ စြမးရညက ထခကေစသညအျပင တငးျပညႏင လမ းတ႔၏ ဖြ႔ျဖး တးတကမႈကပါ ထခကေစႏငပါသည။ မးယစေဆး၀ါးျပနာက သးသပရာတြင လ႔အဖြ႔အစညးအခ ႕၌ မးယစေဆး ၀ါးသးစြမႈက ရးရာဓေလ၊ ယဥေကးမႈႏင ဆကစပေနေၾကာငးကပါ ထညသြငးစဥးစားၾကရမည။

မးယစေဆး၀ါးစြလမးရျခငးတြငပါ၀ငေသာ အျခားအေၾကာငးအရငးမားမာလညး သးစြသမားသည မမတ႔ေနထငရာ ပတ၀နးကငႏင သဟဇာတျဖစမႈအားနညးျပး ပငကယအေျခခစတဓါတခငမႈမရ အားငယတတသ မားျဖစသည။ အခ႕ေသာသးစြသမားသည မမတ႔၏ ဘ၀ေပးအေျခအေနက မေကမနပျဖစေနျခငးမား၊ စးစမး ၍ စြန႔စားလေသာစတမား၊ မမတ႔၏လြတလပမႈအေပၚ အလြသးစားျခငးမား၊ ပငပနးႏြမးနယမႈမားက ပေပာက ေစလျခငးတ႔ေၾကာငလညး သးစြေနၾကသညက ေတြ႔ရသည။ ထ႔အျပင ေဒသအတြငးတြင အလြယတက ၀ယယရရေန ျခငးမားႏင အလပမား၍ မသားစက မၾကးၾကပႏငေသာ ပညာတတ အသငးအ၀ငးရသမားမာလညး သးစြသညက ေတြ႔ရသည။

မးယစေဆး၀ါးအႏရာယၾကးမားလာရသညအျခားေသာအေၾကာငးရငးမားမာ စကမႈနညးစနစမားတးတက လာျခငးေၾကာငျဖစျပး မးယစေဆး၀ါးကနသြယရနအတြက ခရးလမးပနးဆကသြယေရး ပမေကာငးမြနလာျခငး တ႔ေၾကာငလညးျဖစသည။ ထ႔ေနာက စတၾကြေဆးျပားကသ႔ ဓါတေဗဒေဆး၀ါးမားက ထတလပႏငသည နညးစနစသစ မားက ေဖာထတလာႏငျခငးေၾကာငလညး မးယစေဆး၀ါး အႏရာယၾကးမားလာခရျခငးျဖစသည။ မးယစေဆး၀ါး ျပနာက သကဆငရာတာ၀နရသမားမ နညးလမးအမ းမ းျဖင ၾကးစားေျဖရငးေနပါေသာလညး အားနညးခကမား ရေနဆျဖစသညအတြက ထေရာကမႈမရပ ပ႕ႏ႔မႈပမတးပြားလာလကရသည။ မးယစေဆး၀ါးျပနာ ေျဖရငးရာတြင အဂတလကစားမႈမားရေနျခငး၊ စမခန႔ခြမႈမား အားနညးေနျခငးႏင ေလာကေအာငလပေဆာငရာတြင ပပးမႈမား လညး အားနညးေနလကရသည။

ထေၾကာင ပါ၀ငပတသကသမားအေနျဖင အႏရာယရေသာ မးယစေဆး၀ါးမားက တားဆးႏမနငး၊ ေလာခ ႏငရနအတြက မမတ႔၏ မ၀ါဒမား၊ လပထးလပနညးက ျပနလညစဥးစားသငသည။ မးယစေဆး၀ါး တားဆးႏမႏငး ေလာခႏငခသည အျခားျပညပႏငငမား၏ ဥပမာမားမ ျမနမာႏငငအတြက အသး၀ငႏငမည မ၀ါဒမား၊ ဥပေဒမားႏင နညးလမးမားက စမးသပအသးျပရန စဥးစားသငသည။

မးယစေဆး၀ါးျပနာသည လမႈေရးျပနာတစရပျဖစေသာေၾကာင လ႔အေၾကာငးလ႔သေဘာေပၚတြင အေျချပေနေၾကာငးသတမသငသည။ လသားမားသည မမတ႔၏ပတ၀နးကငႏငအျမတေစ ဆကဆထေတြ႔ေနရ သျဖင လသားသည ပတ၀နးကငက ျပျပငေပးႏငဘသကသ႔ ပတ၀နးကငကလညး လသားမားက ျပျပငေျပာငးလ ေစႏငသည။ ယငးပတ၀နးကငမားသည လသားမား၏ ကာယကနးမာေရးႏင စတကနးမာေရးတ ႔က ဖနတးေျပာငးလေပးႏငသည။ ထ႔ေၾကာင မးယစေဆး၀ါးျပနာက ဆနးစစေလလာရာ၌ ဤအခကမားက အထးသတျပရနလအပလသည။ ဤအခကမားက ေထာကရႈျခငးအားျဖင မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈျပနာသည လသားမားႏင ပတ၀နးကငအေပၚတြင အေျခတညေနသညဟ ဆႏငသည။ ထ႔ေၾကာင စတၾကြေဆးျပား (သ႔) မးယစေဆး၀ါးျပနာက ေျဖရငးရာတြင လသားမားႏင ပတ၀နးကငမားကပါ ျပျပငပညာေပးရနအထးလအပသည။

အၾကျပခကမား

၁။ ေဒသခမားက မးယစေဆး၀ါးႏင သကဆငသည အသပညာေဟာေျပာပြမား၊ အျမငဖြငသငတနးမားေပးရန။

၂။ မးယစေဆး၀ါးေရာငး၀ယသ၊ သးစြသမားက သကဆငရာရတပဖြ႕မား၊ ဌာေနျပညသ႔စစမားႏင ျပညသ လထမား ပးေပါငးပါ၀င၍ အျပသေဘာေဆာငစေပါငးေျဖရငးရန။

၃။ ေဒသအတြငးတြင မးယစေဆး၀ါးတကဖကေရးအဖြ႔မား ဖြ႔စညးျပး ေဆးျဖတစခနးမားႏင ကနးမာေရးဆငရာ ကသမႈမားကလညးလေလာကစြာ ထားရေပးရန။

၄။ မးယစေဆး၀ါး (သ႔) စတၾကြေဆးျပားသးစြသညသမားက ကနးမာေရးႏင လမႈေရးရႈေတာငမ ရႈျမင၍ ကည ေဖးမရန။

၅။ မးယစေဆး၀ါးသးစြသည သမားက အသအမတျပျခငး၊ ကနးမာေရးဆငရာ ေထာကပျခငးမားႏင အလပ အကငအခြငအလမးမား ဖနတးေပးရန။

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)40 Pa-O Youth Organization (PYO) 41

အခြနဘ႑ာဆငရာေကာကခမႈေၾကာငခစားေနရေသာ ေဒသချပညသမား၏အသႏင အခြြနႏြတြငးမ ရနးကနေနရေသာ ဘ၀မား

မာတကာ

(၁) သေတသနျပလပခေသာနညးလမးမား

(၂) သေတသနအကဥးခပႏငဥးတညခက

(၃) ေဒသတြငးအခြနဘ႑ာမားႏငေဒသခမား၏အခြနယဥေကးမဓေလ

(၃.၁) ေဘာလးပြကငးပ၍ေပးရေသာအခြန

(၃.၂) အေသးစား၊ အလတစားစးပြားေရးလပငနးမားဆငရာအခြနမား

(၃.၃) စကပ းေရးခြန

(၃.၄) သစလပငနးခြန

(၄) အခြနဘ႑ာေတြကဘယသကလာေကာကတာလဘယလနညးမ းျဖငေကာကၾကတာလ

(၅) အခြနဘ႑ာမားကဘာအတြကျပနအသးျပနျပးအသးျပတာလ

(၆) အခြနဘ႑ာႏငပတသက၍ ၾကေတြေနရေသာ စးပြားေရး၊ ပညာေရးအေျခအေန

(၇) အခြနဘ႑ာၾကာင ေဒသတြငးျဖစေပၚေနေသာလ႔အခြငအေရးခ းေဖာကမမား

(၇.၁) လြတလပစြာေျပာဆပငခြငအားေၾကာကရြ မႈရေနေသးျခငး

(၈) အခြနဘ႑ာမားႏငပတသက၍ ေဒသခမား၏ အသပညာႏင နားလညမႈ

(၉) အခြနဘ႑ာႏငပတသက၍ ေဒသခမား၏ အျမငႏငသေဘာထား

(၁၀) သေတသနနဂး

(၁၁) အၾကျပခကမား

(၁) သေတသနျပလပခေသာနညးလမးမား ပအ၀းကယပငအပခပခြငရေဒသတြငး၌ အခြနမားေကာကချခငးကစၥမား ရေနျခငးက ေဒသအတြငး ကြငးဆငး၍ အခကလကမား လကလေကာကခေဖာထတရာတြင လြနစြာခကခမႈမားရေနျပး အခကလကေကာကခသ မားအတြက စနေခၚမႈၾကးတစရပဟ ဆနငပါသည။ ေဒသချပညသမား၏ ရးရးေအးေအးေနထငမႈအကငစရကမား၊ စတထားမားႏင အေၾကာကတရားမားေၾကာင သေတသနဆငရာ ေမးခြနးမား၏ လအပေသာ တက၍မနကနေသာ အေျဖ အခကလကမားရရႏငရနမာ ခကခပါသည။

အခကလကေကာကခသမားမာ နညးလမးမ းစျဖင ၾကးစားအားထတ၍ မနကနေသာ အခကလက မားအား Focus Groups Discussion ဟေခၚဆေသာ ေဒသတြငးေနထငၾကေသာ ျပညသလထမားႏင အပစဖြ ႔ေဆြးေႏြးျခငး၊ Individual Interview ဟေခၚဆေသာ ေဒသခတစဥးခငးစအား ေမးခြနးမား ေမးျမနး ေျဖဆျခငး နညးလမးမားက အသးျပ၍ ဟပးျမ နယ၊ ဆဆငျမ နယ၊ ပငေလာငးျမ နယ၊ လြငလင/ပငလျမ႕ နယႏင ေမာကမယျမ႕နယတြငးရ ေဒသချပညသမားမ အခကလကမားအား ေကာကယစေဆာငးရရခ ပါသည။ ကြငးဆငးသေတသနျပလပရာတြင ၄ငးျမ႕နယ (၅) ျမ႕နယတြငးရ စစေပါငး ရြာ (၂၈) ရြာသ႔ သတငးအခကအလက မားအား သြားေရာကေကာကယခပါသည။ ထသ႔ အခကလကမားအား ေကာကယရာတြင ေဒသခလဥးေရ စစေပါငး (၂၅၅) ဥးအား ေမးျမနးစစမးခပါသည။ ထေဒသခမားအတြငးတြင ကား (၁၉၁) ဥး၊ မ (၆၅) ဥး၊ အစးရ ဌာနေပါငး (၅) ဌာန၊ ေဒသတြငးရ လကနကကငအဖြ႕၀င (၃) ဥးႏင ေဒသခအပခပေရးမး (၅) ဥး တ႔ပါ၀ငပါသည။ ေမးျမနးခရေသာ အစးရဌာနမား၊ လကနကကငအဖြ႕၀ငမားႏင ေဒသအပခပေရးမးမားဥးေရနညးပါးရျခငးမာ ၄ငးတ႔ဘကမ ေမးျမနးစစမးခကမားအား မေျဖနငဆျခငး၊ ေျဖဆႏငရနအတြက အခြငအာဏာမားမရျခငး၊ အခကလကမားေျဖဆနငရနအတြက ၄ငးတ႔၏ အထကအရာရမားထသ႔ အဆငဆငတငျပျပးမသာလင ေျဖဆႏငပါ ဟ၍ အေၾကာငးျပခကမားအား လကခရရပါသည။

(၂) သေတသနအကဥးခပႏင ဥးတညခက ဘ႑ာေရးစနစသည တငးျပညႏင လမ းအတြက အလြနပင အေရးၾကးသည။ ဖကဒရယ ျပညေထာငစစနစ ပျပငစြာ ေဖာေဆာငႏငရနအတြက အခြနဘ႑ာစနစက အဓက မတညေနသည။ ထ႔သ႔ ေဖာေဆာငရာတြင ေအာက ေျခ ျပညသလထ၏ လကေတြ႕ျဖတသနးေနရေသာဘ၀ႏင လထအက းစးပြားေရးျဖစထြနးေရးက ဥးတညျပး ကယပငအပခပခြငရေဒသႏင တငး၊ ျပညနယႏင ျပညေထာငစမားအၾကား ေကာကခသးစြမႈ၊ တာ၀နယ၊ တာ၀နခမႈ၊ အာဏာခြေ၀ကငသးမႈ ရငးလငးရန လအပသည။

ဤသေတသနသည အခြနေကာကခမႈေၾကာငခစားေနရေသာ ေဒသချပညသမား၏အသႏင အခြနႏြတြငးမ ရနးကနေနရေသာဘ၀မားအေၾကာငး၊ အမားျပညသသရေစရနအတြက ျပလပခရေသာ သေတသနစာ တမး တစေစာငသာျဖစပါသည။ မညသတစဥးတစေယာက ကမႏစနာေစလေသာ ရႈ႕ခေျပာဆလေသာ ရညရြယ ခကျဖင သေတသနစာတမးအား ျပစရျခငးမဟတပါ။ အခြနဘ႑ာေကာကခေနမႈေၾကာင ေဒသခမား ခစားေနရေသာ ျပနာအခကအခမားက စစတမးေကာကၿပး ေဖၚထတရန၊ ရရလာေသာ သတငးအခကအလကမားကသကဆငရာဌာနအသးသးႏင သတငးမဒယာမားအား မေဝရန၊ အခြနဘ႑ာေကာကခမႈကေဖၚထတၿပး သကဆငရာဌာန အသးသးကတငျပ၍ ၎တ႔ဆမ ေျဖရငးႏငရနနညးလမးေကာငးမားက အတတကြရယႏငရနႏင ေဆြးေႏြးႏင ရန၊ ေဒသချပညသမား အေကာကအခြနႏငပတသကျပး အသပညာဗဟသတမား သရထားျခငးရ၊ မရသရရနအတြက ရညရြယ၍ ျပစ မတတမးတငရေသာ သေတသနစာတမးတစေစာငလညး ျဖစပါသည။

ကြငးဆငးသေတသနျပလပရာတြင ေဒသတြငးေနထငၾကကနေသာ ျပညသမားမာ အခြနဘ႑ာ ႏငပတသက၍ အသပညာဗဟသတနညးပါးျခငး၊ ေဒသတြငး၌ အမညအမ းမ း၊ အေၾကာငးျပခကအမ းမ း တပကာ ေဒသတြငးအာဏာရေသာ အဖ ြ ႔အမ းမ းႏင အာဏာပငအမ းမ းတ ႔မ ေဒသချပညသမားအား အခြနဘ႑ာေကာကခေနမႈမား၊ အေကာကအခြနမားႏငပတသက၍ ရငဆငၾကေတြ႔ေနရေသာ စးပြားေရး၊ ပညာေရးအေျခေနမား၊ အခြနဘ႑ာေကာကချခငးအေပၚ ေဒသခမား၏ သေဘာထားအျမင ခစားေနရမႈ မား၊ အခြနဘ႑ာႏငစပလဥး၍ ေဒသတြငးယဥေကးမႈမား၊ အခြနဘ႑ာႏငပတသက၍ အၾကေပးခကမား စသျဖငအမ းမ းအဖဖေတြ ရသရခရပါသည။ ထအေကာကအခြနမားက ေဒသခမားအေနျဖင လာေရာကေကာကခသ မားအား ေပးခငလငလညးေပး မေပးခငလငလညးေပးေနရေသာ အေျခေနမားလညး ၾကေတြ ေနရပါသည။

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)42 Pa-O Youth Organization (PYO) 43

(၃) ေဒသတြငးအေကာကအခြနမား ႏင ေဒသခမား၏အခြနယဥေကးမ ဓေလ ေမာကမယျမ နယေဒသခမားေပးေဆာငေနရေသာအခြနဘ႑ာမားထတြင အလဒါနးႏငပတသကေသာ အေကာကအခြနမား၊ ရပရြာေဒသဖြ႔ၿဖးေရးႏင ပတသကျပး၊ မး၊ လမး၊ စာသငေကာငးကစၥ စသညတ ႏငစပလဥးေသာ အေကာကအခြနမား၊ ေျမယာခြနမား၊ လပစစမးခြနမား၊ လမးျဖတကးသနးေရးခြန၊ သးႏစကပ းေရးခြနမား၊ ပြလမး သဘငကငးပျခငးအတြက ေပးေဆာငရေသာအေကာကအခြနမား၊ ကြ၊ ႏြားပငဆငျခငးေၾကာငေပးရေသာအခြနမား၊ အေသးစားစးပြားေရးလပေဆာငျခငးေၾကာင ေပးေဆာငရေသာအခြနမား၊ သစထတလပေရးႏငပတသကျပး ေပးေဆာငရေသာအခြနအခမား စသျဖင အမ းမ းရေနပါသည။ လြငလငျမ႕နယရေဒသခမားအေနျဖင လကနကကငအဖြ႕မားအား ဓါတဆဖး၊ ဖနပဖး၊ မးကာဖး၊ ယာမား ဖး စသျဖင ေထာကပေပးေနရသညမားရသည။ ၄ငးတ႔ေထာကပေပးေနရသညမားက ေဒသခမားအေနျဖင ၄ငးတ႔၏ ေကးရြာက တျခားေသာ လကနကကငအဖြ႕အစညးမားမ အေႏာကယကမေပးနငရေလေအာင မမတ႔ရြာသားမားအေနျဖင အခြနမားလာေရာကေကာကခေသာအဖြ႕အား ေထာကပေၾကးေပးသညဟသာ သတမတၾကပါသည။ လြငလငျမ႕နယ ေကာငကနးရြာေဒသခမားႏင ေဆြးေႏြးခကအရ “အခြနေတြက ဓါတဆဖး၊ ဖနပဖး၊ မးကာဖး၊ ယာမားဖးအပါအ၀ငေပါ သတ႔အေရးၾကး လအပတအခနမလာေတာငးၾကတယ အရငႏစကလညး ေပးေဆာငရေသးတယ ဘာလ႔ေကာကတာလလ ေမးခြငရ၊ မရေတာ မသဘး ျပနလညးမေမးဖးဘး သမားရြာေတြေမးမ လကေမးၾကတယ၊ သမားေတြမေမးရငလညး ဒတငးဘထားထားလကတယ အခြနေတြေပး ေဆာငေနရလညး အလအဒါနးအတြကဘလ႔ သတမတျပးေပးေဆာငၾကရတယေလ တတမမတတနငပ မထညလ႔ မရဘးဆရငလညး ရြာသားေတြက အလထသလပ သေဘာထား သတမတျပး ေပးေဆာငၾကပါတယ”...(အပစဖြ႕ေဆြးေႏြးျခငး အမတစဥ-၄) “တရားမ၀ငတအခြနေတြေပးေဆာငေနရလညး အလအဒါနးအတြကပလ သတမတျပး ေပးေဆာငၾကရတယ မထညလ မရဘးဆရငလညး ရြာသားေတြက အလထညသလပ သတမတျပး ေပးေဆာငရတယ ငါတ႔က တရားမ၀ငသးႏပငေတြစကပ းတအတြကေၾကာငဘျဖစတယ”.....(အပစဖြ႕ေဆြးေႏြးျခငး အမတစဥ-၇)

(၃.၁) ေဘာလးပြကငးပ၍ ေပးရေသာအခြန ဟပးျမ႕နယအတြငးတြင ေဘာလးပြကငးပျပလပျခငးမားကလညး တစႏစတစၾကမျမငၾကရသည။ အမားစသည ေနာငကားေကးရြာတြငကငးပသည။ ထသ႔ေဘာလးပ ြကငးပခနတြင တစနစလငတစၾကမ ေကးရြာ အပစမားအတြငးေနထငၾကေသာ ေဒသခမားမ ပြကငးပရန ရပေငြအခြနဟ၍ တစအမလင ကပ (၁၀၀၀) တစေထာငကပ မေပးမေနရ ေပးေဆာငရျခငးမားလညးရသည။ ေကးရြာအပစ ေဒသခမား၏ ရငဖြငခကအရ “အမတငးေပးရတယ မထညမေနရ ပမနထညရတယ တစႏစတစခါေပးေဆာငရတယ အဆငဆငက ေကာကခငးတယ ရ ြာသၾကးကေပးရတယ ေကာကခသကစာန ေပးလာတယ ရ ြာသ/သားေတြကသြားပ႕ေပးရတယ ေကာကခခနက ၃/၄ ရကေပးၿပးေကာကခငးတယ ရပရြာဖြ ၿဖးေရးအတြက ဘာမၿပနလပေပးတာမရဘး (၁၀) လပငးႏင(၆)လပငးေတြမာ အ ပြခြနကေကာကေလရတယ အေၾကာငးအရာက စာျဖငပ႕လာျပးေကာကခတယ ေဘာလးပြ ကနတ လထမာ ကြနေတာ ကြနမတ ရြာသားလညးမပါဘး ေဘာလးပြအခြနေပးေဆာငေနရတာၾကာျပ ခန႕မနးေခအရ(၁၀)နစေလာကရ ျပ နစတငးေပးေဆာငရတယလာမယနစေတြမာလညးေပးေဆာငရဖ႕ရတယ ပကဆေပးျပးရငေျပစာမလညးျပနမေပးဘး ေပါငလငးေကးရြာအပစရ႕ တဆပတးေတာပါတယ ေပါငလငးေကးရြာအပစရ႕ အပခပေရးမႈးကေကာကခငးတယေနာငကားေဘာလးပြအခြနက မေပးသငဘးလ႕ထငတယ။ ပြကရြာန႕လညးေ၀းတယ ပြသြားၾကညရင ေရေတာငအလကားေသာကလ႕မရဘး ပကဆေပးထားေပမယ ၀ယျပးေသာကရတယေလ”.....(အပစဖြ ေဆြးေႏြးျခငး အမတစဥ-၄)

(၃.၂) အေသးစား၊ အလတစား စးပြားေရးလပငနးမားဆငရာအခြနမား အေသးစားစးပြားေရးလပငနးမားဆငရာဟဆရာတြင ေဒသချပညသမား၏ ေန႔စဥ စား၀တေနေရးမားအတြက မမတ႔တပငတႏငလပကငေဆာငရြကေနၾက လပငနးမားျဖစေသာ ေစးဆငဖြငျခငး၊ သးပငစားပငႏင ဆနစပါးမား စကပ းျခငး၊ သစထတလပျခငး၊ သစေရာငး၀ယျခငး၊ ဆနစက၊ ဆစက၊ ပြရ၊ သစႏငပတသကေသာ လသးကနအ မ းမ းထတလပေရာငး၀ယျခငး စသျဖင ပါ၀ငသည။ ထလပငနးမားအား အေျခခ၍ ေဒသခမားမ အဖြ႔အစညးစညး မား၊ အာဏာပငအသးသးမားအား အခြနအခႏင ဒဏေၾကးေငြမား ေပးေဆာငေနရျခငးမားလညး ေတြ႔ျမငၾက ရသည။ “အေသးစား၊ အလတစားစးပြားေရးလပတလေတြ ဆနစက၊ ပြရ၊ ဆစကေတြကေတာ အခြနေဆာငသြားရတယ ဘယလေကာကလဆေတာ အျမတေတာခြနက တစနစတစနစနညးနညးတကတယေပါေနာ ဆနစကဆရင ဒဘကကေတာ မရဘး။ ပြရဆရင (၁၀၀၀၀၀ - ၁၅၀၀၀၀ - ၁၇၀၀၀၀ - ၁၈၀၀၀၀) ခန စသျဖင ေပးေဆာငရသည။ လကရ တစနစတစနစမာ တကသြားတယ ဆနစကကေတာ ေနာကပငးမာ အေသးစတေတာမသေတာဘးေပါေနာ တစႏစတစခါေကာကတယ အျမတေတာခြနက ဟပးမာ သြားေဆာငရတယ အလေကာကတာေတာ အခြနရးက ေျပစာလာေပးတယ ခလနလာေပးတယ ခလနလာေပးရငသတ႔က ဟပးမာသြားေဆာငရတယ။ သတ႔ကယတငေတာ လာမေကာကဘး သြားသြငးရတယ သြားရမာပငးရင ခလနလာေပးတခန တစခါတညးေဆာငလညးရတယ အမားအားျဖင ဟပးမာသြားေဆာငတာမားတယ ငါတ႔သတာကေတာ သတ႔ေျပာတ ေငြျဖဆရငဆစက၊ ဆနစက၊ သားသတရဆရင နငငေတာက တရား၀ငေရာကတယ တျခားဟာကေတာ မေရာကဘးေပါ”....(တစဥးခငးအငတာ ဗးအမတစဥ-၄) ႏငငေတာသ စညပငမရေသာအခြနအား ၄ငးတ ၏၀နထမးလစာအေနျဖင ျပနလည အသးျပ ၾကသည။ လကရ စညပငဥပေဒအရ လကခရရေသာ စညပငခြနမားအတြငးမ ၀နထမးလစာမားေပးျပး ပလေသာအခြနေငြမားအားေဒသ တြငးလမး၊ တတား၊ ေရေျမာငးမားစသျဖင ျပနလညတညေဆာကေပးရသည။ မားစြာေသာ လပငနးမားအတြငးမ တရား၀ငခြငျပထားျခငးမရေသာ လပငနးမားတြင သးလးထ၊ သစ၊ ဘနးတ႔ပါ၀ငသည။ ထလပငနးမားအတြက အခြနေပးေဆာငရမညဟေသာ တရား၀ငဥပေဒ ျပနဌာနးထားျခငးမရေသာလညး ျပနာတစတချဖစလာျပး ၄ငးလပငနးလပကငသမားအား ဖမးဆးရမရာတြင လမႈေရးျပစဒဏမားေပး၍ ဒဏေၾကးေငြမားအျဖစဌာနဆငရာမားႏင အဖြ ႔အစညးအသးအသးတ႔မ ေကာကခၾကသည။ ထဒဏေၾကးေငြမားက ေကာကခသမားက မညသ႔မည ပျပနလညအသးျပသညဟ မညသတဥးမ ေသေသခာခာ မသရပါ။ ဟပးျမ နယရ မးယစေဆးသးဆြ၍ အာဏာပငမား၏ ဖမးဆးရမျခငးခရေသာ သတစဥး၏ မသားစဆမ ၾကားသရေသာ စကားသမားမာ “ အပကပထမာ ATS ေဆးျပား (၃) ျပားေတြ႔လ႔ မးယစေဆးသးစြသအေနျဖင ဖမးသြားတယ သ႔ကဖမးတာကေတာ လြငလငျမ႕ နယမာေပါ ဖမးဖမးခငး ရသားတစဥးက ဆးစစတအခါ ဆးမေအာငေအာငလပေပးမယ ပကဆ (၂၀၀၀၀၀၀) သနးႏစဆယေပးလ႔ေျပာေတာ ကြနမတ က မရရေအာငရာျပးေပးလကတယ ဒါေပမ သေျပာသလမျဖစလာဘး သ႔ ကဖမးသြားတယ ဆးထမးယစေဆးသးတာေတြ႔တယေပါ အဒါန႔ ကြ နမတ႔ကလညး အရသားက ကတမတညလ႔ မဖမးရေအာငလပေပးမယေျပာျပး မလပေပးလ႔ အပကဆ (၂၀၀၀၀၀၀) သနးႏစဆယက ျပနေတာငးတယ ဒါေပမ ph

oto:

form

inte

rnet

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)44 Pa-O Youth Organization (PYO) 45

(၅၀၀၀၀၀) ငါးသနးပျပနရတယ ကနတ (၁၅၀၀၀၀၀) ဆယငါးသနးကျပနမေပးဘး လကေထာငခတာပါပ အပကဆ (၁၅၀၀၀၀၀) ဆယငါးသနးက သဘာလပပစတာလ ကြနမတ႔သခငတယ စတလညးဆးတယ ဒါေပမ ကြနမတ႔ဘကက ဘာမမတတနင မလပနငခဘး၊ လလညးေထာငကျပး ေဆးျပား (၃) ျပားန႔ေထာင (၁၀) ႏစ ကတယေလ အလေထာငကေတာ ကြနမတ႔က သ႔ကလစဥေထာင၀ငစာ သြားေတြ႔တယ အလသြားေတြ ျပနေတာ လညး ပကဆကကနတယ သအထမာပကဆလအပလ႔ ေတာငးတခါေတြရတယ အလအခနဆ ကြနမတ႔က ပကဆသြားေပးရတယ အလပကဆေပးတခါဆ (၁၀၀၀၀) တစေသာငးမာ ရေတြက (၄၀၀၀) ေလးေထာင ႏတထားေသးတယ သ႔လကထက (၆၀၀၀) ေျခာကေထာငပျပနရတယ အ (၄၀၀၀) ေလးေထာငက သတ႔ဘာေၾကာင နတတာလ ဘာလပတာလေတာမသဘး ကြနမထငတာကေတာ သတ႔အပကပထထညတယလ႔ပထငတယ”…..(တစဥးခငးအငတာဗး အမတစဥ-၁၄)

(၃.၃) စကပ းေရးခြန ေဒသတြငးတြင ေျပာငးႏင ေကာကပသးႏမား စကပ းျခငး၊ ဆနစပါးမားစကပ းျခငး၊ ကြ၊ ႏြားေမြးျမျခငး၊ အခ ႕ေတာငသမားမာ ဘနးစကပ းျခငးမားျဖင အသကေမြး၀မးေကာငးမားျပၾကပါသည။ ထသ႔တပငတႏင စကပ းေမြးျမေရးတြငလညး အခြနအခမားေပးေဆာငေနရေသာ အေျခေနမားျဖငၾကေတြ႔ေနၾကရပါသည။ ဘနးစကပ းျခငးသည ေကာငးမြနေသာ စးပြားရာေဖြျခငးနညး လမးမဟတသညက ေဒသခမားအေနျဖင သရနား လညေနပါေသာလညး မမတ႔၏ ေန႔စဥစား၀တေနေရး ဖလေရးအတြက အျခားေသာေကာကပသးႏမားထက ေရာငးေစး ပမရရသညဟေသာ လကေတြ႕အေတြ ႔အၾကမားျဖင မေကာငးေသာလညး စကပ းေရာငးခေနၾကရပါသည။ ထသ႔ဘနးစကပ းျခငးအတြကေၾကာငလညး ေဒသအတြငးရ လကနကကငသ႔ ေဒသခမားအေနျဖင မမတ႔စကပ းျခ ဧကအလက (သ႔) ဘနးအထြကႏႈနးေပၚမတည၍ (အဆးမားျခစျပးေသာ ဘနးသား (၁) ပာ၊ ၂ ပာ) စသျဖင စကပ းျခငးအခြနအခအေနျဖင ေပးေဆာငရပါသည။ ထသ႔ဘနးစကပ းျခငး အခြနအခမားအား တစႏစလင (၂) ၾကမေပးေဆာငရေလရၾကပါသည။ ၂၀၁၇ ခႏစအထ ဆနစပါးစကပ းျခငးအတြက ေဒသတြငးရလကနကကငတပဖြ႕အား တစအမလင ဆနအျပည (၄၀) ျဖငေပးေဆာငေနရပါသည။ ထသ႔ဆနမားအားလာေရာက ေကာကခပါက မေကာကခမ ရြာမားအတြငးသ႔ စာမားျဖင ႀကတငေပးပ႔၍ ဆနမားစေဆာငးထားပါရနႏင ၄ငးတ႔လာေရာကယမညဟေသာအေၾကာငးစာအားပ႔ေဆာငေလရပါသည။ ယခ ၂၀၁၈ ခႏစအတြငးတြင ထသ႔ အေၾကာငးၾကားစာမား ေကးရြာမားမ လကခရရမႈမရၾကေသးပါ။ ဆနမားမေပးႏငပါက ေငြသားမားေတာငးယမႈလညးရပါသည။ ထသ႔ ေငြသားေတာငးယရာတြင တစအမက (၁) ေသာငးကပစျဖငေပးေဆာငၾကရပါသည။ အေၾကာငးၾကားစာျဖင ပ႔ေဆာငျပးေနာက ရြာမားအေနျဖင ဆနမားအား ၄ငးတ႔သတမတထားေသာ ကာလတြငေပးေဆာငျခငးမရပါက ၄ငးတ႔ကယတင ရြာမားအတြငးသ႔ေရာကရလာျပး ဆနမားအား ေတာငးယေကာကခပါသည။ ေမာကမယျမ႕နယ၊ ဗနးမကေကးရြာတြငေနထငေသာ အသက (၅၅) ႏစ အရြယရ ရြာသားတစဥး၏ေျပားၾကားခကအရ “အရငႏစထရြာ မာဆနက လာေကာကခတယ။ ဒ ၂၀၁၈ ခႏစမာေတာ လာမေကာကေသးဘး စာန႔ပ႔လာျပး ေကာကခတယ အကယ၍ မရရငကယတငလာေတာငးတယ လထေတြက သတ႔ကေတာငးပနလ႔လညးမရဘး ေတာငးသေလာက အၿပညအ၀ေပးေဆာငရတယ။ ဆနအပး (၁၀၀) ဆရင (၁) ပးေတာငေလာခငးလ႔မရဘး” (တစဥးခငးအငတာဗးအမတစဥ-၁၁)

လြ ငလငၿမ႕နယအတြငး၌ ဘနးစကပ းမႈမားလညးရေနဆပငျဖစသည။ ေဒသခမား၏ ေျပာၾကားခကအရ ဘနးစကပ းလငတစအမက (၁၅၀၀၀၀)ကပ စကပ းအေကာကအခြနအျဖစ ေပးရပါသည။ အျခားေသာ သးပငစားပင မားစကပ းျခငးတြင မညသညအေကာကအခြနမေပးေဆာငရနမလပါေၾကာငးလညး ၾကားသရပါသည။ လာမည ၂၀၁၉ ခႏစမစ၍ ဘနးစကပ းျခငးအား ခြငျပေတာမညမဟတေၾကာငး အာဏာပငမား သတေပးေျပာၾကား ထားရျပးျဖစသညဟ ေဒသခမားၾကားသထားပါသည။ အေကာကအခြနတြင ေငြသားေကာကချခငးသည ပမာဏမား လာသည။ ေဒသတြငး ဘနးစကပ းျခငးေၾကာငေပးေဆာငလာရေသာ အခြနသကတမးမာ နစေပါငး (၁၆) နစခန႔ ပင ရလာချပးျဖစသည။ ဘနးစကပ းျခငးသည လသားမ းႏြယမား ပကစးျခငးကအားေပးေသာအရာတချဖစသညဟ၍လညး ေဒသခမားအေနျဖင နားလညၾကပါသည။ သ႔ေသာ ၄ငးတ႔ဘနးစကပ းျခငးေၾကာငေပးေဆာငရေသာအခြနမားအား ရပရြာထအတြငး၌လအပေသာ လမး၊ တတားျပနလပေပးေစခငမေၾကာငးႏင ထသ႔လပေပးရနအတြက အခြနေကာကသမားမ အခြနမားလာေကာကခနတြင ကတက၀တေပးသြားျပး ဘာမျပနလပေပးျခငးမရ ဟ၍လညး ရပါသည။

(၃.၄) သစလပငနးခြန ေမာကမယျမ႕နယရ ေကးရြာမားတြင ေကးရြာပငသစေတာၾကး၀ငးဟ၍ ရြာသရြာသားမား၏ ေရးအစဥအဆကကပင ရခပါသည။ ထသစေတာၾကး၀ငးအား ေဒသတြငးရ လကနကကငတပဖြ႕တစဖြ႕မ ရြာသားမားကယစားထနးသမးေစာငေရာကေပးပါမညဟေသာ ကတစကားျဖင ၄ငးတ႔လက၀ယ ထနးသမးေစာငေရာကမႈထားရပါသည။ ထသစေတာၾကး၀ငးအတြငးရသစမားအား ရြာသရြာသားမားမ လအပပါက ၄ငးတ႔ထခြငျပ ခကေတာငးျပး ခြငျပလကမတရရၿပးမသာလင ခတယပငခြငရပါသည။ ထသ႔သစခတရာတြင ခတသမ ေဒသတြငးရလကနကကငတပဖြ႕တစဖြ႔အား အခြနေပးေဆာငရျပး အခြနေျပစာအေနျဖင မညသညစာရြကစာတမးမား လကခရရျခငးေတာမရပါ။ ထသစမားအား ေကးရြာဖြ႔ၿဖးေရးဆငရာကစၥရပမားတြငအသးျပခြငေပးပါသညဟ၍လညး ၄ငးတ႔မ ေျပာၾကားထားပါသည။ သ႔ေသာ တပဖြ႔မ ထသစေတာၾကး၀ငးရ သစမားအား မမတ႔အလ ရသလအသးျပေနၾကျပး ေဒသခေကးရြာသေကးရြာသားမားအေနျဖင မညသညအရာမ ၀ငေရာကေျပာဆ စြကဖကပငခြငမရပါဟ၍လညး ေဒသခမားဆမ သရခရပါသည။ ေဒသခရြာလထမားအေနျဖင တပဖြ ႔ထမ ခြငျပခကလကမတရယၿပး သစမားခတလခေသာလညးအၿပစေပးခရျခငးမားရခဖးပါေသးသည။ ထခတလခေသာ သစမားအား ၄ငးရြာသားမားမ ေရာငး၀ယေဖာကကားမႈျပလပသညဟေသာ ျပစမႈျဖင ျပစဒဏေၾကး ကပသနး(၁၆၀) အားတပဖြ႕သ႔ေပးေဆာငခရသညလညးရသည။ ရြာသားမား၏ ေျပာၾကားခကအရ တပဖြ႕မ ရြာသားမားအား တစၾကမေလာကပငသတေပးသငမႈေတာ ျပလပသငသညဟ၍ ျဖစသည။ ထသ႔သတေပးမႈပငမလပနငခပ ကပသနး (၁၆၀) အားေတာငးခေသာေၾကာင ၄ငးတ႔အေနျဖင မားစြာေသာ အကပအတညးမား ရငဆငၾကေတြ႕ ခရပါေသာလညး အငအားမမေသာသႏင ယဥျပင၍ မႏငႏငခၾကပါ။ အလားတ ရြာသားတစဥးမဆငကယျဖင သစဘားတးတစတး သယယခေသာၾကာငအခဒဏေၾကး ကပ (၅၀၀၀၀) ေသာငး ေပးေဆာငရျခငးမားလညးရသည။ ေကးရြာသစေတာၾကး၀ငးရသစမားအားခတယရာတြင သစခတခနအား ၀ါတြငးကာလ၌ခတယရန အမန႔ထတျပန ထားရမႈ ရသည။ ထကာလတြငမဟတပ ၀ါတြငးေကာလြန၍ ရြာသားတစဥးမ သစခတမေသာေၾကာင ႏြားထးတစ ေကာငအား တပဖြ႔သ႔ျပစဒဏေကးအေနျဖင ေပးခရပါသည။ ရြာသားမား၏အျမငမာ ထသစေတာ၀ငးအား ရြာသားမားကပငဆင ေသာလညး မမတ႔ေကးရြာမ ရြာသရြာသားမား၏ သေဘာဆႏၵမားအတငး လပေဆာငပငခြငမရဘ တပဖြ႔မ စးမး ခယလယေနျပး တပဖြ႔မ ဆႏၵရသလ လပေဆာငေနသညဟ ျမငပါသည။ ၄ငးအျပင သစနင ပတသကေသာ လပငနးမား လပေဆာငမညဆပါကလညး တပဖြ႔ကသာေရာငးခရျပး ပြနေခာငးအေကာက သယသေရာငးခပင ခြငမားမရပါ။ ၂၀၁၇ ခႏစပငးတြင ရြာသားတစဥးမ သစေရာငး၀ယေဖာကကားမႈျပလပရာတြင ၄ငးတ႔တပဖြ႔ အား ၾကတငအေၾကာငးၾကားျခငးမရေသာေၾကာင ထရြာသားေရာငး၀ယေဖာကကားျပမည သစကားအား ၄ငးတ႔စခနး သ႔ဖမးယသမးဆညးသြားခပါသည။ ကြနးသစမား သယယျခငး၊ ေရာငး၀ယေဖာကကား ျခငးအတြက တစတနလင ကပ (၁) သနးႏင သစမာမား သယယျခငး၊ ေရာငး၀ယျခငးမားအတြက တစတနလင ကပ(၅) သနးအား တပဖြ႔အားေကြးေမြးရနအတြက အခြနအေနျဖငေကာကခမႈမားလညး ရပါသည။ အေကာကအခြနႏင ပတသက၍ ေဒသခမား အသပညာ ဗဟသတနညးပါးျခငးႏင အတ ေဒသတြငး၌ ရကနၾကေသာ အမ းမ းေသာ တပဖြ႔မားအား ေၾကာကရြ႕ျခငးမားေၾကာင ေပးေဆာငရမည အခြနအခ၊ မေပးေဆာငေသာ အခြနအခမားဟ၍ စဥးစားေတြးေတာခနပငလင မရရၾကပ ေခါငးစဥအမ းမ းျဖင အေကာကအခြန၊ အခေၾကးေငြ၊ ဒဏေၾကးမား ေပးေဆာငေနရျခငး ေန႔စဥျဖတသနးေနရေသာ ေမာကမယၿမ႕နယမ ေဒသခမား၏ ဘ၀ျဖစသည။

ဆဆငျမ႕နယတြငသစႏင စပလဥး၍ ဌာနဆငရာအေနျဖင သစေတာ၊ ရ၊ စ.ရ.ဖ စသျဖင တ႔ထတြင အဓကသစခြနေဆာငရသည။ သစေတာဌာနႏငပတသက၍ သစခြနေဆာငရာတြင ၄ငးတ႔ဌာနအတြငးတြငပင အရာရအတြက၊ လကေအာကငယသားအတြကဟ၍ေခါငးစဥအလက ေကာကခရရထားေသာ အခြနမားအားျပန လညခ ြတမးချခငးမား၊ ရဌာနတြငလညး နယထနးအတြက၊ စခနးမးေၾကး၊ ျမ ႕နယေၾကးအစရသျဖင သစခြနမား ေပး ေဆာငရျခငးမ းရသည။ စ.ရ.ဖ မားအေနျဖင သစကားၾကးမားၿမ႕တြငးသ႔ျဖတသနးသြားလာျခငး၊ မြနျပညနယမ ရမးျပညနယသ႔သစတငလာေသာကားမား၊ ပြနးေခာငးအေရ႕ဘကမဆဆငျမ႕ထက ျဖတ၍ သစမားတငေဆာငလာေသာ ကားမားမ အခြနမားေကာကခသည။ အေသးစားလပငနးအေနျဖငတစနငတစ ပင လကလပလကစားမား၊ ဆငကယျဖင သစမားသယေဆာငရာတြငေတာအခြနမားမေပးေဆာငရပါ။ တစခါတစရမသာေပးေဆာငရျခငးရသည။ ေထာလာဂမားျဖင သစသယေဆာငပါက အခြနပမာဏ အနညးေတာေပးေဆာင ရပါသည။ သစခြနေကာကခသမား အဓကကသစခြနေကာကေသာ သမားမာ သစ (၁) တနႏင အထက သယေဆာင လာေသာသမားျဖစသည။ သစ (၄) တန (၅) တနခန႔ သယေဆာငသမားသည (၆၀၀၀၀၀) သနး၊ (၇၀၀၀၀၀)သနး၀နးကငခန ႔ႏ င (၁) တန (၂) တန သယေဆာငသမားအေနျဖင

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)46 Pa-O Youth Organization (PYO) 47

(၁၀၀၀၀၀) သနး (၁၅၀၀၀၀) သနးခြကပခန႔ သစခြနေပးေဆာငရသည။ သစမားသယေဆာငရာလမးတြင သစခြနေပးေဆာငရေသာ လကနကကငအဖြ႔အစညး အမ းမ းမားႏင ဌာနဆငရာ အဆငအသးသးတ႔ရၾကသည။ ၄ငးတ႔ထတြင တပမေတာ၊ ရ၊ စ.ရ.ဖ၊ ျမ႕နယ သစေတာဥးစးဌာန၊ လကနကကငအဖြ႔အစညးအမ းမ းတ႔ပါ၀ငသည။ ေဒသခတစဥး၏ ေျပာၾကားခကအရ “တစခ ႕သစအမ းအစားေတြဆလင နငငရ႕မလအခြငအေရးမာ ျပညသပငပစၥညးဆတာရတယေလ ဒါသတ႔ လကရအေျခအေနေတာ ျပညသပငပစၥညးဆျပးေျပာတယ တကယတမးကေတာ ျပညသန႔မဆငသလဘေလ အမနကျပညသကာကြယပငခြငရတယ အခကကာကြယလ႔မရဘး အခက ျပညသပငပစၥညးကအခြငထးခလတနးစားပစၥညးလမ းျဖစေနတယ ရ၊ စစသားကေပးနငတလက သတ႔အလပအဆငေျပတယ အခြငအေရးရတလကလညးသတ႔စးပြားေရးအဆငေျပတယ နငငေတာအက း ေတာမျဖစဘးေပါ အခြငအေရးသမားကေတာ အခြငအေရးရသြားတာေပါသစဆရင အဆငအမားၾကးရတယ ရရ သညအခြနအမ းအစားဆရင တရားမ၀ငန႔၊ တရား၀ငမာ တရား၀ငက ငါတ႔အကနမသဘးေပါေနာ အတာက နငင ေတာကဘသနငမယေပါေနာ (GDP) ေဒသထြကကနၾကမးေတြအတြက အခြနက ဘယလတြကတာေတြက သတ႔မဘသမယေပါ လကရ အခြနစနစက အားရမႈမရဘး လမးေၾကာငးလညးမမနဘး လမးေၾကာငးမမနဘးဆတာ ခြငျပသငခြငျပထကတာလညး ခြငမျပဘး တရား၀ငမခြငျပဘး တရားမ၀ငေတာခြငျပတယဆေတာ တရားမ၀ငတ ဟာက အခြနေဆာငရတာထကေတာငပေသးတယ အခြနက ရးမာသြားမေဆာငရရတမယဘ ဒါေပမယေဆာငရတ ႏႈနးထားကတရား၀ငထကေတာငေကာေသးတယ အဒဟာေတြက ၾကားထမာ အပခပခလတနးစားေတြမာဘ ေပာကသြားတာေပါ ”…..(တစဥးခငးအငတာဗး အမတစဥ-၁)

(၄) အခြနေတြကဘယသကလာေကာကတာလ ဘယလနညးမ းျဖငေကာကၾကတာလ ေမာကမယၿမ႕နယအတြငးတြင အခ ႕ေသာ NCA လကမတထးထားျပးေသာ လကနကကငအဖြ႕မား၊ PNLA၊ RCSS ၊ တပမေတာ၊ ရမား၊ သစေတာ၊ စ.ရ.ဖ မားကအေၾကာငးအမ းမ းျဖင အေကာကအခြနမားေကာကခေနၾကပါသည။ ထသ အေကာကအခြနမားေကာကယရာတြင ဆနမားေတာငးျခငး၊ ေငြသားမားအား တစအမလင ေငြပမာဏ မည၍မညမဟ၍ သတမတထားၿပး ေကာကချခငး စသျဖင ေဒသချပညသမားအား ေကာကယေနၾကပါသည။ ရဖနရခါတြငက းေၾကာငးစေလာမႈမရပ အေကာကအခြနမားေကးရြာမားအတြငး

သ႔ ေကာကယေတာငးျခငးမားလညး ရသည။ ေကးရြာ ရြာသၾကးမားက တစဆငေကာကခခငးျခငးမားလညးကငသးေနၾကပါသည။ ထကသ႔အတငး အဓမၼအေကာကအခြနမားအား ေဒသခမားေပးေဆာငလာရသညမာ ယခငဘးဘြားစဥဆကကတညးက ပငျဖစသည။ ေကာကယလာေသာ ေငြပမာဏမားႏင ၾကမႏႈနးသည ယခငကထက ေလာကမႈမားရလာပါေသာလညး ထသ႔ေကာကယျခငးမားက ေဒသခမားမႏစျမ ၾကဟ၍လညးသေတသနေကာကယစဥခနခါတြင ၾကားသခရ သည။ ရြာ၀ငဂတမား၊ ျမ႕၀ငဂတမားတြငေကာကခလကရေသာ ဘးခြနမလြျပး အျခားေသာမညသည အေကာက အခြနအမ းအစားမ ေျပစာမားေပးျခငး၊ ျဖတပငးမားေပးျခငး မရပါ။ အၿခားေသာလကနကကငတပဖြ႕မားအေနျဖင ေကးရြာတြငးသ႔အေကာကအခြနမား လာေရာကေကာကယခနမတင မတြင အခြနေကာကရနရသညဟေသာ အေၾကာငးၾကားစာသညရြာတြငးသ႔ပ႔ေဆာငလာျခငးႏင ၄ငးတ႔ကယတငတကရကလာေရာကေကာကချခငးမားလညးရေနသည။ တပဖြ႔မားမ ေကာကယရန ေတာငးထားေသာအခနတြင ေကးရြာမားမ တပဖြ ႔မားအားေပးအပရန အေကာကအခြနမား အဆငသငမၿဖစေသးပါက၊ ၄ငးတပဖြ႕မားမ ရတတရကလာေရာကေကာကခခနတြင ရြာသရြာသားမား၏ လကထတြငေငြသားမား အဆငသငမရပါက ေငြသားမားရေနေသာလမားဆမ ကနဥးေခးငားယျခငးျဖင တပဖြ ႔မားေကာကခေသာ အေကာကအခြနမား ေပးရပါသည။ ထသ႔ေပးျပးေနာကမသာလင ေကးရြာအတြငးလထအစညးေ၀းတဖနျပနလပ၍ေေဒသခအခငး ခငး ၿပနလညေဆြးေႏြးတငပင၍ ကနဥးေခးငားယထားေသာ ေငြသားအေၾကြးမားအား ေခးငားထားေပးေသာ သမားထသ႔ ျပနဆပရျခငးမားလညးရသည။ ရြာေနဓေလမားအရ ခြကပးအရကဆငမားဖြငလစျခငးလညးရၾကပါသည။ ထသ႔ အရကေရာငးျခငးအတြကလညး လကနကကငတပဖြ႔မားအား အခြနေဆာငရပါသည။ ထအရကခြနအား (၃) ၾကမ တငတင တပဖြ႔မားေတာငး၍ ေရာငးသမမေပးႏငပါက တစရြာလးအား ေခၚယသတေပးျခငးမားလညးရသည။ သ႔ျဖစ တငေအာင ေဒသခမားအေနျဖင ေကနပမႈအနညးငယရၾကသညကေတြ႔ရပါသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ထအရကေရာငးျခငးေၾကာင ေပးေဆာငရေသာ အခြနမားအား ေကာကယသ တပဖြ႔မားမ ေကးရြာဖြ႔ၿဖးေရးအတြက အနညးငယၿပနလညအသးျပေပးသညဟ၍ပငျဖစသည။ လကနကကငတပဖ ြ ႔မ တစႏစလင (၂) ၾကမ သတငးကၽြတနင ကဆနလမားတြင အခြနေကာကခမႈမားရသည။ ထအခြနတြင ဆငခြန၊ စကပငဆငျခငးအခြန၊ ကားပငဆငျခငးအခြန မားပါ၀ငပါသည။ အေသးစားစးပြားေရးလပငနးႏငပတသက၍ ဆနၾကတစကပငဆငေသာ သမားမ လကနကကငတပဖြ႔အား တစနစလငဆန (၂) ပးေပးေဆာငေနရပါသည။ လယယာလပငနးလပကင သမားအေနျဖင လကနကကငတပဖြ႔အား လပကငသတငးမ တစႏစလငဆနအၿပည (၄၀) ေပးေဆာငရပါသည။ ရဖနရခါတြင ဆနအပါအ၀င ေငြသားအေနျဖငတစအမလင ကပ (၁) ေသာငး ေပးေဆာငရျခငးမ းလညး ရပါသည။ ထသ အေကာကအခြနမားေကာကခရာတြင ရြာသၾကးမရေသာေကးရြာမားအား ေကးရြာရြာသၾကးအားေရြးခယခန႔အပေပးၿပး ထေရြးခယထားေသာရြာသၾကးအားအခြနေကာကခခငးျခငးႏင အမေထာငစဇယားမားျပလပေပး ျခငး မားနညးလမးျဖငလညးအသးျပေကာကခၾကသည။ ၄ငးတ႔တပဖြ႔အေနျဖငေကာကေသာအေကာကအခြနမားမထညေသာ သမားအားဖမးဆးမႈမားျပလပသည။ ထသ႔ဖမးဆးခရျခငးေၾကာငလညး ရြာသရြာသားမားအေနျဖင၄ငးတ႔ေနထငေသာ ေကးရြာမ အျခားေကးရြာမားသ႔ ထြကေျပးတမးေရာငျခငးမားလညး ရငဆငေနၾကရပါသည။ ထသ႔ဖမးဆးျခငးတြင ဖမးဆးရရထားေသာသအား သကဆငသမား မသားစ၀ငမားမ ေငြကပ (၁၅) သနး (သ႔) (၁၇) သနးျဖင ျပနလညေရြးၾကရသည။ ထကသ႔ျပနေပးဆြမႈဆနေသာလပရပမားအားလညး ေဒသခမား ရငဆငေနၾကရပါေသးသည။ ၂၀၁၇ ခႏစအထ ဆနမားလာေရာကေကာကချခငးမား ရေနျပး ယခ ၂၀၁၈ ခႏစတြင အေၾကာငးၾကားစာမားက ေကးရြာမားအေနျဖင လကခရရျခငးမားမရေသးေသာျငားလညး ေဒသခမားအေနျဖင စးရြ႕မႈမားရေနေသးသည။ ေမာကမယျမ႕နယေဒသခ လတစဥး၏ ေျပာၾကားခကအရ “သတ႔အခြနလာေကာကလင လထေတြက ဘယလေတာငးပန ေတာငးပန ေတာငးပနလ႔မရဘး ေတာငးသေလာက အၿပညအ၀ေပးေဆာငရတယ အထကက တငၾကားဖးေပမယ အစးရက အေလးမထားခဘး စစေၾကာငးရလ႕ အထကကတငၾကားရင၊ ဗမာေတြစစလာတကရင ရြာသ/သားက သတပစမယလ ၿခမးေၿခာကခခရတယ ဘယစစတပမ အခြနမေကာကသငဘးလ႔ထငတယ”…..(တစဥးခငးအငတာဗး အမတစဥ-၁၁)

လြ ငလငျမ႕နယ ရေဒသခမား၏ အပစလကေဆြးေႏြးျခငးက႑တြင ေျပာၾကားခကမားအရ “ကြနေတာတ႔ရြာ ထမာလညး လကနကကငအဖြ႔ေတြက တစၾကမက (၄၀၀၀၀) ေလးေသာငး (၅၀၀၀၀) ငါးသာငးေပးေဆာငရ တယ (ဥပမာ-ဓါတဆဖး၊ ဖနပဖး၊ မးကာဖး၊ ယာမားဖး ေတြေပးေဆာငရတယ။ တစခါေတာငးလင (၅၀၀၀၀)ငါးေသာငး (၁၀၀၀၀၀) တစသနး ေပးရတယ။ ေလာေကာကေပးပါလ႔ေျပာလညးမရဘး တစခါတစေလ (၁၀) ခါမာ (၂) ခါေလာကပေလာေပးတယတစရြာလးေပးေဆာငရတယ လာေကာကသညလေတြက စစသားေတြျဖစတယ တစအမက

phot

o: fo

rm in

tern

et

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)48 Pa-O Youth Organization (PYO) 49

တစႏစလင (၁) သနးေပးရတယ အကယ၍ အခြနမေပးေဆာငရင ေထာငဒဏခမတမယလ႔ ရြာသားေတြက ျခမးေျခာကတယ လမးပမးဆကသြယေရးလ႔အေၾကာငးျပျပးမ အခြနေကာကေလရတယ သးႏဖးပြငခနမာ အခြနလာေကာကေလရၾကတယ ဘးေဘးစဥဆကကတညးက အဒအခြနေပးေဆာငေနရတယ ယခေနာကပငး ၂၀၁၂-၂၀၁၃ ၾကေတာ နညးနညးေလာကလာတယ ၄-၅ နစအတြငးမာဘ အခြနေကာကမႈေတြ နညးနညးျငမသက သြားတယ ေကာကျပးသားအခြနေတြက ေဒသဖြ႔ၿဖးေရးအတြက ျပနလပေပးတာမရဘး) (အပစဖြ ႔ဆြးေႏြးျခငး အမတစဥ-၄)

(၅) အခြနမားက ဘာအတြက ျပနျပးအသးျပတာလ ေဒသခမား၏ ေျပာၾကားခကအရ အခြနမားအား မညသညေနရာ မညသည အတြကျပန လညအသးျပသညက မသရရပါ။ မညသတစဥးတစေယာကမ ေကာကျပးေသာအခြနမားအား မညသ႔မညပအသးျပ လကသညဆေသာ အေၾကာငးအား ရငးျပျခငးလညး မျပဖးေသာေၾကာငျဖစသည။ ေဒသတြငး ျပနလညလပေဆာငေပးျခငးမ း လညးမျမငရပါဟ၍ ေျပာၾကားၾကသည။ လြ ငလငျမ႕နယေဒသခမားေတြ႔ၾကမႈအရ အခြနေပးေဆာငလာရေသာသက တမးသည (၁၀) ႏစခန႔ ရေနျပျဖစေသာလညး ေကာကထားျပးျဖစေသာ အခြနမားအား ရပရြာဖြ႔ျဖးတးတကေရး အတြကျပနလညလပေဆာငေပးျခငးမ းမရသညအျပင ေကာကခရရလကေသာ အခြနေငြမားအား စာရငးရငး တမးမားအားေဒသခမားထသ႔ ျပနလညမေ၀အသေပးျခငးမ းမားလညးမရဖးေသးဟ၍ပငျဖစသည။ ေဒသတြငး လာေရာကေကာကခေသာ အခြနေငြမားသည ေကာကခသမားလကတြငးထသ႔ေရာကသြားျပးမညသ႔ အသးျပသည မညသညအတြကသးလကသညဆသညမားအား သခငေသာျငားလညး မသႏငၾကပါ။ ထ႔အျပင ေကးရြာတြငးလာ ေရာကအခြနေကာကျပး အခြနေျပစာ၊ စာရြကစာတမးမား လညးျပနလညေပးအပျခငးမ း မၾကဖးၾကပါ။ ေကးရြာတြငး လာေရာကေကာကေသာအခြနမား ေဒသဖြ႔ၿဖးေရးမားတြင ျပနလညအေကာငအထည မေဖာေပးေသးေသာေၾကာင အခြနမားလာေရာကေကာကချခငးအေပၚ တရားမတမႈမရဟ၍ ေဒသခမားအေနျဖင ခစားသျမငၾကရပါသည။ လမး၊ မး၊ စာသငေကာငး မားေဖာေဆာငေရးအတြကဟအမညတပကာ ေဒသတြငးေကာကခေနၾကေသာ ေကာကျပးသား အခြနမားအား ေဒသတြငးေနထငၾကေသာ ရြာသ၊ ရြာသားမားအား ျပနလညစာရငးရငးတမး ျပလပေပးျခငးမား မရေသးေသာေၾကာင ထသ႔ျပလပေပးပါရနလညး လလားၾကပါသည။ “အခြနေပးေဆာငလာရတာ (၁၀) ႏစရၿပ ေကာကျပးသားအခြနေတြက ရပရြာဖြ႔ျဖးေရးအတြက ျပနမလပေပးၾကဘး စာရငးရငးတမးျပနမလပေပးပါဘး အခြနေတြသတ႔ဆေရာကသြားတာန႔ ဘာလပလကၾကတာလဆတာ မသႏငဘး အခြနေကာကျပးေတာ အခြနေျပစာ စာရြကစာတမးတ႔လညးမေပးပါဘး ၀ငေငြန ထြကေငြမမပါဘး ထြကေငြကမားတယ မသားစ၀ငေငြကနညးတယ”.....(အပစဖြ႔ေဆြးေႏြးျခငး အမတစဥ-၄)

(၆) အေကာကအခြနႏငပတသက၍ ၾကေတြ ေနရေသာစးပြားေရး၊ ပညာေရးအေျခအေန “စးပြားေရးလပတာကေတာ တစနစအရေပါေနာ တြကလကရင ပမးမဆရင တစလက တစသနးခြကာေကာ ႏစသနး၀နးကငေပါေနာ။ အမားဆးကေတာ အေလာကလ႔ေျပာလကေပါေနာ” (တစဥးခငးအငတာဗး အမတစဥ-၁)

ကြငးဆငးသေတသနျပလပခန အပစဖြ ႔ေဆြးေႏြးရာ၌ ေဒသခမားေန တဓ၀ၾကၾကကေနရသညမာ ၀ငေငြက နညးျပး ထြကေငြကမားေနရေသာအေျခအေနမား ပငျဖစသည။ ေမာကမယျမ႕နယေဒသခတစဥး၏ ရငဖြငစကားမာ “အခြနမားေပးေဆာငရလ႔ စား၀တေနေရးထခကတာရတယ တစေန႔လပ တစေန႔စားဆရင ပထခကတယ၀ငေငြႏင ထြကေငြ ကကညမႈမရဘး အခ ႕က ေရြ႕ေျပာငးေတာငယာလပကငေနတာေၾကာင ျဖစတယ အခြနေပးလကရလ႔မသား စအတြငးမာ အခကခရတယ (ဥပမာ - အမတစအမက ဆနတစျပညပရရင အကနထညလကရလ႔စား၀တေနေရး ထခက၊ စးပြားေရးထခကမႈရတယေလ) အခြနကၿခမးေျခာကၿပးေကာကလ႔ ပညာေရးထခကမႈရတယ လကနကကငတပဖြ႔က ဆနေတာငးတအတြက တစခ ႕ဆငးရတ မသားစဆရင စား၀တ ေနေရးထခကမႈရတယ”.....(အပစဖြ႔ေဆြးေႏြးျခငး အမတစဥ-၈၊ ၉)

သေတသနျပလပရာ ျမ႕နယ (၅) ျမ႕နယအတြငးတြင ပညာေရးအတြက အစးရမ ေထာကပေပး ေသာ အသးစရတမာ အားနညးေနေသးသညကလညးေတြ႔ရသည။ အစးရအေနျဖင ပညာေရးႏင ပတသကရာတြငေကာငး သား၊ ေကာငးသမား၊ မဘမားထမေငြေၾကးေကာကခမႈမားျပလပ၍မရဟ မညသ႔ပင ေၾကြးေၾကာထားေသာျငားလညး ၎တ႔ဘကမ လလေလာကေလာကေထာကပျခငးမ းမရ ေသာေၾကာင ေကာငးလအပခကမားအတြက၊ သငေထာကကပစၥညးမားအတြက စသျဖင အေၾကာငးအမ းမ းျဖင ေငြေၾကးေကာကခမႈမားရေနေသးသည။ ဆရာကနေတာေၾကးမား၊ ေကာငးဆေပးပြအတြကမား၊ (၉) တနး (၁၀) တနးမားအတြက ညဂကေၾကးမား စသျဖင ေပးေဆာငေနရသည။ ဟပးျမ႕နယအတြငးရ အထကတနးေကာငးတစေကာငးတြင (၉) တနးႏင (၁၀) တနး ေကာငးသ၊ ေကာငးသားမားေအာငခက ရာခငႏႈနးသည ႏစစဥႏငအမ ေလာနညးတထက ေလာနညးလာသည ဟေသာ အေၾကာငးျပခကျဖင အထကတနးျပဆရာ၊ ဆရာမမားမ ေကာငးဆငးျပး ညေန (၆) နာရခန႔မစ၍ ေကာငးသ ေကာငးသားမားအား ညဂကဟ၍ ေကာငးတြငညအပစာသငျခငး ျပလပျခငးရသည။ ထသ႔ညဂက အတြက အခေၾကးေငြမားလညး ေကာငးသား၊ သတစဥးလင (၃၀၀၀၀) ေသာငးခန႔ ေကာကခၾကသည။ အခ ႕ေသာ ေကးရြာမားတြင ဆရာ/မမားအားရပရြာမ ေစတနာ သဒၵါတရားရေသာအေနျဖင ဆနမား၊ ဆမားေထာကပေပးျခငး မ းမားလညး ျပလပၾကသည။

(၇) အေကာကအခြနေၾကာင ေဒသတြငးျဖစေပၚေနေသာ လ အခြငအေရးခ းေဖာကမႈမား “အခြနလာေကာကရငသတ ေတာငးသေလာက အၿပညေပးရတယ (၂) သနး အမားဆး ေကာကခခဖးတယ ေငြမေပးရငဆနေပးရတယမေပးေဆာငရင ျပစဒဏေပးတယေလ ရြာသၾကး ရြာသားေတြကလကဖမးဆးျပး အမေထာငဥးစးရြာသ/သားမား အလပရႈပတ အခနန႔သတ႔ပကဆကနတအခနမာ လာေကာကေလရတယဘာမ ေမးျမနးခြငမရဘး လကနကကငဆရင ေမးလ႔မရဘး ေမးရငၿခမးေျခာကမႈလပတယ ရကနကတယေလ ရြာသၾကးကေတာ ေမးခြငရတယ ေကာငးေကာငျပနေျဖေပးပါတယထညသငတ အခြနဆရငေတာ ထညေပးရ တယ အရငကအခြနေပးရတာပမားတယ အခေတာနညးနညးသကသာလာတယ အရငကအမားဆး ေပးရတ အခြနက ဘနးခြနျဖစပါတယ။ အထကက တငၾကားဖးတာရတယ တစဖကက တငေပမယ သတ႔ဘာမျပန မလပေပးနငခငမာ လကနကကငတပဖ ြ ႔က သတငးရၿပး ရ ြာသ/သားမားက အရငလာႏ ပစကၾကတယ တင ၾကားေပမယ ဘယသမအေလးမထားဘး လစလရႈတယ လကနကကငတပဖြ႔မ ဆနေတာငးခမႈရတယ တစနစတစေခါက လာေကာကခတယေလ စာျဖငပ႔လာၿပးေကာကခတယ မေပးရင လဖမးတယ ဆနလာေပးမလျပနလႊတေပးတယ ရဖနရခါ ေငြေတာငးတာရတယ၂၀၀၉ ခနစမစၿပး လကနကကငတပဖြ႔မ ဘာေၾကးညာေၾကးလ႔ မေၿပာဘ ေငြေတာငးခ မႈရတယ ေငြေတာငးလ႔မရရင လဖမးၿပး ေငြျပနလာေပးမ လျပနလႊတေပးတယ ရဖနရခါေငြေတာငးတာရတယ”.....(အပစဖြ႔ေဆြးေႏြးျခငး အမတစဥ-၉၊ ၁၁) (တစဥးခငးအငတာဗး အမတစဥ-၈)

(၇.၁) လြတလပစြာေျပာဆပငခြငအား ေၾကာကရြ႕မႈရေနေသးျခငး မညသ႔ပင ေခတစနစမား ကးေျပာငးေနေစကာမ ကြငးဆငးသေတသနျပလပစဥတြင အခ ႕ေသာေဒသခ မား၊ အစးရဌာနဆငရာ၀နထမးမား၊ ရပေကးအပခပေရးမးမား အစရသျဖငတ႔သည အတတမ လ႔အခြငအေရး

phot

o: fo

rm in

tern

et

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)50 Pa-O Youth Organization (PYO) 51

ခ းေဖာကမႈမားဆငရာ အရပမညးၾကးမားအား ၎တ႔စတတြင စြထငကနရစေနေသးသညကလညး ေတြ႔ရျပး တစဥးခငးအငတာဗးျပလပျခငးမားက အေၾကာငးအမ းမ းျဖင ေျဖဆႏငျခငးမား မျပလပနငခၾကပါ။ အခ ႕သာရဌာ နမ အရာရမား၏ ေျပာၾကားခကအရ ၎တ႔စတဆႏၵျဖင မညသညကစၥရပမားမဆ ေျဖဆပငခြငမရပ အထကကတငျပျပးမသာလင ေျဖဆႏငမညျဖစေၾကာငး၊ အခ ႕ေသာ အစးရဌာနဆငရာမ ၀နထမးမားသညလညး ထနညးတစြာပင ဥးစးမးမားေျဖမသာလငအဆငေျပမညျဖစေၾကာငး ၎တ႔အေနျဖင ေျဖဆလင အမားမားပါရသြားမညကစးရမေၾကာငး၊ အခ ႕ေသာ ေဒသချပညသမားသညလညး အေကာကအခြနႏင ပတသကလင နားလညမႈ မရေသာေၾကာင မေျဖဆႏငေၾကာငး၊ ဌာနဆငရာ လကေအာကငယသားမားအား ေမးျမနးျခငးျပရာတြငလညး ၎တ႔၏ အထကအရာရမား၏ ခြငျပခကရမသာလင ေျဖႏငမည အစရေသာ စးရမေၾကာငၾကမႈမားစြာ ေတြ႔ရပါ သည။

(၈) အေကာကအခြနမား ႏင ပတသက၍ေဒသခမား၏ အသပညာႏငနားလညမႈ သေတသနျပလပရာ ျမ႕နယ (၅) ျမ႕နယလးရ ေဒသချပညသအမားအျပားသည အေကာကအခြနဆသညက ေသေသခာခာျပညျပညဝဝ နားလညမႈမားမရၾကသညကေတြ႔ရသည။ ေမာကမယၿမ႕နယ အခြနႏငပတသက၍ သ၏နားလညသေဘာေပါကမႈအား ဤသ႔ပငေျပာၾကားခပါသည။ “ဘယသအခြနလာေကာကေကာက လာေကာက လငေတာေပးလကရတာပသတယ အခြနရ႕အဓပၸါယက ကယအလပအကငအတြက အခြနအခအေနန ေပးေဆာငရ တယလ႔ နားလညပါတယ အရငကဘနးစကတယ အခြနကတစနစ (၂) ခါ ေပးေဆာငရတယ စကပ းစခနႏင စကပ း ၿပးခနေပါ အခြနေငြပမာဏကေတာ ၿခအကယအ၀နးကၾကညၿပး ေကာကခၾကတာပ” (အပစဖြ႔ေဆြးေႏြးျခငး အမတစဥ-၈၊ ၁၁)

အျခားတစဖကတြင အခြနမားအား မမတ႔ေရ၊ ဘး၊ ကား၊ မး အစရသျဖငသးစြမႈအတြက ေပးေဆာငရေသာ အခေၾကးေငြဟ၍ နားလညထားၾကေသာေၾကာင အေကာကအခြနအေပၚ နားလညၾကားသထားမႈမားထတြင အေကာငးထကအဆးဟ၍ပင သတမတရမလပငျဖစေနသည။

လြ ငလငျမ႕နယရ ေကးရြာေနေဒသခမား ၏ေဆြးေႏြးေျပာၾကားခကမာ “အခြနဆတာ ပကဆေတြေပးေဆာင ရတယလ႔ပနားလညတယ ရပရြာအတြကျပနကညေပးမယလ႔ မေမာလငဖးပါဘး”.....(အပစဖြ ႔ေဆြးေႏြးျခငး အမတစဥ-၄)

(၉) အေကာကအခြနႏငပတသက၍ ေဒသခမား၏ အျမင ႏင သေဘာထား ေမာကမယၿမ႕နယရ ေဒသခမားအေနျဖင ယခလကရအေျခအေနတြင မတရားေသာ အခြနနငပတသတၿပး မေပးသငေတာေၾကာငးႏင လာေကာကသမအခြနမားအားေပးေဆာငေသာျငားလညးပ ေဒသတြငး ဘာမၿပနလပေပး ျခငးမ းမရေသာေၾကာင မညသတစဥးတစေယာကကမ မတရားေသာအခြနမား မေကာကေစခငလေၾကာငး ဆႏၵမား ရေနၾကပါသည။ အခြနမားလာေကာကခနတြငေမးခြငမားရေသာျငားလညး မညသတစဥးတစေယာကမမေမးရၾက ျခငးမားလညးရပါသည။ လာေရာကေကာကယသမားသည လကနကကငတပဖြ႔မားျဖစေသာေၾကာင ေဒသခမား အေနျဖင ၎တ႔အေပၚေမးခြနးမားမထတရၾကေပ။ ဒမကေရစ ေခတကးသ႔ေရာကၿပျဖစေသာေၾကာငလညး ဟအရင အခနမားကသ႔ အတငးအဓမၼအေကာကအခြနမား မေပးေဆာငသငေတာဘးဟ၍လညး ေဒသခမားထမ အၾကဥာဏ မား လကခရရပါသည။ အတငးအဓမၼေကာကယျခငးေၾကာင ေပးရေသာအခြနမားအား မေပးေဆာငရလငေကာငးျပး ၎အခြနမားသည တရားမတမႈမရပါဟ၍ ေဒသခမား၏ ရင၌ျဖစေပၚေနၾကရသည။ ဘာသာေရး၊ ရပရြာ၏အလအတနးေရးမားဆငရာအေပၚ၌ေတာမမတ႔ေစတနာေပၚမတည၍ ေကာကခမႈရသငေၾကာငးႏင ေပးေဆာငရာတြင ေပာရႊငေၾကာငးလညးသရရပါသည။ လကနကကငတပဖြ႔မား စစတပမားအေနျဖငေတာ ေကးရြာမားတြင မညသည အေကာကအခြနမ မေကာကသငေၾကာငး ေျပာၾကားမႈမားလညးရပါသည။

လကရကြငးဆငးသေတသနျပလပထားေသာ ေဒသမားတြငလညး တကမနကန၍ ဘကလကျခငးမရေသာ အခြနစနစက ကငသးႏငခမညဆပါက ေဒသခမားအေနျဖင ၎အခြနစနစက ေကာငးမြနသညဟ ျမငပါသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ နငငတစႏငင တးတကေျပာငးလရနအတြက၊ ေဒသတစခတးတကေျပာငးလရန အတြကသည အဓကေကာငးမြနေသာ အခြနေကာကခမႈစနစရရရနလအပေနသညဟ၍လညး ေဒသတြငးရ ျပညသလထမား ကလကခၾကသည။ အျခားတစဖကတြငလညး ႏငငေတာအစးရအေနျဖင ျပညသလထမားထမ

အခြနမားမရရပါက ေငြေၾကးမား၊ အရငးအႏးမား ရႏငျပးသားသ မဟတေၾကာငးလညး သေဘာေပါကၾကပါသည။ “သကလညးရြာသၾကးန႔တတယ ေဒသခက ပကဆမထညဘန႔ ရြာသၾကးက လမး၊ တတားလပခငးလ႔မရဘး ငါတ႔လမ းဆရင အခြနက စညးစနစတကမေကာကတတဘးဆရင ဥပမာ-သေကာကလငစငသေဘာတရားအရ သေကာကလငစငဆရင ငါတ႔ဖကမာဆရင တစေန႔တစေန႔ မဘျပညသသးေနတသေကာကကအရမးမားတယ အဒအေပၚမာနငငေတာရရတအခြနက အရမးနညးတယ အလကားနညးန ႔ ေတာငတတယ ဥပမာ- သတစကငးထတျပဆရင နငငေတာက ၂၅၀၀ သတမတထားရင အခြနက (၁၀၀)(၂၀၀)ေလာကဘကတယအလသြား လမမယ ကနတာကေလလႊငကနတယ ေလလႊငတယဆတာ ၾကားမာေပာကသြားတာ လထကမေပးရဘးလားဆရင ေပးရတယ ၾကားမာေပာကသြားတယ အမာဆရင ျမ႕နယအဆင၊ ခရငအဆငမာ ေပာကသြားတယ အခြနစနစမ ေကာငးဘးေပါ”…. (တစဥးခငးအငတာဗး အမတစဥ-၁)

အေကာကအခြန၏ အားနညးခကဆရာ၌လာဘေပးလာဘယ ကစၥရပမားရေနေသးေသာေၾကာင အခြနယစမ မႈမား မားေနျခငးကဆလသည။ နငငေတာ၏ ရငးႏးျမႇပႏမႈမားထသ႔ ေရာကရျခငးအားနညးေနေသးသညဟ ေဒသခမားက နားလညသေဘာေပါကထားၾကပါသည။ ထ႔အတြကေၾကာင အေကာကအခြနစနစအား ေသေသခာခာ နညးစနစတက စညးၾကပမႈလပနငလင ေဒသအသးသးမ ထြကရလာမည အေကာကခြနမားသည ႏငငေတာ အတြက အက းအျမတျဖစထြနးေစႏငျပး ျပညသမားသညလညး ၎အက းအျမတအား ခစားခြငရသငသည။ ေဒသခမား၏ သေဘာဆႏၵမားသည အေကာကအခြနမားအား ေဒသအတြငးတြငေကာကခမညဆပါက ေဒသအဆင ကပငေကာကခသငသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ေဒသအတြငးရအေျခေနမားအား ေဒသအဆငက ပင ဗဟအဆငထကပ၍သရႏငသည။ ထသ႔ေဒသတြငးရအေကာကအခြနမားအား ေဒသအဆငကပင ေကာကခမႈရ ရမညဆပါက အခြနယစမမႈ၊ လမလညလာဘစားမႈမားနညးလာနငသည။ လကရတြင ျမငေတြ႔ေနရေသာ ႏငငေတာ၏ အသးစရတမားတြင၀နထမးမားလစာ၊လမးပနးတတားေရးရာ၊ ကနးမာေရးရာ၊ ပညာေရးရာ မားအတြက အသးျပျခငးမား အလြနအားနညးေနေသးသညက ေတြ႔ျမငရသည။ ႏစစဥ ႏငငေတာအခြနမား၊ ေဒသတြငးရရ ေသာအခြနမား မညမ မညသ႔ေကာကခရရျခငး၊ မညသ႔ မညမေကာကခ၍မရရျခငးႏင ထေကာကခရရလာေသာ အခြနမားအား မညသညေနရာတြငျပနလညအသးျပျခငးမားအားလညး ျပညသမားအၾကားချပျခငးမားမေတြ႔ရ ေသးပါ။ ထ႔ေၾကာင ထကစၥရပမားအား ျပညသလထအတြငး၊ ေဒသတြငးချပသငသညဟ၍လညး ေဒသခမားၾကားကြငးဆငးသေတသနျပလပရာတြင ၾကားသခရပါသည။ အကယ၍ ထအခ ြ နကစ ၥရ ပမ ာ းအသးသးအား ျပညသလထမ ာ းအၾကား ခ ျပမညဆပ ါက အခြနႏ ငပတသက၍ အဆငဆင လမလညျခစားမႈမားေပၚမညဆး၍လား ဟ၍ပင ေမးခြနးမားလညး သေတသနျပလပရငး ေဒသခမား ထမ လကခရရခပါသည။ ယခလပြငလငးျမငသာေသာေခတတြင သတငးအခကအလကမားအားျမနျမနဆနဆန ရရႏငေသာေၾကာင အေကာကအခြနမား ေကာကခေသာသမားမ ၎တ႔ရရသည

photo: form internet

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)52 Pa-O Youth Organization (PYO) 53

အေကာကအခြနကစၥရပမားအား ျပညသလထၾကား ချပခမညဆပါကျပညသလထမား အေနျဖငလညး တစဖကတစလမးမ လအပေသာေနရာမားတြင ကညမႈမားျပလပႏငရနအတြက ျပနလညတန႔ျပနႏငမႈမား ရလာႏငသညဟလညး အၾကဥာဏမား ထြကေပၚလာပါသည။ တရား၀ငအခြနမားေပးေဆာငေနရေသာ သမား အေနျဖင မမတ႔ေဒသစးပြားေရးမ အက းအျမတမားရရႏငမညဆပါက အခြနမားေပးေဆာငေနရျခငးသည ၎တ႔ အတြက အဆငေျပေခာေမြပါသည။ တရားမ၀ငအခြနေဆာငေနရေသာသမားအေနျဖင တဥးတစေယာက တစသငးတစဖြ႔မားအတြကသာလင အက းအျမတရႏငျပး တငးသျပညသားအတြကမညသည အက းေကးဇးမ မရရႏငေပ။ ဥပမာ-သေကာကလငစငမားကစၥရပတြင အပခပေရးလငးကပငျပး အပခပေရးလငးတြင အနညးဆးအပခပေရးမးမတစဆင ရပေကးအပခပေရးမးအဆင၊ ထ႔ေနာက ျမ႕နယအဆငဟ၍သြားေလရၾကသည။ သေကာကလငစငရရရနအတြက ျမ႕နယအဆင ေျမစငးဆမ ေထာကခခကရရရနလအပသည။ ထသ႔ေထာကခခကရရႏငရနအတြက အေကာကအခြနအေနျဖင ၎တ႔ေတာငးေသာ ေငြေၾကးပမာဏအားေပးရသည။ ထသ႔ေပးရေသာ ေငြေၾကးပမာဏမားသည နငငေတာအတြက ေလလႊငဆးရႈးမႈ၊ ျဖတလမးတြင အခြနယစမမႈသာလငျဖစသညဟ၍လညး ေဒသခမားအေနျဖင သျမငနားလညထားၾကသည။ ထ႔ေၾကာင တငးျပညတစျပညတးတကရနအတြက၊ ေဒသမားတးတကရနမနကနတက၍ သငတငေလာကပတေသာ အခြနယဥေကးမႈမား ကငသးသငသည။ အခြနမားရမသာလင ကနတ၀နေဆာငမႈကေပးနငမည။ တငးျပညအတြကအေကာကအခြနမားမရဘးဆပါက ျပညသလထမားအတြက ၀နေဆာငမႈမားမေပးႏငသညအေၾကာငးအားလညးတငးျပညတြငး၊ ေဒသအတြငး ေနထငၾကကနေသာ ျပညသလထတငးက နညးလညသေဘာေပါကရနအတြက သကဆငသမားမ မမတ႔တကနငေသာ နညးလမးမားျဖင ကညေဖးမရနလအပပါေသးသည။

သေတသန နဂး

လကရအခြနစနစအား အားရေကနပမႈမရျခငးႏင အခြနႏငပတသကေသာ နားလညမႈအသပညာ နညးေနျခငးမားလညးရသည။ အခြနစနစလမးေၾကာငးမားမနကနမႈမရေသးျခငးႏင ခြငျပသငခြငျပထက ေသာ လပငနးေဆာငတာမားအား တရား၀ငခြငျပျခငးမရပ ၾကသလပင အခြနမားအား အဖြ႔အစညး အသး သးႏင အာဏာပငအသးသးတ႔မ ေကာကယေနျခငးေၾကာင တရားမ၀ငေသာအခြနမားေပးေဆာငမႈမာ တရား၀ငေပးေဆာငရေသာအခြနမားထကပင ပ၍မားျပားေနသည။ အခြနမားအား ဌာနဆငရာရးမားသ႔ သြားေရာက၍မေပးေဆာငရ ရမသာလငျဖစျပး အခြနေဆာငရေသာႏႈနးထားမားသည တရား၀ငအခြနမား ထကပငေကာလြနေနပါသည။ ထသ ျဖစပကေနျခငးသည ေကာကခရရေသာ အခြနေငြမားသည အပခ ပခလတနးစားမားအၾကား တြငပင ေပာကကြယသြားျခငးမ းမားျဖစသည။ အနာဂတတြငအခြနယဥေကးမႈေကာငးလာေစ ရနအတြက အခြနႏငပတသကေသာလပပငခြငမားအား ေဒသအဆငမာတြငထားရသငသညဟ ေသာ လထအသမားလညး လကခရရပါသည။ အမ းမ းေသာအခြနမားႏင ပတသကစပလဥးျပး ေလလာရေသာ အခါတြင တစခ ႕အခြနမားသည တရားမ၀ငဟဆရာ၌ ပကဆေပးလင မညသညအရာမဆလပပငခြငရ သည နညးလမးမားအား လမးေၾကာငးေပးေနသလပငျဖစေနသည။ ထ႔ၾကာင တစခ ႕ေသာ အခြနမားအား မညသ႔မညပ တရား၀ငခြငျပမညဟေသာ စဥးစားခကမားအား သကဆငသမားအသးသးမ ေဆြးေႏြးတင ပငေဖာထတရနလအပပါသည။ လကရတြင ေဒသတြငး၌ ေကာကခကငသးေနေသာ အခြနစနစမား သညနငငေတာအတြကသာမက ျပညသလထမားအေပၚ၌လညး အက းသကေရာကမႈမားမရပ တစဥး တစေယာက (သ႔) အပစ အပဖြ႔မားအတြကသာလင အက းျဖစထြနးမႈမားျဖစေပၚေနသည။

ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ ေျမယာ၊ မးယစေဆးဝါးႏင အခြနဘ႑ာဆငရာမား ေလလာျခငးအစရငခစာ

ပအဝးလငယအစညးအရး (PYO)54 Pa-O Youth Organization (PYO) 55

အၾကျပခကမား

(၁) အေကာကအခြနႏင ပတသက၍အသပညာမား ဗဟသတမားရရရနအတြက ေကာငးမြနေသာ မ၀ါဒ ရရႏငရန ေဒသခ၊ ျပညနယအဆငလက ေဆြးေႏြးအၾကျပမႈမား ရယႏငရနႏင ႏငငတကာမ ေလလာစရာမား ေပါငးစပ အေကာငအထညေဖာေဆာငေပးရန။

(၂) အခြနေပးေဆာငေနရသည ေဒသခလထတ႔၏ေမာလငခက၊ ေတာငတခက၊ လအပခကမားအားလညး အသအမတျပအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရန။

(၃) အခြနဘ႑ာ ဆငရာ မ၀ါဒ ေရးဆြရာတြင လထမားပါ၀ငႏငမည အေျခအေန ဖနတးေပးရန။

(၄) ကယပငအပခပခြငရေဒသႏင ကယပငအပခပခြငရတငး၊ တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယႏင ျပညေထာငစ မားအၾကား ေကာကခသးစြမႈ၊ တာ၀နယ၊ တာ၀နခမႈ၊ ဆးျဖတခြငႏင အာဏာခြေ၀ကငသးမႈမားအတြက ျငမးခမးေရး အခနးက႑တြင ထညသြငးေဆြးေႏြးရန။

(၄) ပြငလငးျမငသာမႈရေသာ အခြနအခမားေကာကျပး ထေကာကခရရေသာ အခြနအခမားအားလညး ေဒသတြငး ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးဆငရာလပငနးမား ျပနလညအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရန။

(၅) အခြနဘ႑ာ ဆငရာ ကစၥမားအား လြတလပေသာ စာရငးစစ ထားရလပေဆာငႏငရန။

ကးကားခကမား NCA-S EAO OFFICE မထတေ၀သည ျပညေထာငစ သမၼတျမနမာႏငငေတာအစးရႏင တငးရငးသားလက နကကငအဖြ ႔အစညးမားအၾကား ခပဆေသာတစႏငငလးပစခတတကခကမႈရပဆေရးသေဘာတစာခပ၊ ဆးျဖတခကႏင မတတမးမား (The Nationwide Ceasefire Agreement and Reference Document with Decisions)

Supported by

ေျမယာ - ဥပေဒအစ ဓေလက၊ ကြနပတ႔ တငးရငးသားေျမယာဓေလထးတမး စမအပခပမႈမားရသည။ ေဒသချပညသလထမ ပငဆငခြင၊ စမခန႔ခြခြင၊ ပါ၀ငဆးျဖတခြငႏင အက းအျမတခစားခြင ရမသာ ဖကဒရယစနစ ေဖာေဆာငႏငမည။

မးယစေဆး၀ါး - မးယစေဆး၀ါး သးစြေနသမားအား ကနးမာေရးရႈေတာငမ ျပနလညကညႏငမသာ လမႈျငမးခမးေရးက ေဖာေဆာငႏငမည။

အခြနဘ႑ာ - လကေတြ႔ကၿပး ရငးလငးတကေသာ အဆငအဆငလက အခြနဘ႑ာေကာကခမႈ၊ ခြေ၀သးစြမႈႏင ဖကဒရယစနစအရ အာဏာခြေ၀ကငသးမႈမား ရမသာ ပဋပကၡေျဖေလာႏငမည။ အခြနဘ႑ာသည လထဘ၀ႏမခရနမဟတ လထဘ၀ ျမႇငတငရနျဖစသည။

လထဘ၀ လကေတြ႕ႀကေတြ႕ရငဆငေနရေသာ အခကအခမားက လကေတြ႕ကက ဥးစားေပး ေျဖရငးေရးသည ျငမးခမးေရး ပငျဖစသည။

လထေခါငးေဆာငအသးသးမားမ အျပနအလန အေကအလည မမတတ ေဆြးေႏြးညႇႏႈငးျခငး မသာ ျမနမာႏငင၏ ေရရညတညတေသာ ျငမးခမးေရးအတြက အေျဖတစချဖစေစသည။ အၾကမးဖက ျခငး၊ ဖႏပခပခယျခငးသည ၿငမးခမးေရးအတြက ေရရည အေျဖမဟတပါ။

တနးတေရးႏင ကယပငျပဌာနးခြင ရေသာ ဖကဒရယ ျပညေထာငစ ဆဆ႔