Voved

Soo~uvaj}i se so samiot fakt deka edno krivi~no delo, osven od edno lice mo`e da se izvr{i i od pove}e lica, se javuva potrebata od toa da teorijata na krivi~noto pravo neophodno gi definira pooddelnite (posebnite) vidovi na u~estvo t.e. nivnite ulogi, no i da vodi smetka tie da si ostanat vo svoite granici, odnosno da nema nivno isprepletuvawe. Ovaa potreba se dol`i za pravilno odreduvawe na krivi~no-pravniot tretman na sekoj u~esnik vo izvr{uvaweto na krivi~noto delo, t.e. vo krivi~noto pravo sekoj e odgovoren za ona {to go storil.1

Karakteristi~no e da se spomnat i objektivnite i subjektivnite uslovi na krivi~noto delo za da se raboti za u~estvo na pove}e lica vo izvr{uvaweto na toa krivi~no delo.

Objektivnite uslovi se ispolneti toga{ koga postoi krivi~no delo vo ~ie ostvaruvawe u~estvuvale pove}e lica so opredeleni dejstvija, ili

poprecizno deloto treba da e zbir od site poedini dejnosti na u~esnicite vo toa delo. No mora da spomeneme deka u~estvoto na pove}e lica vo izvr{uvaweto mora da e ispolneto pred ili za vreme, no ne i po izvr{uvaweto na deloto.Subjektivnite uslovi pak go opfa}aat onoj element vo koj se bara svest

kaj u~esnikot deka postojat i drugi lica vo izvr{uvaweto na krivi~noto delo, so toa deka pridonesuva za negovoto izvr{uvawe.2

Koga sme kaj definiraweto na poimot za u~estvoto na pove}e lica vo izvr{uvaweto na krivi~noto delo, besmisleno bi bilo da ne gi spomeneme i posebnite oblici na u~estvo. Tie oblici se: pomagawe, pottiknuvawe i soizvr{itelstvo. Vo tekot na seminarskiot trud }e se potrudam da gi dolovam glavnite karakteristiki na site ovie oblici, a sega }e se zadr`am na razgrani~uvaweto na poimite soizvr{itelstvo i sou~esni{tvo. Ako pogledneme lai~ki i ne postoi nekoja razlika, no mora da napomeneme deka taa e sepak ogromna. Soizvr{itelstvoto go opfa}a onoj moment koga pove}e lica u~estvuvaat vo prezemaweto na dejstvieto na izvr{uvaweto na edno krivi~no delo, dodeka sou~esni{tvoto ne pretstavuva u~estvo vo dejstvieto na izvr{uvaweto, tuku samo odreden pridones vo realizacijata na tu|o delo. Za kraj na vovedov bi sakal da spomenam i za razlikata koja ja pravi

teorijata na krivi~noto pravo za imenuvaweto na ovaa materija. Poprifatlivo e da se imenuva kako “u~estvo na pove}e lica vo izvr{uvaweto na krivi~noto delo” otkolku “sou~esni{tvo vo krivi~noto delo”, zatoa {to sou~esni{tvoto pretstavuva eden potesen poim koj se izu~uva kako posebna materija. No ova ne pravi celosno razgrani~uvawe na ovie dva poimi. Sepak, sou~esni{tvoto zadira na nekoj na~in i vo “u~estvoto na pove}e lica vo izvr{uvaweto na krivi~noto delo”.

1 Marjanovi} \. (1) str. 2412 Sulejmanov Z. (1) str. 277

1. Sou~esni{tvo (poim, pravna priroda i vidovi)

Opredeluvaj}i go poimot na sou~esni{tvoto, vrz osnova na literaturite od Kambovski i Marjanovi} mo`e da se ka`e deka sou~esni{tvoto e vid na u~estvo vo izvr{uvaweto na deloto, no go nema atributot “negov izvr{itel” kako {to e slu~aj za vistinskiot izvr{itel. Ili pak poprecizno definirano bi bilo toa deka sou~esni{tvoto e umislen pridones vo deloto {to go vr{i drug. Ovde biten element e toa da postoi glavno delo i toa da e tu|o na sou~esnikot za da mo`eme da mu ja dodelime ovaa uloga (na sou~esnik). Ovaa zavisnost na sou~esni{tvoto i postoeweto na tu|oto delo se narekuva akcesornost.

Koga sme kaj akcesornosta bi bilo dobro da se opredelat nekoi takanare~eni granici na kvantiteti na akcesornosta: 1. Spored privrzanicite na minimalnata akcesornost, za da postoi

sou~esni{tvo dovolno e storitelot da go ostvari zakonskoto bitie na edno krivi~no delo, pri {to e bez zna~ewe dali toa ostvaruvawe voop{to e protivpravno; 2. Spored u~eweto za limitiranata akcesornost, sou~esnik e onoj

{to dava pridones kon protivpravnoto ostvaruvawe na edno zakonsko bitie od strana na storitelot. 3. Koncepcijata za ekstremna akcesornost, bara protivpravno i

vinovno ostvaruvawe na edno zakonsko bitie od strana na storitelot. Ova zna~i deka dokolku storitelot e krivi~no neodgovoren toga{ i sou~esnicite treba da izvle~at korist od toa.4. I na kraj, spored koncepcijata za takanare~enata hiperakcesorna

akcesornost, odgovornosta i kaznivosta na sou~esnicite vo site podrobnosti treba da zavisi od odgovornosta i kaznivosta na storitelot na deloto.3

Od ovie ~etiri koncepcii za akcesornosta na MKZ mu odgovara limitiranata akcesornost. Toa e opredeleno so toa {to vo ~l. 25 st. 3 KZ se veli: Li~nite odnosi, svojstva i okolnosti poradi koi zakonot ja isklu~uva krivi~nata odgovornost ili dozvoluva osloboduvawe od kazna, ubla`uvawe ili poostruvawe na kaznata, mo`at da se zemat predvid samo za onoj izvr{itel, soizvr{itel, pottiknuva~ ili pomaga~ kaj kogo postojat takvi odnosi, svojstva i okolnosti.4

Pokraj seto ova se javuva i koncepcijata za principalnost na sou~esni{tvoto, spored koja dejnosta na sekoj sou~esnik e samostojna, a toa zna~i deka sekoj sou~esnik si odgovara samostojno i nezavisno od drugiot sou~esnik vo deloto. Vo MKZ postoi otstapka od koncepcijata za

3 Marjanovi} \. (1) str. 2514 Krivi~en zakonik na R.M.

limitiranata akcesornost i se primenuva ovaa koncepcija, no vo slu~aevi na kaznivoto neuspe{no pottiknuvawe (~l. 23 st. 2 KZ).

[to se odnesuva na pra{aweto za kaznuvawe na sou~esni{tvoto postojat dve stanovi{ta i toa: teorija za sou~esni{tvo vo vinata na izvr{itelot i teorijata za sopredizvikuvawe.

Za prvata, teorijata za vinata se kaznuva moralnata odgovornost na sou~esnicite t.e. moralno go korumpiraat, go zaveduvaat ili mu davaat podr{ka na izvr{itelot vo izvr{uvaweto na deloto. So vakvoto “odnesuvawe” sou~esnikot pridonesuva za formirawe ili pak zacvrstuvawe na negovata vina. So ova mo`eme da zaklu~ime deka kaznivosta na sou~esni~koto dejstvie e izvedeno od vinata i kaznivosta na glavniot izvr{itel.5

Kaj vtorata pak, teorijata za sopredizvikuvaweto, osnovata za kaznuvaweto ja nao|a vo sopstvenoto nepravo i vina na sou~esnikot, a ne kaj vinata i kaznivosta na glavniot izvr{itel. Sou~esnikot treba da se kazni zatoa {to so svoeto dejstvie pridonel kon kriminalniot rezultat, so predizvikuvawe odluka kaj izvr{itelot za izvr{uvawe na deloto ili so pomagaweto na izvr{itelot vo negovoto izvr{uvawe.

2. Pottiknuvawe

Poglednuvaj}i go osnovnoto zna~ewe na samiot poim pottiknuvawe, nema potreba od nekoe posebno elaborirawe okolu toa kakvo dejstvie ovoj poim objasnuva. Zna~i pottiknuvaweto pretstavuva umisleno naveduvawe na nekoe lice kon izvr{uvawe (storuvawe) na nekoe to~no odredeno krivi~no delo opfateno vo umislata na pottiknuva~ot. Na pra{aweto za toa kako zakonot go opredeluva poimot na pottiknuvaweto, toj re~isi i voop{to ne navleguva vo toa, no go regulira so ~l. 23 st. 1 KZ koj veli: Toj {to drug so umisla }e go pottikne da stori krivi~no delo }e se kazni kako da go storil samiot, pa taka opredeluvaweto na poimot im e predostaveno na teorijata i na sudskata praktika. Od nivna strana pak tie se soglasni so toa deka pottiknuvaweto e umisleno predizvikuvawe ili zacvrstuvawe odluka na edno lice da izvr{i krivi~no delo. Vo ova mislewe se razgrani~uvaat dve celini:1. Prvata, umisleno sozdavawe vakva odluka kaj lice {to ja nemalo, 2. Vtorata pak, umisleno zacvrstuvawe na vakvata odluka me|utoa kaj

lice koe {to se dvoumi za taa odluka t.e. se koleba.6

Od prethodno ka`anoto mo`eme da zaklu~ime deka za postoewe na pottiknuvaweto e potrebno da postoi naveduvawe na drugo lice i da e izvr{eno so umisla. Zakonot ne sodr`i odredbi koi se odnesuvaat na dejnostite koi mo`e da se smetaat za naveduvawe. Takvi dejnosti mo`at da bidat: davawe podaroci ili sovetuvawe na odredena korist, so sovetuvawe, so molba, so oblo`uvawe i tn.

5 Kambovski V. (1) str. 6846 Marjanovi} \. (1) str. 253

Za vtoriot element, umislata vo pottiknuvaweto e neophodna za da se kazni pottiknuva~ot. Zakonot go goni samo nego, no ne i pottiknuva~ot koj i od nebre`nost pottiknal nekogo. Za umislata bitno e toa deka kaj pottiknuva~ot treba da postoi svest za pri~inskata vrska me|u naveduvaweto i sozdavaweto na odlukata na nekoe lice za izvr{uvawe na edno odredeno krivi~no delo. Pokraj toa pottiknuva~ot mora da ima svest ili barem mo`nost za svest za nedopu{tenosta na svoeto povedenie i na deloto na koe {to pottiknuva.

Isto taka voop{to ne e potrebno, odnosno ne se bara od pottiknuva~ot da znae kon koe konkretno lice }e go naso~i pottiknuvaweto. Dovolno e da go znae krugot na licata, od koj mo`e da proizleze storitelot na krivi~noto delo kon koe toj pottiknuva, a sprotivno na ova pak kaj pottiknatiot ne se bara da bide svesen deka e pottiknat za izvr{uvawe na deloto.

Za razlika od toa {to zakonot kaj pottiknuva~ot bara samo umisla, kaj pottiknatiot dovolno e da postoi i nebre`nost za da toj bide vinoven. Spored ova oblikot na vinata kaj pottiknuva~ot mo`e da bide samo umislata, a kaj pottiknatiot ne samo umisla tuku i nebre`nost.

2.1. Krivi~na odgovornost

Ednostavno, spored ~len 23 KZ, pottiknuva~ot se kaznuva kako samiot da go storil krivi~noto delo. Glavnata osnova t.e. pri~inata za vakviot stav le`i vo toa {to vo su{tina pottiknuva~ot e avtor na krivi~noto delo. Istata ovaa odredba e sodr`ana i vo pove}eto stranski zakonodavstva.

Oddelni zakonici predviduvaat i postrogo kaznuvawe (italijanskiot KZ).7

Vo odnos na MKZ ako krivi~noto delo ostanalo vo obid, toga{ pottiknuva~ot se kaznuva kako za obid, se razbira dokolku obidot za toa krivi~no delo e predviden kako kazniv. Vo vakvite slu~aevi logi~no e i storitelot polesno da se kazni. Ova e regulirano so ~l. 19 st. 2 KZ koj veli: Storitelot }e se kazni za obid vo granicite na kaznata propi{ana za krivi~noto delo, a mo`e da se kazni i poblago. 8

Koga bi navlegle podlaboko vo krivi~nata odgovornost na pottiknuva~ot bi uvidele deka se zasnova na dva osnovni principi:1. Odgovornost vo granicite na svojata umisla; 2. Odgovornost vo ramkite na ona {to e ostvareno od strana na

izvr{itelot.9

Makedonskoto krivi~no zakonodavstvo go sudi pottiknuva~ot vo ramkite na negovata umisla. Toa zna~i deka toj odgovara za posledicata koja ja ostvaril storitelot (izvr{itelot) na krivi~noto delo, me|utoa samo vo

7 Kambovski V. (1) str. 7238 Krivi~en zakonik na RM9 Sulejmanov Z. (1) str. 299

onaa mera kolku {to taa bila opfatena so negovata umisla. Sletstveno na ova, ako storitelot izvr{i pote`ot oblik na krivi~noto delo od ona koe bilo umisleno od strana na pottiknu~va~ot, toj nema da odgovara za pote{kiot oblik tuku za onoj oblik koj spored negovata umisla trebalo da se ostvari. Vo vakvite slu~aevi koga izvr{en pote`ok oblik na krivi~no delo odumislata na pottiknuva~ot velime deka stanuva zbor za pozitiven kvantitativen ekces.

Sprotivno na ova, vo slu~j koga izvr{itelot storil pomalku od ona {to e opfateno so umislata na pottiknuva~ot stanuva zbor za negativen kvantitativen ekces. Me|utoa sega kaznuvaweto na pottiknuva~ot }e se dvi`i vo granicite na ona {to e storeno od strana na storitelot. Zna~i ako toj umislil da go pottikne nekoe lice da izvr{i te{ka telesna povreda, a ovoj storil lesna telesna povreda, pottiknuva~ot odgovara za lesnata telesna povreda. Tuka mo`at da se zabele`at elementi na odlu~uvawe za poblago kaznuvawe na storitelot t.e. pottiknuva~ot.

Karakteristi~no e da se spomenat i neuspe{noto pottiknuvawe i pottiknuvaweto kako samostojno delo. Nema da navleguvam vo detali tuku samo }e gi definiram nakratko: Neuspe{noto pottiknuvawe postoi vo dva slu~ai: a) koga

pottiknuva~ot, kaj pottiknatiot ne uspeal da ja sozdade ili pak ne uspeal da ja zacvrsti odlukata za izvr{uvawe na krivi~noto delo, b) koga pottiknuva~ot uspeal da ja sozdade ili zacvrsti odlukata na pottiknatoto lice da izvr{i krivi~no delo, me|utoa toa lice od koi bilo pri~ini (se predomislilo, ne ja prona{ol `rtvata, bilo spre~eno vo izvr{uvaweto i sl.) ne go izvr{ilo deloto, nitu se obidelo da go izvr{i.

Se javuva ovde eden poseben slu~aj na neuspe{no pottiknuvawwe t.e. pottiknuvawe na lice koe ve}e donelo odluka da go stori deloto (amnimodo facturus) 10

Pottiknuvawe kako samostojno delo. Vo nekoi to~no odredeni situacii pottiknuvaweto e odredeno kako dejstvie na izvr{uvawe na posebno krivi~no delo. Takov slu~aj postoi kaj krivi~nite dela od ~l. 128, 189 st.1, 190 st.2, 191 st.1 i 3 i nekoi drugi, (prethodno nevedenite ~lenovi gi opfa}aat naveduvawata na samoubistvo, zloupotreba na slu`bena polo`ba za naveduvawe na obquba ili drugo polovo dejstvie, naveduvawe na prostitucija i dr. ). Vo ovie slu~aevi pottiknuvaweto se pojavuva kako samostojno krivi~no delo.

Vo prethodnoto izlagawe spomenav ne{to za pozitivniot i negativniot kvantitativen ekces koi se odnesuvaa na istorodni krivi~ni dela no stanuva{e zbor za nivniot kvantitet. Me|utoa postojat i slu~ai koga izvr{itelot }e izvr{i sosem raznorodno krivi~no delo od ona koe bilo opfateno vo umislata na pottiknuva~ot. Ovoj slu~aj vo literaturata e poznat kako kvalitativen ekces. E, sega kakva e krivi~nata odgovornost na pottiknuva~ot vo ovoj slu~aj. Pa nemo`eme da zboruvame za krivi~na odgovornost zatoa {to ovde nema nikakva povrzanost pome|u umislata na pottiknuva~ot i dejstvieto {to go storil pottiknatiot. Vo kraen slu~aj mo`e da odgovara pottiknuva~ot za neuspe{no pottiknuvawe.

10 Sulejmanov Z. (1) str. 301

Za kraj vo ramkite na krivi~nata odgovornost na pottiknuva~ot bi sakal da spomnam ne{to i za li~nite odnosi, svojstva i okolnosti. Tie mo`at da mu bidat vo polza ili na {teta samo na onoj pottiknuva~ kaj kogo }e se najdat (kaj kogo postojat), a ne i na drugite sou~esnici.11 Za ~ist primer bi spomenal deka samo pottiknuva~ot koj {to dobrovolno go spre~il ili seriozno se obidel da go spre~i izvr{uvaweto na krivi~noto delo, mo`e da se oslobodi od kazna. Ova e regulirano so ~l. 25 st. 2 KZ koj veli: Soizvr{itelot, pottiknuva~ot ili pomaga~ot koj dobrovolno go spre~il ili seriozno se obidel da go spre~i izvr{uvaweto na krivi~noto delo, mo`e da se oslobodi od kazna. Toa va`i i vo slu~aj na podgotvuvawe na krivi~noto delo, bez ogled dali so zakon e opredeleno kako posebno krivi~no delo ili so zakon e propi{ano kaznuvawe za podgotvuvawe na opredeleno krivi~no delo (~l. 18 st. 2).12

Vo ovoj pogled va`i seto ona {to za ovoj problem va`i i za soizvr{itelstvoto. Me|utoa kako {to kaj sekoe pravilo postojat isklu~oci taka i ovde. Tie isklu~oci se javuvaat kako li~nite svojstva i odnosi koi postojat kaj izvr{itelot mo`at da bidat osnova za zasnovawe na krivi~na odgovornost na pottiknuva~ot. Toa e slu~aj koga li~noto svojstvo e element na bitieto na krivi~noto delo.

3. Agent-provokator

Ovaa figura vo kazneno-pravnata teorija, poto~no vo oblasta za uestvoto na pove}e lica vo izvr{uvaweto na krivi~no delo zavzema edna dosta delikatna, no i zna~ajna pozicija. Se odnesuva konkretno na pottiknuvaweto. Definiran ovoj poim bi izgledal vaka:

Pottiknuva~, koj postapuva so umisla za zapo~nuvawe so izvr{uvawe na deloto od strana na neposredniot izvr{itel, so specijalna namera za negovo otkrivawe i fa}awe pred deloto da e dovr{eno.13

Ovaa definicija od Kambovski doa|a vo nekoi kontradiktornosti so definicijata {to ja dava Sulejmanov. Poto~no toj veli deka agent provokatorot se javuva vo slu~aj koga nekoj naveduva na izvr{uvawe na krivi~no delo za da so toa izvr{itelot na deloto da bide izlo`en na krivi~na odgovornost i so samoto toa da bide kaznet.

E sega, kade jas ja gledam taa kontradiktornost. Vo izlagaweto na Kambovski, barem spored mene, jasno se podrazbira deka agent-provokatorot e koristen re~isi samo od policijata, za razlika od Sulejmanov koj vo mnogu {iroki ramki toj poim go generalizira. Se javuva pra{aweto zo{to e bitno ba{ toa od koj e koristen agent-provokatorot t.e. (od strana na policijata). Za da odgovoram na ova bi sakal prvo da obrazlo`am vo koi slu~ai policijata go koristi ovoj metod na rabota. Poznato ni e deka so razvojot na op{testvoto paralelno se razviva vo efikasnost i procentot na

11 Ibid str. 30112 Krivi~en zakonik na R.M.13 Kambovski V. (1) str. 723

uspeh na kriminalcite. Pod ova se podrazbira deka tie se pove}e napreduvaat vo sekoj pogled taka da mnogu e te{ko da se fatat od strana na policijata, naro~ito pak i so obi~nite, sekojdnevni policiski metodi za razotkrivawe na nivnite kriminalni dejnosti. Od vie pri~ini policijata mora da se odnesuva malku podmolno i nemoralno, pa se odlu~uva na primenuvawe na ovoj metod. Poto~no, koga policijata ima osnovno somnevawe deka nekoe lice se zanimava so kriminalna aktivnost, no nema dovolno dokazi da pokrene gonewe, koristi agent-provokator. Negovata cel e da go navede somnitelnoto lice na izvr{uvawe na kazneno delo so edinstvena cel da bide faten pri negovoto izvr{uvawe (in flagranti), a so toa se razbira da bide obezbeden dovolen dokazen materijal.

Isto taka bitna razlika pome|u dvete definicii, kaj ednata (Kambovski) se naglasuva “pred deloto da e dovr{eno” dodeka kaj Sulejmanov se odi i do celosno nastapuvawe na posledicata, pa da mo`e i otposle da se fati storitelot.

Ovie dve razliki ne doveduvaat na raspa}e kako da se tretira agent-provokatorot od kazneno-praven aspekt. Spored toa se javuvaat dve glavni stanovi{ta:1. Agent provokatorot da ne u`iva kakov bilo privilegiran tretman;2. Toj da ne podle`i na krivi~na odgovornost.

Na prv pogled prvoto stanovi{te bi bilo opravdano od aspekt na toa {to agent-provokatorot sepak e pottiknuva~, a plus na ova smee li policijata da koristi metodi koi se sosem sprotivni na nejzinata osnovna funkcija?

No sepak spored mene, mislam deka agent-provokatorot voop{to ne treba da podle`i na krivi~na odgovornost. Kako prvo agent-provokatorot pottiknuva i negovata namera e da go fati izvr{itelot pred toj da go izvr{i deloto, {to zna~i nema posledica. Vtoro so toa {to policijata go izbira ova takanare~eno pomalo zlo go spre~uva pogolemoto., a toa e povredata na mnogu nevini gra|ani. i kako treto, zarem policijata ne prevzema i drugi podmolni metodi koi sepak se odobreni od strana site?! Takvi metodi na primer se: prislu{uvaweto, tonskoto snimawe, sledeweto, otvoraweto simulirani smetki i tn. Ovde preovladuva toa deka krajnata cel e da se spre~i organiziraniot i opasen kriminal i fa}aweto na nivnite izvr{iteli. Zo{to toa da ne bide slu~aj i so agent-provokatorite? Za da go re{i ova pra{awe MKZ pronao|a edno posredno re{enie. Toa go primenuva institutot na dobrovolno otka`uvawe na sou~esnicite. Agent-provokatorot ednostavno treba da se tretira kako pottiknuva~ koj se otka`al od pottiknuvaweto i go spre~il izvr{uvaweto na deloto.14 So drugi zborovi toj bi mo`el da se potpira na beneficijata na (mo`nost od osloboduvawe od kazna) dobrovolno otka`uvawe, samo ako uspeal da go spre~i izvr{uvaweto na deloto, samiot ili so pomo{ na policijata, dokolku ne e policisko lice {to e mnogu,mnogu redok moment.

14 Ibid str. 724

4. Zaklu~ok

Prou~uvaj}i go materijalot za da ja napi{am seminarskata zabele`av mnogu sli~ni, istoimeni stavovi na razni avtori, no isto taka zabele`av i mnogu raziduvawa vo nivnite sfa}awa za odredeni konkretni poimi. Fakt e i toa deka materijava i ne e ba{ tolku lesno progoltliva za da nema takvi situacii, no razlikite se ogromni. No kako i sekoj drug ~itatel, taka i jas si zazedov nekoj svoj li~en stav koj go iska`av vo seminarskiot trud. Vo nego se potrudiv na kolku tolku za mene sfatliv na~in da se iska`am, a so toa i pravilno da vi go dolovam mojot stav.

Specifi~na e i gradbata na materijata {to ja obrabotuvav od gledna to~ka na toa {to trite nejzini ~lena: sou~esni{tvo, pottiknuvaweto i agent-provokatorot pretstavuvaat podmno`estvo od mno`estvoto koe {to e podmno`estvo od mno`estvoto koe {to go opfa}a sou~esni{tvoto. Se razbira po~nuvaj}i od agent-provokatorot. So matemati~koto izrazuvawe sakav da naglasam na toa deka tie eden vo drug se slevaat (agent-provokatorot vo pottiknuvaweto, a ova pak vo sou~esni{tvoto koe pak e samo edna uloga koja mo`e da ja imaat pove}eto u~esnici vo izvr{uvaweto na edno krivi~no delo). Interesen e i na~inot na koj ovie u~esnici odgovarat pred krivi~niot sud i vrz osnova na koi kriteriumi.

Za kraj edinstvena zabele{ka t.e. pra{awe koe {to neuspeav da si go odgovoram. Od pri~ina {to kaj pottiknuva~ot e bitno zadol`itelnoto

prisustvo na umislata, {to pretstavuva misloven proces, kakvo e utvrduvaweto na nejzinoto prisustvo kaj pottiknuva~ot, koj e na~inot na koj toa se doka`uva? Se nadevam deka odgovorot na ova pra{awe }e go dobijam so va{a pomo{!

Koristena literatura

1. Kambovski Vlado (1). KAZNENO PRAVO (op{t del)

2. Sulejmanov Zoran (1). KRIVI^NO PRAVO (op{t del)

3. Marjanovi} \or|i (1). MAKEDONSKO KRIVI^NO PRAVO (op{t del)

Sodr`ina

1. Sou~esni{tvo (poim, pravna priroda i vidovi)

2. Pottiknuvawe

2.1. Krivi~na odgovornost

3. Agent-provokator

4. Zaklu~ok