Udhëzues mësuesi - Fizika 8 -...
Transcript of Udhëzues mësuesi - Fizika 8 -...
FIZIKA 8UDHËZUES MËSUESI
Fizika 8 — 3
Për ju mësues!
Udhëzuesi për mësuesin bën pjesë në serinë e botimeve të teksteve të Fizikës 8 të shtëpisë botuese“Longman”. Në të trajtohen, në mënyrë analitike, modele funksionale mësimi për programin e Fizikës së klasës së 8. Këto modele synojnë t’u vijnë në ndihmë mësuesve dhe janë në përshtatje me kurrikulat dhe me moshën e nxënësve. Në çdo tematikë shfrytëzohen burime të ndryshme dhe mësuesi/ja mund t’i përdorë ato në funksion të rezultateve të të nxënit sipas temave të ndryshme mësimore. Është synuar që pjesa kryesore e mësimit të zhvillohet në klasë, duke krijuar hapësira pune për nxënës të çdo niveli dhe me një pjesë e vogël është menduar të punohet në shtëpi, zakonisht rubrika “?”, me qëllimin e rimarrjes së njohurive dhe të koncepteve thelbësore. Kjo do t’i shërbejë kryesisht qëndrueshmërisë së njohurive kryesore dhe përdorimit praktik të tyre. Nga ana tjetër, ushtrimet janë frymëzuar nga jeta e përditshme, në mënyrë që nxënësit jo vetëm t’i përvetësojnë njohuritë në mënyrë aktive, por edhe të orientohen drejt dhe të jenë të suksesshëm në situata të ndryshme që u ofron jeta. Gjithashtu, kemi paraqitur tema për orët e lira apo ato që ne i quajmë projekte, të cilat janë të thjeshta, lehtësisht të zbatueshme dhe të orientuara drejt jetës reale.
Duke ditur se çfarë ndodh në klasë dhe duke jetuar me shqetësimet e përditshme profesionale, shpresojmë që me këtë tekst udhëzues t’ju vijmë sadopak në ndihmë në përgatitjen tuaj, duke paraqitur modele me karakter orientues e sugjerues, të cilat mund të pasurohen me informacion të përditësuar. Një burim i frytshëm për këtë është edhe adresa e internetit www.fizik.si, ku nxënësit mund të vëzhgojnë eksperimente të ndryshme që kanë lidhje me temat e këtij teksti.
Ju urojmë suksese në zbatimin e kurrikulës dhe në përmbushjen e standardeve të kërkuara për arritjet e nxënësve!
4 — Udhëzues mësuesi
Fizika 8 — 5
PËRMBAJTJA
I. PLANIFIKIMI VJETOR I PROGRAMIT
II. PLANIFIKIMI TREMUJOR I PROGRAMIT
III. PLANET DITORE TË TEMAVE MËSIMORE
KAPITULLI 1. Forcat dhe lëvizja 1.1. Lëvizja dhe shpejtësia
1. Llogaritja e shpejtësisë, e largësisë dhe e kohës2. Njësi të tjera të shpejtësisë3. Veprimtari praktike. Sa shpejt lëvizni?4. Shpejtësia e insekteve5. Lëvizja njëtrajtësisht e ndryshuar6. Llogaritja e shpejtësisë mesatare
1.2 Grafi kët e lëvizjes 7. Si e ka përshkuar rrugën Albani?8. Shembuj të grafi këve të varësisë largësi-kohë 9. Grafi kët e varësisë shpejtësi-kohë10. Veprimtari praktike. Llogaritja e shpejtësisë dhe e nxitimit11. Ushtrime12. Siguria rrugore13. Përsëritje. Lëvizja dhe shpejtësia 14. Projekt. Respektimi i rregullave të qarkullimit rrugor 15. Projekt. Respektimi i rregullave të qarkullimit rrugor
KAPITULLI 2. Drita dhe tingulli 16. Drita. Burimet e dritës17. Përhapja e dritës në vij ë të drejtë. Hij et 18. Eklipset 19. Veprimtari praktike. Hij et 20. Veprimtari praktike. Përhapja e dritës në hapësirë21. Veprimtari praktike. Matja e shpejtësisë së dritës22. Përsëritje e njohurive23. Test i tremujorit të parë24. Vlerësim i portofolit të nxënësit
6 — Udhëzues mësuesi
25. Pasqyrimi i dritës 26. Shëmbëllimi në pasqyrën e rrafshët. Shikimi pas kthesave 27. Përmbledhje. Përsëritje për pasqyrimin e dritës28. Përthyerja e dritës 29. Pasqyrimi i brendshëm i plotë. Zbatimet. Prizmat30. Thjerrat31. Veprimtari praktike. Përdorimi i thjerrave32. Funksionimi i syrit dhe i aparatit fotografi k. Kujdesi për sytë33. Veprimtari praktike. Përthyerja e dritës34. Përsëritje për përthyerjen e dritës 35. Pse na duhen ngjyrat? Ngjyrat e objekteve36. Filtrat me ngjyra. Ndryshimi i ngjyrave të objekteve37. Veprimtari praktike. Ngjyrat38. Detyra. Thjerrat Fresnel39. Përsëritje. Ngjyrat e dritës 40. Prodhimi i tingullit41. Vala e zërit. Fortësia dhe lartësia e tingullit42. Dëgjimi i tingullit. Veshi43. Përsëritje. Të dëgjuarit dhe tingulli44. Jehona. Përdorimi i jehonës45. Matja e shpejtësisë së tingullit. Ultratingujt46. Përsëritje. Pasqyrimi i tingullit47. Detyra. Jehona48. Veprimtari praktike. Krij imi i melodive muzikore49. Përdorimi dhe rreziqet që vij në nga drita dhe tingulli50. Përsëritje. Drita dhe tingulli51. Test i tremujorit të dytë52. Vlerësim i portofolit të nxënësit
KAPITULLI 3. Elektriciteti dhe magnetizmi53. Drita e padukshme54. Komunikimi55. Gatimi. Përdorimi i rrezeve ultravjollcë56. Përdorimi i rrezeve në mjekësi57. Vrojtimi i qiellit. Zbatime në astronomi58. Radioastronomia. Astronomia e rrezeve X dhe gama59. Detyra. Imazheria mjekësore 60. Pyetje dhe problema 61. Si kthehet hekuri në magnet? Çmagnetizimi i magneteve. Fusha magnetike62. Fusha magnetike e Tokës63. Përsëritje. Magnetizmi64. Fusha magnetike rreth një përçuesi drejtvizor
Fizika 8 — 7
65. Ku përdoren elektromagnetet? Releja dhe çelësi magnetik66. Veprimtari praktike. Fusha magnetike e magnetit shufër67. Detyra. Magnetizmi dhe elektromagnetet68. Përsëritje. Elektriciteti dhe magnetizmi 69. Test i tremujorit të tretë70. Vlerësim i portofolit të nxënësit
IV. SHTOJCA Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyçRezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushësModel testi
8 — Udhëzues mësuesi
PLAN
I VJE
TOR
DHE
PLAN
ET T
REMU
JORE
TË
FIZI
KËS
VIII
Plan
i mës
imor
vjet
or: K
lasa V
III Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izikë
Tem
atika
t Sh
përn
darja
e pë
rmba
jtjes
së lë
ndës
Shta
tor-D
hjet
or (2
4 orë
) Ja
nar-M
ars (
28or
ë)
Prill-
Qers
hor (
18 o
rë)
Kapi
tulli
1. Fo
rcat
dhe
lëv
izja
Lëviz
ja dh
e shp
ejtës
ia 1.
Lloga
ritja e
shpe
jtësis
ë, e l
argë
sisë d
he e
kohë
s 2.
Njës
i të tje
ra të
shpe
jtësis
ë 3.
Vepr
imta
ri pr
aktik
e. S
a shp
ejt lë
vizni?
4.
Shpe
jtësia
e in
sekte
ve
5. Lë
vizja
njëtra
jtësis
ht e n
drys
huar
6.
Lloga
ritja e
shpe
jtësis
ë mes
atare
Gr
afikë
t e lë
vizjes
7.
Si e
ka pë
rshku
ar rr
ugën
Alba
ni?
8. Sh
embu
j të gr
afikë
ve të
varë
sisë l
argë
si-ko
hë
9. Gr
afikë
t e va
rësis
ë shp
ejtës
i-koh
ë 10
. Vep
rimta
ri pr
aktik
e. Ll
ogar
itja e
shpe
jtësis
ë dhe
e n
xitim
it 11
. Ush
trime
12. S
iguria
rrug
ore
13. P
ërsë
ritje.
Lëviz
ja dh
e shp
ejtës
ia
14. P
rojek
t. Res
pekti
mi i r
regu
llave
të qa
rkullim
it rru
gor
15. P
rojek
t. Res
pekti
mi i r
regu
llave
të qa
rkullim
it rru
gor
Fizika 8 — 9
16
. Drita
. Bur
imet
e dritë
s 17
. Për
hapja
e dr
itës n
ë vijë
të dr
ejtë.
Hijet
18
. Ekli
pset
19
. Vep
rimta
ri pr
aktik
e. H
ijet
20. V
eprim
tari
prak
tike.
Për
hapja
e dr
itës n
ë ha
pësir
ë 21
. Vep
rimta
ri pr
aktik
e. M
atja e
shpe
jtësis
ë së d
ritës
22. P
ërsë
ritje
e njo
huriv
e 23
. Tes
t i tr
emuj
orit
të p
arë
24. V
lerës
im i p
orto
folit
të nx
ënës
it
KAPI
TULL
I 2.
Drita
dhe
tin
gulli
25
. Pas
qyrim
i i dr
itës
26. S
hëmb
ëllim
i në p
asqy
rën e
rrafs
hët. S
hikim
i pas
kth
esav
e 27
. Për
mble
dhje.
Për
sërit
je pë
r pas
qyrim
in e d
ritës
28. P
ërthy
erja
e dritë
s 29
. Pas
qyrim
i i br
ends
hëm
i plot
ë. Zb
atime
t. Priz
mat
30. T
hjerra
t 31
. Vep
rimta
ri pr
aktik
e. P
ërdo
rimi i
thjer
rave
32
. Fun
ksion
imi i
syrit
dhe i
apar
atit fo
togra
fik. K
ujdes
i për
sy
të 33
. Vep
rimta
ri pr
aktik
e. P
ërthy
erja
e dritë
s 34
. Për
sëritj
e për
përth
yerje
n e dr
itës
35. P
se na
duhe
n ngjy
rat?
Ngjyr
at e o
bjekte
ve
36. F
iltrat
me ng
jyra.
Ndrys
himi i
ngjyr
ave t
ë obje
kteve
37
. Vep
rimta
ri pr
aktik
e. N
gjyra
t 38
. Det
yra.
Thje
rrat F
resn
el 39
. Për
sërit
je. N
gjyra
t e dr
itës
40. P
rodh
imi i
tingu
llit
41. V
ala e
zërit.
For
tësia
dhe l
artës
ia e t
ingull
it 42
. Dëg
jimi i
tingu
llit. V
eshi
43. P
ërsë
ritje.
Të d
ëgjua
rit dh
e ting
ulli
44. J
ehon
a. Pë
rdor
imi i
jehon
ës
45. M
atja e
shpe
jtësis
ë së t
ingull
it. Ul
tratin
gujt
46. P
ërsë
ritje.
Pas
qyrim
i i tin
gullit
47
. Det
yra.
Jeho
na
48. V
eprim
tari
prak
tike.
Kriji
mi i m
elodiv
e muz
ikore
49
. Për
dorim
i dhe
rrez
iqet q
ë vijn
ë nga
drita
dhe t
ingull
i 50
. Për
sërit
je. D
rita dh
e ting
ulli
51. T
est i
trem
ujor
it të
dyt
ë 52
. Vler
ësim
i por
tofo
lit të
nxë
nësit
10 — Udhëzues mësuesi
53. D
rita e
padu
kshm
e 54
. Kom
uniki
mi
55. G
atimi
. Për
dorim
i i rre
zeve
ult
ravjo
llcë
56. P
ërdo
rimi i
rreze
ve në
mjek
ësi
57. V
rojtim
i i qie
llit. Z
batim
e në a
stron
omi
58. R
adioa
stron
omia
59. A
stron
omia
e rre
zeve
X dh
e gam
a 60
. Pye
tje d
he p
roble
ma
KAPI
TULL
I 3. El
ektri
citet
i dh
e m
agne
tizm
i
61. S
i kthe
het h
ekur
i në m
agne
t? Çm
agne
tizim
i i ma
gnete
ve. F
usha
ma
gneti
ke
62. F
usha
mag
netik
e e T
okës
63
. Për
sërit
je. M
agne
tizmi
64
. Fus
ha m
agne
tike r
reth
një pë
rçues
i dr
ejtviz
or
65. K
u për
dore
n elek
troma
gnete
t? Re
leja
dhe ç
elësi
magn
etik
66. V
eprim
tari
prak
tike.
Fus
ha m
agne
tike
e mag
netit
shufë
r 67
. Det
yra.
Magn
etizm
i dhe
ele
ktrom
agne
tet
68. P
ërsë
ritje.
Elek
tricite
ti dhe
ma
gneti
zmi
69. T
est i
trem
ujor
it të
tret
ë 70
. Vler
ësim
i por
tofol
it të
nxën
ësit
Fizika 8 — 11
PLAN
IFIK
IMI I
TREM
UJOR
IT T
Ë PA
RË (S
HTAT
OR-D
HJET
OR)
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izikë
Kl
asa:
VIII
Ka
pitu
lli
Te
mat
mës
imor
e
Situ
ata e
par
ashi
kuar
e të
nxë
nit
Me
todo
logj
ia dh
e ve
prim
tarit
ë e
nxën
ësve
Vler
ësim
i
Burim
et
(2
4 or
ë)
1.1. F
orca
t dh
e lëv
izja
1.2 D
rita
dhe t
ingu
lli
1. Llo
garitj
a e sh
pejtë
sisë,
e lar
gësis
ë dhe
e ko
hës
Mësu
esi/ja
shkru
an në
dërra
sën e
zezë
fjalët
lëviz
je dh
e pr
ehje.
Për
3 mi
nuta
nxën
ësit d
uhet
të sh
kruajn
ë sa m
ë sh
umë f
jalë q
ë lidh
en m
e to.
Të n
xëni
t D
emon
strim
V
eprim
tari p
rakti
ke
Pun
ë në g
rup d
he
punë
indiv
iduale
D
iskuti
m L
ojë m
e role
H
ulumt
ojmë d
he
zbulo
jmë
Di, d
ua të
di,
mëso
va
Vëz
hgo-
anali
zo-
disku
to
Për
vijim
i të
mend
uarit
R
ishiki
m në
dysh
e S
tuhi m
endim
esh
Rrje
ti i di
skuti
mit
Men
do, p
uno n
ë dy
she,
disku
to R
rjeti i
disk
utimi
t K
onso
lidim
i të
nxën
it
Rrjet
i i dis
kutim
it
Rish
ikim
në
dysh
e
Zbati
me pr
aktik
e br
enda
dhe j
ashtë
kl
ase
Pro
dukt
(pos
ter)
Vëz
hgim
�
Vl
erës
imi
i për
gjigje
ve
me go
jë;
�
Vler
ësi
mi i p
unës
në
grup
; �
Vl
erës
imi
i akti
viteti
t gja
të de
batev
e në
klas
ë; �
Vl
erës
imi
i dety
rave
të
shtëp
isë;
�
Vetëv
ler
ësim
; �
Int
ervis
të me
një l
istë
tregu
esish
; �
Vë
zhgi
m me
një l
istë t
ë plo
të tre
gues
ish,
�
Prez
antim
me g
ojë os
e me
shkri
m,
makin
a lod
ër,
fletë
A4
proje
ktor,
lap
top,
pa
mje t
ë tru
pave
qe
lëvizi
n: au
tobus
i, tre
ni,
aero
plani,
para
shuti
sti,
sfera
etj.
revis
ta sh
kenc
ore,
vizati
me të
grafi
keve
të
ndrys
hëm,
tek
sti F
izika
8,
Udhë
zues
për
m
ësue
sin;
Flet
ore
pune
për
nxën
ësin;
ma
terial
e nga
inter
neti;
karto
në,
burim
e drite
, obje
kte të
nd
ryshm
e, ma
terial
e nga
en
ciklop
edi a
revis
ta,
poste
ra;
fotog
rafi;
komp
juter
; tel
efon
, vide
okas
etë,
CD
inter
aktiv
e, ka
bineti
i Fizi
kës
2. Nj
ësi të
tjera
të sh
pejtë
sisë
Lepu
ri dhe
bres
hka j
anë n
ë një
garë
shpe
jtësie
me n
jëri-tj
etrin.
Si
men
doni,
kush
e fito
n gar
ën? P
se?
3. Ve
prim
tari
prak
tike.
Sa s
hpejt
lëv
izni?
Në je
tën e
përd
itshm
e shp
esh t
hemi
se tr
upat
lëvizi
n shp
ejt
ose n
gada
lë. N
xiten
nxën
ësit t
ë tre
gojnë
disa
trup
a që l
ëvizi
n sh
pejt o
se ng
adalë
. 4.
Shpe
jtësia
e ins
ektev
e
A ke
ni vë
zhgu
ar nd
onjëh
erë i
nsek
te që
lëviz
in? Ç
farë j
u ka
bërë
përsh
typje?
A jen
i hab
itur k
ur ke
ni pa
rë se
sa të
vogla
jan
ë dhe
sa sh
pejt l
ëvizi
n?
5. Lë
vizja
njëtra
jtësis
ht e
ndrys
huar
Sh
trohe
t pye
tja: S
i ndr
ysho
n shp
ejtës
ia e l
ëvizj
es së
autob
usit
kur n
iset n
ga st
acion
i dhe
deris
a mbë
rrin n
ë stac
ionin
tjetër
? Le
johen
nxën
ësit t
ë shp
rehin
men
dimet
e tyre
lirsh
ëm, a
shtu
si e m
endo
jnë.
6. Llo
garitj
a e sh
pejtë
sisë
mesa
tare
Jeni
duke
udhë
tuar m
e mak
inë dh
e shih
ni va
zhdim
isht s
e sa
trego
n shp
ejtës
imatë
si i m
akinë
s. A
do të
ndrys
hojë
shpe
sh
vlera
ai? P
o në s
emafo
rë?
7. Si
e ka
përsh
kuar
rrug
ën
Alba
ni?
Jeni
duke
udhë
tuar m
e fam
iljen n
ë Vlor
ë. Si
mun
d ta
përsh
kruan
i rrug
ën që
bën m
akina
? A m
und t
a par
aqes
im
grafi
kisht
mëny
rën e
lëviz
jes së
një o
bjekti
? 8.
Shem
buj të
grafi
këve
të
varë
sisë l
argë
si-ko
hë
Shtro
het p
yetja
: Ç’ku
ptoni
me fa
ktin s
e një
trup l
ëviz
në
mëny
rë të
njëtr
ajtsh
me m
e shp
ejtës
i 7 m
/s?
9. Gr
afikë
t e va
rësis
ë shp
ejtës
i-ko
hë
Disk
utohe
t: Kur
them
i që n
jë tru
p lëv
iz me
shpe
jtësi
kons
tante?
Ç’llo
j lëviz
jeje k
ryen a
i? 10
. Vep
rimtar
i pra
ktike
. Llo
garitj
a e sh
pejtë
sisë d
he e
nxitim
it
Shkr
im i s
hpejt
ë: S
hkru
ani s
imbo
let e
këtyr
e mad
hësiv
e fizi
ke:
rruga
, koh
a, sh
pejtë
sia,
nxitim
i, si d
he si
mbole
t e ty
re
përka
tëse.
Vepr
imtar
ia zg
jat rr
eth 4-
5 minu
ta.
12 — Udhëzues mësuesi
11. U
shtrim
e Ni
sen n
ga sh
tëpia
dy vë
llezë
r për
të va
jtur n
ë shk
ollë.
Njër
i sh
kon d
uke v
rapu
ar dh
e tjet
ri duk
e ecu
r. Ci
li pre
j tyre
shko
n më
shpe
jt? A
mun
d ta l
logar
isni s
hpejt
ësinë
me t
ë cilë
n vini
në
shko
llë? Ç
farë m
adhë
sish n
a nev
ojiten
?
�
Orë t
ë lira
�
De
tyrë
për v
lerës
im p
ër
një gr
up te
mash
të
caktu
ara;
�
Te
st në
përfu
ndim
të
një ko
he të
ca
ktuar
; V
lerës
im i
porto
folit
12. S
iguria
rrug
ore
Mësu
esi/ja
shkru
an në
tabe
lë Si
guria
rrug
ore d
he fto
n nx
ënës
it të j
apin
mend
ime n
ë lidh
je me
të. M
ë pas
para
qiten
dis
a pam
je të
qarku
llimit t
ë mak
inave
dhe t
ë këm
bëso
rëve
në
rrugë
.
13. P
ërsë
ritje.
Lëviz
ja dh
e sh
pejtë
sia
Një l
ojtar
i gjat
ë një
ndes
hjeje
futbo
lli i ta
kon t
ë për
shko
jë një
rru
gë rr
eth 12
km. C
ila m
adhë
si na
duhe
t për
të gj
etur
shpe
jtësin
ë mes
atare
të lë
vizjes
së lo
jtarit?
14
-15.
Proje
kt. R
espe
ktimi
i rre
gulla
ve të
qarku
llimit r
rugo
r A
keni
dëgju
ar pë
r mon
edhë
n shp
ërfill
ëse?
Mar
rim nj
ë gotë
dh
e ven
dosim
një l
etër b
ixhoz
i dhe
mbi
të një
mon
edhë
. Çfar
ë do
të nd
odhë
me m
oned
hën n
ëse i
japim
një g
oditje
letrë
s?
16. D
rita, b
urim
et e d
ritës
Përfy
tyron
i vete
n tua
j në n
jë dh
omë p
lotës
isht të
errë
t. Sho
ku
juaj m
e një
elektr
ik do
re nd
riçon
një o
bjekt
të dh
omës
. Çfar
ë do
të sh
ihni n
ë këtë
mjed
is të
errë
t? 17
. Për
hapja
e dr
itës n
ë vijë
të
drejt
ë. Hi
jet
Krye
jmë k
ëtë pr
ovë:
Marri
m një
qiri t
ë nde
zur d
he dy
karto
në
me vr
imë.
Një n
xënë
s she
h flak
ën në
përm
jet vr
imav
e të d
y ka
rtonë
ve. Z
hven
dosim
pak n
jërin
karto
n. A
mund
ta sh
ohim
fla
kën?
Kur
e sh
ohim
? 18
. Ekli
pset
Para
qiten
në vi
deo-
proje
ktor p
amje
të nd
ryshm
e të e
klips
it të
Diell
it dhe
të H
ënës
dhe d
iskuto
het r
reth
pozic
ionev
e Diel
l, To
kë, H
ënë.
19. V
eprim
tari p
rakti
ke. H
ijet
Një n
xënë
s for
mon m
e dua
r figu
ra të
ndrys
hme t
ë cila
t pr
ojekto
hen n
ë ekra
n. A
vare
t form
a e hi
jes ng
a for
ma e
trupit
?20
. Vep
rimtar
i pra
ktike
. Pë
rhap
ja e d
ritës n
ë hap
ësirë
Jemi
pra
në n
jë liq
eni m
e ujë
të q
etë e
të p
astër
. Ju
mund
të
dallo
ni qa
rtë gu
rët n
ë fun
d të t
ij. Ps
e ndo
dh kj
o gjë?
Pa
raqit
en pa
mje t
ë qiel
lit të
natës
me v
ideo-
proje
ktor.
21. V
eprim
tari p
rakti
ke. M
atja e
sh
pejtë
sisë s
ë dritë
s Im
agjin
oni n
jë ko
hë m
e sh
i. Me
gjithë
se rr
ufeja
ndod
h sh
umë
larg,
na du
ket s
e dritë
n e sh
ohim
në ça
st. P
se nd
odh k
jo?
22. P
ërsë
ritje t
ë njoh
urive
Nj
ë sfer
ë rro
kullis
et në
një u
lluk t
ë pjer
rët. Z
bret
me sh
pejtë
si va
zhdim
isht e
më t
ë mad
he, k
urse
ngjite
t me s
hpejt
ësi g
jithnjë
e m
ë të v
ogël.
Tre
goni
një sh
embu
ll të n
gjash
ëm m
e këtë
. 23
. Tes
t i tre
mujor
it të p
arë
24
. Vler
ësim
i por
tofoli
t të
nxën
ësit
Secil
i nxë
nës m
err n
ë ban
kë pu
nimet
e por
tofoli
t të tij
në
tremu
jorin
e par
ë.
Fizika 8 — 13
PL
ANIF
IKIM
I I TR
EMUJ
ORIT
TË
DYTË
(JAN
AR-M
ARS)
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izikë
Kl
asa:
VIII
Kapi
tulli
Tem
at m
ësim
ore
Situ
ata e
par
ashi
kuar
e të
nxë
nit
Me
todo
logj
ia dh
e ve
prim
tarit
ë e
nxën
ësve
Vler
ësim
i
Burim
et
(2
8 or
ë)
2. Dr
ita d
he
tingu
lli
25. P
asqy
rimi i
dritë
s Ma
rrim
një pa
sqyrë
dhe m
e anë
të sa
j ndr
ysho
jmë d
rejtim
in e
një tu
fe dr
ite. A
keni
një sh
pjegim
për k
ëtë du
kuri?
�
De
mons
trim
�
Ve
prim
tari p
rakti
ke
�
Punë
në
grup
dhe p
unë
indivi
duale
�
Di
skuti
m �
Lo
jë me
ro
le �
Hu
lumtim
dh
e zbu
lim
�
Di, d
ua të
di,
mës
ova
�
Vëzh
gim-
anali
zë-d
iskuti
m �
Pë
rvijim
i të
mend
uarit
�
Ri
shiki
m në
dysh
e �
St
uhi
mend
imes
h �
Rr
jeti i
disku
timit
�
Zbati
me
prak
tike b
rend
a dh
e jas
htë kl
asës
�
Vëzh
gim
�
Prod
ukt
(pos
ter)
�
Përg
jigje
me go
jë �
Pu
në në
gr
up
�
Deba
t �
De
tyra
shtëp
ie �
Ve
tëvler
ësim
�
Int
ervis
të me
një l
istë
tregu
esish
�
Pr
ezan
tim
me go
jë os
e me
shkri
m �
Pr
ojekt
�
De
tyrë p
ër
një gr
up te
mash
të
caktu
ara
�
Test
�
Porto
fol
pasq
yra
thjer
ra tw
nd
ryshm
e pr
izma
apar
at fot
ogra
fik
tabela
mës
imor
e fle
të A4
pr
ojekto
r lap
top
karto
në
burim
e drite
ob
jekte
të nd
ryshm
e viz
atime
të
grafi
këve
të
ndrys
hëm
teksti
Fizi
ka 8
Ud
hëzu
es p
ër
Mës
uesin
Fl
etor
e Pu
ne pë
r nx
ënës
in ma
terial
e nga
en
ciklop
edi d
he
revis
ta ma
terial
e nga
int
erne
ti po
stera
fot
ogra
fi ko
mpjut
er
26. S
hëmb
ëllim
i në
pasq
yrën e
rrafs
hët.
Shiki
mi pa
s kthe
save
Qënd
rojm
ë për
para
një p
asqy
re. Ç
farë v
ëmë r
e pra
pa sa
j? Lë
vizni
në lid
hje m
e pas
qyrë
n, p.s
h., ng
rini la
rt do
rën e
majt
ë. Sh
ikoni
me ku
jdes ç
do të
ndod
hë m
e shë
mbëll
imin.
27
. Për
mble
dhje.
Pë
rsër
itje pë
r pas
qyrim
in e d
ritës
Shkru
hen n
ë tab
elë te
rmat:
pasq
yrë, k
ënd i
rënie
s, rre
ze dr
ite,
kënd
i pas
qyrim
it, rre
ze e
pasq
yruar
, shë
mbëll
im dh
e u
kërko
het n
xënë
sve t
ë shk
ruajn
ë një
shkri
m të
shpe
jtë.
28. P
ërthy
erja
e dritë
s Ma
rrim
një go
të qe
lqi m
e ujë
dhe v
endo
sim br
enda
saj n
jë lug
ë. Sh
ikojm
ë gotë
n nga
sipë
r. Si
duke
t luga
? Heq
im lu
gën
dhe n
ë fun
din e
enës
vend
osim
një m
oned
hë m
etalik
e. Në
ç’p
ozici
on du
ket s
e ndo
dhet
ajo?
29. P
asqy
rimi i
br
ends
hëm
i plot
ë. Zb
atime
t. Priz
mat
Viza
toni n
jë pr
izëm
trekë
ndor
dhe t
rego
ni çfa
rë fig
ure ë
shtë
baza
? Po f
aqet
anës
ore t
ë tij?
Par
aqite
n në p
rojek
tor pr
izma
të nd
ryshë
m op
tikë d
he ka
limi i
dritë
s nëp
ër to
. 30
. Thje
rrat
Vend
osim
një x
ham
zmad
hues
mbi
një tu
fë let
rash
ose m
bi një
copë
akull
i. Çfar
ë ndo
dh?
31. V
eprim
tari
prak
tike.
Pë
rdor
imi i
thjer
rave
Në
natyr
ë sho
him: n
jë pik
ë ves
e, co
pën e
qelqi
t te fe
nerë
t e
makin
ave,
xham
at e s
yzev
e. Të
gjith
a këto
trup
a shë
rbejn
ë si
thjer
ra. N
xënë
sit m
und t
ë jap
in ed
he sh
embu
j të tje
rë ku
pë
rdor
en th
jerra
t, si d
ylbi, a
para
te fot
ogra
fike,
mikro
skop
ë etj.
32. F
unks
ionim
i i sy
rit dh
e i ap
arati
t fotog
rafik
. Ku
jdesi
për s
ytë
1) M
arrim
një d
homë
të er
rët d
he në
faqe
n e pë
rpar
me ha
pim
një vr
imë t
ë mad
he. V
ërejm
ë shë
mbëll
imin
e një
trupi
të nd
riçua
r, në
letër
gjys
më të
tejdu
kshm
e.
2) S
ot do
të nd
ërtoj
më nj
ë mod
el të
thjes
htë të
syrit:
Një
balon
ë 5 lit
ërsh
e e m
bush
im m
e ujë
dhe v
endo
sim në
të nj
ë thj
errë
përm
bledh
ëse.
Drejt
ojmë m
bi të
dritë
n që v
jen ng
a një
burim
dhe d
o të v
ëmë r
e shë
mbëll
iminn
ë reti
në. K
y “sy
” nuk
ka
as iri
s, as
qepa
lla…
14 — Udhëzues mësuesi
33. V
eprim
tari
prak
tike.
Pë
rthye
rja e
dritë
s Mb
i faqe
n e nj
ë libr
i ven
dosn
i një
pllak
ë qelq
i. Shik
oni
shkro
njat e
librit
në nd
odhe
n nën
pllak
ë dhe
krah
asoji
ni me
sh
kronja
t e tje
ra të
librit.
tel
efon
video
-kas
etë
CD in
terak
tive
34. P
ërsë
ritje p
ër
përth
yerje
n e dr
itës
Form
ojmë f
llusk
a sap
uni d
he sh
ohim
fytyr
ën to
në dh
e tru
pa të
tje
rë pë
rreth
aty.
35. P
se na
duhe
n ng
jyrat?
Ngjy
rat e
ob
jektev
e
Në na
tyrë q
ëndr
ojmë p
ranë
një s
hatër
vani
dhe d
ielli n
dodh
et pr
apa n
esh.
A ju
tërhe
q vëm
endje
n ndo
një du
kuri?
36. F
iltrat
me ng
jyra.
Ndrys
himi i
ngjyr
ave t
ë ob
jektev
e
Në dh
omën
e er
rët, n
ë ven
d të p
erde
s ven
dosim
bluz
ën e
kuqe
dhe e
ndriç
ojmë m
e dritë
të gj
elbër
. Bluz
a duk
et e z
ezë
seps
e thit
h ngjy
rën e
gjelb
ër dh
e nuk
pasq
yron a
snjë
rreze
në
syrin
tonë
. 37
. Vep
rimta
ri pr
aktik
e.
Ngjyr
at De
mons
trohe
t rre
thi i n
gjyra
ve ku
janë
ngjyr
osur
7 se
ktorë
dhe
shihe
t se g
jatë r
rotul
limit n
gjyra
t nuk
dallo
hen m
ë dhe
rreth
i ng
jan po
thuaj
i bar
dhë.
38. D
etyr
a. T
hjerra
t Fr
esne
l A
e ken
i lexu
ar lib
rin “F
ari n
ë fun
d të b
otës”
të Zh
yl Ve
rnit?
Di
skuto
het m
ë nxë
nësit
rreth
5-6 m
inuta.
39
. Për
sërit
je. N
gjyra
t e
dritë
s Si
tuata
të pë
rgati
tura n
ga te
mat e
mëp
arsh
me.
40. P
rodh
imi i
tingu
llit
Dy vi
zore
me m
adhë
si të
ndrys
hme i
fikso
jmë m
e shir
it ngji
tës
në bu
zë të
trye
zës,
në m
ënyrë
që të
dalin
jash
të sa
j. Bëji
ni viz
oret
që të
vibr
ojnë,
në fil
lim të
shku
rtrën
pasta
j të gj
atën.
41. V
ala e
zërit.
For
tësia
dhe l
artës
ia e t
ingull
it Mb
ështj
ellim
një k
arton
në fo
rmën
e hin
kës d
he e
fikso
jmë m
e një
ngjitë
s shir
it. Dë
gjojm
ë një
muzik
ë me v
olum
të ulë
t. Anë
n e n
gush
të të
hinkë
s e af
rojm
ë të v
eshi.
Pas
taj af
rojm
ë anë
n e
ngus
htë të
hink
ës te
goja.
42
. Dëg
jimi i
tingu
llit.
Vesh
i Të
gjith
ë e di
më se
natën
kur ë
shtë
qetës
i, ting
ujt dë
gjohe
n më
mirë
. Kom
enton
i shp
rehje
n pop
ullor
e “na
ta ka
vesh
ë”.
43. P
ërsë
ritje.
Të
dëgju
arit d
he tin
gulli
Shkru
hen n
ë tab
elë fja
lët: ti
ngull
, amp
litudë
, frek
uenc
ë, zh
urmë
, ndo
tje ak
ustik
e dhe
u kë
rkohe
t nxë
nësv
e të
shkru
ajnë n
jë sh
krim
të sh
pejtë
. 44
. Jeh
ona.
Përd
orim
i i jeh
onës
Pa
raqit
et me
vide
o-pr
ojekto
r pjes
ë nga
filmi
“Ben
i ecë
n vetë
”, fra
gmen
ti i je
honë
s. 45
. Matj
a e sh
pejtë
sisë
së tin
gullit
. Ultra
tingu
jt Sh
ikoni
dhe i
nterp
reton
i figu
rën 2
.6 f. 4
5 në l
ibër.
46. P
ërsë
ritje.
Pas
qyrim
i i tin
gullit
Pa
raqit
ni në
mën
yrë sk
emati
ke nj
ë ting
ull dh
e një
zhur
më.
Çfar
ë dall
imi v
ëmë r
e?
47. D
etyr
a. Je
hona
Në
një h
umne
rë ju
e pë
rfton
i jeho
nën p
as 4
seko
ndas
h.
Fizika 8 — 15
Shpe
jtësia
e zë
rit në
ajër
është
340 m
/s. S
a e gj
erë ë
shtë
humn
era?
48
. Vep
rimta
ri pr
aktik
e.
Krijim
i i me
lodive
mu
zikor
e
Në sh
kallë
n do
max
hor n
otat q
uhen
: Do-
Re-M
i-Fa-
Sol-L
a-Si
-Do
. Çdo
notë
ka nj
ë fre
kuen
cë m
ë të l
artë
se no
ta pa
raar
dhës
e. Di
feren
ca e
freku
enca
ve të
dy no
tave q
uhet
ton
muzik
or.
49. P
ërdo
rimi d
he rr
eziqe
t që
vijnë
nga d
rita dh
e tin
gulli
Jeni
në ra
dhën
e fun
dit në
një s
allë k
once
rti. Ju
shihn
i më
parë
godit
jen e
daull
es, p
astaj
dëgjo
ni tin
gullin
e sa
j. Pse
nd
odh k
ështu
? 50
. Për
sërit
je. D
rita dh
e tin
gulli
Situa
ta të
përg
atitur
a nga
tema
t e m
ëpar
shme
.
51. T
est i
trem
ujor
it të
dy
të
52. V
lerës
im i p
orto
folit
të
nxën
ësit
Secil
i nxë
nës k
a në b
ankë
punim
et e p
ortof
olit të
tij gj
atë
tremu
jorit t
ë dytë
.
16 — Udhëzues mësuesi
PL
ANIF
IKIM
I I TR
EMUJ
ORIT
TË
TRET
Ë (P
RILL
-QER
SHOR
) Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izikë
Klas
a: V
III
Kapi
tulli
Te
mat
mës
imor
e
Situ
ata e
par
ashi
kuar
e të
nxë
nit
Me
todo
logj
ia dh
e ve
prim
tarit
ë e
nxën
ësve
Vler
ësim
i
Burim
et
Dr
ita d
he ti
ngul
li El
ektri
citet
i dhe
m
agne
tizm
i
(18 o
rë)
53. D
rita e
padu
kshm
e Në
verë
, në n
jë dit
ë me d
iell, l
ëkur
a nxih
et më
shum
ë në m
al se
sa në
fush
ë. Ps
e nd
odh k
jo?
� De
mons
trim
� Ve
prim
tari p
rakti
ke
� Pu
në në
grup
dhe
punë
indiv
iduale
�
Disk
utim
� Lo
jë me
role
� Hu
lumtim
dhe
zbuli
m �
Di, d
ua të
di,
mëso
va
� Vë
zhgim
-ana
lizë-
disku
tim
� Pë
rvijim
i të
mend
uarit
�
Rish
ikim
në dy
she
� St
uhi m
endim
esh
� Rr
jeti i
disku
timit
� Zb
atime
prak
tike
bren
da dh
e jas
htë
klasë
s
� Vë
zhgim
�
Prod
ukt
(pos
ter)
� Pë
rgjig
je me
go
jë �
Punë
në g
rup
� De
bat
� De
tyra s
htëpie
�
Vetw
vlerë
sim
� In
tervis
të me
një
listë
tregu
esish
�
Prez
antim
me
gojë
ose m
e sh
krim,
�
Proje
kt
� De
tyrë p
ër nj
ë gr
up te
mash
të
caktu
ara
� Te
st �
Porto
fol
magn
et sh
ufër
magn
et nw
form
w pa
tkoi
heku
r ele
ktrom
agne
t tab
ela m
ësim
ore
pamj
e nga
inter
neti
fletë
A4
karto
na ob
jekte
të nd
ryshm
e pr
ojekto
r lap
top
poste
ra
fotog
rafi
vizati
me të
grafi
kwve
të
ndrys
hëm
teksti
Fizi
ka 8
Ud
hëzu
es p
ër M
ësue
sin
Flet
ore
Pune
për n
xënë
sin
mater
iale n
ga in
terne
ti ma
terial
e nga
encik
loped
i dhe
re
vista
shke
ncor
e ko
mpjut
er
telef
on
video
kase
të,
CD in
terak
tive
54. K
omun
ikimi
As
trono
mët i
vrojto
jnë yj
et me
pajis
je e
mjete
të nd
jeshm
e nda
j rrez
eve t
ë pa
duks
hme.
Për ç
’arsy
e? S
i men
doni?
55
. Gati
mi. P
ërdo
rimi i
rreze
ve
ultra
vjollc
ë Ku
r shk
ojmë n
ë plaz
h dhe
bëjm
ë ban
jë die
lli, lë
kua j
onë n
xihet.
Çfar
ë e sh
kakto
n kë
të nx
irje?
56. P
ërdo
rimi i
rreze
ve në
mj
ekës
i Tr
egoh
en ra
ste të
përd
orim
it të r
reze
ve X
në
aero
port
dhe n
ë mjek
ësi. A
ju ës
htë
dash
ur n
donjë
herë
të bë
ni gr
afi të
dh
ëmbit
? Ç’llo
j rrez
esh e
bëjnë
të m
undu
r kë
të dia
gnos
tikim
? 57
. Vro
jtimi i
qiellit
. Zba
time n
ë as
trono
mi
Para
qiten
pamj
e të s
istem
it diel
lor, të
To
kës d
he pl
anetë
ve të
tjerë
. 58
. Rad
ioastr
onom
ia.
Astro
nomi
a e rr
ezev
e X dh
e ga
ma
Para
qitet
në pr
ojekto
r një
film i s
hkur
tër
mbi v
alët e
radio
s (w
ww.yo
utube
.com/
watch
?v=s
RX2E
Y5Ub
to) dh
e disk
utohe
t për
njoh
uritë
që
nxën
ësit k
anë.
59. D
etyra
. Imaz
heria
mj
ekës
ore
Ju nd
odh q
ë gjat
ë një
loje f
utboll
i të nd
ieni
dhim
bje në
gju.
Dokto
ri ju t
hotë
se m
und
të ke
ni dë
mtua
r liga
mente
t e gj
urit.
Çfar
ë iu
reko
mand
on ai
? 60
. Pye
tje dh
e pr
oblem
a Si
tuatë
për d
iskuti
m: D
etet d
he liq
enet
na
duke
n me n
gjyrë
blu,
ndër
sa ku
r mar
rim
ujin e
tyre
na de
l që ë
shtë
pa ng
jyrë.
Ku
“hum
bi” ng
jyra?
Fizika 8 — 17
61. S
i kthe
het h
ekur
i në
magn
et? Ç
magn
etizim
i i ma
gnete
ve. F
usha
mag
netik
e
Po t’i
afro
jmë n
jë or
e çeli
ku m
e zem
bere
k një
mag
net, o
ra m
und t
ë mos
funk
siono
jë.
Disa
pjes
ë për
bërë
se të
saj m
und t
ë ma
gneti
zohe
n gjith
monë
. Mës
uesi/
ja u
trego
n nxë
nësv
e bus
ullën
dhe i
pyet
si fun
ksion
on aj
o. 62
. Fus
ha m
agne
tike e
Tok
ës
Ku
r shp
ërnd
ajmë p
luhur
in e h
ekur
it mbi
karto
nin e
vend
osur
mbi
magn
et, pj
esa
më e
madh
e e pl
uhur
it për
qend
rohe
t te
skaje
t e dy
mag
netev
e, nd
ërsa
një s
asi e
vo
gël g
jende
t rre
th pje
sëve
të tje
ra.
Ç’tre
gon k
jo?
63. P
ërsë
ritje.
Mag
netiz
mi
Për t
ë nda
rë m
betur
inat p
rej h
ekur
i e
çelik
u pre
j meta
leve t
ë tjer
a, sh
frytëz
ohet
fuqia
ngritë
se e
magn
eteve
të m
ëdha
. Kë
to ma
terial
e më p
as ric
ikloh
en.
64. F
usha
mag
netik
e rre
th një
pë
rçues
i dre
jtvizo
r Nd
ërton
i një
elektr
omag
net të
thjes
htë.
65. K
u për
dore
n ele
ktrom
agne
tet? R
eleja
dhe
çelës
i mag
netik
Eksp
erim
entet
treg
ojnë s
e fus
ha
magn
etike
e një
bobin
e rrite
t shu
më ku
r br
enda
saj fu
tim nj
ë shu
fër he
kuri.
Pra,
fusha
mag
netik
e e kr
ijuar
nga n
jë bo
binë
është
më e
fuqis
hme s
e ajo
e kriju
ar ng
a një
spirë
e ve
tme.
66. V
eprim
tari p
rakti
ke. F
usha
ma
gneti
ke e
magn
etit s
hufër
Pa
raqit
en në
proje
ktor p
amje
të fus
hës
magn
etike
. 67
. Det
yra.
Magn
etizm
i dhe
ele
ktrom
agne
tet
Shkru
ani n
ë flet
ore 1
0 fjal
ë kyç
e në l
idhje
me el
ektric
itetin
dhe m
agne
tizmi
n. 68
. Për
sërit
je. E
lektric
iteti d
he
magn
etizm
i Pa
raqit
et ha
rta e
konc
eptev
e për
ele
ktrici
tetin
dhe m
agne
tizmi
n dhe
dis
kutoh
et rre
th ko
ncep
teve k
ryeso
re.
69. T
est i
trem
ujor
it të
tret
ë
70. V
lerës
im i p
orto
folit
të
nxën
ësit
Secil
i nxë
nës k
a në b
ankë
punim
et e
porto
folit t
ë tij g
jatë t
remu
jorit t
ë tre
të.
18 — Udhëzues mësuesi
I. PLANIFIKIMI I ORËVE MËSIMORE TË TREMUJORIT TË PARË
SHTATOR-DHJETOR
Fizika 8 — 19
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
V
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
1. L
loga
ritja
e s
hpej
tësi
së,
e la
rgës
isë
dhe
eko
hës
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Mës
uesi
/jash
krua
n në
dërr
asën
e z
ezë
fjalë
t lë
vizj
e dh
e pr
ehje
. Për
3 m
inut
a nx
ënës
it du
het t
ë sh
krua
jnë
sa m
ë sh
umë
fjalë
që
lidhe
n m
e to
. R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të
përk
ufiz
ojnë
shp
ejtë
sinë
e tr
upit.
2.
Të
dallo
jnë
kur n
jë tr
up k
ryen
lëvi
zje
të n
jëtr
ajts
hme
dhe
lëvi
zje
të n
drys
huar
. 3.
Të
lloga
ritin
shp
ejtë
sinë
, lar
gësi
në d
he k
ohën
duk
e pë
rdor
ur fo
rmul
a.
Fjal
ët k
yç:
shpe
jtësi
, la
rgës
i, ko
hë,
sim
bole
t e
tyre
, lë
vizj
e e
njët
rajts
hme
dhe
lëvi
zje
e nd
rysh
uar.
Mje
tet:
teks
tii n
xënë
sit
Li
dhja
me
fush
at e
tje
ra o
se m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: K
jo t
emë
lidhe
t m
e nj
ohur
itë e
nxë
nësv
e pë
r lëv
izje
n në
lënd
ën e
Ditu
risë
së N
atyr
ës.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
tim p
ër n
johu
ritë
par
apra
ke: N
ëlis
tën
e nx
ënës
ve m
und
tëpë
rfsh
ihen
fjal
ëtë
tilla
si:
mak
ina,
sho
feri,
vend
ndod
hje,
trup
refe
rimi,
traj
ekto
re, k
ali,
kalo
rësi
, pilo
ti, a
vion
i etj.
Kur
list
a të
jetë
e m
jaftu
eshm
e, n
xënë
sit p
unoj
në n
ë gr
upe
duke
bas
hkëp
unua
r dh
e sy
nojn
ë që
të
sig
uroj
në të
pak
tën
3 te
rma
për
grup
. Duk
e sh
qyrt
uar
grup
imet
, ven
dosi
n nj
ë em
ërtim
të p
ërsh
tats
hëm
, të
cilin
e p
ërdo
rin
si ti
tull.
Se
cili
grup
shpj
egon
ars
yet t
hem
elor
e pë
r org
aniz
imin
e li
stës
. Vep
rim
tari
a nx
it di
skut
imin
e n
xënë
sve.
Pë
rviji
mi i
të m
endu
arit:
Mës
uesi
/ja o
rien
ton
nxën
ësit
nëpë
rmje
t pye
tjeve
: Çfa
rë ës
htë s
hpejt
ësia
? Ku
r lëv
izja
quh
et e
njët
rajts
hme?
K
ur l
ëviz
ja q
uhet
e n
drys
hues
hme?
Më
pas
shkr
uan
në t
abel
ë fo
rmul
at e
llo
gari
tjes
së s
hpej
tësi
së,
të l
argë
sisë
dhe
të
kohë
s du
ke
përd
orur
sim
bole
t për
katë
se.
Ris
hiki
m n
ë dy
she:
Nxë
nësi
t pun
ojnë
she
mbu
llin
1, 2
dhe
3 d
he s
hkëm
bejn
ë m
endi
met
e ty
re p
ër z
gjid
hjen
e u
shtr
imev
e. M
ësue
si/ja
m
onito
ron
punë
n e
tyre
dhe
jep
udhë
zim
et p
ërka
tëse
. V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të
mës
imit
nxën
ësit
do t
ë vl
erës
ohen
për
mën
yrën
e p
ërku
fizim
it të
shp
ejtë
sisë
së
trup
it, p
ër d
allim
in e
lë
vizj
es s
ë nj
ëtra
jtshm
e dh
e të
lëvi
zjes
së
ndry
shua
r, si
edh
e pë
r llo
gari
tjen
e sh
pejtë
sisë
, të
larg
ësis
ë dh
e të
koh
ës, d
uke
përd
orur
fo
rmul
at p
ërka
tëse
. D
etyr
ë sh
tëpi
e: M
und
t’u je
pet n
xënë
sve
si d
etyr
ë ru
brik
a “?
” në
faqe
n 7.
20 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 2
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
V
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
2. N
jësi
të tj
era
të s
hpej
tësi
së
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Lepu
ri dh
e br
eshk
a ja
nënë
një
garë
shpe
jtësie
me
njër
i-tjet
rin. S
i men
doni
, kus
h e f
iton
garë
n? P
se?
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
treg
ojnë
një
si të
ndr
yshm
e të
rru
gës
dhe
të k
ohës
, për
të p
ërca
ktua
r nj
ësitë
e tj
era
të s
hpej
tësi
së.
2.Të
njo
hin
lidhj
et m
idis
një
sive
mat
ëse.
3.
Të k
raha
sojn
ë te
orik
isht
shp
ejtë
sitë
e tr
upav
e të
ndr
yshë
m.
Fjal
ët k
yç:n
jësi
mat
ëse
të r
rugë
s, t
ë ko
hës
dhe
të s
hpej
tësi
së.
Mje
tet:
teks
tii n
xënë
sit
Li
dhja
me
fush
at e
tje
ra o
se m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
e
nxën
ësve
në
lënd
ën e
Bio
logj
isë.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
tim p
ër n
johu
ritë
par
apra
ke:P
yete
n nx
ënës
it: A
ësh
tëgj
ithm
onë
e pë
rsht
atsh
me
qërr
uga
tëm
atet
në
met
ër?
Pse?
Mës
uesi
/ja u
kë
rkon
nxë
nësv
e të
sje
llin
shem
buj n
ga je
ta e
për
dits
hme.
A ës
htë g
jithm
onë e
për
shta
tshm
e që k
oha
të m
atet
në s
ekon
da?
Mba
jtja
e st
rukt
urua
r e
shën
imev
e:
Shtr
ohet
pye
tja: C
ilat
janë
disa
njës
i të
tjera
të
shpe
jtësis
ë? P
unoh
et n
ë ta
belë
she
mbu
lli 4
dhe
ud
hëzo
hen
nxën
ësit
të m
bajn
ë sh
ënim
e në
flet
oren
e k
lasë
s, d
uke
stru
ktur
uar
të d
hëna
t e u
shtr
imit,
form
ulën
që
duhe
t zba
tuar
dhe
nj
ësin
ë e
shpe
jtësi
së. M
ë pa
s nxë
nësv
e u
kërk
ohet
që
këtë
shp
ejtë
si ta
shp
rehi
n në
met
ër p
ër se
kond
ë.
Ris
hiki
m n
ë dy
she:
Udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
ë kr
ijojn
ë dy
ush
trim
e, k
u të
për
dori
n nj
ësi t
ë nd
rysh
me
të s
hpej
tësi
së d
he ia
japi
n sh
okut
të
ban
kës
për t
a zg
jidhu
r. M
ë pa
s, at
a kë
mbe
jnë
fleto
ret d
he k
ontr
ollo
jnë
zgjid
hjen
e n
jëri
-tjet
rit.
V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të
mës
imit,
nxë
nësi
t vl
erës
ohen
për
për
cakt
imin
e n
jësi
ve t
ë sh
pejtë
sisë
të
trup
it, p
ër n
johj
en e
lid
hjev
e m
idis
një
sive
mat
ëse,
si e
dhe
për k
raha
sim
in e
shp
ejtë
sive
të tr
upav
e të
ndr
yshë
m.
Det
yrë
shtë
pie:
Mun
d t’u
jepe
t nxë
nësv
e si
det
yrë
rubr
ika
“?”
në fa
qen
8 dh
e të
kri
jojn
ë nj
ë pr
oble
më,
ku
e pa
njoh
ur të
jetë
shp
ejtë
sia
dhe
të s
hpre
het n
ë ki
lom
etër
për
sek
ondë
.
Fizika 8 — 21
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 3
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
na
tyrë
s Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
V
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore.
3. V
eprim
tari
prak
tike.
Sa s
hpej
t lëv
izni
?
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Në
jetën
e p
ërdi
tshm
e sh
pesh
the
mi
se t
rupa
t lëv
izin
shp
ejt o
se n
gada
lë. N
xite
n nx
ënës
it të
treg
ojnë
dis
a tr
upa
që
lëvi
zin
shpe
jt os
e ng
adal
ë.
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1. T
ë re
nditi
n tr
upa
që lë
vizi
n sh
pejt
ose
ngad
alë.
2.
Të
mat
in la
rgës
inë
dhe
kohë
n pë
r të
lloga
ritu
r shp
ejtë
sinë
mes
atar
e.
3. T
ë pu
nojn
ë në
gru
p.
Fjal
ët k
yç:
shpe
jtësi
, la
rgës
i, ko
hë,
sim
bole
t e
tyre
, nj
ësi m
atës
e të
rrug
ës d
he k
ohës
, dhe
shp
ejtë
sisë
.
Mje
tet:
met
ërsh
irit
me
gjat
ësi 5
0 m
, 4
kona
pla
stik
ë, 6
kro
nom
etra
. Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het m
e nj
ohur
itë q
ë nx
ënës
it ka
në m
arrë
në
lënd
ën e
Ditu
risë
së
Nat
yrës
dhe
të F
izik
ës n
ë kl
asën
e s
htat
ë.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eBa
shkë
bise
dim
: Fill
imis
ht m
ësue
si/ja
iu b
ën të
njoh
ur q
ëllim
in e
vep
rim
tari
së n
xënë
sve
për t
ëllo
gari
tur
shpe
jtësi
tëe
disa
sho
këve
të
klas
ës.
Shtr
ohet
pye
tjet:
Cila
t jan
ë mad
hësit
ë që n
a ne
vojit
en p
ër të
për
cakt
uar s
hpejt
ësin
ë? M
e çfa
rë e
mas
im rr
ugën
? Po
koh
ën?
Kry
erja
e p
unës
: Nda
hen
nxën
ësit
në g
rupe
pre
j 8 v
etas
h, d
he s
ecili
t i n
dahe
t de
tyra
. Një
ri p
rej n
xënë
sve
krye
n lë
vizj
e (v
rapu
esi)
duke
ndr
yshu
ar r
itmin
e e
cjes
nga
një
ri k
on n
ë tje
trin
, nxë
nësi
tjet
ër m
ban
shën
ime
dhe
gjas
htë
nxën
ësit
të p
ajis
ur m
e kr
onom
etër
m
atin
koh
ën. M
ësue
si/ja
udh
ëzon
nxë
nësi
t të
ndje
kin
hapa
t e r
ubri
kës
“Met
oda”
në
Flet
oren
e P
unës
. Më
pas
nxën
ësit
grup
ohen
për
të
llog
aritu
r sh
pejtë
sinë
mes
atar
e të
vra
pues
ve t
ë gr
upev
e dh
e vl
erat
e m
atje
ve t
ë kr
yera
t’i
shën
ojnë
në
një
tabe
lë. D
isku
tohe
t m
e nx
ënës
it ps
e llo
gari
tet s
hpej
tësi
a m
esat
are
e se
cilit
vra
pues
në
fund
të 3
0 m
dhe
a k
anë
krye
r m
atje
të s
akta
për
larg
ësin
ë dh
e ko
hën.
C
ilat j
anë g
abim
et q
ë mun
d të
ken
ë bër
ë gja
të p
unës
? V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të m
ësim
it nx
ënës
it vl
erës
ohen
për
ren
ditje
n e
trup
ave
që lë
vizi
n sh
pejt
ose
ngad
alë,
për
mat
jen
e la
rgës
isë
dhe
të k
ohës
për
të ll
ogar
itur s
hpej
tësi
në m
esat
are,
si e
dhe
për p
unën
dhe
kom
unik
imin
në
grup
.
22 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 4
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e. 4
. Shp
ejtë
sia
e in
sekt
eve
Si
tuat
a e
të n
xëni
t: A
ken
i vëz
hgua
r nd
onjëh
erë
inse
kte
qëlëv
izin
? Çf
arë
ju
ka b
ërë
përs
htyp
je? A
jen
i ha
bitu
r ku
r ke
ni p
arë
se s
a të
vog
la j
anë
dhe
sa
shpe
jt lëv
izin
? R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të p
ërca
ktoj
në m
ënyr
ën e
gje
tjes
së s
hpej
tësi
së s
ë in
sekt
eve.
2.
Të p
ërdo
rin
mje
te të
thje
shta
për
të k
ryer
mat
je.
3.Të
arg
umen
tojn
ë pë
rgjig
jet e
tyre
.
Fjal
ët k
yç:i
nsek
t, sh
pejtë
si, h
ulum
tim.
Mje
tet:
pipë
z, in
sekt
e, m
etër
, kro
nom
etër
Li
dhja
me
fush
at e
tje
ra o
se m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: K
jo t
emë
lidhe
t m
e nj
ohur
itë q
ë nx
ënës
it ka
në n
ë lë
ndën
e B
iolo
gjis
ë dh
e në
fu
shën
e z
oolo
gjis
ë.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eIm
agjin
atë
e dr
ejtu
ar: M
ësue
si/ja
par
aqet
një
situ
atë
prob
lem
ore:
Imag
jinon
i një
mer
iman
gëqë
del n
ga n
jëe
çarë
e m
urit,
kon
trol
lon
për
ushq
im d
he k
theh
et m
e shp
ejtës
i në b
rend
ësi t
ë së ç
arës
. Dy
fëmijë
, Lin
da d
he E
gi, t
ë nxi
tur n
ga k
ures
htja
, dua
n të
gjej
në n
jë m
ënyr
ë për
të g
jetur
sh
pejtë
sinë e
lëvi
zjes
së m
erim
anga
ve. Ç
farë
do
t’u su
gjer
onit
ju a
tyre
? St
uhi
pyet
jesh
: Mës
uesi
/ja s
hkru
an p
yetje
t në
tab
elë:
A m
und
të p
ërdo
rim n
jë pi
pëz
të g
jatë
për
të
parë
se
cila
nga
mer
iman
gat
lëviz
më
shpe
jt? Ç
farë
mad
hësis
h du
het t
ë mat
im p
ër të
gjet
ur sh
pejtë
sinë
? Çf
arë m
jete
sh d
uhet
të p
ërdo
rim p
ër të
mat
ur k
ëto
mad
hësi?
Si d
o të
vep
rojm
ë që
prov
a të
jetë
e r
regu
llt?
A d
uhet
t’i p
ërsë
risim
disa
her
ë m
atjet
? Ps
e? P
se b
ërtit
i Egi
, kur
Lin
da s
ugjer
oi q
ë, pë
r të
mat
ur sh
pejtë
sinë
e tyr
e, m
und
t’i d
etyr
onin
të k
alon
in p
ërm
es p
ipëz
ës?
A ës
htë e
tike q
ë hul
umtim
i të k
ryhe
t në k
ëtë m
ënyr
ë? Ç
farë
pro
blem
esh
mun
d të
dal
in n
ga m
atjet
? R
ishi
kim
në
dysh
e: U
dhëz
ohen
nxë
nësi
t t’u
japi
n pë
rgjig
je p
yetje
ve të
mës
ipër
me.
Më
pas
ata
disk
utoj
në n
ë dy
she
dhe
përg
jigje
t e
tyre
dis
kuto
hen
edhe
me
nxën
ësit
e tje
rë.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m t
ë m
ësim
it, n
xënë
sit
vler
ësoh
en p
ër p
ërca
ktim
in e
mën
yrës
për
gje
tjen
e sh
pejtë
sisë
së
inse
ktev
e, p
ër
përd
orim
in e
mje
teve
të th
jesh
ta p
ër të
kry
er m
atje
të m
adhë
sive
që
nevo
jiten
, si e
dhe
për a
rgum
entim
in e
për
gjig
jeve
e ty
re.
Fizika 8 — 23
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 5
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 5.
Lëv
izja
një
traj
tësi
sht e
ndr
yshu
ar
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Shtr
ohet
pye
tja:
Si n
drys
hon
shpe
jtësia
e l
ëviz
jes s
ë au
tobu
sit k
ur n
iset
nga
stac
ioni
dhe
der
isa m
bërr
in n
ë st
acio
nin
tjetë
r? L
ejoh
en
nxën
ësit
të sh
preh
in m
endi
met
e ty
re li
rshë
m, a
shtu
si e
men
dojn
ë.
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
sje
llin
shem
buj t
rupa
sh q
ë kr
yejn
ë lë
vizj
e nj
ëtra
jtësi
sht t
ë nd
rysh
uar.
2.
Të p
ërku
fizoj
në n
xitim
in n
ë lë
vizj
en n
jëtr
ajtë
sish
t të
ndry
shua
r.
3.Të
dal
lojn
ë lë
vizj
en e
për
shpe
jtuar
dhe
të n
gada
lësu
ar, d
uke
u ni
sur n
ga s
henj
a e
nxiti
mit.
Fjal
ët k
yç:s
hpej
tësi
fill
esta
re, n
xitim
po
zitiv
, nx
itim
ne
gativ
, nj
ësi
e nx
itim
it.
Mje
tet:
teks
tii
nxën
ësit,
la
p to
p,
proj
ekto
r.
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo t
emë
lidhe
t m
e nj
ohur
itë e
nx
ënës
ve p
ër k
once
ptin
e n
drys
him
it të
shp
ejtë
sisë
gja
të l
ëviz
jes
së t
rupa
ve t
ë m
arra
në
klas
ën e
gja
shtë
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
për
njo
huri
të p
arap
rake
:Par
aqite
n në
proj
ekto
r tru
pa të
ndry
shëm
që
lëvi
zin,
p.s
h.,n
jëae
ropl
an o
se n
jëtr
en, t
opii
hok
ejit
kur
rrës
hqet
mbi
aku
ll os
e nj
ë sf
erë
që r
rësh
qet
mbi
dys
hem
e. U
kër
kohe
t nx
ënës
ve t
ë pë
rshk
ruaj
në s
i nd
rysh
on s
hpej
tësi
a gj
atë
kohë
s së
lëvi
zjes
. Gja
të p
ërsh
krim
it sy
nohe
t që
të z
hvill
ohet
fjal
ori m
e te
rma
fizik
e.
Përv
ijim
i i
të m
endu
arit:
U
lih
et 2
-3 m
inut
a ko
hë n
xënë
sve
të m
endo
hen
rret
h py
etje
ve: S
a llo
jesh
ësht
ë lëv
izja
e n
drys
huar
? Ci
la
mad
hësi
rrite
t apo
zvo
gëlo
het?
Si m
und
të p
ërku
fizoj
më
lëviz
jen n
jëtra
jtësis
ht të
ndr
yshu
ar?
Më
pas
dëgj
ohen
dis
a pr
ej ty
re. M
ësue
si/ja
jep
përk
ufiz
imin
e n
xitim
it dh
e sh
krua
n në
tabe
lë f
orm
ulën
, duk
e tr
egua
r se
V0 ë
shtë
shp
ejtë
sia
fille
star
e. U
treg
on n
xënë
sve
njës
inë
e nx
itim
it dh
e së
bas
hku
me
një
nxën
ës p
unoj
në n
ë ta
belë
she
mbu
llin
5 dh
e 6.
Nxë
nësi
t e tj
erë
mba
jnë
shën
ime
në fl
etor
en e
kla
sës.
Sh
troh
et p
yetja
: Çfa
rë ll
oj lë
vizj
e ësh
të rë
nia
e lirë
? D
isku
tohe
t she
mbu
lli i
para
shut
istit
(par
aqite
t në
proj
ekto
r), i
cili
po
bie
me
shpe
jtësi
fu
ndor
e. Ç
farë
ndo
dh n
ë ças
tin k
ur a
i hap
par
ashu
tën?
Pë
rfor
cim
: Bëh
et p
ërm
bled
hja
e nj
ohur
ive
të m
arra
në
lidhj
e m
e sh
pejtë
sinë
, lëv
izje
n e
ndry
shua
r, sh
pejtë
sinë
mes
atar
e, l
ëviz
jen
njët
rajtë
sish
t të
ndr
yshu
ar; p
ër p
ërku
fizim
in e
nxi
timit,
si e
dhe
për
dalli
min
e lë
vizj
es s
ë pë
rshp
ejtu
ar d
he t
ë ng
adal
ësua
r, du
ke u
ni
sur n
ga s
henj
a e
nxiti
mit.
24 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 6
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 6.
Llo
gari
tja e
shp
ejtë
sisë
mes
atar
eD
etyr
ë pë
r vle
rësi
m. F
letë
Pun
e 1.
3 Si
tuat
a e
të n
xëni
t: Je
ni d
uke
udhë
tuar
me
mak
inë
dhe
shih
ni v
azhd
imish
t se
sa
treg
on s
hpejt
ësim
atës
i i
mak
inës
. A
do
të n
drys
hojë
shpe
sh v
lera
ai?
Po n
ë se
maf
orë?
R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të s
hpje
gojn
ë ku
ptim
in fi
zik
të sh
pejtë
sisë
mes
atar
e.
2.Të
nje
hsoj
në s
hpej
tësi
në m
esat
are
në lë
vizj
en e
ndr
yshu
eshm
e m
e an
ën e
form
ulës
së s
hpej
tësi
së.
3.Të
llog
ariti
n sh
pejtë
sinë
mes
atar
e në
ush
trim
e që
kan
ë të
bëj
në m
e lë
vizj
en e
ndr
yshu
ar.
Fjal
ët k
yç:s
hpej
tësi
m
esat
are,
rrug
ë ko
hë,
njës
i mat
ëse.
Mje
tet:
Flet
orja
e P
unës
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo t
emë
lidhe
t m
e nj
ohur
itë e
nx
ënës
ve n
ë lë
ndën
e G
jeog
rafis
ë.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
tim p
ër n
johu
ritë
par
apra
ke:D
isku
tohe
t m
e nx
ënës
it si
gje
ndet
larg
ësia
kur
njo
him
shp
ejtë
sinë
dhe
kohë
ndh
e ku
r nj
ohim
la
rgës
inë
dhe
shpe
jtësi
në. U
kër
kohe
t nxë
nësv
e të
shkr
uajn
ë fo
rmul
at, d
uke
përd
orur
sim
bole
t për
katë
se.
Prak
tikë
e zb
atua
r: U
shp
ërnd
ahen
nxë
nësv
e fle
të fo
rmat
i A4
dhe
udhë
zohe
n të
zgj
idhi
n us
htri
met
në
Flet
ën e
Pun
ës 1
.3. U
sill
et n
ë vë
men
dje
se d
uhet
të n
djek
in të
gjit
ha h
apat
për
zgj
idhj
en e
tyre
, duk
e sh
krua
r më
parë
të d
hëna
t dhe
duk
e zb
atua
r for
mul
ën d
he n
ë fu
nd d
uke
shën
uar
njës
itë e
mad
hësi
ve f
izik
e. M
onito
rohe
t pu
na e
nxë
nësv
e pë
r rr
eth
25 m
inut
a dh
e fle
tët
mbl
idhe
n pë
r t’u
vl
erës
uar.
Pë
rfor
cim
: Bëh
et n
jë p
ërm
bled
hje
e nj
ohur
ive
të m
arra
në
lidhj
e m
e sh
pejtë
sinë
, lëv
izje
n e
ndry
shua
r dh
e sh
pejtë
sinë
mes
atar
e. U
je
pet
nxën
ësve
një
ush
trim
i pl
otës
ues,
si:
Një
mak
inë
lëviz
me
shpe
jtësi
mes
atar
e 18
m/s
. Sa
ësh
të r
ruga
që
përs
hkon
mak
ina
gjat
ë 10
m
inut
ave?
Pas
i u li
het k
oha
e ne
vojsh
me,
pye
ten
nxën
ësit
si a
rsye
tuan
për
zgj
idhj
en e
tij d
he, n
ë va
rësi
të k
ohës
, ush
trim
i zgj
idhe
t në
tabe
lë o
se je
pet p
ër d
etyr
ë sh
tëpi
e.
Fizika 8 — 25
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 7
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
I
Tem
a m
ësim
ore
7. S
i e k
a pë
rshk
ruar
rrug
ën A
lban
i?
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Jeni
duk
eud
hëtu
ar m
e fa
milj
en n
ëVl
orë.
Si m
und
ta
përs
hkru
ani
rrug
ën q
ë bë
n m
akin
a? A
mun
d ta
par
aqes
im g
rafik
isht
mën
yrën
e
lëviz
jes s
ë një
objek
ti?
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ësm
ësim
ore:
1.Të
për
shkr
uajn
ë rr
ugën
që
bën
një
trup
kur
lëvi
z.
2.Të
par
aqes
in g
rafik
isht
var
ësin
ë la
rgës
i-koh
ë.
3.Të
llog
ariti
n sh
pejtë
sinë
e tr
upit
me
të d
hëna
t e ta
belë
s.
Fjal
ët
kyç:
graf
iku
i va
rësi
së
larg
ësi-k
ohë,
sh
pejtë
si, t
abel
ë.
Mje
tet:
teks
ti,ta
bela
me
graf
ikun
e
varë
sisë
larg
ësi-k
ohë.
Li
dhja
me
fush
at e
tje
ra o
se m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
e
nxën
ësve
nga
lënd
a e
Mat
emat
ikës
dhe
e G
jeog
rafis
ë.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
tim p
ër n
johu
ritë
par
apra
ke:M
ësue
si/ja
shk
ruan
në
tabe
lë: S
i mun
d të
par
aqite
t gra
fikish
t mën
yra
e lëv
izjes
sënj
ëobj
ekti?
Nxë
nësi
t di
skut
ojnë
rret
h m
ënyr
ave
që n
johi
n.
Udh
ëzue
si i
të
lexu
arit
ndër
vepr
ues:
Nda
het
klas
a në
gru
pe m
e ng
a 4
nxën
ës d
he u
dhëz
ohen
që
për
rret
h 10
min
uta
të l
exoj
në
teks
tin. M
ë pa
s sh
kruh
en p
yetje
t në
tabe
lë p
ër s
ecili
n gr
up:
1. Ç
farë
lëvi
zjeje
ka
krye
r Alb
ani?
Pse
?
2. Ç
’treg
on p
jesa
A e
graf
ikut
? Ku
e ku
ptoj
më?
3.
Ç’tr
egon
pjes
a B
e gra
fikut
? Ku
e ku
ptoj
më?
4.
Ç’tr
egon
pjes
a C
e gra
fikut
? Ku
e ku
ptoj
më?
5.
Si j
anë s
hpejt
ësitë
në p
jesët
A d
he C
?
6. N
ë cilë
n pj
esë A
lban
i lëv
iz m
e shp
ejtë
si m
ë të m
adhe
? Ku
e ku
ptoj
më?
U
lihe
t 5
min
uta
kohë
nxë
nësv
e që
t’u
për
gjig
jen
pyet
jeve
të
mës
ipër
me
dhe
fillo
jnë
disk
utim
et s
ipas
gru
peve
. Më
pas
disk
utoh
et
rret
h fig
urës
1.7
a, b
, c n
ë lid
hje
me
graf
ikun
e v
arës
isë
larg
ësi-k
ohë.
R
ishi
kim
në
dysh
e: S
ipas
gru
peve
nxë
nësi
t llo
gari
tin s
hpej
tësi
në e
lëvi
zjes
së
Alb
anit
në s
ecilë
n pj
esë
të lë
vizj
es s
ë tij
. Akt
iviz
ohen
nx
ënës
në
tabe
lë d
he p
yete
n si
ars
yetu
an d
uke
mar
rë të
dhë
nat n
ga ta
bela
. Mës
uesi
/ja th
otë
se p
ër të
par
aqitu
r gr
afik
isht
lëvi
zjen
e
obje
ktit
përd
oren
edh
e m
ënyr
a të
tjer
a.
26 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 8
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e. 8
. She
mbu
j të
graf
ikëv
e të
var
ësis
ë la
rgës
i-koh
ëD
etyr
ë pë
r Vle
rësi
m. F
letë
Pun
e 1.
4 Si
tuat
a e
të n
xëni
t: Sh
troh
et p
yetja
: Ç’k
upto
ni m
e fa
ktin
se
një
trup
lëvi
z në
mën
yrë t
ë njët
rajts
hme m
e shp
ejtës
i 7 m
/s?
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
për
cakt
ojnë
vle
rën
e la
rgës
isë
dhe
kohë
s ng
a gr
afik
u.
2.Të
llog
ariti
n sh
pejtë
sinë
mes
atar
e.
3.Të
inte
rpre
tojn
ë në
përm
jet g
rafik
ut ll
ojin
e lë
vizj
es s
ë tr
upit.
Fjal
ët k
yç:
shpe
jtësi
mes
atar
e,
larg
ësi,
kohë
, pje
rrës
i.
Mje
tet:
Flet
ëPu
ne 1
.4, f
letë
form
ati A
4
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo t
emë
lidhe
t m
e nj
ohur
itë e
nx
ënës
ve p
ër k
once
ptin
e n
drys
him
it të
shp
ejtë
sisë
gja
të lë
vizj
es s
ë tr
upav
e të
zhv
illua
ra n
ë te
mat
e m
ësip
ërm
e.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
tim p
ër n
johu
ritë
par
apra
ke:
Shtr
ohet
pye
tja p
ër d
isku
tim:C
ilat j
anë m
adhë
sitëf
izik
e tëd
omos
dosh
me p
ër të
lloga
ritur
shpe
jtësin
ë e
trup
it?
Prak
tikë
e zb
atua
r: U
shp
ërnd
ahen
nxë
nësv
e fle
ta fo
rmat
i A4
dhe
udhë
zohe
n të
zgj
idhi
n us
htri
met
në
Flet
ën e
Pun
ës 1
.4. U
sill
et n
ë vë
men
dje
se d
uhet
të s
hkru
ajnë
për
gjig
je të
plo
ta d
he të
sak
ta, d
uke
i arg
umen
tuar
ato
. Mon
itoro
het p
una
e nx
ënës
ve p
ër r
reth
25
min
uta
dhe
në fu
nd fl
etët
mbl
idhe
n pë
r t’u
vle
rësu
ar.
Përf
orci
m:
Bëhe
t nj
ë pë
rmbl
edhj
e e
njoh
uriv
e të
mar
ra n
ë lid
hje
me
shpe
jtësi
në,
para
qitje
n gr
afik
e të
var
ësis
ë la
rgës
i-koh
ë dh
e
shpe
jtësi
në m
esat
are.
U je
pet n
xënë
sve
usht
rim
i plo
tësu
es i
mëp
osht
ëm: N
jë m
akin
ë lëv
iz m
e sh
pejtë
si m
esat
are
36 k
m/h
, kur
se n
jë tje
tër
me
shpe
jtësi
10 m
/s. C
ila p
rej t
yre
ka s
hpejt
ësi m
ë të
mad
he?
Pasi
iu li
het k
oha
e ne
vojsh
me,
nxë
nësi
t pye
ten
si a
rsye
tuan
për
zgj
idhj
en e
us
htri
mit
dhe,
në
varë
si të
orë
s së
mës
imit,
ush
trim
i zgj
idhe
t në
tabe
lë o
se je
pet s
i det
yrë
shtë
pie.
Fizika 8 — 27
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 9
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
I
Tem
a m
ësim
ore
9. G
rafik
ët e
var
ësis
ë sh
pejtë
si-k
ohë
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Dis
kuto
het
rret
h py
etje
s: K
ur t
hem
i që
një
trup
lëvi
z m
e sh
pejtë
si ko
nsta
nte?
Ç’ll
oj lë
vizj
eje k
ryen
ai?
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1. T
ë nd
ërto
jnë
graf
ikun
e lë
vizj
es së
një
obj
ekti
me
shpe
jtësi
kon
stan
te.
2. T
ë an
aliz
ojnë
tabe
lën
2 dh
e fig
urën
1.9
. 3.
Të
inte
rpre
tojn
ë gr
afik
ët e
var
ësis
ë së
shp
ejtë
sisë
nga
koh
a.
Fjal
ët
kyç:
graf
iki
varë
sisë
sh
pejtë
si-k
ohë,
nx
itim
po
zitiv
, nx
itim
neg
ativ
, tab
elë.
Mje
tet:
teks
tii n
xënë
sit
Li
dhja
me
fush
at e
tje
ra o
se m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
e
nxën
ësve
në
lënd
ën e
mat
emat
ikës
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Di -
Dua
tëdi
-M
ësov
a: U
dhëz
ohen
nxë
nësi
t të
ndër
tojn
ëgr
afik
un e
var
ësis
ë sh
pejtë
si-k
ohë
për n
jëtr
akto
r,i c
ili lë
viz
me
shpe
jtësi
6
m/s
. Si ë
shtë
ky
graf
ik?
Di -
Dua
të d
i - M
ësov
a: S
htro
het p
yetja
për
dis
kutim
: Po
kur t
rupi
, gja
të n
jë in
terv
ali t
ë cak
tuar
koh
e e n
drys
hon
shpe
jtësin
ë? U
dhëz
ohen
nx
ënës
it të
lexo
jnë
teks
tin p
ër të
ana
lizua
r ta
belë
n 2
dhe
figur
ën 1
.9. U
kër
kohe
t të
bëjn
ë nj
ë pë
rshk
rim
të lë
vizj
es s
ë nj
ë rr
ëshq
itëse
je
me
rula
. Çfa
rë m
und
të t
hem
i për
nxi
timin
kur
shp
ejtës
ia z
vogë
lohe
t? M
ë pa
s vi
johe
t m
e in
terp
retim
in e
gra
fikëv
e në
fig
urën
1.1
1 dh
e bë
het d
allim
i mid
is lë
vizj
es së
për
shpe
jtuar
dhe
asa
j të
ngad
alës
uar.
D
i -
Dua
të
di -
Mës
ova:
Bëh
et n
jë p
ërm
bled
hje
e nj
ohur
ive
të m
arra
në
lidhj
e m
e sh
pejtë
sinë
, lëv
izje
n e
ndry
shua
r, sh
pejtë
sinë
m
esat
are,
lëvi
zjen
një
traj
tësi
sht t
ë nd
rysh
uar,
jepe
t për
kufiz
imi i
nxi
timit
si e
dhe
dalli
mi i
lëvi
zjes
së
përs
hpej
tuar
dhe
të n
gada
lësu
ar,
duke
u n
isur
nga
she
nja
e nx
itim
it.
Det
yrë
shtë
pie
Mun
d t’u
jepe
t nxë
nësv
e si
det
yrë
rubr
ika
“?”
në fa
qen
13.
28 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
0
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
V
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
10. V
eprim
tari
prak
tike.
Llog
aritj
a e
shpe
jtësi
sëdh
e e
nxiti
mit
Det
yrë
për v
lerë
sim
. Fle
tore
Pun
e 1.
5
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Shkr
imi
shpe
jtë. S
hkru
ani
sim
bole
t e
këty
re
mad
hësi
ve f
izik
e: r
ruga
, koh
a, s
hpejt
ësia
, nxi
timi,
si d
he s
imbo
let
e ty
re p
ërka
tëse
. Vep
rim
tari
a zg
jat r
reth
4-5
min
uta.
R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të p
ërca
ktoj
në fo
rmul
ën q
ë ne
vojit
et p
ër të
llog
aritu
r mad
hësi
në e
pan
johu
r.
2.Të
llog
aris
in s
hpej
tësi
në m
esat
are.
3.
Të v
endo
sin
sakt
ë nj
ësitë
e m
adhë
sive
fizi
ke.
Fjal
ët k
yç:
shpe
jtësi
mes
atar
e,
larg
ësi,
kohë
, nxi
tim.
Mje
tet:
Flet
ë Pu
ne 1
.5, f
letë
form
ati A
4
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo t
emë
lidhe
t m
e nj
ohur
itë e
nx
ënës
ve p
ër te
mat
e z
hvill
uara
më
sipë
r. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
për
njo
huri
të p
arap
rake
: Sht
rohe
t pye
tja p
ër d
isku
tim:C
ilat j
anë
mad
hësit
ëfiz
ike
tëdo
mos
dosh
me
për
tëllo
garit
urnx
itim
in e
tr
upit?
Nxë
nësi
t shp
rehe
n në
lidh
je m
e to
dhe
mës
uesja
i sh
krua
n në
tabe
lë. M
ë pa
s nj
ë nx
ënës
shk
ruan
form
ulën
e p
lotë
të n
xitim
it.
Prak
tikë
e zb
atua
r: U
shp
ërnd
ahen
nxë
nësv
e fle
të fo
rmat
i A4
dhe
udhë
zohe
n të
zgj
idhi
n us
htri
met
në
Flet
ën e
Pun
ës 1
.5. U
sill
et n
ë vë
men
dje
se d
uhet
të
shkr
uajn
ë pë
rgjig
je t
ë pl
ota
dhe
të s
akta
duk
e i a
rgum
entu
ar a
to d
he t
ë ve
ndos
in s
aktë
një
sitë
e m
adhë
sive
fiz
ike.
Mon
itoro
het p
una
e nx
ënës
ve p
ër rr
eth
30 m
inut
a dh
e fle
tët m
blid
hen
për t
’u v
lerë
suar
. Pë
rfor
cim
: U s
illet
në
kujte
së n
xënë
sve
se g
jatë
orë
s së
ard
hshm
e do
të v
ijojn
ë m
e zg
jidhj
en e
ush
trim
eve,
për
të k
omen
tuar
dhe
për
të
shpj
egua
r paq
artë
sitë
gja
të z
hvill
imit
të te
mav
e m
ësim
ore
që k
anë
të b
ëjnë
me
rrug
ën, k
ohën
, shp
ejtë
sinë
, nxi
timin
, sim
bole
t e n
jësi
të
përk
atës
e, si
edh
e fo
rmul
at p
ër ll
ogar
itjen
e ty
re.
Fizika 8 — 29
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
1
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
I
Tem
a m
ësim
ore
11. U
shtr
ime
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Nise
n ng
a sh
tëpi
a dy
vëll
ezër
për
tëva
jtur n
ëshk
ollë.
Njër
i shk
on d
uke
vrap
uar
dhe
tjetr
i du
ke e
cur.
Cili
prej
tyre
shk
on m
ë sh
pejt?
A m
und
ta l
loga
risni
sh
pejtë
sinë m
e të c
ilën
vini
në s
hkol
lë? Ç
farë
mad
hësis
h na
nev
ojite
n?
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
llog
ariti
n vl
erën
e s
hpej
tësi
së d
he n
xitim
it.
2.Të
inte
rpre
tojn
ë gr
afik
ët e
var
ësis
ë la
rgës
i- ko
hë d
he s
hpej
tësi
- koh
ë.
3.Të
arg
umen
tojn
ë pë
rgjig
jet e
tyre
.
Fjal
ët k
yç:
shpe
jtësi
, nx
itim
, gr
afik
ët e
var
ësis
ë la
rgës
i-koh
ë dh
e sh
pejtë
si-k
ohë,
një
si m
atës
e.
Mje
tet:
teks
ti i
nxën
ësit,
Fl
eta
e Pu
nës
1.5,
ta
bela
të
gr
afik
ëve.
Li
dhja
me
fush
at e
tje
ra o
se m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: K
jo t
emë
lidhe
t me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
mar
rë n
ë te
mat
e z
hvill
uara
.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eSt
uhi p
yetje
sh: D
isku
tohe
t situ
ata
e të
nxën
it dh
e th
ekso
het s
ei p
ari a
rrin
më
përp
ara
nësh
kollë
,sep
setë
njëj
tën
rrug
ëe
bën
për
një
kohë
më
të sh
kurt
ër. M
ë pa
s sh
tohe
n pë
r dis
kutim
me
nxën
ësit
pyet
jet e
mëp
osht
me:
- Ç
farë
par
aqet
gra
fiku
i var
ësisë
larg
ësi k
ohë?
- Ç
farë
treg
on v
ija e
drejt
ë hor
izon
tale
në g
rafik
? Po
vija
e la
kuar
?
- Çfa
rë p
araq
et g
rafik
u i v
arës
isë sh
pejtë
si - k
ohë?
- Ç
farë
treg
on v
ija e
drejt
ë hor
izon
tale
në g
rafik
?
- A m
und
të d
allo
jmë l
lojin
e lëv
izje
s duk
e u n
isur n
ga sh
enja
e nx
itim
it?
Akt
iviz
ohen
nxë
nës
të n
ivel
eve
të n
drys
hme
dhe
nxite
n të
shp
rehi
n m
endi
met
e ty
re li
rshë
m.
Përv
ijim
i të
men
duar
it: P
araq
iten
tabe
lat e
gra
fikëv
e të
var
ësis
ë la
rgës
i-koh
ë dh
e sh
pejtë
si-k
ohë
dhe
u kë
rkoh
et n
xënë
sve
të b
ëjnë
in
terp
retim
in e
tyr
e, d
uke
u ba
zuar
edh
e në
ato
çka
tha
në n
ë si
për.
Më
pas
udhë
zohe
n të
pun
ojnë
ush
trim
e 1,
2, 3
në
faqe
n 15
në
teks
t. A
ta d
uhet
të a
rgum
ento
jnë
përg
jigje
t e ty
re.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit,
nxë
nësi
t do
të v
lerë
sohe
n pë
r llo
gari
tjen
e vl
erës
së
shpe
jtësi
së d
he të
nxi
timit,
për
inte
rpre
timin
e
graf
ikëv
e të
var
ësis
ë la
rgës
i-koh
ë dh
e sh
pejtë
si-k
ohë,
si e
dhe
për a
rgum
entim
in e
për
gjig
jeve
e ty
re.
30 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
2
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e12
. Sig
uria
rrug
ore
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Mës
uesi
/ja s
hkru
an n
ëta
belë
Sigu
ria
rrug
ore
dhe
fton
nxën
ësit
të ja
pin
men
dim
e në
lidh
je m
e të
. Më
pas
para
qite
n di
sa p
amje
të
qark
ullim
it të
mak
inav
e dh
e të
këm
bëso
rëve
në
rrug
ë.
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
për
kufiz
ojnë
iner
cinë
dhe
ligj
in e
par
ë të
Nju
toni
t.
2.Të
për
kufiz
ojnë
koh
ën e
reag
imit,
larg
ësin
ë e
reag
imit,
të fr
enim
it dh
e të
nda
limit.
3.
Të o
rien
tohe
n dr
ejt n
ë si
tuat
a re
ale.
Fjal
ët k
yç:
koha
e r
eagi
mit
dhe
larg
ësia
e
reag
imit,
e f
reni
mit
dhe
e nd
alim
it, in
erci
a,
mas
a.
Mje
tet:
teks
ti i n
xënë
sit,
lap
top,
pro
jekt
or.
Li
dhja
me
fush
at e
tje
ra o
se m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
që
kanë
. nxë
nësi
t në
lënd
ën e
edu
kim
it qy
teta
r dhe
TIK
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Imag
jinat
ë e
drej
tuar
: Mës
uesi
/ja p
araq
et n
jësi
tuat
ëpr
oble
mor
e: Im
agjin
oni n
jë ga
rëm
e kua
j. N
jëka
lëës
htëd
uke v
rapu
ar m
e shp
ejtës
i dhe
, pa
pritu
r, nd
alon
. Çfa
rë d
o të
ndo
dhë
me
kalo
rësin
? D
isku
timi z
gjat
rre
th 3
-4 m
inut
a. A
rrih
et n
ë pë
rfun
dim
in s
e çf
arë
ësht
ë in
erci
a dh
e nx
ënës
it sje
llin
shem
buj t
ë tje
rë të
ngj
ashë
m n
ga je
ta re
ale.
Më
pas
përk
ufiz
ohet
duk
uria
e in
erci
së d
he li
gji i
par
ë të
Nju
toni
t.
Udh
ëzue
sit
e të
lex
uari
t nd
ërve
prue
s: N
ë kë
të f
azë
mës
uesi
/ja u
dhëz
on n
xënë
sit
për
një
lexi
m p
rodu
ktiv
të
teks
tit, d
uke
bërë
të
kupt
ohet
koh
a e
reag
imit
dhe
larg
ësia
e r
eagi
mit,
e f
reni
mit
dhe
e nd
alim
it. M
ë pa
s nx
ënës
it pu
nojn
ë m
e te
kstin
dhe
në
fleto
re
shkr
uajn
ë pë
rgjig
jet p
ër p
yetje
t e d
hëna
. R
ishi
kim
në
dysh
e: U
dhëz
ohen
nxë
nësi
t të
puno
jnë
usht
rim
in e
mëp
osht
ëm:
Në
një
auto
stra
dë, s
hpejt
ësia
mak
simal
e e
lejua
r ës
htë
130
km/h
në
kohë
të th
atë
dhe
110
km/h
në
kohë
me
shi.
Dy
pika
të k
ontr
ollit
të p
olic
isë
rrug
ore j
anë 2
50 k
m la
rg n
jëra-
tjetr
ës.
a) N
ë au
tom
jet e
ka
përs
hkua
r kë
të la
rgës
i për
1 o
rë e
20
min
uta.
Nës
e ju
do
të is
hit p
unon
jës i
polic
isë r
rugo
re, a
do
ta g
jobi
snit
drejt
uesin
e
auto
mjet
it? S
i e a
rgum
ento
ni k
ëtë f
akt?
b)
Një
auto
mjet
tjet
ër e
përs
hkoi
kët
ë lar
gësi
në n
jë di
të sh
iu p
ër 2
orë
e 30
min
uta.
A i
ka sh
kelu
r rre
gulla
t e q
arku
llim
it dr
ejtue
si i a
utom
jet?
N
xënë
sit d
isku
tojn
ë m
e nj
ëri-t
jetr
in p
ër p
ërgj
igje
t e g
jetu
ra d
he m
ë pa
s di
skut
imet
zhv
illoh
en m
e të
gjit
hë k
lasë
n.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër p
ërku
fizim
in e
iner
cisë
dhe
për
kufiz
imin
e li
gjit
të p
arë
të N
juto
nit,
të
kohë
s së
reag
imit,
larg
ësis
ë së
reag
imit,
të fr
enim
it dh
e të
nda
limit,
si e
dhe
për o
rien
timin
dre
jt në
situ
ata
real
e.
Fizika 8 — 31
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
3
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e. 1
3. P
ërsë
ritje.
Lëv
izja
dhe
shp
ejtë
sia
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Një
lojta
ri gj
atë
një
ndes
hjeje
futb
olli
i tak
on t
ëpë
rshk
ojë
një r
rugë
rret
h 12
km
. Cila
mad
hësi
na d
uhet
për
të g
jetur
shpe
jtësin
ë mes
atar
e të
lëviz
jes së
lojta
rit?
R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të p
ërca
ktoj
në fo
rmul
ën q
ë ne
vojit
et p
ër të
llog
aritu
r mad
hësi
në e
pan
johu
r.
2.Të
kra
haso
jnë
shpe
jtësi
të e
trup
ave
të n
drys
hëm
. 3.
Të v
endo
sin
sakt
ë nj
ësitë
e m
adhë
sive
fizi
ke.
Fjal
ët k
yç:
shpe
jtësi
mes
atar
e, l
argë
si,
kohë
, nx
itim
, një
si.
Mje
tet:
teks
tiFi
zika
8, f
aqe
18, 1
9, la
ps,
vizo
re, f
letë
form
ati A
4.
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo t
emë
lidhe
t m
e nj
ohur
itë e
nx
ënës
ve p
ër lo
jën
e fu
tbol
lit d
he të
lënd
ës së
Edu
kim
it Fi
zik.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
tim p
ër n
johu
ritë
par
apra
ke: N
xënë
sit
disk
utoj
nëm
e nj
ëri-t
jetr
in n
ë lid
hje
me
situ
atën
e t
ënx
ënit
dhe
një
nxën
ës s
hkru
an
form
ulën
në
tabe
lë. M
ësue
si/ja
u k
ërko
n nx
ënës
ve të
sje
llin
shem
buj t
ë tje
rë lë
vizj
esh
të n
drys
hues
hme.
Si g
jend
et s
hpej
tësi
a m
esat
are
e nj
ë tr
upi q
ë lë
viz
në m
ënyr
ë të
ndr
yshu
eshm
e? M
und
të b
ëhet
një
har
të k
once
pti m
e ko
ncep
tet k
ryes
ore.
Pr
aktik
ë e
zbat
uar:
U s
hpër
ndah
en n
xënë
sve
fletë
form
ati A
4 dh
e ud
hëzo
hen
të z
gjid
hin
usht
rim
et n
ë fa
qen
18 d
he 1
9 të
teks
tit. A
ta
ndah
en n
ë dy
gru
pe d
he p
unoj
në n
ë m
ënyr
ë të
pav
arur
; gru
pi A
pun
on u
shtr
imet
me
num
ër te
k dh
e gr
upi B
ush
trim
et m
e nu
mër
çi
ft. U
risi
llet n
ë vë
men
dje
se d
uhet
të sh
krua
jnë
përg
jigje
të p
lota
dhe
të s
akta
, duk
e i a
rgum
entu
ar a
to d
he të
ven
dosi
n sa
ktë
njës
itë e
m
adhë
sive
fiz
ike.
Mon
itoro
het
puna
e n
xënë
sve
për
rret
h 30
min
uta
dhe
më
pas
aktiv
izoh
en n
xënë
s në
tab
elë
për
të p
araq
itur
zgjid
hjet
e ty
re.
Përf
orci
m: N
xite
n nx
ënës
it të
mar
rin
pjes
ë pë
r të
par
aqitu
r zg
jidhj
et e
tyr
e dh
e të
jenë
të
vëm
ends
hëm
për
të
bërë
kor
rigj
ime
të
mun
dshm
e të
për
gjig
jeve
që
japi
n sh
okët
e g
rupi
t dhe
info
rmoh
en s
e në
orë
n vi
jues
e do
të z
hvill
ojnë
një
bis
edë
me
një
puno
njës
të
polic
isë
rrug
ore.
32 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
4 dh
e 15
Dat
a___
____
____
____
____
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
14-1
5. P
rojek
t. Re
spek
timi i
rre
gulla
ve
të q
arku
llim
it rr
ugor
1.
Bis
edë
me
një
puno
njës
të p
olic
isë
rrug
ore
2. N
dërt
imi
i nj
ë po
ster
i m
e rr
egul
lat
e qa
rkul
limit
rrug
or
Situ
ata
e të
nxë
nit:
A k
eni d
ëgju
ar p
ër m
oned
hën
shpë
rfillë
se?
Mar
rimnj
ë go
të
dhe
vend
osim
një
letër
bix
hozi
dhe
mbi
të
një
mon
edhë
. Çf
arë
do t
ë nd
odhë
me
mon
edhë
n në
se i
japi
m n
jë go
ditje
letr
ës?
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
dis
kuto
jnë
rret
h du
kuri
së së
iner
cisë
. 2.
Të p
araq
esin
mat
eria
le d
he in
form
acio
ne rr
eth
sigu
risë
rrug
ore.
3.
Të tr
egoj
në ç
’janë
mak
inat
e s
igur
ta.
Fjal
ët k
yç:i
nerc
i, ko
d rr
ugor
, lar
gësi
e fr
enim
it et
j.
Mje
tet:
Flet
ore
Pune
1.5
, fle
të fo
rmat
i A4,
vi
zatim
e e
kriji
me
të n
xënë
sve,
mon
edhë
, nj
ë le
tër b
ixho
zi, g
otë.
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo t
emë
lidhe
t m
e nj
ohur
itë e
nx
ënës
ve n
ë lë
ndën
e E
duki
mit
Qyt
etar
dhe
Tek
nolo
gjis
ë së
Inf
orm
acio
nit,
si d
he m
e lë
ndën
e E
duki
mit
Figu
rativ
.M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Ora
I. D
isku
tim p
ër n
johu
ritë
par
apra
ke:N
xënë
sit d
isku
tojn
ë lir
isht
për
njo
huri
tëqë
kanë
rret
h ko
ncep
tit të
iner
cisë
.Ndë
r sh
umë
trup
a në
nat
yrë,
iner
cia
hase
t edh
e te
mje
tet e
tran
spor
tit. K
ur m
jete
t e tr
ansp
ortit
nis
en m
e sh
pejtë
si të
mad
he, u
dhët
arëv
e u
duke
t si
kur
i “të
rheq
” di
kush
nga
pas
. Po
kësh
tu, n
ëse
auto
mje
ti që
ësh
të d
uke
lëvi
zur,
fren
on p
apri
tur,
trup
at e
udh
ëtar
ëve
zhve
ndos
en
përp
ara.
Kjo
gjë
mun
d të
vër
ë në
rrez
ik je
tën
e ud
hëta
rëve
në
këtë
aut
omje
t, pr
anda
j duh
en z
batu
ar d
isa
rreg
ulla
të c
aktu
ara,
si p
.sh.
, ve
ndos
ja e
rrip
it të
sigu
rim
it. P
ër k
ëtë
qëlli
m ë
shtë
ftua
r për
të b
ised
uar n
jë p
unon
jës i
pol
icis
ë rr
ugor
e.
Prak
tikë
e zb
atua
r: Zh
villo
het
bise
da m
e pu
nonj
ësin
e p
olic
isë
rrug
ore.
Kjo
bis
edë
duhe
t fo
kusu
ar t
e rr
egul
lat
e ko
dit
rrug
or d
he
krye
sish
t në
shka
qet e
aks
iden
teve
rrug
ore.
O
ra I
I. In
form
ohen
nxë
nësi
t që
një
orë
më
parë
se
do të
pun
ojnë
për
kri
jimin
e n
jë ta
bele
, ku
të p
asqy
rohe
n rr
egul
lat e
qar
kulli
mit
rrug
or, n
ë m
ënyr
ë që
ata
të
grum
bullo
jnë
mat
eria
le i
nfor
mue
se d
he f
igur
ativ
e. T
ë nd
arë
në g
rupe
i p
ërzg
jedh
in m
ater
iale
t dh
e i
grup
ojnë
sip
as t
emës
së
seci
lit g
rup
(p.s
h. p
ër k
ëmbë
sorë
t, pë
r çi
klis
tët,
për
auto
mje
tet
etj.)
. Ata
pun
ojnë
duk
e di
skut
uar
e du
ke
treg
uar
për
ngja
rje n
ga je
ta e
për
dits
hme,
për
të
cila
t kan
ë dë
gjua
r ng
a të
afë
rmit
a ng
a m
edia
t. N
xite
n nx
ënës
it të
bëj
në v
izat
ime,
du
ke k
riju
ar p
oste
ra m
e sy
nim
e nd
ërgj
egjë
sim
i pë
r pë
rdor
uesi
t e
rrug
ës.
Në
përf
undi
m,
nxën
ësit
para
qesi
n ta
bela
t që
pun
uan.
M
ësue
si/ja
mot
ivon
nxë
nësi
t që
kanë
qen
ë m
ë ak
tivë
në d
isku
time
dhe
ata
që k
anë
para
qitu
r kri
jime
e vi
zatim
e në
lidh
je m
e te
mën
.
Fizika 8 — 33
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
6
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e16
. Dri
ta, b
urim
et e
dri
tës
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Përfy
tyro
jeni v
eten
tuaj
nën
jëdh
omëp
lotë
sisht
tëer
rët.
Shok
u ju
aj m
e nj
ë elek
trik
dor
e ndr
içon
një
objek
t të d
hom
ës. Ç
farë
do
të sh
ihni
në k
ëtë m
jedis
të er
rët?
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
treg
ojnë
se
kur d
he p
se i
shoh
im tr
upat
. 2.
Të tr
egoj
në ç
’ësh
të d
rita
. 3.
Të k
lasi
fikoj
në tr
upat
në
varë
si të
dri
tës
që a
ta k
anë.
Fjal
ët k
yç:d
rita
, bur
ime
drite
, tru
pa të
ndri
çuar
.
Mje
tet:
teks
tii n
xënë
sit,
elek
trik
dor
e, o
bjek
te të
ndry
shm
e.
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re:
Kjo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
mar
rë n
ë lë
ndën
e D
ituri
së së
Nat
yrës
.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eM
arrë
dhën
ietp
yetje
-për
gjig
je: U
kër
kohe
t nxë
nësv
e të
rend
itin
njoh
uritë
që
ata
kanë
për
dritë
n, d
uke
i ori
entu
ar të
thon
ëse
çfa
rë
ësht
ë dr
ita d
he s
i për
hape
t aj
o. U
dre
jtohe
n nx
ënës
ve p
yetje
t e m
ëpos
htm
e: A
ësh
të d
rita
shka
ku i
ndiji
mit
tonë
të
të p
arit?
Cilë
t tr
upa
shoh
im?
Çfa
rë i
shka
kton
drit
a e d
iellit
enës
me u
jë? A
them
i se a
jo z
otër
on en
ergj
i? S
i për
hape
t ajo
?
Përm
bled
hja
pohi
m-m
bësh
tetje
: Udh
ëzoh
en n
xënë
sit q
ë pë
r rre
th 5
min
uta
të le
xojn
ë te
kstin
dhe
më
pas
bëhe
t një
dis
kutim
i ha
pur
se a
shtu
si d
rita
edh
e tin
gulli
ësh
të fo
rmë
e en
ergj
isë.
PO
HIM
: Dri
ta ë
shtë
val
ë en
ergj
ie.
MBË
SHTE
TJE
e FA
KTE
: Val
a e
dritë
s ës
htë
tërt
hore
, sep
se g
rim
cat
e m
jedi
sit
lëku
nden
pin
gul
me
drej
timin
sip
as t
ë ci
lit a
jo
përh
apet
. V
izat
ohet
figu
ra n
ë ta
belë
dhe
më
pas
sille
n sh
embu
j të
buri
mev
e të
dri
tës
dhe
të tr
upav
e të
ndr
içua
r duk
e ci
lësu
ar p
se q
uhen
të ti
llë.
Ris
hiki
m n
ë dy
she:
Udh
ëzoh
en n
xënë
sit
të n
ënvi
jëzo
jnë
me
një
vijë
bur
imet
e d
rite
dhe
me
dy v
ija t
rupa
t e
ndri
çuar
; diel
li, t
oka,
pa
sqyr
a, h
ëna,
flak
a e z
jarr
it, rr
ufeja
, syr
i, re
ja, e
kran
i i k
ompj
uter
it.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit,
nxë
nësi
t vle
rëso
hen
për s
hpje
gim
in s
e ku
r dhe
pse
i sh
ohim
trup
at, p
ër p
ërku
fizim
in e
dri
tës,
si
edhe
për
kla
sifik
imin
e tr
upav
e në
var
ësi t
ë dr
itës q
ë at
a ka
në.
Det
yrë
shtë
pie
e su
gjer
uar:
Në
një
dhom
ë të
err
ët D
rita
ni i
drej
ton
fene
rin
Shpë
timit.
Kë
do të
shi
hni,
Dri
tani
n ap
o Sh
pëtim
in?
Pse?
34 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
7
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e17
. Për
hapj
a e
dritë
s në
vijë
të
drej
të. H
ijet
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Kry
ejm
ë kë
tëpr
ovë:
Mar
rim n
jëqi
ri të
ndez
ur d
he d
y ka
rton
ë m
e vr
imë.
Një
nxën
ës s
heh
flakë
n në
përm
jet v
rimav
e të
dy
kart
onëv
e. Zh
vend
osim
pak
njër
in
kart
on. A
mun
d ta
shoh
im fl
akën
? Ku
r e sh
ohim
? R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të tr
egoj
në m
ënyr
ën e
për
hapj
es së
dri
tës.
2.
Të k
ryej
në e
kspe
rim
ente
të th
jesh
ta p
ër të
arr
itur n
ë pë
rfun
dim
e.
3.Të
për
kufiz
ojnë
hije
n e
plot
ë dh
e gj
ysm
ëhije
n.
Fjal
ët k
yç:h
ije e
plo
të, g
jysm
ëhije
, dri
të.
Mje
tet:
llam
bë e
lekt
rike
, një
tub
plas
tik 2
0-25
cm
, dy
kart
onë
me
vrim
ë, q
iri,
sfer
ë jo
e te
jduk
shm
e.
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo te
më
lidhe
t me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
mar
rë n
ë lë
ndën
e D
ituri
së së
Nat
yrës
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Prak
tikë
e dr
ejtu
ar: K
ryej
më
eksp
erim
ente
t e m
ëpos
htm
e.Ek
sper
imen
ti 1
. Mar
rim
një
tub
plas
tik 2
0-25
cm
të g
jatë
dhe
nëp
ërm
jet t
ij sh
ohim
llam
bën
elek
trik
e të
nde
zur.
E pë
rkul
im tu
bin
pa
e s
hkëp
utur
nga
syr
i dhe
për
piqe
mi t
ë sh
ohim
llam
bën
përm
es ti
j. A
mun
d ta
shoh
im?
Pse?
Në ç
’për
fund
im a
rrijm
ë? E
kspe
rim
enti
2.
Mar
rim
një
per
de d
he e
ndr
içoj
më
nga
një
buri
m p
ikës
or d
rite
. Mid
is ty
re v
endo
sim
një
sfe
rë të
pat
ejdu
kshm
e. Ç
farë
do
të v
ëmë
re n
ë per
de?
Çfar
ë për
fund
imi n
xjer
rim?
Përv
ijim
i të
men
duar
it: U
dhëz
ohen
nxë
nësi
t të
lexo
jnë
teks
tin p
ër r
reth
5-6
min
uta.
Më
pas
ata
pyet
en: S
i për
hape
t drit
a? Ç
farë
quh
et
reze
drit
e? Ç
’janë
hije
t? K
ur h
ija e
form
uar q
uhet
e pl
otë?
Çfa
rë q
uhet
gjy
smëh
ije?
Ris
hiki
m n
ë dy
she:
Nxë
nësi
t u
japi
n pë
rgjig
je p
yetje
ve t
ë m
ësip
ërm
e. A
ta m
und
të p
lotë
sojn
ë nj
ëri-t
jetr
in.
Më
pas
shtr
ohet
për
di
skut
im p
yetja
e m
ëpos
htm
e: G
jatë
tran
smet
imit
në te
leviz
ion
të n
jë nd
eshj
eje fu
tbol
li që
zhv
illoh
et n
atën
, duk
et q
ë loj
tarë
t nuk
kan
ë vet
ëm n
jë
hije,
por
disa
. Pse
ndo
dh k
jo?
Nxë
nësi
t jap
in m
endi
me
dhe
plot
ësoj
në n
jëri
-tjet
rin.
V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të
m
ësim
it,
nxën
ësit
vler
ësoh
en
për
përc
aktim
in
e m
ënyr
ës
së
përh
apje
s së
dr
itës,
kr
yerje
n e
eksp
erim
ente
ve të
thje
shta
për
të a
rritu
r në
përf
undi
me
të rë
ndës
ishm
e, si
edh
e pë
r për
kufiz
imin
e h
ijes
së p
lotë
dhe
të g
jysm
ëhije
s.
Det
yrë
shtë
pie
e su
gjer
uar:
Si m
und
të k
raha
soni
lart
ësin
ë e
trup
ave
nga
gjat
ësia
e h
ijeve
të
tyre
në
një
ditë
me
diel
l? V
izat
ojen
i fig
urën
.
Fizika 8 — 35
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
8
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
I
Tem
a m
ësim
ore
18. E
klip
set
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Para
qite
n në
vide
o-pr
ojek
tor
pam
je të
ndry
shm
e të
ek
lipsi
t të
Die
llit d
he të
Hën
ës d
he d
isku
tohe
t rre
th p
ozic
ione
ve D
iell,
To
kë, H
ënë.
R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të p
ërku
fizoj
në e
klip
set s
i duk
uri n
atyr
ore.
2.
Të n
johi
n ka
rakt
eris
tikat
e e
klip
sit t
ë di
ellit
. 3.
Të n
johi
n ka
rakt
eris
tikat
e e
klip
sit t
ë hë
nës.
Fjal
ët k
yç:e
klip
s, d
iell,
hën
ë.
Mje
tet:
teks
tiFi
zika
VII
I, ta
bela
mës
imor
etë
eklip
sit
tëD
ielli
t e të
Hën
ës, l
ap to
p, v
ideo
-pro
jekt
or.
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re:
Kjo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
mar
rë n
ë lë
ndën
e F
izik
ës s
ë kl
asës
së
shta
të.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
ePa
rash
ikim
nga
term
at p
arap
rakë
: Mës
uesi
/ja s
hkru
an n
ëta
belë
fjalë
n ek
lips
dhe
fton
nxën
ësit
tësh
krua
jnë
ato
qëdi
nënë
lidhj
e m
ë kë
të d
ukur
i nat
yror
e as
tron
omik
e. D
isku
tohe
t se
në të
kal
uarë
n ek
lipsi
i D
ielli
t ngj
allte
shu
më
frik
ë te
nje
rëzi
t e p
aditu
r, nd
ërsa
sot
ës
htë
një
duku
ri sh
umë
inte
resa
nte
dhe
për n
jerë
zit m
bete
t mbr
esël
ënës
e.
Udh
ëzue
si p
ër të
lexu
arit
ndër
vepr
ues:
Udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
ë le
xojn
ë te
kstin
, për
3-4
min
uta,
e m
ë pa
s py
eten
: Çfa
rë ja
në e
klip
set?
Ci
la ës
htë v
endo
sja e
plan
etëv
e për
të p
asur
eklip
sin e
Diel
lit a
po të
Hën
ës?
R
ishi
kim
në
dysh
e: N
ë kë
të f
azë
nxën
ësit
puno
jnë
në f
leto
ren
e kl
asës
. A
ta n
dajn
ë dy
kol
ona
dhe
shkr
uajn
ë në
sec
ilën
kolo
në
kara
kter
istik
at e
ekl
ipsi
t të
Die
llit d
he të
Hën
ës.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m t
ë m
ësim
it, n
xënë
sit
do t
ë vl
erës
ohen
për
për
kufiz
imin
e e
klip
seve
si
duku
ri n
atyr
ore,
për
njo
hjen
e
kara
kter
istik
ave
të e
klip
sit t
ë D
ielli
t dhe
të H
ënës
. D
etyr
ë sh
tëpi
e e
sugj
erua
r: G
jeni
mat
eria
le të
tjer
a pl
otës
uese
në
lidhj
e m
e ek
lipsi
n e
Die
llit d
he të
Hën
ës d
he p
araq
itini
ato
në
tabe
lë
me
dy k
olon
a.
36 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
9
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e19
. Vep
rimta
ri pr
aktik
e.H
ijet
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Një
nxën
ës fo
rmon
me
duar
figu
ra të
ndry
shm
e të
ci
lat
proj
ekto
hen
në e
kran
. Tw
tje
rwt
disk
utoj
në r
reth
pye
tjes:
A v
aret
fo
rma
e hije
s nga
form
a e t
rupi
t?
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1. T
ë pë
rkuf
izoj
në h
ijen
dhe
gjys
mëh
ijen.
2.
Të
treg
ojnë
fakt
orët
që
ndik
ojnë
në
form
imin
e h
ijes
dhe
gjys
mëh
ijes.
3.
Të
puno
jnë
në g
rup
për t
ë pl
otës
uar t
abel
a dh
e pë
r të
ndër
tuar
gra
fikë.
Fjal
ët k
yç:h
ija d
he g
jysm
ëhija
Mje
tet:
Flet
ëPu
ne 2
.2, b
urim
dri
te, l
etër
, gër
shër
ë, v
izor
e os
e m
etër
, ekr
an p
ër të
pro
jekt
uar h
ijen.
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re:
Kjo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
mar
rë n
ë lë
ndën
e D
ituri
së s
ë N
atyr
ës d
he të
Mat
emat
ikës
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
i nj
ohur
ive
para
prak
e: D
isku
tohe
t m
e nx
ënës
it si
tuat
a e
tënx
ënit
duke
sht
ruar
pye
tjen:
Çfa
rëvë
më
re k
ur r
ritet
larg
ësia
e
burim
it ng
a tr
upi p
.sh.,
nga
duar
t ton
a? P
o ku
r zv
ogëlo
het l
argë
sia e
trup
it ng
a ek
rani
? A
rrih
et n
ë pë
rfun
dim
in s
e fo
rma
e hi
jes
vare
t nga
fo
rma
e tr
upit,
sep
se d
rita
për
hape
t në
vijë
të d
rejtë
. Pr
aktik
ë e
drej
tuar
: Mës
uesi
/ja n
dan
nxën
ësit
në g
rupe
. Sec
ili g
rup
ka m
jete
t e
tij d
he s
ecili
nxë
nës
ka r
olin
e t
ij. U
dhëz
ohen
të
përd
orin
një
mën
yrë
për t
ë sh
ënua
r se
sa e
qar
të a
po e
zbe
htë
ësht
ë hi
ja, p
.sh.
, një
shk
allë
nga
1 d
eri n
ë 5.
Nxë
nësi
t plo
tëso
jnë
në g
rup
rezu
ltate
t për
mat
jet e
kry
era
dhe
ndër
tojn
ë nj
ë gr
afik
të v
arës
isë
të z
mad
him
it të
hije
s-la
rgës
i nga
ekr
ani.
Kës
hillo
hen
të p
unoj
në n
ë qe
tësi
dhe
të re
spek
tojn
ë nj
ëri-t
jetr
in.
Punë
indi
vidu
ale:
Në
këtë
fazë
nxë
nësi
t mun
d të
pun
ojnë
në
mën
yrë
indi
vidu
ale
rubr
ikën
“Sh
qyrt
imi i
rez
ulta
teve
. Për
fund
imet
”.
Mon
itoro
het p
una
e ty
re d
he je
pen
udhë
zim
e pë
r paq
artë
sitë
. V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të
mës
imit,
nxë
nësi
t vl
erës
ohen
për
për
kufiz
imin
e h
ijes
dhe
të g
jysm
ëhije
s, p
ër r
endi
tjen
e fa
ktor
ëve
që
ndik
ojnë
në
form
imin
e h
ijes d
he g
jysm
ëhije
s, s
i edh
e pu
nën
në g
rup
për t
ë pl
otës
uar t
abel
a dh
e pë
r të
ndër
tuar
gra
fikë.
Fizika 8 — 37
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 2
0
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e20
. Ve
prim
tari
prak
tike.
Përh
apja
e
dritë
s në
hap
ësir
ë
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Jem
i pra
nënj
ëliq
eni m
e uj
ëtë
qetë
e të
past
ër. J
u m
und
të
dallo
ni q
artë
gur
ët n
ë fun
d të
tij.
Pse n
dodh
kjo
gjë?
Par
aqite
n pa
mje
të q
ielli
t të
natë
s m
e vi
deo-
proj
ekto
r.
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
viz
atoj
në p
amje
të q
ielli
t të
natë
s.
2.Të
inte
rpre
tojn
ë vi
zatim
et e
tyre
. 3.
Të ll
ogar
itin
kohë
n që
i du
het d
ritë
s pë
r të
përs
hkru
ar n
jëla
rgës
itë
cakt
uar.
Fjal
ët k
yç:d
ritë
, shp
ejtë
si, t
eles
kop,
një
si të
larg
ësiv
e të
mëd
ha, p
.sh.
, vit
dritë
etj.
Mje
tet:
Flet
ëPu
ne 2
.3, p
amje
të n
drys
hme
tëqi
ellit
, lap
to
p, p
roje
ktor
. Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het m
e nj
ohur
itë
që
nxën
ësit
kanë
në
lë
ndën
e
Eduk
imit
Figu
rativ
dh
e tw
G
jeog
rafis
ë.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
timi n
johu
rive
par
apra
ke: D
isku
tohe
t rre
th s
ituat
ës s
ëtë
nxën
it dh
e u
kërk
ohet
nxë
nësv
e të
treg
ojnë
se n
ëci
lat m
jedi
se të
tjer
a pë
rhap
et d
rita
. Nga
ana
tjet
ër d
rita
e d
ielli
t, du
ke p
ërsh
krua
r hap
ësir
ën d
iell-
tokë
, për
hape
t në
zbra
zëti
dhe
në a
jër.
Pë
rviji
m i
të m
endu
arit:
Sht
rohe
t pye
tja: Ç
farë
mje
ti m
und
të p
ërdo
rim
, në
mën
yrë
që o
bjek
tet
që n
dodh
en la
rg të
na
duke
n af
ër?
Ju n
jihni
te
lesk
opin
dhe
dyl
binë
. Udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
ë vi
zato
jnë
pam
je të
qie
llit t
ë na
tës.
Më
pas
ata
pyet
en s
e si
mun
d ta
vro
jtojm
ë se
cilin
pre
j ty
re.
Ris
hiki
m n
ë dy
she:
Në
këtë
faz
ë nx
ënës
it pu
nojn
ë në
dys
he p
ër t
ë zg
jidhu
r us
htri
met
3 d
he 4
. Pas
i iu
lih
et k
oha
e ne
vojsh
me,
ak
tiviz
ohen
nxë
nës
në ta
belë
për
të p
araq
itur z
gjid
hjet
. Ata
pye
ten
si a
rsye
tuan
dhe
arg
umen
tojn
ë m
endi
min
. V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të m
ësim
it, n
xënë
sit v
lerë
sohe
n pë
r vi
zatim
et e
pam
jeve
të q
ielli
t të
natë
s, p
ër in
terp
retim
in e
tyre
dhe
për
llo
gari
tjen
eko
hës
që i
duhe
t dri
tës
për t
ëpë
rshk
ruar
një
larg
ësi r
elat
ivis
ht s
hum
ëtë
mad
he.
38 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 2
1
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
I
Tem
a m
ësim
ore
21. V
eprim
tari
prak
tike.
Mat
ja e
shp
ejtë
sisë
së
dri
tës
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Imag
jinon
i nj
ëko
hëm
e sh
i. M
egjit
hëse
rru
feja
ndod
h sh
umë l
arg,
na
duke
t se d
ritën
e sh
ohim
në ç
ast.
Pse n
dodh
kjo
?
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
treg
ojnë
një
mën
yrë
për m
atje
n e
shpe
jtësi
së s
ë dr
itës.
2.
Të tr
egoj
në n
ë ci
lat m
jedi
se p
ërha
pet d
rita
. 3.
Të z
gjid
hin
usht
rim
e m
e si
tuat
a të
jetë
s re
ale.
Fjal
ët k
yç:d
ritë
, shp
ejtë
si, m
jedi
s.
Mje
tet:
Flet
ëPu
ne 2
.4
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re:
Kjo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
nga
Ditu
ria
e N
atyr
ës d
he M
atem
atik
a.
Met
odol
ogjia
dhe
vepr
imta
ritë
e n
xënë
sve
Lexi
m i
drej
tuar
: Udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
ële
xojn
ëm
ater
ialin
në
Flet
ëpu
ne 2
. 4. P
asi u
lihet
koha
e n
evoj
shm
e,at
a py
eten
: Cila
t jan
ë m
ënyr
at q
ë për
dorë
n sh
kenc
ëtar
ët p
ër m
atjen
e sh
pejtë
sisë s
ë drit
ës?
A ja
në p
ërm
irësu
ar m
etod
at e
krye
rjes s
ë eks
perim
ente
ve m
e kal
imin
e ko
hës?
Pë
rviji
m i
të
men
duar
it: D
isku
tohe
t m
e nx
ënës
it ta
bela
në
faqe
n 27
në
lidhj
e m
e sh
kallë
n e
pasa
ktës
isë
së v
lerë
s. Ci
la ë
shtë
vler
a e
përh
apje
s së
shp
ejtës
isë s
ë dr
itës?
Arr
ihet
në
një
përf
undi
min
e p
ërba
shkë
t se
drita
për
hape
t me
shpe
jtësi
shu
më
të m
adhe
. Në
zbra
zëti
shpe
jtësi
a e
përh
apje
s ës
htë
300
mijë
km
/s. A
fërs
isht
po
kaq
ësht
ë ed
he s
hpej
tësi
a e
përh
apje
s së
saj
në
ajër
. Si ë
shtë
shpe
jtësia
e dr
itës n
ë m
jedise
të n
drys
hme (
p.sh
., në
ujë
apo
në q
elq)?
R
ishi
kim
në
dysh
e: U
dhëz
ohen
nxë
nësi
t të
puno
jnë
në
fleto
ren
e kl
asës
ush
trim
et e
rub
rikë
s “P
yetje
”. A
ta d
isku
tojn
ë në
dys
he d
he
më
pas
një
nxën
ës a
ktiv
izoh
et n
ë ta
belë
për
të d
isku
tuar
zgj
idhj
et m
e të
gjit
hë k
lasë
n. P
yete
t si a
rsye
toi p
ër të
arr
itur n
ë pë
rfun
dim
e të
sa
kta.
Nxë
nësi
t e tj
erë
plot
ësoj
në.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër p
ërca
ktim
in e
mën
yrës
për
mat
jen
e sh
pejtë
sisë
së
dritë
s dh
e ar
syet
imin
në
zgj
idhj
en e
det
yrav
e m
e si
tuat
a ng
a je
ta re
ale.
D
etyr
ë sh
tëpi
e e
sugj
erua
r: N
ë qo
ftë s
e nj
ë ve
turë
do
të l
ëviz
te m
e sh
pejtë
si 3
00 k
m/h
, sa
ditë
do
t’i d
uhes
hin
afër
sish
t pë
r të
pë
rshk
ruar
larg
ësin
ë që
dri
ta e
bën
në
1 se
kond
ë?
Fizika 8 — 39
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 2
2
Dat
a __
____
____
____
____
_ Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
22. P
ërsë
ritje
e n
johu
rive
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Një
sferë
rro
kulli
set
në n
jë ul
luk
të p
jerrë
t. Zb
ret
me
shpe
jtësi
vazh
dim
isht e
më t
ë mad
he, k
urse
ngj
itet m
e shp
ejtës
i gjit
hnjë
e më t
ë vo
gël.
Treg
oni n
jë sh
embu
ll të
ngj
ashë
m m
e kët
ë. R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të
treg
ojnë
cili
ësh
të sh
kaku
që
bën
trup
in të
ndr
ysho
jë s
hpej
tësi
në e
tij
2.
Të d
allo
jnë
lloje
t e lë
vizj
eve
të tr
upav
e.
3.
Të g
jejn
ë m
adhë
sitë
fizi
ke n
ëpër
mje
t gra
fikëv
e.
Fjal
ët
kyç:
sh
pejtë
si
e tr
upit,
sh
pejtë
si,
kohë
, rr
ugë.
Mje
tet:
sfer
ë, u
lluk
i pje
rrët
, har
ta e
kon
cept
eve.
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
atnd
ërku
rrik
ular
e: K
jo t
emë
lidhe
t me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
në
lënd
ën e
Fiz
ikës
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
i id
eve:
Dis
kuto
het m
e nx
ënës
it në
lidh
je m
e nj
ohur
itë k
ryes
ore
të k
apitu
llit:
njës
itë e
ndr
yshm
e të
shp
ejtë
sisë
, llo
gari
tja e
sh
pejtë
sisë
mes
atar
e, g
jetja
e l
argë
sisë
që
ka p
ërsh
kuar
një
obj
ekt,
ndër
timi
i gr
afik
ut t
ë va
rësi
së l
argë
si-k
ohë,
shp
ejtë
si-k
ohë,
sh
pejtë
sisë
fund
ore,
për
cakt
imi i
lëvi
zjes
së o
bjek
tit m
e an
ë të
gra
fikut
dhe
shp
jegi
mi m
e an
ë të
she
mbu
jve
të li
gjit
të p
arë
të N
juto
nit.
Rrj
eti
i di
skut
imit:
Me
përg
jigje
t e
nxën
ësve
for
moh
et h
arta
e k
once
ptev
e (s
hihn
i në
faq
en p
asar
dhës
e).
Më
pas
kalo
het
në
inte
rpre
timin
e g
rafik
ëve,
p.s
h., d
isku
tohe
t nës
e gr
afik
u i v
arës
isë
larg
ësi-k
ohë
ësht
ë nj
ë vi
jë e
dre
jtë h
oriz
onta
le, ç
farë
mun
d të
them
i pë
r shp
ejtë
sinë
e o
bjek
tit e
tj.
Ris
hiki
m n
ë dy
she:
Pun
ohen
ush
trim
e pë
r llo
gari
tjen
e sh
pejtë
sisë
mes
atar
e dh
e të
nxi
timit,
duk
e pë
rdor
ur n
jësi
të p
ërka
tëse
. G
jitha
shtu
këm
bëng
ulet
që
nxën
ësi t
ë pë
rdor
ë si
mbo
let e
mad
hësi
ve fi
zike
dhe
të o
rien
tohe
t sak
të n
ë sh
ndër
rim
in e
një
sive
. V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të m
ësim
it nx
ënës
it vl
erës
ohen
për
për
cakt
imin
e s
hkak
ut q
ë e
bën
trup
in të
ndr
ysho
jë s
hpej
tësi
në e
tij,
për d
allim
in e
lloj
eve
të lë
vizj
eve
të tr
upav
e, si
edh
e pë
r gje
tjen
e vl
erës
së
mad
hësi
ve fi
zike
nëp
ërm
jet g
rafik
ëve.
40 — Udhëzues mësuesi
MO
DEL
I H
AR
TËS
SË K
ON
CEP
TEV
E
Forc
a dh
e lë
vizj
a
përs
hpej
ting
adal
ësim
LËVIZJE
Larg
ësia
e p
ërsh
kuar
d
= v m
t
Koha
e p
lotë
t
= d
/ v m
Shpe
jtësi
mes
atar
e
Nxi
timi
a =
v - v
0/
t
Shfo
rmon
Shka
kton
FORC
Ë
Ndr
ysho
n gj
endj
en e
bash
këve
prim
Trup
at
Ndr
ysho
n sh
pejtë
sinë
e
preh
je
Fizika 8 — 41
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 2
3
Dat
a __
____
____
____
____
_ Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
23. T
est i
trem
ujor
it të
par
ë (S
htat
or-D
hjet
or)
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.
Të id
entif
ikoj
në ll
oje
të n
drys
hme
lëvi
zjes
h e
të d
allo
jnë
ndry
shim
in m
idis
ty
re.
2.
Të n
jehs
ojnë
shpe
jtësi
në, r
rugë
n, k
ohën
dhe
nxi
timin
.
Fjal
ët
kyç:
sh
pejtë
si
e tr
upit,
sh
pejtë
si,
kohë
, rr
ugë,
dri
të, s
hpej
tësi
, mje
dis,
shp
ejtë
si f
illes
tare
, nx
itim
poz
itiv
dhe
nega
tiv, n
jësi
e n
xitim
it et
j.
Mje
tet:
test
et p
arap
ërga
titen
në
fletë
form
ati A
4.Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Ky
test
form
uloh
et
në b
azë
të n
johu
rive
të
fitua
ra n
ga n
xënë
sit
në l
ëndë
n e
Fizi
kës
gjat
ë tr
emuj
orit
të p
arë.
M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Një
mod
el te
sti n
dodh
et n
ë ru
brik
ën “
Shto
jcë”
. K
rite
ret e
har
timit
të te
stit
janë
: -
Iden
tifik
imi i
pro
blem
it e
zgjid
hja
40%
, -
përd
orim
i i m
jete
ve p
rakt
ike
dhe
situ
atav
e re
ale
40%
, -
shkr
imi n
ë te
rmin
olog
jinë
e fiz
ikës
20%
. Te
sti ë
shtë
i pa
jisur
edh
e m
e ta
belë
n e
pikë
ve p
ër v
lerë
sim
.
42 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 2
4
D
ata
____
____
____
____
___
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 24
. Vle
rësi
m i
port
ofol
it të
nxë
nësi
tSi
tuat
a e
të n
xëni
t: Se
cili
nxën
ës m
err
në b
ankë
pun
imet
e
port
ofol
it të
tij n
ë tr
emuj
orin
e p
arë.
R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të
për
shkr
uajn
ë sh
kurt
imis
ht p
ërm
bajtj
en e
por
tofo
lit.
2.
Të e
vide
ntoj
në p
unim
et m
ë të
real
izua
ra.
3.
Të v
lerë
sojn
ë rë
ndës
inë
e pl
otës
imit
të p
orto
folit
.
Fjal
ët k
yç: p
anai
r, po
rtof
ol.
Mje
tet:
det
yrat
e p
unua
ra n
ë kl
asë,
në
shtë
pi, p
roje
kte
dhe
mat
eria
le të
tjer
a.
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re:
kjo
orë
mës
imi l
idhe
t me
njoh
uritë
e n
xënë
sve
me
Art
in P
amor
, TIK
, si d
he m
e gj
uhën
dhe
kom
unik
imin
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve:
Nxë
nësi
t pun
ojnë
në
grup
e dy
she,
duk
e vë
zhgu
ar p
orto
folin
e n
jëri
-tjet
rit.
Seci
li nx
ënës
mba
n sh
ënim
e pë
r pu
nim
et m
ë të
mir
a dh
e at
o që
duh
en p
ërm
irës
uar,
duke
për
doru
r nj
ë sh
kallë
vle
rësi
mi n
ga 1
-5. M
ë pa
s se
cili
shpr
eh v
lerë
sim
et e
tij p
ër p
orto
folin
e s
hoku
t. N
xënë
sit,
të c
ilët k
anë
man
gësi
të d
etyr
ave
ose
dety
ra p
ër të
për
mir
ësua
r, m
und
të p
lotë
sojn
ë at
o në
sht
ëpi.
N
ë fu
nd m
ësue
si/ja
bën
një
vle
rësi
m të
por
tofo
lave
më
të m
irë
të k
lasë
s.
Dis
kuto
het
me
nxën
ësit
rret
h de
tyra
ve q
ë i
kanë
rea
lizua
r m
e m
ë sh
umë
dësh
irë
dhe
çfar
ë do
të
doni
n të
për
mir
ëson
in g
jatë
pe
riud
hës n
ë va
zhdi
m.
Fizika 8 — 43
II. PLANIFIKIMI I ORËVE MËSIMORE TË TREMUJORIT TË DYTË
JANAR-MARS
44 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
Dat
a___
____
____
____
____
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
I
Tem
a m
ësim
ore
1. P
asqy
rim
i i d
ritë
sSi
tuat
a e
të n
xëni
t: M
arri
m n
jë p
asqy
rë d
he m
e an
ë të
saj n
drys
hojm
ë dr
ejtim
in e
një
tufe
dri
te. A
ken
i një
shp
jegi
m p
ër k
ëtë
duku
ri?
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1. T
ë pë
rshk
ruaj
në d
ukur
inë
e pa
sqyr
imit
të d
ritë
s.
2. T
ë fo
rmul
ojnë
ligj
et e
pas
qyri
mit
të d
ritë
s. 3.
Të
shpj
egoj
në p
asqy
rim
in d
ifuzi
v dh
e të
rreg
ullt.
Fjal
ët k
yç: p
asqy
rim
, rre
ze rë
nëse
, rre
ze
pasq
yrue
se, k
ënd
i rën
ies d
he k
ënd
i pas
qyri
mi,
ligj i
pas
qyri
mit.
Mje
tet:
teks
ti, ta
bela
të p
asqy
rim
it të
dri
tës,
pas
qyra
.
Lidh
ja m
e fu
shat
e tj
era
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo te
më
lidhe
t me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
mar
rë n
ë lë
ndën
e D
ituri
së së
N
atyr
ës.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
timi n
johu
rive
par
apra
ke: D
isku
tohe
t rre
th s
ituat
ës s
ë të
nxë
nit d
he a
rrih
et n
ë pë
rfun
dim
in se
çdo
sip
ërfa
qe p
asqy
ron
dritë
n që
bie
në
të, p
rand
aj i
shoh
im tr
upat
e n
drys
hëm
. Kjo
duk
uri q
uhet
pas
qyri
m i
dritë
s.
Mar
rëdh
ënie
t pye
tje p
ërgj
igje
: Mës
uesi
/ja v
izat
on fi
gurë
n 2.
9 në
tabe
lë d
he s
ë ba
shku
me
nxën
ësit
përk
ufiz
ojnë
term
at: r
reze
rënë
se,
rrez
e pas
qyru
ese,
kënd
i rë
nies
dhe
kën
d i p
asqy
rimit.
Kër
kon
nga
nxën
ësit
të tr
egoj
në s
ipër
faqe
të tj
era
që sh
ërbe
jnë
si p
asqy
rë e
rraf
shët
. A
ta m
und
të p
ërm
endi
n si
përf
aqen
e u
jit të
qet
ë, s
ipër
faqe
n e
një
plla
ke x
ham
i të
lëm
uar,
sipë
rfaq
en e
pas
qyrë
s et
j. A
ta u
për
gjig
jen
pyet
jeve
, si:
A e
pasq
yroj
në n
jëllo
j drit
ën të
gjit
ha si
përfa
qet?
Shp
jego
het p
asqy
rim
i difu
z dh
e ai
i rr
egul
lt.
Ris
hiki
m n
ë dy
she:
Udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
’u ja
pin
përg
jigje
pye
tjeve
të m
ësip
ërm
e. M
ë pa
s at
a di
skut
ojnë
në
dysh
e dh
e pë
rgjig
jet e
ty
re d
isku
tohe
n ed
he m
e nx
ënës
it e
tjerë
. V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të m
ësim
it nx
ënës
it vl
erës
ohen
për
për
shkr
imin
e d
ukur
ive
të p
asqy
rim
it të
dri
tës,
për
form
ulim
in e
lig
jeve
të p
asqy
rim
it të
dri
tës,
si e
dhe
për s
hpje
gim
in e
pas
qyri
mit
difu
ziv
dhe
të rr
egul
lt.
Fizika 8 — 45
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 2
Dat
a___
____
____
____
____
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
V
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
2.Sh
ëmbë
llim
i në
pasq
yrën
e rr
afsh
ët. S
hiki
mi
pas
kthe
save
Si
tuat
a e
të n
xëni
t: Q
ëndr
ojm
ëpë
rpar
a nj
ëpa
sqyr
e. Ç
farë
vëm
ë re
pr
apa
saj?
Lëv
izni
në
lidhj
e m
e pa
sqyr
ën, p
.sh.
, ngr
ini l
art d
orën
e
maj
të. S
hiko
ni m
e ku
jdes
çdo
të n
dodh
ë m
e sh
ëmbë
llim
in.
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
rend
itin
disa
kar
akte
rist
ika
të s
hëm
bëlli
mit
në p
asqy
rën
e rr
afsh
ët.
2.Të
për
kufiz
ojnë
shë
mbë
llim
in re
al d
he s
hëm
bëlli
min
vir
tual
. 3.
Të v
izat
ojnë
rrug
ën e
rrez
es s
ë dr
itës
nga
obje
kti d
eri n
ë sy
rin
tonë
.
Fjal
ët k
yç: s
hëm
bëlli
m re
al d
he sh
ëmbë
llim
vitu
al,
peri
skop
.
Mje
tet:
pasq
yrë
e rr
afsh
ët, o
bjek
te të
ndry
shm
e, fl
etë
form
ati A
4,
vizo
re, l
aps.
Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het m
e nj
ohur
itë q
ë nx
ënës
it ka
në m
arrë
në
lënd
ën e
Edu
kim
it Fi
gura
tiv d
he të
Ditu
risë
së
Nat
yrës
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
i njo
huri
ve p
arap
rake
: Dis
kuto
het n
ë lid
hje
me
situ
atën
e të
nxë
nit d
he a
rrih
et n
ë pë
rfun
dim
in se
shëm
bëlli
mi ë
shtë
i an
asje
lltë
me
trup
in. M
ë pa
s je
pet p
ërku
fizim
i i s
hëm
bëlli
mit
real
dhe
shë
mbë
llim
it vi
rtua
l. N
xënë
sit r
endi
tin d
isa
kara
kter
istik
a të
tje
ra të
shë
mbë
llim
it në
pas
qyrë
n e
rraf
shët
dhe
mës
uesi
/ja i
shkr
uan
ato
në ta
belë
. Le
xim
për
mbl
edhj
e në
dys
he. N
ë kë
të fa
zë të
mës
imit,
udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
ë le
xojn
ë pa
ragr
afin
“Sh
ikim
i pas
kth
esav
e”. M
ë pa
s py
eten
: Si a
rrijm
ë të
shoh
im o
bjek
tet p
as p
enge
save
? Sa
ësh
të k
ëndi
i pa
sqyr
imit
të rr
ezes
së d
ritë
s, k
ur k
ëndi
i rë
nies
ësh
të 4
50 ? S
i du
hen
vend
osur
pas
qyra
t?
Punë
indi
vidu
ale:
U k
ërko
het n
xënë
sve
të v
izat
ojnë
në
fleto
ren
e kl
asës
rrug
ën e
rrez
es së
dri
tës
nga
obje
kti q
ë nd
odhe
t pas
pen
gesë
s de
ri n
ë sy
rin
tonë
, duk
e iu
refe
ruar
figu
rës 2
.13.
V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të m
ësim
it nx
ënës
it v
lerë
sohe
n pë
r ren
ditje
n e
disa
kar
akte
rist
ikav
e të
shë
mbë
llim
it në
pas
qyrë
n e
rraf
shët
pë
r për
kufiz
imin
e s
hëm
bëlli
mit
real
dhe
shë
mbë
llim
it vi
tual
, si e
dhe
për v
izat
imin
e rr
ugës
së
rrez
eve
të d
ritë
s ng
a ob
jekt
i der
i në
syri
n to
në.
Det
yrë
shtë
pie
e su
gjer
uar:
Në
shtë
pi, n
xënë
sve
mun
d t’u
jepe
t det
yrë
të n
dërt
ojnë
një
per
isko
p të
thje
shtë
.
46 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 3
Dat
a___
____
____
____
____
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 3.
Përm
bled
hje.
Përs
ëritj
e pë
r pas
qyri
min
e
dritë
s Si
tuat
a e
të n
xëni
t: Sh
kruh
en n
ëta
belë
term
at: p
asqy
rë, k
ënd
i rën
ies, r
reze
dr
ite, k
ënd
i pas
qyrim
it, rr
eze e
pas
qyru
ar, s
hëm
bëlli
m d
he u
kër
kohe
t nx
ënës
ve të
shkr
uajn
ë nj
ë sh
krim
të s
hpej
të.
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
kri
jojn
ë fja
li të
sakt
a fiz
ike
me
fjalë
t e d
hëna
. 2.
Të tr
egoj
në s
e pa
sqyr
imi i
dri
tës b
ëhet
sip
as d
y lig
jeve
3.
Të z
bato
jnë
njoh
uritë
në
usht
rim
e dh
e si
tuat
a re
ale.
Fjal
ët k
yç:p
asqy
rë, k
ënd
i rën
ies,
rrez
e dr
ite, k
ënd
i pa
sqyr
imit,
shëm
bëlli
m, r
reze
e p
asqy
ruar
.
Mje
tet:
teks
ti Fi
zika
8, f
letë
form
ati A
4, vi
zore
, lap
s.
Lidh
ja m
e fu
shat
e tj
era
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo te
më
lidhe
t me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
mar
rë n
ë lë
ndën
e M
atem
atik
ës d
he të
Edu
kim
it Fi
gura
tiv.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
timi n
johu
rive
par
apra
ke:L
exoh
en d
isa
prej
shkr
imev
etë
tyre
.Më
pas u
kër
kohe
t nxë
nësv
e të
form
uloj
nëlig
jet e
pas
qyri
mit
të
dritë
s du
ke b
ërë
edhe
një
për
mbl
edhj
e të
njo
huri
ve k
ryes
ore
mbi
pas
qyri
min
e d
ritë
s.
Përv
ijim
i të
men
duar
it: P
asi m
ësue
si/ja
bin
det q
ë nj
ohur
itë k
ryes
ore
janë
për
vetë
suar
, ori
ento
n nx
ënës
it dr
ejt z
gjid
hjes
së
usht
rim
eve
1-5
të ru
brik
ës “
Pyet
je”.
Duh
et të
treg
ojnë
kuj
des
në u
shtr
imin
4 p
ër të
për
cakt
uar s
aktë
kën
din
e pa
sqyr
imit,
nis
ur n
ga p
ërku
fizim
i i
tij d
he k
ëndi
n e
plot
ë. U
lë k
ohën
e n
evoj
shm
e dh
e ak
tiviz
on n
xënë
s të
nive
leve
të n
drys
hme
për t
ë dh
ënë
përg
jigje
t e ty
re. D
isku
timet
sh
trih
et n
ë të
gjit
hë k
lasë
n.
Punë
në
dysh
e: N
ë kë
të fa
zë, n
xënë
sit p
unoj
në n
ë dy
she
usht
rim
in 6
. Ata
dis
kuto
jnë
me
njër
i-tje
trin
se k
u du
hen
vend
osur
pas
qyra
t pë
r të
parë
mak
inat
e tj
era
në rr
ugë.
Udh
ëzoh
en q
ë sk
ica
të v
izat
ohet
më
vizo
re d
he la
ps. T
rego
hen
para
nxë
nësv
e id
etë
në sk
icat
më
të
sakt
a.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër k
rijim
in e
fjal
ive
të sa
kta
fizik
e, p
ër fo
rmul
imin
e d
y lig
jeve
të p
asqy
rim
it të
dri
tës,
si e
dhe
për z
batim
in e
njo
huri
ve n
ë us
htri
me
dhe
situ
ata
real
e.
Fizika 8 — 47
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 4
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
4.Pë
rthy
erja
e d
ritë
sSi
tuat
a e
të n
xëni
t: M
arri
m n
jë g
otë
qelq
ime
ujë
dhe
vend
osim
bre
nda
sajn
jëlu
gë.
Shik
ojm
ë go
tën
nga
sipë
r. Si
duk
et lu
ga?
Heq
im lu
gën
dhe
në fu
ndin
e e
nës
vend
osim
nj
ë m
oned
hë m
etal
ike.
Në ç
’poz
icio
n du
ket s
e ndo
dhet
ajo
? R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të p
ërsh
krua
jnë
një
eksp
erim
ent p
ër d
ukur
inë
e pë
rthy
erje
s së
dritë
s.
2.Të
form
uloj
në li
gjet
e p
ërth
yerje
s së
dri
tës.
3.
Të k
raha
sojn
ë kë
ndin
e rë
nies
dhe
kën
din
e pë
rthy
erje
s kur
dri
ta k
alon
nga
një
mje
dis
në n
jë tj
etër
.
Fjal
ët k
yç:p
ërth
yerje
e d
ritë
s,
rrez
e rë
nëse
, rre
ze e
për
thye
r, kë
ndit
i rën
ies
dhe
kënd
it i
përt
hyer
jes.
Mje
tet:
gotë
qel
qi, l
ugë,
ene
qelq
i me
fund
tëgj
erë,
pl
lakë
të b
ardh
ë, u
jë, e
lekt
rik,
laps
, viz
ore.
Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het m
e nj
ohur
itë q
ë nx
ënës
it ka
në n
ë lë
ndën
e M
atem
atik
ës d
he të
Edu
kim
it Fi
gura
tiv.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
timi n
johu
rive
par
apra
ke:D
isku
tohe
t me
nxën
ësit
rret
h si
tuat
ës së
të n
xëni
t: A
rrih
et n
ëpë
rfun
dim
inse
kur
dri
ta n
drys
hon
mje
dis,
pra
nga
ajri
në
ujë
ajo
përt
hyhe
t pra
ndr
ysho
n dr
ejtim
in e
saj,
pran
daj l
uga
e zh
ytur
në
gotë
n m
e uj
ë du
ket e
thye
r dhe
m
oned
ha d
uket
e z
hven
dosu
r më
lart
. Jep
en p
ërku
fizim
et e
rrez
es rë
nëse
, rre
zes
së p
ërth
yer,
kënd
it të
rëni
es d
he k
ëndi
t të
përt
hyer
jes.
(Fig
ura
ësht
ë vi
zatu
ar m
ë pa
rë n
ë ta
belë
). K
ërki
m h
ulum
tim. Z
hvill
ohet
eks
peri
men
ti i m
ëpos
htëm
nga
dy
nxën
ës (m
e ud
hëzi
met
e m
ësue
ses)
: Mar
rim n
jë en
e qelq
i me f
und
të
gjer
ë. Ve
ndos
im p
ingu
l me f
undi
n e e
nës n
jë pl
lakë
të b
ardh
ë, në
të ci
lën ja
në sh
ënua
r dy
bosh
te p
ingu
le. H
edhi
m u
jë de
ri në
niv
elin
e bos
htit
horiz
onta
l. M
e anë
të n
jë ele
ktrik
u lës
hojm
ë një
rrez
e der
i sa
ajo
të sh
trih
et n
ë plla
kë d
he të
kal
ojë n
ë pik
ën e
prer
jes s
ë bos
htev
e. Vr
ojto
jmë m
e ku
jdes
. Çfa
rë n
a tr
egon
eksp
erim
enti?
Si j
anë k
ëndi
i rë
nies
dhe
kën
di i
përt
hyer
jes?
Nga
vëz
hgim
i dhe
hul
umtim
i for
mul
ohen
së b
ashk
u m
e nx
ënës
it dy
ligj
et e
përt
hyer
jes së
drit
ës.
Punë
indi
vidu
ale:
Udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
ë vi
zato
jnë
rrug
ën e
rrez
es s
ë dr
itës
kur d
rita
kal
on n
ga a
jri n
ë qe
lq d
he n
ga q
elqi
në
ajër
. M
ësue
si/ja
mon
itoro
n pu
nën
dhe
jep
udhë
zim
et p
ërka
tëse
. V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të m
ësim
it nx
ënës
it v
lerë
sohe
n pë
r shp
jegi
min
e d
ukur
inë
e pë
rthy
erje
s së
dri
tës,
për
form
ulim
in e
ligj
eve
të p
ërth
yerje
s së
dri
tës,
si e
dhe
për v
izat
imin
e rr
ugës
së
rrez
eve
të d
ritë
s ku
r dri
ta n
drys
hon
mje
dis.
48 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 5
Dat
a___
____
____
____
____
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 5.
Pasq
yrim
i i b
rend
shëm
i pl
otë.
Zba
timet
. Pri
zmat
Si
tuat
a e
të n
xëni
t: Vi
zato
ni n
jëpr
izëm
trek
ëndo
r dhe
treg
oni ç
farë
figur
e ësh
tëba
za?
Po
faqe
t anë
sore
të ti
j? P
araq
iten
në p
roje
ktor
pri
zma
të n
drys
hëm
opt
ikë
dhe
kalim
i i
dritë
s në
për t
o.
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
shp
jego
jnë
pasq
yrim
in e
bre
ndsh
ëm të
plo
të.
2.Të
treg
ojnë
se
çfar
ë nd
odh
me
kalim
in e
rrez
eve
të d
ritë
s në
për p
rizë
m.
3.Të
viz
atoj
në rr
ugën
e rr
ezev
e të
dri
tës n
ë pe
risk
opin
pri
zmat
ik.
Fjal
ët k
yç:p
asqy
rim
i br
ends
hëm
i pl
otë,
pr
izm
a, d
ritë
sin
jaliz
uese
, fib
ra o
ptik
e.
Mje
tet:
teks
ti Fi
zika
8, f
letë
A4,
laps
viz
ore,
lap
top,
pro
jekt
or
Lidh
ja m
e fu
shat
e tj
era
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo te
më
lidhe
t me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
mar
rë n
ë fu
shën
e M
atem
atik
ës.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
timi n
johu
rive
par
apra
ke:N
ga e
kspe
rim
enti
nëor
ën e
kal
uar f
orm
ulua
m d
y lig
jet e
për
thye
rjes
së d
ritë
s. D
isku
tohe
t rre
th
tyre
. Çfa
rë n
dodh
kur
kën
di i
rëni
es rr
itet g
radu
alish
t? S
hpje
gohe
t me
anë
të n
jë fi
gure
se k
ur n
dodh
pas
qyri
mi i
bre
ndsh
ëm i
plot
ë dh
e tr
egoh
et se
ç’k
upto
het m
e kë
nd k
ritik
. Le
xim
i dr
ejtu
ar: U
dhëz
ohen
nxë
nësi
t të
lexo
jnë
nënç
ësht
jen
“Pri
zmat
”. D
isku
tohe
t për
per
isko
pin
priz
mat
ik d
he p
ër d
rita
t si
njal
izue
se. M
ësue
si/ja
fton
nxë
nësi
t të
përs
hkru
ajnë
rrug
ën e
rrez
eve
të d
ritë
s dh
e ta
viz
atoj
në a
të te
per
isko
pi p
rizm
atik
. Më
pas
disk
utoh
et p
ër p
yetje
n: S
a he
rë p
ërth
yhet
rrez
ja e
dritë
s gja
të k
alim
it në
priz
ëm?
Nxë
nësi
t lex
ojnë
në
teks
t pje
sën
për f
ibra
t opt
ike
dhe
evid
ento
jnë
fakt
in s
e në
një
fibë
r opt
ike
drita
pës
on p
asqy
rim
të b
rend
shëm
të p
lotë
. V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të m
ësim
it nx
ënës
it vl
erës
ohen
për
shp
jegi
min
e p
asqy
rim
it të
bre
ndsh
ëm të
plo
të, p
ër p
ërsh
krim
in s
e çf
arë
ndod
h m
e ka
limin
e rr
ezev
e të
dri
tës
nëpë
r pri
zëm
, si e
dhe
për v
izat
imin
e rr
ugës
së
rrez
eve
të d
ritë
s në
per
isko
pin
priz
mat
ik.
Fizika 8 — 49
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 6
Dat
a___
____
____
____
____
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 6.
Thje
rrat
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Ven
dosi
m n
jëxh
am z
mad
hues
mbi
një
tufë
le
tras
h os
e m
bi n
jë c
opë
akul
li. Ç
farë
ndo
dh?
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
treg
ojnë
vet
itë q
ë gë
zojn
ë th
jerr
at.
2.Të
dal
lojn
ë th
jerr
at p
ërm
bled
hëse
nga
ato
shpë
rnda
rëse
. 3.
Të p
ërku
fizoj
në k
arak
teri
stik
at e
thje
rrav
e.
Fjal
ët k
yç:t
hjer
rapë
rmbl
edhë
se, t
hjer
ra
shpë
rnda
rëse
, kar
akte
rist
ika
të th
jerr
ave.
Mje
tet:
teks
tiFi
zika
8, q
iri,
shkr
epës
e, k
arto
ni z
i, vi
zore
, thj
errë
përm
bled
hëse
, thj
errë
shpë
rnda
rëse
.
Lidh
ja m
e fu
shat
e tj
era
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo te
më
lidhe
t me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
mar
rë n
ë lë
ndën
e D
ituri
së
së N
atyr
ës d
he n
ë fu
shën
e k
inem
atog
rafis
ë.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eIm
agjin
atë
e dr
ejtu
ar: D
isku
tohe
t rre
th s
ituat
ës s
ë të
nxë
nit,
ku n
xënë
sit p
ërgj
igje
n se
letr
at d
igje
n, n
dërs
a ak
ulli
shkr
in. A
ta m
und
të
treg
ojnë
se
kanë
lexu
ar n
ë lib
ra s
e ës
htë
djeg
ur v
arka
vet
ëm s
e rr
ezet
e d
ielli
t kal
onin
nëp
ër n
jë x
ham
të m
adh
zmad
hues
. Evi
dent
ohet
th
jerr
a pë
rmbl
edhë
se, e
cila
i m
bled
h rr
ezet
në
një
pikë
që
quhe
t vat
ër.
Mba
jtja
e st
rukt
urua
r e s
hëni
mev
e: N
xënë
sit n
dahe
n në
dy
grup
e. S
ecili
gru
p ve
ndos
në
vijë
të d
rejtë
sen
det:
qiri
un e
nde
zur,
njër
in
prej
xha
mav
e dh
e ka
rton
in. A
ta d
uhet
ta p
ërfto
jnë
shëm
bëlli
min
e fl
akës
në
kart
on. P
ërfa
qësu
es të
gru
peve
të tj
era
ngre
në p
yetje
, si:
Ps
e kur
për
dorim
thjer
rë p
ërm
bled
hëse
për
ftojm
ë dy
shëm
bëlli
me,
të z
vogë
luar
dhe
të z
mad
huar
?
Pse k
ur q
iriu
ndod
het s
hum
ë afër
thjer
rës n
uk p
ërfto
het s
hëm
bëlli
m?
etj.
M
ë pa
s nx
ënës
it st
rukt
uroj
në n
johu
ritë
e ty
re, d
uke
i plo
tësu
ar a
to e
dhe
me
kara
kter
istik
at e
thje
rrav
e.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër p
ërku
fizim
in e
kar
akte
rist
ikav
e të
thje
rrav
e, p
ër v
etin
ë që
gëz
ojnë
th
jerr
at, s
i dhe
për
dal
limin
e th
jerr
ave
përm
bled
hëse
nga
ato
shp
ërnd
arës
e.
50 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 7
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
7.Ve
prim
tari
pra
ktik
e.Pë
rdor
imii
th
jerr
ave
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Në n
atyr
ësho
him
: një
pikë
vese
, cop
ën e
qelq
it te
fene
rët e
m
akin
ave,
xham
at e
syze
ve. T
ë gjit
ha k
ëto
trup
a sh
ërbe
jnë s
i thj
erra
. Nxë
nësi
t mun
d të
japi
n ed
he s
hem
buj t
ë tje
rë k
u pë
rdor
en th
jerr
at, s
i dyl
bi, a
para
te
foto
graf
ike,
mik
rosk
opë
etj.
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
njo
hin
thje
rrat
si p
ajis
je o
ptik
e dh
e fu
nksi
onin
e ty
re.
2.Të
treg
ojnë
ç’ë
shtë
vat
ra e
një
thje
rre.
3.
Të tr
egoj
në li
dhje
n m
idis
larg
ësis
ë së
thje
rrës
nga
ekr
ani d
he o
bjek
tit n
ga th
jerr
a m
e la
rgës
isë
vatr
ore.
4.
Të p
unoj
në n
ë gr
up p
ër të
shq
yrtu
ar re
zulta
tet.
Fjal
ët k
yç:t
hjer
ra, f
unks
ion
i thj
erra
ve, l
argë
si v
atro
re,
larg
ësi e
obj
ektit
nga
thje
rra
larg
ësi e
ekr
anit
nga
thje
rra.
Mje
tet:
Flet
ë Pu
ne 2
.8, t
hjer
ra, m
bajtë
s thj
erra
sh, g
ërsh
ërë,
viz
ore
rret
h 2
met
ër e
gja
të, c
opë
kart
oni,
ekra
n pë
r të
proj
ektu
ar
figur
ën, t
hjer
ra të
ndr
yshm
e, b
urim
dri
te.
Lidh
ja m
e fu
shat
e tj
era
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo te
më
lidhe
t me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
mar
rë m
bi th
jerr
at d
he m
e nj
ohur
itë p
rakt
ike
të ty
re.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eV
rojto
jmë,
ana
lizoj
më,
dis
kuto
jmë:
Nxë
nësi
tpër
dori
nth
jerr
a (lu
pa) t
ëllo
jeve
tënd
rysh
me
për t
ëvë
zhgu
ar s
ende
tëim
ta a
sip
ërfa
qe
ose
fletë
me
shkr
ime
të im
ët. M
ësue
sja i
pyet
: A d
uhet
të g
jejnë
një
pozi
cion
të ca
ktua
r të t
hjer
rës p
ër të
lexu
ar m
ë qar
të?
Si n
drys
hojn
ë llo
jet e
thjer
rave
në v
arës
i të p
ërdo
rimev
e të t
yre?
Pr
aktik
ë e
drej
tuar
: Të
ndar
ë si
pas
grup
eve,
nxë
nësv
e iu
shp
jego
het m
etod
a pë
r gje
tjen
e la
rgës
isë
vatr
ore
të th
jerr
ës d
he u
dhëz
ohen
të
mba
jnë
shën
ime.
Më
pas a
ta n
djek
in h
apat
për
mat
jen
e th
jerr
ave
duke
bër
ë m
ë pa
rë e
dhe
para
shik
ime
të la
rgës
isë
mid
is th
jerr
ës
dhe
ekra
nit d
he d
uke
përs
ëritu
r mat
jet.
Ata
ori
ento
hen
të k
rijo
jnë
një
tabe
lë d
he të
viz
atoj
në g
rafik
un k
u të
pas
qyro
hen
rezu
ltate
t e
mat
jeve
. Në
vijim
mës
uesja
shk
ruan
në
tabe
lë li
dhje
n m
idis
kët
yre
larg
ësiv
e dh
e la
rgës
isë
vatr
ore
te tj
errë
s. Pu
në n
ë dy
she:
Nxë
nësi
t shq
yrto
jnë
rezu
ltate
t e m
atje
ve d
he n
xjer
rin
përf
undi
met
duk
e u
bazu
ar te
pye
tjet 3
dhe
4 të
flet
ës s
ë pu
nës.
V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të m
ësim
it nx
ënës
it v
lerë
sohe
n pë
r njo
hjen
e th
jerr
ave
dhe
funk
sion
in e
tyre
për
pro
jekt
imin
që
ajo
të k
ryej
ë fu
nksi
onin
e sa
j si e
dhe
për l
idhj
en m
idis
kar
akte
rist
ikav
e të
thje
rrës
dhe
pun
ën n
ë gr
up
Fizika 8 — 51
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 8
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
8.Fu
nksi
onim
i i s
yrit
dhe
i ap
arat
it fo
togr
afik
. Kuj
desi
për
sytë
Si
tuat
a e
të n
xëni
t:1)
Mar
rim
një
dhom
ëtë
errë
t dhe
në
faqe
n e
përp
arm
e ha
pim
një
vr
imë
të m
adhe
. Vër
ejm
ë sh
ëmbë
llim
in e
një
trup
i të
ndri
çuar
, në
letë
r gjy
smë
të
tejd
uksh
me.
2)
Sot
do
të n
dërt
ojm
ë nj
ë m
odel
të th
jesh
të të
syr
it: N
jë ba
lonë
5 li
tërs
he e
mbu
shim
me
ujë d
he v
endo
sim n
ë të n
jë th
jerrë
për
mbl
edhë
se. D
rejto
jmë m
bi të
drit
ën q
ë vjen
nga
një
burim
dh
e do
të v
ëmë r
e shë
mbë
llim
in n
ë ret
inë.
Ky “
sy”
nuk
ka a
s iris
, as q
epal
la…
R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të tr
egoj
në p
jesë
t për
bërë
se të
apa
ratit
foto
graf
ik.
2.Të
treg
ojnë
si ë
shtë
i nd
ërtu
ar s
yri.
3.Të
shp
jego
jnë
funk
sion
imin
e s
yrit
duke
ana
lizua
r situ
ate
të n
gjas
hme.
4.
Të li
stoj
në rr
egul
lat q
ë du
hen
për t
ë pa
sur s
y të
shë
ndet
shëm
.
Fjal
ët k
yç:f
unks
ioni
mi s
yrit,
apa
rat f
otog
rafik
, an
aliz
ë e
situ
atav
e të
ngj
ashm
e, të
par
ët, k
ontr
oll
mje
këso
r, sy
ze d
ielli
.
Mje
tet:
teks
ti Fi
zika
8, d
hom
ë e
errë
t, ob
jekt
e të
ndry
shm
e,
balo
në 5
litë
rshe
, ujë
, thj
errë
për
mbl
edhë
se, b
urim
dri
te.
Lidh
ja m
e fu
shat
e tj
era
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo te
më
lidhe
t m
e nj
ohur
itë q
ë nx
ënës
it ka
në m
arrë
në
lënd
ën e
Ditu
risë
së
Nat
yrës
dhe
A
ftësi
mit
Tekn
olog
jik, l
ëndë
n e
Biol
ogjis
ë dh
e të
Fiz
ikës
së
klas
ës së
6.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eH
ulum
tojm
ëdh
e zb
uloj
më:
Dis
kuto
het m
e nx
ënës
it si
tuat
a e
tënx
ënit
nr. 1
: Vëm
ëre
se
shëm
bëlli
mi ë
shtë
i tur
bullt
, por
me
më
shum
ë dr
itë. P
o të
ven
dosi
m p
ara
vrim
ës n
jë th
jerr
ë pë
rmbl
edhë
se, n
xënë
sit v
enë
re s
e sh
ëmbë
llim
i do
të je
të m
e m
ë sh
umë
dritë
dhe
sh
umë
i qar
të. T
ani,
në v
end
të le
trës
së
tejd
uksh
me
vend
osim
një
film
dhe
kem
i ndë
rtua
r një
apa
rat f
otog
rafik
. Dis
kuto
het m
e nx
ënës
it si
tuat
a e
të n
xëni
t nr.
2.
Udh
ëzue
sit e
të le
xuar
it nd
ërve
prue
s: U
dhëz
ohen
nxë
nësi
t të
lexo
jnë
teks
tin. T
ë ku
ptoh
et c
ilat j
anë
pjes
ët p
ërbë
rëse
të a
para
tit
foto
graf
ik d
he s
i fun
ksio
non
ai.
Nxë
nësi
t pun
ojnë
në
dysh
e m
e te
kstin
dhe
flet
oret
e k
lasë
s pë
r të
bërë
ana
lizën
e s
ituat
ave
të n
gjas
hme
te n
dërt
imi d
he fu
nksi
onim
i i
syri
t.
Te sy
ri ro
lin e
obj
ekti
vit e
luan
kri
stal
thi,
që n
gjan
me
një
thje
rrë
përm
bled
hëse
, kur
se ro
lin e
film
it fo
togr
afik
e lu
an n
jolla
e v
erdh
ë,
e ci
la p
ërbë
n pj
esën
më
të n
djes
hme
të re
tinës
nda
j dri
tës.
Çfa
rë d
uhet
të k
emi p
aras
ysh
për t
ë rua
jtur t
ë par
it?
Dis
kuto
het m
e nx
ënës
it dh
e th
ekso
het f
akti
se p
ër të
lexu
ar p
a na
u lo
dhur
syt
ë, d
uhet
të re
spek
tojm
ë la
rgës
inë
prej
25
cm. U
kër
kohe
n
52 — Udhëzues mësuesi
nxën
ësve
të li
stoj
në d
isa
rreg
ulla
që
duhe
n pa
sur p
aras
ysh
për t
ë m
broj
tur s
ytë
në v
epri
mta
ri të
tjer
a të
jetë
s së
për
dits
hme
(Kuj
tojm
ë ng
a kl
asa
e sh
tatë
si m
und
ta v
rojto
jmë
eklip
sin
e di
ellit
.) S
igur
isht
dis
kuto
het e
dhe
në li
dhje
me
një
ushq
yerje
të sh
ënde
tshm
e dh
e pë
r ush
qim
et e
dob
ishm
e pë
r shq
isën
e të
par
it.
Akt
iviz
ohen
nxë
nës
në ta
belë
dhe
shk
ruaj
në m
e ra
dhë
men
dim
et e
tyre
. Ata
pye
ten
se c
ilat j
anë
mas
at q
ë du
hen
mar
rë p
ër të
ruaj
tur t
ë pa
rët.
Punë
indi
vidu
ale:
Udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
ë vi
zato
jnë
një
tabe
lë k
u të
plo
tëso
jnë
në m
ënyr
ë të
për
mbl
edhu
r njo
huri
të p
ër fu
nksi
onim
in e
sy
rit d
he a
para
tit fo
togr
afik
duk
e vë
në n
ë du
kje
ngja
shm
ëritë
dhe
ndr
yshi
met
mid
is ty
re.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër d
emon
stri
min
e p
jesë
ve p
ërbë
rëse
të a
para
tit fo
togr
afik
, sh
pjeg
imin
e
përb
ërje
s dh
e fu
nksi
onim
in e
org
anev
e të
të p
arit,
për
kra
hasi
min
mes
apa
ratin
foto
graf
ik d
he s
yrit,
si d
he p
ër re
nditj
en e
rreg
ulla
ve
që d
uhen
për
të p
asur
sy të
shën
dets
hëm
.
Fizika 8 — 53
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 9
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
K
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 9.
Vepr
imta
ri p
rakt
ike.
Përt
hyer
ja e
dri
tës
(Orë
për
vle
rësi
m p
orto
foli
) Si
tuat
a e
të n
xëni
t: M
bi fa
qen
e një
libri
vend
osni
një
plla
kë q
elqi.
Shik
oni
shkr
onja
t e li
brit
në n
dodh
en n
ën p
llakë
dhe
kra
haso
jini m
e shk
ronj
at e
tjera
të
libr
it.
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
treg
ojnë
ele
men
tët e
një
thje
rre.
2.
Të tr
egoj
në s
i nda
hen
thje
rrat
nga
funk
sion
i i ty
re.
3.Të
për
shkr
uajn
ë ç’
ndod
h m
e dr
itën
kur k
alon
nga
një
mje
dis o
ptik
më
pak
të d
endu
r në
një
mje
dis
optik
më
të d
endu
r.
Fjal
ët k
yç:b
osht
opt
ik, v
atër
, lar
gësi
va
tror
e, th
jerr
a pë
rmbl
edhë
se, t
hjer
ra
shpë
rnda
rëse
.
Mje
tet:
Flet
ë Pu
ne 2
.6, f
letë
form
ati A
4.Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het m
e nj
ohur
itë te
orik
e dh
e pr
aktik
e të
nxë
nësv
e pë
r për
thye
rjen
e dr
itës.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eV
epri
mta
ri e
pav
arur
: Pun
a gj
atë
kësa
j ore
vep
rim
tari
e do
tëzh
villo
het n
ëfle
të fo
rmat
i A4.
Vep
rim
tari
a 1:
Me
fjalë
t: bo
sht o
ptik
, vat
ër, l
argë
si va
tror
e, th
jerra
për
mbl
edhë
se, t
hjer
ra sh
përn
darë
se s
hkru
ani n
jë s
hkri
m të
shk
urtë
r. Të
rhiq
et v
ëmen
dja
që n
xënë
sit t
ë nd
ërto
jnë
shpr
ehi t
ë sa
kta
fizik
e.
Vep
rim
tari
a 2:
Udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
’u ja
pin
përg
jigje
pye
tjeve
të fl
etës
së
punë
s 2.
6. P
asi i
u lih
et k
oha
e ne
vojsh
me,
flet
ët
kont
rollo
hen,
vle
rëso
hen
dhe
vend
osen
në
port
ofol
in e
nxë
nësv
e.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër s
hpje
gim
in e
ele
men
teve
të n
jë th
jerr
e, p
ër d
allim
in e
lloj
eve
të t
hjer
rave
si
pas f
unks
ioni
t të
tyre
dhe
për
për
shkr
imin
e d
ukur
isë
që n
dodh
me
dritë
n ku
r kal
on n
ga n
jë m
jedi
s op
tik m
ë pa
k të
den
dur n
ë nj
ë m
jedi
s op
tik m
ë të
den
dur .
54 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
0
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
10. P
ërsë
ritje
për p
ërth
yerje
n e
dritë
s(O
rë p
ër v
lerë
sim
të v
azhd
uesh
ëm)
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Form
ojm
ë fll
uska
sapu
ni d
he
shoh
im fy
tyrë
n to
në d
he tr
upa
të tj
erë
përr
eth
aty.
R
ezul
tate
t e të
nxën
it të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
viz
atoj
në rr
ezet
e d
ritë
s në
situ
ate
të n
drys
hme
real
e.
2.Të
shp
jego
jnë
se d
ukur
ia e
për
thye
rjes s
ë dr
itës
zbat
ohet
te p
rizm
at d
he th
jerr
at
3.Të
për
cakt
ojnë
se
kur n
dodh
pas
qyri
mi i
bre
ndsh
ëm i
plot
ë.
Fjal
ët k
yç:r
reze
t e d
ritë
s, d
ukur
i e
përt
hyer
jes
së d
ritë
s, p
rizm
a, th
jerr
a.
Mje
tet:
teks
ti Fi
zika
8, v
izor
e, la
ps, t
abel
a e
hart
ës s
ë ko
ncep
teve
.Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het m
e nj
ohur
itë q
ë nx
ënës
it ka
në m
arrë
në
mës
imet
e
zhvi
lluar
a pë
r për
thye
rjen
e dr
itës.
M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
i njo
huri
ve p
arap
rake
: Bëh
et n
jë p
ërm
bled
hje
e nj
ohur
ive
krye
sore
që
nxën
ësit
kanë
mar
rë g
jatë
stud
imit
të p
ërth
yerje
s së
dritë
s. M
ësue
si/ja
mun
d të
viz
atoj
ë në
tabe
lë n
jë h
artë
kon
cept
i, ku
të p
ërm
blid
hen
men
dim
et e
nxë
nësv
e.
Prak
tikë
e dr
ejtu
ar: U
dhëz
ohen
nxë
nësi
t të
puno
jnë
në fl
etor
en e
kla
sës u
shtr
imet
në
faqe
n 34
të te
kstit
dhe
t’i a
rgum
ento
jnë
përg
jigje
t e
tyre
. Akt
iviz
ohen
nxë
nës
në ta
belë
për
të d
hënë
për
gjig
jet d
he n
xënë
sit e
tjer
ë që
ndro
jnë
të v
ëmen
dshë
m q
ë ta
plo
tëso
jnë
ose
ta
korr
igjo
jnë.
Në
usht
rim
in 7
nxë
nësv
e u
kërk
ohet
të v
izat
ojnë
një
figu
rë k
u të
par
aqes
in rr
ugën
e rr
ezes
së d
ritë
s.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër v
izat
imin
e rr
ezev
e të
dri
tës n
ë si
tuat
a të
ndr
yshm
e, p
ër z
batim
in e
du
kuri
së s
ë pë
rthy
erje
s së
dri
tës
te p
rizm
at d
he te
thje
rrat
, si d
he p
ër p
ërca
ktim
in e
kën
dit t
ë rë
nies
te p
asqy
rim
i i b
rend
shëm
i pl
otë.
D
etyr
ë sh
tëpi
e e
sugj
erua
r: Ç
farë
pas
qyre
për
dori
n m
jekë
t gja
të n
jë v
izite
mje
këso
re, k
ur d
uan
të n
driç
ojnë
pje
sët e
bre
ndsh
me
të
syri
t, të
ves
hit,
tëhu
ndës
? A
rgum
ento
ni p
ërgj
igje
t tua
ja.
Fizika 8 — 55
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
1
Dat
a___
____
____
____
____
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
V
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
11. P
se n
a du
hen
ngjy
rat?
Ngj
yra
e ob
jekt
eve
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Nën
atyr
ëqën
droj
mëp
ranë
njës
hatë
rvan
idhe
diel
li nd
odhe
t pra
pa n
esh.
A ju
tërh
eq v
ëmen
djen
ndo
një d
ukur
i?
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
shp
jego
jnë
ç’ës
htë
drita
e b
ardh
ë dh
e pë
rbër
ësit
e sa
j. 2.
Të k
ryej
në e
kspe
rim
ente
që
na b
indi
n se
ngj
yra
e nj
ë tr
upi p
ërca
ktoh
et n
ga n
gjyr
a e
rrez
es q
ë ai
pas
qyro
n në
syr
in to
në.
3.Të
shp
jego
jnë
mën
yrën
se
si s
hihe
n ng
jyra
t e tr
upav
e.
Fjal
ët k
yç:d
rita
e b
ardh
ë,ng
jyra
e o
bjek
teve
Mje
tet:
teks
ti Fi
zika
8 ,
fene
r, pe
rde
e ba
rdhë
,pr
izëm
opt
ik, e
lekt
rik
dore
me
drita
sh
umën
gjyr
ëshe
.
Lidh
ja m
e fu
shat
e tj
era
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo te
më
lidhe
t me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
në
lënd
ën e
Edu
kim
it Fi
gura
tiv d
he të
Ditu
risë
së
Nat
yrës
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Hul
umto
jmë
dhe
zbul
ojm
ë: K
ryej
më
eksp
erim
entin
e m
ëpos
htëm
: Mid
is fe
neri
t (pa
ra të
cilit
ka
një
çarje
tëng
usht
ë) d
he p
erde
s së
ba
rdhë
ven
dosi
m n
jë p
rizë
m o
ptik
. Një
nxë
nës
dërg
on m
bi p
rizm
in n
jë tu
fë d
rite
. Çfa
rë v
ëmë r
e në p
erde
? Br
ezi s
hum
ëngj
yrës
h, a
ësht
ë i
njëj
të m
e atë
që p
amë t
e sha
tërv
ani?
Nxi
ten
nxën
ësit
të tr
egoj
në ra
ste
të tj
era
në n
atyr
ë ku
r e k
anë
vënë
re k
ëtë
duku
ri. A
ta m
und
të
treg
ojnë
p.s
h., s
e nj
ë du
kuri
të ti
llë e
kan
ë vë
në re
edh
e ku
r kan
ë që
ndru
ar p
ranë
një
ujë
vare
apo
te p
isto
leta
t ujit
ëse.
Nxë
nësi
t hu
lum
tojn
ë pë
r të
parë
se
në c
ilën
rend
itje
janë
ven
dosu
r ngj
yrat
. Ata
arr
ijnë
në n
jë p
ërfu
ndim
të p
ërba
shkë
t se
ngjy
rat j
anë
vend
osur
në
kët
ë re
nditj
e: e
kuqe
, por
toka
lli, e
ver
dhë,
e gjel
bër,
e kal
tër,
blu
e err
ët, v
jollc
ë. U
dhëz
ues
i të
lexu
arit
ndër
vepr
ues:
Udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
ë le
xojn
ë te
kstin
për
dis
a m
inut
a. M
ë pa
s at
a py
eten
se
kur d
rita
quh
et e
ba
rdhë
dhe
çfa
rë q
uhet
spek
tër i
drit
ës së
bar
dhë.
Çfar
ë mun
d të
them
i për
drit
ën e
diell
it dh
e për
drit
ën e
llam
bave
elek
trik
e?
Prak
tikë
e dr
ejtu
ar: E
rrës
ojm
ë kl
asën
. Një
nxë
nës
drej
ton
një
tufë
dri
te n
ë ek
rani
n e
bard
hë. S
i do
t’ju
duke
t per
dja?
Një
tjet
ër d
rejto
n m
bi e
kran
një
tufë
dri
te të
kuq
e. N
xënë
si i
tret
ë nj
ë tu
fë d
rite
të g
jelb
ër. S
i duk
et p
erdj
a? N
ga e
kspe
rim
enti
nxje
rrim
për
fund
imin
se:
N
gjyr
a e
një
trup
i për
cakt
ohet
nga
ngj
yra
e rr
ezes
që
ai p
asqy
ron
në s
yrin
tonë
. Kur
trup
i pas
qyro
n në
syr
in to
në të
sht
ata
ngjy
rat,
ai
duke
t i b
ardh
ë (e
kspe
rim
enti
1). K
omen
tojm
ë fig
. 2.2
6. P
se b
anan
ia d
uket
e ve
rdhë
? D
etyr
ë sh
tëpi
e e
sugj
erua
r: Të
gjit
hë k
eni p
arë
ylbe
rin.
Për
gjig
juni
pye
tjeve
: 1. P
se s
hfaq
et y
lber
it? 2
. Kur
ndo
dh k
jo d
ukur
i? 3
. Kus
h e
luan
rolin
e p
rizm
it?
56 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
2
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
12. F
iltra
t me
ngjy
ra. N
drys
him
ii
ngjy
rave
të o
bjek
teve
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Në
dhom
ën e
err
ët, n
ëve
nd të
perd
es v
endo
sim
blu
zën
e ku
qe d
he e
ndr
içoj
më
me
dritë
të g
jelb
ër. B
luza
duk
et e
zez
ë se
pse
thith
ng
jyrë
n e
gjel
bër d
he n
uk p
asqy
ron
asnj
ë rr
eze
në s
yrin
tonë
. R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:
1.Të
treg
ojnë
nga
se
vare
t ngj
yra
e nj
ë tr
upi.
2.Të
treg
ojnë
si v
epro
jmë
për t
ë m
arrë
dri
ta m
e ng
jyra
të n
drys
hme.
3.
Të s
hpje
gojn
ë si
tuat
a të
jetë
s re
ale
që k
anë
të b
ëjnë
me
ngjy
rat e
obj
ekte
ve.
Fjal
ët k
yç:f
iltra
t me
ngjy
ra, n
gjyr
at e
ob
jekt
eve.
Mje
tet:
dhom
ëe
errë
t, ek
ran
i bar
dhë,
ele
ktri
k do
re m
e dr
ita
shum
ëngj
yrës
he, o
bjek
te m
e ng
jyra
të n
drys
hme.
Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het m
e nj
ohur
itë q
ë nx
ënës
it ka
në m
arrë
kan
ë në
lënd
ën e
Ed
ukim
it Fi
gura
tiv d
he të
Ditu
risë
së
Nat
yrës
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
i njo
huri
ve p
arap
rake
:Nxë
nësi
t kan
ënj
ohur
imbi
dri
tën
e ba
rdhë
dhe
për
bërë
sit e
saj d
hepë
r mën
yrën
se
si s
hihe
n ng
jyra
t e tr
upav
e. P
ër të
mar
rë d
rita
me
ngjy
ra të
ndr
yshm
e, p
ërdo
ren
filtr
a, të
cila
t lej
ojnë
vet
ëm n
gjyr
a të
veç
anta
të k
aloj
në m
idis
ty
re, p
.sh.
, filt
ri i
kuq
lejo
n të
kal
ojnë
vet
ëm rr
ezet
e k
uqe
etj.
Udh
ëzue
si p
ër të
lexu
arit
ndër
vepr
ues:
Udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
ë le
xojn
ë te
kstin
. Më
pas a
ta d
isku
tojn
ë si
duk
en v
eshj
et e
Edr
init
dhe
Dal
inës
në
dritë
të b
ardh
ë dh
e në
dri
të b
lu. N
ëpër
mje
t dis
kutim
it at
a bi
nden
se
obje
ktet
pas
qyro
jnë
ngjy
rën
e pi
gmen
tit q
ë at
o ka
në.
Shtr
ohet
pye
tja: K
ur n
jë ob
jekt d
o të
duk
et m
e ngj
yrë t
ë zez
ë? N
xënë
sit m
und
të s
hohi
n m
ë te
për m
ater
ial n
ë ad
resë
n e
inte
rnet
it w
ww
.fizi
k.si
. R
ishi
kim
në
dysh
e: N
xënë
sit p
unoj
në u
shtr
imet
1, 2
, 3 n
ë fle
tore
n e
klas
ës. M
ë pa
s at
a kë
mbe
jnë
fleto
ret m
e nj
ëri-t
jetr
in d
he
vler
ësoj
në p
ërgj
igje
t e d
hëna
. V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të m
ësim
it nx
ënës
it vl
erës
ohen
për
për
cakt
imin
e n
gjyr
ës s
ë nj
ë tr
upi,
për m
ënyr
ën s
i vep
rojm
ë pë
r të
mar
rë d
rita
me
ngjy
ra të
ndr
yshm
e, s
i edh
e pë
r shp
jegi
min
e n
gjyr
ës s
ë tr
upav
e në
situ
ata
të je
tës
real
e.
Fizika 8 — 57
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
3
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
K
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 13
. Vep
rimta
ri pr
aktik
e.N
gjyr
at
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Dem
onst
rohe
trre
thii
ngj
yrav
e ku
janë
ngjy
rosu
r 7
sekt
orë
dhe
shih
et se
gja
të rr
otul
limit
ngjy
rat n
uk d
allo
hen
më
dhe
rret
hi n
gjan
pot
huaj
i ba
rdhë
. R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:
1.Të
form
ojnë
zar
et e
ngj
yrav
e.
2.Të
treg
ojnë
si f
orm
ohen
ngj
yrat
. 3.
Të p
unoj
në n
ë gr
up p
ër të
par
aqitu
r kom
bini
met
e n
gjyr
ave.
Fjal
ët k
yç:n
gjyr
a e
dritë
s, n
gjyr
a e
obje
ktit.
Mje
tet:
Flet
ëPu
ne 2
.7, r
reth
i i n
gjyr
ave,
flet
ëka
rton
i, la
psa
me
ngjy
ra, n
gjitë
s, g
ërsh
ërë.
Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het m
e nj
ohur
itë e
Edu
kim
it Fi
gura
tiv d
he të
Mat
emat
ikës
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
i njo
huri
ve p
arap
rake
:Nxë
nësi
t nda
hen
nëgr
upe
dhe
puno
jnë
sipa
s ud
hëzi
mev
e të
fletë
s së
punë
s 2.
7 pë
r të
form
uar
kube
me
ngjy
ra. M
ësue
si/ja
mon
itoro
n pu
nën
e ty
re d
he u
dhëz
on n
xënë
sit s
e et
iket
at m
e ge
rma
të v
ogla
për
faqë
sojn
ë ng
jyrë
n e
buri
mit
të d
ritë
s, k
urse
ato
me
germ
a të
mëd
ha n
gjyr
ën e
obj
ektit
. Pr
aktik
ë e
drej
tuar
: Nxë
nësi
t vep
rojn
ë si
pas u
dhëz
imev
e të
mës
uesi
t dhe
ven
dosi
n m
e ku
jdes
çfa
rë n
gjyr
e do
të m
arrë
obj
ekti.
Ata
or
ient
ohen
që
kom
bini
met
t’i p
araq
esin
në
një
tabe
lë. N
xënë
sit m
und
të s
hohi
n m
ë te
për m
ater
ial n
ë ad
resë
n e
inte
rnet
it w
ww
.fizi
k.si
. V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të v
epri
mta
risë
nxë
nësi
t vle
rëso
hen
për t
ë m
ënyr
ën e
form
imit
të z
arev
e të
ngj
yrav
e, p
ër p
unën
në
grup
du
ke të
par
aqitu
r kom
bini
met
e n
gjyr
ave
në ta
belë
. D
etyr
ë sh
tëpi
e e
sugj
erua
r:
1. K
rijo
ni fl
lusk
a m
e sh
kum
ë sa
puni
dhe
vër
eni n
ë to
zbë
rthi
min
e d
ritë
s së
bar
dhë.
2.
Hid
hni n
ë to
kë v
aj m
akin
e dh
e vë
reni
zbë
rthi
min
e d
ritë
s së
die
llit.
58 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
4
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
K
lasa
: VII
I
Tem
a m
ësim
ore
14. D
etyr
a. T
hjer
rat F
resn
el
Situ
ata
e të
nxë
nit:
A e
keni
lexu
ar li
brin
“Fa
ri në
fund
tëbo
tës”
tëZh
yl
Vern
it? D
isku
tohe
t më
nxën
ësit
rret
h 5-
6 m
inut
a.
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.
Të tr
egoj
në si
lind
i ide
ja e
për
dori
mit
të th
jerr
ave.
2.
Të k
raha
sojn
ë th
jerr
at F
rens
el m
e th
jerr
at tr
adic
iona
le.
3.Të
treg
ojnë
me
anë
të n
jë fi
gure
se
thye
rja e
rrez
eve
kryh
et v
etëm
nga
pje
sa e
laku
ar e
thje
rrav
e.
Fjal
ët k
yç:t
hjer
ra,t
hjer
ra
Fren
sel,
seks
ione
të th
jerr
ës,
filtr
a m
e ng
jyra
, ngj
yrat
e
obje
ktev
e.
Mje
tet:
Flet
ëPu
ne 2
.9, t
hjer
ra, f
letë
A4,
laps
, viz
ore,
kom
pjut
er
me
inte
rnet
. Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het m
e nj
ohur
itë q
ë nx
ënës
it ka
në n
ë lë
ndën
e E
duki
mit
Figu
rativ
dhe
në
fush
ën e
shk
enca
ve s
hoqë
rore
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Mar
rëdh
ënie
pye
tje p
ërgj
igje
: Udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
ële
xojn
ëFl
etën
e P
unës
2.9
. Më
pas a
ta p
yete
n: S
i u z
ëven
dësu
an m
e thj
erra
t pa
sqyr
at q
ë refl
ekto
nin
dritë
n në
det
? Çf
arë v
etie
kish
in a
to?
A is
hte i
leht
ë ndë
rtim
i dhe
mon
timi i
thjer
rave
të n
jë fa
ri? P
se?
Prak
tikë
e dr
ejtu
ar: M
ësue
si/ja
fton
nxë
nësi
t të
viza
tojn
ë fig
urën
e s
hpër
ndar
jes
së rr
ezev
e të
dri
tës n
ga ll
amba
. Më
pas a
ta tr
egoj
në
përp
arës
itë e
thje
rrav
e Fr
ense
l në
krah
asim
me
thje
rrat
trad
icio
nale
. Pu
në in
divi
dual
e: N
xënë
sit p
unoj
në n
ë pu
në in
divi
dual
e në
flet
oren
e k
lasë
s, p
ër t’
u dh
ënë
përg
jigje
pye
tjeve
pas
det
yrës
. V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të m
ësim
it nx
ënës
it vl
erës
ohen
për
mën
yrën
si li
ndi i
deja
e p
ërdo
rim
it të
thje
rrav
e, p
ër k
raha
sim
in e
th
jerr
ave
Fren
sel m
e at
o tr
adic
iona
le, s
i edh
e pë
r ndë
rtim
in e
një
figu
re k
u tr
egoh
et se
thye
rja e
rrez
eve
kryh
et v
etëm
nga
pje
sa e
la
kuar
e th
jerr
ave.
K
ujte
së: M
ësue
sja n
jofto
n nx
ënës
it se
në
orën
e a
rdhs
hme
do të
zhv
illoh
et p
ërsë
ritje
në
lidhj
e m
e ng
jyra
t e d
ritë
s. N
xënë
sit d
uhet
të
kenë
për
sëri
tur n
johu
ritë
e ty
re m
bi n
gjyr
at, m
e sy
nim
in p
ër të
org
aniz
uar p
yetje
t e n
jë m
inik
onku
rsi.
Pyet
jet d
uhet
të je
në: 5
pye
tje
me
përg
jigje
arg
umen
tues
e, 5
pye
tje m
e al
tern
ativ
a dh
e 2
pyet
je-e
nigm
ë.
Fizika 8 — 59
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
5
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
15. P
ërsë
ritje.
Ngj
yrat
e d
ritë
s
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Situ
ata
të p
ërga
titur
a ng
a te
mat
e
mëp
arsh
me.
R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:
1.Të
treg
ojnë
se
nga
se v
aret
nga
se
vare
t ngj
yra
e nj
ë tr
upi.
2.Të
për
shkr
uajn
ë ek
sper
imen
tin e
zbë
rthi
mit
të d
ritë
s së
bar
dhë
3.Të
pun
ojnë
në
grup
për
të p
ërzg
jedh
ur p
yetje
t më
të sa
kta.
Fjal
ët k
yç:t
hjer
ra, t
hjer
ra F
rens
el,se
ksio
ne të
thje
rrës
ngj
yra
e dr
itës,
ng
jyra
e o
bjek
tit, d
rita
e b
ardh
ë, n
gjyr
a e
obje
ktev
e.
Mje
tet:
Mat
eria
le m
ësim
ore
shte
së të
për
gatit
ura
nga
mës
uesi
/ja.
Lidh
ja m
e fu
shat
e tj
era
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo te
më
lidhe
t me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
mar
rë p
ër n
gjyr
at, p
or e
dhe
me
njoh
uritë
e ty
re të
mëp
arsh
me,
si e
dhe
me
gjuh
ën d
he k
omun
ikim
in.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eV
epri
mta
ria
1:D
isku
tohe
t në
grup
e në
lidhj
e m
e py
etje
t që
nxën
ësit
kanë
për
gatit
ur,p
ër të
përz
gjed
hur p
yetje
t më
tësa
kta
dhe
hart
ohet
një
list
ë m
e py
etje
t e p
ërzg
jedh
ura.
Pr
aktik
ë e
drej
tuar
: Mës
uesi
/ja o
rgan
izon
min
ikon
kurs
in d
he o
rien
ton
nxën
ësit
të d
rejto
jnë
fillim
isht
5 p
yete
t me
përg
jigje
, ku
seci
la
pyet
je v
lerë
sohe
t me
1 pi
kë, m
ë pa
s 5 p
yete
t me
alte
rnat
iva,
ku
seci
la p
yetje
vle
rëso
het g
jitha
shtu
me
1 pi
kë d
he n
ë fu
nd 2
pye
tje
enig
ma.
Gru
pi q
ë fit
on 1
0 pi
kë ë
shtë
gru
pi fi
tues
. Një
nxë
nëse
shk
ruan
pik
ët n
ë ta
belë
. V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të m
ësim
it nx
ënës
it vl
erës
ohen
për
form
ulim
in e
sak
tësi
në e
ndë
rtim
it të
pye
tjeve
dhe
të p
ërgj
igje
ve të
dh
ëna.
60 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
6
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
K
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 16
. Pro
dhim
i i ti
ngul
lit
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Dy
vizo
re m
e m
adhë
si të
ndry
shm
e i f
ikso
jmë
me
shir
it ng
jitës
në
buzë
të tr
yezë
s, n
ë m
ënyr
ë që
të d
alin
jash
të sa
j. Bë
jini
vizo
ret q
ë të
vib
rojn
ë, n
ë fil
lim të
shku
rtrë
n pa
staj
të g
jatë
n.
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.
Të
iden
tifik
ojnë
kus
htet
për
form
imin
dhe
për
hapj
en e
ting
ullit
. 2.
Të
përs
hkru
ajnë
she
mbu
j të
përh
apje
s së
ting
ullit
në
mje
dis
3. T
ë sh
pjeg
ojnë
pse
ting
ulli
nuk
mun
d të
për
hape
t në
bosh
llëk.
Fjal
ët k
yç:t
ingu
ll, v
alë
gjat
ësor
e,
mol
ekul
at e
ajri
t, ng
jesh
je, r
ralli
m.
Mje
tet:
trye
zë, s
hiri
tit n
gjitë
s, d
y vi
zore
. Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het m
e nj
ohur
itë q
ë nx
ënës
it ka
në m
arrë
në
lënd
ën e
Edu
kim
it M
uzik
or.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
timi n
johu
rive
par
apra
ke: D
isku
tohe
t situ
ata
e të
nxë
nit.
Çfa
rë n
dodh
? A
ta tr
egoj
në s
e vi
zorja
e g
jatë
vib
ron
në m
ënyr
ë sh
umë
më
të d
uksh
me
dhe
nxje
rr n
jë ti
ngul
l të
mby
tur;
vizo
rja e
shk
urtë
r vib
ron
më
shpe
jt, n
dërs
a tin
gulli
që
prod
hon
ësht
ë m
ë i
mpr
ehtë
. Arr
ihet
në
përf
undi
min
se ti
nguj
t për
cakt
ohen
nga
viz
orja
që
lëku
ndet
. Le
xim
/ pë
rmbl
edhj
e në
dys
he: M
ësue
si/ja
për
gatit
nxë
nësi
t të
lexo
jnë
teks
tin. Ç
’lloj
val
e ësh
të v
ala
e tin
gulli
t? N
ga p
ërm
bled
hja
në
dysh
e at
a nx
jerr
in p
ërm
bajtj
en e
par
agra
fit d
he a
rgum
ento
jnë
se v
ala
e tin
gulli
t ësh
të v
alë
gjat
ësor
e, se
pse
grim
cat e
mje
disi
t lë
kund
en si
pas
drej
timit
të p
ërha
pjes
së
saj.
Nëp
ërm
jet l
exim
it nd
ërve
prue
s nxë
nësi
t arg
umen
tojn
ë se
ting
ulli
nuk
mun
d të
pë
rhap
et n
ë bo
shllë
k. K
u pë
rhap
et m
ë shp
ejt en
ergj
ia e
tingu
llit?
Pse
? Pu
në in
divi
dual
e: A
rsye
toni
, në c
ilin
rast
ting
ulli
përh
apet
më s
hpejt
, në a
jër të
ngr
ohtë
apo
në a
jër të
ftoh
të?
V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të m
ësim
it nx
ënës
it vl
erës
ohen
për
për
shkr
imin
e m
ënyr
ës s
i pro
dhoh
et ti
ngul
li, p
ër p
ërsh
krim
in e
sh
embu
jve
të p
ërha
pjes
së ti
ngul
lit n
ë m
jedi
s, si
edh
e pë
r shp
jegi
min
pse
ting
ulli
nuk
mun
d të
për
hape
t në
bosh
llëk.
D
etyr
ë sh
tëpi
e e
sugj
erua
r: M
und
t’u je
pet n
xënë
sve
si d
etyr
ë ru
brik
a “?
” në
faqe
n 39
, ku
nxën
ësit
të s
hpje
gojn
ë fa
kte
eksp
erim
enta
le d
he n
atyr
ore.
Fizika 8 — 61
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
7
Dat
a___
____
____
____
____
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
I
Tem
a m
ësim
ore
17. V
ala
e zë
rit.
Fort
ësia
dhe
la
rtës
ia e
ting
ullit
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Mbë
shtje
llim
një
kart
on n
ëfo
rmën
e h
inkë
s dhe
e fi
ksoj
më
me
një
ngjit
ës s
hiri
t. D
ëgjo
jmë
një
muz
ikë
me
volu
m të
ulë
t. A
nën
e ng
usht
ë të
hi
nkës
e a
froj
më
të v
eshi
. Pas
taj a
froj
më
anën
e n
gush
të të
hin
kës
te g
oja.
R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:
1.Të
për
kufiz
ojnë
kar
akte
rist
ikat
e v
alës
së
zëri
t. 2.
Të p
ërsh
krua
jnë
shem
buj t
ë pë
rhap
jes s
ë va
lës
zano
re n
ë m
jedi
s.
3.Të
kra
haso
jnë
fort
ësin
ë dh
e la
rtës
inë
e tin
gulli
t.
Fjal
ët k
yç:g
ropa
, kre
shta
, gja
tësi
val
e,
ampl
itudë
, fre
kuen
cë.
Mje
tet:
kart
on, n
gjitë
s sh
irit,
radi
o, ta
bela
e
diag
ram
it të
një
val
e za
nore
në
osci
losk
op.
Lidh
ja m
e fu
shat
e tj
era
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo te
më
lidhe
t me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
mar
rë n
ë lë
ndën
e E
duki
mit
Muz
ikor
.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
timi n
johu
rive
par
apra
ke: N
xënë
sit d
isku
tojn
ë rr
eth
situ
atës
së
të n
xëni
t. Çf
arë n
dodh
? A
ta a
rrijn
ë në
për
fund
imin
se, k
ur
anën
e n
gush
të të
hin
kës
e af
rojm
ë të
ves
hi, z
ëri v
jen
më
i qar
të .
Kur
afr
ojm
ë an
ën e
ngu
shtë
të h
inkë
s te
goj
a, z
ëri d
el i
përf
orcu
ar
dhe
mun
d të
dëg
johe
t edh
e ng
a nj
ë tje
tër q
ë nd
odhe
t në
njëf
arë
larg
ësie
. M
bajtj
a e
stru
ktur
uar e
shë
nim
eve:
Mës
uesi
/ja p
araq
et ta
belë
n e
diag
ram
it të
një
val
e za
nore
në
osci
losk
op. U
shp
jego
n nx
ënës
ve
kara
kter
istik
at e
val
ës s
ë zë
rit.
Ata
udh
ëzoh
en të
mba
jnë
shën
ime
të s
truk
turu
ara
në fl
etor
en e
kla
sës.
Më
pas d
isku
tohe
t në
lidhj
e m
e fo
rtës
inë
dhe
me
lart
ësin
ë e
tingu
llit d
he in
terp
reto
hen
graf
ikët
në
figur
ën 2
.31.
Pu
në in
divi
dual
e: K
ërke
sa: P
ërsh
krua
ni si
pro
dhoh
en ti
nguj
t te n
jë in
stru
men
t muz
ikor
. Nxë
nësi
t pun
ojnë
në
mën
yrë
indi
vidu
ale
për
një
inst
rum
ent t
ë pr
efer
uar d
uke
treg
uar s
i vep
rojm
ë pë
r të
rritu
r lar
tësi
në e
një
not
e.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër p
ërku
fizim
in e
kar
akte
rist
ikav
e të
val
ës s
ë zë
rit,
për p
ërsh
krim
in e
sh
embu
jve
të p
ërha
pjes
së
valë
s zan
ore
në m
jedi
s, si
edh
e pë
r kra
hasi
min
e fo
rtës
inë
dhe
lart
ësin
ë e
tingu
llit.
Det
yrë
shtë
pie
e su
gjer
uar:
Mun
d t’u
jepe
t nxë
nësv
e si
det
yrë
rubr
ika
“?”
në fa
qen
39, k
u at
a të
treg
ojnë
duk
e kë
rkua
r në
inte
rnet
pë
r ins
trum
ente
të c
ilat b
ëjnë
të m
undu
r që
vesh
i të
dëgj
ojë
edhe
ting
ujt m
ë të
dob
ët e
më
të la
rgët
.
62 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
8
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
18. D
ëgjim
i i ti
ngul
lit. V
eshi
Si
tuat
a e
të n
xëni
t: Të
gjit
hëe d
imës
e nat
ën k
ur ës
htëq
etës
i, tin
gujt
dëgj
ohen
më
mirë
. Kom
ento
ni sh
preh
jen p
opul
lore
“na
ta k
a ve
shë”
. R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:
1.Të
treg
ojnë
si p
erce
ptoh
et v
ala
zano
re n
ëpër
mje
t org
anev
e të
të d
ëgju
arit.
2.
Të d
allo
jnë
tingu
llin
nga
zhur
mat
. 3.
Të s
hpje
gojn
ë ra
ste
të n
dotje
s aku
stik
e në
mje
dise
të n
drys
hme.
Fjal
ët k
yç:t
ingu
ll, z
hurm
ë, n
dotje
ak
ustik
e.
Mje
tet:
tabe
la e
ske
mës
së
ndër
timit
tëve
shit.
Lidh
ja m
e fu
shat
e tj
era
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo te
më
lidhe
t me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
mar
rë n
ë lë
ndën
e B
iolo
gjis
ë dh
e Ed
ukim
it Q
ytet
ar.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
timi n
johu
rive
par
apra
ke:D
ëgjo
hen
disa
nga
kom
ente
t e n
xënë
sve,
të c
ilat l
idhe
n ed
he m
e fa
ktin
e ro
lit p
ërzg
jedh
ës të
trur
it në
lidh
je m
e va
lët z
anor
e. K
ujto
het s
e or
ën e
kal
uar t
regu
am n
jë m
ënyr
ë se
si m
und
ta n
dihm
ojm
ë ve
shin
që
të d
ëgjo
jë sa
më
shum
ë.
Si v
epru
am?
Lexi
m i
drej
tuar
: Udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
ë le
xojn
ë pa
ragr
afët
në
libër
dhe
dis
kuto
het r
reth
kët
ij si
stem
i të
përs
osur
me
anën
e të
cili
t ne
dëg
jojm
ë. P
araq
itet t
abel
a e
ndër
timit
të v
eshi
t dhe
shp
jego
het m
ekan
izm
i i të
dëg
juar
it. S
ë ba
shku
me
nxën
ësit
disk
utoh
et se
veç
nd
otje
s së
mje
disi
t, ed
he n
dotja
aku
stik
e ë
shtë
një
pro
blem
shu
më
i mad
h në
ditë
t e so
tme.
Pu
në in
divi
dual
e: U
kër
kohe
t nxë
nësv
e të
për
shkr
uajn
ë në
se k
anë
hasu
r ras
te ta
dal
lojn
ë nd
otje
n ak
ustik
e në
mje
dise
të n
drys
hme
dhe
cila
t jan
ë m
asat
që
mer
ren
sot p
ër ta
zvo
gëlu
ar a
të.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër p
ërsh
krim
in s
i per
cept
ohet
val
a za
nore
nëp
ërm
jet t
ë dë
gjua
rit,
për
dalli
min
etin
gulli
t nga
zhu
rmat
, si e
dhe
për s
hpje
gim
in e
rast
eve
të n
dotje
s aku
stik
e në
mje
dise
të n
drys
hme.
Fizika 8 — 63
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
9
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
19. P
ërsë
ritje.
Të
dëgj
uari
t dhe
tin
gulli
Si
tuat
a e
të n
xëni
t: Sh
kruh
en n
ëta
belë
fjalë
t:tin
gull,
am
plitu
dë, f
reku
encë
, zhu
rmë,
ndot
je ak
ustik
e dhe
u k
ërko
het n
xënë
sve
të sh
krua
jnë
një
shkr
im të
shpe
jtë.
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ëssi
pas
tem
ës m
ësim
ore:
1.
Të
krijo
jnë
fjali
të s
akta
fizi
ke m
e fja
lët e
dhë
na.
2. T
ë tr
egoj
në s
e tin
gujt
mbë
rrijn
ë te
ves
hi y
në fa
lë v
ibri
mev
e në
ajë
r. 3.
Të
zbat
ojnë
njo
huri
të p
ër të
shpj
egua
r situ
ata
real
e në
lidh
je m
e nd
otje
n ak
ustik
e.
Fjal
ët k
yç:t
ingu
ll, v
alë
gjat
ësor
e,
mol
ekul
at e
ajri
t, ng
jesh
je, r
ralli
m,
kres
hta,
gja
tësi
val
e, a
mpl
itudë
, fr
ekue
ncë.
M
jete
t: te
ksti
Fizi
ka 8
, fle
të fo
rmat
i A4,
.viz
ore,
laps
a m
e ng
jyra
. Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
në
në lë
ndën
e B
iolo
gjis
ë dh
e Ed
ukim
it Q
ytet
ar d
he E
duki
mit
Muz
ikor
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
i njo
huri
ve p
arap
rake
:Lex
ohen
dis
a pr
ej s
hkri
mev
e të
nxë
nësv
e dh
e u
kërk
ohet
të fo
rmul
ojnë
ligj
et e
pas
qyri
mit
të
dritë
s, d
uke
bërë
për
mbl
edhj
en e
njo
huri
ve k
ryes
ore
mbi
të d
ëgju
arit
dhe
tingu
llin.
Pë
rviji
m i
të m
endu
arit:
Pas
i mës
uesi
/ja b
inde
t që
njoh
uritë
kry
esor
e ja
në p
ërve
tësu
ar, o
rien
ton
nxën
ësit
drej
t zgj
idhj
es s
ë us
htri
mev
e 1,
2, 5
, 6 të
rubr
ikës
“Py
etje
”në
faqe
n 42
. Duh
et të
treg
ojnë
kuj
des n
ë us
htri
min
3 p
ër të
për
cakt
uar m
ënyr
at p
ër
mbr
ojtje
n e
dëgj
imit.
U li
het n
xënë
sve
koha
e n
evoj
shm
e dh
e ak
tiviz
ohen
nxë
nës t
ë ni
vele
ve të
ndr
yshm
e pë
r të
dhën
ë pë
rgjig
jet e
us
htri
mev
e. D
isku
timet
sht
rihe
t në
të g
jithë
kla
sën.
Pu
në n
ë dy
she:
Në
këtë
fazë
, nxë
nësi
t pun
ojnë
në
dysh
e us
htri
min
6. A
ta d
isku
tojn
ë m
e nj
ëri-t
jetr
in se
ku
ndry
shoj
në fi
gura
t a) d
he
b) n
ë qo
ftë s
e do
t’i d
ëgjo
nim
me
të v
ërte
të. U
dhëz
ohen
nxë
nësi
t të
viza
tojn
ë nj
ë sk
icë
që tr
egon
ndo
tjen
akus
tike.
Tre
gohe
n pa
ra
nxën
ësve
idet
ë në
skic
at m
ë të
sakt
a.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër k
rijim
in e
fjal
ive
të sa
kta
fizik
e, p
ër p
ërsh
krim
in e
mën
yrës
si
mbë
rrijn
ë tin
gujt
në v
eshi
n to
në fa
lë v
ibri
mev
e në
ajë
r, si
edh
e pë
r zba
timin
e n
johu
rive
për
shpj
egim
in e
situ
atav
e re
ale
në li
dhje
m
e nd
otje
n ak
ustik
e në
jetë
n e
përd
itshm
e.
64 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 2
0
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
20. J
ehon
a. P
ërdo
rim
ii je
honë
s
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Para
qite
t me
vide
o-pr
ojek
tor p
jesë
nga
film
i “Be
ni e
cën
vetë
”, fr
agm
enti
i jeh
onës
. R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të p
ërku
fizoj
në je
honë
n si
per
cept
im të
val
ëve
zano
re të
pas
qyru
ar n
ga n
jë p
enge
së.
2.Të
shp
jego
jnë
fakt
e ek
sper
imen
tale
dhe
nat
yror
e ku
ndo
dh je
hona
. 3.
Të ll
ogar
itin
thel
lësi
nën
ujor
e pë
rmes
jeho
nës.
Fjal
ët k
yç:j
ehon
a.
Mje
tet:
lap
top,
vid
eo p
roje
ktor
, sek
uenc
a të
ndry
shm
e fil
mik
e pë
r duk
urin
ë e
jeho
nës.
Lidh
ja m
e fu
shat
e tj
era
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo te
më
lidhe
t me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
mar
rë n
ë lë
ndën
e D
ituri
së s
ë N
atyr
ës, L
etër
sisë
e
His
tori
së.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
timi n
johu
rive
par
apra
ke:D
isku
tohe
t pje
safil
mik
e. P
se v
endo
sin
dorë
n rr
eth
gojë
s fë
mijë
t kur
thër
rasi
n Be
nin?
Kuj
tojm
ë si
pa
sqyr
ohet
dri
ta n
ga n
jë s
ipër
faqe
dhe
bin
dem
i se
valë
t e ti
ngul
lit p
asqy
rohe
n në
të n
jëjtë
n m
ënyr
ë si
ato
të d
ritë
s. Je
pet p
ërku
fizim
i i
jeho
nës
dhe
shpj
egoh
et e
kolo
kaci
ni.
Përv
ijim
i të
men
duar
it: U
kër
kohe
t nxë
nësv
e të
sjel
lin s
hem
buj t
ë nd
rysh
ëm të
jeho
nës,
duk
e ku
jtuar
his
tori
të n
drys
hme
apo
edhe
le
xim
e të
libr
ave.
Si i
për
cakt
ojnë
se
ku n
dodh
en o
bjek
tet o
se s
i “e
shoh
in”
ushq
imin
laku
riqë
t e n
atës
? N
xënë
sit d
isku
tojn
ë lir
shëm
m
endi
met
e ty
re rr
eth
tem
ës s
ë pë
rdor
imit
të je
honë
s ng
a ka
fshë
e n
ga s
peci
alis
të të
fush
ave
të n
drys
hme.
Pu
në in
divi
dual
e: U
dhëz
ohen
nxë
nësi
t të
lexo
jnë
para
graf
ët Je
hona
dhe
Për
dorim
i i je
honë
s. Pa
si u
lihe
t koh
a e
nevo
jshm
e, p
yete
n në
se
përp
uthe
n m
endi
met
e ty
re m
e at
o në
libë
r. Çf
arë m
ësua
n të
re?
Dis
kuto
jmë.
Pun
ohet
me
nxën
ësit
shem
bulli
1 n
ë lib
ër.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër p
ërku
fizim
in e
jeho
nës,
për
shp
jegi
min
e fa
ktev
e ek
sper
imen
tale
dhe
na
tyro
re k
u nd
odh
jeho
na d
he p
ër ll
ogar
itjen
e th
ellë
sive
nën
ujor
e.
Det
yrë
shtë
pie
e su
gjer
uar:
Mun
d t’u
jepe
t nxë
nësv
e de
tyrë
të li
stoj
në k
afsh
ë që
ori
ento
hen
duke
për
doru
r eko
loka
cini
n.
Fizika 8 — 65
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 2
1
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
te n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
21. M
atja
e s
hpej
tësi
së të
ting
ullit
. Ultr
atin
gujt
Si
tuat
a e
të n
xëni
t: Sh
ikon
i dhe
inte
rpre
toni
figu
rën
2.6
f. 45
në l
ibër
. R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të tr
egoj
në s
i mun
d ta
mat
im s
hpej
tësi
në e
ting
ullit
. 2.
Të g
jejn
ë sh
pejtë
sinë
e ti
ngul
lit d
uke
zbat
uar f
orm
ulën
për
katë
se.
3.Të
treg
ojnë
ç’ja
në u
ltrat
ingu
jt dh
e ku
gje
jnë
përd
orim
ato
.
Fjal
ët k
yç:s
hpej
tësi
, tin
gull,
ultr
atin
gull.
Mje
tet:
kron
omet
ër, f
letë
, lap
s.
Lidh
ja m
e fu
shat
e tj
era
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo te
më
lidhe
t me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
në
Mat
emat
ikë
dhe
në T
IK.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eH
ulum
tojm
ëdh
e zb
uloj
më:
Kry
ejm
ëek
sper
imen
tin e
mëp
osht
ëm: N
jënx
ënës
qën
dron
50
m p
ërba
llënj
ënd
ërte
se të
lart
ë. P
ërpl
as n
jë
herë
dua
rt d
he p
ret d
eris
a të
dëg
jojë
jeho
nën.
Sap
o e
dëgj
on p
ërpl
as p
ërsë
ri d
uart
. Një
nxë
nës
tjetë
r mat
koh
ën e
10
përp
lasje
ve. Ç
farë
të
dhën
ash
mor
ëm?
A m
unde
ni m
e kët
o të
dhë
na të
gjen
i shp
ejtës
inë e
ting
ullit
? N
xënë
sit p
unoj
në n
ë gr
upe
dysh
e.
Lexi
m i
drej
tuar
. Udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
ë le
xojn
ë te
kstin
dhe
të k
raha
sojn
ë rr
ugën
e n
djek
ur m
e sh
embu
llin
e dh
ënë
ne li
bër.
Cila
ësht
ë nj
ësia
e sh
pejtë
sisë s
ë tin
gulli
t? P
yete
n nx
ënës
it ku
për
dore
n ul
trat
ingu
jt. S
i mun
d të
gje
jmë
obje
kte
që n
dodh
en n
ë th
ellë
si të
det
it?
Punë
ne
dysh
e: U
dhëz
ohen
të p
unoj
në u
shtr
imet
1, 2
dhe
3 n
ë fle
tore
n e
klas
ës. M
ë pa
s at
a kë
mbe
jnë
fleto
ret p
ër të
dis
kutu
ar z
gjid
hjet
m
e nj
ëri-t
jetr
in. V
ijohe
t pun
a m
e us
htri
met
4, 5
dhe
6.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër m
ënyr
ën s
i mun
d ta
mat
im s
hpej
tësi
në e
ting
ullit
, për
gje
tjen
e sh
pejtë
sinë
së
tingu
llit d
uke
zbat
uar f
orm
ulën
, si e
dhe
për p
ërdo
rim
et e
ultr
atin
gujv
e në
fush
a të
ndr
yshm
e.
Det
yrë
shtë
pie
e su
gjer
uar:
Mun
d t’u
jepe
t nxë
nësv
e de
tyrë
të g
jejn
ë m
ater
iale
nga
inte
rnet
i dhe
të p
ërsh
krua
jnë
disa
për
dori
me
prak
tike
të u
ltrat
ingu
jve.
66 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 2
2
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
22. P
ërsë
ritje.
Pas
qyri
mii
ting
ullit
Si
tuat
a e
të n
xëni
t: Pa
raqi
tni n
ëmën
yrës
kem
atik
e një
tingu
ll dh
e një
zhur
më.
Çfa
rë d
allim
i vëm
ë re?
R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të p
araq
esin
në
mën
yrë
skem
atik
e da
llim
in m
es n
jë ti
ngul
li dh
e nj
ë zh
urm
e.
2.Të
iden
tifik
ojnë
lloj
e të
ndr
yshm
e të
ting
ujve
. Të
gjej
në s
hpej
tësi
në e
ting
ullit
. 3.
Të s
jelli
n sh
embu
j të
përd
orim
it të
ultr
atin
gujv
e në
jetë
n e
përd
itshm
e.
Fjal
ët k
yç:t
ingu
ll, v
alë
gjat
ësor
e, m
olek
ulat
e a
jrit,
ngje
shje
, rra
llim
, kre
shta
, gja
tësi
val
e, a
mpl
itudë
, fr
ekue
ncë,
jeho
na. s
hpej
tësi
, tin
gull,
ultr
atin
gull
Mje
tet:
fletë
A4,
laps
. Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
mar
rë n
ë lë
ndën
e E
duki
mit
Muz
ikor
dhe
të
Eduk
imit
Figu
rativ
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
i njo
huri
ve p
arap
rake
:Par
aqite
n di
sa v
izat
ime
tënx
ënës
ve d
he p
yete
n ku
janë
bazu
ar. A
ta th
onë
se tr
upat
që
drid
hen
në
mën
yrë
të p
arre
gullt
pro
dhoj
në z
hurm
a. K
u që
ndro
n da
llim
i mes
një
tingu
lli d
he n
jë zh
urm
e? D
isku
timi z
gjat
rret
h 3-
4 m
inut
a.
Mar
rëdh
ënie
pye
tje-p
ërgj
igje
. U li
het n
xënë
sve
një
kohë
e c
aktu
ar, n
ë m
ënyr
ë që
ata
të h
arto
jnë
pyet
je n
ë lid
hje
me
tingu
llin,
kus
htet
e
përh
apje
s së
tij, g
jetje
n e
shpe
jtësi
së së
ting
ullit
, për
shkr
imi i
ultr
atin
gulli
t dhe
për
dori
met
e ti
j. M
ë pa
s akt
iviz
ohen
nxë
nës
për t
ë bë
rë p
yetje
dhe
për
të d
hënë
për
gjig
je. K
jo m
etod
ë i n
dihm
on a
ta p
ër p
ërfo
rcim
in e
njo
huri
ve të
mëp
arsh
me.
Pu
në in
divi
dual
e: N
ë kë
të fa
zë n
xënë
sit u
dhëz
ohen
të k
rijo
jnë
një
prob
lem
për
gje
tjen
e sh
pejtë
sisë
së
tingu
llin.
Ata
ia ja
pin
shok
ut
pran
ë pë
r ta
zgjid
hur.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër p
araq
itjen
ske
mat
ike
të n
jë ti
ngul
li dh
e nj
ë zh
urm
e, p
ër id
entif
ikim
in e
llo
jeve
të n
drys
hme
të ti
nguj
ve, p
ër g
jetje
n e
shpe
jtësi
së së
ting
ullit
, si e
dhe
për s
hem
buj t
ë pë
rdor
imit
të u
ltrat
ingu
jve
në je
tën
e pë
rdits
hme.
Fizika 8 — 67
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 2
3
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
23. D
etyr
a. Je
hona
(Det
yrë
për v
lerë
sim
por
tofo
li)
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Në n
jëhu
mne
rëju
e pë
rfton
ijeh
onën
pas
4 se
kond
ash.
Sh
pejtë
sia e
zërit
në a
jër ës
htë 3
40 m
/s. S
a e g
jerë ë
shtë
hum
nera
? R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të p
ërsh
krua
jnë
një
situ
atë
ku të
evi
dent
ohet
jeho
na.
2.Të
iden
tifik
ojnë
fakt
orët
më
të rë
ndës
ishë
m n
ë si
tuat
ë.
3.Të
arg
umen
tojn
ë pë
rgjig
jet e
dhë
na.
Fjal
ët k
yç:j
ehon
ë, s
hpej
tësi
e ti
ngul
lit.
Mje
tet:
Flet
ë Pu
ne 2
.11,
flet
ë A
4.
Lidh
ja m
e fu
shat
e tj
era
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo te
më
lidhe
t me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
në
lënd
ën e
Bio
logj
isë,
të
Ditu
risë
së
Nat
yrës
dhe
të L
etër
sisë
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Gja
të k
ësaj
orë
mës
imor
e nx
ënës
it do
të p
unoj
në n
ë m
ënyr
ë in
divi
dual
e dy
vep
rim
tari
të e
mëp
osht
me.
V
epri
mta
ri 1
: Nxë
nësi
t shk
ruaj
në n
ë fle
tore
fjal
ët: d
elfin
, lak
uriq
nat
e, jeh
onë e
ting
ullit
, shp
ejtës
i e ti
ngul
lit, u
ltrat
ingu
jt, je
hona
, dëg
joj,
ushq
im, h
umne
rë. M
ësue
si/ja
fton
nxë
nësi
t që,
duk
e pë
rdor
ur fj
alët
e d
hëna
, të
krijo
jnë
një
ese
dhe
t’i v
endo
sin
asaj
një
titu
ll.
Vep
rim
tari
2: N
xënë
sit u
japi
n pë
rgjig
je p
yetje
ve n
ë Fl
etë
Pune
2.1
1.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër p
ërsh
krim
in e
një
situ
ate
ku e
vide
ntoh
et je
hona
, për
iden
tifik
imin
e
fakt
orëv
e m
ë të
rënd
ësis
hëm
në
një
situ
atë,
si e
dhe
për a
rgum
entim
in e
për
gjig
jeve
të d
hëna
.
68 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 2
4
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
24. V
eprim
tari
prak
tike.
Kri
jimi i
mel
odiv
e m
uzik
ore
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Në
shka
llën
do m
axho
r not
at q
uhen
: Do-
Re-M
i-Fa-
Sol-L
a-Si
-Do.
Çdo
not
ë ka
një
frek
uenc
ë m
ë të
lart
ë se
not
a pa
raar
dhës
e. D
ifere
nca
e fr
ekue
ncav
e të
dy
nota
ve q
uhet
ton
muz
ikor
. R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të tr
egoj
në ç
’ësh
të n
jë s
hkal
lë m
uzik
ore
dhe
nota
t e s
aj.
2.Të
treg
ojnë
si p
rodh
ohen
ting
uj m
uzik
orë.
3.
Të p
unoj
në n
ë gr
up p
ër të
nxj
errë
për
fund
ime.
Fjal
ët k
yç:m
elod
i muz
ikor
e, d
iagr
am,
rezu
ltat.
Mje
tet:
Flet
ë Pu
ne 2
.10,
pes
ë pr
ovëz
a la
bora
tori
ketë
njëj
ta,
mba
jtëse
pro
vëza
sh, u
jë, v
izor
e, st
ilola
ps s
hënu
es, p
ipet
ë.
Lidh
ja m
e fu
shat
e tj
era
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo te
më
lidhe
t me
njoh
uritë
që
nxën
ësit
kanë
mar
rë n
ë lë
ndën
e E
duki
mit
Muz
ikor
si d
he m
e fu
shën
e g
juhë
s dh
e të
kom
unik
imit.
M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
i njo
huri
ve p
arap
rake
:Nda
het k
lasa
në
grup
e m
e ng
a pe
sëve
të. S
ecili
nxë
nës k
a ro
lin e
tij b
rend
a gr
upit.
U k
ujto
het
nxën
ësve
që
lart
ësia
e n
otës
së
një
inst
rum
enti
muz
ikor
var
et n
ga p
ërm
asat
e h
apës
irës
që
lëku
ndet
. Kuj
tohe
n nx
ënës
it të
zba
tojn
ë ud
hëzi
met
e s
igur
isë.
Pr
aktik
ë e
drej
tuar
: Ndi
qen
udhë
zim
et e
Fle
tës
së P
unës
2.1
0. M
onito
rohe
t pun
a e
nxën
ësve
bre
nda
grup
ieve
dhe
udh
ëzoh
en a
ta t’
i re
nditi
n pr
ovëz
at s
ipas
lart
ësis
ë së
kol
onës
së
ajri
t. N
jë n
xënë
s bë
n ta
belë
n e
rezu
ltate
ve d
he të
gjit
ha m
atje
t i s
hëno
n at
je. U
dhëz
ohen
nx
ënës
it të
shik
ojnë
rezu
ltate
t dhe
të n
xjer
rin
përf
undi
met
. Pu
në n
ë gr
up: N
ë pë
rfun
dim
të v
epri
mta
risë
pra
ktik
e kr
yeta
ri i
grup
it re
fero
n në
lidh
je m
e pu
nën
e bë
rë d
he p
ër ro
lin q
ë ka
luaj
tur
seci
li an
ëtar
i gr
upit.
Ata
pye
tën
sa të
vës
htir
ë e
patë
n “s
inkr
oniz
imin
” e
prov
ëzav
e.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër p
unën
në
grup
dhe
për
kri
jimin
e m
elod
ive
muz
ikor
e.
Fizika 8 — 69
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 2
5
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
25. P
ërdo
rim
i dhe
rrez
iqet
që
vijn
ë ng
a dr
ita d
he ti
ngul
li Si
tuat
a e
të n
xëni
t: Je
ni n
ërad
hën
e fun
dit n
ënjë
sallë
konc
erti.
Ju sh
ihni
më
parë
god
itjen
e da
ulles
, pas
taj d
ëgjo
ni ti
ngul
lin e
saj.
Pse n
dodh
kës
htu?
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
treg
ojnë
si p
ërha
pet u
ltrat
ingu
lli n
ë uj
ë.
2.Të
inte
rpre
tojn
ë fig
urat
e d
hëna
. 3.
Të tr
egoj
në n
ëse
dri
ta d
he ti
ngul
li pa
raqe
sin
rrez
iqe.
Fjal
ët k
yç:u
ltrat
ingu
ll, k
ufje
,rre
zik,
dri
të.
Mje
tet:
Tabe
lat j
avë
prin
tuar
më
parë
nëA
4Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het m
e nj
ohur
itë q
ë nx
ënës
it ka
në n
ë lë
ndën
e H
isto
risë
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Lexi
m i
drej
tuar
. Dis
kuto
het s
ituat
a e
të n
xëni
t dhe
në
vijim
udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
ële
xojn
ëte
kstin
. Pu
në in
divi
dual
e: N
ë aj
ër z
ëri p
ërha
pet m
e sh
pejtë
si 3
40 m
/s, k
urse
në
ujin
e o
qean
it m
e sh
pejtë
si 3
40 m
/s. N
dahe
n nx
ënës
it në
tre
grup
e dh
e se
cili
grup
inte
rpre
ton
njër
ën n
ga fi
gura
t. N
xënë
sit d
uhet
të p
ërdo
rin
jo m
ë sh
umë
se 6
-7 fj
ali.
A)
B)
C
) Py
etje
për
dis
kutim
: Nxë
nësi
t tre
gojn
ë si
tuat
a ng
a je
ta e
për
dits
hme
kur k
anë
vënë
re n
dotje
t aku
stik
e, si
në
rast
in e
ndë
rtim
eve
të
rrui
gëve
apo
ndë
rtes
ave,
bor
itë e
mak
inav
e, m
uzik
a e
lart
ë në
das
ma
a di
tëlin
dje
etj.
Nxi
tini a
ta m
e py
etje
, si:
A k
emi n
dotje
aku
stik
e në
shko
llë?
Po n
ë sht
ëpi?
Po
në a
erop
orte
? Çf
arë m
asas
h du
het t
ë mar
rim p
ër të
zvo
gëlu
ar a
të?
V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të m
ësim
it nx
ënës
it v
lerë
sohe
n pë
r për
shkr
imin
e p
ërha
pjes
së ti
ngul
lit n
ë uj
ë dh
e in
terp
retim
in e
figu
rave
të
dhë
na.
Det
yrë
shtë
pie
e su
gjer
uar:
Mun
d t’u
jepe
t nxë
nësv
e de
tyrë
të tr
egoj
në p
se d
elfin
ët m
und
të “
dëgj
ojnë
” dh
e të
“fla
sin”
me
njër
i tje
trin
dh
e ku
rioz
itete
.
70 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 2
6
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
26. P
ërsë
ritje.
Dri
ta d
he ti
ngul
li
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Situ
ata
të p
ërga
titur
a ng
a te
mat
e
mëp
arsh
me.
R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të tr
egoj
në se
ku
ndry
shon
një
val
ë të
rtho
re n
ga n
jë v
alë
gjat
ësor
e.
2.Të
shp
jego
jnë
si fo
rmoh
en h
ijet d
he g
jysm
ëhije
t. 3.
Të p
ërsh
krua
jnë
pasq
yrim
in d
he p
ërth
yerje
n e
dritë
s.
4. T
ë sh
pjeg
ojnë
si i
sho
him
obj
ekte
t e n
driç
uara
dhe
jo të
ndr
içua
ra.
5. T
ë llo
gari
tin sh
pejtë
sinë
e p
ërha
pjes
së
tingu
llit.
6. T
ë sh
pjeg
ojnë
pse
ting
ulli
përh
apet
me
shpe
jtësi
të n
drys
hme
në m
ater
iale
të n
drys
hme.
Fjal
ët k
yç:
valë
tërt
hore
,val
ë gj
atës
ore,
hi
je, g
jysm
ëhije
, pas
qyri
m i
dritë
s,
përt
hyer
je e
dri
tës,
obj
ekte
ndr
içue
se d
he
jond
riçu
ese,
shp
ejtë
si e
për
hapj
es s
ë tin
gulli
t et
j.
Mje
tet:
mat
eria
le m
ësim
ore
shte
së të
për
gatit
ura
nga
mës
uesi
/jadh
e nx
ënës
it si
tabe
la, f
oto
të n
drys
hme
në A
4 et
j. Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het m
e nj
ohur
itë q
ë nx
ënës
it ka
në m
arrë
për
dri
tën
dhe
tingu
llin,
si e
dhe
me
gjuh
ën e
kom
unik
imin
.M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Vep
rim
tari
a 1:
Dis
kuto
het n
ë gr
upe
në li
dhje
me
pyet
jet q
ë nx
ënës
it ka
në p
ërga
titur
,për
të p
ërzg
jedh
ur p
yetje
t më
të s
akta
dhe
ha
rtoh
et n
jë li
stë
me
pyet
jet e
për
zgje
dhur
a. A
to k
ateg
oriz
ohen
në:
1. P
P, 2
. PA
, 3. P
E.
Prak
tikë
e dr
ejtu
ar: M
ësue
si/ja
org
aniz
on m
inik
onku
rsin
dhe
ori
ento
n nx
ënës
it të
dre
jtojn
ë fil
limis
ht 5
pye
tet m
e pë
rgjig
je, k
u se
cila
py
etje
vle
rëso
het m
e 1
pikë
, më
pas
5 py
etet
me
alte
rnat
iva,
ku
seci
la p
yetje
vle
rëso
het g
jitha
shtu
me
1 pi
kë d
he n
ë fu
nd 2
pye
tje
enig
më.
Gru
pi q
ë fit
on 1
0 pi
kë ë
shtë
gru
pi fi
tues
. Një
nxë
nës
shkr
uan
pikë
t në
tabe
lë.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër s
aktë
sinë
e p
yetje
ve d
he të
për
gjig
jeve
të d
hëna
.
Fizika 8 — 71
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 2
7
D
ata_
____
____
____
____
__
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
27. T
est i
trem
ujor
it të
dyt
ë(Ja
nar-
Mar
s)Si
tuat
a e
të n
xëni
t:
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
për
shkr
uajn
ë m
arrë
dhën
iet m
idis
kën
deve
të rë
nies
dhe
të re
flekt
imit.
2.
Të n
jehs
ojnë
larg
ësin
ë e
një
obje
kti,
duke
për
doru
r një
sinë
e k
ohës
që
i duh
et ti
ngul
lit
të p
asqy
rohe
t. 3.
Të s
hpje
gojn
ë si
ndr
ysho
n ka
limi i
dri
tës
nëpë
rmje
t një
mat
eria
li, n
ë va
rësi
të v
lerë
s së
treg
uesi
t të
përt
hyer
jes
së ti
j.
Fjal
ët k
yç: k
ënd
i rën
ies
dhe
i ref
lekt
imit,
la
rgës
i e n
jë o
bjek
ti, k
oha
që i
duhe
t tin
gulli
t të
pas
qyro
het,
treg
ues
i për
thye
rjes
etj.
Mje
tet:
test
et p
ërga
titen
në
fletë
form
ati A
4.
Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Ky
test
fo
rmul
ohet
në
bazë
të n
johu
rive
të fi
tuar
a ng
a nx
ënës
it gj
atë
trem
ujor
it të
par
ë.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eN
jë m
odel
test
i ndo
dhet
në
rubr
ikën
“Sh
tojc
ë”.
Koh
a e
zhvi
llim
it 45
min
uta.
72 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 2
8
D
ata_
____
____
____
____
__
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 28
. Vle
rësi
m i
port
ofol
it të
nxë
nësi
tSi
tuat
a e
të n
xëni
t: Se
cili
nxën
ës k
a në
ban
kë p
unim
et e
por
tofo
lit të
tij
gjat
ë tr
emuj
orit
të d
ytë.
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
për
shkr
uajn
ë sh
kurt
imis
ht p
ërm
bajtj
en e
por
tofo
lit.
2.Të
evi
dent
ojnë
pun
imet
më
të re
aliz
uara
. 3.
Të v
lerë
sojn
ë rë
ndës
inë
e pl
otës
imit
të p
orto
folit
.
Fjal
ët k
yç: p
anai
r, po
rtof
ol.
Mje
tet:
dety
rat e
pun
uara
në
klas
ë, n
ë sh
tëpi
, pro
jekt
et
dhe
mat
eria
le të
tjer
a.
Lidh
ja m
e fu
shat
e tj
era
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo o
rë m
ësim
i lid
het m
e nj
ohur
itë e
nxë
nësv
e m
e A
rtin
Pam
or, T
IK, s
i dhe
me
gjuh
ën
dhe
kom
unik
imin
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Seci
li nx
ënës
vro
jton
port
ofol
in e
nxë
nësi
t me
të c
ilin
qënd
ron
në b
ankë
. Ata
mba
jnë
shën
ime
për p
unim
et m
ë të
mir
a dh
e at
o që
du
hen
përm
irës
uar,
duke
për
doru
r një
shka
llë v
lerë
sim
i nga
1-3
. Nxë
nësi
t sho
hin
dhe
vler
ësoj
në rr
egul
lsin
ë e
dosje
s, o
rgan
izim
in e
pu
nim
eve,
pun
imet
indi
vidu
ale,
det
yrat
e s
htëp
isë
e të
kla
sës,
test
et, s
i edh
e vl
erës
imet
e m
ësue
ses.
Nxë
nësi
t, të
cilë
t kan
ë m
angë
si të
de
tyra
ve o
se d
etyr
a pë
r të
përm
irës
uar m
und
t’i p
lotë
sojn
ë at
o në
sht
ëpi.
Në
fund
, mës
uesi
/ja b
ën n
jë v
lerë
sim
të p
orto
fola
ve m
ë të
m
irë
të k
lasë
s dhe
të p
orto
fola
ve të
tjer
ë.
Dis
kuto
het m
e nx
ënës
it rr
eth
dety
rave
që
i kan
ë re
aliz
uar m
e m
ë sh
umë
dësh
irë
dhe
çfar
ë do
të d
onin
të p
ërm
irës
onin
gja
të
peri
udhë
s në
vazh
dim
.
Fizika 8 — 73
III. PLANIFIKIMI I ORËVE MËSIMORE TË TREMUJORIT TË TRETË
PRILL-QERSHOR
74 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
Dat
a __
____
____
____
____
_
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 1.
Dri
ta e
pad
uksh
me
Si
tuat
a e
të n
xëni
t: N
ë ve
rë, n
ë nj
ë di
të m
e di
ell, l
ëkur
a nx
ihet
më
shum
ë në
mal
se
sa n
ë fu
shë.
Pse n
dodh
kjo
?
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
treg
ojnë
cilë
t tru
pa lë
shoj
në rr
eze
infr
a të
kuq
e.
2.Të
treg
ojnë
si m
und
ta d
allo
jmë
pran
inë
e rr
ezev
e in
fra
të k
uqe.
3.
Të tr
egoj
në v
endo
sjen
e rr
ezev
e që
njo
hin
në s
pekt
rin
elek
trom
agne
tik.
Fjal
ët k
yç: r
reze
infr
a të
kuq
e, sp
ektr
iel
ektr
omag
netik
.
Mje
tet:
llam
bë, c
opë
heku
ri, k
arto
n m
e pë
rmas
a 50
x50
cm, t
erm
omet
ër.
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re:
Kjo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
e n
xënë
sve
nga
lënd
a e
Mat
emat
ikës
dhe
e G
jeog
rafis
ë.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eH
ulum
tojm
ë dh
e zb
uloj
më:
Në
flakë
n e
llam
bës
ngro
him
der
isa
të s
kuqe
t co
pën
ehe
kuri
t. V
endo
sim
afë
r co
pës
së h
ekur
it nj
ë ka
rton
me
përm
asa
50x5
0 cm
, të
cilit
i ke
mi h
apur
një
çar
je, d
he m
brap
a ka
rton
it te
kjo
çar
je v
endo
sim
një
ter
mom
etër
. Lex
ojm
ë tr
egim
et e
term
omet
rit n
ë ra
ste
të n
drys
hme;
kur
çar
ja ë
shtë
e h
apur
dhe
kur
ësh
të e
mby
llur.
Term
omet
ri tr
egon
tem
pera
turë
më
të
lart
ë ku
r ça
rja ë
shtë
e h
apur
, në
krah
asim
me
rast
in k
ur a
jo ë
shtë
e m
byllu
r, ku
rse
në p
ozic
ione
të
ndry
shm
e, t
regi
met
e t
ij nu
k nd
rysh
ojnë
. Pra
, bin
dem
i se
tru
pat
e nx
ehtë
lës
hojn
ë rr
eze
që s
hkak
tojn
ë ng
rohj
e, t
ë ci
lat
quhe
n rr
eze
infra
të
kuqe
. P.s
h., s
oba
e nd
ezur
dhe
mot
ori i
një
aut
omje
ti, d
ielli
etj.
lësh
ojnë
rrez
e in
fra
të k
uqe.
U
dhëz
uesi
i të
lexu
arit
ndër
vepr
ues:
Udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
ë le
xojn
ë pa
ragr
afin
në
libër
. Pas
dis
a m
inut
ash,
mës
uesi
/ja ft
on n
xënë
sit
të tr
egoj
në n
gjyr
at q
ë pë
rfsh
in s
pekt
ri e
lekt
rom
agne
tik d
he i
nxit
ata
ta v
izat
ojnë
në
fleto
re. N
xënë
sit t
rego
jnë
ç’ës
htë
lase
ri d
he k
u nd
rysh
on n
ga d
rita
e b
ardh
ë.
Ris
hiki
m n
ë dy
she:
Dis
kuto
ni n
ë dy
she:
Në n
jë di
të të
nxe
htë k
orrik
u, A
lban
i qën
droi
shum
ë në d
iell d
he n
ë dar
kë a
i ank
ohej
nga
se i
dhem
bte
lëkur
a. P
se?
Si m
und
ta fo
rmul
ojm
ë buk
ur p
ërgj
igjen
? V
lerë
sim
i: N
ë fu
nd të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër n
xjer
rjen
e pë
rfun
dim
eve
të e
kspe
rim
entit
, si e
dhe
për
plot
ësim
in e
spe
ktri
t el
ektr
omag
netik
. D
etyr
ë sh
tëpi
e e
sugj
erua
r: N
xënë
si n
dahe
n në
dy
grup
e:
Gru
pi A
) Pse
mje
ku k
ëshi
llon
fëm
ijët e
veg
jël t
ë nx
irre
n në
die
ll?
Gru
pi B
) Pas
pun
ës, m
inat
orët
fute
n në
mje
dis m
e lla
mba
të p
osaç
me
që p
rodh
ojnë
rrez
e ul
trav
jollc
ë. P
se?
Fizika 8 — 75
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 2
Dat
a __
____
____
____
____
_
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 2.
Kom
unik
imi
Si
tuat
a e
të n
xëni
t: A
stro
nom
ëti
vroj
tojn
ëyj
et m
e pa
jisje
e m
jete
tënd
jeshm
e nd
aj rr
ezev
e të p
aduk
shm
e. Ps
e? S
i men
doni
?
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1. T
ë tr
egoj
në s
e va
lët e
radi
os p
ërdo
ren
për t
rans
met
ime
të n
drys
hme.
2.
Të
japi
n sh
embu
j të
trup
ave
që lë
shoj
në rr
eze
infr
a të
kuq
e.
3. T
ë ar
gum
ento
jnë
nëse
ësh
të i
rrez
iksh
ëm p
ërdo
rim
ii te
lefo
nave
cel
ular
ë.
Fjal
ët k
yç:
rrez
e in
fra
të k
uqe,
val
ët e
ra
dios
.
Mje
tet:
radi
o, m
ikro
fon.
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re:
Kjo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
e n
xënë
sve
nga
lënd
a e
Biol
ogjis
ë.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
tim p
ër n
johu
ritë
par
apra
ke: D
isku
tohe
t në
lidhj
e m
e si
tuat
ën e
të n
xëni
t dhe
treg
ohet
se
valë
t rad
ioel
ektr
ike
janë
rre
ze të
pa
duks
hme.
U
dhëz
uesi
i t
ë le
xuar
it nd
ërve
prue
s: U
dhëz
ohen
nxë
nësi
t të
lex
ojnë
par
agra
fin n
ë lib
ër.
Pas
disa
min
utas
h, m
ësue
si/ja
fto
n nx
ënës
it të
treg
ojnë
se
si k
omun
ikoh
ej m
ë pa
rë d
he s
i kan
ë nd
rysh
uar
mje
tet e
kom
unik
imit.
Ata
dis
kuto
jnë
për
njoh
uritë
fizi
ke q
ë pë
rdor
en k
ompa
nitë
e n
drys
hme
që p
rodh
ojnë
mje
te k
omun
ikim
i dhe
për
për
dori
min
e te
lefo
nave
cel
ular
ë. M
ësue
si/ja
i nx
it at
a m
e py
etje
, si:
Si fu
nksio
non
mik
rofo
ni d
he si
del
zëri
i për
forc
uar p
rej t
ij?
Ris
hiki
m n
ë dy
she:
Nxë
nësi
t dis
kuto
jnë
rret
h py
etje
s: A
ësht
ë i rr
ezik
shëm
për
dorim
i i te
lefon
ave c
elula
rë?
Vle
rësi
mi:
Në
fund
të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër i
lust
rim
in m
e sh
embu
j të
trup
ave
që l
ësho
jnë
rrez
e in
fra
të k
uqe,
për
ar
gum
ente
t e ty
re n
ë li
dhje
me
rrez
iksh
mër
inë
e pë
rdor
imit
të te
lefo
nave
cel
ular
ë.
Det
yrë
shtë
pie
e su
gjer
uar:
Përs
hkru
ani n
ë fo
rmën
e n
jë e
seje
si d
o të
isht
e je
ta ju
aj p
a in
tern
et?
Ven
dosi
ni n
jë ti
tull.
76 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 3
Dat
a __
____
____
____
____
_
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
V
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
3. G
atim
i. Pë
rdor
imii
rrez
eve
ultr
avjo
llcë
Si
tuat
a e
të n
xëni
t:Ku
r sh
kojm
ënë
plaz
h dh
e bë
jmë
banj
ëdi
elli,
lëkua
jo
në n
xihe
t. Çf
arë e
shka
kton
kët
ë nxi
rje?
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
japi
n sh
embu
j të
trup
ave
që lë
shoj
në rr
eze
ultr
avjo
llcë.
2.
Të t
rego
jnë
lidhj
en m
idis
fre
kuen
cës
së v
alëv
e el
ektr
omag
netik
e dh
e të
ene
rgjis
ë që
mba
rtin
at
o.
3.Të
sje
llin
info
rmac
ione
mbi
për
dori
min
e rr
ezev
e ul
trav
jollc
ë.
Fjal
ët
kyç:
rrez
e ul
trav
jollc
ë,
frek
uenc
ë e
valë
ve, e
nerg
ji.
Mje
tet:
tabe
la m
ësim
ore
Li
dhja
me
fush
at e
tje
ra o
se m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: K
jo t
emë
lidhe
t m
e nj
ohur
itë e
nxë
nësv
e ng
a lë
nda
e Bi
olog
jisë.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
tim p
ër n
johu
ritë
par
apra
ke:
Lexo
hen
disa
pre
j de
tyra
ve t
ësh
tëpi
së.
Pyet
en n
xënë
sit
pse
rrez
et i
nfra
të
kuqe
i qu
ajm
ë “r
reza
tim i
nxeh
tësi
së”.
U
dhëz
uesi
i të
lexu
arit
ndër
vepr
ues:
Udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
ë le
xojn
ë pa
ragr
afin
në
libër
. Pas
dis
a m
inut
ash,
mës
uesi
/ja ft
on n
xënë
sit
të tr
egoj
në ç
’janë
rrez
et d
he k
u gj
ejnë
për
dori
m r
reze
t ultr
avjo
llcë.
The
ksoh
et s
e rr
ezet
ultr
avjo
llcë
ngor
dhin
bak
tere
t dhe
gjit
hash
tu
ndih
moj
në n
ë kr
yerje
n e
mja
ft pr
oces
eve
në o
rgan
izm
in e
nje
riut
. Tre
gohe
t lid
hja
mid
is f
reku
encë
s së
val
ëve
eltr
omag
netik
e dh
e en
ergj
isë
që m
bart
in a
to.
Ris
hiki
m n
ë dy
she:
Tre
goni
dis
a ka
ste
kur r
reze
t ultr
avjo
llcë
janë
të d
ëmsh
me
ose
të d
obis
hme.
V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të m
ësim
it nx
ënës
it vl
erës
ohen
për
she
mbu
j të
trup
ave
që lë
shoj
në r
reze
ultr
avjo
llcë,
si e
dhe
për
lidhj
en
mid
is fr
ekue
ncës
së v
alëv
e el
ektr
omag
netik
e dh
e të
ene
rgjis
ë që
mba
rtin
ato
. D
etyr
ë sh
tëpi
e e
sugj
erua
r: M
ater
iale
sht
esë
nga
inte
rnet
i apo
nga
rev
ista
shk
enco
re p
ër p
ërdo
rim
in p
rakt
ik e
të
spec
ializ
uar
të
rrez
eve
ultr
avjo
llcë.
Fizika 8 — 77
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 4
Dat
a __
____
____
____
____
_
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 4.
Për
dori
mi i
rrez
eve
në m
jekë
si
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Treg
ohen
ras
te t
ëpë
rdor
imit
tërr
ezev
e X
nëae
ropo
rt
dhe
në m
jekë
si. A
ju
ësht
ë da
shur
nd
onjëh
erë
të b
ëni g
rafi
të d
hëm
bit?
Ç’ll
oj
rrez
esh
e bëjn
ë të m
undu
r kët
ë dia
gnos
tikim
? R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të tr
egoj
në p
ër ç
farë
për
dore
n rr
ezet
X.
2.Të
treg
ojnë
se
cila
t jan
ë va
lët e
lekt
rom
agne
tike
me
frek
uenc
ë m
ë të
lart
ë.
3.Të
treg
ojnë
ku
përd
oren
reze
t gam
a.
Fjal
ët k
yç:r
reze
X,rr
eze
gam
a,m
jekë
si.
Mje
tet:
pam
je t
ë sk
anim
it të
një
obj
ekti
me
rrez
e X.
Li
dhja
me
fush
at e
tje
ra o
se m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: K
jo t
emë
lidhe
t m
e nj
ohur
itë e
nxë
nësv
e ng
a fu
sha
e m
jekë
sisë
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
për
njo
huri
të p
arap
rake
: Dis
kuto
het s
ituat
a e
të n
xëni
t. N
ëvi
jim n
xënë
sit p
yete
n: A
për
bën
rrez
ik ek
spoz
imi n
ëniv
ele të
lart
a të
kët
yre r
reze
ve?
Pse?
U
dhëz
uesi
i të
lexu
arit
ndër
vepr
ues:
Udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
ë le
xojn
ë pa
ragr
afin
në
libër
. Pas
dis
a m
inut
ash,
mës
uesi
/ja ft
on n
xënë
sit
të tr
egoj
në s
i duh
et të
mbr
ohem
i nga
rrez
iku
që p
araq
esin
ato
. Ata
dis
kuto
jnë
se c
’janë
rrez
et g
ama
dhe
ku n
drys
hojn
ë ng
a rr
ezet
X,
nga
përb
ërja
dhe
për
dori
mi.
Ris
hiki
m n
ë dy
she:
Nxë
nësi
t pun
ojnë
në
dysh
e us
htri
met
1. 2
dhe
3 n
ë fu
nd të
mës
imit.
Më
pas a
to d
isku
tohe
n m
e të
gjit
hë k
lasë
n.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër s
hem
bujt
e dh
ënë
për
përd
orim
in e
rre
zeve
X n
ë fu
sha
të n
drys
hme,
pë
r evi
dent
imin
e v
alëv
e el
ektr
omag
netik
ë m
e fr
ekue
ncë
të la
rtë,
si e
dhe
për p
ërdo
rim
in e
rrez
eve
gam
a.
Det
yrë
shtë
pie
e su
gjer
uar:
Si d
etyr
ë m
und
t’u je
pet n
xënë
sve
usht
rim
i 4.
78 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 5
Dat
a __
____
____
____
____
_
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
V
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
5. V
rojti
mi i
qie
llit.
Zbat
ime
në a
stro
nom
iSi
tuat
a e
të n
xëni
t:Pa
raqi
ten
pam
je të
sis
tem
it di
ello
r, të
Tokë
s dh
e pl
anet
ëve
të tj
erë.
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
treg
ojnë
ç’ë
shtë
tele
skop
i dhe
çfa
rë z
bulo
i Gal
ileoj
a.
2.Të
për
shkr
uajn
ë se
si p
unon
tele
skop
i me
pasq
yra
në m
odel
in e
Nju
toni
t. 3.
Të tr
egoj
në z
batim
e te
ndr
yshm
e në
ast
rono
mi.
Fjal
ët
kyç:
tele
skop
,as
tron
omi
sist
em
diel
lor.
Mje
tet:
foto
të
ndry
shm
e të
pla
netë
ve,
lap
top,
pro
jekt
or.
Lidh
ja m
e fu
shat
e tj
era
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo te
më
lidhe
t me
njoh
uritë
e
nxën
ësve
nga
Fiz
ika
e kl
asës
së
shta
të,
nga
lën
da e
Gje
ogra
fisë,
si
edhe
nga
fus
ha e
as
tron
omis
ë.M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
për
njo
huri
të p
arap
rake
: Pa
raqi
ten
nëpr
ojek
tor
foto
të
ndry
shm
e të
plan
etëv
eos
e vi
deo
tësi
stem
it di
ello
r dh
e di
skut
ohet
rret
h ty
re.
Udh
ëzue
si i
të le
xuar
it nd
ërve
prue
s: N
xënë
sit l
exoj
në p
ër d
isa
min
uta
mës
imin
. Nda
hen
nxën
ësit
në d
y gr
upe
dhe
seci
li gr
up i
jep
përg
jigje
: –
grup
i A) p
yetje
ve rr
eth
skic
ave
të G
alile
os,
– gr
upi B
) pye
tjeve
për
mod
elin
e N
juto
nit.
R
ishi
kim
në
dysh
e: U
dhëz
ohen
nxë
nësi
t të
viza
tojn
ë fig
urën
2.4
5 dh
e të
për
shkr
uajn
ë se
si p
unon
tele
skop
i me
pasq
yra.
V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të m
ësim
it nx
ënës
it vl
erës
ohen
për
për
shkr
imin
e te
lesk
opit
me
pasq
yra
dhe
zbat
imet
e n
drys
hme
të ti
j në
astr
onom
i.
Det
yrë
shtë
pie
e su
gjer
uar:
Mun
d të
jepe
t rub
rika
“?”
dhe
t’u
kërk
ohet
nxë
nësv
e t’i
arg
umen
tojn
ë pë
rgjig
jet e
tyr
e. A
ta m
und
të
kërk
ojnë
kur
iozi
tete
për
tele
skop
in h
apës
inor
Hab
ll.
Fizika 8 — 79
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 6
Dat
a __
____
____
____
____
_
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 6.
Ra
dioa
stro
nom
ia.
Ast
rono
mia
e
rrez
eve
X dh
e ga
ma.
Si
tuat
a e
të n
xëni
t: Pa
raqi
tet n
ë pr
ojek
tor n
jë fi
lm i
shku
rtër
mbi
val
ët
e ra
dios
(ww
w.y
outu
be.c
om/w
atch
?v=s
RX2
EY5U
bto)
dhe
dis
kuto
het
për n
johu
ritë
që
nxën
ësit
kanë
. R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të
treg
ojnë
kus
htin
që
një
dete
ktor
i rr
ezat
imit
elek
trom
agne
tik të
funk
sion
ojë
sa m
ë m
irë.
2.
Të
treg
ojnë
si m
und
të p
ërdo
rë a
stro
nom
ia n
jë p
jesë
të sp
ektr
it el
ektr
omag
netik
. 3.
Të
dallo
jnë
tele
skop
ët e
mon
tuar
në
sate
lit n
ga a
ta q
ë ja
në m
ontu
ar të
tokë
.
Fjal
ët k
yç:d
etek
tori
rr
ezat
imit
elek
trom
agne
tik,
tele
skop
.
Mje
tet:
foto
të
ndry
shm
e të
hap
ësir
ës,
lap
top,
pro
jekt
or.
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re:
Kjo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
e n
xënë
sve
nga
fush
a e
astr
onom
isë
dhe
nga
lënd
a e
Gje
ogra
fisë.
M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
për
njo
huri
të p
arap
rake
:Par
aqite
n në
pro
jekt
orfo
to të
ndr
yshm
e të
hap
ësir
ës d
he d
isku
tohe
t rre
th ty
re. M
ëpa
s py
eten
nx
ënës
it të
japi
n m
endi
me
rret
h nj
ohur
ive
mbi
radi
oast
rono
min
ë dh
e as
tron
omin
ë e
rrez
eve
X d
he g
ama,
si e
dhe
për v
rim
at e
zez
a.
Udh
ëzue
si i
të le
xuar
it nd
ërve
prue
s: N
xënë
sit l
exoj
në te
kstin
dhe
treg
ojnë
kus
htin
që
një
dete
ktor
i rr
ezat
imit
elek
trom
agne
tik të
fu
nksi
onoj
ë sa
më
mir
ë. M
ë pa
s at
a kr
ahas
ojnë
për
gjig
jet e
tyre
me
ato
të d
hëna
në
libër
. R
ishi
kim
në
dysh
e: N
xënë
sit
u ja
pin
përg
jigje
me
shkr
im p
yetje
ve 1
, 2 d
he 3
të
libri
t në
fle
tore
n e
klas
ës. M
ë pa
s di
skut
imet
zh
villo
hen
me
të g
jithë
kla
sën
dhe
aktiv
izoh
en n
xënë
s të
niv
elev
e të
ndr
yshm
e.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m t
ë m
ësim
it nx
ënës
it vl
erës
ohen
për
dal
limin
e k
usht
it që
një
det
ekto
r i
rrez
atim
it el
ektr
omag
netik
të
funk
sion
ojë
sa m
ë m
irë
dhe
për d
allim
in e
tele
skop
ëve
të m
ontu
ar n
ë sa
telit
nga
ata
të m
ontu
ar të
tokë
. D
etyr
ë sh
tëpi
e e
sugj
erua
r: K
ërko
ni in
form
acio
ne s
htes
ë dh
e ku
rioz
itete
në
lidhj
e m
e ra
dioa
stro
nom
inë
dhe
astr
onom
inë
e rr
ezev
e X
dhe
gam
a.
80 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 7
Dat
a __
____
____
____
____
_
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
V
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
7. D
etyr
a. Im
azhe
ria
mje
këso
re
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Ju n
dodh
qëg
jatë
njël
oje f
utbo
lli të
ndien
i dhi
mbj
e në
gju.
Dok
tori
ju th
otë
se m
und
të k
eni d
ëmtu
ar li
gam
ente
t e g
jurit
. Çfa
rë iu
re
kom
ando
n ai
? R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të
treg
ojnë
ç’ë
shtë
imaz
heri
a m
jekë
sore
. 2.
Të
iden
tifik
ojnë
tekn
ikat
e n
drys
hme
të im
azhe
risë
mje
këso
re.
3. T
ë kr
ahas
ojnë
për
parë
sitë
dhe
man
gësi
të e
sec
ilës
prej
tyre
.
Fjal
ët k
yç:i
maz
heri
mje
këso
re, t
ekni
ka t
ë im
azhe
risë
.
Mje
tet:
fletë
punë
2.12
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re:
Kjo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
e n
xënë
sve
nga
lënd
a e
Mat
emat
ikës
dhe
e G
jeog
rafis
ë.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
tim p
ër n
johu
ritë
par
apra
ke: D
isku
tohe
t si
tuat
a e
të n
xëni
t dh
e tr
egoh
et s
e m
e an
ëtë
graf
isë
mun
d të
vëzh
gohe
t br
enda
tr
upit,
pa
qenë
nev
oja
për t
ë nd
ërhy
rje k
irur
gjik
ale.
A n
jihni
tekn
ika
të tj
era
të im
azhe
risë m
jekë
sore
? U
dhëz
uesi
i t
ë le
xuar
it nd
ërve
prue
s: U
dhëz
ohen
nxë
nësi
t të
lex
ojnë
par
agra
fin n
ë Fl
etën
e P
unës
2.1
2 Pa
s di
sa m
inut
ash,
m
ësue
si/ja
fto
n nx
ënës
it të
tre
gojn
ë ç’
ësht
ë im
azhe
ria
mje
këso
re d
he c
ilat
janë
tek
nika
t e
ndry
shm
e të
saj
, si d
he c
’njo
huri
fiz
ike
shfr
ytëz
ohen
për
funk
sion
imin
e a
para
tura
ve m
,jekë
sore
. Dis
kuto
het p
ër ra
ste
të je
tës
së p
ërdi
tshm
e.
Ris
hiki
m n
ë dy
she:
U ja
pin
përg
jigje
pye
tjeve
1 d
he 2
të
Flet
ës s
ë Pu
nës.
Nxë
nësv
e u
kërk
ohet
të
argu
men
tojn
ë ps
e ve
ndos
ën
pikë
rish
t atë
tekn
ikë.
Ngr
ihen
pye
tje, s
i: Çf
arë p
ërdo
rin r
adio
logë
t? A
par
aqet
rrez
iksh
mër
i për
shën
detin
për
dorim
i i m
etod
ave t
ë im
azhe
risë
mjek
ësor
e?Ci
lat j
anë p
ërpa
rësit
ë e sa
j? P
o m
angë
sitë?
Din
i ras
te q
ë i v
ërte
tojn
ë kët
o?
Vle
rësi
mi N
ë pë
rfun
dim
të m
ësim
it nx
ënës
it vl
erës
ohen
për
për
kufiz
imin
e im
azhe
risë
mje
këso
re, p
ër id
entif
ikim
in e
tekn
ikav
e të
nd
rysh
me
të s
aj, s
i edh
e pë
r kra
hasi
min
e p
ërpa
rësi
ve d
he të
man
gësi
ve e
sec
ilës
prej
tyre
. D
etyr
ë sh
tëpi
e e
sugj
erua
r: Py
esni
pri
ndër
it t’j
u tr
egoj
në p
ër ra
ste
që n
johi
n të
për
dori
mit
të im
azhe
risë
mje
këso
re.
Fizika 8 — 81
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 8
Dat
a __
____
____
____
____
_
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e8.
Pye
tje d
he p
robl
ema
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Situ
atë
për
disk
utim
: Det
et d
he li
qene
t na
duk
en m
e ng
jyrë
blu
, nd
ërsa
kur
mar
rim u
jin e
tyr
e na
del
që ë
shtë
pa
ngjy
rë.
Ku
“hum
bi”
ngjy
ra?
R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të ll
ogar
itin
kohë
n që
i du
het d
ritë
s pë
r të
përs
hkru
ar n
jë rr
ugë
të c
aktu
ar.
2.Të
shp
jego
jnë
duku
ri q
ë lid
hen
me
dritë
n dh
e tin
gulli
n.
3.Të
arg
umen
tojn
ë zg
jidhj
et e
situ
atav
e të
dhë
na.
Fjal
ët k
yç:
shpe
jtësi
mes
atar
e, l
argë
si,
kohë
, nxi
tim, n
jësi
.
Mje
tet:
teks
tiFi
zika
8 fa
qe 5
3, 5
4, 5
5, la
ps,
vizo
re, f
letë
form
ati A
4.
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re:
Kjo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
e n
xënë
sve
në M
atem
atik
ë dh
e në
tem
at e
zhv
illua
ra të
Fiz
ikës
8.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
tim p
ër n
johu
ritë
par
apra
ke: N
xënë
sit
disk
utoj
në m
e nj
ëri-t
jetr
in n
ë lid
hje
me
situ
atën
e t
ë nx
ënit
dhe
tësh
pjeg
ojnë
pse
ndod
h. M
ësue
si/ja
u k
ërko
n nx
ënës
ve të
sje
llin
shem
buj t
ë tje
rë n
gjas
hëm
. Kuj
tojm
ë: S
i ndo
dh e
klip
si i
diel
lit?
Po i
hënë
s? M
und
të
ndër
tohe
t një
har
të k
once
pti m
e ko
ncep
tet k
ryes
ore
teor
ike
të k
apitu
llit m
bi d
ritë
n dh
e tin
gulli
n.
Prak
tikë
e zb
atua
r: U
shp
ërnd
ahen
nxë
nësv
e fle
të fo
rmat
i A4
dhe
udhë
zohe
n të
zgj
idhi
n us
htri
met
në
faqe
n 53
dhe
54
të li
brit.
Ata
nd
ahen
në
dy g
rupe
dhe
pun
ojnë
në
mën
yrë
të p
avar
ur; g
rupi
A p
unon
ush
trim
et m
e nu
mër
tek
dhe
grup
i B u
shtr
imet
me
num
ër
çift.
U r
isill
et n
ë vë
men
dje
se d
uhet
të
shkr
uajn
ë pë
rgjig
je t
ë pl
ota
dhe
të s
akta
, duk
e i
argu
men
tuar
ato
. Mon
itoro
het
puna
e
nxën
ësve
për
rre
th 3
0 m
inut
a dh
e m
ë pa
s ak
tiviz
ohen
nxë
nës
në t
abel
ë pë
r të
par
aqitu
r zg
jidhj
et e
tyr
e. N
xënë
sit
sipa
s gr
upit
mun
d të
ndë
rhyj
ë, n
ë ra
st se
shok
u i t
yre
gabo
n.
Përf
orci
m: I
nkur
ajoh
en n
xënë
sit
të m
arri
n pj
esë
në p
araq
itjen
e z
gjid
hjev
e dh
e të
jenë
të
vëm
ends
hëm
për
të
bërë
kor
rigj
ime
të
përg
jigje
ve të
sho
këve
të g
rupi
t.
Vle
rësi
mi
Në
përf
undi
m t
ë m
ësim
it nx
ënës
it vl
erës
ohen
për
llog
aritj
en e
koh
ës q
ë i d
uhet
dri
tës
për
të p
ërsh
krua
r nj
ë rr
ugë
të
cakt
uar s
hpje
gim
in e
duk
uriv
e që
lidh
en m
e dr
itën
dhe
tingu
llin,
si e
dhe
për a
rgum
entim
in e
zgj
idhj
eve
të s
ituat
ave
të d
hëna
. D
etyr
ë sh
tëpi
e e
sugj
erua
r: V
ijohe
t pun
a në
shtë
pi m
e us
htri
met
21
dhe
22 n
ë fa
qen
55 të
libr
it.
82 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 9
D
ata
____
____
____
____
___
Fu
sha:
Shk
enca
t e n
atyr
ës
Lënd
a: F
izik
ëSh
kalla
: IV
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
9. S
i kth
ehet
hek
uri n
ë m
agne
t?
Çm
agne
tizim
i i m
agne
teve
. Fus
ha m
agne
tike
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Po t’
i afro
jmë
një
ore
çelik
u m
e ze
mbe
rek
një
mag
net,
ora
mun
d të
mos
fun
ksio
nojë.
Disa
pjes
ë pë
rbër
ëse
të s
aj m
und
të m
agne
tizoh
en g
jithm
onë.
M
ësue
si/ja
u tr
egon
nxë
nësv
e bu
sullë
n dh
e i p
yet s
i fun
ksio
non
ajo.
R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të
listo
jnë
kara
kter
istik
at e
mag
nete
ve.
2. T
ë tr
egoj
në ç
’janë
dom
enet
. 3.
Të
treg
ojnë
si m
und
të ç
mag
netiz
ohet
një
mag
net.
Fjal
ët k
yç:
poli
veri
i m
agne
tit,
poli
jug
i m
agne
tit,
çmag
netiz
im,
mag
net,
dom
ene,
di
pol.
Mje
tet:
mag
net,
orë,
hek
ur, d
y gj
ilpër
a.
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re:
Kjo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
e n
xënë
sve
nga
lënd
a e
Ditu
risë
së
Nat
yrës
.M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
për
njo
huri
të p
arap
rake
: Rik
ujto
hen
njoh
uritë
për
mag
nete
t, du
ke u
dre
jtuar
nxë
nëve
pye
tje, s
i:Sa
pol
e ka
mag
neti?
Si
emër
tohe
n at
o? S
i bas
hkëv
epro
jnë?
Sa
pole
form
on m
agne
ti i t
hyer
për
gjys
më?
Dis
kuto
het
situ
ata
e të
nxë
nit d
he tr
egoh
et s
e nj
ë ob
jekt
he
kuri
ose
çel
iku
mun
d të
mag
netiz
ohet
duk
e e
fërk
uar
me
njër
in n
ga s
kaje
t e
mag
netit
. Ek
sper
imen
ti de
mon
stro
het
nga
një
nxën
ës, i
cili
fër
kon
çdon
jërë
n ng
a dy
gjil
përa
t 40
her
ë m
e ra
dhë
në t
ë nj
ëjtin
dre
jtim
dhe
, kur
i af
ron,
vë
re s
a at
o të
rhiq
en o
se
shty
hen
sipa
s sk
ajit
që a
froh
et.
Mar
rëdh
ënie
t pye
tje-p
ërgj
igje
: Udh
ëzoh
en n
xënë
sit t
ë le
xojn
ë te
kstin
dhe
të s
hëno
jnë
në fl
etor
en e
kla
sës:
D -
për
njoh
uritë
që
i di
në; R
- pë
r nj
ohur
itë e
rej
a; ?
- pë
r nj
ohur
itë q
ë nu
k i k
anë
të q
arta
. Pye
tjet q
ë u
drej
tohe
n nx
ënës
ve k
anë
të b
ëjnë
kry
esis
ht m
e nj
ohur
itë e
rej
a: Ç
farë
quh
et d
ipol
? Po
dom
enet
, ç’
janë
? Si
jan
ë or
ientu
ar d
imen
et n
ë nj
ë co
pë h
ekur
i të
pam
agne
tizua
r? P
o ku
r he
kuri
vend
oset
në n
jë fu
shë m
agne
tike?
Si m
und
të çm
agne
tizoh
et n
jë m
agne
t?
Ris
hiki
m n
ë dy
she:
Nxë
nësi
t bëj
në n
ë dy
she
përm
bled
hjen
e m
ësim
it, d
uke
i par
aqitu
r në
hart
ë ko
ncep
tesh
. V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër r
endi
tjen
e ka
rakt
eris
tikav
e të
mag
nete
ve, p
ër p
ërsh
krim
in ç
’janë
do
men
et, s
i edh
e pë
r mën
yrën
se
si m
und
të ç
mag
netiz
ohet
një
mag
net.
Det
yrë
shtë
pie
e su
gjer
uar:
Kry
eni
një
eksp
erim
ent
të t
hjes
htë
që p
rovo
n se
kur
mag
nete
t m
arri
n go
ditje
, m
und
edhe
të
çmag
netiz
ohen
.
Fizika 8 — 83
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
0
Dat
a __
____
____
____
____
_
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 10
. Fus
ha m
agne
tike
e To
kës
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Kur s
hpër
ndaj
më
pluh
urin
e he
kurit
mbi
kar
toni
n e v
endo
sur m
bi
mag
net,
pjes
a m
ë e
mad
he e
plu
hurit
për
qend
rohe
t te
skaj
et e
dy
mag
nete
ve, n
dërs
a nj
ë sa
si e v
ogël
gjen
det r
reth
pjes
ëve t
ë tjer
a. Ç
’treg
on k
jo?
R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të
përk
ufiz
ojnë
fush
ën m
agne
tike.
2.
Të
iden
tifik
ojnë
fush
ën m
agne
tike
në lë
ndë
nëpë
rmje
t për
shku
eshm
ëris
ë m
agne
tike.
3.
Të
shpj
egoj
në fu
shën
mag
netik
e të
Tok
ës.
Fjal
ët k
yç:f
ushë
mag
netik
e,fu
shë
mag
netik
e e
Tokë
s.
Mje
tet:
disa
fle
tëpl
astik
e m
e ng
jyra
, kap
ëse
letr
ash
një
mag
net,
akua
rium
, tab
ela
mës
imor
e.Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
e n
xënë
sve
nga
Ditu
ria
eN
atyr
ës.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eTë
mës
ojm
ëpë
rmes
lojë
s: M
arri
mdi
sa fl
etë
plas
tike
me
ngjy
ra d
he p
resi
m d
isa
figur
a pe
shqi
sh.T
e bu
zët e
çdo
pes
hku
vend
osim
ka
pëse
letr
ash.
Fik
sojm
ë nj
ë m
agne
t në
një
fije
per
i, m
bush
im m
e uj
ë ak
uari
umin
me
pesh
q. A
froj
më
mag
netin
, por
pa
i pre
kur
pesh
qit.
Çfa
rë n
dodh
?
A
)
B
) D
isku
tim i
përb
ashk
ët: M
ësue
si/ja
u d
rejto
n py
etje
nxë
nësv
e: S
i mun
d ta
vëm
ë re p
rani
në e
fush
ës m
agne
tike?
A e
shoh
im a
të m
e sy?
Si e
vë
më r
e se a
jo ek
zist
on?N
xënë
sit s
jelli
n sh
embu
j që
prov
ojnë
ekz
iste
ncën
e fu
shës
mag
netik
e. D
isku
tojn
ë fig
urat
A) d
he B
). Le
xim
i dr
ejtu
ar: A
sille
t Tok
a si
mag
net?
Nxë
nësi
t sje
llin
shem
buj q
ë pr
ovoj
në k
ëtë
fakt
dhe
më
pas
ata
pyet
en e
dhe
për b
usul
lën.
V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër p
ërku
fizim
in e
fus
hës
mag
netik
e dh
e pë
r sh
pjeg
imin
e f
ushë
n m
agne
tike
të T
okës
.
84 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
1
Dat
a __
____
____
____
____
_
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 11
. Për
sërit
je. M
agne
tizm
iSi
tuat
a e
të n
xëni
t:Pë
r të
nda
rëm
betu
rina
t pre
j hek
uri e
çel
iku
prej
met
alev
e të
tje
ra, s
hfry
tëzo
het f
uqia
ngr
itëse
e m
agne
teve
të m
ëdhe
nj. K
ëto
mat
eria
le m
ë pa
s ri
cikl
ohen
. R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të tr
egoj
në o
bjek
te k
u pë
rdor
en m
agne
te.
2.Të
treg
ojnë
se
si p
ërca
ktoh
en p
olet
e n
jë m
agne
ti.
3.Të
shp
jego
jnë
pse
gjilp
ëra
e bu
sullë
s tre
gon
gjith
një
veri
un.
Fjal
ët k
yç:m
agne
te, p
ole
tënj
ëm
agne
ti,
gjilp
ërë
e bu
sullë
s.
Mje
tet:
tabe
la m
ësim
ore,
mag
nete
.
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re:
Kjo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
e n
xënë
sve
nga
lënd
a e
Mat
emat
ikës
dhe
e G
jeog
rafis
ë.M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
për
njo
huri
të p
arap
rake
: Dis
kuto
hen
njoh
uritë
e m
arra
për
mag
nete
t dh
e pë
r m
agne
tizm
in.
U t
rego
het
nxën
ësve
se
çelik
u pë
rdor
et p
ër të
bër
ë m
agne
te të
për
hers
hme,
kur
se h
ekur
i për
dore
t për
të b
ërë
mag
nete
të p
ërko
hshm
e.
Punë
indi
vidu
ale.
Nxë
nësi
t nda
hen
në d
y gr
upe:
-
grup
i A) p
unon
ush
trim
et 1
, 3, 5
; -
grup
i B) p
unon
ush
trim
et 2
, 4, 6
. Pa
si u
lihe
t koh
a e
nevo
jshm
e, u
shtr
imet
dis
kuto
hen
me
të g
jithë
kla
sën.
V
lerë
sim
i N
ë pë
rfun
dim
të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër p
ërca
ktim
in e
pol
eve
të n
jë m
agne
ti, p
ër r
endi
tjen
e ob
jekt
eve
ku
përd
oren
mag
nete
t, si
edh
e pë
r shp
jegi
min
pse
gjil
përa
e b
usul
lës t
rego
n gj
ithnj
ë ve
riun
. D
etyr
ë sh
tëpi
e e
sugj
erua
r: M
und
t’u je
pet u
shtr
imi 7
dhe
ush
trim
e pl
otës
uese
nga
Fle
torja
e P
unës
.
Fizika 8 — 85
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
2
Dat
a __
____
____
____
____
_
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
V
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
12.
Fush
a m
agne
tike
rret
h nj
ë pë
rçue
si
drej
tviz
orSi
tuat
a e
të n
xëni
t:N
dërt
onin
jëel
ektr
omag
nett
ëth
jesh
të.
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1. T
ë nd
ërto
jnë
një
elek
trom
agne
t të
thje
shtë
. 2.
Të
njoh
in rr
egul
lën
e do
rës
së d
jath
të d
rejti
min
e fu
shës
mag
netik
e.
3. T
ë tr
egoh
et s
i vep
rohe
t për
të p
rodh
uar n
jë m
agne
t të
përh
ersh
ëm.
Fjal
ët k
yç:e
lekt
rom
agne
t, rr
egul
la e
dor
ës
së d
jath
të, m
agne
t i p
ërhe
rshë
m.
Mje
tet:
talla
sh h
ekur
i, gj
ilpër
a m
agne
tike.
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo t
emë
lidhe
t m
e nj
ohur
itë e
nxë
nësv
e ng
a lë
nda
e D
ituri
së së
Nat
yrës
dhe
Aftë
sim
it Te
knol
ogjik
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
për
njo
huri
të p
arap
rake
: Tr
egoh
en p
jesë
t pë
rbër
ëse
të e
lekt
rom
agne
tit d
he s
i fu
nksi
onon
ai.
Nxë
nësi
t tr
egoj
në s
e el
ektr
omag
neti
ësht
ë nj
ë tr
up q
ë pë
rfto
n af
tësi
mag
netik
e ng
a ka
limi n
ë të
i rr
ymës
ele
ktri
ke.
Udh
ëzue
si i
të
lexu
arit
ndër
vepr
ues:
Udh
ëzoh
en n
xënë
sit
të l
exoj
në t
ekst
in d
he t
ë sh
ënoj
në n
ë fle
tore
n e
klas
ës v
eçor
itë e
el
ektr
omag
netit
. Më
pas
ata
u pë
rgjig
jen
pyet
jeve
, si:
Nga
var
et d
rejti
mi i
fush
ës?
Si fo
rmul
ohet
rreg
ulla
e do
rës s
ë dja
thtë
? Çf
arë n
dodh
nës
e nj
ë goz
hdë e
fusim
bre
nda
një b
obin
e elek
trik
e?
Ris
hiki
m n
ë dy
she:
Në
fleto
ren
e kl
asës
nxë
nësi
t shk
ruaj
në n
johu
ritë
kry
esor
e të
mës
imit
në n
jë sk
emë.
V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të m
ësim
it nx
ënës
it vl
erës
ohen
për
ndë
rtim
in e
një
ele
ktro
mag
neti
të th
jesh
të, p
ër fo
rmul
imin
e r
regu
llës
së d
orës
së
djat
htë
për p
ërca
ktim
in e
dre
jtim
it të
fush
ës m
agne
tike.
D
etyr
ë sh
tëpi
e e
sugj
erua
r: In
form
acio
ne rr
eth
shpi
kjes
së
tele
graf
it m
e të
cilë
n lid
het h
isto
ria
e ko
mun
ikim
it në
larg
ësi.
86 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
3
D
ata
____
____
____
____
___
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 13
. Ku
përd
oren
el
ektr
omag
nete
t? R
elej
a dh
e çe
lësi
mag
netik
Si
tuat
a e
të n
xëni
t:Ek
sper
imen
tet
treg
ojnë
se
fush
a m
agne
tike
e nj
ë bo
bine
rrit
et
shum
ë ku
r br
enda
saj
futim
një
shuf
ër h
ekur
i. Pr
a, fu
sha
mag
netik
e e
kriju
ar n
ga n
jë bo
binë
ësht
ë më e
fuqi
shm
e se a
jo e
kriju
ar n
ga n
jë sp
irë e
vetm
e. R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të li
stoj
në p
ajis
je k
u pë
rdor
en e
lekt
rom
agne
tet.
2.
Të p
ërsh
krua
jnë
sist
emin
rele
që
përd
oret
për
nde
zjen
e m
akin
ës.
3.Të
arg
umen
tojn
ë se
rele
ja ë
shtë
një
çel
ës m
agne
tik.
Fjal
ët
kyç:
elek
trom
agne
t, si
stem
i re
le,
çelë
si m
agne
tik.
Mje
tet:
tabe
la
mës
imor
e,
bobi
në,
shuf
ërhe
kuri
, tel
a pë
rcje
llës,
çel
ës e
tj.
Lidh
ja m
e fu
shat
e tj
era
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo te
më
lidhe
t me
njoh
uritë
e
nxën
ësve
nga
fush
a e
tekn
ikës
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
për
njo
huri
të p
arap
rake
: Le
xohe
n di
sa n
ga d
etyr
at e
sht
ëpis
ë.
Evid
ento
hen
puni
met
më
të m
ira
të n
xënë
sve
dhe
vend
osen
në
dosje
. Kus
h e
shpi
ku te
legra
fin?
(Sam
uel M
orsi
në
vitin
183
7). T
e çf
arë
bazo
het p
arim
i i ti
j? (T
e el
ektr
omag
netiz
min
.) M
orsi
krijo
i një
alfa
bet t
ë pë
rbër
ë ng
a pi
ka d
he v
iza,
i ci
li bë
n të
mun
dur
përc
jellje
n dh
e lex
imin
e ç
do m
esaz
hi. K
u pë
rdor
en e
lektr
omag
nete
t? (T
e zi
lja
elek
trik
e, te
vin
çat p
ër n
darje
n e
lënd
ëve
ferr
omag
netik
e et
j.)
Udh
ëzue
si i
të le
xuar
it nd
ërve
prue
s: U
dhëz
ohen
nxë
nësi
t të
lexo
jnë
teks
tin d
he m
ë pa
s at
a pë
rshk
ruaj
në s
iste
min
rel
e që
për
dore
t pë
r nd
ezje
n e
mak
inës
. Evi
dent
ojnë
ras
te të
tjer
a të
për
dori
mit
të e
lekt
rom
agne
teve
. U d
rejto
het p
yetja
: A ë
shtë
rele
ja ç
elës
mag
netik
? N
xënë
sve
u kë
rkoh
et të
arg
umen
tojn
ë pë
rgjig
jet e
tyre
. R
ishi
kim
në
dysh
e: N
xënë
sit s
hkru
ajnë
njo
huri
të k
ryes
ore
të m
ësim
it në
fle
tore
n e
klas
ës d
he p
unoj
në u
shtr
imin
4 n
ë fa
qen
72 të
Fl
etës
së P
unës
. V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër d
hëni
en e
she
mbu
jve
të p
ajis
jeve
ku
përd
oren
ele
ktro
mag
nete
t, pë
r pë
rshk
rim
in e
sis
tem
it re
le q
ë pë
rdor
et p
ër n
dezj
en e
mak
inës
, për
arg
umen
timin
se
rele
ja ë
shtë
një
çel
ës m
agne
tik.
Det
yrë
shtë
pie
e su
gjer
uar:
Treg
oni s
i fun
ksio
non
rele
ja q
ë ve
ndos
et n
ë çe
lësa
t e d
yerv
e pë
r të
dhën
ë al
arm
in n
ë ra
st v
jedh
jeje
.
Fizika 8 — 87
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
4
Dat
a __
____
____
____
____
_
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
V
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
14. V
eprim
tari
prak
tike.
Fush
a m
agne
tike
e m
agne
tit sh
ufër
Si
tuat
a e
të n
xëni
t:Pa
raqi
ten
nëpr
ojek
tor p
amje
tëfu
shës
m
agne
tike.
R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të p
aras
hiko
jnë
çfar
ë do
të n
dodh
ë m
e m
odel
in e
fush
ës m
agne
tike,
nës
e rr
itet r
rym
a në
për
çues
. 2.
Të p
unoj
në n
ë gr
up p
ër të
kry
er m
atje
dhe
për
të n
xjer
rë p
ërfu
ndim
e.
3.Të
zba
tojn
ërr
egul
lën
e do
rës
sëdj
atht
ëpë
r fus
hën
elek
trom
agne
tike.
Fjal
ët
kyç:
fush
ë m
agne
tike,
pë
rçue
s,
rreg
ulla
e d
orës
së
djat
htë.
Mje
tet:
Flet
ë Pu
ne 3
.3, b
urim
rrym
e e
vazh
duar
dhe
alte
rnat
ive
me
tens
ion
të u
lët
2V,
tel
bakr
i, gj
ilpër
ë m
agne
tike,
fle
të k
arto
ni m
e pë
rmas
at e
një
kar
tolin
ë, ta
llash
hek
uri,
lap
top,
pro
jekt
or
Lidh
ja m
e fu
shat
e t
jera
ose
me
tem
at n
dërk
urri
kula
re: K
jo
tem
ë lid
het
me
njoh
uritë
e n
xënë
sve
mbi
ele
ktri
cite
tin d
he
mag
netiz
min
të m
arra
në
lënd
ën e
Ditu
risë
së
Nat
yrës
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
për
njo
huri
të p
arap
rake
: Dis
kuto
het
në li
dhje
me
njoh
uritë
kry
esor
e dh
e m
ë pa
s nx
ënës
it nd
ahen
në
grup
e m
e 5
vetë
. Se
cilit
anë
tar t
ë gr
upit
i cak
tohe
t një
rol.
Mës
uesja
jep
udhë
zim
et p
ër s
igur
inë
e pu
nës.
Pë
rviji
m i
të
men
duar
it: N
xënë
sit
vepr
ojnë
në
grup
e si
pas
met
odës
së
para
shtr
uar
në li
bër.
Duh
et t
ë tr
egoh
en t
ë ku
jdes
shëm
me
talla
shin
e h
ekur
it, d
uke
e tu
ndur
me
kujd
es n
ë nj
ë en
ë, d
he k
ur k
yçin
rry
mën
. Mës
uesi
/ja m
onito
ron
punë
n dh
e va
zhdi
mis
ht u
ku
jton
nxën
ësve
të je
në të
kuj
dess
hëm
. Pas
i kan
ë re
gjis
trua
r të
gjith
a re
zulta
tet p
ër s
ecilë
n fa
zë të
eks
peri
men
tit p
unoj
në n
ë gr
up p
ër
të sh
qyrt
uar r
ezul
tate
t. R
ishi
kim
në
grup
: Më
pas
refe
rojn
ë m
e ra
dhë
krye
tarë
t e g
rupe
ve. A
ta p
yete
n se
cila
t ish
in p
robl
emet
kry
esor
e që
has
ën g
jatë
pun
ës
dhe
çfar
ë m
und
të p
ërm
irës
ojnë
në
të a
rdhm
en n
ë m
ënyr
ën e
të v
epru
arit
në e
kspe
rim
ente
. V
lerë
sim
i: N
ë pë
rfun
dim
të m
ësim
it nx
ënës
it vl
erës
ohen
për
par
ashi
kim
in s
e çf
arë
do të
ndo
dhë
me
mod
elin
e f
ushë
s m
agne
tike
nëse
rri
tet
rrym
a në
për
çues
, pë
r pu
nën
në g
rup
për
krye
rjen
e m
atje
ve,
për
nxje
rrje
n e
përf
undi
mev
e, s
i ed
he p
ër z
batim
in e
rr
egul
lës s
ë do
rës
së d
jath
të p
ër fu
shën
ele
ktro
mag
netik
e.
88 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
5
Dat
a __
____
____
____
____
_
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
V
Kla
sa: V
III
Tem
a m
ësim
ore
15. D
etyr
a. M
agne
tizm
idhe
ele
ktro
mag
nete
tSi
tuat
a e
të n
xëni
t:Sh
krua
ni n
ëfle
tore
10
fjalë
kyçe
në
lidhj
e m
e ele
ktric
itetin
dhe
mag
netiz
min
.R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:1.
Të g
jejn
ë fja
lët e
sak
ta n
ë ta
belë
. 2.
Të v
izat
ojnë
dre
jtim
in e
gjil
përë
s mag
netik
e.
3.Të
iden
tifik
ojnë
fakt
orët
që
janë
të rë
ndës
ishë
m n
ë nj
ë si
tuat
ë të
dhë
në.
Fjal
ët k
yç:g
jilpë
rëm
agne
tike,
m
agne
tizim
, ele
ktro
mag
net.
Mje
tet:
Flet
ë Pu
ne 3
.4 d
he 3
.5
Li
dhja
me
fush
at e
tje
ra o
se m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: K
jo t
emë
lidhe
t m
e nj
ohur
itë e
nxë
nësv
e ng
a lë
nda
e M
atem
atik
ës d
he e
Let
ërsi
së.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eD
isku
tim p
ër n
johu
ritë
par
apra
ke:D
isku
timi z
hvill
ohet
kry
esis
ht n
ëlid
hje
me
vetit
ëe
mag
nete
ve,n
dërt
imin
e e
lekt
rom
agne
tit, t
ë bë
rtha
mës
së h
ekur
it e
të fu
shës
mag
netik
e et
j. Pu
në e
pav
arur
: Pas
i mës
uesi
/ja b
inde
t se
njoh
uritë
janë
për
vetë
suar
nga
të g
jithë
nxë
nësi
t, u
shpë
rnda
n at
yre
Flet
ën e
Pun
ës 3
.4. I
ud
hëzo
n at
a të
shp
jego
jnë
kupt
imin
e fj
alëv
e të
gje
tura
. R
ishi
kim
në
dysh
e: N
xënë
sit p
unoj
në n
ë dy
she
Flet
ën e
Pun
ës 3
.5, d
uke
ndje
kur s
hem
bulli
n e
dhën
ë.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m të
mës
imit
nxën
ësit
vler
ësoh
en p
ër g
jetje
n e
fjalë
ve të
sak
ta n
ë ta
belë
, për
viz
atim
in e
dre
jtim
it të
gjil
përë
s m
agne
tike
dhe
për i
dent
ifiki
min
e fa
ktor
ëve
që ja
në të
rënd
ësis
hëm
në
një
situ
atë
të d
hënë
. D
etyr
ë sh
tëpi
e e
sugj
erua
r: K
ërko
ni in
form
acio
ne p
ër tr
enat
ele
ktri
kë të
shp
ejtë
sisë
së
lart
ë, d
uke
u ba
zuar
në
fletë
n e
punë
s 3.
6.
Fizika 8 — 89
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
6
Dat
a __
____
____
____
____
_
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 16
. Për
sërit
je. E
lekt
rici
teti
dhe
mag
netiz
mi
(Orë
për
vle
rësi
m)
Situ
ata
e të
nxë
nit:
Para
qite
t har
ta e
kon
cept
eve
për
elek
tric
itetin
dhe
m
agne
tizm
in d
he d
isku
tohe
t rre
th k
once
ptev
e kr
yeso
re.
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
njo
hin
ndër
timin
dhe
funk
sion
in e
ele
ktro
mag
netit
. 2.
Të tr
egoj
në s
i pun
on n
jë z
ile e
lekt
rike
dhe
rreg
ullë
n e
dorë
s së
dja
thtë
. 3.
Të a
rgum
ento
jnë
përg
jigje
t e ty
re.
Fjal
ët k
yç:b
ërth
amë
e el
ektr
omag
netit
, zile
ele
ktri
ke.
Mje
tet:
Tabe
la m
ësim
ore
Li
dhja
me
fush
at e
tje
ra o
se m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: K
jo t
emë
lidhe
t m
e nj
ohur
itë e
nxë
nësv
e në
lënd
ën e
Mat
emat
ikës
. M
etod
olog
jia d
he v
epri
mta
ritë
e n
xënë
sve
Dis
kutim
për
njo
huri
të p
arap
rake
:Mës
uesi
/ja ft
on n
xënë
sit t
ëkr
ijojn
ënj
ë es
e du
ke p
ërdo
rur
fjalë
t:el
ektr
omag
net,
siste
m r
ele,ç
elës
mag
netik
, mag
net,
pole
të n
jë m
agne
ti, g
jilpë
rë e
busu
llës.
Pu
në in
divi
dual
e: N
xënë
sit,
të n
darë
në
dy g
rupe
, pun
ojnë
indi
vidu
alis
ht u
shtr
imet
: gr
upi A
) 1, 3
, 5 d
he g
rupi
B) 2
, 4, 6
. Në
fund
të
orë
s mës
uesi
/ja m
bled
h fle
tët d
he b
ën k
orri
gjim
et. D
etyr
at v
endo
sen
në d
osje
n e
seci
lit n
xënë
s.
Vle
rësi
mi:
Në
përf
undi
m t
ë m
ësim
it nx
ënës
it vl
erës
ohen
për
ndë
rtim
in d
he f
unks
ioni
n e
elek
trom
agne
tit, p
ër d
emon
stri
min
si
puno
n nj
ë zi
le e
lekt
rik,
për
form
ulim
in e
rreg
ullë
s së
dorë
s së
dja
thtë
dhe
për
arg
umen
timin
e p
ërgj
igje
ve të
tyre
. D
etyr
ë sh
tëpi
e e
sugj
erua
r: N
ë sh
tëpi
nxë
nësi
t mun
d të
pun
ojnë
ush
trim
in 7
dhe
ush
trim
e pl
otës
uese
nga
Fle
ta e
Pun
ës fa
qe 7
1.
Mun
d të
pun
ojnë
në
grup
e dy
she
për
të s
jellë
info
rmac
ione
nga
jeta
e fi
zika
nit D
anez
Ers
tedi
, i c
ili n
ë vi
tin 1
820
prov
oi p
ër h
erë
të
parë
lidh
jen
mid
is d
ukur
ive
elek
trik
e dh
e at
yre
mag
netik
e.
90 — Udhëzues mësuesi
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr. 1
7
Dat
a __
____
____
____
____
_
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
I
Tem
a m
ësim
ore
17. T
est i
trem
ujor
it të
tret
ë (P
rill-
Qer
shor
) Si
tuat
a e
të n
xëni
t:
Rez
ulta
tet e
të n
xëni
t të
kom
pete
ncav
e të
fush
ës s
ipas
tem
ës m
ësim
ore:
1.Të
treg
ojnë
se
një
përç
ues
me
rrym
ë kr
ijon
rret
h tij
fush
ë m
agne
tike.
2.
Të li
stoj
në fa
ktor
ët q
ë nd
ikoj
në n
ë fu
qinë
e e
lekt
rom
agne
teve
. 3.
Të s
hpje
gojn
ë çf
arë
ndod
h ku
r mag
netiz
ohet
një
shu
fër p
rej h
ekur
i.
Fjal
ët k
yç: f
ushë
mag
netik
e, fu
shë
mag
netik
e e
Tokë
s, rr
eze
ultr
avjo
llcë,
fr
ekue
ncë
e va
lëve
, ene
rgji
dete
ktor
i e
rrez
atim
it el
ektr
omag
netik
, tel
esko
p et
j. M
jete
t: Te
stet
për
gatit
en n
ë fle
të fo
rmat
i A4.
Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Ky
test
fo
rmul
ohet
në
bazë
të
njoh
uriv
e të
fitu
ara
nga
nxën
ësit
gjat
ë tr
emuj
orit
të tr
etë
në lë
ndën
e F
izik
ës.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eN
jë m
odel
tes
ti nd
odhe
t në
rub
rikë
n “S
htoj
cë”.
Aty
për
fshi
hen
njoh
uri
mbi
kap
itujt
“Dri
ta d
he t
ingu
lli”
dhe
“Ele
ktri
cite
ti dh
e m
agne
tizm
i”. K
oha
e zh
villi
mit
të te
stit:
45
min
uta.
Fizika 8 — 91
PLA
NIF
IKIM
I I O
RËS
MËS
IMO
RE
nr 1
8
Dat
a __
____
____
____
____
_
Fush
a: S
hken
cat e
nat
yrës
Lë
nda:
Fiz
ikë
Shka
lla: I
VK
lasa
: VII
ITe
ma
mës
imor
e 18
. Vle
rësi
m i
port
ofol
it të
nxë
nësi
t Si
tuat
a e
të
nxën
it:
Seci
li nx
ënës
ka
në
ba
nkë
puni
met
e p
orto
folit
të ti
j gja
të tr
emuj
orit
të tr
etë.
R
ezul
tate
t e të
nxë
nit t
ë ko
mpe
tenc
ave
të fu
shës
sip
as te
mës
mës
imor
e:
1.Të
për
shkr
uajn
ë sh
kurt
imis
ht p
ërm
bajtë
n e
port
ofol
it.
2.Të
evi
dent
ojnë
pun
imet
më
të re
aliz
uara
. 3.
Të v
lerë
sojn
ë rë
ndës
inë
e pl
otës
imit
të p
orto
folit
.
Fjal
ët k
yç: p
anai
r, po
rtof
ol.
Mje
tet:
dety
rat
e pu
nuar
a në
kla
së,
në s
htëp
i, pr
ojek
ti dh
e m
ater
iale
të tj
era.
Li
dhja
me
fush
at e
tjer
a os
e m
e te
mat
ndë
rkur
riku
lare
: Kjo
orë
m
ësim
i lid
het
me
njoh
uritë
e n
xënë
sve
me
Art
in P
amor
, TIK
, si
dhe
me
gjuh
ën d
he k
omun
ikim
in.
Met
odol
ogjia
dhe
vep
rim
tari
të e
nxë
nësv
eSe
cili
nxën
ës v
rojto
n po
rtof
olin
e n
xënë
sit
pran
ë. A
ta m
bajn
ë sh
ënim
e pë
r pu
nim
et m
ë të
mir
a dh
e at
o që
duh
en p
ërm
irës
uar,
duke
për
doru
r nj
ë sh
kallë
vle
rësi
mi
nga
1-3.
Sho
hin
dhe
vler
ësoj
në r
regu
llsin
ë e
dosje
s, o
rgan
izim
in e
pun
imev
e, p
unim
et
indi
vidu
ale,
det
yrat
e s
htëp
isë
e të
kla
sës,
test
et, s
i edh
e vl
erës
imet
e m
ësue
ses.
Nxë
nësi
t, të
cilë
t kan
ë m
angë
si të
det
yrav
e os
e de
tyra
për
të p
ërm
irës
uar,
mun
d t’i
plo
tëso
jnë
ato
në s
htëp
i.
Në
fund
mës
uesi
/ja b
ën v
lerë
sim
in e
të p
orto
fola
ve m
ë të
mir
ë të
kla
sës
dhe
të p
orto
fola
ve të
tjer
ë.
Dis
kuto
het m
e nx
ënës
it rr
eth
dety
rave
që
i kan
ë re
aliz
uar m
e m
ë sh
umë
dësh
irë
dhe
çfar
ë do
të d
onin
të p
ërm
irës
onin
.
92 — Udhëzues mësuesi
IV. SHTOJCA
Kompetencat kyç lidhen me kompetencat e fushës nëpërmjet rezultateve të të nxënit të secilës prej tyre. Lidhja mes rezultateve të të nxënit të kompetencave të fushës dhe të kompetencave kyç siguron zhvillimin e ndërsjellë të tyre dhe mundëson integrimin lëndor.
REZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE KYÇ
Kompetencat kyç
I. Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit
Nxënësi:
1. shpreh mendimin e vet për një temë të caktuar me gojë ose me shkrim, si dhe në forma të tjera të komunikimit;
2. dëgjon me vëmendje paraqitjen dhe komentet e bëra nga të tjerët rreth një teme, duke bërë pyetje, komente, sqarime dhe propozime;
3. shpjegon qartë dhe saktë, me gojë ose me shkrim, kuptimin e termave (fj alëve, koncepteve) të reja, duke përdorur gjuhën dhe fj alorin e përshtatshëm;
4. veçon informacionin kryesor nga një libër, gazetë, revistë, internet, radio, TV etj., e komenton dhe e përdor atë si referencë gjatë hartimit të një punimi ose të një detyre me shkrim;
5. shpreh drejt një mendim apo një kërkesë, me gojë ose me shkrim, në gjuhën amtare ose të huaj, për një situatë të caktuar (për udhëzim, ndihmë, informim, orientim etj.), duke ndërvepruar në grup ose në klasë;
6. përdor programet kompjuterike për komunikim të drejtpërdrejtë dhe në distancë nëpërmjet formave të caktuara të komunikimit (për nevojat e veta apo si detyrë shkollore).
Fizika 8 — 93
II. Kompetenca e të menduarit
Nxënësi:
1. parashtron argumente pro ose kundër për një temë/problem të caktuar gjatë një debati ose publikimi në media;
2. harton planin e punës për realizimin e një krij imi/detyre (letrar, shkencor, artistik), duke përcaktuar hapat kryesore të zbatimit;
3. zgjidh një problem (matematikor, gjuhësor, shoqëror, shkencor etj.) dhe arsyeton përzgjedhjen e procedurave përkatëse;
4. përzgjedh dhe demonstron strategji të ndryshme për zgjidhjen e një problemi (matematikor, gjuhësor, shkencor, artistik, shoqëror) duke paraqitur rezultat të njëjtë;
5. interpreton mënyra të zhvillimit të një procesi natyror apo shoqëror, duke e ilustruar atë me shembuj konkretë;
6. krahason ngjashmëritë dhe dallimet e fazave më të rëndësishme nëpër të cilat është zhvilluar një proces a dukuri shoqërore, natyrore ose artistike;
7. përdor krahasimin dhe kontrastin për të gjetur dallimet dhe ngjashmëritë kryesore midis dy e më shumë dukurive natyrore dhe shoqërore, krij imeve letrare apo artistike.
III. Kompetenca e të nxënit
Nxënësi:
1. përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme (libra, revista, udhëzues, fj alorë, enciklopedi ose internet), të cilat i shfrytëzon për realizimin e temës/detyrës së dhënë dhe i klasifi kon ato burime sipas rëndësisë që kanë për temën;
2. shfrytëzon të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve numerike, grafi ke, simboleve, formulave në shkenca natyrore dhe shoqërore, matematikë ose arte, duke i sqaruar nëpërmjet formave të ndryshme të të shprehurit;
3. zbaton në mënyrë të pavarur udhëzimet e dhëna nga një burim (tekst shkollor, libër, internet, medie) për të nxënë një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet;
4. shfrytëzon portofolin personal për identifi kimin e përparësive dhe mangësive në funksion të vetëvlerësimit, të përparimit dhe të përmirësimit të suksesit në fushën e caktuar;
5. ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat paraprake,
94 — Udhëzues mësuesi
duke i paraqitur në forma të ndryshme të të shprehurit (kolona, tabela, grafi ke) sipas një radhitjeje logjike;
6. përdor programe të përshtatshme kompjuterike për zgjidhjen e problemave dhe kryerjen e detyrave në fusha të ndryshme të dij es;
7. parashtron pyetje (pse?, çfarë?, si?, kur?), i organizon mendimet e veta në formë të shkruar për temën/problemin e dhënë dhe vlerëson përparimin e vet deri në zgjidhjen e duhur;
8. menaxhon emocionet, ndjenjat, kohën, shfrytëzimin e materialeve dhe të mjeteve gjatë kryerjes së një detyre/aktiviteti (në klasë/shkollë apo gjetiu).
IV. Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin
Nxënësi:
1. zhvillon një projekt individual ose në grup për kryerjen e një aktiviteti mjedisor apo shoqëror me rëndësi për shkollën ose për komunitetin;
2. diskuton në grup për rëndësinë që ka mbrojtja e mjedisit, pasojat që sjell dëmtimi i tij për jetën e njeriut dhe propozon masat që duhen ndërmarrë për evitimin e tyre;
3. identifi kon dhe vlerëson burimet e nevojshme (p.sh., pajisjet, materialet, burimet njerëzore, kohën, etj) për realizimin e një aktiviteti në shkollë ose në komunitet;
4. përdor programet kompjuterike për përgatitjen e materialeve të nevojshme grafi ke, ilustrime, dizenjime (të ft esave, të pamfl eteve, të njoft imeve apo të publikimeve);
5. bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tyre social, etnik etj.) për realizimin e një aktiviteti të përbashkët (projekti/aktiviteti në bazë klase/shkolle apo jashtë saj);
6. merr pjesë si anëtar i një jurie (në nivel klase apo shkolle) për vlerësimin e një aktiviteti/konkursi sportiv, shkencor, artistik etj., duke u bazuar në kriteret e paracaktuara.
V. Kompetenca personale
Nxënësi:
1. prezanton para nxënësve procesin e përgatitjes së një ushqimi ose të specialiteti shtëpiak sipas një recete për ushqyerje të shëndetshëm;
2. vlerëson përmbajtjen e vlerës ushqimore (ndikimin pozitiv dhe negativ në shëndet) për tri lloje ushqimesh, të cilat konsumohen në mjedisin e tij ose përreth;
Fizika 8 — 95
3. diskuton në grup me argumente për rëndësinë që ka respektimi i regjimit ditor dhe i aktiviteteve fi zike për shëndetin dhe për jetën e njeriut;
4. identifi kon shenjat/simbolet e rrezikut në prodhime apo objekte konkrete;
5. kërkon ndihmë/këshillë nga personat dhe shërbimet përkatëse për përkrahje ose mbështetje në situata të ndryshme të dyshuara/supozuara si potencialisht të rrezikshme, në të cilat cenohet shëndeti fi zik dhe mendor;
6. përshkruan ndryshimet fi zike, psikike dhe emocionale të fazës së pubertetit, duke paraqitur fakte për ndikimin e tyre në mënyrën (stilin) e jetesës;
7. shpjegon gjatë një debati ose prezantimi (me gojë ose me shkrim) pasojat e përdorimit të duhanit, të alkoolit, të drogës dhe të substancave të tjera të dëmshme për shëndetin dhe mirëqenien e individit;
8. merr pjesë ose drejton punën në grup, bashkëpunon me përfaqësues të komunitetit për të ndihmuar moshatarët dhe anëtarët e tjerë të komunitetit që kanë probleme shëndetësore, sociale, ekonomike etj., si dhe raporton (me gojë / me shkrim) për përvojat personale të fi tuara.
VI. Kompetenca qytetare
Nxënësi:
1. zbaton dhe respekton rregullat e mirësjelljes në klasë, shkollë etj., si dhe mban qëndrim aktiv ndaj personave, të cilët nuk i respektojnë ato, duke shpjeguar pasojat për veten dhe për grupin ku bën pjesë;
2. reagon ndaj sjelljeve të pahij shme në shkollë/klasë dhe jashtë saj, të cilat ndikojnë në raportet ndërpersonale, analizon shkaqet e manifestimit të tyre dhe propozon mjete për përmirësimin e tyre;
3. tregon vetëbesim të lartë në marrjen e vendimeve për veprimet që ndërmerr pa dëmtuar interesat e të tjerëve, veprime, të cilat kontribuojnë në rritjen e cilësisë së aktivitetit të grupit shoqëror/ komunitetit;
4. merr pjesë në aktivitetet që promovojnë tolerancë dhe diversitet kulturor, etnik, fetar, gjinor etj, në shkollë apo në komunitet, ku përfshihen moshatarë të të gjitha përkatësive të përmendura, që jetojnë në bashkësinë e gjerë.
96 — Udhëzues mësuesi
VII. Kompetenca digjitale
Nxënësi:
1. përdor mediet digjitale dhe mjediset informative për të komunikuar dhe bashkëpunuar, duke përfshirë komunikimet në distancë për zhvillimin e njohurive;
2. analizon, vlerëson, menaxhon informacionin e marrë elektronikisht (p.sh., hedhin disa informacione të marra nga interneti duke i përmbledhur në një tabelë ose grafi k);
3. përcakton mjetet e duhura teknologjike për qasjen në informacione dhe burime elektronike;
4. zhvillon aft ësinë mediatike për identifi kimin e burimit të informacionit dhe këndvështrimin analitik për gjykimin e tyre (p.sh., dallon nëse një material i marrë nga interneti është fakt dhe burimi është parësor ose dytësor);
5. ndërton sisteme të teknologjisë së informacionit nëpërmjet mbledhjes, përpunimit dhe daljes së informacionit, si dhe të reagimeve të mësuesve/eve ose nxënësve/eve e tjerë;
6. debaton mbi ndikimin, përparësitë dhe jopërparësitë e teknologjive ekzistuese dhe të reja në jetën e individit, shoqërisë apo komunitetit.
REZULTATET E TË NXËNIT SIPAS KOMPETENCAVE TË FUSHËS
Kompetencat e fushës
Kompetencat e fushës së shkencave natyrore mund të konsiderohen si komponentë të kompetencës së kërkimit shkencor. Ato janë renditur më poshtë.
Kompetenca I. Identifi kimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre
a) Nxënësi përcakton problemin:
– identifi kon karakteristikat shkencore të problemit;– thekson elementet që kanë lidhje me njëra-tjetrën;– formulon problemin.
Fizika 8 — 97
b) Nxënësi zgjedh hetimin ose skicon strategjinë:
– merr në shqyrtim strategji të ndryshme;– merr parasysh kufi zimet që shoqërojnë secilin skenar;– zgjedh atë që ai mendon se është strategjia më e mirë;– argumenton zgjedhjet e bëra;– planifi kon procedurën.
c) Nxënësi analizon rezultatet e tij /saj ose zgjidhjen:
– kërkon trendet domethënëse në të dhënat ose provat tipike;– kontrollon rezultatet sipas procedurës;– formulon probleme të reja ose sugjeron mënyrat e përmirësimit të zgjidhjes;– nxjerr rezultatet.
ç) Nxënësi realizon procedurën:
– ndjek hapat e planit;– nëse është e nevojshme, përshtat testet e tij , rishikon planin e tij ose kërkon
një mënyrë të re për zgjidhjen e problemit;– mban shënim për çdo detaj ose vrojtim të nevojshëm për analizën e
problemit.
Kompetenca 2. Përdorimi i mjeteve, i objekteve dhe i procedurave shkencore
a) Nxënësi identifi kon ndikimet e shkencës dhe të teknologjisë:
– studion ndikimet afatgjata të shkencës dhe të teknologjisë tek individët, shoqëria, mjedisi dhe ekonomia;
– vendos shkencën dhe teknologjinë në kontekstet e tyre sociale dhe historike, si dhe studion ndikimin e tyre në mënyrën e jetesës së njerëzve;
– identifi kon pyetje ose çështje etike.
b) Nxënësi kupton si funksionojnë objektet teknike:
– tregon kureshtje rreth disa objekteve teknike;– shqyrton përbërjen dhe funksionimin e tyre;– i zbërthen në pjesë, nëse është e nevojshme;
98 — Udhëzues mësuesi
– identifi kon materialet, pjesët dhe tipat e ndryshëm të lidhjeve në objektet teknike;
– dallon sisteme dhe nënsisteme të ndryshme;– shpjegon si funksionojnë ato.
c) Nxënësi kupton dukuritë natyrore:
– pyet veten rreth mjedisit të tij /saj;– shqyrton dukuri të veçanta;– përshkruan karakteristikat e tyre;– i ilustron ato me diagrame skematike;– shpjegon dukuritë duke përdorur ligjet ose modelet;– siguron koherencën e shpjegimit;– familjarizohet me konceptet që lidhen me dukuritë dhe pranon lidhjen e tyre.
Kompetenca III. Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës
a) Nxënësi shkëmben informacione shkencore me të tjerët:
– kupton rolin e ndarjes së informacionit;– është i hapur në këndvështrimet e të tjerëve;– krahason të dhënat dhe procedurat e tij /saj me ato të të tjerëve;– vlerëson këndvështrimin e tij ose zgjidhjen duke i krahasuar ato me të tjerët.
b) Nxënësi përhap dhe zhvillon njohuritë ose rezultatet shkencore:
– merr parasysh përbërjen e audiencës;– përdor mënyra të ndryshme për prezantimin e informacionit (p.sh., simbolet,
tabelat, vizatimet teknike);– përshtat mesazhin sipas tipit të medies që përdor (p.sh. prezantim me gojë
ose me shkrim etj.).
Fizika 8 — 99
c) Nxënësi interpreton dhe formulon mesazhe shkencore:
– përdor informacionin shkencor dhe teknologjik të marrë nga burime të ndryshme;
– sigurohet që burimet të jenë të besueshme;– vlerëson përshtatshmërinë e tyre;– prezanton informacionin sipas rregullave dhe konvencioneve të shkencës,
teknologjisë dhe matematikës.
Kompetencat zhvillohen përmes tematikave të përbashkëta të fushës dhe në program zbërthehen në njohuri/aft ësi, shkathtësi/procedura, qëndrime/vlera. Tematikat e përbashkëta të fushës janë elemente të rëndësishme të programit të fushës së shkencave natyrore, sipas të cilave strukturohet përmbajtja lëndore dhe integrimi konceptual i secilës lëndë brenda fushës, në funksion të zhvillimit të kompetencave. Tematika të përbashkëta për shkallën e tretë dhe të katërt janë: diversiteti, ciklet, modelet, sistemet, energjia, ndërveprimet, shkallëzimi dhe matjet.
Strukturimi i programit mbi rezultatet e të nxënit për kompetenca në secilën lëndë dhe në tematika të përbashkëta, të njëjta për të gjitha lëndët e fushës, ndihmon në planifi kimin dhe zhvillimin e situatave të të nxënit dhe lehtëson vlerësimin e nxënësit për kompetencat kyç.
Situatat e të nxënit janë situata që lidhen me kontekstin e të nxënit. Ato mund të jenë situata në mjedise të mbyllura ose të hapura të nxëni, brenda shkollës ose jashtë saj. Roli i mësuesit në mësimdhënien përmes situatave është ai i udhëheqësit dhe i lehtësuesit gjatë nxënies aktive të nxënësit.
Realizimi i temave ndërkurrikulare dhe i lidhjes ndërlëndore nëpërmjet lëndëve të shkencave natyrore janë, gjithashtu, elemente të rëndësishme të programit.
Metodat, teknikat, strategjitë e të nxënit në fushën e shkencave natyrore janë faktorë të rëndësishëm për një nxënie të suksesshme që nxit interesin, gjithëpërfshirjen, ndërveprimin dhe punën kërkimore të nxënësit. Përzgjedhja dhe përdorimi i tyre nga mësuesit bëhet në funksion të zhvillimit të kompetencave të nxënësit, duke respektuar stilet e ndryshme të të nxënit.
100 — Udhëzues mësuesi