U T Q - 209 ประวัติศาสตร์ ค าน า · u t q - 209...

U T Q - 2 0 9 ส า ร ะ ก า ร เ ร ย น ร ส ง ค ม ศ ก ษ า ศ า ส น า แ ล ะ ว ฒ น ะ ร ร ม : โ ค ร ง ง า นป ร ะ ว ต ศ า ส ต ร

1 | ห น า

ค าน า

เอกสารหลกสตรอบรมแบบ e-Training หลกสตรสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม: โครงงานประวตศาสตร เปนหลกสตรฝกอบรมภายใตโครงการพฒนาหลกสตรและดาเนนการฝกอบรมคร ขาราชการพลเรอนและบคลากรทางการศกษาดวยหลกสตรฝกอบรมแบบ e-Training สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยความรวมมอของสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เพอพฒนาผบรหาร ครและบคลากรทางการศกษาใหสอดคลองกบความตองการขององคกร โดยพฒนา องคความร ทกษะทใชในการปฏบตงานไดอยางมคณภาพ โดยใชหลกสตรและวทยากรทมคณภาพ เนนการพฒนาโดยการเรยนรดวยตนเองผานเทคโนโลยการสอสารผานระบบเครอขายอนเทอรเนต สามารถเขาถงองคความรในทกททกเวลา

สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

หวงเปนอยางยงวาหลกสตรอบรมแบบ e-Training หลกสตรสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม: โครงงานประวตศาสตร จะสามารถนาไปใชใหเกดประโยชนตอการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาตามเปาหมายและวตถประสงคทกาหนดไว ทงนเพอยงประโยชนตอระบบการศกษาของประเทศไทยตอไป


2 | ห น า

สารบญ

คานา 1 หลกสตร “สาระการเรยนรสงคนศกษา ศาสนาและวฒนธรรม” 3 รายละเอยดหลกสตร 4 คาอธบายรายวชา 4 วตถประสงค 4 สาระการอบรม 4 กจกรรมการอบรม 4 สอประกอบการอบรม 5 การวดผลและประเมนผลการอบรม 5 บรรณานกรม 5 เคาโครงเนอหา 6 ตอนท 1 คณคาของประวตศาสตร 10 ตอนท 2 โครงงานประวตศาสตร 19 ตอนท 3 การพฒนาทกษะการคดในวชาประวตศาสตร 30 ตอนท 4 สอนประวตศาสตรอยางไรใหไดผล 44 ตอนท 5 หนวยการเรยนรองมาตรฐานวชาประวตศาสตร 66 ใบงานท 1 74 ใบงานท 2.1 75 ใบงานท 2.2 76 ใบงานท 3 77 ใบงานท 4 78 ใบงานท 5 80 แบบทดสอบกอนเรยน/หลงเรยนหลกสตร 81


3 | ห น า

หลกสตร สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม : โครงงานประวตศาสตร

รหส UTQ-209 ชอหลกสตรรายวชา สาระการเรยนรสงคนศกษา ศาสนาและวฒนธรรม : โครงงานประวตศาสตร ปรบปรงเนอหาโดย

คณาจารย ภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ผทรงคณวฒตรวจสอบเนอหา 1. นางวนเพญ สทธากาศ

2. ดร.เฉลมชย พนธเลศ 3. นางสาวกตยาภรณ ประยรพรหม 4. นางหทยา เขมเพชร 5. ผศ.ดร.วลย อศรางกร ณ อยธยา


4 | ห น า

รายละเอยดหลกสตร ค าอธบายรายวชา

ความหมายของประวตศาสตร ความเปนมา ความสาคญและประโยชนของประวตศาสตร คณคาของประวตศาสตร ทกษะการคดได แนวทางการและทกษะการคดในการเรยนการสอนวชา ประวตศาสตร การจดกจกรรมการเรยนการสอนวชาประวตศาสตร การจดทาหนวยการเรยนรองมาตรฐาน ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 และการจดทาหนวยการเรยนรในการจดการ เรยนการสอนวชาประวตศาสตรได

วตถประสงค เพอใหผเขารบการอบรมสามารถ 1. อธบายความหมายของประวตศาสตร ความเปนมา ความสาคญและประโยชนของ ประวตศาสตร 2. อธบายคณคาของประวตศาสตรได 3. อธบายทกษะการคดได 4. สามารถออกแบบทกษะการคดในการเรยนการสอนวชาประวตศาสตรได 5. สามารถอธบายแนวทางการจดการเรยนการสอนวชาประวตศาสตร 6. สามารถเลอกวธสอนไปใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนวชาประวตศาสตรอยาง

เหมาะสม 7. สามารถอธบายการจดทาหนวยการเรยนรองมาตรฐานตามหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 8. สามารถออกแบบการจดทาหนวยการเรยนรในการจดการเรยนการสอนวชา

ประวตศาสตรได สาระการอบรม

ตอนท 1 คณคาของประวตศาสตร ตอนท 2 โครงงานประวตศาสตร ตอนท 3 การพฒนาทกษะการคดในวชาประวตศาสตร ตอนท 4 สอนประวตศาสตรอยางไรใหไดผล ตอนท 5 หนวยการเรยนรองมาตรฐานวชาประวตศาสตร

กจกรรมการอบรม

1. ทาแบบทดสอบกอนการอบรม 2. ศกษาเนอหาสาระการอบรมจากสออเลกทรอนกส 3. ศกษาเนอหาเพมเตมจากใบความร 4. สบคนขอมลเพมเตมจากแหลงเรยนร 5. ทาใบงาน/กจกรรมทกาหนด


5 | ห น า

6. แสดงความคดเหนตามประเดนทสนใจ 7. แลกเปลยนเรยนรระหวางผเขารบการอบรมกบวทยากรประจาหลกสตร 8. ทาแบบทดสอบหลงการอบรม

สอประกอบการอบรม

1. บทเรยนอเลกทรอนกส 2. ใบความร 3. วดทศน 4. แหลงเรยนรทเกยวของ 5. กระดานสนทนา (Web board) 6. ใบงาน 7. แบบทดสอบ

การวดผลและประเมนผลการอบรม

วธการวดผล 1. การทดสอบกอนและหลงอบรม โดยผเขารบการอบรมจะตองไดคะแนนการทดสอบ

หลงเรยนไมนอยกวา รอยละ 70 2. การเขารวมกจกรรม ไดแก สงงานตามใบงานทกาหนด เขารวมกจกรรมบนกระดาน

สนทนา บรรณานกรม วฒชย มลศลป ( มปพ. ) หนงสอเรยนรายวชาพนบานประวตศาสตรชนประถมศกษาปท 6 กลมสาระ

เรยนร สงคมศกษา ศาสนาวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2552 กรงเทพ : อกษรเจรญทศน

สนต วจกขณาลญฉ. (2551) . ก ารออกแบบกจกรรมก ารเรยนก ารสอนผ านเครอข ายคอมพวเตอร. เอกส าร ประกอบก ารประชมปฏบตก ารโครงก ารพฒน าก ารจดก ารเรยนรทเนน Flexible Learning & E-Learning. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

หนวยศกษานเทศกสานกนเทศและพฒนามาตรฐานการศกษา. (2544). เอกส ารก ารนเทศรปแบบการจดกจกรรม ก ารเรยนก ารสอน ประวตศ าสตรและศลธรรม : กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา ลาดพราว

หนวยศกษานเทศก. สานกนเทศและพฒนามาตรฐานการศกษา. (2544). เอกสารการนเทศรปแบบการจดกจกรรมการเรยนการสอนประวตศาสตรและศลธรรม. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว

U T Q - 2 0 9 ส า ร ะ ก า ร เ ร ย น ร ส ง ค ม ศ ก ษ า ศ า ส น า แ ล ะ ว ฒ น ะ ร ร ม : โ ค ร ง ง า น ป ร ะ ว ต ศ า ส ต ร

6 | ห น า

หลกสตร UTQ-209 หลกสตรสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม:

โครงงานประวตศาสตร

เคาโครงเนอหา ตอนท 1 คณคาของประวตศาสตร

เรองท 1.1 ประวตศาสตรคออะไร เรองท 1.2 ความเปนมาและความสาคญของประวตศาสตร เรองท 1.3 คณคาของประวตศาสตร

แนวคด 1. การศกษาเหตการณสาคญในอดตของสงคมมนษยทเปลยนแปลงไปตามเวลา และ

สงแวดลอมโดยการสอบสวนรองรอย หลกฐาน ทหลงเหลออยอยางเปนระบบ การสบคนเรองราวทเชอวาเกดขนจรงโดยตรวจสอบรองรอยหลกฐานทหลงเหลออย การศกษาเรองราวสาคญ ๆ ทเกยวกบประสบการณดานตาง ๆ ของมนษยในสงคม ศาสตรของการรวบรวมแยกแยะจดระบบวเคราะห วพากษ และการใชขอมลสารสนเทศเพอคนหาขอเทจจรงในสงคมมนษย ศาสตรของการอธบายปรากฏการณในสงคมเพอใหรรากเหงาของปญหา ศาสตรทสรางความผกพนทางดานจตใจและความรสกเกยวกบประเทศชาต สงคม ชมชนและครอบครวของตน การเรยนร อดต เพอเขาใจปจจบน มองไปสอนาคต กระบวนการพฒนาปญญาดวยการสบคน รวบรวม วเคราะห ประเมนคาขอมลรอบดาน การแสวงหา การไตสวน การสารวจ การสงเกต การยอนพนจ การเปรยบเทยบ การตความ การอภปราย การวเคราะห การเลาเรอง

2. ประวตศาสตรเปนศาสตรทศกษาประสบการณของมนษยไดดกวาศาสตรแขนงอน ทงยงเปนวชาพนฐานสาคญของการเรยนร โดยทาหนาทเชอมโยงศาสตรทงสามสาขา คอ มนษยศาสตร สงคมศาสตร และวทยาศาสตร ซงเปนทยอมรบกนโดยทวไปวาพนฐานความรความเขาใจทางประวตศาสตรเปนรากฐานสาคญ ประวตศาสตรทดจะเปนรากฐานใหนกเรยนมความรความเขาใจ มความตระหนกในความสาคญของประวตศาสตรของตนเอง ชมชน และประเทศชาต กอใหเกดความสานกถงผลกระทบในอดตทมตอปจจบน ทงในระดบชมชน ระดบชาต และระดบสงคมโลก

3. จากพระราชดารส และพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 การตดตามผลการเรยนและประกาศหลกสตรประวตศาสตรของกระทรวงศกษาธการ ทงระดบประถมศกษาและระดบมธยมศกษา จงตองมการสงเสรม สนบสนนใหมการจดกจกรรมการเรยนการสอน และบรหารจดการการใชหลกสตรใหเกดประโยชนแทจรงถงคณคาของประวตศาสตรในดานเนอหา ดานทกษะกระบวนการ ดานพฒนาสตปญญา ดานเจตคต/คานยม

วตถประสงค 1. อธบายความหมายของประวตศาสตร ความเปนมา ความสาคญและประโยชนของ

ประวตศาสตร 2. อธบายคณคาของประวตศาสตรได


7 | ห น า

ตอนท 2 โครงงานประวตศาสตร เรองท 2.1 วธการทางประวตศาสตร เรองท 2.2 โครงงานทางประวตศาสตร

แนวคด 1. ในปจจบนวธการทางประวตศาสตรไดเปน “ทกษะกระบวนการ” หนงในการเรยนร

ประวตศาสตรเชนเดยวกบ ทกษะในการคดวเคราะห การสรป การตความ และทกษะอนๆ ทหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544 และหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดกาหนดการเรยนรของผเรยนในทกชนปตอเนองจนจบหลกสตร วธการทางประวตศาสตร เปนวธการศกษาคนควาทเราสามารถนาไปใชศกษาไดทงประวตศาสตรชาต และประวตศาสตรทองถน หลกฐานทใชในการศกษาประวตศาสตร มทงหลกฐานชนตนและหลกฐานชนรอง ในการรวบรวมหลกฐาน เราตองรวบรวมหลกฐานทหลากหลายและครบถวน เพอใหไดขอมลหรอเรองราวทมความถกตอง นาเชอถอ และใกลเคยงความจรงมากทสด

2. การสอนแบบโครงงานเปนการเปดโอกาสใหผเรยน เรยนรเรองใดเรองหนงตามความสนใจของผเรยน และไดทางานอยางเปนขนเปนตอน โดยผานกระบวนการหลายอยางไดแก กระบวนการแกปญหา ผเรยนจะเปนผลงมอปฏบตเพอคนหาคาตอบดวยตนเอง จงเปนการเรยนรจากการไดมประสบการณตรงจากแหลงเรยนร การจดการเรยนการสอนแบบโครงงาน เปนการจดกจกรรมการเรยนการสอนทจดประสบการณใหแกนกเรยนเหมอนกบการทางานในชวตจรง

วตถประสงค 1. อธบายวธการทางประวตศาสตรได 2. ระบขนตอนในการจดกจกรรมโครงงานทางประวตศาสตรได 3. ระบแนวทางในการประยกตใชในการจดการเรยนการสอนโครงงานประวตศาสตร

ตอนท 3 การพฒนาทกษะการคดในวชาประวตศาสตร แนวคด 1. การคดเปนกระบวนการทางสมองของผเรยนเปนกระบวนการเรยนรถาผเรยนไดมวธคด

อยางเปนระบบทมการใครครวญ ไตรตรอง แยกแยะแจกแจงเปนสวน จะทาใหผเรยนไดพจารณาสารจากการฟงหรอการอานประเมนคาแลวสรปเลอกเฟนจนนาไปสการคดตดสนใจแกไขปญหาไดอยางถกตองและเหมาะสมเปนพนฐานทสาคญ

2. การถาม (Questioning) คอ ยทธศาสตรการสอนทสาคญ กอใหเกดการเรยนร ชวยพฒนากระบวนการคด การตความ การไตรตรอง การถายทอดความร ความคด และความเขาใจและสามารถนาไปสการเปลยนแปลง และปรบปรงการเรยนร การคดและการสอน

3. การเรยนแบบสรางแผนผงความคด (Concept Mapping) เปนการฝกใหผเรยนจดกลมความคดรวบยอดของตน เพอใหเหนภาพรวมของความคด เหนความสมพนธของความคดรวบยอดเปนภาพ สามารถเกบไวในหนวยความจาไดงาย

วตถประสงค 1. อธบายทกษะการคดได 2. สามารถออกแบบทกษะการคดในการเรยนการสอนวชาประวตศาสตรได


8 | ห น า

ตอนท 4 สอนประวตศาสตรอยางไรใหไดผล เรองท 4.1 แนวทางการจดการเรยนการสอนวชาประวตศาสตร เรองท 4.2 แนวทางการจดการเรยนรวชาประวตศาสตรระดบประถมศกษา แนวคด 1. การจดการเรยนการสอนวชาประวตศาสตรนนนอกจากจะใชวธการทางประวตศาสตร

โครงงาน ประวตศาสตร แลวยงมวธสอนอนอกหลากหลายทสามารถนาไปใชในการจดกจกรรมการเรยนร ในวชาประวตศาสตรเพอใหบรรลผลตามเปาหมายตามมาตรฐานการเรยนร/ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางของสาระประวตศาสตรซงเปนสาระท 4 ของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ดงวธสอนแบบแกปญหา วธสอนโดยการจดการเรยนการสอน แบบ CIPPA MODEL วธสอนโดยใชทกษะกระบวนการเผชญสถานการณ วธสอนโดยการจดการเรองรแบบวฎจกรการเรยนร (4 MAT) วธสอนโดยการศกษานอกสถานท

2. วธการจดการเรยนรทใหผเรยนไดศกษาคนควา หรอปฏบตงานตามหวขอทผเรยนสนใจ ซงผเรยนจะตองฝกกระบวนการทางานอยางมขนตอน มการวางแผนในการทางานหรอการ แกปญหาอยางเปนระบบ จนการดาเนนงานสาเรจลลวงตามวตถประสงค สงผลใหผเรยนมทกษะการเรยนรอยางหลากหลาย อนเปนประสบการณตรงทมคณคา สามารถนาไปประยกตใชในการดาเนนงานตาง ๆ แนวทางการจดการเรยนรวชาประวตศาสตร ระดบประถมศกษา: เลาเรองจากภาพแนวทางการจดการเรยนรวชาประวตศาสตร ชวยใหผเรยนรบรได โดยผานกระบวนการหาขอมล และนาเสนอขอมลสาหรบเดกประถมศกษา โดยวธการตางๆ ดงน กระตก – กระตน ตระหนก ตรตรอง ตรวจสอบ/ตอบสนอง ตลบคด

วตถประสงค 1. สามารถอธบายแนวทางการจดการเรยนการสอนวชาประวตศาสตร 2. สามารถเลอกวธสอนไปใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนวชาประวตศาสตรอยาง

เหมาะสม

ตอนท 5 หนวยการเรยนรองมาตรฐานวชาประวตศาสตร แนวคด 1. การจดการเรยนรในทกกลมสาระการเรยนร ตองมงพฒนาผเรยนใหมความร

ความสามารถตาม มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด สามารถนาพาผเรยนในเกดสมรรถนะสาคญของผเรยนและเกด คณลกษณะอนพงประสงค เชอมโยงกนเปนองครวม สงเหลานจะเกดขนอยางเปนรปธรรมไดดวยการออกแบบเปนหนวยการเรยนร เนองจากหนวยการเรยนรเปนขนตอนทสาคญในการนาหลกสตรสการจดเรยนร โดยมมาตรฐานการเรยนร / ตวชวดเปนเปาหมายหลกในการพฒนา ผเรยนการออกแบบหนวยการเรยนรทมประสทธภาพสงผลตอคณภาพของผเรยนจาเปนตองมการวเคราะหมาตรฐานการเรยนร / ตวชวดเพอกาหนดขอบขายสาระทจะใชในการจดทาหนวยการเรยนรใหผเรยนเกดการเรยนรและปฏบตไดตลอดแนว

2. การออกแบบหนวยการเรยนรองมาตรฐาน เปนการออกแบบหนวยการเรยนรทมมาตรฐานการ เรยน / ตวชวดเปนเปาหมาย และเปนขนตอนทสาคญทสดของการใชหลกสตรสถานศกษา เพราะเปนการนามาตรฐานการเรยนร / ตวชวดไปสการเรยนรเพอพฒนาผเรยนซงผสอน


9 | ห น า

สามารถใชแนวคดของการออกแบบหนวยการเรยนรแบบยอนกลบ (Backward Design) ใน การออกแบบหนวยการเรยนร

วตถประสงค 1. สามารถอธบายการจดทาหนวยการเรยนรองมาตรฐานตามหลกสตรแกนกลางการศกษา

ขนพนฐาน พทธศกราช 2551 2. สามารถออกแบบการจดทาหนวยการเรยนรในการจดการเรยนการสอนวชประวตศาสตรได


10 | ห น า

ตอนท 1 คณคาของประวตศาสตร

เรองท 1.1 ประวตศาสตรคออะไร

ความหมาย ประวตศาสตร หมายถงการศกษาเหตการณสาคญในอดตของสงคมมนษยทเปลยนแปลงไปตามเวลา และสงแวดลอมโดยการสอบสวนรองรอย หลกฐาน ทหลงเหลออยอยางเปนระบบทเรยกวา วธการทางประวตศาสตร ดงนน ประวตศาสตรคอ

การสบคนเรองราวทเชอวาเกดขนจรงโดยตรวจสอบรองรอยหลกฐานทหลงเหลออย การศกษาเรองราวสาคญ ๆ ทเกยวกบประสบการณดานตาง ๆ ของมนษยในสงคม ศาสตรของการรวบรวมแยกแยะจดระบบวเคราะห วพากษ และการใชขอมล

สารสนเทศเพอคนหาขอเทจจรงในสงคมมนษย ศาสตรของการอธบายปรากฏการณในสงคมเพอใหรรากเหงาของปญหา ศาสตรทสรางความผกพนทางดานจตใจและความรสกเกยวกบประเทศชาต สงคม

ชมชนและครอบครวของตน การเรยนร อดต เพอเขาใจปจจบน มองไปสอนาคต กระบวนการพฒนาปญญาดวยการสบคน รวบรวม วเคราะห ประเมนคาขอมลรอบ

ดาน การแสวงหา การไตสวน การสารวจ การสงเกต การยอนพนจ การเปรยบเทยบ การตความ การอภปราย การวเคราะห การเลาเรอง

สรป

ประวตศาสตร อาจกลาวไดวา เปนเหตการณทงหมดทเกดขนในอดต และสงทมนษยไดกระทา หรอสรางแนวความคดไวทงหมด รวมถงเหตการณทเกดจากเจตจานงของมนษย ตลอดจนเหตการณท เกดขนโดยบงเอญ หรอธรรมชาตทมผ ลตอมนษยชาต ประวตศาสตร ไดแก เหตการณในอดตทนกประวตศาสตรไดสบสวนคนควาแสวงหาหลกฐานมารวบรวมและเรยบเรยงขน เนองจากเรองราวของมนษยในอดตมขอบเขตกวางขวาง และมความสาคญแตกตางมากนอยลดหลนกนไป นกวทยาศาสตรจงหยบยกขนมาศกษาเฉพาะแตสงทตนเหนวามความหมายและมความสาคญ


11 | ห น า


เรองท 1.2 ความเปนมาและความส าคญของประวตศาสตร

ความเปนมา เนองจากประวตศาสตรเปนเรองเกยวกบสงทมนษยคดและทา และเกยวของกบมนษยตามมตของกาลเวลา ประวตศาสตรจงเปนศาสตรทศกษาประสบการณของมนษยไดดกวาศาสตรแขนงอน ทงยงเปนวชาพนฐานสาคญของการเรยนร โดยทาหนาท เชอมโยงศาสตรทงสามสาขา คอ มนษยศาสตร สงคมศาสตร และวทยาศาสตร ซงเปนทยอมรบกนโดยทวไปวาพนฐานความรความเขาใจทางประวตศาสตรเปนรากฐานสาคญของการเขาใจปญหาตาง ๆ วาเกดขนไดอยางไร เพราะเหตใดและมววฒนาการอยางไรอนจะนาไปสการวเคราะหปญหาไดอยางมเหตมผล มาตรการในการแกปญหาใหมประสทธภาพและเหมาะสมยงขน ในขณะเดยวกนการกระทาหรอการตดสนใจใด ๆ ทมไดตงอยบนพนฐานความรทางประวตศาสตรมกจะผดพลาดไดงาย วชาประวตศาสตรจงเปนศาสตรทสาคญยงในการศกษาระดบประถมศกษาและมธยมศกษา ในดานเนอหา การสอนประวตศาสตรทดจะเปนรากฐานใหนกเรยนมความรความเขาใจ มความตระหนกในความสาคญของประวตศาสตรของตนเอง ชมชน และประเทศชาต กอใหเกดความสานกถงผลกระทบในอดตทมตอปจจบน ทงในระดบชมชน ระดบชาต และระดบสงคมโลก ในดานการสรางเสรมภมปญญาและทกษะดานมนษยศาสตร การสอนตามขนตอนทถกตองจะเปนการฝกวเคราะหกระบวนการคดอยางมเหตมผลไปพรอม ๆ กบการใชภาษา ดวยการจดระบบขอเทจจรงใหสมพนธกบมตเวลา สถานท บคคล และเหตการณตาง ๆ ในลกษณะทสามารถอธบายใหเขาใจได สวนดานจรยธรรมและวฒนธรรม การนาตวอยางเหตการณทเปนบทเรยนทเกดแลวในอดตมาใชในการพจารณา วพากษวจารณในเชงจรยธรรมจะเปนเครองกระตนใหเยาวชนเกดทศนคตทดตอการพฒนาตนเอง และการอนรกษมรดกทางวฒนธรรม วชาประวตศาสตร เปนวชาทสงคมใหความสนใจ ตดตามและตรวจสอบการจดการศกษาของกระทรวงศกษาธการอยตลอดเวลา เพราะวชาประวตศาสตรเปนวชาทมบทบาทสาคญในการหลอหลอมใหเยาวชนของชาตมจตสานก และภาคภมใจในความเปนชาตไทย ในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ไดกาหนดเกยวกบการจดการเรยนการสอนประวตศาสตรทสาคญ ดงน มาตรา 7 จดกระบวนการเรยนรทตองมงปลกฝงจตสานกทถกตองเกยวกบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข รจกรกษาและสงเสรมสทธหนาท เสรภาพ เคารพกฎหมาย ความเสมอภาคและศกดศรความเปนมนษย มความภาคภมใจในความเปน


12 | ห น า

ไทย รจกรกษาผลประโยชนสวนรวมของประเทศชาตรวมทงสงเสรมศาสนา ศลปวฒนธรรมของชาต ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและความรอนเปนสากล ตลอดจนอนรกษทรพยากรธรรมชาต มาตรา 23 การจดการศกษาเนนความสาคญทงความร คณธรรม กระบวนการเรยนรและบรณาการตามความเหมาะสมในเรอง 1. ความรเกยวกบตนเองและความสมพนธของตนเองกบสงคม ไดแก ครอบครว ชมชน ชาต และสงคมโลก รวมถงความรเกยวกบประวตศาสตรความเปนมาของสงคมโลก และระบบการเมองการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข 2. ฝกทกษะกระบวนการคดและประยกตใชความรมาใชปองกนและแกปญหา 3. จดการเรยนการสอนโดยผสมผสานความรดานตาง ๆ อยางไดสดสวนสมดล รวมทงปลกฝงคณภาพ คานยมทดงามและคณลกษณะอนพงประสงคในทกวชา 4. จดบรรยากาศสภาพแวดลอมใหผเรยนเกดการเรยนรจากสอ และแหลงวทยาการประเภทตาง ๆ มาตรา 25 สงเสรมการดาเนนงานและจดตงแหลงการเรยนรตลอดชวตทกรปแบบ ไดแก หองสมด พพธภณฑ หอศลป มาตรา 27 สถานศกษาจดทาสาระของหลกสตร เพอความเปนไทยความเปนพลเมองดของชาตเกยวกบสภาพปญหาในชมชนและสงคม ภมปญญาทองถน คณลกษณะอนพงประสงคเพอเปนสมาชกทดของครอบครว ชมชน สงคมและประเทศชาต ประโยชนของประวตศาสตร 1. ประวตศาสตรชวยมนษยในการตดสนใจ เมอจาเปนตองเผชญกบปญหาสาคญๆ ทงน โดยอาศยแนวประสบการณของมนษยในอดตในการตดสนใจวา ควรจะปฏบตอยางไรกบปญหาทประสบอยในปจจบน เพอใหเกดผลดทสดสาหรบอนาคต 2. การศกษาประวตศาสตรทาใหเราเกดความเพลดเพลน บคคลทศกษาประวตศาสตรเพอประโยชนดานนมความรสกสนกสนานเพลดเพลนอยกบการจดจาปทเกด เหตการณสาคญๆ ภมหลง ใหเราศกษาเรองราวตางๆ โดยรอบตวเราไดอยางนาสนใจ วชาประวตศาสตรเปนวชาทศกษาอดตโดยมระบบเปนวชาทครอบคลมและแทรกซมอยในทกสาขาวชา จะไมมวชาใดมลกษณะเปนวชาขนไดโดยไมอาศยประวตศาสตรเลย ประวตศาสตรมความสาคญตอชวตมนษย เพราะวา ประวตศาสตรจะเปนแหลงขอมลททาใหเราไดศกษาตอถงเรองราวตางๆ ในอดตและเปนแนวทางในการดาเนนชวตได ประวตศาสตร เปรยบเสมอนบทเรยนบทหนงของชวตทสอนใหมนษยไดเรยนรโดยใชประสบการณ ทไดเรยนรโดยใชประสบการณในการดาเนนชวตในปจจบนใหดขน


13 | ห น า

ประวตศาสตรชวยกาหนดทศทางในการดาเนนการ การวางแผนพฒนาสงตางๆ ใหมประสทธภาพและทนตอเหตการณปจจบน และผลของปจจบนกสงผลถงอนาคต ถาหากเราสามารถนาประวตศาสตรมาประยกตใชปรบปรงแกไขใหปจจบนดาเนนไปดวยด

จะเหนวาประวตศาสตรมความสาคญเปนอยางยงไมวาจะเปนทางดานการเมอง เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และอนๆ ไมจากดขอบเขตซงนบเปนสงทมคณคาแหงความสาคญ เปนประโยชนตอมนษยในปจจบนใหสรางสรรค และพฒนาสงดๆ ตอไป เพอววฒนาการในอนาคตขางหนา ประวตศาสตรจงเปนสงทมคณคาความสาคญอยางยง

สรป

ประวตศาสตรมความสาคญเปนอยางยงไมวาจะเปนทางดานการเมอง เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และอนๆ ไมจากดขอบเขตซงนบเปนสงทมคณคาแหงความสาคญ เปนแหลงขอมลททาใหศกษาตอถงเรองราวตางๆ ในอดตและเปนแนวทางในการดาเนนชวตได เปรยบเสมอนบทเรยนบทหนงของชวตทสอนใหมนษยไดเรยนรโดยใชประสบการณ ทไดเรยนรโดยใชประสบการณในการดาเนนชวตในปจจบนใหดขนชวยกาหนดทศทางในการดาเนนการ การวางแผนพฒนาสงตางๆ ใหมประสทธภาพ เปนประโยชนตอมนษยในปจจบนใหสรางสรรค และพฒนาสงดๆ ตอไป เพอววฒนาการในอนาคตขางหนา ประวตศาสตรจงเปนสงทมคณคาความสาคญอยางยง


14 | ห น า


เรองท 1.3 คณคาของประวตศาสตร สมเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ พระราชทานในพระราชวโรกาสใหคณะบคคลตาง ๆ เขาเฝาฯ ถวายพระพรชยมงคล เนองในวนเฉลมพระชนมพรรษา 12 สงหาคม 2543 ไดรบสงความตอนหนงเกยวกบวชาหนาท ศลธรรม และประวตศาสตรวาปจจบนไมมในหลกสตร มแตวชาการสมยใหม ดงรายละเอยดจากหนงสอพมพเดลนวส ฉบบวนท 12 สงหาคม 2543 “สงทขาพเจาเปนหวงมาก สงสารมาก คอ คนจนทอยตามหองแถวตาง ๆ และเดกออนทจะไมมโอกาสเลยไปหวหนหรอไปพทยาเพอใหปอดไดฟอก ใหปอดออน ๆ ไดรบอากาศบรสทธโดยไมมควนพษ อนนขาพเจาเปนหวงมากกลววาจะเกดการพการตงแตยงอยในทองแม จะมคนพการมากขนทางดานเกยวกบทางเดนหายใจ กไปปรกษากบพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทานกบอกวานาจะทารถบส เพอกาจดมลพษ และอกเรองหนงทขาพเจาไดกราบเสมอคอพระอรยเจาททานปฏบตอยในปา เมอทานไดออกมาไดมโอกาสกราบและไดมโอกาสทาบญกบทาน ทานกพดกบขาพเจาวา เพราะวาเปนผใหญอยในกรงเทพฯ มวชาแตไมมศลธรรมอยในตว ซงอนตรายมากสาหรบบานเมองและไมยงยน ทานคงจะเหนวาเดยวน ในหลกสตรของเรา กไมมทงหนาทพลเมอง ศลธรรม และประวตศาสตร มแตวชาการสมยใหม ซงทานเองกเหนวาเปนวชาแตไมมศลธรรม เราไมเพาะศลธรรมในตวเดกของเราเลยกจะเปนปญหาใหญ ซงผลสดทายกจะเปนผลรายตอประเทศชาตเหมอนกน เพราะเวลานพอแมกออกไปหากนไมมเวลาทมาอยใกลชดลกเหมอนคนสมยรนขาพเจาทพอแมอยใกลชดกจะสงสอนทางดานศลธรรมไปในตวหมดของเรากอาศยอยทโรงเรยน แตเดยวนกมในหลกสตร หนาทพลเมอง ศลธรรมไมม ถอวาเปนของลาสมยเชยแตความจรงไมเลย และวชาประวตศาสตรกเชนกน ขาพเจาอยในโรงเรยนประจาทสวตเซอรแลนดกตองเรยนประวตศาสตรของสวต กคดวาเอะ ประวตศาสตรของแตละชาตทกชาตเขากทะนถนอมและเขากเรยนของเขากน แมแตคนตางประเทศไปเรยนในประเทศเขากตองเรยนประวตศาสตรของเขาดวย อนนกแปลกทของเราไมมประวตศาสตรชาตไทยเหมอนอยางวาแผนดนนไดมาอยางงายๆ ไมตองคดถงพระเดชพระคณของปยาตายายทบกบนฝาฟนมาแมแตชวตจะสละใหเพอทจะเปนหลกประกนของคนไทย จากความสาคญดงกลาวกระทรวงศกษาธการประกาศใหแยกวชาประวตศาสตรออกมาเปนวชาเฉพาะ โดยในระดบประถมศกษาใหบรรจเนอหาภาพรวมของประวตศาสตรไทยทรายละเอยดลกซงตามระดบทเหมาะสมสวนระดบมธยมศกษากาหนดเปนวชาบงคบทนกเรยนทกคนตองเรยน

จากพระราชดารส และพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 การตดตามผลการเรยนและประกาศหลกสตรประวตศาสตรของกระทรวงศกษาธการ ทงระดบประถมศกษาและระดบมธยมศกษา จงตองมการสงเสรม สนบสนนใหมการจดกจกรรมการเรยนการสอน และบรหารจดการการใชหลกสตรใหเกดประโยชนแทจรง


15 | ห น า

คณคาของประวตศาสตร รวบรวมโดย ระววรรณ ภาคพรต

ดานเนอหา - รรากเหงาของตนเอง เพอเขาใจและภมใจในชาตตน - เขาใจปญหาและสภาพแวดลอมของสงคมในปจจบน - เหนขอบกพรอง – ความผดพลาด ความสาเรจ ความดงามของบรรพบรษ - รจกความเปนมาและวฒนธรรมของประเทศตน และประเทศอน ๆ - เปนบทเรยนทมคาสาหรบใชเปนแนวทางปฏบต

ดานทกษะกระบวนการ

-อานอยางกวางขวาง -สงเกตเปรยบเทยบ -แยกแยะและจดระบบขอมล -เพยรพยายามรวบรวมขอมล -สขมรอบคอบตรวจสอบหลกฐาน -สรปจบประเดนไดชดเจน -ยอความและเรยงความไดนาสนใจ -เขยนดวยภาษาสละสลวยและสอความหมาย - อดทนอดกลนทจะสบคนขอเทจจรง

ดานพฒนาสตปญญา

- ทกษะในการตรวจสอบและประเมนคา - ทกษะในการจดระบบขอมล - ทกษะในการวพากษวจารณอยางมเหตผล - ทกษะในการวนจฉยแยกแยะขอเทจจรง - ทกษะในการคดวเคราะห

ดานเจตคต/คานยม

- สรางความรสกรวมเปนอนหนงอนเดยวกนของสงคม - ตระหนกในคณคาของมรดกทางวฒนธรรม - ยอมรบในความแตกตางของมนษยชาต - อยรวมกบสงคมอนไดอยางสนตสข - ใชเหตผลในการดาเนนชวต

ค าวาประวตศาสตรถกใชในครงแรกในประเทศไทยและสมยใด ประวตศาสตรในภาษาองกฤษใชคาวา “ History” ซงมาจากภาษาลาตนวา “Historia”

รากศพทเดมของคาดงกลาวนมาจากภาษากรกวา “Histori หรอ Historiai” แปลวา ถก หรอ ทอ เฮ


16 | ห น า

โรโดตส (Herodotus 484-425 B.C) นกปราชญชาวกรกเปนคนแรกทใชคาวา “Historia” เพอเรยกเรองราวทเขาสบสวนคนควารวบรวมขนมา ทงนเพราะวาการคนควา สบสวนเรองราวในอดตนนมความยากลาบากตองอาศยความประณต ความอดทนและความสามารถพเศษเปรยบเสมอนความยากลาบากในการปนดายและทอผาใหเปนรปเปนรางทสมบรณ (สบแสง พรหมบญ, ประวตศาสตรทวไป, อกษรเจรญทศน, กทม, หนา 1, 2521)

ดวยเหตผลดงกลาวนเฮโร-โดตส จงไดรบการยกยองเปนบดาแหงวชาประวตศาสตร ในภาษาอาหรบมคาหนงออกเสยงคลายกบคาวา Histor ในภาษากรก คอคาวา Usturah ( ةروطسأ) หมายถงเรองราวตางๆ และมใชอยมากในอลกร อานแตสวนใหญจะใชในรปพหพจนคอ Asatir ตวอยางเชน ในซเราะฮอลอนอาม อายะฮท 25, ซเราะฮอลอนฟาล อายะฮท 31, ซเราะฮอลฟรกอน อายะฮท 5 เปนตน สองคานมอทธผลตอกนอยางไรนนจาเปนจะตองศกษาอยางละเอยดตอไป

นกวชาการทงอดตและปจจบนไดใหความหมายคาวาประวตศาสตร (History) ไวมากมาย ตวอยางเชน

Aristotle ใหความหมายคาวาประวตศาสตรวา การบอกกลาวอยางมระเบยบแบบแผนเกยวกบเรองราวปรากฏการณธรรมชาต

J.Burckhardt ใหความหมายคาวา ประวตศาสตรคอ การบนทกซงยคหนงสมยหนงเหนคณคาวาควรจะจดจาอกยคหนงเอาไว

Arnold J. Toynbee กลาววาประวตศาสตรคอ ภาพของการทพระผเปนเจาสรางโลกและมนษย ภาพนจะเคลอนไหวไปเรอยๆ จากจดกาเนดคอพระผเปนเจาไปสจดปลายทางคอพระเจาอก

Henry Johnson กลาววาประวตศาสตรคอ ทกสงทกอยางทเกดขนในโลก เชนปรากฏการณธรรมชาต สงตางๆ ทเกดขนกบมนษยถอวาเปนประวตศาสตรทงสน

E.H. Carr กลาววาประวตศาสตรคอ เรองราวอนตอเนองของการโตตอบกนระหวางประวตศาสตรกบหลกฐานขอเทจจรง เปนเรองถกเถยงระหวางปจจบนกบอดตทไมมทสนสด

ดร.แถมสข นมนนท ใหนยามประวตศาสตรวา การไตสวนเขาไปใหรถงความเปนจรงทเกยวกบพฤตกรรมของมนษยทเกดขนในชวงใดชวงหนงของอดต

ดร.สบแสง พรหมบญ กลาววาประวตศาสตรคอ 1. ประสบการณทงมวลในอดตของมนษยทเกดขนตามความเปนจรง 2. การสรางปรากฏการณในอดตทเหนวามคณคาขนมาใหม โดยอาศยหลกฐานตางๆ

ประกอบกบความคดและการตความของนกประวตศาสตร จากความหมายประวตศาสตรทกลาวมาขางตนสามารถสรปเปนนยสาคญ 2 ประการ คอ 1. นยทเปนศาสตรแขนงหนง หมายถง การประมวลวทยาการความร ประสบการณ และ

เรองราวทงหลายของมนษย ซงไดกอกาเนด ววฒนาการและแปรเปลยน ปรบปรงมาตงแตอดตจนถงปจจบนตามความเปนจรง ทงนขนอยกบตวแปร คอ สตปญญา ความสามารถ ความรอบร ความรสกนกคด ความตองการ ความหวง และพฤตกรรมของมนษยเปนปจจยสาคญหรอการสรางประสบการณในอดตทพจารณาเหนวามคณคาขนมาใหม ทงนโดยอาศยหลกฐานทางประวตศาสตรตางๆ ประกอบกบการสงเคราะหและการตความผสมผสานกนของนกประวตศาสตร

2. นยทเปนวชาความรแขนงหนง หมายถง การบนทกเรองราวและเหตการณของโลกและมนษยชาตตงแตอดตจนถงปจจบน ซงสวนใหญจะเกยวกบเรองประวตความเปนมาของโลก การ


17 | ห น า

ววฒนาการ ความสามารถ พฤตกรรมและความสมพนธของมนษยในดานการปกครอง เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมและปรชญา

โดยสรปแลว ประวตศาสตร คอ “การไตสวนใหรถงความจรงเกยวกบพฤตกรรมของมนษยชาตทเกดขนในชวงใดชวงหนงของอดตทมผลมาสมนษยสวนใหญ แลวนาเสนออยางเปนระบบ”

ตวอยางกจกรรมการอบรม แผนการฝกอบรม ตอนท 1

เรอง “คณคาของประวตศาสตร” ส าระส าคญ

1. ประวตศาสตรคออะไร 2. ความเปนมาและความสาคญของประวตศาสตรไทย 3. ประโยชนของประวตศาสตร 4. คณคาของประวตศาสตรไทย

กจกรรมการฝกอบรม

รปแบบกจกรรม 1. ผเขารบการฝกอบรมทาแบบทดสอบกอนการอบรมโดย Click ท”แบบทดสอบกอนการ

อบรม” 2. ผเขารบการฝกอบรมฟงคาบรรยาย เรองคณคาของประวตศาสตรโดย Click ท บท

บรรยาย 3. ผเขารบการอบรมสบคนเรองคณคาของประวตศาสตรเพมเตมท

http://ednet.kku.ac.th/~sumcha/215242/main_html/library/whatHistory/whatHist1.htm

4. ในกรณตองการศกษาเนอหาเพมเตม ใหสบคนจากระบบเครอขายโดยใชคาสาคญ “ความเปนมา, ความสาคญคณคาของประวตศาสตรไทย” หรอศกษาใบความรท 1.1 เรอง ประวตศาสตรคออะไร ใบความรท 1.2 ความเปนมา ความสาคญและประโยชนของประวตศาสตรไทย และใบความรท 1.3 เรองคณคาของประวตศาสตร

5. ขณะฟงคาบรรยายใหสรปสาระสาคญเปน Concept Map ดวยตนเอง 6. ผเขารบการฝกอบรมรวมเสนอผลแสดงความเขาใจของตนเองในกระดานสนทนา (Web

Board) ในประเดน “เรามแผนดนไทยเปนของตนเอง เพราะพระเดชพระคณของ ป ยา ตา ยาย ทบกบนฝาฟนมาดวยชวต”

7. ผเขารบการฝกอบรมศกษาความคดเหนของเพอน ๆ ใน กระดานสนทนา (Web board) แลวบนทกความคดเหนสนบสนนผเหนทมเหตผลทดทสดตามความคดของทาน สอประกอบการฝกอบรม

1. บทเรยน E-Training 2. ใบความรท 1.1 เรอง ประวตศาสตรคออะไร 3. ใบความรท 1.2 เรอง ความเปนมาและความสาคญของประวตศาสตร


18 | ห น า

4. ใบความรท 1.3 เรองคณคาของประวตศาสตร การวดและประเมนผล

วธการวดผล 1. การเขารวมกจกรรมในกระดานสนทนา (Web board)

เกณฑก ารประเมนผล

ผเขารบการฝกอบรมจะมผลผานการอบรม เมอ 1. ผลการทดสอบหลงการฝกอบรม ไมนอยกวา รอยละ 70 2. จานวนกจกรรมทเขารวมในกระดานสนทนา (Web board) ไมนอยกวา 3 กจกรรม

สรป ประวตศาสตร คอ “การไตสวนใหรถงความจรงเกยวกบพฤตกรรมของมนษยชาตท

เกดขนในชวงใดชวงหนงของอดตทมผลมาสมนษยสวนใหญ แลวนาเสนออยางเปนระบบ”คณคาของประวตศาสตรนนแสดงใหเหนถงความสาคญหลายดาน โดยกระทรวงศกษาธการประกาศใหแยกวชาประวตศาสตรออกมาเปนวชาเฉพาะ โดยในระดบประถมศกษาใหบรรจเนอหาภาพรวมของประวตศาสตรไทยทรายละเอยดลกซงตามระดบทเหมาะสมสวนระดบมธยมศกษากาหนดเปนวชาบงคบทนกเรยนทกคนตองเรยน ซงความสาคญของการเรยนรประวตศาสตร

1. ประวตศาสตรชวยใหมนษยรจกตวเอง กลาวคอ ทาใหรบางสงบางอยางเกยวกบขอบเขตของตนขณะเดยวกนกรเกยงกบขอบเขตของคนอน

2. ประวตศาสตรชวยใหเกดความเขาใจในมรดก วฒนธรรมของมนษยชาต ความร ความคดอานกวางขวาง ทนเหตการณ ทนสมย ทนคน และสามารถเขาใจคณคาสงตางๆในสมยของตนได

3. ประวตศาสตรชวยเสรมสรางใหเกดความระมดระวง ความคดรเรมสรางสรรค ฝกฝนความอดทน ความสขมรอบคอบ ความสามารถในการวนจฉย และมความละเอยดเพยงพอทจะเขาใจปญหาสลบซบซอน

4. ประวตศาสตรเปนเหตการณในอดตทมนษยสามารถนามาเปนบทเรยน และประยกตใชในกระบวนการแกไขปญหา และวกฤตการณตาง ๆ ใหเปนไปตามหลกจรยธรรม คณธรรม ทงนเพอสนตสขและพฒนาการของสงคมมนษยเอง


19 | ห น า

ตอนท 2 โครงงานประวตศาสตร

เรองท 2.1 วธการท างประวตศาสตร

สาหรบวธการทางประวตศาสตรนน แตเดมผศกษาประวตศาสตรในระดบปรญญาโทขนไป จะใชทกขนตอนเปนกระบวนการหลกในการสบคนเรองราวในอดตทตนตงประเดนศกษา “อะไร ทไหน ชวงเวลาใด” โดยสวนใหญเนนอยทก ารวเคร าะหเอกสารทเกยวของกบเรองทจะศกษาใหครอบคลมครบถวน สวนหลกฐานอนๆ มกใชเปนสาระประกอบเพอตรวจสอบความถกตองของเอกสาร เชน หลกฐานทางศลปกรรม พธกรรม สถานทจรง การสมภาษณบคคล เปนตน

ในปจจบนวธการทางประวตศาสตรไดเปน “ทกษะกระบวนการ” หนงในการเรยนรประวตศาสตรเชนเดยวกบ ทกษะในการคดวเคราะห การสรป การตความ และทกษะอนๆ ทหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544 และหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดกาหนดการเรยนรของผเรยนในทกชนปตอเนองจนจบหลกสตร โดยแตละชนปจะไดฝกฝนทกษะแตละขนตอน (ไมใชทกขนตอน) ดงน

ป.1 : สอบถามและเลาเรองประวตความเปนมาของตนเองและครอบครบ ป.2 : ใชหลกฐานทเกยวของกบตนเองและครอบครว ลาดบเหตการณทเกดขน ป.3 : ระบหลกฐาน และแหลงขอมลเกยวกบโรงเรยนและชมชน และลาดบเหตการณสาคญ

ทเกดขน ป.4 : แยกแยะประเภทหลกฐานทใชในการศกษาความเปนมาของทองถน ป.5 : สบคนความเปนมาของทองถนโดยใชหลกฐานทหลากหลาย รวบรวมขอมลจากแหลง

ตางๆ และ แยกแยะความแตกตางระหวางความจรง กบขอเทจจรงเกยวกบเรองราวในทองถน ป.6 : อธบายความสาคญของวธการทางประวตศาสตร (อยางงายๆ) และนาเสนอขอมลจาก

หลกฐานทหลากหลายในการทาความเขาใจเรองราวในอดต ม.1 : นาวธการทางประวตศาสตรมาใชศกษาเหตการณทางประวตศาสตร (สโขทย) ม.2 : ประเมนความนาเชอถอของหลกฐาน วเคราะหความแตกตางระหวางความจรงกบ

ขอเทจจรงและเหนความสาคญของการตความหลกฐานทางประวตศาสตร (อยธยา กบ ธนบร) ม.3 : ใชวธการทางประวตศาสตร วเคราะหเหตการณสาคญ (รตนโกสนทร) และใน

การศกษาเรองราวตางๆ ทตนสนใจ ม.4-6 : สรางองคความรใหมทางประวตศาสตร โดยใชวธการทางประวตศาสตรอยางเปน

ระบบ (ผลการศกษา หรอโครงงานทางประวตศาสตร)

เหนไดวาวธการทางประวตศาสตร เปนวธการศกษาคนควาทเราสามารถนาไปใชศกษาไดทงประวตศาสตรชาต และประวตศาสตรทองถน หลกฐานทใชในการศกษาประวตศาสตร มทงหลกฐานชนตนและหลกฐานชนรอง ในการรวบรวมหลกฐาน เราตองรวบรวมหลกฐานทหลากหลายและครบถวน เพอใหไดขอมลหรอเรองราวทมความถกตอง นาเชอถอ และใกลเคยงความจรงมากทสด


20 | ห น า

ความหมายและความส าคญของวธทางประวตศาสตร

การสบคนเรองราวในอดต มวธการคนควาเปนขนตอน เรยกวา วธการทางประวตศาสตร ซงหมายถง วธการหรอขนตอนทใชศกษาคนควาเกยวกบเรองราวทางประวตศาสตรโดยเฉพาะอาศยจากหลกฐานทเปนลายลกษณอกษรเปนสาคญ ประกอบกบหลกฐานประเภทอน ๆ เชน ภาพถาย วดทศน แถบบนทกเสยง และหลกฐานทางโบราณคดเพอใหเราสามารถฟนเรองราวในอดตไดอยางถกตอง สมบรณ และนาเชอถอ ประโยชนของวธก ารท างประวตศาสตรมดงน

1. ฝกฝนใหรจกคนควาอยางมระบบ เนนการรวบรวมหลกฐานทรอบดานและหลากหลาย เพอใหไดหลกฐานทครบถวนมากทสดเนนตรวจสอบความถกตอง ความนาเชอถอของหลกฐาน การตความขอมลบนพนฐานของเหตผลและความนาเชอถอ

2. ฝกฝนไมใหเกดความลาเอยงในการใชขอมล หรอการตความใหเขาขางฝายใดฝายหนง เพอใหเรองราวประวตศาสตรทคนควาไดมความถกตอง มเหตมผล มหลกฐานอางองทเชอถอไดและจาลองเรองราวในอดตไดอยางใกลเคยงทสด ขนตอนของวธการทางประวตศาสตร

เราสามารถนาวธการทางประวตศาสตรมาใชศกษาคนควาความเปนมาของชาตและประวตศาสตรทองถนได โดยมวธการคนควาเปน 5 ขนตอน ประกอบดวย

1. การกาหนดหวขอทจะศกษา 2. การรวบรวมขอมลและหลกฐาน 3. การตรวจสอบขอมลและหลกฐาน 4. การตความและจดลาดบขอมล 5. การเรยบเรยงและนาเสนอขอมล

ขนตอนท 1 ก ารก าหนดหวขอทจะศกษ า เปนการกาหนดหวขอทเราสนใจศกษาคนควา

เกยวกบทมาของชาตและประวตศาสตรทองถนโดยอาจตงคาถามกวางๆ เชน ใครคอบคคลสาคญในทองถน เปนตน

ขนตอนท 2 ก ารรวบรวมขอมลและหลกฐ านเปนการรวบรวมขอมลทางประวตศาสตรทเกยวของกบหวขอทเราตองการศกษาคนควา ซงขอมลหลกฐานนแบงเปน 2 ขน คอ หลกฐานชนตน และหลกฐานชนรอง

1) หลกฐานชนตน เปนหลกฐานรวมสมยกบบคคลหรอเหตการณทเกดขนในอดต นนกคอ เปนหลกฐานทเกดขนในยคสมยนนจรงๆ ตวอยางเชน หลกฐานชนตนทเกยวกบประวตศาสตร สมยรตนโกสนทรมมากมายใหเราเหนอยในปจจบนน เชนกฎหมายพระราชพงศาวดาร ภาพถาย บนทกประจาวน แถบบนทกภาพ แถบบนทกเสยง หนงสอพมพ เปนตน เอกสารราชการ เชน รายงานการประชมในสมยรชกาลท 5 สถาปตยกรรมของพระทนง อาคารบานเรอนแบบตะวนตกทแสดงถงการรบวฒนธรรมตะวนตกเขามาในสงคมไทย


21 | ห น า

หลกฐานชนตนของประวตศาสตรทองถน กเปนหลกฐานรวมสมยกบบคคลหรอเหตการณทเกดขนในอดตของทองถนนนๆ เชน เอกสารราชการทมขนในอดตของแตละจงหวด โบราณวตถ โบราณสถานทสรางขนในทองถน สถาปตยกรรมของสงปลกสรางในอดตทยงคงอยในปจจบน เชน อาคารจนแบบตะวนตก (ชโนโปรตกส) ทจงหวดภเกต อาคารไมทตลาดรอยป จงหวดสพรรณบร อาคารแบบตะวนตกทถนนราชดาเนนและทสาเพง กรงเทพมหานคร เปนตน นอกจากนยงมสงของเครองใชตางๆ ทมอยในสมยนน เชน เรอพระราชพธ นาฬกา พดลม วทย เปนตน

2) หลกฐ านชนรอง เปนหลกฐานทสรางขนมาภายหลงเหตการณทเกดขนโดยใชขอมลจากหลกฐานชนตน เชน หนงสอบทความหรอบนทกความทรงจาทเขยนขนหลงเหตการณสาคญในประเทศไทย อนสาวรยวรชนชาวบานบางระจน จงหวดสงหบร อนสาวรยประชาธปไตย ทสรางขนเพอเปนทระลกถงเหตการณเปลยนแปลงการปกครองเปนระบอบประชาธปไตย เปนตน

นอกจากน ในบางทองถนอาจมตานานหรอเรองทเลาตอๆ กนมาเกยวกบความเปนมาของทองถน ทมาของชอสถานท เชน ตานานเรองพระยากงพระยาพาน ในเรองราวการสราง พระปฐมเจดยและพระโทนเจดย จงหวดนครปฐม ตานานจามเทววงศ ตานานเกยวกบการสรางเมองหรภญไชย (ลาพน) เปนตน ซงถอวาตานานหรอเรองเลานเปนหลกฐานชนรองดวย

แหลงหลกฐ านทางประวตศาสตร นกเรยนสามารถศกษาคนควาขอมลทางประวตศาสตรจากแหลงหลกฐานทอยใกลหรออยไกลออกไป ขนอยกบหวขอทกาหนดไว ซงอาจเปนการศกษาคนควาประวตของชาตหรอของทองถนกได อยางไรกดแหลงหลกฐานตอไปน

1) หองสมดประจาโรงเรยน หองสมดประจาจงหวด 2) พพธภณฑสถานแหงชาตประจาจงหวด พพธภณฑทจดขนในวด สถานทราชการใน

ทองถนหรอสถานททชมชนจดขน พพธภณฑของเอกชน เชน พพธภณฑพนบานจาทว จงหวดพษณโลก พพธภณฑผา จงหวดสโขทย เปนตน

3) แหลงทางโบราณคดและโบราณสถาน เชน แหลงโบราณคดทอยในทองถนของนกเรยน หนวยงานราชการทสาคญ เชน ศาลากลางจงหวด ทวาการอาเภอ วด เปนตน

4) สานกหอสมดแหงชาตเปนทเกบรวบรวมเอกสารชนตนทเปนเอกสารตวเขยนตงแตสมยรชกาลท 1 จนถงสมยรชการท 4 ทสมบรณทสดแหงหนงของประเทศไทย

5) สานกหอจดหมายเหตแหงชาต เปนทเกบรวบรวมเอกสารตงแตสมยรชกาลท 5 เปนตนมา

6) พพธภณฑสถานแหงชาต 7) แหลงขอมลสาคญอนๆ เชน หองสมดประจาโรงเรยน หองสมดมหาวทยาลย เปนตน

หนวยราชการ เชนสานกนายกรฐมนตร สานกราชเลขาธการ รฐสภา เปนตน 8) แหลงหลกฐานประเภทบคคล โดยการสมภาษณบคคลทเกยวของ เชน พระสงฆ ผ

อาวโสในชมชน ผคนทอาศยในทองถนมานาน เจาหนาทรฐ เชน นายอาเภอ กานน เปนตน 9) แหลงคนควาขอมลทางอนเทอรเนต เชน สารานกรมอเลกทรอนกส (Electronic

Encyclopedia) ขอมลจากเวบไซต (Website) ตางๆ เปนตน แบงกลม สารวจชมชนของตนวามแหลงหลกฐานใดบาง และใหขอมลเกยวกบสงใด

จากนนออกมารายงานหนาชน ขนตอนท 3 การตรวจสอบขอมลและหลกฐาน เปนการตรวจสอบหลกฐานทหามาไดวา ม

ความถกตองและนาเชอถอเพยงใด เชน ขอมลทไดจากผทอยในเหตการณยอมนาเชอถอมากกวาผท


22 | ห น า

ไดรบการบอกเลาตอกนมาโดยไมไดเหนดวยตนเอง หลกฐานทางราชการยอมนาเชอถอมากกวาบคคลทวไป หลกฐานทเปนตนฉบบยอมถกตองมากกวาฉบบคดลอก เปนตน การตรวจสอบหลกฐานจะทาใหผใชหลกฐานรวาหลกฐานใดมความถกตองกวา สมบรณกวา และนาเชอถอมากกวา

ขนตอนท 4 การตความและจดล าดบขอมล เปนการนาขอมลหลกฐานทไดมาตรวจสอบความถกตองและความนาเชอถอ แลวนามาจดหมวดหมและตความวาจะไดความรหรอเรองราวใดจากขอมลนนบาง โดยเรยงลาดบขอมลตามความสาคญตามลาดบเวลากอนหลง หรอเรยงตามหวขอ เพอความสะดวกในการนาใช

ขนตอนท 5 การเรยบเรยงและน าเสนอขอมล เปนการนาขอมลจากหลกฐานความรทไดมาเรยบเรยงใหเปนเรองราว เพอตอบขอสงสยหรอประเดนทตงไว โดยนามาเรยบเรยงอยางมเหตและมผล มหลกฐานอางองทเชอถอได และไมลาเอยง จากนนนาเสนอความรทคนควาไดมานาเสนอในรปแบบตางๆ เชน เขยนเรยงความ เลาใหผอนฟง จดนทรรศการ เปนตน ตวอยางการคนควาประวตศาสตรสมยรตนโกสนทร

เราสามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาศกษาคนควาประวตศาสตรสมยรตนโกสนทร เพอใหเกดความรความเขาใจประวตศาสตรสมยน และเหนพฒนาการของบานเมองได ซงนกเรยนสามารถนาวธการทางประวตศาสตร 5 ขนตอน มาใชไดดงน

ขนตอนท 1 การกาหนดหวขอ อาจกาหนดไดดงน 1) การก าหนดหวขอตามรชสมยของพระมหากษตรย เชน ประวตศาสตรสมยรชกาล

ท 1 รชกาลท 3 รชกาลท 5 เปนตน 2) ก าหนดหวขอตามประเดนส าคญ เชน การฟนฟประเทศสมยรชกาลท 1 การ

ปรบปรงบานเมองสมยรชกาลท 4 การรบวฒนธรรมของตะวนตกสมยรชกาลท 5 การเปลยนแปลงวฒนธรรมในสมยรชกาลท 6 การเปลยนแปลงการปกครอง พ. ศ.2475

3) ก าหนดหวขอต ามบทบ าทหรอประวตของบคคลส าคญ เชน พระบาทสมเดจพระปนเกลาเจาอยหว เจาพระยาพระคลง (หน ) หมอบรดเลย สมเดจเจาพระยาบรมมหาศรสรยวงศ ( ชวง บญนาค )

ขนตอนท 2 การรวบรวมขอมลและหลกฐาน เมอกาหนดหวขอไดแลวเราตองคนควาหลกฐานทเกยวกบประวตศาสตรสมยรตนโกสนทรซงอาจมทงหลกฐานชนตนและหลกฐานชนรอง ดงตวอยางตอไปน

สมย คนควาจาก รตนโกสนทรตอนตน ( รชกาลท 1 – รชกาลท 3 )

หลกฐานชนตน เชน - พระราชพงสาวดารรชกาลท 1 ถงรชกาลท 3 - บนทกของชาวตางชาต หลกฐานชนรอง เชน - หนงสอเรองเลาเรองกรงสยามของ มงเซเญอรปาลเลอกวซ - หนงสอเรอง ประวตศาสตรกรงรตนโกสนทร


23 | ห น า

เลม 1 รชกาลท 1 - รชกาลท 3ของคณะกรรมการชาระประวตศาสตรสานกนายกรฐมนตร จดพมพเนองในการสมโภชกรงรตนโกสนทรครบ 200 ป เมอ พ.ศ. 2525

ตงแตสมยรชกาลท 4 เปนตนมา

หลกฐานชนตน เชน - พระราชพงศาวดารรชกาลท 4 และรชกาลท 5 - ราชกจจานเบกษา - ประชมประกาศรชกาลท 4 - เอกสารราชการ เชน รายงานการประชม - หนงสอพมพ - ภาพถาย หลกฐานชนรอง เชน - หนงสอเรอง ประวตศาสตรกรงรตนโกสนทรเลม 2

รชกาลท 4 – พ.ศ. 2475 ของคณะกรรมการชาระประวตศาสตรไทย สานกนายกรฐมนตร จดพมพเนองในการสมโภช กรง รตนโกสนทรครบ 200 ป เมอ พ.ศ. 2525

- หนงสอเรองสารานกรมพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว พ.ศ. 2523

- หนงสอเรอง ใตรมพระบารม จกรนฤบดนทร สยามมนทราธราช ของคณะบรรณาธการจดทาสารานกรมประวตศาสตรไทยราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2547

ถาหวขอทกาหนดในทน คอ การปรบปรงบานเมองสมยรชกาลท 4 นกเรยนควรเรมดวยการ

คนควาหลกฐานชนรอง คอหนงสอทเกยวกบรชกาลท 4 เชน หนงสอเรอง ประวตศาสตรกรงรตนโกสนทรเลม 2 รชกาลท 4- พ.ศ. 2475 สมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว พ.ศ. 2523 และหนงสอเรองใตรมบารมจกรนฤบดนทรสยาม มนทราธราชในบททเกยวกบรชกาลท 4 เพอศกษาเรองราวในหวขอทตองการคนหา

เมอมความรพนฐานเกยวกบหวขอนแลวนกเรยนสามรถคนควาหลกฐานขอมลเพมเตมไดจากเอกสารชนตน เชน ประชมประกาศรชกาลท 4 โดยเลอกขอมลทเกยวกบการปรบปรงบานเมองมาอานเพมเตม เชนประกาศเรองใหประชาชนชวยกนรกษาความสะอาด ไมทงขยะและซากสตวลงในแมนาลาคลอง ประกาศเรองการตดถนนสายใหม ๆ เชน ถนนเจรญกรง ถนนบารงเมอง เปนตน

นอกจากน นกเรยนสามารถคนควาหลกฐานไดจากภาพถาย เชน ภาพรชกาลท 4 และเจาหนาทในเครองแบบทหารแบบชาวตะวนตกภาพอาคารสถานทในสมยรชกาลท 4 ทสรางแบบตะวนตก ซงทาใหเราเหนความเปลยนแปลงของบานเมองได เชน ภาพถนนเจรญกรง ภาพพระราชวงสราญรมย เปนตน


24 | ห น า

ขนตอนท 3 และ 4 ก ารตรวจสอบหลกฐ านและตคว ามขอมล เมอไดหลกฐานแลวนกเรยนสามารถตรวจสอบความนาเชอถอของหลกฐานไดดวยการเทยบ

ขอมลจากหลาย ๆ แหลงเพอดวามขอมลทสอดคลองหรอขดแยงกนหรอไม อยางไร แลวจดหมวดหมจดขอมลตามหวขอ เปนตน

ขนตอนท 5 ก ารเรยบเรยงและน าเสนอขอมล หวขอทนกเรยนเลอกศกษา คอ การปรบปรงประเทศสมย รชกาลท 4 อาจทาไดดงน

สวนท 1 นกเรยนอาจเรมตนดวยการกลาวถงพระราชประวตเพออธบายวา เพราะเหตใดรชกาลท 4 จงทรงมแนวคดทจะปรบปรงบานเมอง

สวนท 2 นกเรยนอาจนาเสนอเรองการปรบปรงบานเมองในรชสมยน โดยแยกเปนหวขอยอย เชน

- การปรบปรงบานเมองดานสขอนามย - การปรบปรงบานเมองดานการกอสราง - การปรบปรงบานเมองดานการเปลยนแปลงความคดเกา ๆ ของราษฎร สาหรบการนาเสนอขอมลนน นกเรยนอาจทาไดดวยการเขยนเรยงความ หรอการจด

นทรรศการ หรอการจดสนทนากบเพอนรวมชน เปนตน

หลงจากศกษาเนอหาสาระเรองท 2.1 แลว โปรดปฏบตใบงานท 2.1

สรป วธการทางประวตศาสตรชวยใหทราบถง “ทกษะกระบวนการ” หนงในการเรยนร

ประวตศาสตรเชนเดยวกบ ทกษะในการคดวเคราะห การสรป การตความ และทกษะอนๆ และสามารถนาวธการทางประวตศาสตรมาใชศกษาคนควาความเปนมาของชาตและประวตศาสตรทองถนได โดยมวธการคนควา 5 ขนตอน ประกอบดวย 1. การกาหนดหวขอทจะศกษา 2. การรวบรวมขอมลและหลกฐาน 3. การตรวจสอบขอมลและหลกฐาน 4. การตความและจดลาดบขอมล 5. การเรยบเรยงและนาเสนอขอมล


25 | ห น า

ตอนท 2 โครงงานประวตศาสตร เรองท 2.2 โครงงานประวตศาสตร โครงงานคออะไร

โครงงานคอ กจกรรมการเรยนรทผเรยนตองสบคนหาความรดวยตนเอง โครงงานคอ งานวจยเลกๆ ของนกเรยนในการแกปญหาหรอขอสงสยของตนโดยใชทกษะ

กระบวนการทางสงคมศาสตร โครงงานคอ การบรณาการความรจากโลกภายในหองเรยนกบโลกภายนอกหองเรยน โครงงานคอ ความรใหมของผเรยน ประเภทของโครงงาน

- โครงงานประเภททดลอง - โครงงานประเภทสารวจ รวบรวมขอมล - โครงงานประเภทสงประดษฐ หรอพฒนา - โครงงานประเภทการสรางทฤษฎ หรอคาอธบาย - โครงงานประวตศาสตร

โครงงานประวตศาสตร คอโครงงานประเภทสารวจรวบรวมขอมลโดยใชวธการทาง

ประวตศาสตรสบคนเรองราวดวยตนเอง เพอเปนการแกปญหาหรอขอสงสยของตนแลวสรปเปนความรใหม

1. ขนตอนการท าโครงงานทางประวตศาสตร - สรางแรงจงใจ - แนะนาวธการทาโครงงานโดยใชวธการทางประวตศาสตร - จดเอกสารและแนะนาแหลงคนควา - แนะนาการทาเคาโครงยอและการวางแผน - ใหคาปรกษาดความเปนไปไดของเคาโครงของโครงงาน

2. ขนการเตรยมการของนกเรยน - คดและเลอกประเดนปญหา ซงเปนขนแรกของวธการทางประวตศาสตร เชน ชมชน

โบราณบานเชยงสมยกอนประวตศาสตร ผเรยนมวถชวตและวฒนธรรมอยางไร - ศกษาเอกสารทเกยวของกบประวตศาสตรบานเชยง - กาหนดขอบขายโครงเรองทจะศกษาใหชดเจน - จดทาเคาโครงของโครงงานนาเสนออาจารยทปรกษา - วางแผนการปฏบตงาน

3. ขนด าเนนงานของคร - ตดตามความกาวหนาของการดาเนนงาน


26 | ห น า

- ใหคาเสนอแนะ แนะนา และใหคาปรกษาอยางใกลชดในเรองตอไปน การสรางเครองมอ การสบคนทครอบคลมประเดน และแนวทางแกไขปญหา

- ตรวจสอบความครบถวนของประเดนทศกษา 4. ขนด าเนนงานของนกเรยน

ใชวธการทางประวตศาสตรสบคนเรองร าว - การรวบรวมขอมลทเกยวของอยางครบถวน เชน ขอมลจากหลกฐานโบราณคด ท

ขดพบทบานเชยง เอกสารรายงานการขดคนทางโบราณคด ผลงานวจย หนงสอตางๆ ทใหขอมลเกยวกบประวตศาสตรบานเชยง

- ตรวจสอบ ประเมนความถกตองของขอมลและหลกฐานจากหลกฐานทรวบรวมมา ใหคดกรองเลอกหลกฐานทเกยวของกบบานเชยงโดยตรง หลกฐานบางชนไมมแหลงทมา ไมมอางองขอมลทเปนเรองผานมาแลวหลายป หรอขดแยงกนตองตรวจสอบจนกวาจะไดขอมลทนาเชอถอ หลกฐานทางโบราณคดทพบในหลมขดคนทบานเชยงเปนหลกฐานชนตนทนาเชอถอทสด

- สรางเครองมอ เชน แบบสอบถาม แบบสารวจ - รวบรวมขอมลตองบนทกการดาเนนงานทกครง - การวเคราะห สงเคราะห และจดหมวดหมขอมล โดยนาหลกฐานมาตความม

หลกฐานใดสนบสนน - สรปผลการดาเนนงาน ซงสามารถตอบคาถามไดวาใครทาอะไร ทไหน เมอใด

เปลยนแปลงอยางไร ทาไม และมผลอยางไร 5. ขนสรปการด าเนนงานของคร

- ตรวจสอบการเขยนรายงานถกตองตามหลกวชาการ - ขนประเมนโครงงานโดยมผเกยวของกบการทาโครงงาน เปนผประเมน กลาวคอ

นกเรยน ครทปรกษา ชมชนและผเกยวของ 6. ขนสรปก ารด าเนนง านของนกเรยน

- เขยนรายงานโครงงานสงทปรกษา เปนการเรยบเรยงหรอนาเสนอ ขอมลทเราตความใหนามาเรยบเรยงตอกนเขาอยางเปนเหตเปนผล รวมทงมการอางองแหลงทมาของขอมลดวย

- ออกแบบการนาเสนอ โครงงานตอผเกยวของ 7. การเขยนรายงานโครงงาน

ก ารเขยนร ายง านโครงง านมสวนประกอบตอไปน - ชอโครงงาน - ชอผจดทา - ชอครทปรกษา - บทคดยอ - หลกการ/เหตผล/ทมาของโครงงาน - วตถประสงค - สมมตฐานการศกษาถาม - วธศกษา (แตละขนตอน) - ผลการศกษา (แตละขนตอน) - อภปรายผล


27 | ห น า

- สรปผลการศกษา - กตตกรรมประกาศ - เอกสารอางอง

5. ขนสรปการด าเนนงานของคร - ตรวจสอบการเขยนรายงานถกตองตามหลกวชาการ - ขนประเมนโครงงานโดยมผเกยวของกบการทาโครงงาน เปนผประเมน กลาวคอ

นกเรยน ครทปรกษา ชมชนและผเกยวของ 6. ขนสรปการด าเนนงานของนกเรยน

- เขยนรายงานโครงงานสงทปรกษา เปนการเรยบเรยงหรอนาเสนอ ขอมลทเราตความใหนามาเรยบเรยงตอกนเขาอยางเปนเหตเปนผล รวมทงมการอางองแหลงทมาของขอมลดวย

- ออกแบบการนาเสนอ โครงงานตอผเกยวของ 7. การเขยนรายงานโครงการ

การเขยนนมสวนประกอบตอไปน - ชอโครงงาน - ชอผจดทา - ชอครทปรกษา - บทคดยอ - หลกการ/เหตผล/ทมาของโครงงาน - วตถประสงค - สมมตฐานการศกษาถาม - วธศกษา (แตละขนตอน) - ผลการศกษา (แตละขนตอน) - อภปรายผล - สรปผลการศกษา - กตตกรรมประกาศ - เอกสารอางอง


28 | ห น า

ตวอยางกจกรรมการอบรม แผนการฝกอบรม หนวยท 2

เรอง “โครงงานประวตศาสตร” สาระส าคญ

1. ความสาคญของวธการทางประวตศาสตรในการศกษาเรองราวทางประวตศาสตร 2. ความหมายของโครงงานทางประวตศาสตร 3. ขนตอนการทาโครงงานทางประวตศาสตร

กจกรรมก ารอบรม รปแบบกจกรรม Think – Pair – Share 1. ผเขารบการฝกอบรมศกษาเพมเตมไดจาก ใบความรท 2.1 เรองวธการทางประวตศาสตร

โดย Click ท เอกส ารประกอบก ารฝกอบรม 2. ผเขารบการฝกอบรมฟงคาบรรยายอยางมสวนรวม เรอง โครงงานประวตศาสตรกบการ

เรยนรดวยตนเอง โดย Click ท บทบรรย าย ผเขารบการอบรมสามารถศกษาหาความรเพมเตมท - web site : http ://www.my . opera.com / somprasong / blog/ly8 –

17 dkk - web site : http ://www.onec.go.th - หรอสบคนจากระบบเครอขาย/แหลงความรอนๆ โดยใชคาสาคญ โครงงาน

ประวตศาสตร 3. ศกษาใบความรท 2.2 เรอง โครงงานประวตศาสตร 4. สรปสาระสาคญทไดรบจากการบรรยายและจากการศกษาความรเพมเตม 5. จบคเพอนครในโรงเรยนแลกเปลยนขอมลสารสนเทศทตนไดสรปไวแลวและปรบเปลยน

ความร ความเขาใจ : Pair Discuss 6. ผเขารบการฝกอบรมศกษาชมวดทศนตวอยางโครงงานเรองตานานชาวนา โดย Click ท

<<movie – file>> DVD โครงงานวฒนธรรม 7. ผเขารบการฝกอบรมรวมสนทนาในกระดานสนทนา (Web Board) ในประเดน “ทานคด วาโครงงานทางประวตศาสตรมความสาคญตอนกเรยนอยางไร”

4. สอประกอบก ารฝกอบรม 1. บทเรยน E-Training 2. ใบความรท 2.1 เรอง วธการทางประวตศาสตร 3. ใบความรท 2.2 เรอง โครงงานทางประวตศาสตร 4. Web Site: http ://www.my . opera.com / somprasong / blog/ly8 – 17

dkk Web Site : http ://www.onec.go.th 5. วดทศน DVD โครงงานวฒนธรรม เรอง ตานานชาวนา: การทาขวญขาว 5. ก ารวดและประเมนผล วธก ารวดผล


29 | ห น า

1. การทดสอบกอนการฝกอบรมและหลงการฝกอบรม 2. จานวนครงทผเขารบการฝกอบรมเขารวมในกจกรรมการอบรม 3. การเขารวมกจกรรมในกระดานสนทนา (Web board)

เกณฑก ารประเมนผล ผเขาอบรมจะมผลก ารผานการอบรม เมอ

1. ผลการทดสอบหลงการฝกอบรม ไมนอยกวา รอยละ 70 2. จานวนกจกรรมทเขารวมในกระดานสนทนา (Web board) ไมนอยกวารอยละ 70

หลงจากศกษาเนอหาสาระเรองท 2.2 แลว โปรดปฏบตใบงานท 2.2

สรป โครงงานประวตศาสตร หรอโครงงานประเภทสารวจรวบรวมขอมลโดยใชวธการทางประวตศาสตรสบคนเรองราวดวยตนเอง เพอเปนการแกปญหาหรอขอสงสยของตนแลวสรปเปนความรใหม กระบวนการจดทาโครงงานจาเปนตองคานงถงขนตอนกระบวนการทาโครงงาน 7 ขนตอน ดงน 1.ขนตอนการทาโครงงานทางประวตศาสตร 2.ขนการเตรยมการของนกเรยน 3.ขนดาเนนงานของคร 4.ขนดาเนนงานของนกเรยน 5. ขนสรปการดาเนนงานของคร 6.ขนสรปการดาเนนงานของนกเรยน 7.การเขยนรายงานโครงงาน


30 | ห น า

ตอนท 3 การพฒนาทกษะการคดในวชาประวตศาสตร ความคดส าคญอยางไร

การใชความคดมความจาเปนตอการดาเนนชวตของมนษยเปนอยางมากความเปนปกตสข และการดาเนนชวตทประสบความสขในความสาเรจ เปนผลมาจากการมประสทธภาพของความคด กลวธและทกษะกระบวนการคดในลกษณะตาง ๆ จงมประโยชนตอมนษย มนษยควรจะตองไดรบการ ฝกฝน และเรยนรเพอใหสมองไดทางานอยางมประสทธภาพ และการคดเปนกลไกทสาคญอยางยงใน การพฒนาสมอง ซงคณภาพของสมองกมไดอยทก ารมสมอง แตหากอยทวธการใชสมองเปนส าคญ การฝกทกษะการคด และกระบวนการคด จงเปนปจจยสาคญอยางยงในการพฒนาสตปญญาของเดก เพอจะเจรญเตบโตไปเปนผใหญทมคณภาพ เปนกาลงสาคญอยางยงในการพฒนาประเทศ ความคดคออะไร

ความคดเปนกลไกของสมองทเกดขนเกอบตลอดเวลา ซงเปนไปตามธรรมชาตของมนษย ความคดเปนผลทเกดขนจากการทสมองถกรบกวนจาก สงแวดลอม สงคมรอบตว และประสบการณ สวนตวดงเดมของมนษยเอง (ประพนธศร สเสารจ. 2542 : 1-3) เทคนคในการสอนใหคด

1. การใชคาถามกระตนเพอใหคด และแสวงหาคาตอบ 2. ใหนกเรยนแสดงความคดเหนมากๆ โดยไมตองคานงถงความถกตอง 3. ใหนกเรยนปฏบตกจกรรมการคดแบบตางๆ (ฝกสงเกต ฝกบนทก ฝกการฟง ฝกการปจฉา วสชนา ฝกตงสมมตฐานหรอตงคาถาม ฝกการคนหาคาตอบจากแหลงตางๆ ฝกทาโครงงาน

และวจย ฝกแยกแยะขอมล) 4. ฝกคดเปนขนตอน 5. ฝกคดจากงายไปหายาก 6. กระตนและเสรมแรงเปนระยะ 7. รบฟงความคดของนกเรยนอยางสนใจ เนองจากอาจมความคดหรอแปลกแตกตางออกไป

แฝงอย 8. ไมเฉลยคาตอบ แตจะชแนะใหนกเรยนหาคาตอบเอง 9. จดแสดงสออปกรณการฝกคดทหลากหลาย และใหนกเรยนมประสบการณตรงจากสอ

ตางๆ 10. ปลกใจใหคดอยเสมอโดยใชสถานการณในชวตประจาวนและเหตการณการสอนปลกใจ

ใหนกเรยนคดใหเปนประจาปกตวสยและตอเนอง


31 | ห น า

1. การสอนคดโดยฝกความคดอยางมวจารณญาณ ความหมาย การคดอยางมวจารณญาณ มผใหคานยามไวลกษณะใหญ ๆ 2 ลกษณะ ดงน (เพญพศทธ

เนคมานรกษ,2537 ) 1. ความหมายทกวาง ไดแก ความหมายในลกษณะทเปนกระบวนการคดโดยทวไป หรอ

เปนการคดเพอการแกปญหา ตวอยางการนยามในลกษณะน ไดแก คานยามของดวอทเสนอวา “การ คดอยางมวจารณญาณ หมายถง การคดอยางใครครวญไตรตรอง (Reflective thinking)” ซงม รายละเอยดดงทไดเสนอไวในหวขอ “การคดไตรตรอง”

2. ความหมายทแคบ ไดแก การคดในลกษณะทเปนตรรกศาสตร หรอการใชเหตผลเปนการ ประเมนผลของความคด ดงคานยามตอไปน

1) การคดอยางมวจารณญาณ เปนความสามารถในการตดสนขอความหรอปญหาวา สงใดเปนจรง สงใดเปนเหตเปนผลกน (Hillgard, 1962 อางถงใน เพญพศทธ เนคมานรกษ, 2537)

2) การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง การทดสอบและการประเมนขอสรปหรอ คาอธบายตางๆ (Moore, 1967 อางถงใน เพญพศทธ เนคมานรกษ, 2537)

3) การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง การมเจตคตในการคนควาหลกฐานเพอ วเคราะหประเมนขอโตแยงตางๆ การมทกษะในการใชความรจาแนกขอมล และการตรวจสอบขอ สมมตฐานเพอหาขอสรปอยางสมเหตสมผล (Hudgins, 1967 อางถงใน เพญพศทธ เนคมานรกษ, 2537)

4) การคดอยางมวจารณญาณ เปนการคดพจารณาไตรตรองอยางมเหตผล ทมงเพอ การตดสนใจวาสงใดควรเชอหรอสงใดควรทา ชวยตดสนสภาพการณไดถกตอง (Ennis, 1967 อางถงใน เพญพศทธ เนคมานรกษ, 2537)

5) การคดอยางมวจารณญาณ หมายถง การบวนการคดพจารณาไตรตรองอยาง รอบคอบเกยวกบขอมลหรอสภาพการณทปรากฏ โดยใชความร ความคด และประสบการณของ ตนเอง ในการสารวจหลกฐานอยางรอบคอบเพอนาไปสขอสรปทสมเหตสมผล (เพญพศทธ เนคมาน รกษ,2537) รายละเอยดกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ

1. การระบหรอท าคว ามเข าใจกบประเดนปญหา หรอขอโตแยง ซงจะตองอาศย ความสามารถในการพจารณาขอมลหรอสภาพการณทปรากฏ เพอกาหนดประเดนปญหา ขอ

สงสยประเดนหลกทควรพจารณา รวมทงการพจารณาความหมายของคา หรอความชดเจนของขอความดวย

2. ก ารรวบรวมขอมล ทเกยวของกบประเดนหลกทพจารณาจากแหลงตางๆ ทอย ซงจะ อาศยความสามารถในการรวบรวมขอมลจากแหลงตางๆ ไดแก การรวบรวมขอมลโดยการ

สงเกต ทงโดยทางตรงและทางออม รวมทงการดงขอมลจากประสบการณเดมทมอย 3. ก ารพจ ารณ าคว ามน าเชอถอ ของขอมลและการระบความพอเพยงของขอมล ซงตอง

อาศยการพจารณาความนาเชอถอของแหลงทมาของขอมล การประเมนความถกตองของขอมล และ การพจารณาความพอเพยงของขอมลทงในแงของปรมาณและคณภาพตามประเดนทพจารณา

4. ก ารระบลกษณะขอมล เปนการแยกแนะความแตกตางของขอมลทมอยวาขอมลใดเปน


32 | ห น า

ขอคดเหน ขอมลใดเปนขอเทจจรง และจดลาดบความสาคญของขอมล รวมทงการพจารณาไดถงขอ สนนษฐานเบองตนทอยหลงขอมลทปรากฏ ซงจะตองอาศยความสามารถในการพจารณาแยกแยะ ความแตกตางของขอมล การตความขอมล การสงเคราะห และการระบขอสนนษฐานเบองตน

5. การตงสมมตฐาน เพอกาหนดขอบเขต แนวทางของการพจารณาหาขอสรปของขอ คาถาม ประเดนปญหา หรอขอโตงแยง ซงจะตองอาศยความสามารถในการเชอมโยงความสมพนธ และการตงสมมตฐาน

6. การลงขอสรป โดยพจารณาเลอกใชวธการทเหมาะสมจากขอมลทปรากฏ ซงตองอาศย ความสามารถในการลงสรป โดยการใชเหตผลทงแบบอปนยและนรนย

7. การประเมนขอสรป เปนการประเมนความสมเหตสมผลของขอสรป ซงตองอาศย ความสามารถในการวเคราะหและการประเมน

ตวอยางแนวการสอนการคดอยางมวจราณญาณ เรอง แนวทางปฏบตตนเพอความมนคงของชาต ระดบชนประถมศกษาปท 4-6

จดประสงคการเรยนร

1. เพอเสนอแนวทางปฏบตตนเพอความมนคงของชาตได 2. เลอกแนวทางปฏบตตนเพอความมนคงของชาตไดถกตอง เหมาะสม 3. ปฏบตตนเพอความมนคงของชาตไดถกตอง เหมาะสม

กระบวนการ กจกรรมการเรยนการสอน

1. ระบความเขาใจ ประเดนปญหา

1. แบงกลมผเรยนคดเลอกขาวจากหนงสอพมพเกยวกบการกระทาของ บคคลทมผลตอความมนคงของชาต (การทาทมนคงและไมมนคง) 2. สมาชกในกลม กาหนดปญหาสาคญ ทมผลตอความมนคงของชาต ตวแทนกลมนาเสนอผลงาน สมาชกอนรวมคด รวมพจารณาประเดน ปญหา

2. การรวบรวมขอมล 3. สมาชกในกลมรวบรวมขอมล เกยวกบประเดนปญหาจาก แหลงขอมลตางๆ ดวยวธการตางๆ เชน - การดงเอาประสบการณเดม - เอกสารตางๆ - การสงเกตพฤตกรรมทงทางตรงและทางออม

3. การศกษาขอมล 4. สมาชกแตละกลมศกษาความนาเชอถอของขอมล โดยพจารณาจาก - แหลงทมาของขอมล - ความถกตองของขอมล - ความพอเพยงทงในแงของปรมาณและคณภาพ

4. การกาหนด ลกษณะของขอมล

5. วเคราะหแยกแยะความแตกตางของขอมล แยกแยะขอมล - ขอมลทเปนความคดเหน - ขอมลทเปนขอเทจจรง


33 | ห น า

6. สมาชกในกลม จดลาดบความสาคญของขอมลเกยวกบปญหาการ ปฏบตตน เพอความมนคงของชาต 7. สมาชกในกลมกาหนดขอบเขตและแนวทางการสรปประเดนปญหา หรอ

5. การตงสมมตฐาน ขอโตแยงโดยอาศยการเชอมโยงความสาพนธ 8. สมาชกในกลมหาขอสรปเกยวกบแนวปฏบตทเกดผลดตอความมนคง ของชาต โดยพจารณาตดสนความสมเหตสมผลของการคดหาเหตผล และ

6. การสรปประเดน บนทกขอมล ตวแทนกลมนาเสนอขอมลเกยวกบแนวทางปฏบตตนเพอ ความมนคงของชาต สมาชกกลมอนรวมพจารณาความเหมอนความ แตกตางของขอมลกลมอนๆ และของกลมตน

7. การประเมนผล การปฏบตตนเพอความมนคงของชาต กาหนดเปนแนวทางปฏบต 10. ผเรยนทกคนรวมกนคาดคะเน หรอพยากรณผลลพธทอาจเปนไปได หรอทานายสงทจะเกดขนจากการปฏบตตนตามกจกรรมในขอ 9 ดง ตวอยาง แนวทางปฏบต ผลทคาดวาจะไดรบ 1. ปฏบตตนในการเคารพ กฎหมาย

1. บานเมองเปนระเบยบ

2. .................................. 3. .................................. 4. ..................................

8. การนาไปใช 11. ฝกเขยนทกคน นาแนวทางทเลอกรวมกนไปปฏบต เพอเปน

การ ทดสอบขอสรปและการนาไปใช โดยครผสอน และผเรยน อาจกาหนด วธการนาไปปฏบต รวมทงการวดผล ประเมนผลทเหมาะสมกบ สถานการณในแตละเรอง

สอการเรยนการสอน

1. รปแบบการสอน การคดอยางมวจารณญาณ 2. ขาวการปฏบตตนทมผลตอความมนคง และไมมนคงของชาตจากหนงสอพมพ 3. ประเดนปญหา 4. แหลงขอมลเรองความรความเขาใจเกยวกบการปฏบตตน 5. แบบบนทกการปฏบตกจกรรม

การวดและประเมนผล

1. สงเกต


34 | ห น า

- การรวมกจกรรมกลม - การเสนอความคด การแสดงความคดเหน 2. ตรวจผลงาน - การกาหนดประเดนปญหา - การวเคราะหแยกแยะความแตกตางขอมล - การกาหนดขอบเขตปญหา - การสรปประเดน - การคาดคะเน - การปฏบตตน

2. การสอนแบบกระตอรอรน (Active History)

ความหมายการสอนแบบกระตอรอรน (Active History) หมายถง วธใดๆ กตามทจะชวยให เดกกระตอรอรน และชวยใหเดกเขาใจประวตศาสตรไดลกซง ทฤษฎและขนตอน

ขนตอนการสอนแบบกระตอรอรน (Active History) มดงน 1. ขนแสดงคว ามคด (Pictorial work) ใหเดกเขยนภาพแสดงความคดเหนและเหตการณ

ในประวตศาสตร วธเขยนภาพเพอแสดงความคดและความรตามประวตศาสตร แยกไดเปนขอยอย ดงน

1.1 การสรางภาพ (Mosaic) การแสดงภาพโมเสด แสดงไดดวยการใชวสดหลาย อยางวธการทงายทสดคอใหกระดาษตดเปนแผนแลวนามาประตดประตอกนเปนภาพ กระดาษถามส หลายยงดสวยงามขน กระดาษสทใชตองเปนกระดาษแขง นอกจากใชประดาษแขงแลวอาจใชกระจก สหนหรอสงอนไดอก

1.2 ล าดบเหตการณ (Friexes) เปนการแสดงเหตการณลาดบตางๆ ใน ประวตศาสตรดวยภาพเขยน ใตภาพอาจม footnote บรรยายภาพหรอไมกทาแผนกระดาษบางแลว เขยนลงบนกระดาษเขยนเปนลาดบ

1.3 ก ารจ าลองรปแบบ (Model) วธการใชโมเดล ในการสอนนจดเปนการสอนท ใหมอย เรมจากการสอนวทยาศาสตรและภมศาสตรกอน ตอมาวธการใชโมเดลในการสอนกนามาใช กบวชาอนๆ รวมทงประวตศาสตรดวย การใชโมเดล ชวยสอนอาจจะตองมการเตรยมตว เตรยม อปกรณและหองเรยนกนหนอย เชน สอนเรองวดในสมยตางๆ ของไทยกใชรปวดจาลองในรปสมย ตางๆ การใชโมเดล สามารถแยกไดเปน 2 วธ คอ

1.3.1 สอนแบบสาธต (Demonstration) 1.3.2 ใหเดกทา Model เองโดยใชไม พลาสตก และดนเหนยว เปนตน

2. ขนการท าบตรค า (Work card) ใหนกเรยนทาบตรคาทางประวตศาสตร เชน สงคราม เกาทพ ดานบองต ฯลฯ

3. ขนเขยนรายงาน (Written work) โดยการใหนกเรยนเขยนรายงานแบบ note และ เขยนเปน essay


35 | ห น า

4. ขนการแสดงผลงาน (Illustration) นาภาพและเหตการณประวตศาสตรมาแสดงแลว สอน

5. ขนตอนประยกตใช (Drama) ใหครทาบทสนทนา (dialogue) มาใหนกเรยนแสดงหรอ อานในชนหรอครนาหนกระบอกมาแสดงโดยใหเดกเชดชดหนง สวนอกชดหนงใหพดหรอมการแสดง ในชน โดยใหเดกเขยนหรอครเขยนใหแสดงแบบละครวทย ซงบางครงอาจแสดงออกอากาศตามสถาน ได 3. การคดวเคราะห

แนวคด ก ารพฒน าทกษะก ารอ าน คดวเคร าะห และเขยน คด หมายความวา ทาใหปรากฏเปนรป หรอประกอบใหเปนรปหรอเปนเรองขนในใจ

ใครครวญ ไตรตรอง คาดคะเน คานวณ มง จงใจ ตงใจ สวนคาวา วเคราะห หมายความวา ใครครวญ แยกออกเปนสวน ๆ เพอศกษาใหถองแท ( ราชบณฑตยสถาน. 2546 : 251, 1071 ) การคดวเคราะหจงมความหมายวา เปนการใครครวญ ตรกตรองอยางละเอยด รอบคอบแยกเปนสวน ในเรองราวหรอสถานการณโดยใชความร ความคดในการแกปญหาอยางมเหตผล เพอนาไปสขอสรปท เปนไปได การคดวเคราะหเปนทกษะความสามารถพฒนาไดดวยการฝกทกษะ การคด ( เชดศกด โฆ วาสนธ. 2530 : 36 – 37 ;วไลพร คาเพราะ. 2539 : 8- 9 ; ภทราภรณ พทกษธรรม. 2543 : 59 ) สาหรบความหมายของการคดวเคราะหตามแนวทางการประเมน การอาน คดวเคราะห และเขยนสอ ความของหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544 ไดใหความหมายวา การคดวเคราะห หมายถงการคดโดยพจารณาจาแนกแยกแยะ ไตรตรอง ใครครวญ แจกแจงสวนประกอบของการจด หมวดหม อาศยกนตามเหตปจจยทเกยวของ ตามสภาวะความเปนจรงของสงนน ๆ (สานกงาน คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. 2548 : 23 ) จดมงหมายของการคดวเคราะห

การคดวเคราะหเปนธรรมชาตของคนทมความใครครวญ ตรกตรอง อยางละเอยดใชความร ความคดในการแกปญหาอยางมเหตผล เพอนาไปสขอสรปในการตดสนใจ การคดเปนพนฐาน คณลกษณะสาคญของผเรยนทมสตปญญาด เพราะทกษะกระบวนการคดหรอหลกการคดทตอง ไตรตรอง รอบคอบ สรางสรรค หรอการมวจารณญาณ จะทาใหผเรยนมความสามารถในการคดเกง การเรยนรจะมมากขนการคดเปนทกษะ การคดมอย 3 ระดบ ประกอบดวย 1) ทกษะพนฐานคอ ทกษะการคดทเปนพนฐานเบองตน ตอการคดในระดบทสงขน ไดแก การฟง การจา การอานการรบร การใชความร การอธบาย การทาความใหกระจาง การพด การบรรยาย การเขยนและการแสดงออก เพอสอความหมายของตน 2) ทกษะการคดทวไป คอทกษะการคดทจาเปนตองใชเพอการดารงชวต เปนพนฐานการคดขนสง ไดแก การสงเกต การสารวจ การรายงาน จดหมวดหม การตความ การ เชอมโยง การใชเหตผล การระบ การจาแนกความแตกตาง จดลาดบ เปรยบเทยบ อางอง การแปล ความ การขยายความและการสรปความ 3) ทกษะการคดขนสง คอ ทกษะการคดทมหลายขนตอน ม ความซบซอน ไดแก การนยาม การผสมผสาน การสราง การปรบโครงสราง การตงสมมตฐาน การ กาหนดเกณฑการประยกต การวเคราะห การทานาย และการพสจน การบรณาการ (เชดศกด โฆ วาสนธ.2530 : 45 ; อษณย โพธสข. 2543 : 69 ) คณลกษณะเหลาน จงเปนสงทพฒนาได ทกษะ การคดจงตองฝกฝนพฒนาเพอใหเปนคนทคดเกง กจกรรมททาใหผเรยน คด และคนควาวธการ


36 | ห น า

แกปญหาจากสถานการณทกาหนด จะไดลกษณะของคาตอบทมความหลากหลาย รเรม แปลกใหม ผเรยนสามารถมองปญหาไดระเอยดมากขน การใชกจกรรมสงเสรมจงสามารถพฒนาทกษะการคดได กจกรรมนนประกอบไปดวย

1. การอานและการฟงอยางไตรตรอง ใครครวญ ละเอยดรอบคอบ มเหตผล เพอนาไปส ขอสรปกอนตดสนใจ

2. การจาแนก แยกแยะ ความแตกตางของสงหรอคณลกษณะทงหลาย เชน บคคลกบความ คดเหน สาระสาคญกบความชอบ ขอเทจจรงกบการตความ คณคาและคณภาพโดยใชคาถามกระตน ใหคดนอกเหนอจากใชความจา หรอแปลความหมาย จะชวยสรางความคดทหลากหลาย และชวยใหม การแลกเปลยนความคดเหนกบผอน คาถามลกษณะนจะไมเปนคาตอบเดยวแตเปนคาถามทตองการ การวเคราะหและการประเมนคา ซงเปนการใชความคดขนสงกวา การจา ความเขาใจและการ ประยกต การคดทตองอาศยทกษะเชงวเคราะหดงกลาว ทาใหเกดความเจรญงอกงามของความร เปน หวใจของการหาความรและสรางความรใหม การเรยนรไมจากดเฉพาะการจาขอมล หรอ การเกบ ขอมลทมลกษณะเปนขอมลขาวสารแตเพยงอยางเดยว แตตองสามารถวเคราะหขอมลและสรปเ พอ นาไปสการพสจนหรอสงเสรมการพฒนา เกดขอมลใหม สารสนเทศใหม ความรใหม ทฤษฎใหมตอไป ในลกษณะกระบวนการทตอเนองตลอดเวลา ดงนนจดมงหมายของการคดวเคราะหจงเปน ความสามารถทตองการใหเกดเปนทกษะในตวผเรยน เพอใหเปนคนทมทกษะในการคดขนสงสามารถ จาแนกประเภทขอมล เปรยบเทยบและมความคดรวบยอด สามารถประเมนคาความนาเชอถอ เลอก วธและมปฏภาณในการแกปญหา และตดสนใจไดอยางมเหตผล และมความถกตองเหมาะสม ม ความคดรเรม มจนตนาการ สามารถคาดการณและกาหนดเปาหมายได เพอนาไปสการเจรญงอกงาม ของความรตอไป

สรปไดวาจดมงหมายของการคดวเคราะหเพอใหผเรยนเปนผทมทกษะในการคดอยาง ใครครวญ รอบครอบ จดและจาแนก แยกแยะแจกแจงสวนประกอบ มความคดรวบยอด ประเมนคา อยางมเหตผล เพอนาไปสการสรปตดสนใจแกไขปญหาไดอยางถกตองและเหมาะสม ความส าคญและประโยชนของารคดวเคร าะห

การพฒนาผเรยนใหมความสามารถดานเหตผลการคด รจกใชเหตผลเชงวเคราะหม วจารณญาณ รจกตรวจสอบความถกตองของขอมล วเคราะห ไตรตรอง ใครครวญ แยกออกเปนสวน ๆ เพอศกษาใหถองแท การคดเปนกระบวนการทางสมอง จาแนกการคดออกเปน 2 ประเภท คอ

1) การคดฟง เกดขนไดตลอด ตรงขามกบการคดทตองใสใจแนวแน การคดฟง แยกได 3 ประเภทคอ ประเภทการคดเชอมโยง คอ เชอมโยงความรสกสมผสตาง ๆ เขาเปนความคด เชอมโยง ความคดตาง ๆ เขาเปนความคดซบซอนยงขน เมอเกดความเชอมโยงความคดแลว ในโอกาสตอไป จากเกดความคดหนง จะทาใหเกดอกความคดหนง เชอมโยงตอไปเรอย ๆ ประเภทการนกฝน คอ ความคดฟงทเชอมโยงเขาดวยกนเปนเรองเปนราวเปนมโนภาพฝนกลางวนและประเภทการฝนคอการ คดฟงในขณะหลบ

2) การคดตรกตรองเปนการคดทบทวนเพอคนหาคาตอบทดทสด เหนการคดทตองใสใจเปน ปญหา สามารถประดษฐสงตาง ๆ แยกได 4 ประเภท การอปนย ( Induction ) หมายถงการสรปเปน กฎเกณฑจากผลการสงเกตบางสวนจากตวอยาง เพยงบางสวนเทานน ซงไมอาจจ ะสงเกต ความสมพนธระหวางสงเราไดทงหมด การอปนยจงเปนหลกการเรยนรทเปนพนฐานทสดของมนษย


37 | ห น า

การเรยนรเงอนไขผลกรรมเปนอปนย การเรยนรตางๆ ลวนเปนการอปนย ประเภทการนรนย ( Deduction) หมายถง การคดจากขอความหนงไปยง อกขอความหนง ยดหลกเหตผลเปนสาคญ หาก ขอความแรกเปนจรง ขอความทสรปจากขอความแรกตามหลกเหตผลกจะตองเปนจรงดวย ซงระบบ วธคดนเรยกวา ตรรกวทยา ( Logic) เปนวธคดขนสงสดทมนษยสามารถคดได ประเภทการแกปญหา (Problem Solving ) ตองพยายามคดคนหากระบวนการมขนตอน และประเภทการตดสนใจ ( Decision making ) การตดสนใจเปนสงทเกดขนกบมนษยตลอด งายบาง ยากบาง หาขอมล ประกอบเพอการตดสนใจจากความเหนแนวคดตาง ๆ ความส าคญและประโยชนของการคดวเคราะห

ความสาคญและประโยชนของการคดวเคราะห การคดเปนกระบวนการทางสมองของผเรยนเปนกระบวนการเรยนรถาผเรยนไดมวธคดอยางเปนระบบทมความ ใครครวญ ไตรตรอง แยกแยะแจกแจงเปนสวน จะทาใหผเรยนไดพจารณาสารจากการฟงหรอการอานประเมนคาแลวสรปเลอกเฟนการนาไปส การคดตดสนใจแกไขปญหาไดอยางถกตองและเหมาะสมเปนพนฐานทสาคญทจะทาใหผเรยนมความร ความสามารถและถายทอดองคความรสงประดษฐใหมดวยการพด การเขยนสการพฒนาผเรยนใหเปนบคคลแหงการเรยนรดารงตนอยไดอยางมความสขตามจดมงหมายของการพฒนาประเทศในทสด แนวทางในการสงเสรมพฒนาทกษะการคดวเคราะห

การพฒนาความสามารถในการคดควรจะเรมตนเมอไร ความสามารถในการคดเรยนรได พฒนาไดอยางไมมทสนสด ตองเรมตนทครอบครวสงเสรมใหเดกคด เดกถาม ใหเดกมประสบการณอยางหลากหลายและควรเรมตงแตวยเดก เมอมาเขาโรงเรยน การคดสามารถพฒนาไดในทกกจกรรมการเรยนการสอน ทกเนอหาวชาและโดยครทกคน ทกระดบ และตองพฒนาอยางตอเนอง สาหรบแนวทางในการสงเสรมพฒนาทกษะการคดวเคราะหนน

อษณ โพธสข (2537: 99 – 100) ไดเสนอแนวการสอนเพอการสงเสรมพฒนาการคด วเคราะหของผเรยนดงน

1. ใหนกเรยนศกษาจากประสบการณตรง เชน การไปทศนศกษา รวมกจกรรมหรอเปด โอกาสใหเดกไดทดลอง

2. การศกษาหาความรดวยตนเอง เปนการสรางทกษะการเรยนร เชนการทารายงานการทา วจย เปนตน

3. ใชกจกรรมเปนสอกระตน เชนการอภปราย โตวาท เปนตน 4. การสรางหรอสมมตสถานการณ นกเรยนจะมความเขาใจไดแนวคดมความพยายามในการ

แกปญหา 5. ใหนกเรยนเสนอผลงานทตนเองไดศกษาหาความร 6. กจกรรมกลม การระดมพลงสมอง การระดมความคด การวจารณ ผจงกาญจน ภวภาดาวรธน. (2541: 9-17) ไดเสนอแนวทางการสงเสรมใหนกเรยนพฒนา

ความคดเชงวเคราะห และความคดสรางสรรค อยางรตวและไมรตวดวยการจดสภาพแวดลอมบรรยากาศตางๆ ดงน

1. ก ารจดบรรยากาศดานกายภ พ เชน สภาพแวดลอมของหองเรยน โรงเรยนมลกษณะท


38 | ห น า

สงเสรมใหคดวเคราะห คดสรางสรรค ทาทายการเรยนร สรางความสนใจเพอใหเกดการสงเกตและคดตลอดเวลา

2. ก ารจดบรรยากาศดานสมอง เชน การกระตนใหตอบ แสวงหา ใหตงคาถามแบบตางๆ กระตนใหตดตาม กระตนใหคด แบบอปมาอปมย กระตนใหเกดการเชอมโยงสมพนธ กระตนใหคดนอกกรอบ

3. ก ารจดบรรยากาศดานอารมณ เชน การสรางเจตคตเชงบวกการคดวเคราะหคด สรางสรรค คร อาจารย และผเกยวของจะตองสงเสรมใหโอกาส ใหอสระ เสรในการคดและการ แสดงออก หรอการมจนตนาการในรปแบบตางๆ ของนกเรยน

ตอมาเกรยงศกด เจรญวงษศกด (2546: 11 – 17) ไดเสนอแนวคดในการสงเสรมพฒนาการคดเชงวเคราะหวาเปนการคดอยางใครครวญ แสวงหาคาตอบอยางมเหตผล การสงเสรมพฒนาทกษะการคดเชงวเคราะห คอ การใหผเรยนไดคนพบขอเทจจรง หรอขอสรปดวยตนเองโดยอาศยองคประกอบดงน

1. สงเสรมใหตความ การพยายามทาความเขาใจ ใหเหตผล การแปลความจากขอมลทยงไม ครบถวน

2. สงเสรมใหแสวงหาความร ความเขาใจ หรอขอมลเปนการตอบคาถาม แจกแจง จาแนก จดลาดบ หมวดหม หาเหตผล ความสมพนธ ผลกระทบ

3. สงเสรมใหชางสงเกต สงสย ชางถาม เพอการคนพบหาคาตอบ หาเหตผล 4. สงเสรมใหหาความสมพนธเชงเหตผล เพอการตดสนใจ แกปญหา การประเมนคาในเรอง

ตางๆ 4. การสอนโดยใชเทคนคการใชผงกราฟก การเรยนแบบสรางแผนผงความคด (Concept Mapping)

เปนการฝกใหผเรยนจดกลมความคดรวบยอดของตน เพอใหเหนภาพรวมของความคด เหน ความสมพนธของความคดรวบยอดเปนภาพ สามารถเกบไวในหนวยความจาไดงาย การเขยนแผนผงสามารถทาไดหลายลกษณะดงน

1) แผนผงความคดรวบยอด (a concept map) ทาไดโดยเขยนความคดรวบยอดไวขางบนหรอตรงกลางแลวลากเสนใหสมพนธกบความคดรวบยอดอนๆ ทสาคญรองลงไปหรอความคดทละเอยดซบซอนยงขน ดงน


39 | ห น า

2) แผนผงใยแมงมม (a spider map) ทาไดโดยเขยนความคดรวบยอดทสาคญไวกงกลาง แลวเขยนคาอธบายบอกลกษณะของความคดรวบยอดอน ๆ ไวดวย ดงน

3) แผนผงรปวงกลมทบเหลอม (overlapping circles map) เปนการเขยนเพอนาเสนอสง

ทเหมอนกน

4) แผนผงวงจร (a circle map) เปนการเขยนแผนผงเพอเสนอขนตอนตางๆ ทสมพนธ เรยงตามลาดบเปนวงกลม


40 | ห น า

5) แผนผงกางปลา (a fishbone map ) เปนการเขยนแผนผงโดยกาหนดประเดนหรอ เรองแลวเสนอสาเหตและผลตางๆ ในแตละดาน

6) แผนผงแสดงปฏสมพนธระหวางสองกลม (a two group interaction map) เปนการ

เขยนเพอเสนอวตถประสงค การกระทาและการตอบสนองของกลมสองกลมทขดแยงหรอตางกน

7) แผนผงต าร างเปรยบเทยบ (a compare table map) เปนการเขยนตาราง เพอ เปรยบเทยบสองสงในประเดนทกาหนด


41 | ห น า

5. การตงค าถาม (Questioning) การถาม (Questioning) คอ ยทธศาสตรการสอนทสาคญ กอใหเกดการเรยนร ชวยพฒนา

กระบวนการคด การตความ การไตรตรอง การถายทอดความร ความคด และความเ ขาใจและ สามารถนาไปสการเปลยนแปลง และปรบปรงการเรยนร การคดและการสอน

การถามเปนเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร และการสอน ชวยใหผเรยนสรางความร ความเขาใจและพฒนาความคดใหมๆ กระบวนการถามจะชวยขยายทกษะการคด ทาความเขาใจให กระจางไดขอมลปอนกลบทงดานการเรยนและการสอน กอใหเกดยทศาสตรการทบทวน กอใหเกด ความเชอมโยงระหวางความคดตาง ๆสงเสรมความอยากรอยากเหนและเกดความทาทาย

การตงคาถามทด ไมวาจะเรมโดยครหรอผเรยนกตาม จะชวยฝกทกษะการคดและชวยสราง กระบวนการเรยนร ใหเกดขนทงแกตวผถามและแกผตอบ ทงยงนามาซงการอภปรายถกเถยงทผาน กระบวนการคดอยางสรางสรรค และชวยสรางเสรมนสยการเรยนรตลอดชวตอกดวย


42 | ห น า

ตวอยางกจกรรมการอบรม แผนการฝกอบรม หนวยท 3

เรอง “การพฒนาทกษะการคดในวชาประวตศาสตร” สาระส าคญ

1. ความหมาย ความสาคญของทกษะการคด 2. ทกษะการคดในวชาประวตศาสตร

กจกรรมการอบรม

รปแบบกจกรรม Problem – Based Learning 1. ผเขารบการฝกอบรมศกษาปญหา เรอง “นกเรยนคดไมเปนจะเรมตนสอนอยางไร”

บนทกคาตอบดวยตนเอง 2. ฟงคาบรรยาย เรอง การพฒนาทกษะการคดในวชาประวตศาสตร 3. ศกษาเพมเตมโดยสบคนจาก http//www.thaigoodview.com/node/17172 4. ขณะฟงคาบรรยาย บนทกยอและสรปความรดวยตนเอง 5. ผเขารบการอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอน ๆ โดยใชคาสาคญ รปแบบการสอน

คด “ทกษะการคด” หรอศกษาจากใบความรท 3.1 เรอง ทกษะการคดในวชาประวตศาสตร 6. ผเขารบการอบรมศกษาตวอยางการสอนคด หรอสบคนตวอยางการสอนกจกรรมฝก

กระบวนการคดเพมเตมท - http://www.thaiteachertv - http://www.onec.go.th - http//www. kruthacheen. com /index.php? lay = show & ac =article & ld = 390325 & Ntype = 4

7. ผเขารบการฝกอบรมนาแนวคดจากการศกษาแนวการสอนไปจดทาแผนเพอนาไปทดลอง สอนในชนของตนเอง หรอนาตวอยางแผนการเรยนรทไดศกษาไปทดลองใชสอนจรงในหองเรยน

8. หลงจากนนผเขารบการฝกอบรมรวมสนทนาในกระดานสนทนา (Web Board) ในประเดน ประเดนท 3.1 ทานคดวากระบวนการคดมความสาคญตอการจดการเรยนรให นกเรยนอยางไร ประเดนท 3.2 วธสอนททานนาไปทดลองใชไดผลอยางไร

4. สอประกอบก ารฝกอบรม 1. บทเรยน E-Training 2. ใบความรเรองทกษะการคด ท 3.1 เรอง ทกษะการคดในวชาประวตศาสตร 3. Website

5. ก ารวดและประเมนผล วธก ารวดผล


43 | ห น า

1. การทดสอบกอนการฝกอบรม และ หลงการฝกอบรม 2. การเขาศกษาและรวมกจกรรมในหนวยการเรยนร 3. การเขารวมกจกรรมในกระดานสนทนา (Web Board)

เกณฑก ารประเมนผล ผเข าอบรมจะมผลก ารผ านก ารอบรม เมอ

1. จานวนครงในการเขารวมกจกรรมการฝกอบรม ไมนอยกวา 4 ครง 2. ผลการทดสอบหลงการฝกอบรม ไมตากวา รอยละ 70 3. จานวนกจกรรมทเขารวมในกระดานสนทนา (Web board) ไมนอยกวา 3 กจกรรม

หลงจากศกษาเนอหาสาระเรองท 3 แลว โปรดปฏบตใบงานท 3

สรป ความคดเปนกลไกของสมองทเกดขนเกอบตลอดเวลา ซงเปนไปตามธรรมชาตของมนษย

ความคดเปนผลทเกดขนจากการทสมองถกรบกวนจาก สงแวดลอม สงคมรอบตว และประสบการณ สวนตวดงเดมของมนษยเอง การคดเปนกลไกทสาคญอยางยงในการพฒนาสมอง ซงคณภาพของสมองกมไดอยทการมสมอง หรอการใชสมองเทานน แตหากอยทวธการใชสมองเปนสาคญ การฝกทกษะการคด และกระบวนการคด จงเปนปจจยสาคญอยางยงในการพฒนาสตปญญาของเดก เพอจะเจรญเตบโตไปเปนผใหญทมคณภาพ เปนกาลงสาคญอยางยงในการพฒนาประเทศ ในวชาประวตศาสตรผเรยนควรไดรบการพฒนากระบวนการคดเพอใช ในการตอยอดทางความคดทสงขน เชน การพฒนาทกษะการคดวเคราะห เพอชวยในการจดระบบขอมล และการวเคราะหขอมล เนองจากขอมลทไดรบมามหลายประเภท จรงบาง ไมจรงบาง หรอทงสองอยางรวมกน นกเรยนตองมทกษะการแยกแยะจดระบบขอมลและวเคราะหความจรงของสารสนเทศ หรอการรจกตงโจทย หรอรจกการตงประเดนหลกในการศกษาแลวจงตามมาดวยประเดนคาถามยอยๆ ซงตอง “เกยวของและเปนประโยชน” ตอการตอบประเดนหลก เชน การทาแผนผงความคด


44 | ห น า

ตอนท 4 สอนประวตศาสตรอยางไรใหไดผล เรองท 4.1 แนวทางการจดการเรยนการสอนวชาประวตศาสตร

การจดการเรยนการสอนวชาประวตศาสตรนนนอกจากจะใชวธการทางประวตศาสตร โครงงานประวตศาสตร แลวยงมวธสอนอนอกหลากหลายทสามารถนาไปใชในการจดกจกรรมการ เรยนรในวชาประวตศาสตรเพอใหบรรลผลตามเปาหมายตามมาตรฐานการเรยนร/ตวชวดและสาระ การเรยนรแกนกลางของสาระประวตศาสตรซงเปนสาระท 4 ของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ดงตวอยางวธสอนตอไปน 1. วธสอนแบบแกปญห า (Problem solving method)

วธสอนแบบแกปญหาเปนวธการสอนทฝกใหผเรยนคดแกปญหาอยางมขนตอน โดยมการ ประยกตใชความรและประสบการณเดมรวมกบความรใหม และกระบวนการตางๆ เพอใชแกปญหา วธสอนแบบแกปญหาสามารถแบงเปนขนตอนได ดงน

1. ขนก าหนดปญห า ผสอนและผเรยนอาจรวมกนตงปญหา ปญหาทนามานนอาจมาจากแหลงตาง ๆ เชน ปญหา

ทมาจากความสนใจของผเรยนเปนสวนใหญ ปญหาทมาจากบทเรยน โดยผสอนกาหนดขนมาเอง โดย พจารณาจากบทเรยนวา เนอหาตอนใดเหมาะสมทจะนามาเปนประเดนในการตงปญหาเพอนาไปส การเรยนร ปญหาทเกยวกบสงคมเปนปญหาทพบเหนกนทวไปในสภาพแวดลอมของตวผเรยน การ หยบยกมาเปนปญหาในการศกษายอมจะเปนสภาวะททาใหผเรยนเหนวากาลงเผชญกบปญหาในชวต จรง ปญหาทเกดจากประสบการณของผเรยน ไดแก ปญหากฎหมาย ปญหาชวต ปญหาสงแวดลอม ฯลฯ

เมอกาหนดปญหาแลว ผสอนเนนใหผเรยนทาความเขาใจปญหาทพบในประเดนตาง ๆ เชน ปญหาถามวาอยางไร มขอมลใดแลวบาง ตองการขอมลอะไรเพมเตมอกบาง การฝกใหผเรยน วเคราะหปญหาจะทาใหมความเขาใจปญหามากขน การจดกจกรรมการเรยนการสอนในขนน ผสอน อาจตงปญหา ตงคาถามใหผเรยนเกดขอสงสย เชน

- การใชคาถาม - การเลาประสบการณหรอการสรางสถานการณใหเกดปญหา - การใหผเรยนคดคาถามหรอปญหา - สาธต เพอกอใหเกดปญหา

2. ขนตงสมมตฐาน การตงสมมตฐานเปนการคาดคะเนคาตอบของปญหา โดยใชความรและประสบการณชวยใน

การคาดคะเน ขนตอนนจะเปนขนตอนการใชเหตผลในการคดวเคราะหปญหาและความคาดคะเน คาตอบ พจารณาแยกปญหาใหญออกเปนปญหายอย แลวคดอยางเปนระบบ ผเรยนจะพยายามใช ความรความเขาใจ ประสบการณเดมมาคดแกปญหา คาดคะเนคาตอบ แลวจงหาทางพสจนวาคาตอบ ทคดกนขนมานนมความถกตองอยางไร แนวทางการคดเพอตงสมมตฐาน เชน ปญหานนนาจะม สาเหตมาจากอะไร หรอวธการแกปญหานนจะแกไขไดโดยวธใด


45 | ห น า

3. ขนวางแผนแกปญห า ขนนจะเปนขนทมการวางแผน หรออกแบบวธการหาคาตอบจากสมมตฐานทไดตงไวโดย

ศกษาถงสาเหตทเกดปญหาขน และใชเหตผลในการคดหาวธการแกปญหาใหตรงกบสาเหตโดยหา วธการแกปญหาหลาย ๆ วธ แลวใชวธพจารณาเลอกวธแกปญหาวธทดทสด เปนไปไดมากทสด ใน กรณทมปญหานนตองตรวจสอบดวยการทดลอง กตองกาหนดวธทดลองหรอตรวจสอบเตรยม อปกรณเครองมอทจะใชใหพรอม

4. ขนการเกบและการรวบรวมขอมล ขนการเกบและรวบรวมขอมลนเปนข นทผเรยนจะศกษาคนควาความรจากแหลงตาง ๆ เชน

- หองสมด - อนเทอรเนต - ตาราเรยน - การสงเกต - การทดลอง - การไปทศนศกษา - สมภาษณผรหรอผเชยวชาญ - จากสถตตางๆ

ในขนนผเรยนจะใชวธการจดบนทกขอมลอยางเปนระบบเพอนาขอมลมาทดสอบสมมตฐาน 5. ขนวเคราะหขอมลและทดสอบสมมตฐาน

เมอไดขอมลทรวบรวมมาแลว ผเรยนกนาขอมลนน ๆ มาพจารณาวาจะนาเชอถอหรอไม ประการใด เพอนาขอมลนน ๆ ไปวเคราะหและทดสอบสมมตฐานทตงไววาเปนไปตามทกาหนด หรอไม 6. ขนสรปผล

เปนขนทนาขอมลมาพจารณาแปลความหมายระหวางสาเหตกบผลทเกดขน ผเรยน ประเมนผลวธการแกปญหาหรอตดสนใจเลอกวธการทไดผลดทสดในการแกปญหา หรอเปนการสรป ลงไปวาเชอสมมตฐานทกาหนดไวนนเอง ซงอาจจะสรปในรปของหลกการทจะนาไปอธบายเปน คาตอบ หรอวธแกปญหา และวธการนาความรไปใช

อนงในการสรปผลนน เมอไดขอสรปเปนหลกการแลว ควรนามาพจารณาตรวจสอบอกครง หนงวานาเชอถอหรอไม 2. วธสอนโดยก ารจดก ารเรยนก ารสอนแบบ CIPPA MODEL

การจดการเรยนการสอนโดยใชโมเดลซปปา เปนแนวคดของทศนา แขมมณ ทกลาววา ซปปา (CIPPA) เปนหลกการซงสามารถนาไปเปนหลกในการจดกจกรรมการเรยนรตางๆ ใหแกผเรยน การจดกระบวนการเรยนการสอนตามหลก “CIPPA” สามารถใชวธการและกระบวนการทหลากหลาย อาจจดเปนแบบแผนไดหลายรปแบบ CIPPA MODEL เปนวธหนงในการจดการเรยนการ สอนทเนนผเรยนเปนสาคญ เปนรปแบบการจดกจกรรมการเรยนการสอนทมงเนนใหนกเรยนศกษา คนควา รวบรวมขอมลดวยตนเอง การมสวนรวมในการสรางความร การมปฏสมพนธกบผอนและการ แลกเปลยนความร การไดเคลอนไหวทางกาย การเรยนรกระบวนการตางๆ และการนาความรไป ประยกตใช


46 | ห น า

C หมายถง Construct คอ การใหนกเรยนสรางความรไดดวยตนเอง โดยกระบวนการ แสวงหาขอมล ทาความเขาใจ คดวเคราะห ตความ แปลความ สรางความหมาย สงเคราะหขอมล และสรปความร

I หมายถง Interaction คอ การใหนกเรยนมปฏสมพนธตอกน เรยนรจากกน แลกเปลยน ขอมลความคดและประสบการณแกกนและกน

P หมายถง Participation คอ การใหนกเรยนมบทบาท มสวนรวมในการเรยนรใหมากทสด P หมายถง Process and Product คอ การใหนกเรยนไดเรยนรกระบวนการ ควบคไปกบ

ผลงาน ขอความทสรปได A หมายถง Application คอ การใหนกเรยนนาความรทไดไปใชใหเปนประโยชนใน

ชวตประจาวน แนวคดหลกของก ารจดก ารเรยนก ารสอนแบบ CIPPA MODEL

การจดการเรยนการสอนแบบ CIPPA MODEL มาจากแนวคดหลก 5 แนวคด ซงเปน แนวคดพนฐานในการจดการศกษา ไดแก

1. แนวคดการสรางสรรคความร (Constructivism) 2. แนวคดเรองกระบวนการกลมและการเรยนแบบรวมมอ (Group Process and

Cooperative Learning) 3. แนวคดเกยวกบความพรอมในการเรยนร (Learning Readiness) 4. แนวคดเกยวกบการเรยนรกระบวนการ (Process Learning) 5. แนวคดเกยวกบการถายโอนการเรยนร (Transfer of Learning)

ขนตอนก ารจดกจกรรมก ารเรยนร

ในการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชแบบโมเดลซปปา (CIPPA MODEL) ตามรปแบบของทศนา แขมมณ มขนตอนการจดกจกรรมการเรยนรดงน

ขนท 1 ก ารทบทวนคว ามรเดม ขนนเปนการดงความรเดมของผเรยนในเรองทจะเรยน เพอชวยใหผเรยนมความพรอมในการ

เชอมโยงความร ใหมกบความรเดมของตน ซงผสอนอาจใชวธการตาง ๆ ไดอยางหลากหลาย เชน ผสอนอาจใชการสนทนาซกถามใหผเรยนเลาประสบการณเดม หรอใหผเรยนแสดงโครงความรเดม (Graphic Organizer) ของตน

ขนท 2 การแสวงหาความรใหม ขนนเปนการแสวงหาขอมลความรใหมของผเรยนจากแหลงขอมล หรอแหลงความรตาง ๆ

ซงผสอนอาจจดเตรยมมาใหผเรยนหรอใหคาแนะนาเกยวกบแหลงขอมลตาง ๆ เพอใหผเรยนไป แสวงหากได ในขนนผสอนควรแนะนาแหลงความรตาง ๆ ใหแกผเรยนตลอดทงจดเตรยมเอกสารสอ ตาง ๆ

ขนท 3 การศกษาทาความเขาใจขอมล/ความรใหม และเชอมโยงความรใหมกบความรเดม

ขนนเปนขนทผเรยนศกษาและทาความเขาใจกบขอมล/ความรทหามาได ผเรยนสราง ความหมายของขอมล/ประสบการณใหม ๆ โดยใชกระบวนการตาง ๆ ดวยตนเอง เชน ใช


47 | ห น า

กระบวนการคด และกระบวนการกลมในการอภปรายและสรปความเขาใจเกยวกบขอมลนน ๆ ซง จาเปนตองอาศยการเชอมโยงกบความรเดม

ในขนนผสอนควรใชกระบวนการตาง ๆ ในการจดกจกรรม เชน กระบวนการคด กระบวนการกลม กระบวนการแสวงหาความร กระบวนการแกปญหา กระบวนการสรางลกษณะนสย กระบวนการทกษะทาง สงคม ฯลฯ เพอใหผเรยนสรางความรขนมาดวยตนเอง

ขนท 4 การแลกเปลยนความรความเขาใจกบกลม ขนนเปนขนทผเรยนอาศยกลมเปนเครองมอในการตรวจสอบความรความเขาใจของต น

รวมทงขยายความรความเขาใจของตนใหกวางขน ซงจะชวยใหผเรยนไดแบงปนความรความเขาใจ ของตนเองแกผอน และไดรบประโยชนจากความร ความเขาใจของผอนไปพรอม ๆ กน

ขนท 5 การสรปและจดระเบยบความร ขนนเปนขนของการสรปความรทไดรบทงหมด ทงความรเดมและความรใหม และจดสงท

เรยนใหเปนระบบระเบยบ เพอชวยใหผเรยนจดจาสงทเรยนรไดงาย ผสอนควรใหผเรยนสรปประเดน สาคญประกอบดวยมโนทศนหลกและมโนทศนยอยของความรทงหมดแลวนามาเรยบเรยงใหได สาระสาคญครบถวนผสอนอาจใหผเรยนจดเปนโครงสรางความรจะชวยใหจดจาขอมลไดงาย

ขนท 6 การปฏบตและ/หรอการแสดงผลงาน ขนนจะชวยใหผเรยนไดมโอกาสแสดงผลงานการสรางความรของตนใหผอนไดรบร เปนการ

ชวยใหผเรยนไดตอกยาหรอตรวจสอบความเขาใจของตน และชวยสงเสรมใหผเรยนใชความคด สรางสรรค แตหากตองมการปฏบตตามขอมลความรทได ขนนจะเปนขนปฏบต และมการแสดงผล งานทไดปฏบตดวย ในขนนผเรยนสามารถแสดงผลงานดวยวธการตาง ๆ เชน การจดนทรรศการ การอภปราย การแสดงบทบาทสมมต เรยงความ วาดภาพ ฯลฯ และอาจจดใหมการประเมนผลงาน โดยมเกณฑทเหมาะสม

ขนท 7 การประยกตใชความร ขนนเปนขนของการสงเสรมใหผเรยนไดฝกฝนการนาความรความเขาใจของตนไปใชใน

สถานการณตาง ๆ ทหลากหลาย เพมความชานาญ ความเขาใจ ความสามารถในการแกปญหาและ ความจาในเรองนน ๆ เปนการใหโอกาสผเรยนใชความรใหเปนประโยชน เปนการสงเสรมความคด สรางสรรค

หลงจากประยกตใชความร อาจมการนาเสนอผลงานจากการประยกตอกครงกได หรออาจไม มการนาเสนอผลงานในขนท 6 แตนามารวมแสดงในตอนทายหลงขนการประยกตใชกไดเชนกน ขนท 1 – 6 เปนกระบวนการของการสรางความร (Construction of Knowledge) ขนท 7 เปนขนตอนทชวยใหผเรยนนาความรไปใช (Application) จงทาใหรปแบบนม คณสมบตสมบตครบตามหลก CIPPA


48 | ห น า

แผนผงการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนนกเรยนเปนศนยกลาง แบบโมเดลซปปา หรอแบบ

ประสาน 5 แนวคดหลก พฒนาโดย ทศนา แขมมณ

รปแบบการจดกระบวนการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลางแบบโมเดลซปปา

นกเรยนเปนศนยกลาง มบทบาทสาคญในการเรยนร

มสวนรวมในกจกรรมการเรยนร รอยางตนตว ตนใจ (Active Participation)

กาย (Physical) +

อารมณ (Emotional)

สตปญญา +

(Intellectual) อารมณ (Emotional)

สงคม (Social)

สงคม (Social) +

การสรางสรรคความร อารมณ (Emotional)

การเคลอนไหวรางกาย (Physical Movement)

การปฏสมพนธ การเรนนรทกษะ

กระบวนการ (Interaction)

การสรางสรรคความร อารมณ (Emotional) (Constructing Knowledge)

การเรยนรทกษะกระบวนการ (Interaction) (Process Skills Learning)

ความเขาใจ (Understanding)

การประยกตใช (Application)

การใชในชวตประจาวน (Actual Practices)


49 | ห น า

3. วธสอนโดยใชทกษะกระบวนการเผชญสถานการณ ทกษะกระบวนการเผชญสถานการณ เปนกระบวนการเรยนรอยางหนงทฝกใหผเรยนไดฝก

การเรยนรดวยตนเอง ไดมโอกาสทจะสมพนธกบสงทจะเรยนร หรอมกลยาณมตรชวยใหเกดการ เรยนร และสามารถนาประสบการณการเรยนรนนมาเปนแนวทางในการเลอกและตดสนใจเพอนาไปส การปฏบต

ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนร จากแนวคดของสมน อมรววฒน ไดเสนอการใชทกษะกระบวนการเผชญสถานการณ

ประกอบดวย 4 ขนตอน คอ ขนท 1 การรวบรวมขาวสาร ขอมล ขอเทจจรง ความรและหลกการ ขนท 2 การประเมนคา และประโยชน ขนท 3 การเลอกและการตดสนใจ ขนท 4 การปฏบต การใชทกษะกระบวนการเผชญสถานการณในการเรยนการสอนในโรงเรยน สามารถนามาใช

ในขนตอนของการสอน ดงน 1) ขนน าเข าสบทเรยน ผสอนอาจนาสถานการณทเปนขาวจากแหลงตาง ๆ ซงเกดขนจรง

หรอกรณศกษาทผสอนไดเลอกมาเสนอผเรยน และกระตนใหผเรยนไดตอบคาถามในประเดนสาคญท ผสอนกาหนด เพอใหเกดความตระหนกในปญหาทเกดขน หรอเหนความสาคญทจะศกษาในเรองท ผสอนนามาเสนอซงเปนเรองทสอดคลองกบบทเรยนทจะเรยน

2) ขนสอน 2.1) การรวบรวมขาวสาร ขอมล ขอเทจจรง ความรและหลกการ ขนตอนนเปนขน

พนฐานของการเผชญสถานการณและการแกปญหา ผสอนมอบหมายใหผเรยนไดไปศกษาคนควาหา ความรหรอขาวสารเพอใหไดขอมลเกยวกบเรองทศกษา หรอการกระทาทสอดคลองกบเรองทศกษา ซงผสอนอาจจะหาแหลงขอมล ความร หรอแหลงขาวสารไหแกผเรยน

2.2) การประเมนคณคาและประโยชน เมอผเรยนไดศกษาความรหรอขาวสารขอมล เกยวกบเรองทผสอนไดมอบหมาย ซงขอมลขาวสารนนจะเปนสถานการณหรอเรองทผเรยนตองนามา ศกษาวเคราะหสถานการณ และประเมนสถานการณหรอขอมลทศกษา ซงในขนตอนนผสอนฝกใหผเรยนรจกหลกและวธการคดในรปแบบตางๆ เพอใหไดขอคดวาสถานการณหรอขอมลทไดศกษานนม คณคามากนอยหรอมประโยชนเพยงไร หรอมโทษอยางไร ซงอาจจะใชเกณฑหรอวธการประเมนตาม ความเหมาะสมซงอาจใชเกณฑของพทธธรรม เกณฑมาตรฐาน และคานยมของสงคม หรอกรอบ ทฤษฎ การคดประเมนคามความสาคญและมผลตอการเลอกการตดสนใจ ในขนการประเมนคณคาน ผสอนอาจจดทาเปนแบบฝกหรอใบงานทมคาถามเพอใหใหผเรยนไดรจกวเคราะห เพอเปนพนฐาน ของการประเมนคณคา และประโยชน หรอโทษของเรองทศกษาได

2.3) การเลอกและการตดสนใจ ในขนตอนนจะเปนขนตอนทตอเนองจากขอ (2.2) เม อผเรยนไดประเมนคณคาและประโยชนจากขอมลหรอขาวสารแลว จะมองเหนชองทางวาถาตนเอง ไดประสบการณดงกลาวหรอสถานการณทคลายคลงกนนน ผเรยนจะสามารถเลอกและตดสนใจ อยางไรจงจะถกตองหรอไดรบประโยชนอยางแทจรง เพอจะไดไมเกดปญหาจากการตดสนใจท ผดพลาดในขนนผสอนอาจสรางสถานการณทเปนกรณตวอยางในชวตจรงของผเรยนทอาจเกดปญหา ตางๆ มากมาย ซงปญหานนอาจเปนปญหาในครอบครว โรงเรยน สงคม และตงประเดนคาถามให


50 | ห น า

ผเรยนไดฝกทกษะในการเลอกและการตดสนใจในการแกปญหาอยางมหลกการ 2.4) การปฏบต เมอผเรยนไดฝกทกษะตงแตขนการรวบรวมขาวสาร ขอมล

ขอเทจจรงความรและหลกการ ไดฝกการประเมนคณคาและประโยชน ตลอดจนการเลอกและ ตดสนใจไปแลว ขนตอนทสาคญ คอ ควรจะฝกใหผเรยนรจกนาไปปฏบต ซงในบางสถานการณผเรยน สามารถนาไปปฏบตไดจรง จะทาใหผเรยนไดพสจนวาตนเอง ไดตดสนใจเลอกนน เมอนาไปปฏบต จรงแลวไดผลดหรอประโยชนอยางไรเปนการพสจนวาตนเอง ไดตดสนใจถกตองหรอไม แตในกรณ สถานการณนนไมเหมาะสมกบการนาไปปฏบตดวยตนเอง ผทมประสบการณหรอผมความร หรอจาก ผลงานของนกวชาการทไดพสจนหรอทดลองปฏบตแลว เปนการยนยนและเปนการสนบสนนการ ตดสนใจของผเรยน

3) ขนสรป เมอผสอนไดดาเนนการใหนกเรยนทากจกรรมครบทกขนตอนของกระบวนการ เผชญสถานการณแลว ผสอนควรใหผเรยนไดชวยกนสรปแนวคดหรอความร และประสบการณทตน ไดรบเปนการยาเตอนใหเกดความกระจางชด

4) ขนก ารวดและประเมนผล ผสอนควรมวธการวดและประเมนผลใหคลมทงดานพทธพสย จตพสย และทกษะพสย มการกาหนดเครองมอวดและประเมนผล พรอมทงกาหนดเกณฑการวดและ ประเมนผลใหชดเจน

แผนผง แสดงการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชทกษะกระบวนการเผชญสถานการณ 1. ขนเตรยม ขนเตรยมการกอนการเรยนการสอน 2. ขนการจดกจกรรมการเรยนร 3. ขนสรป 4. การวดและประเมนผล 4. วธสอนโดยการจดการเรองรแบบวฎจกรการเรยนร (4 MAT) การจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร (4 MAT) เปนการจดการเรยนรทคานงถงรปแบบการเรยนรของกลมผเรยน 4 คณลกษณะ กบการพฒนาการสมองซกซายและซกขวาอยางสมดลเพอใหผเรยนเรยนรตามแบบและความตองการของตนเองอยางเหมาะสม และสามารถพฒนาตนเองอยางเตมตามศกยภาพ

2.1 ขนนาเขาสบทเรยน 2.2 ขนกจกรรมการเรยนร 1) การรวบรวมขาวสาร ขอมล ขอเทจจรง ความรและหลกการ 2) การประเมนคณคาและประโยชน 3) การเลอกและตดสนใจ 4) การปฏบต


51 | ห น า

ผเรยนแบบท 1 (Why) ผเรยนทมจนตนาการเปนหลก ผเรยนแบบท 2 (What) ผเรยนทเรยนรดวยการวเคราะหและเกบรายละเอยด ผเรยนแบบท 3 (How) ผเรยนทเรยนรดวยสามญสานกหรอประสาทสมผส ผเรยนแบบท 4 (If) ผเรยนทเรยนรดวยการรบรจากประสบการณรปธรรมไปสการลงมอปฏบต การเรยนรแบบ 4 MAT ไดพฒนาจากการคนควาวจยของบอรนส แมคคารธ (Bernice McCarthy) นกการศกษา นกแนะแนวทางการศกษา ซงเชอในศกยภาพของผเรยนทมความแตกตางกน โดยคานงถงรปแบบหรอวธการเรยนรของผเรยนแตละประเภท ตอมาเขาไดแนวคดและทฤษฎการเรยนรของเดวด คอลป (David Kolb) ทแบงรปแบบการเรยนรตามความแตกตางของการเรยนรเปน 4 สวน ตามจดตดของแกนการรบรของแกนของกระบวนการ โดยสวนทเปนวงลอแหงการเรยนรเปนลกษณะของผเรยน 4 แบบ เบอรนส แมคคารธ ไดประยกตแนวคดของเดวด คอลป โดยใหพนท 4 สวน ทเกดจากการตดกนของแกนการรบร (Perception) และแกนกระบวนการแทนลกษณะการเรยนรของผเรยน 4 ประเภท โดยคานงถงความคดเกยวกบระบบการทางานของสมองซกซายและสมองซกขวากบธรรมชาตของการเรยนร ดงแผนภาพและคาอธบายดานลาง สวนท 1 ผเรยนทถนดจนตนาการ (Imaginative Learners) เปนผเรยนทเรยนรจากประสบการณรปธรรม ผานกระบวนการจดการขอมลดวยการเฝาสงเกตอยางไตรตรอง ผเรยนในกลมนจะสงสยและตงคาถามตรงกบวาทาไม (Why) ตองเรยนเรองน สวนท 2 ผเรยนทถนดการวเคราะห (Analytic Learners) เปนผเรยนทถนดการเรยนรความคดรวบยอด ซงเปนนามธรรม เรยนรโดยรบรจากการสงเกตอยางไตรตรองไปสการสราง

ผเรยนแบบท 4 If

ผเรยนแบบท 1 Why

ผเรยนแบบท 3 How

ผเรยนแบบท 2 What

สวนท 4 ผเรยนแบบทถนด

การเรยนร (Dynamic Learners)

สวนท 1 ผเรยนแบบทถนดการ

จนตนาการ (Imaginative

Learners)

สวนท 3 ผเรยนแบบทถนด การใชสามญส านก (Commonsense

Learners)

สวนท 2 ผเรยนแบบทถนดการวเคราะห(Analytic

Learners)

ผเรยน

(Learners)


52 | ห น า

ประสบการณนามธรรมหรอความคดรวบยอด ผเรยนในกลมนจะตงคาถามวา อะไร (What) เราจะเรยนอะไรกน สวนท 3 ผเรยนทถนดการใชสามญสานก (Commonsense Learners) เปนผเรยนทชอบเรยนรจากการรบรความคดรวบยอดไปสการลงมอปฏบตทสะทอนระดบความขาใจของตนเองผเรยนในกลมนจะตงคาถามวา อยางไร (How) เราจะเรยนเรองนอยางไร สวนท 4 ผเรยนทถนดการรบรจากประสบการณรปธรรมไปสการลงมอปฏบต (Dynamic Learners) เปนผเรยนทยอมรบการเปลยนแปลง ผเรยนเรยนรและสนกกบการไดคนพบดวยตนเองโดยการลงมอปฏบต ผเรยนในกลมนจะตงคาถามวา ถา (If) ถา...แลวจะนาไปใชอยางไร

วฎจกรของการเรยนร 4 สวน (4 MAT)

วฎจกรการเรยนร (4 MAT) สรางขนโดยใชวงกลมเปนสญลกษณแทนการเคลอนไหวของกจกรรมการเรยนร พนทของวงกลมถกแบงออกเปนเสนแหงการเรยนร และเสนแหงกระบวนการจดขอมลรบรเปน 4 สวน ดงแผนภมขางตนทแมคคารธกาหนดใหแตละสวนใชแทนกจกรรมการเรยนการสอน 4 ลกษณะ จากแนวความคดการจดการเรยนการสอน เพอตอบสนองการใชสมองซกซายและขวามาเปนหลกการพจารณา ทาใหมการแบงวงลอแหงการเรยนรเปน 8 สวนยอย มการวางแผนการจดกจกรรมเปน 8 ขนตอน เพอใหสามารถจดกจกรรมไดอยางหลากหลายและยดหยน ตอบสนองการพฒนา

รบร/รสก

ท า สงเกต

If

บรณาการการประยกต

ใชเชอมโยงกบชวตจรงและอนาคต

Why

บรณาการประสบการณใหเปนสวนหนงของ

ตนเอง (เรองทเรยนตองมความหมายและ

ความส าคญตอนกเรยน

How

ปฏบตและเรยนรตามลกษณะเฉพาะตว

(ผเรยนลงมอระท าตามความสนใจ)

What

สรางความคดรวบยอด

ใหขอมลความรเพมเตมแกผเรยน

คด


53 | ห น า

ศกยภาพของผเรยน ซงมลกษณะการเรยนทแตกตางกนเพอสะดวกในการจดกจกรรมทตอบสนองบทบาทและความตองการของสมองทงสองซกอยางสมดล ดงแผนภมขางลาง ขนตอนของวฏจกรการเรยนร (4 MAT) R = Right (กจกรรมทพฒนาสมองซกขวา) L = Left (กจกรรมทพฒนาสมองซกซาย) ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนรแบบ 4 MAT ขนตอนท 1 ขนสรางคณคาและประสบการณของสงทเรยน (พฒนาสมองซกขวา) ผสอนกระตนความสนใจและแรงจงใจใหผเรยนคด โดยใชคาถามทกระตนใหผเรยนสงเกตการออกไปปฏสมพนธกบสภาพแวดลอมจรงของสงทเรยน ขนตอนท 2 ขนวเคราะหประสบการณ (พฒนาสมองซกซาย)ผสอนกระตนใหผเรยนอยากเรยนรและสนใจในสงทเรยน โดยใหผเรยนวเคราะหหาเหตผลใหฝกทากจกรรมกลมอยางหลากหลาย เชน ฝกเขยนแผนผงมโนมต (Concept Mapping) ผเรยนชวยกนระดมสมอง มการอภปรายรวมกน

ประสบการณตรง

การปฏบต การสงเกต

ความคดรวบยอด

8. ขนแลกเปลยนประสบการณ

เรยนรกบผอน (R)

1. ขนสรางคณคาและประสบการณของสงทเรยน (R)

2. ขนวเคราะหประสบการณ (L)

5. ขนลงมอปฏบตจากกรอบ

ความคดทกาหนด(L)

4. ขนพฒนาความคดรวบ

ยอด(L)

3. ขนปรบประสบการณเปนความคดรวบยอด

(R)

7. ขนสรางชนงานเพอสะทอนความเปนตนเอง (L)

6. ขนสรางชนงานเพอ

สะทอนความเปนตนเอง (R)


54 | ห น า

ขนตอนท 3 ขนปรบประสบการณเปนความคดรวบยอด (พฒนาสมองซกขวา)ผสอนเนนใหผเรยนไดวเคราะหอยางไตรตรอง นาความรทไดมาเชอมโยงกบขอมลทไดศกษาคนควา โดยจดระบบการวเคราะห เปรยบเทยบการจดลาดบความสมพนธของสงทเรยน ขนตอนท 4 ขนพฒนาความคดรวบยอด (พฒนาสมองซกซาย) ผสอนใหทฤษฎหลกการทลกซง โดยเฉพาะรายละเอยดของขอมลตาง ๆ เพอใหผเรยนเขาใจและพฒนาความคดรวบยอดของตนในเรองทเรยน จงควรจดกจกรรมทใหผเรยนคนควาหาความรจากใบความร แหลงวทยาการทองถน การสาธต การทดลอง ดวดทศน การใชหองสมด ขนตอนท 5 ขนลงมอปฏบตจากกรอบความคดทกาหนด (พฒนาสมองซกซาย) ผสอนใหผเรยนปฏบตกจกรรมการทดลองทาแบบฝกหด การสรปผลการทดลอง สรปผลการทาแบบฝกหดทถกตอง ชดเจน ผสอนเปดโอกาสใหผเรยนซกถามขอสงสยกอนปฏบตกจกรรม ขนตอนท 6 ขนสรางชนงานเพอสะทอนความเปนตนเอง (พฒนาสมองซกขวา) ผสอนใหผเรยนแสดงความสามารถของตนเอง ตามความถนด ความสนใจเพอสรางสรรคชนงานของตนเอง เปนการแสดงถงความเขาใจในเนอหาวชาทเรยน ชนงาน ไดแก สมดรวบรวมสงประดษฐ ภาพวาด นทาน แผนพบ ฯลฯ ขนตอนท 7 ขนวเคราะหคณคาและการประยกตใช (พฒนาสมองซกซาย) ผสอนใหผเรยนวเคราะหชนงานของตน อธยาบขนตอนการทางาน อปสรรคในการทางานและวธการแกไข โดยบรณาการประยกตใชเพอเชอมโยงกบชวตจรงหรออนาคต อาจวเคราะหชนงานในกลมยอยหรอกลมใหญตามความเหมาะสม ขนตอนท 8 ขนแลกเปลยนประสบการณเรยนรกบผอน (พฒนาสมองซกขวา) ผสอนใหผเรยนนาผลงานของตนเองมานาเสนอหรอจดแสดงในรปแบบตาง ๆ เชน การจดนทรรศการ จดปายนเทศ โดยใหสมาชกกลมอนไดชนชมและผลดกนวพากษวจารณอยางสรางสรรค เปนการฝกใหผเรยนรจกรบฟงความคดเหนของผอน กระบวนการเรยนแบบวฎจกรการเรยนร (4 MAT) เรมตนจากการใชสมองซกขวา ใชความรสกรบรประสบการณเกยวกบสงทจะเรยน และมจนตนาการเกยวกบสงนน และในขนสดทายกเปนกจกรรมของการใชสมองซกขวาเชนกน แตเปนความรสกทแตกตางกน เนองจากผานกระบวนการแสวงหาความร ทกษะ ความคด และการลงมอทาเพอสรางผลงานจากการเรยนรของตนเอง ภายใตการพฒนาสมองแตละซก คอ ขวา-ซาย-ขวา – ซาย-ซาย-ขวา-ซาย-ขวา 5. การน าวธสอนโดยใชการศกษานอกสถานทไปใชไดอยางมประสทธภาพ ในการนาวธสอนโดยใชการศกษานอกสถานทไปใชนน มขอเสนอแนะดงน 1. ตองมนใจวาผเรยนเขาใจจดมงหมายของการไปศกษานอกสถานท ในแตละครงผสอนควรชวยชแนะใหผเรยนไดรวาตนเองตองไปศกษาหรอไปหาประสบการณอะไรบาง 2. กอนไปจะไปศกษานอกสถานท ผสอนควรใหผเรยนไดมความรเกยวกบเรองจะไปศกษาบางไมมากกนอย เชน ใหขอมลเกยวกบเรองนน ๆ หรอเตรยมคาถามทนาสนใจใหผเรยนหาคาตอบขณะศกษานอกสถานท


55 | ห น า

3. ตองมนใจวาผเรยนเขาใจถงความสมพนธระหวางการไปศกษานอกสถานทกบบทเรยนทเรยนในชนเรยน 4. ผสอนควรรวมกบผเรยนวางแผนการไปศกษานอกสถานท 5. ผสอนควรเขาใจถงความรบผดชอบของตนเองในแงกฎหมาย กรณทนาผเรยนกลมใหญไปศกษานอกสถานท 6. ผสอนตองมนใจวาการศกษานอกสถานทในแตละครงสนองจดมงหมายในการศกษา 7. ในการศกษานอกสถานท ผสอนอาจใหผอนมาชวยเหลอใหคาแนะนาหรอคมผเรยนไปดวย เชน เพอนคร พอแม ผปกครอง เปนตน 8. เพอใหผเรยนไดประโยชนจากการไปศกษานอกสถานทอยางแทจรง ผสอนควรตดตามผล เชน ใหผเรยนประเมนผลการไปศกษานอกสถานทวามคณคาหรอขอบกพรองอยางไร หรอเปดการอภปรายภายหลงจากการไปศกษานอกสถานทแลว หรอการใหทารายงานเพอวเคราะหถงประโยชนและผลทไดรบ นอกจากขอเสนอแนะแลวยงมขอควรระวงเมอนาวธสอนโดยใชการศกษานอกสถานทไปใชดงน 1. การศกษานอกสถานทอาจไมมประโยชนและเปนการเสยเวลาเปลา ถาบทเรยนนน ๆ ไม สามารถอธบายและทาใหผเรยนเกดมโนมตได 2. ไมควรมองขามการศกษานอกสถานท ทตองใชระยะเวลามากเพราะอาจใหประโยชนทคมกบเวลาทเสยไป 3. การไปศกษานอกสถานท ผสอนตองคอยดแลเรองกรยามารยาทของนกเรยนทไปดวย 4. การไปศกษานอกสถานทอยามวแตไปศกษาสงเลก ๆ นอย ๆ จนลมศกษาเรองสาคญ ๆ อยางไรกตามแมวาวธสอนโดยใชการศกษานอกสถานทจะใหผเรยนมประสบการณตรงในการเรยนร แตวธสอนโดยการศกษานอกสถานทกมขอจากบหลายประการ ดงน 1. การศกษานอกสถานทอาจใชเวลามาก 2. การศกษานอกสถานทอาจไมประสบความสาเรจเลย ถาผสอนยงไมเขาใจกลไกของการไปศกษา เชน ผสอนบางคนคดวาการไปศกษานอกสถานทเปนการนาเดกกลมใหญ 40 – 50 คน ไปฟงการบรรยายจากวทยากรนอกสถานทเทานน ซงจะทาใหการไปศกษานอกสถานทขาดคณคาไป 3. การไปศกษานอกสถานทมความยงยากในเรองการจดการและควบคมผเรยนใหเปนไปตามทตองการ 4. การศกษานอกสถานท ผ เรยนคดวาไดไปเทยวหรอไดหยดโรงเรยน ทาใหไมเหนความสาคญของการศกษาเทาทควร


56 | ห น า

สรป แนวทางการจดการเรยนการสอนวชาประวตศาสตรนน การเรยนการสอนวชาประวตศาสตรนนนอกจากจะใชวธการทางประวตศาสตร โครงงานประวตศาสตร แลวยงมวธสอนอกหลากหลายวธ ทสามารถเลอกใชใหเหมาะสมกบการเรยนการสอนในชนเรยนนนๆ ทสด ทงนเพอเพมศกยภาพในการเรยนรของผเรยน อยางเตมท โดยครผสอนควรเรยนรวธการสอนตางๆ เพมเตมดวย สวนรปแบบวธการจดการเรยนการสอนใหเปนไปตามโครงสรางและวตถประสงคของการเรยนวชาประวตศาสตร กลาวคอ โครงสรางของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดเนนการเรยนการสอนวชาประวตศาสตร เพอใหนกเรยนมความร ความเขาใจ ภาคภมใจในความเปนมาของทองถนและความเปนชาตไทย การจดจาเรองราวทครเลาใหฟง ทาใหนกเรยนไมสนใจ ดงนนจงตองปรบวธคด ปรบกระบวนการสอนใหม โดยแบงเปน 3 ดาน คอ ดานวธการศกษา ดานพฒนาการของมนษย และดานประวตศาสตรชาตไทย


57 | ห น า

ตอนท 4 สอนประวตศาสตรอยางไรใหไดผล เรองท 4.2 แนวทางการจดการเรยนรวชาประวตศาสตร ระดบประถมศกษาจากภาพ

เลาเรองจากภาพ กระบวนการหาขอมล และน าเสนอขอมลส าหรบเดกประถมศกษา

1. กระตก – กระตน

ใชภาพนาการสนทนา “ยอนระลกถงวนเกา” ใชคาถามงาย ๆ ฝกทกษะการสงเกต และสารวจสภาพแวดลอม ครเลาเรองใหนาสนใจ (นาเสยงและสาระสนกสนาน)

2. ตระหนก ใชคาภามใหนกเรยนแสดงความคดเหนเกยวกบภาพ ภาพสาคญไฉน เลาเรองจากภาพไดอยางไร เลาอยางไรจงนาสนใจ

3. ตรตรอง ตวอยางการเลาเรองของเพอนดหรอไม : ลองฝกฝน ใชคาถามนาการเลาเรอง ใคร ทาอะไร ทไหน เมอไหร อยางไร ฝกฝนทกษะการสบคนขอมลอยางงาย ๆ ภาพครอบครวเลาเรองอะไรไดบาง ทาอยางไรจงจะเลาเรองจากภาพได ใชคาภามอยางไร ถามไครด จะหาภาพครอบครวของตนเองไดอยางไร

4. ตรวจสอบ/ตอบสนอง จดภาพครอบครวลงในกระดาษ ออกแบบใหสวยงาม แบงกลม : นกเรยนในกลมเลาเรองจากภาพใหกลมฟง กลมเลอกเรองทดทสด 1 เรอง ชวยกนตงชอเรอง ตวแทนกลมนาเสนอ เรองเลาจากภาพ กลมแสดงเหตผล เหตใดจงเลอกผลงานน เชอมโยงผลงานดมลกษณะอยางไร

5. ตลบคด เรยนรอะไรบาง ภาพสาคญอยางไร เชอถอไดหรอไม เรองราวทนามาเลาไดมาจากวธใด


58 | ห น า

ทาไมเราจงตองสอบถาม เลาเรองอยางไรใหสนก

ภาพกจกรรมในโรงเรยน ภาพกจกรรมในครอบครว ภาพศลปะถา : สมยกอนประวตศาสตรในประเทศไทย ภาพจตรกรรมฝาผนง ภาพเหตการณสาคญในประวตศาสตร

แนวทางการจดการเรยนรวชาประวตศาสตร ระดบประถมศกษา กจกรรมท 1 เลาเรองจากภาพ จดประสงค เพอใหนกเรยน 1. มทกษะในการหาขอมลจากภาพ ซงเปนหลกฐานทางประวตศาสตรทอยใกลตวนกเรยน 2. เลาเรองของตนเองและครอบครวได ความสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนร ส 4.1 สามารถใชวธการทางประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตาง ๆ อยางเปนระบบ ขนตอนการด าเนนกจกรรม 1. กระตก - กระตน 1.1 ครนาภาพ การแขงขนกฬาสของโรงเรยนปเกา ๆ มาพดคยกบนกเรยนทละภาพเกยวกบวรกรรมของนกเรยนรนพ ทกวาจะไดรางวลการแข งขนกฬา ครเลอกภาพ 5 ภาพ ( ทเปนเรองตอเนองกน ) ชกชวนใหนกเรยนชวยกนจดบอรด “ยอนระลกถงวนเกา ๆ” ครนาภาพทง 5 ภาพมาชแนะใหสงเกตรายละเอยดของสภาพแวดลอมของภาพ เทยบโยงกบสภาพแวดลอมจรงในปจจบน โดยใชคาถามงาย ๆ เพอฝกทกษะการสงเกตและสารวจ ดงน

ในภาพการแขงขน เหยยบลกโปง จดทไหน (รไดอยางไร) ผชนะเปนนกเรยนชนไหน (รไดอยางไร) ใครเปนผมอบรางวล (รไดอยางไร)

1.2 ครกบนกเรยนชวยกนนาภาพทเลอกไว 5 ภาพตดลงบอรด แลวครกระตนใหนกเรยนสนใจ เรองเลาจากภาพ โดยใหนกเรยนนงลอมวงใกล ๆ บอรด ครชแจงวา “ครจะเลาเรองภาพในบอรดใหนกเรยนสงเกตรายละเอยดในภาพ เมอครเลาจบใหนกเรยนเรยงลาดบภาพ 1 – 5 ภาพใดกอน ภาพใดหลง” 1.3 ครเลาเรองจากภาพสน ๆ ใหนาสนใจ ดวยนาเสยงและสาระในภาพ : (ตามตวอยางใบกจกรรมท 1) ครตองเตรยมเรองเลาจากภาพลวงหนา โดยตระหนกความสาคญวาเรองเลาเปนขนตอนการนาเสนอของวธทางประวตศาสตร ทมประสทธภาพดวยความนาสนใจและความนาเชอถอ ถาครเลาไดดเพยงใดยอมเปนแบบอยางของนกเรยนทจะเลาเรองตอไป


59 | ห น า

1.4 ครใหนกเรยนลาดบภาพ 1- 5 เมอเรยบรอยแลว ครเลาเรองเรยงตามลาดบภาพสน ๆ อกครง (ตามตวใบกจกรรมท 2 ) แลวใหนกเรยนตงชอเรองเลานน เชน แชมปเหยยบลกโปง,ความสามคคคอรางวล 2. ตระหนก ความสาคญของกจกรรมน คอ การใหนกเรยนตระหนกในความสาคญของรปภาพ ทบอกเรองราวทผานมา รปภาพจงเปนหลกฐานทางประวตศาสตร และวธการกาขอมล ดงนน ครจงควรดาเนนกจกรรมเปนลาดบ โดยใหนกเรยนหาความรดงกลาวดวยการคดวเคราะหหาคาตอบดวยตนเองวาภาพมประโยชนอยางไร จะเลาเรองจากภาพไดเพราะเหตใด 2.1 ครใชคาภามใหนกเรยนแสดงความคดเหนเกยวกบภาพการแขงขนกฬาสของนกเรยนทมาจดบอรด เพอฝกทกษะการคดวเคราะห

ภาพทเรานามาจดบอรดมประโยชนอยางไร นกเรยนไดเรยนรอะไรจากภาพ ใครจะเลาเรองจากภาพได นอกจากครแลวใครเลาอกไดไหม เพราะเหตใดจงเลาได (เพราะอยในเหตการณ หรอฟงคาบอกเลามาจากอก

ทหนง) เลาอยางไรจงนาฟง (เลาไดรเรองชดเจน)

2.2 ครเชอมโยงใหนกเรยนตอบไดวา ภาพสาคญอยางไร จะเลาเรองจากภาพไดอยางไร เลาอยางไรจงนาสนใจ 3. ตรตรอง ความสาคญของกจกรรมน คอการนกเรยนนาขอมลทไดมาวเคราะห และฝกฝนทกษะทจะใชปญญาในการดาเนนชวต 3.1 ครสม “นกเรยนทเหนวารขอมลการแขงขนกฬาสของปทแลว” ใหเลอกภาพทตนสนใจ 1 ภาพ มาเลาเรองเกยวกบภาพใหเพอน ๆ ฟง ครชมเชยเมอเลาได หากเลาไมไดครใหคาภามนา เชน ภาพใคร ทาอะไร ทไหน เมอไหร อยางไร แลวครเชอมโยงใหเปนเรองเลาสน ๆ พรอมทงใหตงชอเรองเลานนดวย (เพอใหนกเรยนฝกฝนการเลาเรองจากภาพ และใหนกเรยนเหนตวอยางของการเลาเรองจากเพอนของนกเรยน) 3.2 ครใชคาถามนาความคดและฝกฝนทกษะการสบคนขอมลอยางงาย ๆ ดวยการสอบถาม

นกเรยนมภาพททากจกรรมกบครอบครวหรอไม ครอบครวเราถายภาพทาไม ภาพของครอบครวมประโยชนอยางไรบาง นกเรยนจะนาภาพใครอบครวมาโรงเรยนไดหรอไม ทาอยางไรจงจะไดภาพ ภาพนนนามาเลาเรองไดหรอไม ภาพจะเลาเรองอะไรไดบาง ถามรปภาพแตไมรวาภาพอะไร จะทาอยางไรจงจะเลาได (สอบถาม :

รวบรวมขอมล)


60 | ห น า

ถาตองการเลาเรองใหถกตองจะทาอยางไร (ตรวจสอบขอมลโดยถามผอยรวมกบเหตการณ)

ครเสนอแนะใหนกเรยนนาภาพมาสอบถามผทรเรองในภาพนนด เชนอยในเหตการณ นน ๆ ดวย หรอผปกครอง ญาตผใหญ ใหนกเรยนรเรองราวนน ๆ ใหชดเจนกอนเลา

ครกบนกเรยนชวยกนเตรยมคาถามสาหรบการรวบรวมขอมลเพอการเลาเรอง

3.3 ครมอบหมายใหนกเรยนไปหาภาพครอบครว (ภาพเดยวหรอหลาย ๆ ภาพทเปนเรองเดยวกนกได) และรวบรวมขอมลตามวธการทไดเรยนรมากอนลวงหนา โดยครกาหนดวนชดเจน อาจใหเดกบนทกเตอนความจา เชน กจกรรมเลาเรองจากภาพ 1) หาภาพกจกรมครอบครว 2) สอบถามเรองราวในภาพ 3) เตรยมเลาเรองในภาพ เสนอผลงานวนท ................. 4. ตรวจสอบ/ตอบสนอง ขนตอนนคอการใหนกเรยนนาเสนอผลงานตามความสามารถและเสนอความคดเหนถงสงทไดเรยนร ตามขนตอนดงน 4.1 แบงกลมนกเรยน กลมละประมาณ 6 – 7 คน รบอปกรณสาหรบจดภาพตดบอรด 4.2 ใหนกเรยนแตละคนจดภาพทเตรยมมาลงในกระดาษ โดยกลมชวยกนออกแบบใหสวยงาม (นกเรยนทมภาพ 1 รปภาพตดภาพลงในกระดาษและตกแตงใหสวยงามเชนกน) ทกคนเขยนชอลงในผลงานของตวเองดวย พรอมเวนทสาหรบเขยนเรองเลาของตนไว 4.3 ครใหนกเรยนในกลมเลาเรองจากภาพทเตรยมมา แลวใหกลมเลอกเรองทดทสด 1 เรอง ชวยกนตงชอเรอง (เพอสรางความมสวนรวม) บนทกชอเรองลงในกระดาษ เพอเปนตวแทนของกลม นาเสนอหนาชนเรยน 4.4 ครใหแตละกลมนาเสนอผลงาน พรอมแสดงความคดดวยวา เพราะเหตใดจงเลอกผลงานชนน 4.5 ครบนทกเหตผลของแตละกลมบนกระดาน เพอใหนกเรยนเหนความเชอมโยงวาการนาเสนอทดมลกษณะอยางไรบาง (เนอหาด การนาเสนอด เรองราวแปลกแตกตาง ภาพลกษณะสวยงาม) 5. ตลบคด ขนตอนนคอการฝกฝนใหนกเรยนยอนคดพจารณาวาไดเรยนรอะไรและจะนาไปใชประโยชนอยางไร เปนขนตอนสดทายเพอสรปกจกรรม 5.1 ครใชคาถามเพอใหนกเรยนยอนคดพจารณา และเหนความสาคญของกจกรรมการเรยนรประวตศาสตร


61 | ห น า

เราเรยนรอะไรบาง ภาพมความสาคญอยางไร ภาพใหเรองราวทเปนจรงหรอเทจ ภาพเปนหลกฐานเชอถอไดหรอไม เรองราวทนามาเลาไดมาจากวธใดบาง (สงเกตภาพ/สารวจสภาพจรง/

สอบถาม) ทาไมเราจงตองสอบถามทง ๆ ทเราอยในเหตการณ (ตรวจสอบความเขาไจ

ใหถกตอง) ใครจงเปนผสมควรถามบาง (ผอยรวมในเหตการณนน) เราจะเลาเรองอยางไรใหสนก

5.2 ครเชอมโยงประโยชนของการนาไปใช การสงเกตภาพมประโยชนอยางไร ภาพเปนหลกฐานทนาเชอถอเพราะอะไร การสอบถามมคณคาอยางไร การเรยนรเรองราวตาง ๆ นอกจากใชวธสอบถามแลว ใชวธใดไดอก คนทเลาเรองเกงดอยางไร เราจะเลาเรองใหเกงไดอยางไร

สอการเรยนร 1. ภาพการแขงขนกฬาสของโรงเรยน 2. กระดาษ สเมจก กาว สาหรบจดภาพตดบอรด 3. ใบกจกรรมท 1 ตวอยางเรองเลาเกยวกบกฬาสของโรงเรยน 4. ใบกจกรรมท 2 ตวอยางเรองเลาเรองตามลาดบภาพ การวดและประเมนผล 1. การสงเกต - การใชเหตผลในการตอบคาถาม - การมสวนรวมกบกจกรรมอยางกระตอรอรน 2. การประเมลผลงาน - การจดภาพกจกรรมของครอบครว - การเลาเรอง ขอเสนอแนะส าหรบคร วธการทางประวตศาสตร เปนวธการสบคนเรองนาวในอดต โดยใชรอยรอยหลกฐานทมอยประกอบดวยขนตอนสาคญคอ การตงประเดนทจะศกษา การรวบรวมขอมลหลกฐาน การวเคราะหประเมนคา การตความ และการนาเสนอผลการศกษา กจกรรมสบคนเรองราวของครอบครบและชมชน เปนกจกรรมทจะฝกทกษะการสบคนขอมลดวยตนเอง โดยใชวธการทางประวตศาสตรอยางงาย ๆ สาหรบเดกปฐมวย และประถมศกษา วธการทางประวตศาสตร ถอเปนทกษะสาคญในการ


62 | ห น า

พฒนาเยาวชนในยคโลกาภวตนทเตมไปดวย ขอมล ขาวสาร ดวยการฝกฝนใหเดกรวบรวมขอมล มทกษะในการคดวเคราะหและประเมนคาของขอมลกอนตดสนใจเชอ เพอใหดาเนนชวตไดอยางมประสทธภาพ กจกรรมเลาเรองจากภาพ เปนแนวคดการสอนวธการทางประวตศาสตรใหกบนกเรยนระดบประถมศกษา โดยผานคาสาคญ 2 คาคอ ภาพ (รองรอยการกระทาของมนษย ซงนบเปนหลกฐานขนตนเพราะเกดในเหตการณ) และ การเลาเรอง (การนาเสนอผลการศกษา) ทจาเปนตองจดกจกรรมใหนกเรยนเขาใจโดยไมตองอธบายความหมาย แตใหนกเรยนเขาใจโดยการปฏบต โดยเฉพาะทกษะการเลาเรองทด เปนจดเนนทจะฝกฝนใหเดกไดพฒนาตอเนองตอไป สวนวธการไดมาซงขอมล ประกอบดวย การสอบถาม การสงเกต การตรวจสอบจากสภาพพนทจรง เปนทกษะทจาเปนทจะตองฝกฝนเดก ๆ กอนทจะพาไปทศนศกษา หรอเรยนรเรองไกลตว ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนร ใชวธ (1) กระตก – กระตน ใหสนใจกจกรรม (2) ตระหนก ถงความสาคญของเรองทจะเรยนร (3) ตรตรอง คอขนตอนในการรบรขอมลทอาจไดจากการฟงครอธบาย การอาน การศกษาในวธการตาง ๆ แลวนาขอมลนนมาวเคราะห วพากษวจารณ รวมทงหาแนวทางและวางแผนการดาเนนงาน (4) ตรวจสอบ คอขนตอนการฝกฝนทกษะในสภาพจรง (5) ตอบสนอง คอขนตอนการใหนกเรยนไดทาผลงาน ไดแสดงความคดเหนเปนปฏกรยาตอบกลบสงทไดเรยนร (6) ตลบคด คอขนตอนการสรปกจกรรมดวยดารยอนคดวาสาระสาคญของการเรยนรคออะไร และจะนาไปใชประโยชนอยางไร ทง 6 ขนตอนน ผสอนควรปรบใหเหมาะสม สาหรบเดกเลก ๆ ควรแบงกจกรรมออกเปนสวน ๆ ใชเวลาสน ๆ เพอใหไมเบอหนาย สวนเดกโต ๆ ครอาจใหทากจกรรมตอเนอง เชน เขยนเรองจากภาพแลวนาไปตดบอรดพรอมภาพ เพอฝกฝนการนาเสนอดวยวธเขยนตอไป ภาพทจะนามาใชในการจดกจกรรมการเรยนร ครสามารถเปลยนไดตามสภาพแวดลอมของโรงเรยน ทสาคญ ครควรตระหนกวากจกรรมนไมเนนเนอหาของเรองเลา จะจรงหรอเทจไมสาคญทสาคญคอเขาใจวา รปภาพของครอบครว เปนการบนทกอดตในรปแบบหนง เปนหลกฐานทแสดงเรองราวทเกดขนจรง และเราใชรปภาพเปนเครองมอในการแสวงหาขอเทจจรงในอดตได รวมท งวธการหาขอมลดวยการสอบถาม การตรวจสอบขอมลดวยการสงเกตและสารวจ และการเลาเรองใหนาสนใจ เปนทกษะทจาเปนในการพฒนาคนใหอยในโลกยคโลกาภวตนอยางมประสทธภาพ


63 | ห น า

ใบกจกรรมท 1 ตวอยาง เรองเลาเกยวกบการแขงขนกฬาสของโรงเรยน

วนกฬาสของปกอนจดขนในสปดาหสดทายของเดอนธนวาคม อกสองวนกจะถงวนสนปเกา ดงนน โรงเรยนจงเตรยมงานฉลองวนสงทายปเกาและรบปใหมดวย กฬาทนกเรยนชนของเราจะรวมเขาแขงขนไดมเพยงการแขงขนการเหยยบลกโปง และการวงเปยว เทานน เพราะโ รงเรยนเรามนโยบายกระจายการแขงขนใหทกชนเรยน และมอบหมายใหครประจาชนฝกสอนใหนกเรยนทกคนเลนเปน และเลนใหถกตองตามกตกา แลวจงคอยไปคดเลอกเปนตวแทนของสเขาแขงขน นกเรยนหองของครไดรบการคดเลอกเปนตวแทนของสเขารวมแขงขนเหยยบลกโป ง นกเรยนรไหม! ทกเยนนกเรยนทงหองจะชวยกนซอมโดยไมสนใจวาใครสอะไร จนเพอนไดรางวลท 1 จากการแขงขนกฬาสของโรงเรยน ตอนรบรางวล ไมเฉพาะเดกชายวนย ใจด เทานน ทรสกปลม แตนกเรยนทงชน เราทกคน รวมทงครดวยรสกปลมไปดวย ตางคดเหมอนกนวา นคอรางวลของความรกใคร ความสามคค ของพวกเรา

.............................................

ใบกจกรรมท 2 ตวอยาง เรองเลาเรยงภาพ ตามล าดบ

การแขงขนกฬาสจดพรอม ๆ กบการเตรยมจดงานวนสงทายปเกาและรบปใหม เดกชายวนย ใจด นกเรยนชน ป.2หอง 1 เปนตวแทนของสแดงเขาแขงขนเหยยบลกโปงไดรบรางวลท 1 พวกเราดใจกนทกคน

.............................................


64 | ห น า


เรอง “สอนประวตศาสตรอยางไรใหไดผล”

สาระส าคญ 1. แนวทางการจดการเรยนการสอนวชาประวตศาสตร 2. การเลอกวธสอนหลากหลายไปใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนวชาประวตศาสตร กจกรรมการฝกอบรม รปแบบกจกรรม 1. ผเขารบการฝกอบรมฟงคาบรรยาย เรอง สอนประวตศาสตรอยางไรใหไดผล ไดโดย Click ท บทบรรยาย 2. ศกษาหาความรเพมเตมจากใบความรท 4.1 เรอง แนวทางการจดการเรยนการสอนวชาประวตศาสตร 3. ศกษาหาความรเพมเตมจากใบความรท 4.2 เรองแนวทางการจดการเรยนรวชาประวตศาสตรระดบประถมศกษา : เลาเรองจากภาพ 4. ผเขารบการอบรมสรปและบนทกยอความรทไดรบดวยตวเอง 5.ในกรณทตองการศกษาเนอหาความรเกยวกบวธสอนตาง ๆ ทสามารถนาไปใชในการจด การเรยนการสอนประวตศาสตร สามารถสบคนจากระบบเครอขายเพมเตมท

http://www.thaiteachertv www.curric.net/center/teach_history.ppt http://www.thaigoodview.com/library/teachershow/nongkhai/thanagor

n_n/plan_history/index.html http://www.thaigoodview.com/library/teachershow/nongkhai/thanagor

n_n/plan_history/sec04p02.html หรอสบคนจากแหลงเรยนรอน ๆ โดยใชคาสาคญ “การสอนประวตศาสตร” 6. หลงจากนนผเขารบการฝกอบรมรวมกนสนทนาในกระดานสนทนา (Web Board) ในประเดน ประเดนท 4.1 ทานเคยนาวธสอนใดไปใชในการเรยนการสอนประวตศาสตร ประเดนท 4.2 ทานมปญหาเกยวกบการจดการเรยนการสอนประวตศาสตรอยางไร 7. ผเขารบการอบรมศกษาใบความรท 4.1 เรอง แนวทางการจดการเรยนการสอนวชาประวตศาสตร แลวเลอกใชวธสอนททานเหนวาเหมาะสม นาไปใชในการจดกจกรรมการเรยนรในแตละเรอง 4. สอประกอบการอบรม 1. บทเรยน E-Training 2. ใบความรท 4.1 เรอง แนวทางการจดการเรยนการสอนวชาประวตศาสตร 5. การวดและประเมนผล

http://www.thaiteachertv/

http://www.curric.net/center/teach_history.ppt

http://www.thaigoodview.com/library/teachershow/nongkhai/thanagorn_n/plan_history/index.html

http://www.thaigoodview.com/library/teachershow/nongkhai/thanagorn_n/plan_history/index.html

http://www.thaigoodview.com/library/teachershow/nongkhai/thanagorn_n/plan_history/sec04p02.html

http://www.thaigoodview.com/library/teachershow/nongkhai/thanagorn_n/plan_history/sec04p02.html


65 | ห น า

วธการวดผล 1. การเขารวมกจกรรมในกระดานสนทนา (Web Board) 2. การทดสอบกอนการฝกอบรมและหลงการฝกอบรม

เกณฑการประเมนผล ผเขาอบรมจะมผลการผานการอบรมเมอ

1. ผลการทดสอบหลงการฝกอบรม ไมนอยกวา รอยละ 70 2. จานวนกจกรรมทเขารวมในกระดานสนทนา (Web board) ไมนอยกวา 2 กจกรรม

หลงจากศกษาเนอหาสาระเรองท 4.2 แลว โปรดปฏบตใบงานท 4

สรป กจกรรมเลาเรองจากภาพ เปนแนวคดการสอนวธการทางประวตศาสตรใหกบนกเรยนระดบประถมศกษา โดยผานคาสาคญ 2 คาคอ ภาพ (รองรอยการกระทาของมนษย ซงนบเปนหลกฐานขนตนเพราะเกดในเหตการณ) และ การเลาเรอง (การนาเสนอผลการศกษา) ทจาเปนตองจดกจกรรมใหนกเรยนเขาใจโดยไมตองอธบายความหมาย แตใหนกเรยนเขาใจโดยการปฏบต โดยเฉพาะทกษะการเลาเรองทด เปนจดเนนทจะฝกฝนใหเดกไดพฒนาตอเนองตอไป สวนวธการไดมาซงขอมล ประกอบดวย การสอบถาม การสงเกต การตรวจสอบจากสภาพพนทจรง เปนทกษะทจาเปนทจะตองฝกฝนเดก ๆ กอนทจะพาไปทศนศกษา หรอเรยนรเรองไกลตว ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนร ใชวธ (1) กระตก – กระตน ใหสนใจกจกรรม (2) ตระหนก ถงความสาคญของเรองทจะเรยนร (3) ตรตรอง คอขนตอนในการรบรขอมลทอาจไดจากการฟงครอธบาย การอาน การศกษาในวธการตาง ๆ แลวนาขอมลนนมาวเคราะห วพากษวจารณ รวมทงหาแนวทางและวางแผนการดาเนนงาน (4) ตรวจสอบ คอขนตอนการฝกฝนทกษะในสภาพจรง (5) ตอบสนอง คอขนตอนการใหนกเรยนไดทาผลงาน ไดแสดงความคดเหนเปนปฏกรยาตอบกลบสงทไดเรยนร (6) ตลบคด คอขนตอนการสรปกจกรรมดวยดารยอนคดวาสาระสาคญของการเรยนรคออะไร และจะนาไปใชประโยชนอยางไร ทง 6 ขนตอนน ผสอนควรปรบใหเหมาะสม สาหรบเดกเลก


66 | ห น า

ตอนท 5 หนวยการเรยนรองมาตราฐานวชาประวตศาสตร

การออกแบบหนวยการเรยนรองมาตรฐาน การจดการเรยนรในทกกลมสาระการเรยนร ตองมงพฒนาผเรยนใหมความรความสามารถตามมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด สามารถนาพาผเรยนในเกดสมรรถนะสาคญของผเรยนและเกดคณลกษณะอนพงประสงค เชอมโยงกนเปนองครวม สงเหลานจะเกดขนอยางเปนรปธรรมไดดวยการออกแบบเปนหนวยการเรยนร เนองจากหนวยการเรยนรเปนขนตอนทสาคญในการนาหลกสตรสการจดเรยนร โดยมมาตรฐานการเรยนร / ตวชวดเปนเปาหมายหลกในการพฒนาผเรยนการออกแบบหนวยการเรยนรทมประสทธภาพสงผลตอคณภาพของผเรยน จาเปนตองมการวเคราะหมาตรฐานการเรยนร / ตวชวดเพอกาหนดขอบขายสาระทจะใชในการจดทาหนวยการเรยนรใหผเรยนเกดการเรยนรและปฏบตไดตลอดแนว การวเคราะหมาตรฐานการเรยนร / ตวชวดทนามาเปนเปาหมายการจดการเรยนรในแตละหนวยการเรยนรจะชวยใหรวามาตรฐานการเรยนร / ตวชวดมความสมพนธกนอยางไร ตวชวดใดเปนหลก ตวชวดใดเปนตวเสรมหรอสนบสนน ตวชวดใดควรเรยนซาเพอใหเกดทกษะกบผเรยน ตวชวดใดมความอยากงาย ความซบซอน ตวชวดใด ควรเรยนกอน เรยนหลงหรอเรยนชวงเวลาใด ซงชวยใหครผสอนเหนการเชอมโยงของมาตรฐานการเรยนร / ตวชวดทกาหนด จดเนนทตองการพฒนาผเรยนและสามารถจดกจกรรมการเรยนรและการวดและประเมนผลใหเชอมโยงสมพนธกน ซงเปนลกษณะสาคญของหนวยการเรยนรทมมาตรฐานการเรยนรเปนเปาหมาย ดงแผนภาพท 3

แผนภาพท 3 แสดงความสมพนธของหนวยการเรยนรองมาตรฐาน

เปาหมาย (มาตาฐาน/ตวชวด

การประเมน (ชนงาน/ภาระงาน)

กจกรรม การเรยนร

คณภาพผเรยน


67 | ห น า

การออกแบบหนวยการเรยนรองมาตรฐาน เปนการออกแบบหนวยการเรยนรทมมาตรฐานการเรยน / ตวชวดเปนเปาหมาย และเปนขนตอนทสาคญทสดของการใชหลกสตรสถานศกษา เพราะเปนการนามาตรฐานการเรยนร / ตวชวดไปสการเรยนรเพอพฒนาผเรยนซงผสอนสามารถใชแนวคดของการออกแบบหนวยการเรยนรแบบยอนกลบ (Backward Design) ในการออกแบบหนวยการเรยนร ซงการออกแบบหนวยการเรยนรแบบยอนกลบ ประกอบดวย 3 ขนตอนทสาคญดงน ขนตอนท 1 การก าหนดเปาหมายการเรยนร เปนขนตอนสาคญ ซงครผสอนตองกาหนดเปาหมายการเรยนรทตองการใหผเรยนบรรลตามมาตรฐานการเรยนร / ตวชวดและนาพาไปสการพฒนาสมรรถนะสาคญของผเรยนและคณลกษณะอนพงประสงค ขนตอนท 2 การก าหนดหลกฐานการเรยนร จากเปาหมายการเรยนร การทจะรวาผเรยนบรรลมาตรฐานการเรยนร / ตวชวด ตองมหลกฐานรองรอยของชนงาน / ภาระงานเพอยนยนวาผเรยนเกดการเรยนรตามเปาหมายทตงไวซงอาจเปนผลงานหรอผลการปฏบตงานของผเรยน หรอการผลตชนงานไดอยางสรางสรรคดวยตวของผเรยนเอง ขนตอนท 3 การออกแบบกจกรรมการเรยนร เปนการออกแบบกจกรรมการเรยนรเพอใหผเรยนเกดการเรยนรตามเปาหมายการเรยนร สามารถสรางชนงาน / ภาระงานซงเปนขนตอนทสาคญทจะนาใหผเรยนบรรลเปาหมายและสะทอนใหเหนวาผเรยนเกดคณภาพตามทกาหนดไวในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 1. ความส าคญของหนวยการเรยนร หนวยการเรยนรเปนขนตอนทสาคญของการนาหลกสตรสถานศกษาเขาสชนเรยน การออกแบหนวยการเรยนรตองเปนหนวยการเรยนรทองมาตรฐานเชนเดยวกบหลกสตร ในการออกแบบหนวยการเรยนร ครผสอนสามารถพจารณาเลอกออกแบบไดหลายวธ แตควรครอบคลมขนตอนการออกแบบ 3 ขนตอน ประกอบดวย การกาหนดเปาหมายการเรยนร หลกฐานการเรยนรและกจกรรมการเรยนร สาหรบแนวคดหนงทสามารถนาไปเปนแนวทางการออกแบบหนวยการเรยนร คอ การออกแบบยอนกลบ (Backward design) โดยในการกาหนดเปาหมายการเรยนร ความมการกาหนดความเขาใจทคงทน (Enduring Understanding) ซงเปนความรความเขาใจทฝงแนนตดอยในตวผ เรยนอนเกดจากการเรยนรทผานกจกรรมตามหนวยการเรยนรนนๆ ตดตวผ เรยนไปใชในชวตประจาวนได (Grant Wiggins and Jay McTighe P.1950) การออกแบบหนวยการเรยนร ตองเรมจากการวเคราะหความสมพนธเชอมโยงของมาตรฐานการเรยนร/ตวชวดทสามารถนามาจดกจกรรมการเรยนรรวมกนได รวมทงการจดกจกรรมการเรยนรในหนวยการเรยนรตองสามารถนาพาผเรยนใหเกดสมรรถนะสาคญของผเรยนและคณลกษณะอนพงประสงคไดดวย หนวยการเรยนรควรมองคประกอบสาคญ ดงน


68 | ห น า

1) ชอหนวยการเรยนร 2) มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด 3) สาระสาคญ/ความคดรวบยอด 4) สาระการเรยนร - สาระการเรยนรแกนกลาง - สาระการเรยนรทองถน (ถาม) 5) สมรรถนะสาคญของผเรยน 6) คณลกษณะอนพงประสงค 7) ชนงาน/ภารกจ 8) การวดและประเมนผล 9) กจกรรมการเรยนร 10) เวลาเรยน/จานวนชวโมง หลกฐานสาคญของการออกแบบหนวยการเรยนร คอ ทกองคประกอบของหนวยการเรยนรตองเชอมโยงสมพนธกบมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด 2. องคประกอบหนวยการเรยนร 1. ชอหนวยการเรยนร ตองสะทอนใหเหนถงสาระสาคญ/ความคดรวบยอด หรอประเดนหลกในหนวยการเรยนรนนๆ ดงนนชอหนวยการเรยนรควรมลกษณะดงน 1.1) นาสนใจ อาจเปนประเดนปญหา ขอคาถามหรอขอโตงแยงทสาคญ 1.2) สอดคลองกบชวตประจาวนและสงคมของผเรยน 1.3) เหมาะสมกบวย ความนาสนใจและความสามารถของผเรยน 2. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ทนามาจดทาหนวยการเรยนรตองมความสมพนธเชอมโยงกนและนามาจดกจกรรมการเรยนรรวมกนได ซงอาจมาจากกลมสาระการเรยนรเดยวกนหรอตางกลมสาระการเรยนร มาตรฐานการเรยนร/ตวชวดบางตวอาจตองฝกซาเพอใหเกดความชานาญ จงสามารถอยในหนวยการเรยนรมากกวาหนงการเรยนรได เพอใหผเรยนไดรบการพฒนาใหบรรลตามมาตรฐานมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด 3. สาระสาคญ/ความคดรวบยอด สาระสาคญ/ความคดรวบยอดไดจากการวเคราะหแกนความรแตละมาตรฐานการเรยนร/ตวชวดรวมถงสาระการเรยนร ทผเรยนจะไดรบจากการจดกจกรรมการเรยนรตามมาตรฐานการเรยนร/ตวชวดในหนวยการเรยนร

เปาหมายการเรยน

หลกฐานการเรยนร

กจกรรมการเรยนร


69 | ห น า

4. สาระการเรยนร สาระการเรยนรทนามาใชในการจดกจกรรมการเรยนรตามมารฐานการจดการเรยนร/ตวชวด ประกอบดวย สาระการเรยนรแกนกลาง และสาระการเรยนรทองถน(ถาม) 5. สมรรถนะสาคญของผเรยน สมรรถนะสาคญของผ เรยนวเคราะหไดจากหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ซงเปนผลจากการนามาตรฐานการเรยนร/ตวชวดมาจดกจกรรมการเรยนร ตลอดจนสอดคลองกบทกษะ/กระบวนการตามธรรมชาตวชา 6. คณลกษณะอนพงประสงค คณลกษณะอนพงประสงคว เคราะหไดจากหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 เขตพนทการศกษา สถานศกษา และกลมสาระการเรยนร ซงเปนผลจากการนามาตรฐานการเรยนร/ตวชวดมาจดกจกรรมการเรยนร 7. ชนงาน/ภาระงาน ชนงาน/ภาระงานทกาหนดตองสะทอนถงความสามารถของผเรยนจากการใชความรและทกษะทกาหนดไวซงสอดคลองตามมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด โดยผานกจกรรมการเรยนร ชนงาน/ภาระงาน อาจเปนสงทผสอนกาหนดให หรอครผสอนและผเรยนรวมกนกาหนดขน เพอใหผ เรยนไดลงมอปฏบตในแตละหนวยการเรยนร ชนงาน/ภาระงานตองแสดงใหเหนถงพฒนาการในการเรยนรของผเรยนและเปนรองรอยหลกฐานแสดงวาผเรยนมความร และทกษะบรรลมาตรฐานการเรยนร/ตวชวดทกาหนดไวในหนวยการเรยนร ชนงาน/ภาระงาน อาจจะเกดขนไดในระหวางการจดการเรยนรหรอชนงาน/ภาระงานรวบยอด แตตองแสดงใหเหนวาผเรยนไดนความรและทกษะทไดจากการเรยนรในหนวยการเรยนรนนออกมาใชอยางเปนรปธรรม ตวอยางชนงาน/ภาระงาน ชนงาน เชน รายงานเรยงความ จดหมาย โคลง กลอน หนงสอเลมเลก ภาพวาด แผนภาพ แผนผง แผนภม กราฟ ตาราง งานประดษฐ งานแสดงนทรรศการ หนจาลอง แฟมสะสมงาน ฯลฯ ภาระงาน เชน การพด/รายงานปากเปลา การอภปราย การอาน การกลาวรายงาน โตวาท รองเพลง เลนดนตร การเคลอนไหวรางกาน ฯลฯ งานมลกษณะผสมผสานกนระหวางชนงาน/ภาระงาน เชน โครงงาน การทดลอง การสาธต ละคร วดทศน 8. การวดและประเมนผล การวดและประเมนผล ประกอบดวยการวดและประเมนผลระหวางการจดกจกรรมการเรยนร และการวดและประเมนผลเมอสนสดการจดกจกรรมการเรยนร ในการกาหนดวธการวดและประเมนผล ตลอดจนเกณฑการประเมนตองเชอมโยงกบมาตรฐานการเรยนร/ตวชวดทกาหนด ในหนวยการเรยนรครผสอนและผเรยนควรรวมกนสรางเกณฑ การประเมนชนงาน/ภาระงานหรอการปฏบตงาน เพอเปนแนวทางในการประเมนคณภาพผเรยน 9. กจกรรมการเรยนร


70 | ห น า

กจกรรมการเรยนรเปนเทคนค/วธการจดการเรยนร ซงจะนาผเรยนไปสการสรางชนงาน/ภาระงาน เกดทกษะ (สมรรถนะสาคญของผเรยน) กระบวนการตามธรรมชาตวชา และคณลกษณะอนพงประสงค ใหบรรลตามมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด ซงกาหนดไวในหนวยการเรยนร 10. เวลาเรยน/จานวนชวโมง เวลาการจดกจกรรมการเรยนรแตละหนวยการเรยนรจะตองวเคราะหความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรใหสอดคลองกบจานวนมาตรฐานการเรยนร/ตวชวดทปรากฏในหนวยการเรยนรจากโครงสรางรายวชา 3. การจดท าหนวยการเรยนร การจดท าหนวยการเรยนรมแนวทางในการปฏบตดงน 1) สรางความรความเขาใจ 1.1) ควรทาความเขาใจกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 จดเนนคณภาพผเรยน สาระการเรยนรทองถนของเขตพนทการศกษา (ถาม) หลกสตรสถานศกษา กลมสาระการเรยนรทรบผดชอบ และองคประกอบทสาคญของหนวยการเรยนร 1.2) ควรรวาในแตละกลมสาระการเรยนรทจะจดการเรยนรนนประกอบไปดวยมาตรฐานการเรยนร/ตวชวดจานวนเทาไร สาระการเรยนรทไดจากคาอธบายรายวชา สมรรถนะสาคญของผเรยน คณลกษณะอนพงประสงตามหลกสตร และธรรมชาตของกลมสาระการเรยนร 1.3) ควรรวธการออกแบบหนวยการเรยนรซงสามารถจดทาไดหลายลกษณะแตตองยดมาตรฐานการเรยนร/ตวชวดเปนเปาหมายสาคญในการพฒนาผเรยน หนวยการเรยนรสามารถออกแบบได 2 วธคอ วธท 1 ออกแบบหนวยการเรยนร เรมจากการวเคราะหมาตรฐานการเรยนร/ตวชวด วธท 2 ออกแบบหนวยการเรยนร เรมตนจากการกาหนดประเดน/หวเรอง จากสภาพปญหาหรอสงทผเรยนสนใจ การออกแบบหนวยการเรยนรดงกลาวมาแลวสามารถดาเนนการไดดงแผนภาพตอไปน


71 | ห น า

แผนภาพท 9 แสดงวธการออกแบบหนวยการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

ชอหนวยการเรยนร

สาระสาคญ/ความคดรวบยอด

สาระการเรยนร

ชนงาน/ภาระงาน

ประเมนผล


กาหนดเวลา

กาหนดประเดน/หวเรอง

สาระการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

สาระสาคญ/ความคดรวบยอด

ชนงาน/ภาระงาน

ประเมนผล


กาหนดเวลา

ชอหนวยการ

เรยนร


72 | ห น า


เรอง “หนวยการเรยนรองมาตรฐานวชาประวตศาสตร”

สาระส าคญ 1. ความรเกยวกบการจดทาหนวยการเรยนรองมาตรฐานตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 2. แนวทางการจดทาหนวยการเรยนรองมาตรฐานวชาประวตศาสตร กจกรรมการฝกอบรม รปแบบกจกรรม 1. ผเขารบการฝกอบรมฟงคาบรรยาย เรอง การจดทาหนวยการเรยนรองมาตรฐานตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ในรายวชาประวตศาสตรโดย Click ท บทบรรยาย 2. ผเขารบการฝกอบรมสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาดวยตนเอง และศกษาเพมเตมจาก ใบความรท 5.1 เรอง การจดทาหนวยกาเรยนรองมาตรฐาน) โดย Click ท เอกสารประกอบการฝกอบรม 3. ผเขารบการฝกอบรมสามารถสบคนจากแหลงเรยนรอน ๆ โดยใชคาสาคญ - หนวยการเรยนรองมาตรฐาน - หนวยการเรยนรองมาตรฐานวชาประวตศาสตร หรอศกษาท http://www.curriculum51.net 4. หลงจากนนผเขารบการอบรมรวมสนทนาในกระดานสนทนา (Web Board) ในประเดน ประเดนท 5.1 องคประกอบของหนวยการเรยนรองมาตรฐานประกอบดวยอะไรบาง ประเดนท 5.2 ทานมแนวทางในการจดทาหนวยการเรยนรองมาตรฐานใหบรรลเปาหมายตามมาตรฐานการเรยนร และตวชวดในวชาประวตศาสตรอยางไร 5. ผเขารบการฝกอบรมศกษาความรเพมเตมจากใบความรท 5.2 เรองตวอยางหนวยการเรยนรองมาตรฐาน แลวนาไปประยกตในการจดทาหนวยการเรยนรวชาประวตศาสตรนาไปใชในการจดการเรยนการสอนแลวนาไปแลกเปลยนรวมสนทนากนในกระดานสนทนา (Web board) ในประเดน ประเดนท 5.3 ทานมเทคนคในการจดทาหนวยการเรยนรวชาประวตศาสตรอยางไร ประเดนท 5.4 ผลของการนาหนวยการเรยนรวชาประวตศาสตรไปใชในการจดการเรยนการสอนเปนอยางไร มปญหา/อปสรรค และแนวทางการแกไขอยางไร 6. ผเขารบการฝกอบรมทาแบบทดสอบหลงการอบรม โดย Click ท “แบบทดสอบหลงการอบรม” 4. สอประกอบการฝกอบรม 1. บทเรยน E-Training 2. ใบความรท 5.1 เรอง การออกแบบหนวยการเรยนรองมาตรฐาน


73 | ห น า

3. ใบความรท 5.2 เรอง ตวอยางหนวยการเรยนรองมาตรฐาน 5. การวดการประเมนผล วธการวดผล 1. การเขารวมกจกรรมในกระดานสนทนา (Web board) 2. แบบทดสอบรายวชา 3. การทาแบบทดสอบกอนการฝกอบรมและหลงการฝกอบรม เกณฑการประเมนผล ผเขารบการฝกอมรมจะมผลการผานการฝกรอบรม เมอ 1. จานวนกจกรรมทเขารวมในกระดานสนทนา (Web board) ไมนอยกวา 2 กจกรรม 2. ผลการทดสอบหลงการฝกอบรมไมนอยกวา รอยละ 70

หลงจากศกษาเนอหาสาระเรองท 5 แลว โปรดปฏบตใบงานท 5

สรป หนวยการเรยนรเปนขนตอนทสาคญของการนาหลกสตรสถานศกษาเขาสชนเรยน การออกแบ

หนวยการเรยนรตองเปนหนวยการเรยนรทองมาตรฐานเชนเดยวกบหลกสตร ในการออกแบบหนวยการเรยนร ครผสอนสามารถพจารณาเลอกออกแบบไดหลายวธ แตควรครอบคลมขนตอนการออกแบบ 3 ขนตอน ประกอบดวย การกาหนดเปาหมายการเรยนร หลกฐานการเรยนรและกจกรรมการเรยนร โดยตองเรมจากการวเคราะหความสมพนธเชอมโยงของมาตรฐานการเรยนร/ตวชวดทสามารถนามาจดกจกรรมการเรยนรรวมกนได รวมทงการจดกจกรรมการเรยนรในหนวยการเรยนรตองสามารถนาพาผเรยนใหเกดสมรรถนะสาคญของผเรยนและคณลกษณะอนพงประสงคไดดวย


74 | ห น า

ใบงานท 1

ชอหลกสตร UTQ-209 สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม: โครงงานประวตศาสตร ตอนท 1 คณคาของประวตศาสตร ค าสง ใหท าเครองหมาย ในชองทก าหนดใหมความสอดคลองและถกตอง

ขอความ หลกฐานทเปน

ลายลกษณอกษร

หลกฐานทไมเปนลายลกษณ

อกษร

หลกฐานขนตน

หลกฐานขนรอง

1. จารก

2. โครงกระดกมนษย

3. เครองปนดนเผาบานเชยง

4. หนงสอทเปนเรองราวในอดตซงรวบรวม มาจากเอกสาร

5. ภาพวาดหวหนาคณะทตฝรงเศสเขาเฝาถวาย พระราชสาสนแดสมเดจพระนารายณมหาราช

6. บทความทางวชาการ

7. เงนพดดวง

8. หนงสอการเมองไทยสมยพระนารายณ ของนธ เลยวศรวงศส

9. ภาพเลาเหตการณ 14 ต.ค 2536

10. กฎหมายตราสามดวง

ขอมลจาก http://testmor2.wordpress.com/


75 | ห น า

ใบงานท 2.1

ชอหลกสตร UTQ-209 สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม: โครงงานประวตศาสตร ตอนท 2.1 วธการทางประวตศาสตร ค าสง 1. รวมกนอภปรายวาหลกฐานในการศกษาประวตศาสตรสมยรตนโกสนทรไดจากทใดบาง

2. แบงกลม ใหแตละกลมกาหนดหวขอทสนใจศกษาเกยวกบประวตศาสตรมา 1 หวขอ จากนนใชวธการทางประวตศาสตรในการศกษาเรองราวและจดทาเปนรายงาน และสงตวแทนออกมานาเสนอ


76 | ห น า

ใบงานท 2.2

ชอหลกสตร UTQ-209 สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม: โครงงานประวตศาสตร ตอนท 2.2 โครงงานทางประวตศาสตร

ค าสง ใหเขยนโครงงานเกยวกบการรวบรวมประวตศาสตรในสมยรตนโกสนทรตอนปลาย โดยรวบรวมขอมลจากเอกสาร ตารา บทความใหครบถวนสมบรณตามหวขอทกาหนดใหดงน

ชอโครงงาน ชอผจดทา ชอครทปรกษา บทคดยอ หลกการ/เหตผล/ทมาของโครงงาน วตถประสงค สมมตฐานการศกษาถาม วธศกษา (แตละขนตอน) ผลการศกษา (แตละขนตอน) อภปรายผล สรปผลการศกษา กตตกรรมประกาศ เอกสารอางอง


77 | ห น า


ชอหลกสตร UTQ-209 สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม: โครงงานประวตศาสตร ตอนท 3 การพฒนาทกษะการคดในวชาประวตศาสตร ค าสง จงยกตวอยางแนวการสอนทพฒนาทกษะการคดวเคราะหของผเรยนในวชาประวตศาสตรมา 1 หวขอ โดยมรายละเอยดทตองระบดงน จดประสงคการเรยนร 1....................................................................................................................... ......................... 2.............................................................................................................................. .................. 3................................................................................. ...............................................................

กระบวนการ กจกรรมการเรยนการสอน

สอการเรยนการสอน 1............................................................................................................................. ................... 2.............................................................................................................................. .................. 3....................................................................................... ......................................................... การวดและประเมนผล 1.............................................................................................................................. .................. 2................................................................................................................................................ 3.............................................................................................................................. ..................


78 | ห น า


ชอหลกสตร UTQ-209 สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม: โครงงานประวตศาสตร ตอนท 4 สอนประวตศาสตรอยางไรใหไดผล ค าสง จงยกตวอยางการจดกจกรรมการเรยนรดวยวธการสอนตามรปแบบ CIPPA MODEL โดยยกตวอยางหวขอในวชาประวตศาสตรไทยมา 1 หวขอ โดยระบรายละเอยดดงน

การจดกจกรรมการเรยนรดวยวธสอนตามรปแบบ (CIPPA MODEL) เรอง ..........................................................................

ตวชวด ................................................................................................................................ กจกรรมการเรยนร ขนท 1 การทบทวนความรเดม .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ขนท 2 การแสวงหาความรใหม .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ขนท 3 การศกษาท าความเขาใจขอมล/ความรใหมและเขยนโยงความรใหมกบความรเดม .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................ .. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................


79 | ห น า

ขนท 4 การแลกเปลยนความรความเขาไจกบกลม .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ขนท 5 การสรปและจดระเบยบความร .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ขนท 6 การปฏบตและ/หรอการแสดงผลงาน .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ขนท 7 การประยกตใชความร .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................


80 | ห น า


ชอหลกสตร UTQ-209 สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม: โครงงานประวตศาสตร ตอนท 5 หนวยการเรยนรองมาตรฐานวชาประวตศาสตร ค าสง จงระบวธการออกแบบหนวยการเรยนรใหถกตองและครบถวน

U T Q - 209 ประวัติศาสตร์ ค าน า · u t q - 209...

Documents

Transcript of U T Q - 209 ประวัติศาสตร์ ค าน า · u t q - 209...