UDC MRF – adaptacja na język polski

SPOTKANIE REDAKTORÓW30 WRZEŚNIA 2014 R .

J o l an ta HysJoanna Kwia tkowska

UDC MRF – adaptacja na język polski

Tablice pełne w języku polskim

W drugiej połowie 20 wieku opublikowano w Polsce, autoryzowane przez FID, tablice pełne i pośrednie Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej. Były to Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna (wersja pełna -

licencja FID 327) w 38 tomach; Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna (wersja pełna - licencja

FID 607) z opublikowanymi wybranymi działami Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna (wersja pośrednia - FID

502).

Od tego czasu prac nad tłumaczeniem pełnego pliku wzorcowego już nie podejmowano. Nie podejmowano również, zarówno ze względów organizacyjnych, finansowych, jak i merytorycznych, prac nad aktualizacją pełnego wydania tablic UKD w języku polskim.


W 2013 r. Konsorcjum UKD zainicjowało (na szerszą skalę) tłumaczenia pliku wzorcowego na języki narodowe (po sukcesie UDC Summary).http://www.udcc.org/udcsummary/php/index.php?lang=pl&pr=Y

http://www.udcc.org/udcsummary/php/index.php?lang=pl&pr=Y

http://www.udcc.org/udcsummary/php/index.php?lang=pl&pr=Y

Struktura rekordu wzorcowego UDC MRF

<01> 001 UDC-number<02> 100 Description<03> 105 Verbal examples (i.e. 'Including')<04> 110 Scope note<05> 111 Application note<06> 115 Example of combination: full notation (built up from the subfields and <01>)<07> 011 Instruction for parallel division<08> 120 Example of parallel division<09> 125 References W wersji rozszerzonej umieszczono ponadto następujące pola dla

eksportu: <10> 002 Table<11> 003 Type of special auxiliary<12> 010 Parallel derivation<13> 114 General information note (equivalent to what was before 2009 Editorial annotation)<14> 952 Instructions for the use of special characters


Na wstępnym etapie do UDC MRF translator zostały załadowane polskie odpowiedniki słowne do symboli UKD, umieszczone w UDC Summary oraz część odpowiedników słownych ze sformatowanych dla tych potrzeb tablic skróconych UKD (UDC-P058).

Dzięki temu baza tłumacza UKD zawierała na początku prac 5372 rekordy pliku wzorcowego UKD z odpowiednikami słownymi w języku polskim.


Przygotowano formatowanie tablic skróconych, które następnie zostały załadowane do UDC MRF translator. Oznaczało to w praktyce dopisanie oznaczeń literowych. Były to skróty wyrażeń literowych, które umieszczone przed wybranymi wyrażeniami z tablic skróconych, np. AN (oznaczającym Application Note), INCL (oznaczającym Including), itd. pozwoliły na prawidłową interpretację tych zapisów przez system informatyczny. Np.:

801.6 Prozodia: metryka, rytm, rym i wersyfikacja AN: Prozodię poszczególnych języków klasyfikuje się symbolem złożonym, dodając po dwukropku symbol odpowiedniego języka lub literatury801.7 Nauki pomocnicze filologii INCL: Hermeneutyka. Krytyka tekstów. Egzegeza. Tekstologia

UDC MRF – adaptacja na język polski– statystyka (3 marca 2013 r.)

Field English Polish

Caption 70626 5372Including 10436 1279

Scope Note 1370 174

Application Note 1391 132

Examples 6942 158

UDC MRF – adaptacja na język polski- statystyka (24 września 2014)

Field English Polish

Caption 70626 22113Including 10421 1901Scope Note 1364 407Application Note 1355 549

Information Note 546 213


Przystępując do prac mających na celu przełożenie pliku wzorcowego UKD na język polski przyjęto pewne ustalenia, regulujące ten proces.

Uznano, że prace translatorskie mają trojaki charakter. Po pierwsze jest to aktualizacja działów UKD, które od drugiej połowy 20 wieku nie uległy poważniejszym zmianom.

Po drugie jest to tłumaczenie działów UKD nowo wprowadzonych bądź znacznie zmodyfikowanych.

Po trzecie jest to adaptacja pliku wzorcowego UKD do potrzeb określonej instytucji, czy szerzej określonego kręgu kulturowego.

UDC MRF translator a UDC online

UDC MRF translator – plik wzorcowy UKD w języku angielskim, przygotowany do tłumaczeń na języki narodowe

UDC online – plik wzorcowy UKD, dostępny online w trzech językach

UDC online

Wersja kompletna pliku wzorcowego zawiera obecnie 70.626 symboli UKD wraz z odpowiednikami słownymi w języku angielskim.

Pełne, z płatnym dostępem wydanie pliku wzorcowego UKD zostało przygotowane w języku angielskim, czeskim, holenderskim.

Trwają prace nad tłumaczeniem i udostępnieniem online wersji językowej niemieckiej, francuskiej, estońskiej, hiszpańskiej, chorwackiej i polskiej.

UDC online

W 2013 roku do wersji angielskiej, holenderskiej i czeskiej został uruchomiony płatny dostęp.

UKD online prezentuje aktualne symbole UKD wraz z ich odpowiednikami słownymi, notami stosowania, przykładami stosowania i odsyłaczami.

W UKD online prezentowane są symbole usunięte z bieżącego pliku wzorcowego. Jest ich ok. 11 tysięcy. Zamieszczanie ich online usprawnia melioracje i przygotowanie tablic przejścia.

http://www.udc-hub.com/



UDC MRF – adaptacja na język polskiNoty

Przyjęto pewien wzór (sposób) zapisu not i uwag stosowania.

Wzorcową jest terminologia używana w wersji polskiej tablic pełnych FID.


913 Details by common auxiliaries of place (Table 1e)Rozbudowa za pomocą poddziałów wspólnych miejsca

(Tablica 1e)

• 338.48-52 Details by colon combination with the subdivision of <796>

Rozbudowa przez zestawienie za pomocą dwukropka z symbolami z działu <796> Pozostałe application note i scope note tłumaczymy wzorując się na zapisach w tablicach pełnych


7.021.32 Details by common auxiliaries of materials (Table 1k, <-03>)

Rozbudowa za pomocą poddziałów wspólnych <-03> Materiały (Tablica 1k)


Do uwag przejmowane są pełne nazwy poddziałów, np.:

7.031.3 Details by common auxiliaries of ethnic grouping (Table 1f), common auxiliaries of place (Table 1e) and/or common auxiliaries of time (Table 1g)

Rozbudowa za pomocą poddziałów wspólnych rasy, narodowości i grupy etnicznej (Tablica 1f), poddziałów wspólnych miejsca (Tablica 1e) i/lub poddziałów wspólnych czasu (Tablica 1g)

UDC MRF – adaptacja na język polski Noty

Noty dotyczące rozbudowy za pomocą poddziałów specjalnych, np.:

06.01/.05 Special auxiliary numbers for organizations and associations

Poddziały specjalne do symbolu 06 Organizacje. Stowarzyszenia663.03 Special auxiliaries <663.03> are applicable only in <663.1>/.5

Poddziały specjalne <663.03> są stosowane tylko przy symbolu <663.1>/.5

UDC MRF – adaptacja na język polski Noty

663.9 Special auxiliaries <663.03> and <663.05> are not applicable at <663.9> and its subdivisions

Poddziałów specjalnych <663.03> nie stosuje się przy symbolu <663.9> z rozbudową

68 Details by special auxiliaries <62-1/-9>. Exception: auxiliaries <62-1> are not applicable under <687> and <62-3> and <62- 6> are not applicable

under <681.6>Rozbudowa za pomocą poddziałów specjalnych

<62-1/-9>. Wyjątki: poddziałów <62-1> nie stosuje się przy symbolu <687>, a poddziałów <62-3> i <62-6> nie stosuje się przy symbolu <681.6>

UDC MRF – adaptacja na język polski Odsyłacze zob.

-057.4For clerical, administrative staff and officials, see <-057.3>Urzędnicy i personel administracyjny zob. <-057.3>

UDC MRF – adaptacja na język polski Praktyka tłumaczenia

W przypadkach wątpliwych posiłkowano się tłumaczeniami odpowiedników słownych z wersji polskiej tablic pełnych UKD oraz zasadami języka polskiego.

Nie zdecydowano się na zawsze dosłowne tłumaczenie z języka angielskiego na język polski.


Rozszerzenie tłumaczenia o odpowiedniki przydatne w wyszukiwaniu, np.:

341.322.5 War crimes Zbrodnie wojenne. Przestępstwa wojenne

32 PoliticsNauki polityczne. Polityka

Użytkownicy wyszukują przez obydwa terminy, aby nie ograniczać możliwości wyszukiwawczych zostały zastosowane obydwa zapisy.


Rozszerzenie tłumaczenia, dostosowane do polskiego piśmiennictwa

330.162 Community spirit. Solidarity. Economic morality. Care

Duch wspólnoty. Solidarność ekonomiczna. Etyka gospodarcza. Etyka biznesu


Preferowane tłumaczenie dostosowane do terminologii stosowanej w piśmiennictwie polskim, np.:

39 Cultural anthropologyW jęz. polskim zamiennie Antropologia społeczna = Antropologia kulturowa


W trakcie tłumaczenia posiłkowano się słownikami terminologicznymi fachowymi.

Uznano, że w uzasadnionych przypadkach wersja polska tłumaczenia zostanie rozszerzona w stosunku do UDC MRF o terminologię w sposób optymalny precyzującą i lokującą dane wyrażenie języka angielskiego w języku polskim.

Na przykład działy 58 Botanika, 59 Zoologia i 63 Rolnictwo zostały uzupełnione odpowiednikami słownymi w języku polskim i łacińskim. W sytuacjach niejednoznacznych terminologicznie, tylko językiem łacińskim.

UDC MRF – adaptacja na język polski Liczba gramatyczna

Zgodność z plikiem MRF

Odmienne od wersji angielskiej użycie liczby gramatycznej uwarunkowane jest prawidłami języka polskiego.

UDC MRF – adaptacja na język polski Liczba gramatyczna

316.362.31-058.832-055.1 Single father familySamotni ojcowie

314.1 Demography. Population studiesDemografia. Badanie ludności

UDC MRF – adaptacja na język polski Odpowiedniki w języku oryginału

Jeżeli w jęz. polskim nie ma odpowiednika słownego dla terminu angielskiego (m.in. dla nazw własnych) zostawiamy go w języku oryginału, np.:

(430.121.5) Regierungsbezirk DarmstadtRejencja Darmstadt

UDC MRF – adaptacja na język polski Nazwy jednostek administracyjnych

Nazwy jednostek administracyjnych (podział administracyjny), np.: rejencje, hrabstwa, dystrykty, prowincje itd.

(430.121.5) Regierungsbezirk DarmstadtRejencja Darmstadt

UDC MRF – adaptacja na język polski Źródła - dobór

Korzystanie z literatury fachowej w zależności od tematyki tłumaczonego działu (encyklopedie, podręczniki itp.)

Dla terminologii poszczególnych dziedzin zastosowano odpowiedni dobór źródeł. Poza kompendiami o charakterze uniwersalnym, wykorzystano kompendia dziedzinowe.

Ze względu na nie zawsze dostateczne ustalenia terminologii polskiej pozostaje do wyjaśnienia wiele wątpliwości.

Tłumaczenie z pewnością musi zostać skonsultowane, ze względu na ewentualne niedokładności i nieścisłości w zastosowanej terminologii fachowej.

UDC MRF – adaptacja na język polski Noty dla translatora

zapisywane w celu konsultacji, bądź powrotu do tłumaczonego terminu (uwagi wewnętrzne), np.:

728.82 Châteaux, unfortified castles. Country seats, mansions

ZamkiTranslator's Notes: Pałace. Dwory

UDC MRF – adaptacja na język polski Komentarze do redaktora

zgłaszanie uwag (dostrzeżonych błędów) do redakcji pliku wzorcowego MRF (uwagi zewnętrzne), np.:

634.45 "Diaspyros" should be "Diospyros”

519.213 The Including is repeated in the subdivision of 519.213

UDC MRF – adaptacja na język polski

Documents

Transcript of UDC MRF – adaptacja na język polski