Sylabusy przedmiotów modułu specjalności kultura społeczna i ...
(tzw. sylabusy), moduł specjalności dodatkowej
-
Upload
nguyenxuyen -
Category
Documents
-
view
238 -
download
1
Transcript of (tzw. sylabusy), moduł specjalności dodatkowej
1
Sylabusy przedmiotów modułu II/1 –
studia 1. stopnia stacjonarne KIERUNEK: FILOLOGIA POLSKA, rok akademicki 2014/2015
(rok rozpoczęcia zajęć specjalności 2015/2016) Specjalność dodatkowa przy specjalizacji nauczycielskiej
MODUŁ II/1: SPECJALNOŚĆ DODATKOWA** LLOOGGOOPPEEDDYYCCZZNNAA ZZ KKSSZZTTAAŁŁCCEENNIIEEMM PPOOLLOONNIISSTTYYCCZZNNYYMM
((PPRRAACCAA ZZ UUCCZZNNIIEEMM ZZEE SSPPEECCJJAALLNNYYMMII PPOOTTRRZZEEBBAAMMII EEDDUUKKAACCYYJJNNYYMMII)) IIII//11 AA -- MMOODDUUŁŁ JJĘĘZZYYKKOOWWYY IIII//11 BB –– MMOODDUUŁŁ MMEEDDYYCCZZNNYY
IIII//11 CC –– MMOODDUUŁŁ LLOOGGOOPPEEDDYYCCZZNNYY IIII//11DD –– MMOODDUUŁŁ PPEEDDAAGGOOGGIICCZZNNYY
II//11EE MMOODDUUŁŁ DDYYDDAAKKTTYYCCZZNNYY
SSPPIISS TTRREEŚŚCCII::
IIII//11 AA -- MMOODDUUŁŁ JJĘĘZZYYKKOOWWYY
II/1A/1. Fonetyka z ortofonią dla logopedów …………………………………………………………………………………… 2 II/1A/2. Budowanie systemu językowego ………………………………………………………………………………………… 6 II/1A/3. Psycholingwistyka ……………………………………………………………………………………………………………… 10
IIII//11 BB –– MMOODDUUŁŁ MMEEDDYYCCZZNNYY II/1B/4. Anatomia, fizjologia i patofizjologia narządów mowy, głosu i słuchu …………………………………. 14 II/1B/5. Współpraca logopedy z lekarzami (foniatria, ortodoncja, audiologia) ……………………………….. 18
IIII//11 CC –– MMOODDUUŁŁ LLOOGGOOPPEEDDYYCCZZNNYY
II/1C/6. Wstęp do logopedii …………………………………………………………………………………………………………….. 22 II/1C/7. Warsztat logopedy ……………………………………………………………………………………………………………… 27 II/1C/8. Diagnoza i terapia dyslalii i alalii ……………………………………………………………………………………….. 31 II/1C/9. Dydaktyka postępowania logopedycznego …………………………………………………………………………. 36 II/1C/10. Diagnoza i terapia oligofazji ……………………………………………………………………………………………... 40 II/1C/11. Klasyfikacja wad wymowy (dysartria, anartria, dysglosja, autyzm i zespół Asbergera, afazja, surdologopedia, jąkanie) ………………………………………………………………………………………………………………….. 45 II/1C/12. Praktyka w gabinecie logopedycznym (Instytut Filologii Polskiej) …………………………………… 49
IIII//11DD –– MMOODDUUŁŁ PPEEDDAAGGOOGGIICCZZNNYY
II/1D/13. Rozwój mowy i zdolności komunikacyjnych dziecka …………………………………………………………. 54 II/1D/14. Pedagogika specjalna ………………………………………………………………………………………………………... 57 II/1D/15. Zaburzenia komunikacji językowej – dysleksja ………………………………………………………………… 61 II/1D/16. Alternatywne metody pomocy dziecku z trudnościami (metoda Alexandra, muzykoterapia, teatr z łyżki) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 73
II//11EE MMOODDUUŁŁ DDYYDDAAKKTTYYCCZZNNYY
II/1E/17. Metodyka pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych ………………………………… 79 II/1E/18. Warsztaty edukacji twórczej …………………………………………………………………………………………….. 85 II/1E/19. Literaturoterapia ……………………………………………………………………………………………………………… 85 II/1E/20. Dialogi edukacyjne ze sztuką ……………………………………………………………………………………………. 89 II/1E/21. Warsztaty dramy ……………………………………………………………………………………………………………… 97 II/1E/22. Media w pracy z dzieckiem ………………………………………………………………………………………………. 100 II/1.23. Praktyka asystencko-hospitacyjna w szkole podstawowej (w klasach integracyjnych) ……….. 100
2
IIII//11 AA -- MMOODDUUŁŁ JJĘĘZZYYKKOOWWYY
II/1A/1. FONETYKA Z ORTOFONIĄ DLA LOGOPEDÓW
Nazwa przedmiotu Fonetyka z ortofonią dla logopedów
Nazwa jednostki prowadzącej
przedmiot
Wydział Filologiczny
Instytut Filologii Polskiej UR
Zakład Języka Polskiego
Kod przedmiotu II/1A/1
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska;
Specjalność logopedyczna
z kształceniem polonistycznym
Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Przedmiot sp. logopedycznej
Rok i semestr studiów Rok II, semestr 3.
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
Dr Agnieszka Myszka
Imię i nazwisko osoby prowadzącej
( osób prowadzących) zajęcia z
przedmiotu
Dr Agnieszka Myszka
Dr Ewa Oronowicz-Kida
Dr Małgorzata Kułakowska
Cele zajęć z przedmiotu
C1: nabycie przez słuchaczy kompleksowej wiedzy na temat fonetyki współczesnego języka polskiego;
C2: wykształcenie umiejętności prawidłowej artykulacji głosek i opisu artykulacji poprawnych i wadliwych;
C3: poznanie reguł współczesnego systemu fonetycznego oraz różnych odmian wymowy
C4: kształcenie umiejętności krytycznej oceny i analizy zjawisk fonetycznych zachodzących we współczesnym
języku polskim;
C5: kształcenie słuchu fonetycznego i umiejętności analizy dźwięków mowy;
C6: przygotowanie do diagnozowania nieprawidłowości wymowy.
3
Wymagania wstępne Zaliczona fonetyka opisowa języka polskiego
Efekty kształcenia
Wiedza:
II/1A/1_W01 Student/ka ma uporządkowaną wiedzę podstawową, obejmującą zagadnienia
z zakresu fonetyki języka polskiego (szczególnie cechy artykulacyjne głosek polskich i w
ich wymowa w izolacji i w różnych kontekstach), zorientowaną na zastosowania
praktyczne w terapii logopedycznej oraz doskonaleniu wymowy [odniesienie: K1A_W04]
II/1A/1_W02 Student/ka ma świadomość kompleksowej natury języka oraz jego
złożoności; wie, że w skład kompetencji językowej wchodzi zarówno wiedza deklaratywna
(np. gramatyka, leksyka), jak i proceduralna (np. umiejętności językowe), szczególnie w
zakresie fonetyki; zna pojęcie normy i odstępstwa od niej [Odniesienie: K1A_W20]
Umiejętności:
II/1A/1_U01 Student/ka wyszukuje, analizuje, ocenia, selekcjonuje i integruje informacje
dotyczące fonetyki języka polskiego; wykorzystuje przy tym różne źródła, sposoby i
metody; potrafi analizować wymowę poszczególnych osób i ocenić jej poprawność oraz
wskazać wszelkie odstępstwa od normy [odniesienie: K1A_U01]
II/1A/1_U02 Student/ka analizuje przykłady badań wymowy oraz konstruuje i prowadzi
proste badania logopedyczne (diagnostyczne); formułuje wnioski, opracowuje i prezentuje
wyniki oraz wskazuje kierunki dalszych badań [K1A_U04]
Kompetencje społeczne:
II/1A/1_K01: Student/ka uczestniczy w życiu kulturalnym, korzystając z różnych mediów i
różnych jego form, w szczególności potrafi śledzi wzorcową wymowę inteligencji polskiej i
potrafi ją krytycznie oceniać [odniesienie: K1A_K07]
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Ćwiczenia audytoryjne - 30 godz.
Treści programowe
Tematyka zajęć: Liczba
godz.
Fonetyka i fonologia – przedmiot badań; pojęcia: głoska, fonem, litera, sylaba. Wada wymowy a
błąd wymowy; rodzaje błędów wymowy
2
Podstawowe zasady ortografii polskiej (historyczna, morfologiczna, umowna, fonetyczna). Geneza
różnic między pisownią i wymową. Wydawnictwa poprawnościowe dotyczące wymowy (słowniki
ortofoniczne)
2
Pismo fonetyczne – powtórzenie; znaki fonetyczne dla głosek artykułowanych nienormatywnie;
ćwiczenia słuchu fonetycznego.
2
Cechy artykulacyjne spółgłosek: dźwięczność – bezdźwięczność, stopień zbliżenia narządów mowy, 4
4
miejsce artykulacji, twardość – miękkość, ustność – nosowość; norma a realizacje błędne -
ćwiczenia w słuchaniu i zapisywaniu.
Obrazy głosek – rentgenogramy, labiogramy, komputerowe symulacje głosek – ćwiczenia w
rozpoznawaniu głosek i opisie cech artykulacyjnych (normatywnych i nienormatywnych, np.
międzyzębowych, niesymetrycznych bocznych itp.).
4
Nieprawidłowe realizacje głosek polskich – substytucje, elizje, deformacje – jak je rozpoznać, na
czym one polegają, komputerowe symulacje nieprawidłowych realizacji.
2
Kryteria opisu samogłosek; cechy artykulacyjne samogłosek – rentgenogramy i labiogramy.
Ćwiczenia warg i języka przy wykorzystaniu samogłosek.
2
Samogłoski nosowe – realizacja nosówek w wygłosie, synchroniczna i diachroniczna realizacja w
śródgłosie; realizacja nosówek w wyrazach obcych; wariantywne realizacje, artykulacje błędne;
realizacja spółgłoski n w różnych pozycjach.
2
Uwrażliwianie artykulatorów; fonetyczne przekształcenia głosek; ćwiczenia słuchu fonetycznego -
wstępna diagnoza logopedyczna oparta na kryterium słuchowym i wzrokowym
4
Upodobnienia: ze względu na położenie więzadeł głosowych, ze względu na miejsce artykulacji, ze
względu na stopień zbliżenia narządów mowy; Wadliwe i błędne realizacje połączeń
wewnątrzwyrazowych i grup spółgłoskowych.
4
Akcent – zasady akcentowania w języku polskim; odstępstwa od akcentu paroksytonicznego w
wyrazach rodzimych i obcych; akcent w skrótowcach, proklitykach i enklitykach; akcent inicjalny;
akcent logiczny.
2
Metody dydaktyczne Prezentacja multimedialna, pogadanka, ćwiczenia w grupach, metody poglądowe,
ćwiczenia z programami multimedialnymi, analiza nagrań
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia
Obecność na zajęciach i aktywny w nich udział; zaliczenie dwóch pisemnych
kolokwiów
Metody weryfikacji efektów
kształcenia
Efekt Metoda weryfikacji
II/1A/1_W01 Kolokwia na ćwiczeniach, obserwacja ciągła w czasie
ćwiczeń
II/1A/1_W02 Wypowiedzi w czasie ćwiczeń, pierwsze kolokwium
zaliczeniowe
II/1A/1_U01 Obserwacja ciągła na zajęciach; wypowiedzi studenta/ki,
sprawdzanie zadań domowych
II/1A/1_U02 Obserwacja zadań wykonywanych w trakcie ćwiczeń;
aktywność; drugie kolokwium zaliczeniowe
II/1A/1_K01 aktywność w czasie ćwiczeń (ocena wypowiedzi ustnych)
Metody i kryteria oceny Ćwiczenia oceniane w skali: bdb, +db, db, +dst, dst, ndst
5
Obecność na zajęciach i aktywny w nich udział; zaliczenie dwóch pisemnych
kolokwiów
Na ocenę:
bardzo dobrą – co najmniej jedno kolokwium zaliczone na ocenę bardzo dobrą
(drugie nie gorzej, niż na ocenę dobrą), duża aktywność na zajęciach,
przygotowanie samodzielnej analizy mowy;
plus dobrą – co najmniej jedno kolokwium zaliczone na ocenę plus dobrą (drugie
nie gorzej, niż na ocenę dobrą), duża aktywność na zajęciach,
przygotowanie analizy mowy;
dobrą – co najmniej jedno kolokwium zaliczone na ocenę dobrą (drugie nie
gorzej, niż na ocenę plus dostateczną), duża aktywność na zajęciach,
przygotowanie analizy mowy;
plus dostateczną – średnia ocena z dwóch kolokwiów nie jest niższa, niż 3,3 a
student wykazywał średnią aktywność na zajęciach;
dostateczną – średnia ocen z dwóch kolokwiów nie jest niższa niż 2,8;
niedostateczną – co najmniej jedno kolokwium niezaliczone (ocena
niedostateczna), a drugie zaliczone na ocenę dst; niska aktywność na
zajęciach, brak przygotowania analizy mowy;
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz
punktach ECTS
Forma aktywności Liczba godzin
Ćwiczenia 30 godz.
Przygotowanie do ćwiczeń (w tym przygotowywanie
materiałów, czytanie podręczników i artykułów)
7 godz.
Konsultacje indywidualne (w tym także za
pośrednictwem Internetu)
3 godz.
Samokształcenie (praca z programami
multimedialnymi)
5
SUMA GODZIN 45
LICZBA PUNKTÓW ECTS 1
Język wykładowy polski
Praktyki zawodowe w
ramach przedmiotu
Nie przewidziano
Literatura
Z listy wybierane są
pozycje
bibliograficzne (w
porozumieniu z
prowadzącym
przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura podstawowa:
Ostaszewska D., Tambor J., 2000, Fonetyka i fonologia współczesnego języka
polskiego, Warszawa.
Tambor J., 2007, Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego. Ćwiczenia,
Warszawa.
Wierzchowska B., 1981, Wymowa polska, Warszawa.
Materiały multimedialne:
6
Z listy wybierane są
pozycje
bibliograficzne (w
porozumieniu z
prowadzącym
przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
Trening słuchu fonematycznego - Komlogo
Rentgenogramy - Komlogo
www.fonem.eu
Literatura uzupełniająca:
(red.) Wróbel H., 1995, Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka
i fonologia, Kraków.
Benni T., 1931, Palatogramy polskie, Kraków.
Dłuska M., 1983, Fonetyka polska. Artykulacje głosek polskich, Warszawa.
Dunaj B., 2003, Zagadnienia poprawności językowej. Wymowa samogłosek nosowych,
„Język Polski” LXXXIII, z. 2.
Dunaj B., 2006, Zasady poprawnej wymowy polskiej, „Język Polski” LXXXVI, z. 3.
Koneczna H., 1965, Charakterystyka fonetyczna języka polskiego, Warszawa.
Madejowa M., 1992, Zasady współczesnej wymowy polskiej (w zakresie samogłosek
nosowych i grup spółgłoskowych) oraz ich przydatność w praktyce szkolnej, „Język
Polski”, z. 2-3.
Madelska L., Witaszek-Samborska M., 2000, Zapis fonetyczny. Zbiór ćwiczeń, Poznań.
Nauka o języku dla polonistów, 1997, red. S. Dubisz, Warszawa.
Strutyński J., 1995, Gramatyka polska część 1. Wprowadzenie. Fonetyka, Fonologia,
Kraków.
Wierzchowska B., 1980, Fonetyka i fonologia języka polskiego, Wrocław – Warszawa –
Kraków – Gdańsk.
Wiśniewski M., 1997, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń.
Podpis koordynatora
przedmiotu
Podpis kierownika
jednostki
II/1A/2. BUDOWANIE SYSTEMU JĘZYKOWEGO
Nazwa przedmiotu Budowanie systemu językowego
Nazwa jednostki prowadzącej
przedmiot
Wydział Filologiczny
Instytut Filologii Polskiej UR
Zakład Języka Polskiego
Kod przedmiotu II/1A/2
7
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska;
Specjalność logopedyczna
z kształceniem polonistycznym
Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Przedmiot sp. logopedycznej
Rok i semestr studiów Rok II, semestr 4.
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
Dr Agnieszka Myszka
Imię i nazwisko osoby prowadzącej
( osób prowadzących) zajęcia z
przedmiotu
Dr Agnieszka Myszka
Dr Ewa Oronowicz-Kida
Dr Małgorzata Kułakowska
Cele zajęć z przedmiotu
C1: nabycie przez słuchaczy kompleksowej wiedzy na temat struktury języka;
C2: nabycie wiedzy na temat rozwoju kompetencji językowych dziecka
C3: kształcenie umiejętności krytycznej oceny i analizy zdolności komunikacyjnych pacjentów w odniesieniu do
norm rozwojowych;
C4: przygotowanie do diagnozowania zaburzeń komunikacji
Wymagania wstępne Zaliczona fonetyka opisowa języka polskiego i fonetyka dla logopedów
Efekty kształcenia
Wiedza:
II/1A/2_W01: Student/ka zna terminologię z zakresu gramatyki języka polskiego i
komunikacji językowej i używa jej do opisu kompetencji językowej pacjentów
[odniesienie: K1A_W02]
II/1A/2_W02: Student/ka zna i rozumie mechanizmy funkcjonowania języka i mowy,
ma świadomość złożonej struktury języka, zna uwarunkowania jego rozwoju i
sposoby stymulacji rozwoju zdolności komunikacyjnych [odniesienie: K1A_W20]
Umiejętności:
II/1A/2_U01: Student/ka planuje i prowadzi terapię polegającą na budowaniu
kompetencji językowych i komunikacyjnych lub ich odbudowywaniu (np. w afazji),
stosuje przy tym odpowiednie metody i narzędzia terapeutyczne [odniesienie:
K1A_U05]
8
II/1A/2_U02: Student/ka analizuje wypowiedzi pacjentów pod kątem ich zgodności
z normami rozwojowymi i z zasadami gramatyki języka polskiego i opisuje
specyfikę zaburzeń [odniesienie: K1A_U4]
Kompetencje społeczne:
II/1A/2_K01: Student/ka planuje działania terapeutyczne uwzględniając cel tych
działań, wiek pacjenta, środowisko itp. [odniesienie: K1A_K06]
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Ćwiczenia audytoryjne - 15 godz.
Treści programowe
Tematyka zajęć: Liczba
godz.
Kompetencja językowa a kompetencja komunikacyjna 1
Język jako system znaków; poziomy organizacji języka 1
Rozwój mowy dziecka - logopedyczna klasyfikacja faz rozwojowych wg Leona Kaczmarka 1
Charakterystyka kompetencji językowych dziecka w pierwszych dwóch latach życia - rozumienie a
możliwości realizacyjne
1
Charakterystyka rozwoju mowy w okresie przedszkolnym 2
Charakterystyka rozwoju kompetencji komunikacyjnych w okresie wczesnoszkolnym 1
2
2
2
2
Metody dydaktyczne Prezentacja multimedialna, pogadanka, ćwiczenia w grupach, metody poglądowe,
ćwiczenia z programami multimedialnymi, analiza nagrań
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia
Zaliczenie na ocenę
Obecność na zajęciach i aktywny w nich udział; zaliczenie pisemnego kolokwium
Metody weryfikacji efektów
kształcenia
Efekt Metoda weryfikacji
II/1A/2_W01 Obserwacja ciągła na zajęciach, ocena kolokwium
II/1A/2_W02 Obserwacja ciągła na ćwiczeniach, ocena wykonywanych
zadań, ocena wypowiedzi ustnych na zajęciach i
9
konsultacjach
II/1A/2_U01 Ocena kolokwium pisemnego, ocena wykonywanych zadań,
ocena przygotowanej analizy bądź prezentacji
II/1A/2_U02 Ocena kolokwium pisemnego, ocena ciągła w czasie
ćwiczeń, ocena wykonywanych zadań, ocena przygotowanej
analizy bądź prezentacji
II/1A/2_K01 ocena ciągła w czasie ćwiczeń i indywidualnych konsultacji
.
Metody i kryteria oceny Ćwiczenia oceniane w skali: bdb, +db, db, +dst, dst, ndst
Ocena końcowa jest wypadkową następujących elementów
obecność na zajęciach (10%)
aktywny udział w zajęciach (30%)
kolokwium z rozwoju kompetencji językowych (25%)
przygotowanie referatu, prezentacji, analizy (20%)
zadania wykonywane w trakcie zajęć (15%) .
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz
punktach ECTS
Forma aktywności Liczba
godzin
Ćwiczenia 15 godz.
Przygotowanie do ćwiczeń (w tym przygotowywanie materiałów,
referatów, czytanie podręczników i artykułów)
8 godz.
Przygotowanie do kolokwium 7 godz.
Konsultacje indywidualne (w tym także za pośrednictwem
Internetu)
2 godz.
SUMA GODZIN 32
LICZBA PUNKTÓW ECTS 1
Język wykładowy Polski
Praktyki zawodowe w
ramach przedmiotu
Nie przewidziano
Literatura Klemensiewicz Zenon, 1986, Podstawowe wiadomości z gramatyki języka polskiego,
Warszawa.
Rocławski Bronisław, 2000, Podstawy wiedzy o języku polskim, Gdańsk.
Rocławski Bronisław, 1986, Podstawy wiedzy o języku polskim dla pedagogów i
logopedów szkolnych, Gdańsk.
Zarębina Maria, Język polski w rozwoju jednostki.
Minczakiewicz Elżbieta Maria, 1997, Mowa. Rozwój – zaburzenia – terapia, Kraków.
Podpis koordynatora
przedmiotu
10
Podpis kierownika
jednostki
II/1A/3. PSYCHOLINGWISTYKA
(1) Nazwa przedmiotu Psycholingwistyka
(2) Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Instytut Filologii Polskiej
(3) Kod przedmiotu II/1A/3
(4) Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska Studia 1. stopnia stacjonarne
(5) Rodzaj przedmiotu Przedmiot specjalności logopedycznej
(6) Rok i semestr studiów III rok – piąty semestr
(7) Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
Dr hab. prof. UR Urszula Kopeć
(8) Imię i nazwisko osoby prowadzącej
( osób prowadzących) zajęcia z przedmiotu
Dr hab. prof. UR Urszula Kopeć
(9)Cele zajęć z przedmiotu
C1 - student zdobywa wiedzę ogólną o zachowaniach werbalnych i pozawerbalnych człowieka w
aspekcie psychologicznym;
C2 - doskonali umiejętność samodzielnego planowania i realizowania projektów związanych z
kompetencjami nauczyciela polonisty - logopedy.
(10) Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotów językoznawczych i psychologii
11
(11) Efekty kształcenia
Wiedza:
II/1A/3_WO1 - Ma podstawową wiedzę z zakresu
psycholingwistyki oraz jej znaczeniu w nauczaniu języka
polskiego - co weryfikuje efekty kierunkowe: H1A_W02
II/1A/3_WO2 – Ma uporządkowaną wiedzę obejmującą
terminologię używaną w obrębie wybranej specjalności –
co weryfikuje efekty kierunkowe: H1A_W06
II/1A/3_WO3 – ma świadomość złożoności komunikacji
międzyludzkiej (komunikacja werbalna oraz pozawerbalna)
– co weryfikuje efekty kierunkowe: H1A_W09
Umiejętności:
II/1A/3_UO1 – Potrafi analizować, oceniać i użytkować
informacje z wykładanego przedmiotu w obrębie
studiowanej specjalności – co weryfikuje efekty
kierunkowe: H1A_U01
II/1A/3_UO2 – Samodzielnie planuje i realizuje projekty
związane z wybranym tematem, co weryfikuje efekty
kierunkowe: H1A_U08
Kompetencje społeczne:
II/1A/3_KO1 – Zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy z
zakresu psycholingwistyki oraz rozumie konieczność
dalszego jej uzupełniania – co weryfikuje efekty
kierunkowe: H1A_K01
II/1A/3_KO2 – Potrafi organizować działanie innych – co
weryfikuje efekty kierunkowe: H1A_K02
II/ 1A/3_KO3 - Potrafi zaplanować, z uwzględnieniem
priorytetów, działania mające na celu uzyskanie realizacji
stawianych sobie zadań – co weryfikuje efekty kierunkowe:
H1A_K03
(12) Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład – 10 godzin
(13) Treści programowe
1. Definicja i zakres psycholingwistyki
2. Funkcjonowanie mózgu w czasie tworzenia i odbierania mowy
12
3. Porównanie mowy ludzkiej z systemami komunikacyjnymi zwierząt
4. Planowanie i formułowanie wypowiedzi
5. Teoretyczne i praktyczne aspekty językowego funkcjonowania człowieka dorosłego.
Okresy w dziejach psycholingwistyki
A. Język jako kod oraz pozawerbalne sposoby komunikowania się ludzi.
B. Język jako gramatyka (teoria Chomsky’ego).
C. Język jako dyskurs (akty mowy wg Austina i Searle’a).
D. Język jako gramatyka uniwersalna oraz teoria umysłu (lingwistyka kognitywna).
E. Język jako narracja (pierwsza dekada XXI wieku).
(14) Metody dydaktyczne Wykład problemowy, wykład konwersatoryjny, metoda
projektu
(15) Sposób(y) i forma(y) zaliczenia Zaliczenie z oceną
(16) Metody i kryteria oceny Na ogólną ocenę składają się:
1. Obecność na wykładach (20%).
2. Ocenianie bieżące (30%) - weryfikujące efekty kształcenia
– II/1A/3_W01, II/1A/3_W02, II/1A/3_W03, II/1A/3_U01,
II/1A/3, II/1A/3_K01, II/1A/3_K02.
Ocena punktowa: 1-2 punkty - ocena dost.
3-4 punkty - ocena db
5-6 punktów – ocena bdb
3. Samodzielne przygotowanie projektów na wybrany
temat, np. Dyskurs jako pojęcie nadrzędne do pojęcia tekst
(50%) WO1, WO3, UO2, KO3.
Ocena punkowa, uwzględniająca poprawność merytoryczną
i dydaktyczną projektu:
dost.: 5-6 punktów,
db.: 7-8 punktów
bdb.: 9-10 punktów
(17) Całkowity nakład pracy studenta
potrzebny do osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz punktach
Ćwiczenia – 15 godzin
Przygotowanie do ćwiczeń – 7
13
ECTS Samodzielne przygotowanie projektu - 6 godzin.
Udział w konsultacjach – 2 godz.
Suma godzin –30
Liczba punktów ECTS – 1
(18) Język wykładowy Polski
(19) Praktyki zawodowe w ramach
przedmiotu
Brak
(20) Literatura
Z listy wybierane są pozycje bibliograficzne (w
porozumieniu z prowadzącym przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
Aitchison J., Ssak, który mówi. Wstęp do
psycholingwistyki, tłum. M. Czarnecka,
Warszawa 1991.
Chmielnicka-Kuttner E. i Puchalska-Wasyl M.,
(red.) Polifonia osobowości. Aktualne problemy
psychologii narracji, Lublin 2005.
Głowiński M., Nowomowa i ciągi dalsze. Szkice
dawne i nowe, Kraków 2009.
Kopeć U., Definicje językowego obrazu świata.
Metafora w ujęciu językoznawstwa
kognitywnego. W: tejże Językowy obraz
wartości w wypowiedziach licealistów (przyjaźń
– miłość – nienawiść), Rzeszów 2008, s. 22-33;
161-168; 193-199.
Kurcz I., Psychologia języka i komunikacji,
Warszawa 2005.
Kurcz I., Okuniewska H., (red. naukowa) Język
jako przedmiot badań psychologicznych.
Psycholingwistyka ogólna i neurolingwistyka,
Warszawa 2011.
Skowroński T., Znaczenie – interpretacje
psychologiczne. W: Kurcz I., (red.) Psychologia
14
a semiotyka, Warszawa 1993.
Podpis koordynatora przedmiotu
Podpis kierownika jednostki
IIII//11 BB –– MMOODDUUŁŁ MMEEDDYYCCZZNNYY
II/1B4. ANATOMIA, FIZJOLOGIA I PATOFIZJOLOGIA NARZĄDÓW MOWY, GŁOSU I SŁUCHU
Nazwa przedmiotu
Anatomia, fizjologia i patofizjologia narządów
mowy, głosu i słuchu
Nazwa jednostki prowadzącej
przedmiot
Wydział Filologiczny
Instytut Filologii Polskiej UR
Zakład Języka Polskiego
Kod przedmiotu II/1B4
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska;
Specjalność logopedyczna
z kształceniem polonistycznym
Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Przedmiot sp. logopedycznej
Rok i semestr studiów Rok II, semestr 3
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
Pracownik Wydziału Medycznego
Imię i nazwisko osoby (osób)
prowadzącej zajęcia z przedmiotu
Pracownik Wydziału Medycznego
Cele zajęć z przedmiotu
C1: zdobycie przez słuchaczy wiedzy na temat budowy i fizjologii narządów głosu, mowy i słuchu w zakresie
15
niezbędnym dla logopedy; poznanie przez słuchaczy możliwych patologii rozwojowych
C2: dostarczenie słuchaczom wiedzy na temat anatomicznych podstaw rozwoju mowy oraz na temat metod
badania narządów głosu oraz zapoznanie się z podstawami terapii narządów głosu;
C3: poznanie możliwości wykorzystania wiedzy o budowie narządów głosu oraz wyników badań foniatrycznych w
terapii zaburzeń emisji głosu
Wymagania wstępne Przedmiot prowadzony od poziomu zerowego
Efekty kształcenia
Wiedza:
II/1B4_W01: Student/ka posiada ogólną znajomość budowy i funkcji organizmu
człowieka (w tym nazwy anatomiczne części twarzoczaszki), a zwłaszcza
budowy narządów głosu, mowy i słuchu; rozumienie złożoności zjawisk, od
których zależy prawidłowy rozwój mowy, a także analiza i ocena mowy z
punktu widzenia jej rozwoju i normy [odniesienie: K1A_W03]
II/1B4_W02: Student/ka zna ograniczenia dla mowy wynikające z uszkodzeń lub
niedorozwoju układu słuchu oraz układu artykulacyjnego o różnym podłożu,
zna przyczyny tych ograniczeń [odniesienie: K1A_W20]
Umiejętności:
II/1B4_U01: Student/ka wstępnie ocenia i wskazuje nieprawidłowości w zakresie
anatomii układu nerwowego, narządów głosu, mowy i słuchu; interpretuje
dokumentację medyczną w zakresie niezbędnym dla logopedy [odniesienie:
K1A_U05]
Kompetencje społeczne:
II/1B4_K01: Student/ka jest świadoma własnych ograniczeń i wie, kiedy zwrócić się
do lekarza specjalisty w celu uzupełnienia diagnozy lub podjęcia leczenia
[odniesienie: K1A_K01]
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład - 15 godz.
Treści programowe
Tematyka zajęć: Liczba
godz.
Medyczne i anatomiczne podstawy mowy człowieka; złożoność zjawisk, od których zależy
prawidłowy rozwój mowy i słuchu.
1
Nasada – jej budowa, funkcje, patologia. 1
Anatomia i fizjologia jamy nosowej – budowa nosa zewnętrznego i wewnętrznego, kości sitowej,
błony śluzowej, jamy nosowo-gardłowej, trąbek słuchowych i zatok przynosowych.
1
Budowa jamy ustnej – patologie w rozwoju języka i uzębienia. 1
16
Jama gardłowa – budowa i fizjologia, wskazania do usunięcia migdałków, rynolalie i ich przyczyny,
rozszczepy podniebienia i ich leczenie.
1
Anatomia i fizjologia krtani – budowa krtani, funkcje ważniejszych mięśni, rola strun głosowych,
unerwienie krtani i jego porażenia, mechanizm fonacji; mowa laryngektomowanych.
1
Ucho – anatomia, fizjologia i patologia. 1
Zaburzenia rozwojowe narządów głosu, mowy i słuchu – skazy i wady wrodzone. 1
Budowa układu nerwowego człowieka. 1
Ośrodkowy układ nerwowy. 1
Obwodowy i centralny układ nerwowy (nerwy czaszkowe a mowa, budowa centralnego układu
nerwowego).
1
Podział mózgowia według kryteriów rozwojowych i czynnościowych; lokalizacja poszczególnych
funkcji w korze mózgowej.
1
Procesy nadawania i odbioru mowy- mózgowe obszary mowy; struktury podkorowe odgrywające
rolę w czynnościach mowy.
1
Wpływ środowiska na powstawanie wad rozwojowych w okresie prenatalnym oraz sposoby
zapobiegania tym wadom.
1
Współpraca logopedy z lekarzami różnych specjalności. 1
.
Metody dydaktyczne Wykład, prezentacja multimedialna, metody poglądowe (prezentacja schematów,
modeli anatomicznych)
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia Zaliczenie bez oceny + egzamin
Metody weryfikacji efektów
kształcenia
Efekt Metoda weryfikacji
II/1B4_W01 Test egzaminacyjny
II/1B4_W02 Test egzaminacyjny
II/1B4_U01 Test egzaminacyjny
II/1B4_K01 Obserwacja ciągła w czasie zajęć i dyskusji po
wykładach
.
Metody i kryteria oceny Egzamin pisemny oceniany w skali: bdb, +db, db, +dst, dst, ndst
Na ocenę:
17
bardzo dobrą – 100%-91% poprawnych odpowiedzi,
plus dobrą – 85%- 90% poprawnych odpowiedzi,
dobrą – 75%-84% poprawnych odpowiedzi,
plus dostateczną – 70-74% poprawnych odpowiedzi,
dostateczną – 60-69% poprawnych odpowiedzi,
niedostateczną – poniżej 60% poprawnych odpowiedzi
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz
punktach ECTS
Forma aktywności Liczba godzin
Wykład 15 godz.
Przygotowanie do egzaminu 11 godz.
Konsultacje indywidualne (w tym także za
pośrednictwem Internetu)
2 godz.
Przygotowanie do zajęć (czytanie zaleconej literatury,
przygotowywanie schematów, obrazów budowy
anatomicznej)
2
SUMA GODZIN 30
LICZBA PUNKTÓW ECTS 1
Język wykładowy polski
Praktyki zawodowe w
ramach przedmiotu
Nie przewidziano
Literatura
Z listy wybierane są
pozycje
bibliograficzne (w
porozumieniu z
prowadzącym
przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura
uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć do
wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
Literatura podstawowa:
Łączkowska M., 1981, Wprowadzenie do anatomii, fizjologii i patologii narządu głosu,
mowy i słuchu, Lublin.
Łączkowska M., 1976, Podstawy anatomii i fizjologii narządu głosu i mowy, Lublin.
Obrębowski A., 1993, Anatomiczne i fizjologiczne podstawy zaburzeń mowy,
„Logopedia” 20, Lublin.
Literatura uzupełniająca:
(red.) Pruszewicz A., 1992, Foniatria kliniczna, Warszawa.
(red.) Rocławski B., 1993, Opieka logopedyczna od poczęcia, Gdańsk.
Bardach J., 1967, Rozszczepy wargi górnej i podniebienia, Warszawa.
Bochenek A., Reicher M., 1969, Anatomia człowieka, t. 2, Warszawa.
Feneis H., 1986, Ilustrowany słownik międzynarodowego mianownictwa anatomicznego,
przekł. I. Modrewska-Winowska i J. Winowski, Warszawa.
Gałkowski T., 1993, Zaburzenia słuchu, „Logopedia” 20, Lublin.
Gołąb B. K., 1980, Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego,
Warszawa.
Grossman J, 1993, Wyniki rehabilitacji dzieci z rozszczepem podniebienia, „Logopedia”
20, Lublin.
Grossman J., 1993, Rozszczepy podniebienia a wady wymowy, „Logopedia” 20, Lublin.
18
Iwankiewicz S., 1980, Ćwiczenia z otolaryngologii, Warszawa.
Kmita S., 1967, Otolaryngologia dziecięca, Warszawa.
Kozołub A., 2003, Biomedyczne podstawy logopedii, [w:] Logopedia. Pytania i
odpowiedzi. Podręcznik akademicki, t I, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Opole, s.
85-126.
Mitrinowicz-Modrzejewska A., 1963, Fizjologia i patologia głosu, słuchu i mowy.
Rozpoznawanie, leczenie i rehabilitacja.
Sadowski B., 2005, Rola mózgu w procesach nadawania i odbioru mowy, [w:] Podstawy
Neurologopedii. Podręcznik akademicki, red. T. Gałkowski, E. Szeląg, G.
Jastrzębowska, Opole, s. 43-97.
Sobotta J., 1994, Atlas anatomii człowieka, t. I: Głowa, szyja i kończyna górna,
Wrocław.
Podpis koordynatora
przedmiotu
Podpis kierownika
jednostki
II/1B5. WSPÓŁPRACA LOGOPEDY Z LEKARZAMI (FONIATRIA, ORTODONCJA, AUDIOLOGIA)
Nazwa przedmiotu
Współpraca logopedy z lekarzami
(foniatria, ortodoncja, audiologia)
Nazwa jednostki prowadzącej
przedmiot
Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej UR, Zakład Języka
Polskiego
Kod przedmiotu II/1B5
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska;
Specjalność logopedyczna
z kształceniem polonistycznym
Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Przedmiot kierunkowy
19
Rok i semestr studiów Rok II, semestr 4.
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
Dr Agnieszka Myszka
Imię i nazwisko osoby (osób)
prowadzącej zajęcia z przedmiotu
Dr Agnieszka Myszka
Dr Małgorzata Kułakowska
Cele zajęć z przedmiotu
C1: przypomnienie i uporządkowanie wiedzy na temat budowy zgryzu, narządów mowy i słuchu, a także na temat
wpływu różnych czynników na prawidłowy rozwój anatomiczny,
C2: poznanie metod badania zgryzu, słuchu i krtani, analiza wyników badań medycznych
C3: poznanie możliwości wykorzystania wiedzy o budowie narządów mowy i słuchu oraz wadach zgryzu w terapii
zaburzeń wymowy
Wymagania wstępne
Zaliczony przedmiot Anatomia, fizjologia i patofizjologia narządów mowy, głosu i
słuchu
Efekty kształcenia
Wiedza:
II/1B5_W01: słuchacz zna elementy ortodoncji, foniatrii i audiologii w zakresie
niezbędnym dla logopedy, rozumie wpływ wad zgryzu, słuchu i fonacji na
wymowę, a także na harmonię i mimikę twarzy [odniesienie: K1A_W03]
II/1B5_W02: słuchacz zna podstawowe pojęcia i mechanizmy związane z
profilaktyką głosu, słuchu i wad zgryzu; wie, które nawyki są szkodliwe, a
jakie zachowania i działania wpływają stymulująco na rozwój i ochronę
narządów mowy i słuchu [odniesienie: K1A_W20]
Umiejętności:
II/1B5_U01: słuchacz wstępnie ocenia nieprawidłowości w zakresie fonacji, układu
zgryzu i w zakresie słuchu; ocenia wpływ stanu zgryzu na fonację;
interpretuje i odczytuje wyniki diagnoz ortodontycznych, foniatrycznych i
audiologicznych, uświadamia pacjentowi (i/lub jego rodzicom) potrzebę
leczenia [odniesienie: K1A_U04]
Kompetencje społeczne:
II/1B5_K01: słuchacz jest świadomy własnych ograniczeń i wie, kiedy zwrócić się
do specjalisty w celu przeprowadzenia szczegółowych badań i
skonsultowania konkretnego problemu [odniesienie: K1A_K01]
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład - 15 godz.
20
Treści programowe
Tematyka zajęć: Liczba
godz.
Związek logopedii z foniatrią - podstawowe podobieństwa i różnice. Anatomia i fizjologia narządu
głosu.
1
Metody badania narządu głosu. Choroby narządu głosu – rola czynników zewnętrznych i
wewnętrznych. Postępowanie terapeutyczne w chorobach narządu głosu.
1
Zasady emisji głosu. Profilaktyka zaburzeń głosu. Głos jako narzędzie pracy. 2
Zasady współpracy między foniatrą i logopedą – przydatność diagnozy foniatrycznej dla logopedy. 1
Przedmiot i zadania ortodoncji. Rozwój funkcji pokarmowych. 1
Definicja wad zgryzu. Geneza wad zgryzu wrodzonych i nabytych. Częstotliwość występowania wad
zgryzu. Stymulacja prawidłowego rozwoju zgryzu; profilaktyka ortodontyczna w żłobkach,
przedszkolach i młodszych klasach szkolnych.
1
Wady zgryzu a wady wymowy – diagnoza zaburzeń mowy u osób z wadami zgryzu. Wady wymowy
u osób z wadami zgryzu z uwzględnieniem wad dotylnych, doprzednich, pionowych i poprzecznych.
Zasady leczenia ortodontycznego; wpływ różnego typu aparatów ortodontycznych na wymowę.
2
Zasady współpracy między ortodontą i logopedą – potrzeby, możliwości, cele. 1
Wpływ słyszenia na mowę; związki audiologii z logopedią. 1
Budowa ucha: ucho zewnętrzne, wewnętrzne i środkowe. Drogi impulsów słuchowych. Centralne
zaburzenia słuchu. Obwodowe mechanizmy mowy. Budowa i funkcje błędnika.
1
Udział kory mózgu, dróg piramidowych i pozapiramidowych w nadawaniu i odbiorze słuchowym. 1
Urządzenia wspomagające słyszenie – różne rodzaje aparatów słuchowych 1
Audiogram – jak należy go odczytać i interpretować. Inne badania audiologiczne przydatne
logopedzie. Współpraca logopedy z audiologiem – zakres, zasady, potrzeby itp.
1
.
Metody dydaktyczne
Wykład, prezentacja multimedialna, metody poglądowe (prezentacja schematów,
modeli anatomicznych, aparatów ortodontycznych)
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia
Zaliczenie bez oceny (na podstawie obecności i zadania domowego)
Metody weryfikacji efektów
Efekt Metoda weryfikacji
II/1B5_W01 Obserwacja ciągła w czasie zajęć i konsultacji
indywidualnych
21
kształcenia II/1B5_W02 Obserwacja ciągła na zajęciach, ocena zadania domowego
II/1B5_U01 Obserwacja ciągła na zajęciach, ocena zadania domowego
II/1B5_K01 Obserwacja ciągła na zajęciach
Metody i kryteria oceny
Wykład oceniany w skali: bdb, +db, db, +dst, dst, ndst
Ocena z wykładu jest wypadkową następujących elementów:
Obecność na zajęciach (30%)
Aktywny udział w dyskusjach na zakończenie każdego wykładu i w
konsultacjach indywidualnych (30%)
Przygotowanie zadania domowego (interpretacja logopedyczna wyników
badań foniatrycznych, audiologicznych i ortodontycznych) (40%)
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz
punktach ECTS
Forma aktywności Liczba godzin
Wykład 15 godz.
Przygotowanie do zajęć (w tym czytanie zadanych
materiałów)
6 godz.
Konsultacje indywidualne (w tym także za
pośrednictwem Internetu)
2 godz.
Przygotowanie zadania domowego 2
SUMA GODZIN 25
LICZBA PUNKTÓW ECTS 1
Język wykładowy polski
Praktyki zawodowe Nie przewidziano
Literatura
Z listy wybierane są
pozycje
bibliograficzne (w
porozumieniu z
prowadzącym
przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura
uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć do
wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
Literatura podstawowa:
Gałkowski T., 1993, Zaburzenia słuchu, „Logopedia” 20, Lublin.
Łabiszewska-Jaruzelska F. (red.), 1977, Ortodoncja. Zasady i praktyka, Warszawa.
Mackiewicz B. (red.), 1983, Wybrane zagadnienia ortodontyczne dla logopedów, Gdańsk.
Mitrinowicz-Modrzejewska A., 1963, Fizjologia i patologia głosu, Warszawa.
Styczek I., 1980, Logopedia, Warszawa.
Literatura uzupełniająca:
Bregy W., 1974, Elementy techniki wokalnej, Warszawa.
Gołąb B. K., 1980, Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego, Warszawa.
Grossman J., 1993, Rozszczepy podniebienia a wady wymowy, „Logopedia” 20, Lublin.
Iwankiewicz S., 1980, Ćwiczenia z otolaryngologii, Warszawa.
Kasperska K., 1967, Mioterapia w ortodoncji, Warszawa.
Łabiszewska-Jaruzelska F. (red.), 1995, Ortopedia szczękowa. Zasady i praktyka. Podręcznik dla studentów somatologii, Warszawa.
Masztelarz A. (red.), 1977, Zarys ortopedii szczękowej (ortodoncji), Warszawa.
Obrębowski A., Tarkowski Z., 2003, Zaburzenia procesu komunikatywnego, Lublin.
Pruszewicz A., 1994, Zarys audiologii klinicznej, Poznań.
22
Pruszewicz A> (red.), 1992, Foniatria kliniczna, Warszawa.
Rokitańska M., Laskowska H., 2003, Zdrowy głos, Bydgoszcz.
Sobotta J., 1994, Atlas anatomii człowieka, tom I: Głowa, szyja i kończyna górna, Wrocław.
Śliwińska-Kowalska M., Głos narzędziem pracy, Łódź.
Zaleski T., 1993, Centralne zaburzenia słuchu, „Logopedia” 20, Lublin.
Zaleski T., 1993, Obwodowe mechanizmy mowy, „Logopedia 20”, Lublin.
Zaleski T., 1993, Obwodowe mechanizmy mowy, „Logopedia 20”, Lublin.
Podpis koordynatora
przedmiotu
Podpis kierownika
jednostki
IIII//11 CC –– MMOODDUUŁŁ LLOOGGOOPPEEDDYYCCZZNNYY
II/1C6. WSTĘP DO LOGOPEDII
Nazwa przedmiotu Wstęp do logopedii
Nazwa jednostki prowadzącej
przedmiot
Wydział Filologiczny
Instytut Filologii Polskiej UR
Zakład Języka Polskiego
Kod przedmiotu II/1C6
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska;
Specjalność logopedyczna z kształceniem polonistycznym
Studia pierwszego
stopnia
Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Przedmiot kierunkowy
Rok i semestr studiów Rok II, semestr 3
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
Dr Agnieszka Myszka
Imię i nazwisko osoby (osób)
prowadzącej zajęcia z przedmiotu
Dr Agnieszka Myszka
Dr Małgorzata Kułakowska
23
Cele zajęć z przedmiotu
C1: zdobycie przez słuchaczy wiadomości dotyczących genezy i przedmiotu badań logopedii, a także
subdyscyplin w obrębie logopedii;
C2: dostarczenie słuchaczom wiedzy na temat statusu zawodowego logopedy w Polsce;
C3: zdobycie przez słuchaczy wiedzy dotyczącej organizacji opieki logopedycznej oraz instytucji
współpracujących i wspierających logopedów.
Wymagania wstępne Przedmiot jest prowadzony od poziomu zerowego
Efekty kształcsenia
Wiedza:
II/1C6_W01: Student/ka zna miejsce logopedii w systemie nauk oraz jej specyfikę
przedmiotową i metodologiczną; zna miejsce logopedii w organizacji systemu
ochrony zdrowia na poziomie krajowym; zna główne kierunki rozwoju i
najważniejsze osiągnięcia tej nauki oraz ma wiedzę o ośrodkach i formach
doskonalenia logopedów; zna instytucje wspierające logopedów i zrzeszające
logopedów [odniesienie: K1A_W01]
II/1C6_W02: Student/ka zna dyscypliny powiązane z logopedią, zna prawne,
organizacyjne i etyczne uwarunkowania wykonywania zawodu logopedy; rozumie
społeczne i ekonomiczno-gospodarcze uwarunkowania działalności zawodowej –
zna zasady opieki logopedycznej w placówkach ochrony zdrowia (poradnie,
szpitale, przychodnie), w placówkach opiekuńczo-wychowawczych (żłobki,
przedszkola, ośrodki terapeutyczne) oraz oświatowych (różnego typu szkoły –
państwowe, społeczne, specjalne itp.) [odniesienie K1A_W10]
Umiejętności:
II/1C6_U01: Student/ka rozstrzyga dylematy etyczne, w razie wątpliwości zwraca
się do odpowiednich osób i instytucji, poszukuje pomocy u specjalistów z
pokrewnych dziedzin [odniesienie: K1A_U08]
Kompetencje społeczne:
II/1C6_K01: Student/ka ma przekonanie o wadze zachowania się w sposób
profesjonalny, refleksji na tematy etyczne i przestrzegania zasad etyki zawodowej;
zna normy zachowań etycznych w zawodzie logopedy; dostrzega i formułuje
problemy moralne i dylematy etyczne związane z własną i cudzą pracą, poszukuje
optymalnych rozwiązań, postępuje zgodnie z zasadami etyki
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład - 15 godz.
Treści programowe
Tematyka zajęć: Liczba
godz.
24
Termin logopedia i jego znaczenie. Historia rozwoju logopedii w Polsce i na świecie. Logopedia jako
jeden z działów fonetyki stosowanej
1
Komunikacja językowa, mowa i jej zaburzenia jako przedmiot badań logopedii. 2
Interdyscyplinarny charakter logopedii i jej miejsce w systemie nauk. Związek logopedii z naukami
medycznymi, pedagogicznymi i społecznymi
2
Zadania i działy logopedii. Specjalizacje logopedyczne. 2
Organizacje zrzeszające logopedów. Działalność Polskiego Towarzystwa Logopedycznego.
Certyfikat logopedy
1
Kształcenie logopedów w Polsce. Metody i formy doskonalenia umiejętności 1
Status zawodowy logopedy w świetle prawa polskiego. Logopeda w placówkach oświatowych i
medycznych
1
Opieka logopedyczna w Polsce – założenia i stan faktyczny. Zasady opieki logopedycznej w
placówkach ochrony zdrowia (poradnie, szpitale, przychodnie), w placówkach opiekuńczo-
wychowawczych (żłobki, przedszkola, ośrodki terapeutyczne) oraz oświatowych (różnego typu
szkoły – państwowe, społeczne, specjalne itp.)
2
Logopedia „w sieci”. 1
Prawne i etyczne aspekty zawodu logopedy. 2
Metody dydaktyczne Prezentacja multimedialna, wykład, metody poglądowe
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia
Zaliczenie na ocenę
Test wyboru na zakończenie wykładów
Metody weryfikacji efektów
kształcenia
Efekt Metoda weryfikacji
II/1C6_W01 Test wyboru na zakończenie wykładów
II/1C6_W02 Test wyboru na zakończenie wykładów
II/1C6_U01 Obserwacja słuchaczy na wykładach, w czasie dyskusji po
wykładach i w czasie konsultacji
II/1C6_K01 Obserwacja słuchaczy na wykładach, w czasie dyskusji po
wykładach i w czasie konsultacji
Metody i kryteria oceny Wykład oceniany w skali: bdb, +db, db, +dst, dst, ndst
Warunkiem uzyskania zaliczenia jest obecność na zajęciach + czytanie literatury
w ramach przygotowania do wykładu;
osiągnięcie zakładanych efektów jest weryfikowane za pomocą krótkiego testu
wyboru (wymagane jest nin. 60% poprawnych odpowiedzi)
25
Na ocenę:
bardzo dobrą – 100%-91% poprawnych odpowiedzi,
plus dobrą – 85%- 90% poprawnych odpowiedzi,
dobrą – 75%-84% poprawnych odpowiedzi,
plus dostateczną – 70-74% poprawnych odpowiedzi,
dostateczną – 60-69% poprawnych odpowiedzi,
niedostateczną – poniżej 60% poprawnych odpowiedzi
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz
punktach ECTS
Forma aktywności Liczba godzin
Wykład 15 godz.
Przygotowanie do testu 5 godz.
Konsultacje indywidualne (w tym także za
pośrednictwem Internetu)
2 godz.
Samokształcenie (czytanie zadanych artykułów i
materiałów)
5
SUMA GODZIN 27
LICZBA PUNKTÓW ECTS 1
Język wykładowy polski
Praktyki zawodowe w
ramach przedmiotu
Nie przewidziano
Literatura
Z listy wybierane są
pozycje
bibliograficzne (w
porozumieniu z
prowadzącym
przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura
uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć do
wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
Literatura podstawowa:
Antos D., Demel G., Styczek I., 1971, Jak usuwać seplenienie i inne wady wymowy, Warszawa.
Kania J.T., 1982, Szkice logopedyczne, Warszawa.
Sołtys-Chmielowicz A., 2011, Zaburzenia artykulacji. Teoria i praktyka, Kraków.
Literatura uzupełniająca:
(red.) Gałkowski T., Diagnoza i terapia zaburzeń mowy
(red.) Gałkowski T., Jastrzębowska G., 2003, Logopedia. Pytania i odpowiedzi, Opole.
(red.) Szumska J., 1982, Zaburzenia mowy u dzieci, Warszawa.
Błachnio K., 1995, Kompleksowość logopedyczna podstawą skuteczności terapeutycznej, „Logopedia”, t. 22..
Cieszyńska J., 2003, Metody wywoływania głosek, Kraków.
Datkun- Czerniak K., 2004, Logopedia. Jak usprawniać mowę dziecka, Kielce.
Demel G., 1979, Wady wymowy, Warszawa.
Grabias S., 2001, Perspektywy opisu zaburzeń mowy, [w:] Zaburzenia mowy, red. tenże, Lublin.
Jastrzębowska G, 1999, Diagnoza i terapia logopedyczna, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. T. Gałkowski, Opole.
Kaczmarek L., 1953, Nasze dziecko uczy się mowy, Warszawa.
Kaczmarek Leon, 1991, Model opieki logopedycznej w Polsce, Lublin.
Kozłowska K., 1996, Pomagajmy dzieciom z zaburzeniami mowy, Warszawa.
26
Lichota E. J., 2009, Terapia wad wymowy, Kraków.
Łobacz P., 2001, Wymowa patologiczna a norma fonetyczna w świetle analizy akustycznej, [w:] Zaburzenia mowy, red. S. Grabias, Lublin.
Minczakiewicz E. M., 1997, Mowa. Rozwój – zaburzenia – terapia, Kraków.
Minczakiewicz E., 1990, Logopedia. Wybrane zagadnienia z materiałami do ćwiczeń, Kraków.
Parol U., 1989, Dziecko z niedokształceniem mowy, Warszawa.
Rocławski B., 1981, Poradnik fonetyczny dla nauczycieli, Warszawa.
Rodak H., 1997, Terapia dziecka z wadą wymowy, Warszawa.
Rodak H., 1998, Uczymy się poprawnie mówić r. Poradnik logopedyczny z ćwiczeniami, Warszawa.
Sachajska E., 1992, Uczymy poprawnej wymowy, Warszawa.
Sawa B., 1990, Dzieci z zaburzeniami mowy, Warszawa.
Skorek E. M., 2010, Reranie. Profilaktyka, diagnoza, korekcja, Kraków.
Skorek E. M., 2001, Oblicza wad wymowy, Warszawa.
Sołtys-Chmielowicz A., 1994, Dyslalia – problemy terminologiczne. Próba oceny przydatności klasyfikacji objawowych, [w:] Polska terminologia logopedyczna, red. J. Ożdżyński, Kraków.
Sołtys-Chmielowicz A., 2000, Klasyfikacje wad wymowy, „Logopedia”, t. 28.
Sołtys-Chmielowicz A., 2005, Analiza lingwistyczna wypowiedzi dziecka z rozległą dyslalią, „Logopedia”, t. 34.
Sovák M., 1971, Alalia, „Logopedia”, t. 10.
Spałek E., Piechowicz-Kułakowska C., 2009, Jak pomóc dziecku z wadą wymowy, Kraków.
Styczek I., 1979, Logopedia, Warszawa.
Styczek I., 1982, Badanie i kształtowanie słuchu fonematycznego, Warszawa.
Szletyńscy Z. i H., 1975, Prawidłowe mówienie, Olsztyn.
Wójtowiczowa J., 1991, Logopedyczny zbiór wyrazów, Warszawa.
Zaleski T., 2002, Opóźnienia w rozwoju mowy, Warszawa.
Podpis koordynatora
przedmiotu
Podpis kierownika
jednostki
27
II/1C7. WARSZTAT LOGOPEDY
Nazwa przedmiotu Warsztat logopedy
Nazwa jednostki prowadzącej
przedmiot
Wydział Filologiczny
Instytut Filologii Polskiej UR
Zakład Retoryki i Pragmatyki Komunikacyjnej i Zakład Języka
Polskiego
Kod przedmiotu II/1C7
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska;
Specjalność logopedyczna
z kształceniem polonistycznym
Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Przedmiot sp. logopedycznej
Rok i semestr studiów Rok II, semestr 3
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
Dr Robert Słabczyński
Imię i nazwisko osoby prowadzącej
zajęcia z przedmiotu
Dr Robert Słabczyński
Dr Agnieszka Myszka
Cele zajęć z przedmiotu
C1: zdobycie przez studentów wiadomości o sposobie elektronicznego prowadzenia dokumentacji
logopedycznej, o stronach internetowych przydatnych logopedom i ich zawartości, o materiałach
multimedialnych przydatnych w pracy logopedy;
C2: wykształcenie umiejętności związanych z obsługą komputera i sprzętu audiowizualnego; nauczenie obsługi
programów terapeutycznych i ułatwiających prowadzenie dokumentacji logopedycznej;
C3: zaznajomienie studentów z podstawowymi pojęciami z zakresu własności intelektualnej i prawa autorskiego
Wymagania wstępne Przedmiot jest prowadzony od poziomu zerowego
Wiedza:
II/1C7_W01: Student/ka sprawnie wyszukuje informacje dotyczące logopedii, zna
strony internetowe dedykowane logopedom i korzysta z nich w miarę potrzeb;
krytycznie je ocenia [odniesienie: K1A_W23]
28
Efekty kształcenia II/1C7_W02: Student/ka zna podstawowe pojęcia z zakresu własności
intelektualnej i prawa autorskiego [odniesienie: K1A_W20]
Umiejętności:
II/1C7_U01: Student/ka sprawnie obsługuje programy terapeutyczne, dobiera je w
zależności od celów terapii i możliwości pacjenta [odniesienie: K1A_U01]
II/1C7_U01: Student/ka przygotowuje materiały multimedialne i prowadzi
dokumentację elektroniczną [odniesienie: K1A_U24]
Kompetencje społeczne:
II/1C7_K01: Student/ka sprawnie planuje terapię dostosowaną do zaplanowanych
celów, wykorzystującą narzędzia tradycyjne i multimedialne [odniesienie: K1A_K06]
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Ćwiczenia warsztatowe - 15 godz.
Treści programowe
Tematyka zajęć: Liczba
godz.
Nowoczesny logopeda - kształcenie multimedialne;
Strony, które dokształcają logopedów (strona Polskiego Towarzystwa Logopedycznego, firmy
Komlogo i inne);
2
Czasopisma logopedyczne on line (http://www.logopeda.org.pl/ http://www.pka.org.pl/podstrony
/wydawnictwo.html, http://www.logopedia.umcs.lublin.pl, internetowe księgarnie logopedyczne i e-
sklepy z pomocami logopedycznymi
2
Multimedialna dokumentacja logopedy (np. pakiet edusensuLogopedia);
programy użytkowe: edytor tekstu (zapis fonetyczny tekstu), arkusz kalkulacyjny, rejestrator
dźwięków, prezentacje multimedialne. Prawo autorskie – wykorzystywanie pomocy terapeutycznych
oraz programów komputerowych a aspekty prawne.
2
Programy komputerowe w terapii logopedycznej – ich zalety i wady;
Programy wspomagające diagnozę logopedyczną (np. multimedialny kwestionariusz obrazkowy).
2
Programy do ćwiczeń usprawniających motorykę narządów mowy, programy pomagające utrwalić
wywołane głoski, rozwijać słuch fonematyczny, praksję.
2
Pogramy wspomagające terapię afazji, jąkania (echokorektory w służbie logopedii). 2
Ćwiczenia praktyczne z różnymi programami terapeutycznymi 3
Metody dydaktyczne Prezentacja multimedialna, pogadanka, ćwiczenia w grupach, metody poglądowe,
29
ćwiczenia z programami multimedialnymi, analiza nagrań
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia
Obecność na zajęciach i aktywny w nich udział; przygotowanie prezentacji
Metody weryfikacji efektów
kształcenia
Efekt Metoda weryfikacji
II/1C7_W01 Obserwacja aktywności na zajęciach, prezentacja
multimedialna
II/1C7_W02 Obserwacja ciągła na ćwiczeniach
II/1C7_U01 Obserwacja ciągła na zajęciach; obserwacja wykonywanych
ćwiczeń
II/1C7_U01 Obserwacja zadań wykonywanych w trakcie ćwiczeń;
prezentacja multimedialna
II/1C7_K01 Aktywność w czasie ćwiczeń (ocena wypowiedzi ustnych)
Metody i kryteria oceny
Ćwiczenia oceniane w skali: bdb, +db, db, +dst, dst, ndst
Ocena jest wypadkową następujących elementów:
obecność na zajęciach i aktywny w nich udział (35% oceny);
sposób wykonywania zadanych ćwiczeń i zadań (30% oceny);
przygotowanie prezentacji multimedialnej (35% oceny).
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz
punktach ECTS
Forma aktywności Liczba godzin
Ćwiczenia 15 godz.
Przygotowanie do ćwiczeń (w tym przygotowywanie
prezentacji, materiałów)
7 godz.
Konsultacje indywidualne (w tym także za
pośrednictwem Internetu)
3 godz.
Samokształcenie (praca z programami
multimedialnymi)
5
SUMA GODZIN 30
LICZBA PUNKTÓW ECTS 1
Język wykładowy polski
Praktyki zawodowe w
ramach przedmiotu
Nie przewidziano
Literatura
Z listy wybierane są
pozycje
bibliograficzne (w
porozumieniu z
Literatura podstawowa:
Gałkowski T., Jarzębowska G., 2000, Logopedia – pytania i odpowiedzi, Opole.
Gruba J., 2009, Technologia informacyjna w logopedii, Gliwice.
30
prowadzącym
przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura
uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć do
wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
Materiały multimedialne:
http://www.logopeda.org.pl
http://www.logopedia.pl
http://www.logolandia.pl
www.encyklopedialogopedii.pl
www.fonem.eu
www.logopedyczna.pl
www.komlogo.pl
www.ydp.com.pl
www.demostenes.pl
http://www.oskarpomoceedukacyjne.pl
www.lideria.pl
www.ksiazkiedukacyjne.pl
http://www.eduksiegarnia.pl/logopedia
http://www.pka.org.pl/podstrony/wydawnictwo.html
http://www.logopedia.umcs.lublin.pl
Trening słuchu fonematycznego - Komlogo
Rentgenogramy - Komlogo
Literatura uzupełniająca:
(red.) Siemieniecki B., 1996, Komputer w diagnostyce i terapii pedagogicznej, Toruń.
Bogdanowska Z., 2005, Multimedialne programy edukacyjne wspomagające diagnozą i terapią logopedyczną, [w:] Wspomaganie rozwoju i edukacji dziecka z zaburzeniami mowy, red. L. Hurło, M. Zaorska, Olsztyn.
Borowiecki R., Kwieciński M., 2004, Informacja i wiedza w zintegrowanym świecie zarządzania, Kraków.
Dońska-Olszko M., Lechowicz A., 1998, Komputerowe wspomaganie nauczania dzieci z ciężkim uszkodzeniem narządu ruchu, [w:] Dziecko niepełnosprawne ruchowo, red. E. Mazanek, cz. 3, Warszawa.
Gruba J., 2002, Komputerowe wspomaganie umiejętności czytania u dzieci sześcioletnich, Kraków.
Lemirowski A., Surowaniec J., 1997, Programy komputerowe w metodyce surdologopedycznej, [w:]Sprawności językowe, red. J. Ożdżyński, T. Rittel, Kraków.
Surowaniec J., 1995, Funkcje zabaw i gier komputerowych w metodyce postępowania logopedycznego [w:] Językowy obraz świata dzieci i młodzieży, red. J. Ożdżyński, Kraków.
Walencik-Topiłko A., Miklaszewska A., 2000, Charakterystyka polskich programów komputerowych wspomagających terapię logopedyczną, [w:] Kształcenie logopedyczne. Cele i formy, red. E. Łuczyński, Gdańsk.
Wojtowicz J., 2006, Organizacyjne i technologiczne aspekty zarządzania wiedzą w organizacji, http://www.centrum wiedzy.edu.pl.
Podpis koordynatora
przedmiotu
31
Podpis kierownika
jednostki
II/1C8. DIAGNOZA I TERAPIA DYSLALII I ALALII
Nazwa przedmiotu Diagnoza i terapia dyslalii i alalii
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Filologiczny
Instytut Filologii Polskiej UR
Zakład Języka Polskiego
Kod przedmiotu II/1C8
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska;
Specjalność logopedyczna
z kształceniem polonistycznym
Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Przedmiot kierunkowy
Rok i semestr studiów Rok II, semestr 4.
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
Dr Agnieszka Myszka
Imię i nazwisko osoby (osób)
prowadzącej zajęcia z przedmiotu
Dr Agnieszka Myszka
Dr Małgorzata Kułakowska
Cele zajęć z przedmiotu
C1: zdobycie przez słuchaczy wiadomości na temat przyczyn powstawania wad wymowy, rodzajów tych wad,
klasyfikacji, sposobów badania mowy i diagnozowania;
C2: dostarczenie słuchaczom wiedzy na temat metod terapii wad wymowy;
C3: wykształcenie umiejętności rozpoznawania wad wymowy i terapii tych wad;
32
C4: wykształcenie umiejętności planowania terapii logopedycznej i prowadzenia dokumentacji.
Wymagania wstępne
Zaliczone przedmioty: Wstęp do logopedii, Warsztat logopedy, Dydaktyka
postępowania logopedycznego
Efekty kształcenia
Wiedza:
II/1C8_W01: Student/ka zna mechanizm działania, zalety i skutki uboczne
zabiegów terapeutycznych stosowanych w terapii dyslalii; wie, jak należy
programować terapię zaburzeń mowy i potrafi ją dopasować do potrzeb pacjenta i
jego otoczenia [odniesienie: K1A_W05]
II/1C8_W02: Student/ka rozumie zasady funkcjonowania sprzętu i aparatury
stosowanych w terapii logopedycznej (m.in. programy komputerowe, wibratory
logopedyczne, sondy, szpatułki itp.) [odniesienie: K1A_W18]
Umiejętności:
II/1C8_U01: Student/ka diagnozuje i różnicuje wady wymowy wchodzące w obręb
dyslalii; prowadzi proste badania logopedyczne, w tym badania przesiewowe;
formułuje wnioski, opracowuje i prezentuje wyniki oraz wskazuje kierunki dalszych
badań [odniesienie: K1A_U04]
II/1C8_U02: Student/ka zna metody wywoływania głosek i używa ich w praktyce;
sprawnie posługuje się sprzętem i aparaturą oraz pomocami stosowanymi w terapii
dyslalii; umie w razie potrzeby przygotować pomoce według własnego pomysłu
[odniesienie: K1A_U05]
Kompetencje społeczne:
II/1C8_K01: Student/ka odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy,
projektuje i wykonuje działania terapeutyczne; ma przekonanie o sensie, wartości i
potrzebie podejmowania działań terapeutycznych w środowisku społecznym; jest
gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych; wykazuje aktywność, podejmuje
trud i odznacza się wytrwałością w realizacji celów [odniesienie: K1A_K06]
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład - 15 godzin + ćwiczenia aud. - 30 godz.
Treści programowe
Wykład:
Tematyka zajęć: Liczba
godz.
Pojęcie dyslalii – terminologia, rodzaje dyslalii, miejsce dyslalii w różnych klasyfikacjach zaburzeń
mowy. Kryteria oceny wad wymowy. Wada wymowy a błąd wymowy.
1
Przyczyny dyslalii – endogenne i egzogenne. 1
33
Klasyfikacje wad wymowy; terminologia służąca do nazywania wad wymowy. Substytucje a
deformacje.
1
Diagnoza dyslalii – sposoby badania, objawy. 1
Etapy pracy logopedycznej w różnych typach dyslalii (strategia postępowania logopedycznego w
przypadku dyslalii). Kolejność wywoływania głosek
2
Rotacyzm, sygmatyzm, rynolalia, palatolalia, mowa bezdźwięczna – przyczyny i istota tych wad. 2
Metody wywoływania głosek dentalizowanych. 1
Metody wywoływania r. Etapy terapii rotacyzmu. 1
Terapia mowy bezdźwięcznej. 1
Inne wady zaliczane do dyslalii (kappacyzm, rynolalia i inne). 1
Alalia – problemy terminologiczne, klasyfikacje, alalia a afazja dziecięca. 2
Dokumentacja logopedyczna 1
Ćwiczenia:
Tematyka zajęć: Liczba
godz.
Mowa jako narzędzie komunikacji. Realizacja mowy w 3 sferach: biologicznej, psychicznej i
społecznej. Wada wymowy a błąd wymowy.
2
Kryteria oceny wad wymowy. Norma rozwojowa a opóźnienie rozwoju mowy (etapy kształtowania
się mowy dziecka wg L. Kaczmarka).
2
Diagnoza logopedyczna – metody badania pacjentów, badania przesiewowe i indywidualne,
składniki diagnozy, próby diagnozowania pacjentów (analiza nagrań).
2
Diagnoza - wypełnianie arkuszy diagnostycznych. 2
Programowanie terapii – etapy pracy terapeutycznej, kolejność wywoływania głosek, wiek dziecka a
metody i tempo pracy.
2
Ćwiczenia na etapie przygotowawczym – oddechowe, fonacyjne, usprawniające motorykę
narządów mowy.
2
Głoski detalizowane – prawidłowa artykulacja, wady, ich przyczyny, metody wywoływania głosek. 2
Głoska r – prawidłowa artykulacja, substytucje i deformacje, metody fonetyczne i mechaniczne
wywoływania r. Etapy terapii rotacyzmu.
2
Mowa bezdźwięczna – przyczyny, objawy, sposoby udźwięczniania głosek, etapy pracy korekcyjnej. 2
34
Terapia kappacyzmu i rynolalii. 2
Ćwiczenia wyrazistości samogłosek – prawidłowe artykulacje, możliwe zniekształcenia. 2
Analiza nagrań video – próby pisania scenariuszy terapii. 4
Pomoce logopedyczne i ich rola w poszczególnych etapach terapii. 4
.
Metody dydaktyczne
Wykład: prezentacja multimedialna, prezentacja nagrań video,
Ćwiczenia: pogadanka, ćwiczenia praktyczne indywidualne i w grupach, analiza
nagrań video i audio, praca z komputerem
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia Wykład: zaliczenie bez oceny + egzamin pisemny
Ćwiczenia: zaliczenie z oceną
Metody weryfikacji efektów
kształcenia
Efekt Metoda weryfikacji
II/1C8_W01 Obserwacja ciągła w czasie ćwiczeń;
egzamin
II/1C8_W02 Obserwacja ciągła na ćwiczeniach, kolokwium ustne z metod
wywoływania głosek, ocena konspektów
Test egzaminacyjny
II/1C8_U01 Obserwacja ciągła na zajęciach; wypowiedzi w czasie zajęć,
sprawdzanie zadań domowych i wykonywanych w trakcie
zajęć
II/1C8_U02 Obserwacja zadań wykonywanych w trakcie ćwiczeń;
kolokwium ustne z metod wywoływania głosek
Test egzaminacyjny
II/1C8_K01 Aktywność w czasie ćwiczeń (ocena wypowiedzi ustnych)
Obserwacja ciągła
I
Metody i kryteria oceny
Wykład oceniany w skali: bdb, +db, db, +dst, dst, ndst
Test egzaminacyjny
Na ocenę:
bardzo dobrą – 100%-91% poprawnych odpowiedzi,
35
plus dobrą – 85%- 90% poprawnych odpowiedzi,
dobrą – 75%-84% poprawnych odpowiedzi,
plus dostateczną – 70-74% poprawnych odpowiedzi,
dostateczną – 60-69% poprawnych odpowiedzi,
niedostateczną – poniżej 60% poprawnych odpowiedzi
Ćwiczenia oceniane w skali: bdb, +db, db, +dst, dst, ndst
ocena z ćwiczeń jest wypadkową następujących elementów:
obecność na zajęciach (10%)
aktywny udział w zajęciach (30%)
kolokwium ustne z metod wywoływania głosek (40%)
złożenie konspektów przykładowych zajęć terapeutycznych (20%)
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz
punktach ECTS
Forma aktywności Liczba godzin
Wykład 15 godz.
Ćwiczenia 30 godz.
Przygotowanie do ćwiczeń (w tym przygotowywanie
materiałów, czytanie podręczników i artykułów)
3 godz.
Przygotowanie do kolokwium ustnego i do egzaminu 10 godz.
Konsultacje indywidualne (w tym także za
pośrednictwem Internetu)
2 godz.
SUMA GODZIN 60
LICZBA PUNKTÓW ECTS 2
Język wykładowy polski
Praktyki zawodowe w
ramach przedmiotu
Nie przewidziano
Literatura
Z listy wybierane są
pozycje
bibliograficzne (w
porozumieniu z
prowadzącym
przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura
uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć do
wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
Literatura podstawowa:
Antos D., Demel G., Styczek I., 1971, Jak usuwać seplenienie i inne wady wymowy,
Warszawa.
Kania J.T., 1982, Szkice logopedyczne, Warszawa.
Sołtys-Chmielowicz A., 2011, Zaburzenia artykulacji. Teoria i praktyka, Kraków.
Literatura uzupełniająca:
(red.) Gałkowski T., Diagnoza i terapia zaburzeń mowy
(red.) Gałkowski T., Jastrzębowska G., 2003, Logopedia. Pytania i odpowiedzi, Opole.
(red.) Szumska J., 1982, Zaburzenia mowy u dzieci, Warszawa.
Błachnio K., 1995, Kompleksowość logopedyczna podstawą skuteczności
terapeutycznej, „Logopedia”, t. 22..
Cieszyńska J., 2003, Metody wywoływania głosek, Kraków.
Datkun- Czerniak K., 2004, Logopedia. Jak usprawniać mowę dziecka, Kielce.
Demel G., 1979, Wady wymowy, Warszawa.
36
Grabias S., 2001, Perspektywy opisu zaburzeń mowy, [w:] Zaburzenia mowy, red. tenże,
Lublin.
Jastrzębowska G, 1999, Diagnoza i terapia logopedyczna, [w:] Logopedia. Pytania i
odpowiedzi, red. T. Gałkowski, Opole.
Kaczmarek L., 1953, Nasze dziecko uczy się mowy, Warszawa.
Kozłowska K., 1996, Pomagajmy dzieciom z zaburzeniami mowy, Warszawa.
Lichota E. J., 2009, Terapia wad wymowy, Kraków.
Łobacz P., 2001, Wymowa patologiczna a norma fonetyczna w świetle analizy
akustycznej, [w:] Zaburzenia mowy, red. S. Grabias, Lublin.
Minczakiewicz E. M., 1997, Mowa. Rozwój – zaburzenia – terapia, Kraków.
Minczakiewicz E., 1990, Logopedia. Wybrane zagadnienia z materiałami do ćwiczeń,
Kraków.
Parol U., 1989, Dziecko z niedokształceniem mowy, Warszawa.
Rocławski B., 1981, Poradnik fonetyczny dla nauczycieli, Warszawa.
Rodak H., 1997, Terapia dziecka z wadą wymowy, Warszawa.
Rodak H., 1998, Uczymy się poprawnie mówić r. Poradnik logopedyczny z ćwiczeniami,
Warszawa.
Sachajska E., 1992, Uczymy poprawnej wymowy, Warszawa.
Sawa B., 1990, Dzieci z zaburzeniami mowy, Warszawa.
Skorek E. M., 2010, Reranie. Profilaktyka, diagnoza, korekcja, Kraków.
Skorek E. M., 2001, Oblicza wad wymowy, Warszawa.
Sołtys-Chmielowicz A., 1994, Dyslalia – problemy terminologiczne. Próba oceny
przydatności klasyfikacji objawowych, [w:] Polska terminologia logopedyczna, red. J.
Ożdżyński, Kraków.
Sołtys-Chmielowicz A., 2000, Klasyfikacje wad wymowy, „Logopedia”, t. 28.
Sołtys-Chmielowicz A., 2005, Analiza lingwistyczna wypowiedzi dziecka z rozległą
dyslalią, „Logopedia”, t. 34.
Sovák M., 1971, Alalia, „Logopedia”, t. 10.
Spałek E., Piechowicz-Kułakowska C., 2009, Jak pomóc dziecku z wadą wymowy,
Kraków.
Styczek I., 1979, Logopedia, Warszawa.
Styczek I., 1982, Badanie i kształtowanie słuchu fonematycznego, Warszawa.
Szletyńscy Z. i H., 1975, Prawidłowe mówienie, Olsztyn.
Wójtowiczowa J., 1991, Logopedyczny zbiór wyrazów, Warszawa.
Zaleski T., 2002, Opóźnienia w rozwoju mowy, Warszawa.
Podpis koordynatora
przedmiotu
Podpis kierownika
jednostki
37
II/1C9. DYDAKTYKA POSTĘPOWANIA LOGOPEDYCZNEGO
Nazwa przedmiotu
Dydaktyka postępowania logopedycznego
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Filologiczny
Instytut Filologii Polskiej UR
Zakład Języka Polskiego
Kod przedmiotu II/1C9
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska;
Specjalność logopedyczna
z kształceniem polonistycznym
Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Przedmiot sp. logopedycznej
Rok i semestr studiów Rok II, semestr 3
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
Dr Agnieszka Myszka
Imię i nazwisko osoby (osób)
prowadzącej zajęcia z przedmiotu
Dr Agnieszka Myszka
Dr Małgorzata Kułakowska
Cele zajęć z przedmiotu
C1: zdobycie przez słuchaczy podstawowych wiadomości na temat metodologii postępowania logopedycznego,
roli logopedy w społeczeństwie, o instytucjach prowadzących szkolenia i kursy dla logopedów, o
podstawowych wydawnictwach logopedycznych;
C2: zdobycie przez studentów umiejętności prowadzenia dokumentacji logopedycznej (konspekty, karty
pacjentów, karty badania mowy itp.)
C3: zapoznanie słuchaczy z prawnymi i etycznymi ograniczeniami zawodu logopedy; zapoznanie z sytuacją
logopedy na rynku pracy.
Wymagania wstępne Nienaganna artykulacja, znajomość zasad pisania konspektów
Wiedza:
38
Efekty kształcenia
II/1C9_W01: Student/ka zna podstawy metodologiczne postępowania
logopedycznego, zna podstawowe metody i narzędzia do badań przesiewowych i
diagnozy logopedycznej [odniesienie: K1A_W05]
II/1C9_W01: Student/ka zna wydawnictwa logopedyczne, zna instytucje
prowadzące szkolenia i kursy dla logopedów [odniesienie: K1A_W23]
Umiejętności:
II/1C9_U01: Student/ka wypełnia kwestionariusze logopedyczne, karty pacjenta,
pisze konspekty zajęć terapeutycznych; formułuje problem badawczy i wstępnie
programuje dalsze postępowanie [odniesienie: K1A_U05]
Kompetencje społeczne:
II/1C9_K01: Student/ka zna prawne i etyczne ograniczenia zawodu logopedy,
rozumie potrzebę ciągłego rozwoju zawodowego [odniesienie: K1A_W02]
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Ćwiczenia warsztatowe - 15 godz.
Treści programowe
Tematyka zajęć: Liczba godz.
Warsztat logopedy – różne rozumienie terminu „warsztat”; cechy dobrego logopedy; kto jest
pacjentem logopedy, współpracownicy logopedy
2
Źródła wiedzy logopedycznej – wydawnictwa tradycyjne i on-line, czasopisma logopedyczne,
instytucje zrzeszające logopedów, możliwości dokształcania, kursy i szkolenia.
2
Miejsce pracy logopedy – wygląd i wyposażenie gabinetu, niezbędne pomoce. 2
Dokumentacja logopedy – karty pacjentów, karty badań mowy, dzienniki itp.; 2
Metody stosowane w terapii logopedycznej 2
Zasady programowania terapii logopedycznej - pisanie konspektów 2
Pomoce logopedyczne: diagnostyczne i terapeutyczne: kwestionariusze do badań, pomoce do
ćwiczeń oddechowych, artykulacyjnych, ćwiczeń motoryki i praksji
2
Etyka w zawodzie logopedy 1
…
Metody dydaktyczne Prezentacja multimedialna, pogadanka, ćwiczenia w grupach, metody poglądowe,
ćwiczenia z programami multimedialnymi, analiza nagrań
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia
Obecność na zajęciach i aktywny w nich udział; napisanie konspektu zajęć
terapeutycznych
Metody weryfikacji efektów Efekt Metoda weryfikacji
39
kształcenia II/1C9_W01 Obserwacja na ćwiczeniach; referaty
II/1C9_W01 Obserwacja ciągła na ćwiczeniach, wypowiedzi ustne, ocena
konspektu zajęć
II/1C9_U01 Ocena wypełnionych kwestionariuszy i przedstawionych
konspektów;
Obserwacja zadań wykonywanych w trakcie ćwiczeń
II/1C9_K01: Obserwacja ciągła w czasie ćwiczeń
Metody i kryteria oceny Ćwiczenia oceniane w skali: bdb, +db, db, +dst, dst, ndst
Obecność na zajęciach i aktywny w nich udział;
oddanie do oceny konspektu zajęć i wypełnionych kwestionariuszy badania
mowy, badania motoryki narządów artykulacyjnych, lateralizacji, zdolności
narracyjnych, słuchu fonetycznego itp.
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz
punktach ECTS
Forma aktywności Liczba
godzin
Ćwiczenia 15 godz.
Przygotowanie do ćwiczeń (w tym przygotowywanie materiałów,
czytanie podręczników i artykułów)
7 godz.
Konsultacje indywidualne (w tym także za pośrednictwem
Internetu)
3 godz.
Samokształcenie (w tym praca z programami multimedialnymi) 5
SUMA GODZIN 30
LICZBA PUNKTÓW ECTS 1
Język wykładowy polski
Praktyki zawodowe w
ramach przedmiotu
Nie przewidziano
Literatura
Literatura uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych problematyką
zajęć do wykorzystania w
przyszłej pracy zawodowej.
Literatura podstawowa:
Gałkowski T., Jarzębowska G., 2000, Logopedia – pytania i odpowiedzi, Opole.
Literatura uzupełniająca:
Bilewicz G., Zioło B., 2006, Kwestionariusz badania mowy, Impuls.
Rodak H., 1997, Terapia dziecka z wadą wymowy, Warszawa.
Wojtowicz J., 2006, Organizacyjne i technologiczne aspekty zarządzania wiedzą w organizacji, http://www.centrum wiedzy.edu.pl.
Wójtowiczowa J., 2005, Logopedyczny zbiór wyrazów, Warszawa.
Gałkowski T., Tarkowski Z., Zalewski T., 1993, Diagnoza i terapia zaburzeń
mowy, Lublin.
Minczakiewicz E., 1997, Mowa – rozwój – zaburzenia – terapia, Kraków.
40
Sołtys-Chmielowicz A., 2005, Analiza lingwistyczna wypowiedzi dziecka z rozległą dyslalią, „Logopedia”, t. 34.
Podpis koordynatora
przedmiotu
Podpis kierownika
jednostki
II/1C10. DIAGNOZA I TERAPIA OLIGOFAZJI
Nazwa przedmiotu Diagnoza i terapia oligofazji
Nazwa jednostki prowadzącej
przedmiot
Wydział Filologiczny
Instytut Filologii Polskiej UR
Zakład Języka Polskiego
Kod przedmiotu II/1C/10
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska;
Specjalność logopedyczna
z kształceniem polonistycznym
Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Przedmiot sp. logopedycznej
Rok i semestr studiów Rok III, semestr 5.
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
Dr Agnieszka Myszka
Imię i nazwisko osoby (osób) pro-
wadzącej/ych zajęcia z przedmiotu
Dr Agnieszka Myszka
Dr Małgorzata Kułakowska
Cele zajęć z przedmiotu
C1: zdobycie przez słuchaczy wiadomości z zakresu terapii mowy u dzieci z upośledzeniem umysłowym, a także
41
wiedzy na temat systemu kształcenia i pomocy terapeutyczno-pedagogicznej dla dzieci upośledzonych;
C2: wykształcenie u słuchaczy umiejętności diagnozowania oraz programowania terapii mowy u dzieci
upośledzonych umysłowo;
C3: zapoznanie słuchaczy z charakterem pracy z dziećmi upośledzonymi i zapoznanie słuchaczy z
możliwościami komunikacyjnymi takich dzieci
Wymagania wstępne Zaliczony przedmiot Diagnoza i terapia dyslalii
Efekty kształcenia
Wiedza:
II/1C/10_W01: Student/ka zna terminologię używaną w logopedii, dotyczącą opisu
wad wymowy i ich przyczyn neurologicznych, medycznych i środowiskowych
[odniesienie K1A_W03]
II/1C/10_W02: Student/ka słuchacz zna ograniczenia związane z mową u osób
upośledzonych, zna zasady prowadzenia terapii logopedycznej w tej grupie
pacjentów
Umiejętności:
II/1C/10_U01: Student/ka podejmuje działania diagnostyczne, profilaktyczne,
terapeutyczne w zakresie oceny i terapii mowy odpowiadające potrzebom pacjentów
z niepełnosprawnością intelektualną i ich rodzin [odniesienie K1A_U04]
II/1C/10_U02: Student/ka formułuje plan działań terapeutycznych i podejmuje
terapię mowy stosując odpowiednie metody i narzędzia badawcze [odniesienie
K1A_U05]
Kompetencje społeczne:
II/1C/10_K01: Student/ka zachowuje się w sposób profesjonalny, przestrzega zasad
etyki zawodowej; dostrzega i formułuje problemy moralne i dylematy etyczne
związane z opieką i wychowywaniem dziecka upośledzonego, poszukuje
optymalnych rozwiązań, postępuje z rozwagą, wyczuciem, zgodnie z zasadami etyki
[odniesienie K1A_K06]
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład - 15 godz. + ćwiczenia aud. - 15 godz.
Treści programowe
Wykład:
Tematyka zajęć: Liczba godz.
Pojęcie oligofrenologopedii – geneza terminu, przedmiot zainteresowań, cele i zadania. 1
Oligofazja – zakres terminu, problemy z klasyfikacją. 1
42
Przyczyny oligofazji. Rozwój mowy dzieci upośledzonych intelektualnie; zależność mowy od
stopnia niepełnosprawności
2
Diagnozowanie przy różnych stopniach upośledzenia; sprzężenie upośledzenia umysłowego i
innych zaburzeń rozwoju (np. ruchowych, niedosłuchu itp.)
2
Mowa dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym. 2
Procedura postępowania logopedycznego w przypadku terapii mowy dzieci upośledzonych. 2
Metody terapii mowy dzieci upośledzonych w stopniu lekkim. 1
Metody terapii mowy dzieci upośledzonych w stopniu umiarkowanym i znacznym. 1
Budowanie kompetencji gramatyczno-leksykalnej u dzieci dotkniętych oligofazją. 2
Dokumentacja logopedyczna w przypadku terapii mowy dzieci upośledzonych umysłowo. 1
Ćwiczenia:
Tematyka zajęć: Liczba godz.
Opóźnienia rozwoju mowy w różnych stopniach upośledzenia umysłowego; psychofizyczne
umiejętności warunkujące nabywanie języka u dzieci upośledzonych.
1
Strategia postępowania logopedycznego - analiza filmów instruktażowych. 3
Relacja mowy i myślenia w różnych stopniach upośledzenia umysłowego. Zaburzenia mowy
na płaszczyźnie fonetyczno-fonologicznej, morfologicznej, składniowej, semantycznej i
pragmatycznej.
2
Sprawności językowe i komunikacyjne dzieci z zespołem Downa i mózgowym porażeniem
dziecięcym.
2
Wybrane metody terapii dzieci ze sprzężonymi zaburzeniami rozwojowymi 2
Pomoce logopedyczne i ich rola w poszczególnych etapach terapii. 2
Terapia dzieci z oligofazją – analiza nagrań wideo. 2
Wczesna interwencja logopedyczna w przypadku dzieci dotkniętych oligofazją. 1
Metody dydaktyczne Wykład: wykład, prezentacja multimedialna, filmy instruktażowe
Ćwiczenia: metoda zajęć praktycznych, problemowa, pogadanka
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia Wykład: Zaliczenie bez oceny + egzamin
Ćwiczenia: zaliczenie na ocenę
Metody weryfikacji efektów
kształcenia
Efekt Metoda weryfikacji
II/1C/10_W01 Test egzaminacyjny;
43
Obserwacja ciągła w czasie ćwiczeń
II/1C/10_W02 Test egzaminacyjny,
obserwacja ciągła na ćwiczeniach
II/1C/10_U01 Test egzaminacyjny;
Obserwacja ciągła na zajęciach; aktywność w czasie
współnego programowania terapii; ocena konspektów zajęć
II/1C/10_U02 Test egzaminacyjny;
Obserwacja zadań wykonywanych w trakcie ćwiczeń; ocena
konspektu zajęć
II/1C/10_K01 Obserwacja ciągła w czasie ćwiczeń
Metody i kryteria oceny Wykład oceniany w skali: bdb, +db, db, +dst, dst, ndst
Test egzaminacyjny
Na ocenę:
bardzo dobrą – 100%-91% poprawnych odpowiedzi,
plus dobrą – 85%- 90% poprawnych odpowiedzi,
dobrą – 75%-84% poprawnych odpowiedzi,
plus dostateczną – 70-74% poprawnych odpowiedzi,
dostateczną – 60-69% poprawnych odpowiedzi,
niedostateczną – poniżej 60% poprawnych odpowiedzi
Ćwiczenia oceniane w skali: bdb, +db, db, +dst, dst, ndst
ocena z ćwiczeń jest wypadkową następujących elementów:
obecność na zajęciach,
aktywny udział w zajęciach i przygotowanie do zajęć (czytanie zalecanej literatury),
złożenie konspektów przykładowych zajęć terapeutycznych
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz
punktach ECTS
Forma aktywności Liczba
godzin
Ćwiczenia 15 godz.
Wykład 15 godz.
Przygotowanie do ćwiczeń (w tym przygotowywanie
materiałów, czytanie podręczników i artykułów)
10 godz.
Przygotowanie do egzaminu 12 godz.
Konsultacje indywidualne (w tym także za pośrednictwem
Internetu)
3 godz.
44
Samokształcenie (praca z programami multimedialnymi,
oglądanie filmów instruktażowych itp. )
5 godz.
SUMA GODZIN 60
LICZBA PUNKTÓW ECTS 2
Język wykładowy polski
Praktyki zawodowe w
ramach przedmiotu
Nie przewidziano
Literatura
Literatura
uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć do
wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
Literatura podstawowa:
Minczakiewicz E. M., 1997, Mowa. Rozwój – zaburzenia – terapia, Kraków.
Sołtys-Chmielowicz A., 1993, Usprawnianie mowy u dzieci specjalnej troski, Lublin.
Literatura uzupełniająca:
(red.) Bałachowicz J., Paluszewski J., 1995, Sprawności językowe dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim, Warszawa.
(red.) T. Gałkowsk, G. Jastrzębowska, 1999, Logopedia. Pytania i odpowiedzi, Opole.
Bogdanowicz M., 1985, Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym, Warszawa.
Borzyszkowska H., 1985, Oligofrenopedagogika, Łódź.
Carr J., 1984, Pomoc dziecku upośledzonemu, Warszawa.
Cieszyńska J., Korendo M., 2007, Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka od noworodka do 6 roku życia, Kraków.
Dziedzic S., 1970, Rewalidacja upośledzonych umysłowo, Warszawa.
Hetman A., Migocka D., 2001, Krok po kroku. Program nauczania zintegrowanego w klasach I-III szkoły podstawowej specjalnej dla dzieci z niedorozwojem umysłowym w stopniu lekkim oraz niepełnosprawnościami złożonymi, Kraków.
Lovaas O. I., 1997, Nauczanie dzieci niepełnosprawnych umysłowo, Warszawa.
Maas V., 1998, Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej, Warszawa.
Michalik M., 2005, Peryferyjna prototypowość w postrzeganiu rzeczywistości przez osoby dotknięte oligofazją, „Logopedia”, t. 34.
Michalik M., 2006, Diagnozowanie kompetencji lingwistycznej ucznia szkoły specjalnej, Kraków.
Mickiewicz E., 1984, Kształtowanie i usprawnianie mowy dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym, „Szkoła Specjalna” , nr 4.
Minczakiewicz E. M., 1994, Zaburzenia mowy u osób z upośledzeniem umysłowym. Próba klasyfikacji, [w:] Polska terminologia logopedyczna, red. J. Ożdżyński, Kraków.
Minczakiewicz E. M., 2001, Jak pomóc w rozwoju dziecka z zespołem Downa. Poradnik dla rodziców i wychowawców, Kraków.
Minczakiewicz E., 1986, Spontaniczne czynności i zabawy dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym, znacznym, głębokim, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny” WSP w Krakowie, z. 100, Kraków.
Minczakiewicz E., 1997, Umiejętności komunikacyjne i językowe dzieci z zespołem Downa w wieku od 4 do 8 lat, „Logopedia”, t. 24.
Obuchowska I., 1991, Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, Warszawa.
Olechowicz H., 1994, Wyzwalanie aktywności dzieci głębiej upośledzonych umysłowo, Warszawa.
Rakowska A., 2001, Oligofazja. Ogólne tendencje w edukacji, [w:] Zaburzenia mowy, red. S. Grabias, Lublin.
45
Różycki J., 1978, Dziecko o obniżonej sprawności umysłowej, Wydawnictwo Ossolineum.
Sherborne W., 1997, Ruch rozwijający dla dzieci, Warszawa
Sołtys-Chmielowicz A., 1993, Usprawnianie mowy u dzieci specjalnej troski, Lublin.
Sołtys-Chmielowicz A., Tkaczyk G., 1993, Terapia mowy u dzieci specjalnej troski, Lublin.
Tarkowski Z., 1988, Zaburzenia mowy u dzieci upośledzonych umysłowo – postępowanie logopedyczne, [w:] Praca z dzieckiem upośledzonym umysłowo, red. T. Świszewska, Lublin.
Tarkowski Z., 1997, Mowa upośledzonych umysłowo, „Biuletyn Polskiego Stowarzyszenia Terapeutów Mowy” , nr 5.
Twardowski A., 2005, Dialogowa kompetencja komunikacyjna u dzieci upośledzonych umysłowo, „Logopedia”, t. 34.
Waszczuk H., 2003, Poradnik logopedyczny dla dzieci z zespołem Downa, Gdańsk.
Podpis koordynatora
przedmiotu
Podpis kierownika
jednostki
II/1C11. KLASYFIKACJA WAD WYMOWY (DYSARTRIA, ANARTRIA, DYSGLOSJA, AUTYZM I ZESPÓŁ ASBERGERA, AFAZJA, SURDOLOGOPEDIA,
JĄKANIE)
Nazwa przedmiotu
Klasyfikacja wad wymowy (dyslalia, ologofazja,
dysartria, anartria, dysglosja, autyzm i zespół
Aspergera, afazja, surdologopedia, jąkanie)
Nazwa jednostki prowadzącej
przedmiot
Wydział Filologiczny
Instytut Filologii Polskiej UR
Zakład Języka Polskiego
Kod przedmiotu II/1C/11
Studia
46
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska;
Specjalność logopedyczna
z kształceniem polonistycznym
Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Przedmiot kierunkowy
Rok i semestr studiów Rok III, semestr 5
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
Dr Agnieszka Myszka
Imię i nazwisko osoby (osób)
prowadzącej zajęcia z przedmiotu
Dr Agnieszka Myszka
Dr Małgorzata Kułakowska
Cele zajęć z przedmiotu
C1: uporządkowanie wiedzy na temat kryteriów typologii wad wymowy
C2: doskonalenie umiejętności rozpoznawania wad wymowy i opisywania ich według, przyczyn, objawów, metod
terapii;
C3: wykształcenie umiejętności rozpoznawania wad wymowy innych niż dyslalia i oligofazja (przyczyny,
symptomatologia)
Wymagania wstępne Zaliczona dyslalia i oligofazja
Efekty kształcenia
Wiedza:
II/1C/11_W01: Student/ka zna rolę komunikacji w życiu człowieka, zna zasady
skutecznego komunikowania się, określa rodzaj zaburzeń komunikacji, zna
przyczyny i objawy różnych zaburzeń mówienia i porozumiewania się [odniesienie:
K1A_W21]
Umiejętności:
II/1C/11_U01: Student/ka wskazuje zależności pomiędzy problemami
komunikacyjnymi pacjentów a ich problemami zdrowotnymi i środowiskowymi,
wstępnie określa rodzaj zaburzenia mowy i kieruje do specjalisty [odniesienie:
K1A_U08]
Kompetencje społeczne:
II/1C/11_K01: Student/ka zna zakres posiadanej wiedzy i rozumie potrzebę
ciągłego dokształcania się, zna konsekwencje społeczne stawianych diagnoz i
podejmowanych działań terapeutycznych [odniesienie: K1A_K01 i K1A_K02]
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
47
Wykład - 30 godz.
Treści programowe
Tematyka zajęć: Liczba
godz.
Komunikacja językowa – aspekty fizyczne, biologiczne, neurologiczne. 2
Norma wymowy – wada wymowy – błąd wymowy – niezakończony/opóźniony rozwój mowy 2
Klasyfikacje zaburzeń mowy według kryteriów objawowych. 2
Klasyfikacje zaburzeń mowy według kryteriów przyczynowych. 2
Zaburzenia mowy o podłożu anatomicznym (dysglosja) 2
Zaburzenia mowy o podłożu neurologicznym (dysartria, anartria) 4
Zaburzenia mowy o podłożu genetycznym. Zaburzenia mowy w różnych zespołach chorobowych.
(autyzm, zespół Aspergera, zespół Downa)
4
Złożone zaburzenia mowy. 2
Zaburzenia płynności mowy (jąkanie, giełkot) 4
Afazja u dzieci i u dorosłych 4
Zależność planowania terapii od różnych czynników (wewnętrznych i zewnętrznych) 2
Metody dydaktyczne Prezentacja multimedialna, wykład, pogadanka, metody poglądowe, analiza
nagrań
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia
Obecność na zajęciach; zaliczenie testu sprawdzającego wiedzę
Metody weryfikacji efektów
kształcenia
Efekt Metoda weryfikacji
II/1C/11_W01 Obserwacja ciągła na zajęciach;
Test sprawdzający
II/1C/11_U01 Obserwacja ciągła na zajęciach;
Test sprawdzający
II/1C/11_K01 Obserwacja ciągła na zajęciach;
Test sprawdzający
Metody i kryteria oceny Wykład oceniany w skali: bdb, +db, db, +dst, dst, ndst
Obecność na zajęciach i zaliczenie testu sprawdzającego wiedzę:
48
Na ocenę:
bardzo dobrą – 100%-91% poprawnych odpowiedzi,
plus dobrą – 85%- 90% poprawnych odpowiedzi,
dobrą – 75%-84% poprawnych odpowiedzi,
plus dostateczną – 70-74% poprawnych odpowiedzi,
dostateczną – 60-69% poprawnych odpowiedzi,
niedostateczną – poniżej 60% poprawnych odpowiedzi
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz
punktach ECTS
Forma aktywności Liczba godzin
Wykład 30 godz.
Przygotowanie do testu 7 godz.
Konsultacje indywidualne (w tym także za
pośrednictwem Internetu)
3 godz.
SUMA GODZIN 40
LICZBA PUNKTÓW ECTS 1
Język wykładowy polski
Praktyki zawodowe w
ramach przedmiotu
Nie przewidziano
Literatura
Student zapoznaje się z fragmentami
literatury wybranej przez prowadzącego
przedmiot w trakcie prowadzenia zajęć.
Literatura
uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć do
wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
Literatura podstawowa:
(red.) Gałkowski T., Jastrzębowska G., 2003, Logopedia. Pytania i odpowiedzi, Opole.
Logopedia 2008 – Standardy postępowania logopedycznego. T.37
Literatura uzupełniająca:
Gałkowski T., Tarkowski Z., Zalewski T., 1993, Diagnoza i terapia zaburzeń mowy, Lublin.
Grabias S., 1994, Logopedyczna klasyfikacja zaburzeń mowy, „Audiofonologia”, t. 6.
Grabias S., 2001, Perspektywy opisu zaburzeń mowy, [w:] Zaburzenia mowy, red. tenże, Lublin.
Grabias S., 1996, Typologie zaburzeń mowy. Narastanie refleksji logopedycznej, „Logopedia”, t. 23.
Kania J.T., 1982, Szkice logopedyczne, Warszawa.
Minczakiewicz E. M., 1997, Mowa. Rozwój – zaburzenia – terapia, Kraków.
(red.) Porayski – Pomsta J., 2008, Diagnoza i terapia w logopedii. Warszawa.
Sołtys-Chmielowicz A., 1994, Dyslalia – problemy terminologiczne. Próba oceny przydatności klasyfikacji objawowych, [w:] Polska terminologia logopedyczna, red. J. Ożdżyński, Kraków.
Sołtys-Chmielowicz A., 2000, Klasyfikacje wad wymowy, „Logopedia”, t. 28.
Spionek H., 1965, Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dziecka, Warszawa.
Stecko E., 1994, Zaburzenia mowy dzieci – wczesne rozpoznawanie i postępowanie logopedyczne, Warszawa.
Styczek I., 1980, Logopedia, Warszawa.
49
Podpis koordynatora
przedmiotu
Podpis kierownika
jednostki
II/1C12. PRAKTYKA W GABINECIE LOGOPEDYCZNYM
Nazwa przedmiotu
Praktyka w gabinecie logopedycznym
Nazwa jednostki prowadzącej
przedmiot
Wydział Filologiczny
Instytut Filologii Polskiej UR
Zakład Języka Polskiego
Kod przedmiotu II/1C12
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska;
Specjalność logopedyczna
z kształceniem polonistycznym
Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Przedmiot sp. logopedycznej
Rok i semestr studiów Rok II, semestr 4,
Rok III, semestr 5
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
Dr Agnieszka Myszka
Imię i nazwisko osoby (osób)
prowadzącej zajęcia z przedmiotu
Dr Agnieszka Myszka
Dr Małgorzata Kułakowska
Cele zajęć z przedmiotu
C1: głównym celem przedmiotu jest możliwość skonfrontowania zdobytej w czasie studiów wiedzy teoretycznej z
50
sytuacją realnej terapii pacjenta w gabinecie logopedycznym;
C2: praktyczne zapoznanie słuchaczy z różnymi formami diagnozy i terapii logopedycznej w odniesieniu do
konkretnych pacjentów;
C3: podniesienie kompetencji słuchaczy i umożliwienie im sprawdzenia się w zawodzie logopedy; zapoznanie
słuchaczy z prawnymi i etycznymi ograniczeniami zawodu logopedy; zapoznanie z sytuacją logopedy na
rynku pracy
Wymagania wstępne Zaliczone przedmioty: warsztat logopedy, wstęp do logopedii, dydaktyka
postępowania logopedycznego
Efekty kształcenia
Wiedza:
II/1C12_W01: Student/ka ma rozeznanie w metodologii postępowania
logopedycznego, zna strategię postępowania w przypadkach badań przesiewowych,
dyslalii i oligofazji [odniesienie: K1A_W05]
Umiejętności:
II/1C12_U01: Student/ka formułuje problem badawczy, stawia diagnozę i programuje
terapię logopedyczną dziecka z dyslalią lub oligofazją; posługuje sie przy tym
właściwymi metodami i narzędziami badawczymi [odniesienie: K1A_U04]
Kompetencje społeczne:
II/1C12_K01: Studentka planuje działania mające na celu uzyskanie konkretnego
efektu terapeutycznego; uwzględnia przy tym priorytety (cel terapii, możliwości
dziecka, współpraca z rodziną itp.) [odniesienie: K1A_K06]
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Praktyka - 30 godz. + 30 godzin
Treści programowe
Semestr 4
Tematyka zajęć*: Liczba
godz.
Badania przesiewowe dzieci - zasady przeprowadzania badań, narzędzia i metody badawcze -
przygotowanie gabinetu i materiałów
2
Badania przesiewowe pacjentów gabinetu. 2
Badania wymowy dzieci wyselekcjonowanych w trakcie badań przesiewowych. 2
Badania dodatkowe: lateralizacji, motoryki narządów artykulacyjnych, słuchu fizycznego i
fonetycznego itp; diagnoza logopedyczna.
2
Usprawnianie narządów artykulacyjnych - ćwiczenia oddechowe, motoryczne, fonacyjne. Ćwiczenia 4
51
słuchu fonetycznego - różnicowanie głosek sprawiających problemy
Wywoływanie głosek - metody fonetyczne i mechaniczne - w zależności od potrzeb. 4
Utrwalanie głosek w izolacji i w sylabach. 4
Utrwalanie głosek w sylabach i wyrazach. 4
Utrwalanie głosek w wyrazach i zdaniach - połączenia wyrazowe, zagadki, wierszyki 2
Utrwalanie głosek w zdaniach - ćwiczenia coraz trudniejszych połączeń, różnicowanie głosek
podobnych.
2
Automatyzacja głosek 2
*Program zajęć jest uzależniony od wad pacjentów gabinetu i modyfikowany w miarę potrzeb
Semestr 5
Zajęcia z pacjentami prowadzą sami studenci - przygotowują konspekty dostosowane do potrzeb i możliwości
pacjentów
Metody dydaktyczne Hospitacja zajęć, metoda problemowa, terapia – praca z pacjentem
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia
Obecność na zajęciach i aktywny udział w ich omawianiu;
przeprowadzenie minimum dwóch zajęć z pacjentem
Metody weryfikacji
efektów kształcenia
Efekt Metoda weryfikacji
II/1C12_W01 Aktywność na zajęciach, ocena konspektu przygotowanej
terapii i ocena samej terapii
II/1C12_U01: Aktywność na zajęciach, ocena konspektu przygotowanej
terapii i ocena samej terapii
II/1C12_K01 Obserwacja ciągła na zajęciach;
Metody i kryteria oceny Ćwiczenia warsztatowe oceniane w skali: bdb, +db, db, +dst, dst, ndst
Obecność na zajęciach i aktywny w nich udział; prowadzenie minimum dwóch zajęć
terapeutycznych i przedstawienie konspektów tych zajęć
Na ocenę:
bardzo dobrą – student/ka bez pomocy planuje postępowanie logopedyczne, dobiera
prawidłowe i różnorodne narzędzia i metody badawcze i bez problemu się nimi
posługuje; elastycznie dostosowuje się do potrzeb i możliwości pacjenta;
plus dobrą – student/ka bez pomocy planuje postępowanie logopedyczne, dobiera
prawidłowe narzędzia i metody badawcze i na ogół bez problemu się nimi
52
posługuje; elastycznie dostosowuje się do potrzeb i możliwości pacjenta;
dobrą – student/ka z niewielką pomocą planuje postępowanie logopedyczne, dobiera
prawidłowe narzędzia i metody badawcze i raczej bez problemu się nimi
posługuje; potrafi dostosować się do potrzeb i możliwości pacjenta;
plus dostateczną – student/ka ze znaczącą pomocą prowadzącego planuje
postępowanie logopedyczne, na ogół dobiera prawidłowe narzędzia i metody
badawcze i posługuje się nimi z niewielkimi problemami; niezbyt elastycznie
dostosowuje się do potrzeb i możliwości pacjenta; czasami nie potrafi ich
określić;
dostateczną – student/ka ze znaczącą pomocą planuje postępowanie logopedyczne,
z pomocą dobiera prawidłowe narzędzia i metody badawcze, wymaga pomocy
przy interpretacji ich wyników; nie potrafi dostosować się do potrzeb i
możliwości pacjenta;
niedostateczną – student nie przedstawił konspektów zajęć i nie przeprowadził
minimum dwóch zajęć terapeutycznych;
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach
oraz punktach ECTS
Forma aktywności Liczba
godzin
Ćwiczenia 60 godz.
Przygotowanie do ćwiczeń (w tym przygotowywanie materiałów,
czytanie podręczników i artykułów)
10 godz.
Przygotowanie konspektów zajęci i terapii logopedycznej 10 godz.
Konsultacje indywidualne (w tym także za pośrednictwem
Internetu)
3 godz.
Samokształcenie (w tym praca z programami multimedialnymi) 7
SUMA GODZIN 90
LICZBA PUNKTÓW ECTS 3
Język wykładowy polski
Praktyki zawodowe w
ramach przedmiotu
Przedmiot prowadzony w ramach praktyk
Literatura
Z listy wybierane są
pozycje bibliograficzne
(w porozumieniu z
prowadzącym przedmiot
na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura
uzupełniająca dla
studentów
szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć
do wykorzystania w
przyszłej pracy
Literatura podstawowa:
Antos D., Demel G., Styczek I., 1971, Jak usuwać seplenienie i inne wady wymowy, Warszawa.
Kania J.T., 1982, Szkice logopedyczne, Warszawa.
Sołtys-Chmielowicz A., 2011, Zaburzenia artykulacji. Teoria i praktyka, Kraków.
Literatura uzupełniająca:
(red.) Gałkowski T., Diagnoza i terapia zaburzeń mowy
(red.) Gałkowski T., Jastrzębowska G., 2003, Logopedia. Pytania i odpowiedzi, Opole.
(red.) Szumska J., 1982, Zaburzenia mowy u dzieci, Warszawa.
Błachnio K., 1995, Kompleksowość logopedyczna podstawą skuteczności terapeutycznej, „Logopedia”, t. 22..
53
zawodowej.
Cieszyńska J., 2003, Metody wywoływania głosek, Kraków.
Datkun- Czerniak K., 2004, Logopedia. Jak usprawniać mowę dziecka, Kielce.
Demel G., 1979, Wady wymowy, Warszawa.
Grabias S., 2001, Perspektywy opisu zaburzeń mowy, [w:] Zaburzenia mowy, red. tenże, Lublin.
Jastrzębowska G, 1999, Diagnoza i terapia logopedyczna, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. T. Gałkowski, Opole.
Kaczmarek L., 1953, Nasze dziecko uczy się mowy, Warszawa.
Kozłowska K., 1996, Pomagajmy dzieciom z zaburzeniami mowy, Warszawa.
Lichota E. J., 2009, Terapia wad wymowy, Kraków.
Łobacz P., 2001, Wymowa patologiczna a norma fonetyczna w świetle analizy akustycznej, [w:] Zaburzenia mowy, red. S. Grabias, Lublin.
Minczakiewicz E. M., 1997, Mowa. Rozwój – zaburzenia – terapia, Kraków.
Minczakiewicz E., 1990, Logopedia. Wybrane zagadnienia z materiałami do ćwiczeń, Kraków.
Parol U., 1989, Dziecko z niedokształceniem mowy, Warszawa.
Rocławski B., 1981, Poradnik fonetyczny dla nauczycieli, Warszawa.
Rodak H., 1997, Terapia dziecka z wadą wymowy, Warszawa.
Rodak H., 1998, Uczymy się poprawnie mówić r. Poradnik logopedyczny z ćwiczeniami, Warszawa.
Sachajska E., 1992, Uczymy poprawnej wymowy, Warszawa.
Sawa B., 1990, Dzieci z zaburzeniami mowy, Warszawa.
Skorek E. M., 2010, Reranie. Profilaktyka, diagnoza, korekcja, Kraków.
Skorek E. M., 2001, Oblicza wad wymowy, Warszawa.
Sołtys-Chmielowicz A., 1994, Dyslalia – problemy terminologiczne. Próba oceny przydatności klasyfikacji objawowych, [w:] Polska terminologia logopedyczna, red. J. Ożdżyński, Kraków.
Sołtys-Chmielowicz A., 2000, Klasyfikacje wad wymowy, „Logopedia”, t. 28.
Sołtys-Chmielowicz A., 2005, Analiza lingwistyczna wypowiedzi dziecka z rozległą dyslalią, „Logopedia”, t. 34.
Sovák M., 1971, Alalia, „Logopedia”, t. 10.
Spałek E., Piechowicz-Kułakowska C., 2009, Jak pomóc dziecku z wadą wymowy, Kraków.
Styczek I., 1979, Logopedia, Warszawa.
Styczek I., 1982, Badanie i kształtowanie słuchu fonematycznego, Warszawa.
Szletyńscy Z. i H., 1975, Prawidłowe mówienie, Olsztyn.
Wójtowiczowa J., 1991, Logopedyczny zbiór wyrazów, Warszawa.
Zaleski T., 2002, Opóźnienia w rozwoju mowy, Warszawa.
Podpis koordynatora
przedmiotu
Podpis kierownika
jednostki
54
IIII//11DD –– MMOODDUUŁŁ PPEEDDAAGGOOGGIICCZZNNYY
II/1D13. ROZWÓJ MOWY I ZDOLNOŚCI KOMUNIKACYJNYCH DZIECKA
Nazwa przedmiotu
ROZWÓJ MOWY I ZDOLNOŚCI KOMUNIKACYJNYCH
DZIECKA
Nazwa jednostki prowadzącej
przedmiot
IFP UR
Kod przedmiotu II/1D13
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska; Specjalność
logopedyczna z kształceniem
polonistycznym
Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Przedmiot sp. logopedycznej
Rok i semestr studiów Rok II, semestr 3
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
dr Tomasz Gosztyła
Imię i nazwisko osoby (osób)
prowadzącej zajęcia z przedmiotu
dr Tomasz Gosztyła oraz Pracownicy Instytutu Psychologii
Cele zajęć z przedmiotu
C1: zdobycie przez studentów wiadomości z zakresu psychologii rozwoju mowy dziecka (biologiczne i społeczne
podstawy zachowań komunikacyjnych człowieka)
C2: dostarczenie studentom wiedzy na temat społecznych podstaw zachowań komunikacyjnych człowieka oraz
współczesnych teorii przyswajania języka przez dziecko;
C3: poznanie przez studentów etapów rozwoju mowy dziecka, kolejności przyswajania fonemów (norma
rozwojowa a odstępstwo);
C4: poznanie rozwoju percepcji mowy, słowotwórstwa dziecka, uczenia się tworzenia i rozumienia zdań oraz
uczenia komunikowania się (społecznego zastosowania języka).
Wymagania wstępne Brak wymagań wstępnych; przedmiot prowadzony od poziomu zerowego
55
Efekty kształcenia
Wiedza:
W01: ma podstawową wiedzę na temat rozwoju mowy człowieka w cyklu życia
zarówno w aspekcie biologicznym, jak i psychologicznym oraz społecznym, zna etapy
przyswajania mowy oraz rozwoju percepcji mowy
W02: ma podstawową, uporządkowaną wiedzę o różnych środowiskach
wychowawczych, ich specyfice i procesach w nich zachodzących; wie, jakie czynniki
środowiskowe wpływają stymulująco na rozwój mowy, a jakie ten rozwój spowalniają
Umiejętności:
U01: analizuje wyniki badań (zwłaszcza przesiewowych) i samodzielnie przeprowadza
badania rozwoju mowy dziecka (potrafi ocenić, co jest normą, a co odstępstwem od
niej na różnych etapach rozwoju dzieci); formułuje wnioski, opracowuje i prezentuje
wyniki badań
U02: zna kolejne etapy rozwoju mowy, określa, co jest prawidłowością rozwojową, a
co wymaga korekty; analizuje czynniki wspomagające rozwój mowy i zdolności
komunikacyjnych dzieci
Kompetencje społeczne:
K01: ma przekonanie o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań
pedagogicznych w środowisku społecznym; jest gotowy do podejmowania wyzwań
zawodowych; wykazuje aktywność w zakresie dbałości
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład, 15 godz.
Treści programowe
Tematyka zajęć*: Liczba
godz.
Biologiczne i społeczne podstawy zachowań komunikacyjnych
Teorie przyswajania języka przez dzieci
Rozwój percepcji mowy
Etapy rozwoju mowy
Słownik dziecka
Uczenie się tworzenia i rozumienia zdań
Uczenie się komunikowania – społeczne zastosowanie języka
56
Charakterystyka mowy dziecka w kolejnych latach życia
Metody dydaktyczne Wykład, prezentacja multimedialna, metody poglądowe
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia
Zaliczenie z oceną
Metody weryfikacji
efektów kształcenia
Efekt Metoda weryfikacji
W01, W02,
U01, U02,
K01
ocena pracy przygotowywanej samodzielnie oraz obserwacja
bieżąca w czasie zajęć
Metody i kryteria oceny Zaliczenie wykładu – na podstawie: obecności na zajęciach i aktywności,
ewentualnie praca zaliczeniowa lub prezentacja
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach
oraz punktach ECTS
Forma aktywności Liczba
godzin
Wykład 15 godz.
Przygotowanie do zajęć (w tym przygotowywanie materiałów,
czytanie podręczników i artykułów, samokształcenie)
10 godz.
Konsultacje indywidualne (w tym także za pośrednictwem
Internetu)
5 godz.
SUMA GODZIN 30
LICZBA PUNKTÓW ECTS 1
Język wykładowy polski
Praktyki zawodowe w
ramach przedmiotu
-
Literatura
Literatura
uzupełniająca dla
studentów
szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć
do wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
Literatura podstawowa:
Matuszewski M., 1970, Mowa a mózg, Warszawa.
Kaczmarek L., 1977, Nasze dziecko uczy się mowy, Warszawa.
Literatura uzupełniająca:
(red.) Gleason J., Ratner N., 2005, Psycholingwistyka, Gdańsk.PSL/P1
(red.) Harwas-Napierała B., Trempała J., 2008, Psychologia rozwoju człowieka, t. 2:
Charakterystyka okresów życia człowieka, Warszawa.
Bartkowska T., 1968, Rozwój mowy dziecka przedszkolnego jako wynik oddziaływań
wychowawczych rodziny i przedszkola, Warszawa.
Birch A., 2006, Psychologia rozwojowa w zarysie, Warszawa.
Boyd D., Bee H., 2009, Psychologia rozwoju człowieka, Poznań.
Jastrzębowska G., 2003, Lingwistyczne, biomedyczne i psychologiczne ujęcie mowy,
[w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, t. I, red. T. Gałkowski, G.
57
Jastrzębowska, Opole.
Kaczmarek B., 1998, Mózg, język, zachowanie, Lublin.
Kilar-Turska M., 1989, Mowa dziecka. Słowo i tekst, Kraków.
Ligęza M., 2003, Podstawy psycholingwistyki rozwojowej, [w:] Logopedia. Pytania i
odpowiedzi. Podręcznik akademicki, t. I, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Opole, s.
279-297.
Styczek I., 1980, Logopedia, Warszawa
Podpis koordynatora
przedmiotu
Podpis kierownika
jednostki
II/1D14. PEDAGOGIKA SPECJALNA Nazwa przedmiotu
Pedagogika specjalna
Nazwa jednostki prowadzącej
przedmiot
IFP UR
Kod przedmiotu II/1D14
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska; Specjalność
logopedyczna z kształceniem
polonistycznym
Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Przedmiot sp. logopedycznej
Rok i semestr studiów Rok III, semestr 5
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
dr Małgorzata Zaborniak-Sobczak
Imię i nazwisko osoby (osób)
prowadzącej zajęcia z przedmiotu
dr Małgorzata Zaborniak-Sobczak oraz Pracownicy Instytutu Pedagogiki
58
Cele zajęć z przedmiotu
C1: zdobycie przez studentów podstawowej wiedzy na temat zakresu badań pedagogiki specjalnej (podstawowe
pojęcia, metodologia badań, zasady terapii)
C2: dostarczenie studentom podstawowej wiedzy na temat systemu szkolnictwa specjalnego i opieki
wychowawczej dzieci niepełnosprawnych w Polsce;
C3: poznanie możliwości wykorzystania wiedzy z zakresu pedagogiki specjalnej w logopedii.
Wymagania wstępne Brak wymagań wstępnych; przedmiot prowadzony od poziomu zerowego
Efekty kształcenia
Wiedza:
W01: zna elementarną terminologię używaną w pedagogice specjalnej i rozumie jej
źródła oraz zastosowania w obrębie pokrewnych dyscyplin naukowych; ma
elementarną wiedzę o miejscu pedagogiki w systemie nauk oraz o jej przedmiotowych
i metodologicznych powiązaniach z innymi dyscyplinami naukowymi, zwłaszcza
logopedią;
W02: ma podstawową wiedzę o strukturze i funkcjach systemu edukacji; celach,
podstawach prawnych, organizacji i funkcjonowaniu różnych instytucji edukacyjnych,
wychowawczych, opiekuńczych, terapeutycznych, kulturalnych i pomocowych; wie,
jakie szanse i możliwości edukacyjne ma dziecko niepełnosprawne, zwłaszcza z
opóźnieniami w procesie przyswajania mowy;
W03: ma elementarną wiedzę o bezpieczeństwie i higienie pracy w instytucjach
edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych i pomocowych; ma uporządkowaną
wiedzę na temat zasad i norm etycznych; zna etyczne uwarunkowania wykonywania
zawodu logopedy
Umiejętności:
U01: wykorzystuje podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki specjalnej w
celu analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, wychowawczych i
opiekuńczych; planuje organizację opieki dziecku z niepełnosprawnością ntelektualną,
a także ocenia przydatność typowych metod i procedur do realizacji zadań
związanych z opieką logopedyczną nad dzieckiem niepełnosprawnym, w
szczególności – z zaburzonym rozwojem mowy;
U02: słuchacz posługuje się zasadami i normami etycznymi w podejmowanej
działalności, dostrzega i analizuje dylematy etyczne; przewiduje skutki konkretnych
działań terapeutycznych
Kompetencje społeczne:
K01: odpowiednio określa priorytety służące realizacji zapewnienia opieki
logopedycznej dziecku z niepełnosprawnością intelektualną
K02: ma przekonanie o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań
pedagogicznych w środowisku społecznym; jest gotowy do podejmowania wyzwań
59
zawodowych polegających na organizowaniu opieki i pomocy dzieciom
niepełnosprawnym i ich rodzinom
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład, 15 godz.
Treści programowe
Tematyka zajęć*: Liczba
godz.
Przedmiot badań pedagogiki specjalnej.
Wyjaśnienie podstawowych pojęć: uszkodzenie – niepełnosprawność – upośledzenie.
Umiejscowienie i działy pedagogiki specjalnej w systemie nauk.
Subdyscypliny pedagogiki specjalnej – wybrane zagadnienia z zakresu rehabilitacji osób
niepełnosprawnych.
Założenia współczesnego systemu kształcenia specjalnego.
Wpływ określonej niepełnosprawności na zachowania językowe i komunikacyjne.
Pedagogika specjalna jako wstęp do oligofrenologopedii i surdologopedii.
Metody dydaktyczne Wykład, prezentacja multimedialna, metody poglądowe
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia
Zaliczenie z oceną
Metody weryfikacji
efektów kształcenia
Efekt Metoda weryfikacji
wszystkie ocena pracy przygotowywanej samodzielnie oraz obserwacja
bieżąca w czasie zajęć
Metody i kryteria oceny Zaliczenie wykładu – na podstawie: obecności na zajęciach i aktywności,
ewentualnie praca zaliczeniowa lub prezentacja
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach
oraz punktach ECTS
Forma aktywności Liczba
godzin
Wykład 15 godz.
Przygotowanie do zajęć (w tym przygotowywanie materiałów,
czytanie podręczników i artykułów, samokształcenie)
10 godz.
Konsultacje indywidualne (w tym także za pośrednictwem 5 godz.
60
Internetu)
SUMA GODZIN 30
LICZBA PUNKTÓW ECTS 1
Język wykładowy polski
Praktyki zawodowe w
ramach przedmiotu
-
Literatura
Literatura
uzupełniająca dla
studentów
szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć
do wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
Literatura podstawowa:
(red.) Dykcik W., 1998, Pedagogika specjalna, Poznań.
Sękowska Z., 1998, Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej, Warszawa.
Literatura uzupełniająca:
Błeszyński J., 2006, Pedagogika specjalna, [w:] Pedagogika. Subdyscypliny wiedzy
pedagogicznej, red. B. Śliwerski, t. 3, Gdańsk.
Brauner A. i F., 1995, Postępowanie wychowawcze w upośledzeniu umysłowym, WSiP,
Warszawa.
Kosakowski Cz., 2003, Węzłowe problemy pedagogiki specjalnej, Toruń.
Minczakiewicz E., 1997, Mowa – Rozwój – Zaburzenia – Terapia, Kraków.
Olechowicz H., 1987, Metody aktywizowania głębiej upośledzonych umysłowo, WSiP,
Warszawa.
Olechowicz H., 1994, Wyzwalanie aktywności dzieci głębiej upośledzonych umysłowo,
WSiP, Warszawa.
Piszczak M., 1990, Edukacja dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim,
Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Warszawa.
Rakowska A., 2003, Język, komunikacja, niepełnosprawność. Wybrane zagadnienia.
Kraków.-
Smith D.D., 2009, Pedagogika specjalna. Podręcznik akademicki, t. 1-2, Warszawa.
Tarkowski Z., 1989, Przegląd problematyki dotyczącej rozwoju mowy i języka u dzieci
lekko upośledzonych umysłowo, [w:] Wybrane zagadnienia kształcenia i wychowania
dzieci i młodzieży, red. S. Popka, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Tkaczyk G., 1997, Metodyka nauczania i wychowania początkowego w szkole
specjalnej, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Witkowski T., 1985, Poziom rozwoju społecznego upośledzonych umysłowo, Kraków.
Podpis koordynatora
przedmiotu
Podpis kierownika
jednostki
61
II/1D15. ZABURZENIA KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ – DYSLEKSJA Nazwa przedmiotu Zaburzenia komunikacji językowej – dysleksja
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Instytut Filologii Polskiej Zakład Metodyki Nauczania
Literatury i Języka Polskiego
Kod przedmiotu II/1D15
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
filologia polska studia pierwszego stopnia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Specjalność dodatkowa logopedia z kształceniem
polonistycznym
Rok i semestr studiów II rok, semestr 4
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
Dr Dorota Karkut
Imię i nazwisko osoby prowadzącej
( osób prowadzących) zajęcia z
przedmiotu
ćwiczenia audytoryjne: dr Dorota Karkut, dr hab. prof.
UR Alicja Jakubowska-Ożóg, dr hab. prof. UR Urszula
Kopeć, dr Danuta Hejda, dr Elżbieta Kozłowska, dr
Elżbieta Mazur , dr Tadeusz Półchłopek, dr Agata
Kucharska-Babula
Cele zajęć z przedmiotu
C1. Zapoznanie studenta z formami diagnozy psychologicznej, pedagogicznej oraz logopedycznej i
innej specjalistycznej niezbędnej do opracowania programu korekcyjnego dziecka z zaburzeniami
dysleksji.
C2. Poznanie specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu, czyli dysleksji rozwojowej oraz zaburzeń
mowy i języka
C3. Poznanie metod i form pracy z uczniem dyslektycznym stosowanych w ramach zajęć lekcyjnych,
jak również korekcyjnych
C4. Poznanie uregulowań prawnych dotyczących sytuacji uczniów z dysleksją w szkolnictwie.
62
Wymagania wstępne Student posiada podstawową wiedzę psychopedagogiczną.
Student posiada podstawowe wiadomości z zakresu fonetyki, fonologii i
gramatyki języka polskiego i umiejętność opisu fonetycznego głosek.
Efekty kształcenia
Wiedza:
II/1D15_W01 Student/ka zna różne typy zaburzeń mowy i komunikacji
językowej.
II/1D15_W02 Student/ka posiada podstawową wiedzę na temat
przyczyn, symptomów i terapii ryzyka dysleksji.
II/1D15_W02 Student/ka zna zasady, metody i etapy postępowania
terapeutycznego w pracy z uczniem z dysleksją rozwojową.
Umiejętności:
II/1D15_U01 Student/ka potrafi rozpoznać objawy dysleksji.
II/1D15_U02 Student/ka potrafi zaprojektować ćwiczenia rozwijające
umiejętność płynnego czytania i poprawnego pisania.
II/1D15_U03 Student/ka umie poprowadzić zajęcia z dzieckiem
dyslektycznym, dostosowane do rodzaju trudności i ich przyczyn.
Kompetencje społeczne:
II/1D15_K01 Student/ka student potrafi określić swój stan wiedzy i
umiejętności wskazując obszary konieczne do dalszego doskonalenia.
II/1D15_K02 Student/ka ma gotowość do uczestniczenia w programach
o charakterze pomocowym i badawczym mającym na celu pomoc
osobom z zaburzeniami komunikacji językowej.
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład – 15 godzin
Treści programowe
Ilość godzin
Mowa i jej mechanizmy. Klasyfikacja zaburzeń mowy. 1
Teorie dotyczące przyczyny i powstawania zaburzeń związanych z
dysleksją.
63
Zasady diagnozy dzieci z trudnościami w uczeniu. 1
Zasady organizacji procesu terapeutycznego. 1
Definicja dysleksji rozwojowej. Badania trudności w czytaniu i pisaniu
w perspektywie historycznej.
1
Przyczyny dysleksji rozwojowej. 1
Rodzaje dysleksji. 1
Dysleksja rozwojowa a rozwój językowy. 1
Lateralizacja i jej wpływ na naukę czytania i pisania. 1
Ryzyko dysleksji - symptomy i diagnoza. 1
Charakterystyczne objawy specyficznych zaburzeń w czytaniu i
pisaniu.
2
Elementy diagnozy specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu. 1
Terapia dysleksji rozwojowej w szkole podstawowej. 1
Funkcjonowanie poznawcze i społeczno - emocjonalne dzieci w
zaburzeniami mowy.
1
RAZEM 15 godzin
Metody dydaktyczne Wykład z prezentacją multimedialną, analiza i interpretacja
tekstów źródłowych, analiza przypadków, dyskusja.
Sposób(y) i forma(y) zaliczenia Ocena formatywna (bieżąca):
F1. Ocena komunikowania się na linii student-prowadzący,
aktywność, rozumienie omawianej tematyki;
F2. Przygotowanie projektu konspektu zajęć terapeutycznych
F3. Frekwencja na zajęciach
Ocena podsumowująca:
P1. Ocena z egzaminu na koniec semestru (obejmująca tematykę z
wszystkich zajęć)*.
*Wskazane formy ocen odnoszą się do wszystkich założonych w
64
niniejszym sylabusie efektów kształcenia.
Metody i kryteria oceny Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5
Efekt 1 II/1D15_
W01
Student/ka
nie zna różnych
typów
zaburzeń
mowy i
komunikacj
i
językowej.
Nie
orientuje się
w pozycjach
zalecanej
literatury
przedmiotu.
Student/ka
pobieżnie
zna różne
typy
zaburzeń
mowy i
komunikacji
językowej.
Orientuje
się w
wybranych
pozycjach
zalecanej
literatury
przedmiotu
w stopniu
ogólnym.
Student/ka
zna w
dobrym
stopniu
różne typy
zaburzeń
mowy i
komunikacji
językowej.
Orientuje
się w
zalecanej
literaturze
przedmiotu
dobrze.
Student/ka zna w
bardzo dobrym
stopniu różne
typy zaburzeń
mowy i
komunikacji
językowej.
(omówione
podczas zajęć i
uzyskane w
procesie
samokształcenio
wym). Orientuje
się w zalecanej
literaturze
przedmiotu
bardzo dobrze.
Efekt 2
II/1D15_
W02
Student/ka
nie ma
wiedzy na
temat zasad,
metod i
etapów
postępowani
a
terapeutycz
nego w
pracy z
uczniem z
dysleksją
rozwojową.
Nie
orientuje się
w zalecanej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka
ma ogólną
wiedzę na
temat zasad,
metod i
etapów
postępowani
a
terapeutycz
nego w
pracy z
uczniem z
dysleksją
rozwojową.
Orientuje
się w
wybranych
pozycjach
zalecanej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka
ma wiedzę
na temat
specyfiki
funkcjonow
ania
uczniów ze
specjalnymi
potrzebami
edukacyjny
mi, w tym
uczniów
szczególnie
uzdolnionyc
h.
Orientuje
się w
zalecanej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka ma
szczegółową
wiedzę na temat
zasad, metod i
etapów
postępowania
terapeutycznego
w pracy z
uczniem z
dysleksją
rozwojową.
Orientuje się w
zalecanej
literaturze
przedmiotu
bardzo dobrze.
Efekt 3
II/1D15_
U01
Student/ka
nie potrafi
zdobywać
wiedzy ani
rozwijać
umiejętnośc
i
związanych
z wybraną
sferą
Student/ka
umie z
pomocą
prowadzące
go
zdobywać
wiedzę i
rozwijać
umiejętnośc
i
Student/ka
umie w
większości
przypadków
samodzielni
e zdobywać
wiedzę i
rozwijać
umiejętnośc
i
Student/ka umie
samodzielnie
zdobywać wiedzę
i rozwijać
umiejętności
profesjonalne
związane z
wybraną sferą
działalności
wychowawczo-
65
działalności
wychowawc
zo-
edukacyjnej.
profesjonaln
e związane
z wybraną
sferą
działalności
wychowawc
zo-
edukacyjnej.
profesjonaln
e związane
z wybraną
sferą
działalności
wychowawc
zo-
edukacyjnej
.
edukacyjnej.
Efekt 4
II/1D15_
U02
Student/ka
nie potrafi
planować
ani
realizować
projektów
związanych
z
wybranymi
kompetencj
ami
nauczyciela
języka
polskiego w
szkole
podstawowe
j w klasach
integracyjny
ch.
Student/ka z
pomocą
prowadzące
go planuje i
realizuje
typowe
projekty
związane z
wybranymi
kompetencj
ami
nauczyciela
języka
polskiego w
szkole
podstawowe
j w klasach
integracyjny
ch
Student/ka z
niewielką
pomocą
planuje i
realizuje
typowe
projekty
związane z
wybranymi
kompetencj
ami
nauczyciela
języka
polskiego w
szkole
podstawowe
j w klasach
integracyjny
ch.
Student/ka
samodzielnie
planuje i
realizuje typowe
projekty
związane z
wybranymi
kompetencjami
nauczyciela
języka polskiego
w szkole
podstawowe w
klasach
integracyjnych.
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych efektów
w godzinach oraz punktach ECTS
Aktywność Liczba godzin/
nakład pracy
studenta
wykład 15 godz.
udział w konsultacjach 2 godz.
Przygotowanie do egzaminu 13 godz.
SUMA GODZIN 30
LICZBA PUNKTÓW ECTS 1
Język wykładowy Polski
Praktyki zawodowe w ramach
przedmiotu
Nie przewiduje się
Literatura
Z listy wybierane są pozycje bibliograficzne (w
porozumieniu z prowadzącym przedmiot na
zajęciach organizacyjnych).
Literatura podstawowa
Bogdanowicz M., Ryzyko dysleksji - problem i diagnozowanie,
Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2004.
Dysleksja. Od badań mózgu do praktyki, red. A. Grabowska, K.
Rymarczyk, Warszawa 2004.
Porayski-Pomsta J., red., Diagnoza i terapia w logopedii,
Warszawa 2008.
66
Literatura uzupełniająca dla studentów szczególnie
zainteresowanych problematyką zajęć do
wykorzystania w przyszłej pracy zawodowej.
Mickiewicz J., Dysleksja rozwojowa : podstawy diagnozy i
terapii. Toruń 2011.
Krasowicz-Kupis G., Język, czytanie i dysleksja, Wyd. 3 popr.
Lublin 2003.
Ministerstwo Edukacji Narodowej o dysleksji czyli specyficznych
trudnościach w nauce [zeszyt oprac. Wojciech Brejnak i in.].
Warszawa : MEN. Biuro Administracyjno-Gospodarcze, 1999.
Wiatrowska L., Pokonywanie trudności w uczeniu się dzieci z
dysleksją, Kraków 2013.
Sazon-Brykajło J.J., Trudności dzieci w posługiwaniu się kodem
językowym: metody terapii, Kraków 2009.
Wspomaganie rozwoju dziecka z ryzyka dysleksji, pod red. A.
Rudzińskiej-Rogoży. Kraków 2011.
Pietras I., Dysortografia - uwarunkowania psychologiczne,
Gdańsk 2008.
Diagnoza dysleksji : najważniejsze problemy, pod red. G.
Krasowicz-Kupis. Gdańsk 2009.
Dyrda J., Style uczenia się dzieci dyslektycznych a wymagania
poznawcze szkoły. Wyd. 2 zm. - Gdańsk 2004.
Trudności w czytaniu i pisaniu : rozważania teoretyczne i
praktyczne, red. nauk. I. Pietras. Warszawa 2012.
W kręgu specyficznych trudności w uczeniu się czytania i pisania,
pod red. nauk. M. Sinicy [i in.] ; Uniwersytet Zielonogórski.
Zielona Góra 2005.
Wokół dysleksji : co warto wiedzieć o dysleksji i nowoczesnych
sposobach przeciwdziałania jej, pod red. nauk. Z. Pomirskiej.
Warszawa 2010.
Zaburzenia mowy, red. S. Grabias, Lublin 2001.
Literatura uzupełniająca:
Bogdanowicz M., Adryjanek A., Rożyńska M., Uczeń z dysleksją
w domu, poradnik nie tylko dla rodziców. Gdynia 2007,
Wydawnictwo Pedagogiczne Operon.
Bogdanowicz M., Adryjanek A, Uczeń z dysleksją w szkole,
poradnik nie tylko dla polonistów. Gdynia 2009, Wydawnictwo
Pedagogiczne Operon.
Davis R.D., Eldon E.M., Dar dysleksji : dlaczego niektórzy zdolni
ludzie nie umieją czytać i jak mogą się nauczyć; przekł. [z ang.]
Grażyna Skoczylas. Poznań 2010.
Dysleksja : problem znany czy nieznany? red. M. Kostka-
Szymańska [i in.]. Lublin 2007.
Podpis koordynatora
przedmiotu
67
Podpis kierownika jednostki
Nazwa przedmiotu Zaburzenia komunikacji językowej – dysleksja
Nazwa jednostki prowadzącej
przedmiot
Instytut Filologii Polskiej Zakład Metodyki Nauczania
Literatury i Języka Polskiego
Kod przedmiotu II/1D15
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
filologia polska studia pierwszego stopnia Stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Specjalność dodatkowa logopedia z kształceniem
polonistycznym
Rok i semestr studiów II rok, semestr 4
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
Dr Dorota Karkut
Imię i nazwisko osoby prowadzącej
(osób prowadzących) zajęcia z
przedmiotu
ćwiczenia audytoryjne: dr Dorota Karkut, dr hab. prof. UR
Alicja Jakubowska-Ożóg, dr hab. prof. UR Urszula Kopeć, dr
Danuta Hejda, dr Elżbieta Kozłowska, dr Elżbieta Mazur , dr
Tadeusz Półchłopek, dr Agata Kucharska-Babula
Cele zajęć z przedmiotu
C1. Zapoznanie studenta z formami diagnozy psychologicznej, pedagogicznej oraz logopedycznej i
innej specjalistycznej niezbędnej do opracowania programu korekcyjnego dziecka z zaburzeniami
dysleksji.
C2. Poznanie specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu, czyli dysleksji rozwojowej oraz zaburzeń
mowy i języka
C3. Poznanie metod i form pracy z uczniem dyslektycznym stosowanych w ramach zajęć lekcyjnych,
jak również korekcyjnych
C4. Poznanie uregulowań prawnych dotyczących sytuacji uczniów z dysleksją w szkolnictwie.
C5. Nabycie umiejętności koniecznych do optymalizacji procesu terapii trudności w czytaniu i pisaniu.
Wymagania wstępne Student posiada podstawową wiedzę psychopedagogiczną
Student posiada podstawowe wiadomości z zakresu fonetyki, fonologii i
68
gramatyki języka polskiego i umiejętność opisu fonetycznego głosek
Efekty kształcenia
Wiedza:
II/1D15_W01 Student/ka zna różne typy zaburzeń mowy i komunikacji
językowej.
II/1D15_W02 Student/ka posiada podstawową wiedzę na temat przyczyn, symptomów i terapii ryzyka dysleksji.
II/1D15_W02 Student/ka zna zasady, metody i etapy postępowania
terapeutycznego w pracy z uczniem z dysleksją rozwojową.
Umiejętności:
II/1D15_U01 Student/ka potrafi rozpoznać objawy dysleksji.
II/1D15_U02 Student/ka potrafi zaprojektować ćwiczenia rozwijające
umiejętność płynnego czytania i poprawnego pisania
II/1D15_U03 Student/ka umie poprowadzić zajęcia z dzieckiem
dyslektycznym, dostosowane do rodzaju trudności i ich przyczyn.
Kompetencje społeczne:
II/1D15_K01 Student/ka student potrafi określić swój stan wiedzy i
umiejętności wskazując obszary konieczne do dalszego doskonalenia
II/1D15_K02 Student/ka ma gotowość do uczestniczenia w programach o
charakterze pomocowym i badawczym mającym na celu pomoc osobom z
zaburzeniami komunikacji językowej
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Ćwiczenia – 15 godzin
Treści programowe
Ilość godzin
Charakterystyka zaburzeń funkcji percepcyjno-motorycznych i ich
konsekwencje w powstawaniu trudności szkolnych.
2
Specyficzne trudności w uczeniu się - dysleksja, dysgrafia i dysortografia. 2
69
Definicja dysleksji oraz jej objawy. 1
Koncepcje przyczyn dysleksji – omówienie wyników najnowszych
badań neuropsychologicznych.
2
Diagnoza dysleksji. Działania zapobiegające rozwojowi dysleksji
w ramach wczesnej interwencji logopedycznej – ryzyko dysleksji
2
Praca z uczniem dyslektycznym na lekcjach języka polskiego –
wybrane metody i techniki.
2
Projektowanie ćwiczeń rozwijających umiejętność płynnego czytania i
poprawnego pisania.
2
Dziecko dyslektyczne w szkole: uprawnienia, formy pomocy, akty prawne,
zasady oceniania, tworzenie minimum programowego.
2
RAZEM 15 godzin
Metody dydaktyczne Projekt, elementy wykładu z prezentacją multimedialną, analiza i
interpretacja tekstów źródłowych, analiza przypadków, dyskusja.
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia
Ocena formatywna (bieżąca):
F1. Ocena komunikowania się na linii student-prowadzący,
aktywność, rozumienie omawianej tematyki;
F2. Przygotowanie prezentacji multimedialnej i projektu konspektu
zajęć korekcyjno-kompensacyjnych;
F3. Frekwencja na zajęciach.
Ocena podsumowująca:
P1. Ocena z kolokwium na koniec semestru (obejmująca tematykę z
wszystkich zajęć)*.
*Wskazane formy ocen odnoszą się do wszystkich założonych w
niniejszym sylabusie efektów kształcenia.
Metody i kryteria oceny Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5
Efekt 1 II/1D15_W
01
Student/ka
nie zna różnych
typów
zaburzeń
mowy i
Student/ka
pobieżnie
zna różne
typy
zaburzeń
mowy i
Student/ka
zna w
dobrym
stopniu
różne typy
Student/ka zna w
bardzo dobrym
stopniu różne typy
zaburzeń mowy i
komunikacji
językowej.
70
komunikacji
językowej.
Nie orientuje
się w
pozycjach
zalecanej
literatury
przedmiotu.
komunikacji
językowej.
Orientuje się
w wybranych
pozycjach
zalecanej
literatury
przedmiotu
w stopniu
ogólnym.
zaburzeń
mowy i
komunikacji
językowej.
Orientuje się
w zalecanej
literaturze
przedmiotu
dobrze.
(omówione
podczas zajęć i
uzyskane w
procesie
samokształceniow
ym). Orientuje się
w zalecanej
literaturze
przedmiotu bardzo
dobrze.
Efekt 2
II/1D15_W
02
Student/ka
nie ma
wiedzy na
temat zasad,
metod i
etapów
postępowani
a
terapeutyczn
ego w pracy
z uczniem z
dysleksją
rozwojową.
Nie orientuje
się w
zalecanej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka
ma ogólną
wiedzę na
temat zasad,
metod i
etapów
postępowani
a
terapeutyczn
ego w pracy
z uczniem z
dysleksją
rozwojową.
Orientuje się
w wybranych
pozycjach
zalecanej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka
ma wiedzę
na temat
specyfiki
funkcjonowa
nia uczniów
ze
specjalnymi
potrzebami
edukacyjnym
i, w tym
uczniów
szczególnie
uzdolnionyc
h.
Orientuje się
w zalecanej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka ma
szczegółową
wiedzę na temat
zasad, metod i
etapów
postępowania
terapeutycznego w
pracy z uczniem z
dysleksją
rozwojową.
Orientuje się w
zalecanej
literaturze
przedmiotu bardzo
dobrze.
Efekt 3
II/1D15_U
01
Student/ka
nie potrafi
zdobywać
wiedzy ani
rozwijać
umiejętności
związanych z
wybraną
sferą
działalności
wychowawcz
o-
edukacyjnej.
Student/ka
umie z
pomocą
prowadząceg
o zdobywać
wiedzę i
rozwijać
umiejętności
profesjonalne
związane z
wybraną
sferą
działalności
wychowawcz
o-
edukacyjnej.
Student/ka
umie w
większości
przypadków
samodzielnie
zdobywać
wiedzę i
rozwijać
umiejętności
profesjonaln
e związane z
wybraną
sferą
działalności
wychowawc
zo-
edukacyjnej.
Student/ka umie
samodzielnie
zdobywać wiedzę i
rozwijać
umiejętności
profesjonalne
związane z
wybraną sferą
działalności
wychowawczo-
edukacyjnej.
Efekt 4
II/1D15_U
02
Student/ka
nie potrafi
planować ani
realizować
Student/ka z
pomocą
prowadząceg
o planuje i
Student/ka z
niewielką
pomocą
planuje i
Student/ka
samodzielnie
planuje i realizuje
typowe projekty
71
projektów
związanych z
wybranymi
kompetencja
mi
nauczyciela
języka
polskiego w
szkole
podstawowej
w klasach
integracyjnyc
h.
realizuje
typowe
projekty
związane z
wybranymi
kompetencja
mi
nauczyciela
języka
polskiego w
szkole
podstawowej
w klasach
integracyjnyc
h
realizuje
typowe
projekty
związane z
wybranymi
kompetencja
mi
nauczyciela
języka
polskiego w
szkole
podstawowej
w klasach
integracyjny
ch.
związane z
wybranymi
kompetencjami
nauczyciela języka
polskiego w szkole
podstawowe w
klasach
integracyjnych.
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz
punktach ECTS
Aktywność Liczba godzin/
nakład pracy
studenta
ćwiczenia 15 godz.
udział w konsultacjach 2 godz.
czas na przygotowanie projektu lub
prezentacji
7 godz.
przygotowanie do zajęć 6 godz.
SUMA GODZIN 30
LICZBA PUNKTÓW ECTS 1
Język wykładowy Polski
Praktyki zawodowe w
ramach przedmiotu
Nie przewiduje się
Literatura
Z listy wybierane są pozycje bibliograficzne
(w porozumieniu z prowadzącym przedmiot
na zajęciach organizacyjnych).
Literatura podstawowa
Bogdanowicz M., Diagnoza dysleksji rozwojowej w Polsce [w:]
Diagnoza dysleksji, red. B. Kaja, Bydgoszcz 2003
Bogdanowicz M., Ryzyko dysleksji - problem i diagnozowanie,
Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2004.
Diagnoza dysleksji : najważniejsze problemy, pod red. G. Krasowicz-
Kupis. Gdańsk 2009.
Dyrda J., Style uczenia się dzieci dyslektycznych a wymagania
poznawcze szkoły. Wyd. 2 zm. - Gdańsk 2004.
Dysleksja. Od badań mózgu do praktyki, red. A. Grabowska, K.
Rymarczyk, Warszawa 2004.
Huget P., Specyficzne trudności w uczeniu się - dysleksja,
dysgrafia i dysortografia, w: Doskonalenie warsztatu
nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz Wydawnictwo
Universitas, Kraków 2005.
Huget P., Terapia specyficznych trudności w nauce czytania i
72
Literatura uzupełniająca dla studentów
szczególnie zainteresowanych problematyką
zajęć do wykorzystania w przyszłej pracy
zawodowej.
pisania - zajęcia korekcyjno - kompensacyjne, w: Doskonalenie
warsztatu nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz,
Wydawnictwo Universitas, Kraków 2005.
Jurek. A., Kształcenie umiejętności ortograficznych uczniów z
dysleksją, Gdańsk 2008.
Krasowicz-Kupis G., Język, czytanie i dysleksja, Wyd. 3 popr. Lublin
2003.
Ministerstwo Edukacji Narodowej o dysleksji czyli specyficznych
trudnościach w nauce [zeszyt oprac. Wojciech Brejnak i in.].
Warszawa : MEN. Biuro Administracyjno-Gospodarcze, 1999.
Pietras I., Dysortografia - uwarunkowania psychologiczne, Gdańsk
2008.
Porayski-Pomsta J., red., Diagnoza i terapia w logopedii, Warszawa
2008.
Sazon-Brykajło J.J., Trudności dzieci w posługiwaniu się kodem
językowym: metody terapii, Kraków 2009.
Trudności w czytaniu i pisaniu : rozważania teoretyczne i praktyczne,
red. nauk. I. Pietras. Warszawa 2012.
Wiatrowska L., Pokonywanie trudności w uczeniu się dzieci z
dysleksją, Kraków 2013.
Wokół dysleksji : co warto wiedzieć o dysleksji i nowoczesnych
sposobach przeciwdziałania jej, pod red. nauk. Z. Pomirskiej.
Warszawa 2010.
Wspomaganie rozwoju dziecka z ryzyka dysleksji, pod red. A.
Rudzińskiej-Rogoży. Kraków 2011.
Literatura uzupełniająca:
Bogdanowicz M., Adryjanek A., Rożyńska M., Uczeń z dysleksją w
domu, poradnik nie tylko dla rodziców. Gdynia 2007, Wydawnictwo
Pedagogiczne Operon.
Bogdanowicz M., Adryjanek A, Uczeń z dysleksją w szkole, poradnik
nie tylko dla polonistów. Gdynia 2009, Wydawnictwo Pedagogiczne
Operon.
Davis R.D., Eldon E.M., Dar dysleksji : dlaczego niektórzy zdolni
ludzie nie umieją czytać i jak mogą się nauczyć; przekł. [z ang.]
Grażyna Skoczylas. Poznań 2010.
Dysleksja : problem znany czy nieznany? red. M. Kostka-Szymańska
[i in.]. Lublin 2007.
Podpis koordynatora
przedmiotu
Podpis kierownika jednostki
73
II/1D16. ALTERNATYWNE METODY POMOCY DZIECKU Z TRUDNOŚCIAMI
(METODA ALEXANDRA, MUZYKOTERAPIA, TEATR Z ŁYŻKI)
Nazwa przedmiotu Alternatywne metody pomocy dziecku z
trudnościami
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Instytut Filologii Polskiej/ Zakład Metodyki
Nauczania Literatury i Języka Polskiego
Kod przedmiotu II/1D16
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska pierwszego stopnia Stacjonarne
Rodzaj przedmiotu przedmiot specjalności dodatkowej logopedycznej z
kształceniem polonistycznym (praca z uczniem ze
specjalnymi potrzebami edukacyjnymi)
Rok i semestr studiów drugi/ semestr czwarty
Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu Dr Agata Kucharska-Babula
Imię i nazwisko osoby prowadzącej ( osób
prowadzących) zajęcia z przedmiotu
Prof. dr hab. A. Jakubowska-Ożóg, prof. dr hab. U.
Kopeć, prof. dr hab. Z. Sibiga, dr D. Hejda, dr D.
Karkut, dr E. Kozłowska, dr Agata Kucharska-
Babula, dr E. Mazur, dr Tadeusz Półchłopek
Cele zajęć z przedmiotu
C1. Rozpoznanie i klasyfikacja trudności występujących u dzieci w wieku szkolnym.
C2. Klasyfikacja alternatywnych metod pomocy dziecku z trudnościami.
C3. Poznanie zasad organizacji procesu terapeutycznego, struktury zajęć, sposobów
organizowania pracy terapeutycznej.
C4. Poznanie zasad arteterapii. Zastosowanie arteterapii w lecznictwie, procesach rewalidacji i
resocjalizacji.
74
Wymagania wstępne Psychologia społeczna i wychowawcza,
Teoria kształcenia i wychowania,
Warsztaty metodyczne,
Praktyka ogólnopedagogiczna, asystencko-hospitacyjna
oraz ciągła w szkole podstawowej.
Efekty kształcenia Wiedza:
II/1D16_W01 Student/ka ma podstawową wiedzę o funkcjach i
organizacji systemu oświatowego,
II/1D16_W02 Student/ka ma podstawową wiedzę o celach,
organizacji i funkcjonowaniu szkół podstawowych, gimnazjów i
liceów oraz ich działalności oświatowej.
Umiejętności:
II/1D16_U01 Student/ka umie samodzielnie zdobywać wiedzę i
rozwijać umiejętności profesjonalne związane z wybraną sferą
działalności wychowawczo-edukacyjnej,
II/1D16_U02 Student/ka samodzielnie planuje i realizuje typowe
projekty związane z wybranymi kompetencjami nauczyciela
języka polskiego w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum.
Kompetencje społeczne:
II/1D16_K01 Student/ka zna zakres posiadanej wiedzy i
umiejętności i rozumie perspektywy i konieczność dalszego
rozwoju,
II/1D16_K02 Student/ka potrafi współdziałać w grupie,
przyjmując w niej różne role.
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Ćwiczenia audytoryjne – 15 godzin
Treści programowe Ilość godzin
Rozpoznanie i klasyfikacja trudności występujących u dzieci w wieku
szkolnym.
2
Klasyfikacja alternatywnych metod pomocy dziecku z trudnościami.
2
Poznanie zasad organizacji procesu terapeutycznego, struktury zajęć,
sposobów organizowania pracy terapeutycznej.
.
2
Poznanie zasad arteterapii. Zastosowanie arteterapii w lecznictwie, procesach 2
75
rewalidacji i resocjalizacji.
Wprowadzenie do teatroterapii, choreoterapii, muzykoterapii, baśnioterapii. 4
Terapia przez twórczość plastyczną - warsztaty zabaw manualnych. 4
2
2
Zasady organizacji wyjść pozaszkolnych i wycieczek. 2
Zasady pracy z uczniem posiadającym opinię poradni psychologiczno-
pedagogicznej.
2
Organizacja dodatkowych zajęć z uczniami najzdolniejszymi i słabymi. 2
RAZEM 30 godzin
Metody dydaktyczne Elementy wykładu z prezentacją multimedialną, analiza i interpretacja
tekstów źródłowych, praca w grupach, analiza przypadków, dyskusja,
projekt.
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia
Ocena formatywna (bieżąca):
F1. Ocena komunikowania się na linii student-prowadzący, aktywność,
rozumienie omawianej tematyki;
F2. Ocena przygotowania do zajęć – każdorazowo podczas ćwiczeń;
F3. Przygotowanie prezentacji multimedialnej i projektu.
Ocena podsumowująca:
P1. Ocena z kolokwium na koniec semestru (obejmująca tematykę z
wszystkich zajęć)*.
*Wskazane formy ocen odnoszą się do wszystkich założonych w
niniejszym sylabusie efektów kształcenia.
Metody i kryteria
oceny
Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5
Efekt 1
IXC12/M
Student/ka nie
zna zasad
Student/ka zna
ogólnie zasady
Student/ka Student/ka
76
_W01 organizacji
systemu
oświatowego i
jego funkcji
(omówionych
podczas zajęć).
Nie orientuje się
w pozycjach
zalecanej
literatury
przedmiotu.
organizacji
systemu
oświatowego i
jego funkcje
(omówione
podczas zajęć).
Orientuje się w
wybranych
pozycjach
zalecanej
literatury
przedmiotu w
stopniu
ogólnym.
zna w dobrym
stopniu
zasady
organizacji
systemu
oświatowego i
jego funkcje
(omówione
podczas
zajęć).
Orientuje się
w zalecanej
literaturze
przedmiotu
dobrze.
zna w bardzo
dobrym stopniu
zasady
organizacji
systemu
oświatowego i
jego funkcje
(omówione
podczas zajęć i
uzyskane w
procesie
samokształcenio
wym). Orientuje
się w zalecanej
literaturze
przedmiotu
bardzo dobrze.
Efekt 2
IXC12/M
_W02)
Student/ka nie
ma wiedzy o
celach,
organizacji i
funkcjonowaniu
szkół
podstawowych,
gimnazjów i
liceów oraz ich
działalności
oświatowej.
Nie orientuje się
w zalecanej
literaturze
przedmiotu .
Student/ka ma
ogólną wiedzę
o celach,
organizacji i
funkcjonowani
u szkół
podstawowych,
gimnazjów i
liceów oraz ich
działalności
oświatowej.
Orientuje się w
wybranych
pozycjach
zalecanej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka ma
wiedzę o
celach,
organizacji i
funkcjonowan
iu szkół
podstawowyc
h, gimnazjów
i liceów oraz
ich
działalności
oświatowej.
Orientuje się
w zalecanej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka ma
szczegółową
wiedzę o celach,
organizacji i
funkcjonowaniu
szkół
podstawowych,
gimnazjów i
liceów oraz ich
działalności
oświatowej.
Orientuje się w
zalecanej
literaturze
przedmiotu
bardzo dobrze.
Efekt 3
IXC12/M
_U01
Student/ka nie
potrafi
zdobywać
wiedzy ani
rozwijać
umiejętności
związanych z
wybraną sferą
działalności
wychowawczo-
edukacyjnej.
Student/ka
umie z pomocą
prowadzącego
zdobywać
wiedzę i
rozwijać
umiejętności
profesjonalne
związane z
wybraną sferą
działalności
wychowawczo-
edukacyjnej.
Student/ka
umie w
większości
przypadków
samodzielnie
zdobywać
wiedzę i
rozwijać
umiejętności
profesjonalne
związane z
wybraną sferą
działalności
wychowawcz
o-
edukacyjnej.
Student/ka umie
samodzielnie
zdobywać
wiedzę i
rozwijać
umiejętności
profesjonalne
związane z
wybraną sferą
działalności
wychowawczo-
edukacyjnej.
Efekt 4
IXC12/M
Student/ka nie
potrafi
planować ani
Student/ka z
pomocą
prowadzącego
Student/ka z
niewielką
pomocą
Student/ka
samodzielnie
planuje i
77
_U02 realizować
projektów
związanych z
wybranymi
kompetencjami
nauczyciela
języka
polskiego w
szkole
podstawowej,
gimnazjum i
liceum.
planuje i
realizuje
typowe
projekty
związane z
wybranymi
kompetencjami
nauczyciela
języka
polskiego w
szkole
podstawowej,
gimnazjum i
liceum.
planuje i
realizuje
typowe
projekty
związane z
wybranymi
kompetencja
mi
nauczyciela
języka
polskiego w
szkole
podstawowej,
gimnazjum i
liceum.
realizuje typowe
projekty
związane z
wybranymi
kompetencjami
nauczyciela
języka
polskiego w
szkole
podstawowej,
gimnazjum i
liceum.
Całkowity nakład
pracy studenta
potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach
oraz punktach ECTS
Aktywność Liczba godzin/ nakład
pracy studenta
ćwiczenia 15 godz.
przygotowanie do ćwiczeń 5 godz.
udział w konsultacjach 2 godz.
czas na przygotowanie projektu 4 godz.
przygotowanie do kolokwium 3 godz.
SUMA GODZIN 29
LICZBA PUNKTÓW ECTS 1
Język wykładowy Polski
Praktyki zawodowe w
ramach przedmiotu
Nie przewiduje się.
Literatura
Z listy wybierane są pozycje
bibliograficzne (w porozumieniu z
prowadzącym przedmiot na
zajęciach organizacyjnych).
Konieczna E. J., Arteterapia w teorii i praktyce, Impuls, Kraków
2004.
Gilroy A., Aretetrapia – badania i praktyka, Wydawnictwo
Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, Łódź, 2009.
Buchalter S.I., Terapia sztuką, Zysk i S-ka, Poznań 2006.
Jąder M., Techniki plastyczne rozwijające wyobraźnię, Impuls,
78
Literatura uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych problematyką
zajęć do wykorzystania w przyszłej
pracy zawodowej.
Kraków 2007.
Read H., Wychowanie przez sztukę, Warszawa 1976.
Wojnar I., Teoria wychowania estetycznego – zarys
problematyki, Warszawa 1984.
Bielańska A., Teatr, który leczy, Kraków 2002.
Pankowska K., Pedagogika dramy, Warszawa 2000.
Arciszewska-Binnebesel, A., Arteterapia. Szczęśliwy świat
tworzenia, Wydawnictwo BEA, 2003.
Czajka, S., Jeśli chcesz malować, Warszawa 1989.
Garda-Łukaszewska,J. ,Szperkowski, T., Współtworzenie.
Zajęcia plastyczne z osobami upośledzonymi umysłowo,
Warszawa 1992.
Karolak, W., Sztuka jako zabawa. Zabawa jako sztuka,
Warszawa 2001.
Piszczek, M., Terapia zabawą. Terapia przez sztukę, Warszawa
1997.
Heaton J.A., Podstawy umiejętności terapeutycznych,
GWP, Gdańsk 2009.
Żychowska T., Walory terapeutyczno-wychowawcze muzykoterapii
dzieci i młodzieży w wieku szkolnym [w:] Nowe trendy w edukacji
muzycznej, Lublin 2005. s.261-269.
Podpis koordynatora
przedmiotu
Podpis kierownika
jednostki
79
II//11EE MMOODDUUŁŁ DDYYDDAAKKTTYYCCZZNNYY
II/1E17. METODYKA PRACY Z UCZNIEM O SPECJALNYCH POTRZEBACH
EDUKACYJNYCH
Nazwa przedmiotu Metodyka pracy z uczniem o specjalnych
potrzebach edukacyjnych
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Instytut Filologii Polskiej/ Zakład Metodyki
Nauczania Literatury i Języka Polskiego
Kod przedmiotu II/1E17
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska pierwszego stopnia Stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Specjalność dodatkowa logopedyczna z
kształceniem polonistycznym
Rok i semestr studiów Drugi, semestr trzeci
Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu Dr Dorota Karkut
Imię i nazwisko osoby prowadzącej ( osób
prowadzących) zajęcia z przedmiotu
Prof. dr hab. A. Jakubowska-Ożóg, prof. dr hab. U.
Kopeć, dr D. Hejda, dr D. Karkut, dr E.
Kozłowska, dr Agata Kucharska-Babula, dr E.
Mazur, dr Tadeusz Półchłopek
Cele zajęć z przedmiotu
C1. Zapoznanie studenta z aktualną wiedzą na temat specjalnych potrzeb edukacyjnych
dzieci i młodzieży
C2. Poznanie metod i form pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych oraz
wzorów postępowania dydaktycznego (zarówno w zespole klasowym, jak i
indywidualnych)
C3. Rozwijanie kompetencji merytorycznych i metodycznych w zakresie pracy z uczniem
dyslektycznym, zarówno w ramach zajęć lekcyjnych, jak również korekcyjnych
C4. Nabycie kwalifikacji do prowadzenia zajęć terapii pedagogicznej,
C5. Nabycie umiejętności pracy z uczniem z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej
80
z zaburzeniami koncentracji uwagi.
C6. Wdrożenie do pracy z uczniem zdolnym i słabym.
Wymagania wstępne Psychologia społeczna i wychowawcza,
Teoria kształcenia i wychowania,
Warsztaty metodyczne,
Praktyka ogólnopedagogiczna, asystencko-hospitacyjna
oraz ciągła w szkole podstawowej.
Efekty kształcenia Wiedza:
II/1E17_W01 Student/ka ma podstawową wiedzę na temat
projektowania i prowadzenia badań diagnostycznych
uwzględniających specjalne potrzeby edukacyjne uczniów,
również z zaburzeniami w rozwoju,
II/1E17_W02 Student/ka ma podstawową wiedzę na temat
specyfiki funkcjonowania uczniów ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych.
Umiejętności:
II/1E17IXC12/M_U01 Student/ka umie samodzielnie zdobywać
wiedzę i rozwijać umiejętności profesjonalne związane z wybraną
sferą działalności wychowawczo-edukacyjnej,
II/1E17_U02 Student/ka samodzielnie planuje i realizuje typowe
projekty związane z wybranymi kompetencjami nauczyciela
języka polskiego w szkole podstawowej w klasach integracyjnych.
Kompetencje społeczne:
II/1E17_K01 Student/ka zna zakres posiadanej wiedzy i
umiejętności i rozumie perspektywy i konieczność dalszego
rozwoju,
II/1E17_K02 Student/ka ma świadomość istnienia etycznego
wymiaru diagnozowania i oceniania uczniów
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Wykład – 15 godzin
Treści programowe
Ilość godzin
Regulacje prawne w obszarze kształcenia uczniów ze specjalnymi
potrzebami edukacyjnymi.
1
Dziecko ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w przestrzeni
edukacyjnej i społecznej.
2
81
Zasady pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych;
zakres i sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych do aktualnych
możliwości psychofizycznych ucznia.
2
Metody i narzędzia do specjalistycznej diagnozy zaburzeń zdolności
edukacyjnych.
2
Praca z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w teorii i
praktyce.
2
Ocenianie osiągnięć ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. 1
Formy współpracy nauczyciela z rodzicami ucznia ze specjalnymi
potrzebami edukacyjnymi.
2
Diagnoza i edukacja dzieci z zespołem nadpobudliwości
psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi.
1
Uczeń zdolny - wybrane problemy diagnozy, wspierania rozwoju i
edukacji.
2
RAZEM 15 godzin
Metody dydaktyczne Wykład z prezentacją multimedialną, analiza i interpretacja tekstów
źródłowych, analiza przypadków, dyskusja.
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia
Ocena formatywna (bieżąca):
F1. Ocena komunikowania się na linii student-prowadzący, aktywność,
rozumienie omawianej tematyki;
F2. Przygotowanie prezentacji multimedialnej i projektu konspektu zajęć
terapeutycznych
F3Frekwencja na zajęciach
Ocena podsumowująca:
P1. Ocena z egzaminu na koniec semestru (obejmująca tematykę z
wszystkich zajęć)*.
*Wskazane formy ocen odnoszą się do wszystkich założonych w
niniejszym sylabusie efektów kształcenia.
Metody i kryteria
oceny
Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5
Efekt 1
IXC12/M
Student/ka nie
zna zasad
projektowania i
Student/ka
pobieżnie zna podstawowe
Student/ka
zna w dobrym
Student/ka zna
w bardzo
dobrym stopniu
82
_W01 prowadzenia
badań
diagnostycznyc
h
uwzględniający
ch specjalne
potrzeby
edukacyjne
uczniów,
również z
zaburzeniami w
rozwoju,
Nie orientuje się
w pozycjach
zalecanej
literatury
przedmiotu.
zasady
projektowania i
prowadzenia
badań
diagnostycznyc
h
uwzględniający
ch specjalne
potrzeby
edukacyjne
uczniów,
również z
zaburzeniami w
rozwoju,
Orientuje się w
wybranych
pozycjach
zalecanej
literatury
przedmiotu w
stopniu
ogólnym.
stopniu
zasady
projektowania
i prowadzenia
badań
diagnostyczny
ch
uwzględniając
ych specjalne
potrzeby
edukacyjne
uczniów,
również z
zaburzeniami
w rozwoju,
Orientuje się
w zalecanej
literaturze
przedmiotu
dobrze.
zasady
projektowania i
prowadzenia
badań
diagnostycznyc
h
uwzględniający
ch specjalne
potrzeby
edukacyjne
uczniów,
również z
zaburzeniami w
rozwoju,
(omówione
podczas zajęć i
uzyskane w
procesie
samokształcenio
wym). Orientuje
się w zalecanej
literaturze
przedmiotu
bardzo dobrze.
Efekt 2
IXC12/M
_W02)
Student/ka nie
ma wiedzy na
temat specyfiki
funkcjonowania
uczniów ze
specjalnymi
potrzebami
edukacyjnymi,
w tym uczniów
szczególnie
uzdolnionych.
Nie orientuje się
w zalecanej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka ma
ogólną wiedzę
na temat
specyfiki
funkcjonowani
a uczniów ze
specjalnymi
potrzebami
edukacyjnymi,
w tym uczniów
szczególnie
uzdolnionych.
Orientuje się w
wybranych
pozycjach
zalecanej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka ma
wiedzę na temat
specyfiki
funkcjonowan
ia uczniów ze
specjalnymi
potrzebami
edukacyjnymi
, w tym
uczniów
szczególnie
uzdolnionych.
Orientuje się
w zalecanej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka ma
szczegółową
wiedzę na temat
specyfiki
funkcjonowania
uczniów ze
specjalnymi
potrzebami
edukacyjnymi,
w tym uczniów
szczególnie
uzdolnionych.
Orientuje się w
zalecanej
literaturze
przedmiotu
bardzo dobrze.
Efekt 3
IXC12/M
_U01
Student/ka nie
potrafi
zdobywać
wiedzy ani
rozwijać
umiejętności
związanych z
wybraną sferą
działalności
wychowawczo-
edukacyjnej.
Student/ka
umie z pomocą
prowadzącego
zdobywać
wiedzę i
rozwijać
umiejętności
profesjonalne
związane z
wybraną sferą
działalności
wychowawczo-
Student/ka
umie w
większości
przypadków
samodzielnie
zdobywać
wiedzę i
rozwijać
umiejętności
profesjonalne
związane z
wybraną sferą
Student/ka umie
samodzielnie
zdobywać
wiedzę i
rozwijać
umiejętności
profesjonalne
związane z
wybraną sferą
działalności
wychowawczo-
83
edukacyjnej. działalności
wychowawcz
o-
edukacyjnej.
edukacyjnej.
Efekt 4
IXC12/M
_U02
Student/ka nie
potrafi
planować ani
realizować
projektów
związanych z
wybranymi
kompetencjami
nauczyciela
języka
polskiego w
szkole
podstawowej w
klasach
integracyjnych.
Student/ka z
pomocą
prowadzącego
planuje i
realizuje
typowe
projekty
związane z
wybranymi
kompetencjami
nauczyciela
języka
polskiego w
szkole
podstawowej w
klasach
integracyjnych
Student/ka z
niewielką
pomocą
planuje i
realizuje
typowe
projekty
związane z
wybranymi
kompetencja
mi
nauczyciela
języka
polskiego w
szkole
podstawowej
w klasach
integracyjnyc
h.
Student/ka
samodzielnie
planuje i
realizuje typowe
projekty
związane z
wybranymi
kompetencjami
nauczyciela
języka
polskiego w
szkole
podstawowe w
klasach
integracyjnychj.
Całkowity nakład
pracy studenta
potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach
oraz punktach ECTS
Aktywność Liczba godzin/ nakład
pracy studenta
Wykłady 15 godz.
udział w konsultacjach 5 godz.
czas na przygotowanie projektu i
przygotowanie do zajęć
10 godz.
SUMA GODZIN 30
LICZBA PUNKTÓW ECTS 1
Język wykładowy Polski
Praktyki zawodowe w
ramach przedmiotu
Praktyka asystencko-hospitacyjna w szkole podstawowej (w klasach
integracyjnych)
Literatura
Z listy wybierane są pozycje
bibliograficzne (w porozumieniu z
Literatura podstawowa
Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B., Ja i mój uczeń pracujemy
84
prowadzącym przedmiot na
zajęciach organizacyjnych).
aktywnie, Kielce 2000.
Guza A., Krzyżyk D., Praca z uczniem o specjalnych potrzebach
edukacyjnych Tom 1, Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, Kielce 2012.
Dziecko o specjalnych potrzebach edukacyjnych, pod red. nauk. Cz.
Kosakowskiego [i in.]. - Toruń : "Akapit", 2000.
Dyrda B., Zjawiska niepowodzeń szkolnych uczniów zdolnych:
rozpoznawanie i przeciwdziałanie, Oficyna Wydawnicza Impuls,
Kraków 2007.
Byers R. i Rose R, Jak zaplanować pracę z dziećmi o specjalnych
potrzebach edukacyjnych. Opracowanie metodyczne dla nauczycieli.
Warszawa 2002.
Logopedia a specjalne potrzeby edukacyjne w obliczu reformy szkolnej,
red. nauk. W. Brejnak, E. Wolnicz-Pawłowska. - Warszawa :
Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2011.
Uczeń o specjalnych potrzebach w przestrzeni współczesnego systemu
edukacji, red. nauk. Z. Janiszewska-Nieścioruk ; Uniwersytet
Zielonogórski. - Zielona Góra : Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu
Zielonogórskiego, 2010.
Wyczesany J., Gajdzica Z., Uwarunkowania edukacji i rehabilitacji
uczniów o specjalnych potrzebach w rozwoju, Kraków : Wydaw.
Naukowe AP 2006.
Dąbrowska M., Rozesłaniec M., Korygowanie zaburzeń zachowania
dzieci nadpobudliwych psychoruchowo i agresywnych w grupie
socjoterapeutycznej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2004.
King G., Umiejętności terapeutyczne nauczyciela, Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004
Portman R. , ADHD nadpobudliwość psychoruchowa : istota
zagadnienia.Kielce2006.
Święcicka M. ( red. ), Problemy psychologiczne dzieci z zespołem
nadpobudliwości psychoruchowej, Warszawa 2003.
Wolańczyk T., Kołakowski A., Skotnicka M., Nadpobudliwość
psychoruchowa u dzieci. Prawie wszystko co chcielibyście wiedzieć.
Książka dla rodziców, nauczycieli i lekarzy, Lublin 1999.
Patycka B. , Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami
koncentracji uwagi , „Życie Szkoły”. 2002, nr 7, s. 414-419
Smykaj J. , Jak rozpoznać ADHD u dziecka? „ Edukacja i Dialog”.
2005, nr 7, s. 14-18
Chrzanowska B., Święcicka J., Oswoić ADHD! „ Edukacja i Dialog”.
85
Literatura uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych problematyką
zajęć do wykorzystania w przyszłej
pracy zawodowej.
2006, nr 6, s. 52-57
Hłobił A., Działalność szkoły we wspomaganiu rozwoju ucznia
zdolnego, Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2010.
Dyrda B., Edukacyjne wspieranie rozwoju uczniów zdolnych: studium
społeczno-pedagogiczne, Warszawa : Wydawnictwo Akademickie "Żak"
2012.
Odkrywanie talentów : wybrane problemy diagnozy, wspierania rozwoju
i edukacji, red. K. Barłóg, A. Mach, M. Zaborniak-Sobczak, Rzeszów :
Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2012.
Teoria i praktyka edukacji uczniów zdolnych, red. W. Limont. - Wyd. 2.
- Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2005.
Literatura uzupełniająca:
Człowiek ze specjalnymi potrzebami w przestrzeni edukacyjnej i
społecznej Polski oraz Republiki Czeskiej, pod red. nauk. Z. Gajdzicy, I.
Bieńkowskiej. Kraków, Katowice: Uniwersytet Śląski, 2012.
Kołakowski A. , ADHD - zespół nadpobudliwości psychoruchowej:
przewodnik dla rodziców i wychowawców. Gdańsk 2007.
Pfiffner Linda J . , Wszystko o ADHD : kompleksowy, praktyczny
przewodnik dla nauczycieli. Poznań 2004.
Limont W., Uczeń zdolny : jak go rozpoznać i jak z nim pracować,
Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2010.
Wybrane artykuły z następujących czasopism: „Język Polski dla Klas
IV-VI”, „Język Polski w Gimnazjum”, „Polonistyka”, „Pomagamy
uczyć. Język Polski”, „Nowa Polszczyzna”, „Zeszyty Szkolne. Edukacja
Humanistyczna”.
Podpis koordynatora
przedmiotu
Podpis kierownika
jednostki
II/1E18. WARSZTATY EDUKACJI TWÓRCZEJ Nie udostępniono sylabusa w wersji elektronicznej
II/1E19. LITERATUROTERAPIA
Nazwa przedmiotu LITERATUROTERAPIA
Nazwa jednostki prowadzącej
przedmiot
Instytut Filologii Polskiej
86
Kod przedmiotu I/1E19
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia Polska – specjalność
nauczycielska
Studia I stopnia Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Obowiązkowy/na specjalności dodatkowej
Rok i semestr studiów II rok / II semestr
Imię i nazwisko koordynatora
przedmiotu
Dr hab. Alicja Jakubowska-Ożóg
Imię i nazwisko osoby prowadzącej
( osób prowadzących) zajęcia z
przedmiotu
Pracownicy Zakładu Metodyki Nauczania Literatury i
Języka Polskiego
Cele zajęć z przedmiotu
C. 01 Wprowadzenie w problematykę literaturoterapii jako techniki terapeutycznego oddziaływania
poprzez tekst oraz wykorzystania jej w pracy pedagogicznej
C. 02 Wykorzystanie wiedzy i umiejętności w zakresie interpretacji tekstu literackiego, tekstu kultury
w praktyce.
C. 03 Uświadomienie znaczenia tekstu literackiego (tekstu kultury) w wychowaniu i kształtowaniu
postaw
Wymagania wstępne Ogólne przygotowanie w zakresie czytelnictwa, odbioru
tekstów, komunikacji literackiej Znajomość metod
aktywizujących.
Efekty kształcenia
Wiedza:
I/1E19_W02. Zna i właściwie stosuje terminologię właściwą
dla specjalności – odpowiada efektom: H1W_02
I/1E19_W03. Dysponuje uporządkowana wiedzą ogólną z
zakresu literaturoznawstwa, językoznawstwa, kulturoznawstwa
– odpowiada efektom: H1A_W03
Umiejętności:
I/1E19_U10 – potrafi przeprowadzić analizę i interpretację
tekstu literackiego (tekstu kultury) z uwzględnieniem znaczeń,
oddziaływania społecznego – odpowiada efektom: H1A_U05
I/1E19_U13 – potrafi krytycznie czytać utwory literackie –
87
odpowiada efektom: H1A_U05
Kompetencje społeczne:
I/1E19_K04 – umie współdziałać i pracować w grupie,
przyjmując w niej różne role – odpowiada efektom: H1A_K02
I/1E19_K06 – potrafi zaplanować, zorganizować działania
mające uzyskanie realizacji stawianych zadań – odpowiada
efektom: H1A_K03
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
15 GODZ. (ĆWICZENIA)
Treści programowe
L.p. Treści merytoryczne przedmiotu
Liczba
godzin
1 Literaturoterapia/ Biblioterapia – geneza, historia, współczesny stan badań. 3
2 Wykorzystanie literatury pięknej w literaturoterapii dzieci. Listy lektur
terapeutycznych dla dzieci i młodzieży 3
3 Interpretacja wybranych utworów pod kątem walorów terapeutycznych. 3
4 Ćwiczenia w zakresie redagowania bajek terapeutycznych 3
5 Scenariusze zajęć literaturoterapeutycznych.
2
--------------------------------------------------------------------------------------------------------RAZEM – 15
Metody dydaktyczne Analiza i interpretacja tekstów źródłowych
Dyskusja
Problemowa
Ćwiczeniowa
Sposób(y) i forma(y) zaliczenia Zaliczenie z oceną.
Metody i kryteria oceny Przygotowanie do zajęć
Aktywne uczestnictwo
Przygotowanie scenariusza zajęć dla wybranej grupy
88
wiekowej uczniów
Na ocenę końcową z ćwiczeń składa się:
– 30 % obecność na zajęciach
– 50% aktywność studenta podczas zajęć konwersatoryjnych
oceniająca wszystkie efekty kształcenia;
– 20% przygotowanie scenariusza zajęć – sprawdza efekty:
H1W_02, H1A_W03, H1A_U05, H1A_K02, H1A_K03
Całkowity nakład pracy studenta
potrzebny do osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz punktach
ECTS
Ćwiczenia – 15 godz. – semestr – II
PUNKTY ECTS – 15 (II SEM) = 1
Zajęcia – 15 godz.
Przygotowanie do zajęć – 5 godz.
Lektura indywidualna – 4 godz.
Przygotowanie scenariuszy zajęć – 6 godz.
Język wykładowy Polski
Praktyki zawodowe w ramach
przedmiotu
Literatura Bettelheim B., Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i
wartościach baśni, przeł. D. Danek, t. 1, 2, Warszawa, 1985.
„Biblioterapeuta” (wybrane numery).
Borecka I., Biblioterapia. Teoria i praktyka. Poradnik,
Warszawa 2001.
Borecka I., Biblioterapia w szkole podstawowej i gimnazjum,
Wałbrzych 2002
Brett D., Bajki, które leczą, przekł. M. Trzebiatowska, cz. 1,
Gdańsk 2005.
Brett D., Bajki, które leczą, przekł. H. Dankiewicz, cz. 2,
Gdańsk 2003.
Meyer-Glitza Erika: Kiedy Pani Złość przychodzi z wizytą:
terapeutyczne opowiadania dla impulsywnych dzieci, Tłum.
Magdalena Jałowiec. Kielce: Wydaw. Jedność 2001
Molicka M., Bajki terapeutyczne dla dzieci, Poznań 1999.
Molicka M., Bajkoterapia. O lękach dzieci i nowej metodzie
89
II/1E20. DIALOGI EDUKACYJNE ZE SZTUKĄ
Nazwa przedmiotu Dialogi edukacyjne ze sztuką
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Instytut Filologii Polskiej Zakład Metodyki Nauczania
Literatury i Języka Polskiego
Kod przedmiotu II/1E20
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
filologia polska studia pierwszego stopnia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu specjalność logopedyczna z kształceniem
polonistycznym
Rok i semestr studiów III rok, 5 semestr
Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu dr Elżbieta Mazur
Imię i nazwisko osoby prowadzącej
( osób prowadzących) zajęcia z
przedmiotu
ćwiczenia audytoryjne: dr Elżbieta Mazur, dr Danuta
Hejda, dr Dorota Karkut, dr hab. prof. UR Urszula Kopeć,
dr hab. prof. UR Alicja Jakubowska-Ożóg, dr hab. prof.
UR Zygmunt Sibiga, dr Elżbieta Kozłowska, dr Tadeusz
Półchłopek, dr Agata Kucharska-Babula
Cele zajęć z przedmiotu
C1. Nabywanie przez studentów kompetencji w zakresie pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi.
C2. Doskonalenie umiejętności z zakresu terapii logopedycznej.
C3. Przyjmowanie przez studentów zaangażowanej postawy dotyczącej poszerzania kompetencji
terapii, Poznań 2002.
G. Ortner, Nowe bajki na dobry sen, Warszawa 1996.
W. Szulc, Sztuka i terapia, Warszawa 1993.
Podpis koordynatora przedmiotu
Podpis kierownika jednostki
90
w zakresie organizowania dialogu edukacyjnego ze sztuką.
Wymagania wstępne Student uzyskał zaliczenia z wszystkich przedmiotów modułu
dydaktycznego obowiązujących na II roku studiów.
Efekty kształcenia
Wiedza:
II/1E20_W01 – student/ka ma podstawową wiedzę o specyfice pracy z
uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych;
II/1E20_W02 – student/ka zna sposoby analizy i interpretacji różnych
wytworów kultury.
Umiejętności:
II/1E20_U01 – student/ka analizuje i interpretuje teksty kultury;
II/1E20_U02 – student/ka rozwiązuje problemy uczniów o specjalnych
potrzebach edukacyjnych;
II/1E20_U03 – student/ka projektuje scenariusze zajęć logopedycznych
obejmujących dialogi edukacyjne ze sztuką.
Kompetencje społeczne:
II/1E20_K01 – student/ka wykazuje odpowiedzialność za nabywanie
kompetencji i doskonalenie warsztatu;
II/1E20_K02 – student/ka pracuje w zespole, przyjmując w nim różne
role.
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
ćwiczenia audytoryjne – 15 godz.
Treści programowe
91
Problematyka ćwiczeń audytoryjnych:
Treści merytoryczne Liczba godzin
Ćwiczenia rozwijające twórcze myślenie
uczniów
2 godz.
Wspomaganie edukacyjne ucznia z dysleksją 2 godz.
Praca z uczniem zdolnym 2 godz.
Dyskurs ikoniczny a dyskurs werbalny 2 godz.
Kolaż współczesności 1 godz.
Edukacja teatralna (artykulacja, dykcja,
intonacja)
2 godz.
Przekład intersemiotyczny w projektowaniu
sytuacji odbioru tekstów kultury (na przykładzie
komiksu)
2 godz.
Projektowanie przez studentów scenariuszy
zajęć logopedycznych obejmujących dialogi
edukacyjne ze sztuką
2 godz.
Suma godzin 15
Metody
dydaktyczne
problemowa, prezentacja multimedialna, dyskusja, zajęć praktycznych
Sposób(y) i
forma(y)
zaliczenia
Zaliczenie z oceną
1. Ocenianie formatywne (bieżące): F1. aktywność studenta podczas zajęć, F2.
przygotowanie scenariusza zajęć logopedycznych.
2. Ocenianie podsumowujące: P1. kolokwium ustne*
Metody i
kryteria oceny
Na ocenę z ćwiczeń składa się:
- ocenianie bieżące, czyli aktywność studenta podczas ćwiczeń audytoryjnych: (30 %
udziału w ocenie końcowej) jako sposób weryfikacji wszystkich założonych efektów
kształcenia;
- scenariusz zajęć (30%) oceniany według: zaproponowanych etapów lekcji;
kreatywnych czynności nauczyciela i uczniów; wielostronnych umiejętności
kluczowych; kart pracy – weryfikuje efekty kształcenia w zakresie umiejętności
i kompetencji społecznych;
92
- kolokwium: (40%) obejmuje sprawdzenie kompetencji studenta w zakresie
organizowania dialogu edukacyjnego ze sztuką, wspierającego pracę z uczniem ze
specjalnymi potrzebami edukacyjnymi; ocenia efekty: II/1E20_W01, II/1E20_W02,
II/1E20_U01, II/1E20_U02, II/1E20I_K01.
*Wskazane formy oceniania odnoszą się do wszystkich założonych w niniejszym
sylabusie efektów kształcenia według następujących kryteriów:
Na ocenę
dostateczną (3)
Na ocenę dobrą
(4)
Na ocenę bardzo
dobrą (5)
Efekt 1
II/1E20_W01
Student/ka zna
niektóre sposoby
pracy z uczniem
z uczniem
o specjalnych
potrzebach
edukacyjnych
(rozpoznaje
dysleksję, zna
wybrane
ćwiczenia
rozwijające
twórcze myślenie
uczniów).
Zna bazową
literaturę
przedmiotu.
Student/ka zna
sposoby pracy
z uczniem
z uczniem
o specjalnych
potrzebach
edukacyjnych
(rozpoznaje
dysleksję, zna
ćwiczenia
rozwijające
twórcze myślenie
uczniów).
Sprawnie
korzysta
z zaleconej
literatury
przedmiotu.
Student/ka
wyczerpująco
charakteryzuje
sposoby pracy
z uczniem z uczniem
o specjalnych
potrzebach
edukacyjnych
(rozpoznaje
dysleksję, zna
ćwiczenia rozwijające
twórcze myślenie
uczniów).
Komentuje i ocenia
funkcjonalność
literatury
przedmiotu.
Efekt 2
II/1E20_W02
Student/ka
wymienia
kryteria analizy
i interpretacji
różnych
wytworów
kultury.
Student/ka
wymienia
i wyjaśnia
kryteria analizy
i interpretacji
różnych
wytworów
kultury.
Student/ka zna
szczegółowe kryteria
analizy
i interpretacji
różnych wytworów
kultury.
Efekt 3 Student/ka Student/ka
potrafi
Student/ka potrafi
szczegółowo
93
II/1E20_U01 na ogół potrafi
analizować i
interpretować
teksty kultury,
wskazuje
podobieństwa
i różnice między
dyskursem
werbalnym
i ikonicznym.
Stara się
posługiwać
słownictwem
specjalistycznym.
analizować i
interpretować
teksty kultury,
wskazuje
podobieństwa
i różnice między
dyskursem
werbalnym
i ikonicznym.
Posługuje się
słownictwem
specjalistycznym.
analizować i
interpretować teksty
kultury, wskazuje
podobieństwa
i różnice między
dyskursem
werbalnym
i ikonicznym.
Swobodnie operuje
słownictwem
specjalistycznym.
Efekt 4
II/1E20_U02
Student/ka stara
się rozwiązywać
problemy
uczniów o
specjalnych
potrzebach
edukacyjnych.
W stopniu
dostatecznym
dostosowuje
warunki
dydaktyczne
do
indywidualnych
możliwości
edukacyjnych
uczniów.
Student/ka
trafnie
diagnozuje
i rozwiązuje
problemy
uczniów
o specjalnych
potrzebach
edukacyjnych.
W stopniu
dobrym
dostosowuje
warunki
dydaktyczne do
indywidualnych
możliwości
edukacyjnych
uczniów
z trudnościami
w uczeniu się;
proponuje formy
wspierania
uczniów
zdolnych.
Student/ka trafnie
diagnozuje
i rozwiązuje
problemy uczniów
o specjalnych
potrzebach
edukacyjnych.
Dostosowuje warunki
dydaktyczne
do indywidualnych
możliwości
edukacyjnych
uczniów
z trudnościami
w uczeniu się;
proponuje różne
formy wspierania
uczniów zdolnych.
94
Efekt 5
II/1E20_U03
Student/ka
z pomocą
prowadzącego
ćwiczenia
projektuje
scenariusze zajęć
logopedycznych,
obejmujące
dialogi
edukacyjne
ze sztuką.
Student/ka
z niewielką
pomocą
prowadzącego
ćwiczenia
projektuje
scenariusze zajęć
logopedycznych,
obejmujące
dialogi
edukacyjne
ze sztuką.
Student/ka
samodzielnie
projektuje
scenariusze zajęć
logopedycznych,
obejmujące dialogi
edukacyjne ze sztuką.
Efekt 6
II/1E20I_K01
Student/ka
wykazuje
zainteresowania
w kierunku
doskonalenia
warsztatu
i rozwoju
zawodowego.
Student/ka
wykazuje się
odpowiedzialnoś-
cią i przejawia
zainteresowania
w kierunku
doskonalenia
warsztatu
i rozwoju
zawodowego.
Student/ka wykazuje odpowiedzialność za rozwój zawodowy i rozumie konieczność ciągłego dokształcania się, aktywizacji, poszerzania kompetencji oraz doskonalenia warsztatu.
Efekt 7
II/1E20_K02
Student/ka
z pomocą
prowadzącego
ćwiczenia planuje
i realizuje
zadania
przewidziane
w formie pracy
grupowej,
przyjmując
w zespole różne
role.
Student/ka
z niewielką
pomocą
prowadzącego
ćwiczenia planuje
i realizuje
zadania
przewidziane
w formie pracy
grupowej,
przyjmując
w zespole różne
role, służące
poszukiwaniu
efektywnych
sposobów
Student/ka
samodzielnie planuje
i realizuje zadania
przewidziane
w formie pracy
grupowej, przyjmując
w zespole różne role,
służące poszukiwaniu
efektywnych
sposobów organizacji
pracy
oraz proponując
kreatywne
rozwiązania.
95
organizacji pracy.
Całkowity
nakład pracy
studenta
potrzebny
do osiągnięcia
założonych
efektów
w godzinach
oraz punktach
ECTS
Aktywność Liczba godzin/ nakład
pracy studenta
ćwiczenia 15 godz.
przygotowanie do ćwiczeń 2 godz.
czas na przygotowanie
prezentacji i scenariuszy
3 godz.
udział w konsultacjach 1 godz.
przygotowanie
do kolokwium
3 godz.
udział w kolokwium 1 godz.
SUMA GODZIN 25 godz.
LICZBA PUNKTÓW ECTS 1
Język
wykładowy
polski
Praktyki
zawodowe
w ramach
przedmiotu
praktyka asystencko-hospitacyjna w szkole podstawowej (w klasach integracyjnych)
Literatura
Z listy wybierane są
pozycje bibliograficzne
(w porozumieniu z
prowadzącym
przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura podstawowa:
Bogdanowicz M., Adryjanek A., Uczeń z dysleksją w szkole. Poradnik nie tylko
dla polonistów, Gdynia 2005.
Bowkett S., Wyobraź sobie, że … Ćwiczenia rozwijające twórcze myślenie uczniów,
tłum. K. Kruszewski, Warszawa 2000.
Czajkowska I., Herda K., Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole, Warszawa
1996.
Drabarek B., Rowińska I., Stachowicz A., Szkoła analizy tekstów kultury. Nowa
96
Literatura
uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych
problematyką zajęć do
wykorzystania w
przyszłej pracy
zawodowej.
matura z języka polskiego, Warszawa 1999; wyd. drugie popr. Warszawa 2000.
Dyduch B., Między słowem a obrazem. Dylematy współczesnej polonistyki, Kraków
2007.
Grygier U., Sikorska I., Mój uczeń pracuje inaczej. Wskazówki metodyczne, Kraków
2008.
Janus-Sitarz A., Lekcje teatru. Książka dla nauczyciela i ucznia, Kraków 1999.
Książek-Szczepanikowa A., Komiks – propedeutyka przekładu intersemiotycznego
[w:] tejże, Ekranowy czytelnik – wyzwanie dla polonisty, Szczecin 1996.
Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych, T. I, pod red. naukową
A. Guzy i D. Krzyżyk, Kielce 2012.
Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, red. A. Janus-Sitarz,
Kraków 2004.
Taraszkiewicz M., Karpa A., jak wspierać zdolnego ucznia? Warszawa 2009.
Współczesne problemy kształcenia humanistycznego. Warsztaty nauczycieli
humanistów w Sokołowie Małopolskim 2007 r., praca zbiorowa pod red. naukową
K. Ożoga, Rzeszów 2009.
Wyrazić i odnaleźć siebie, czyli o sztuce, ekspresji, edukacji i arteterapii, red.
K. Krasoń i B. Mazepa-Domagała, Katowice-Mysłowice 2008.
Literatura uzupełniająca:
Bortnowski S., Zdziwienia polonistyczne, czyli o sztuce na lekcjach polskiego,
Warszawa 2003.
Integracja wczoraj i dziś w kształceniu polonistycznym, T. I, pod red. naukową
A. Jakubowskiej-Ożóg, E. Kozłowskiej, A. Kucharskiej-Babuli, Rzeszów 2013.
Kurczab H., Pogranicza sztuk i konteksty literatury pięknej, Rzeszów 2001.
Wysłouch S., Literatura i semiotyka, Warszawa 2001.
Podpis
koordynatora
przedmiotu
Podpis
kierownika
jednostki
97
II/1E21. Warsztaty dramy
Nazwa przedmiotu Warsztaty dramy
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej, Zakład
Metodyki Nauczania Literatury i Języka Polskiego
Kod przedmiotu II/1E21
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska Studia pierwszego stopnia Studia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu obowiązkowy
Rok i semestr studiów Rok drugi, semestr trzeci
Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu Dr Elżbieta Kozłowska
Imię i nazwisko osoby prowadzącej ( osób
prowadzących) zajęcia z przedmiotu
Dr Elżbieta Kozłowska, dr hab. prof. UR Alicja
Jakubowska-Ożóg, dr hab. prof. UR Urszula Kopeć,
dr Danuta Hejda, dr Dorota Karkut, dr Elżbieta
Mazur, dr Tadeusz Półchłopek, dr Agata
Kucharska-Babula
Cele zajęć z przedmiotu
Poznanie wybranych technik dramowych i sposobów ich wykorzystania w pracy z uczniem o
specjalnych potrzebach edukacyjnych.
Kształcenie umiejętności projektowania jednostek dydaktycznych realizowanych z zastosowaniem
technik dramowych.
Doskonalenie umiejętności prowadzenia dyskusji dydaktycznej.
Wymagania wstępne Zaliczenie przedmiotów specjalności logopedycznej przewidzianych
w semestrze drugim.
98
Efekty kształcenia
Wiedza:
II/1E21 W01 student potrafi zdefiniować dramę i podać jej
podstawowe wyróżniki
II/1E21 W02 student wymienia od kilku do kilkunastu technik
dramowych i opisuje ich przebieg
Umiejętności:
II/1E21 U01 student poddaje krytycznej analizie w toku dyskusji
przestudiowane materiały na temat dramy
II/1E21 U02 student samodzielnie projektuje jednostkę
dydaktyczną z zastosowaniem wybranych technik dramowych
Kompetencje społeczne:
II/1E21 K01 student nabywa umiejętności współpracy w grupie
II/1E21 K02 student doskonali się w indywidualnych wystąpieniach
publicznych
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Ćwiczenia warsztatowe -15 godzin
Treści programowe
1. Istota dramy i jej rola w pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych – 1 godz.
2. Zasady organizacji zajęć prowadzonych metodą dramy – 1 godz. 3. Techniki dramowe –2 godz. 4. Projektowanie zajęć dydaktycznych z wykorzystaniem wybranych technik dramowych –
1godz. 5. Prezentacja projektów dydaktycznych, dyskusja, ewaluacja zajęć – 10 godz.
Metody dydaktyczne Dyskusja, projekt, ćwiczenia praktyczne
Sposób(y) i forma(y) zaliczenia Zaliczenie z oceną: ocenianie ciągłe, ocena projektu
dydaktycznego
Metody i kryteria oceny Na ocenę z przedmiotu składa się:
1.Ocenianie cząstkowe aktywności na zajęciach –
30%oceny(efekty W01, W02, U01, K01)
ocena dostateczna: student zna kilka technik dramowych,
sporadycznie zabiera głos w dyskusji,
ocena dobra: student zna kilkanaście technik dramowych,
99
często uczestniczy w dyskusji,
ocena bardzo dobra: student zna kilkanaście technik
dramowych, często zabiera głos w dyskusji, dokonuje
krytycznej analizy literatury przedmiotu
2. Ocena projektu dydaktycznego i sposobu jego
prezentacji – 70% oceny końcowej (efekty U02, U03, K01,
K02)
Ocena punktowa; za projekt można uzyskać 0 – 10
punktów, co przekłada się na oceny wyrażone stopniem:
5 –6 punktów :dostateczny,
7- 8 punktów: dobry,
9 – 10 punktów: bardzo dobry
Całkowity nakład pracy studenta
potrzebny do osiągnięcia założonych
efektów w godzinach oraz punktach
ECTS
15 godz. - uczestnictwo w zajęciach
5 godz. – przygotowanie do zajęć
5 godz. - samodzielna lektura
5 godz. – przygotowanie projektu zajęć dydaktycznych
Razem: 30 godz. – 1 pkt ECTS
Język wykładowy Polski
Praktyki zawodowe w ramach
przedmiotu
-
Literatura
Z listy wybierane są pozycje bibliograficzne (w
porozumieniu z prowadzącym przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
Literatura uzupełniająca dla studentów szczególnie
zainteresowanych problematyką zajęć do wykorzystania w
przyszłej pracy zawodowej.
Literatura podstawowa:
Dziedzic A., Pichalska J, Świderska E., Drama na lekcjach
języka polskiego w szkole średniej, Warszawa 1992.
Machulska H., Pruszkowska A., Tatarowicz J., Drama w
szkole podstawowej. Lekcje języka polskiego w klasach 4 –
6, Warszawa 1997.
Pankowska K., Pedagogika dramy: teoria i praktyka,
Warszawa 2000.
Literatura uzupełniająca:
Dyduchowa A., Jak integrować doskonalenie sprawności
językowej z kształceniem literackim i kulturalnym,
„Polonistyka” 1983, nr 2.
100
Gudro M., Przygoda z dramą, Wrocław 1994.
Ogłoza E., Polański E., Szymik E., Drama na lekcjach języka
polskiego w klasach 4 – 8, Kielce 1997.
Szymik E., Gry dramatyczne formą kształcenia sprawności
językowej uczniów, „Język Polski w Szkole dla klas IV – VIII”
1992/93, nr 4.
Podpis koordynatora przedmiotu
Podpis kierownika jednostki
II/1E22. MEDIA W PRACY Z DZIECKIEM
Nie udostępniono elektronicznej wersji sylabusa
II/1.23. PRAKTYKA ASYSTENCKO-HOSPITACYJNA
W SZKOLE PODSTAWOWEJ (W KLASACH INTEGRACYJNYCH)
Nazwa przedmiotu Praktyka asystencko-hospitacyjna z języka
polskiego w szkole podstawowej w klasach
integracyjnych
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Filologiczny Uniwersytetu
Rzeszowskiego, Instytut Filologii Polskiej, Zakład
Metodyki Nauczania Literatury i Języka Polskiego
Kod przedmiotu II/1.23
Studia
Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
Filologia polska pierwszego stopnia stacjonarne
Rodzaj przedmiotu Przedmiot kierunkowy dla specjalności dodatkowej
logopedycznej z kształceniem polonistycznym
Rok i semestr studiów drugi/ semestr czwarty; trzeci/ semestr piąty
Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu Dr Agata Kucharska-Babula
Imię i nazwisko osoby prowadzącej ( osób
prowadzących) zajęcia z przedmiotu
Prof. dr hab. A. Jakubowska-Ożóg, prof. dr hab. U.
Kopeć, prof. dr hab. Z. Sibiga, dr D. Hejda, dr D.
Karkut, dr E. Kozłowska, dr Agata Kucharska-
101
Babula, dr E. Mazur, dr Tadeusz Półchłopek
Cele zajęć z przedmiotu
C1. Zapoznanie się z dokumentacją szkolną (Statut, Szkolny Program Profilaktyczny,
arkusze ocen, dzienniki, itp.).
C2. Poznanie procedur związanych z organizacją pracy w szkole podstawowej w
klasach integracyjnych.
C3. Zaznajomienie się z zadaniami i metodami pracy nauczyciela wspomagającego.
C4. Odbycie hospitacji lekcji prowadzonych przez nauczyciela języka polskiego
współpracującego z nauczycielem wspomagającym oraz pozostałych studentów z
grupy.
C5. Prowadzenie lekcji w obecności metodyka, nauczyciela prowadzącego klasę oraz
pozostałych studentów z grupy.
Wymagania wstępne Psychologia społeczna i wychowawcza,
Teoria kształcenia i wychowania,
Metodyka nauczania języka polskiego,
Podstawy dydaktyki,
Praktyka asystencko-hospitacyjna z języka polskiego oraz
ciągła z nauczania języka polskiego oraz ogólno
pedagogiczna w szkole podstawowej.
Efekty kształcenia
Wiedza:
II/1.23_W01 Student/ka ma uporządkowaną, pogłębioną i
rozszerzoną wiedzę z zakresu dydaktyki szczegółowej (metodyka
nauczania literatury i języka polskiego na II etapie edukacyjnym
w klasach integracyjnych).
II/1.23_W02 Student/ka ma uporządkowaną, pogłębioną i
rozszerzoną wiedzę dotyczącą podstawy programowej i
programów nauczania języka polskiego w szkołach
podstawowych integracyjnych.
II/1.23_W03 Student/ka ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę o
metodach nauczania języka polskiego i literatury polskiej oraz
dobrych praktykach w szkołach podstawowych z klasami
integracyjnymi.
Umiejętności:
II/1.23_U01 Student/ka samodzielnie planuje i realizuje
oryginalne projekty związane z edukacją polonistyczną w
szkołach podstawowych w klasach integracyjnych.
II/1.23_U02 Student/ka potrafi wykorzystać wiedzę z
językoznawstwa, historii literatury, teorii literatury i kultury
102
polskiej oraz pedagogiki i psychologii w nauczaniu języka
polskiego na poziomie szkoły podstawowej w klasach
integracyjnych.
Kompetencje społeczne:
II/1.23_K01 Student/ka zna zakres posiadanej wiedzy i
umiejętności i rozumie perspektywy i konieczność dalszego
rozwoju.
II/1.23_K02 Student/ka potrafi współdziałać w grupie, przyjmując
w niej różne role.
Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin
Praktyki – 60 godzin (30+30)
Treści programowe
Ilość godzin
Zapoznanie z dokumentacją szkolną (statut, szkolny program wychowawczy,
arkusze ocen, dzienniki itd.)
4
Poznanie zasad bhp w szkole. 2
Zaznajomienie się ze strukturą pracy szkoły z klasami integracyjnymi. 2
Hospitacja lekcji prowadzonych przez nauczyciela języka polskiego we
współpracy z nauczycielem wspomagającym.
6
Zapoznanie się z zadaniami i metodami pracy nauczyciela wspomagającego. 4
Samodzielne prowadzenie lekcji języka polskiego we współpracy z
nauczycielem wspomagającym.
2
Ewaluacja przeprowadzonej lekcji, autorefleksja. 2
Hospitowanie lekcji prowadzonych przez pozostałych studentów z grupy. 34
Ewaluacja odbytych praktyk. 4
RAZEM 60 GODZIN
Metody dydaktyczne Analiza dokumentacji, ćwiczenia praktyczne, analiza i interpretacja
tekstów źródłowych, praca w grupach, analiza przypadków, dyskusja.
Sposób(y) i forma(y)
zaliczenia
Ocena formatywna (bieżąca):
F1. Ocena pracy włożonej w przygotowanie samodzielnie
103
prowadzonych lekcji.
F2. Ocena lekcji przeprowadzonych przez studenta.
F3. Ocena umiejętności dokonania przez studenta samooceny i
ewaluacji.
F4. Ocena aktywności studenta w toku dyskusji na temat lekcji
prowadzonych przez pozostałych członków grupy.
Ocena podsumowująca:
P1. Ocena dwóch lekcji przeprowadzonych przez studenta.
P2. Ocena dokumentacji z praktyki (konspekty lekcji, notatki
hospitacyjne).
Metody i kryteria oceny
efekty na ocenę
dostateczną
na ocenę dobrą na ocenę bardzo
dobrą
efekt 1
II/1.23_W01
Student/ka ma
chaotyczną wiedzę
z zakresu dydaktyki
szczegółowej
(metodyka
nauczania literatury
i języka polskiego
na II etapie
edukacyjnym w
klasach
integracyjnych).
W znikomym
stopniu orientuje się
w zaleconej
literaturze
przedmiotu.
Student/ka ma
uporządkowaną,
wiedzę z zakresu
dydaktyki
szczegółowej
(metodyka
nauczania literatury
i języka polskiego
na II etapie
edukacyjnym w
klasach
integracyjnych).
Orientuje się w
wybranych
pozycjach zaleconej
literatury
przedmiotu.
Student/ka ma
uporządkowaną,
pogłębioną i
rozszerzoną wiedzę z
zakresu dydaktyki
szczegółowej
(metodyka nauczania
literatury i języka
polskiego na II etapie
edukacyjnym w
klasach
integracyjnych).
Bardzo dobrze
orientuje się w
zaleconej literaturze
przedmiotu.
efekt 2
II/1.23_W02
Student/ka ma
chaotyczną wiedzę
dotyczącą podstawy
programowej i
programów
nauczania języka
polskiego w
szkołach
podstawowych
integracyjnych. W
znikomym stopniu
orientuje się w
zaleconej literaturze
Student/ka ma
uporządkowaną,
wiedzę dotyczącą
podstawy
programowej i
programów
nauczania języka
polskiego w
szkołach
podstawowych
integracyjnych.
Orientuje się w
wybranych
Student/ka ma
uporządkowaną,
pogłębioną i
rozszerzoną wiedzę
dotyczącą podstawy
programowej i
programów nauczania
języka polskiego w
szkołach
podstawowych
integracyjnych.
Bardzo dobrze
orientuje się w
104
przedmiotu. pozycjach zaleconej
literatury
przedmiotu.
zaleconej literaturze
przedmiotu.
efekt 3
II/1.23_W03
Student/ka ma
chaotyczną wiedzę
o metodach
nauczania języka
polskiego i
literatury polskiej
oraz dobrych
praktykach w
szkołach
podstawowych z
klasami
integracyjnymi.
Student/ka ma
wiedzę o metodach
nauczania języka
polskiego i
literatury polskiej
oraz dobrych
praktykach w
szkołach
podstawowych z
klasami
integracyjnymi.
Student/ka ma
pogłębioną i
rozszerzoną wiedzę o
metodach nauczania
języka polskiego i
literatury polskiej
oraz dobrych
praktykach w
szkołach
podstawowych z
klasami
integracyjnymi.
.
efekt 4
II/1.23_U01
Student/ka z
pomocą metodyka
planuje i realizuje
projekty związane z
edukacją
polonistyczną w
szkołach
podstawowych w
klasach
integracyjnych.
Student/ka
samodzielnie
planuje i realizuje
projekty związane z
edukacją
polonistyczną w
szkołach
podstawowych w
klasach
integracyjnych..
Student/ka
samodzielnie planuje i
realizuje oryginalne
projekty związane z
edukacją
polonistyczną w
szkołach
podstawowych w
klasach
integracyjnych.
efekt 5
II/1.23_U02
Student/ka z
pomocą metodyka
potrafi
wykorzystać
elementy wiedzy
z
językoznawstwa,
historii literatury,
teorii literatury i
kultury polskiej
oraz pedagogiki i
psychologii w
nauczaniu języka
polskiego na
poziomie szkoły
podstawowej w
klasach
integracyjnych.
Student/ka potrafi
wykorzystać
elementy wiedzy
z
językoznawstwa,
historii literatury,
teorii literatury i
kultury polskiej
oraz pedagogiki i
psychologii w
nauczaniu języka
polskiego na
poziomie szkoły
podstawowej w
klasach
integracyjnych.
Student/ka potrafi
wykorzystać
wiedzę z
językoznawstwa,
historii literatury,
teorii literatury i
kultury polskiej oraz
pedagogiki i
psychologii w
nauczaniu języka
polskiego na
poziomie szkoły
podstawowej w
klasach
integracyjnych..
Całkowity nakład pracy
studenta potrzebny do
osiągnięcia założonych
efektów w godzinach
Aktywność Liczba godzin/
nakład pracy
studenta
Udział w ćwiczeniach 46 godz.
105
oraz punktach ECTS
Obserwacja pracy szkoły 8 godz.
Konsultacje z nauczycielem języka
polskiego i nauczycielem wspomagającym
8 godz.
Konsultacje z metodykiem 4 godz.
Przygotowanie konspektu lekcji i
materiałów dydaktycznych
8 godz.
Przygotowanie do zajęć 8 godz.
Czas na przygotowanie dokumentacji z
praktyk
6 godz.
SUMA GODZIN 88
LICZBA PUNKTÓW ECTS 1,5+1,5
Język wykładowy Polski
Praktyki zawodowe w
ramach przedmiotu
Praktyka asystencko-hospitacyjna w szkole podstawowej w klasach
integracyjnych.
Literatura
Z listy wybierane są pozycje
bibliograficzne (w porozumieniu z
prowadzącym przedmiot na zajęciach
organizacyjnych).
CHODKOWSKA Maria, Socjopedagogiczne konteksty postaw
nauczycieli wobec edukacji integracyjnej / Maria Chodkowska,
Zdzisław Kazanowski. – Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii
Curie–Skłodowskiej, 2007. – 252 s. : il. ; 25 cm. – Bibliogr. s. 235–
242.
ISBN 978–83–227–2648–8
3. CZŁOWIEK z niepełnosprawnością intelektualną : praca
zbiorowa. T. 1, Wybrane problemy osobowości, rodzin i
edukacji osób z niepełnosprawnością intelektualną / pod
red. Zdzisławy Janiszewskiej–Nieścioruk ; Uniwersytet
Zielonogórski w Zielonej Górze. – Kraków : „Impuls”,
2003. – 315, [1] s. ; 24 cm. – Bibliogr. przy oprac.
ISBN 83–7308–332–4
4. DRYŻAŁOWSKA, Grażyna
Rozwój językowy dziecka z uszkodzonym słuchem a
integracja edukacyjna : model kształcenia integracyjnego /
Grażyna Dryżałowska. – Wyd. 2 zm. i rozsz. – [Warszawa]
: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, cop. 2007. –
186, [1] s. ; 24 cm. – Bibliogr. s. 178–[187].
ISBN 978–83–235–0266–1
5. DZIECKO niepełnosprawne ruchowo. Cz. 3,
Wychowanie i nauczanie dzieci z mózgowym porażeniem
dziecięcym : praca zbiorowa / pod red. Ewy Mazanek. –
Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1998. –
290, [1] s. : fot., rys., 1 wykr. ; 21 cm. – Bibliogr. s. 283–
[291].
ISBN 83–02–06363–0
6. LIS–KUJAWSKI, Andrzej
Moje „ja” i szkoła integracyjna : zjawiska ukrytego
programu w nauczaniu uczniów niepełnosprawnych /
Andrzej Lis–Kujawski. – Kraków : Oficyna Wydawnicza
106
„Impuls”, 2008. – 253 s. : il. ; 24 cm. – Bibliogr. s. 225–
232.
ISBN 978–83–7587–065–7
7 NOWICKA, Agnieszka
Psychospołeczna integracja dzieci przewlekle chorych w
szkole podstawowej / Agnieszka Nowicka. – Kraków
: Oficyna Wydawnicza „Impuls” : [„Poligrafia
Salezjańska”], 2001. – 223, [1] s. ; 24 cm. – Bibliogr. s.
213–[224].
ISBN 83–7308–044–9 ISBN 83–86473–81–9
10. O TRUDNEJ sztuce bycia razem, czyli różne oblicza
integracji / pod red. Adama Stankowskiego i Małgorzaty
Balukiewicz. – Kraków : Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2006.
– 271 s. : il. ; 24 cm. – Bibliogr. przy niektórych pracach.
ISBN 83–7308–806–7 ISBN 978–83–7308–806–1
12. PORADNIK metodyczny dla nauczycieli kształcących
uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim w
szkołach ogólnodostępnych i integracyjnych : praca zbiorowa /
pod red. Grażyny Tkaczyk, Teresy Serafin. – Warszawa :
Ministerstwo Edukacji Narodowej, 2001. – 251 s. : il. ; 24 cm
13. PROBLEMY edukacji integracyjnej dzieci i młodzieży z
niepełnosprawnością intelektualną / pod red. nauk. Zdzisławy
Janiszewskiej–Nieścioruk ; Uniwersytet Zielonogórski w
Zielonej Górze. – Kraków : Oficyna Wydawnicza „Impuls”,
2007. – 292 s. ; 24 cm. – Bibliogr. przy pracach.
ISBN 978–83–7308–770–5
14. ROZWÓJ i funkcjonowanie osób niepełnosprawnych :
konteksty edukacyjne i prawne / pod red. Zenona Gajdzicy. –
Kraków : Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2007. – 194, [2] s. ;
24 cm. – (Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób
Niepełnosprawnych ; t. 3). – Bibliogr. przy rozdz.
ISBN 978–83–7308–878–8
15. SPOŁECZNE i edukacyjne uwarunkowania rozwoju dzieci
i młodzieży z niepełnosprawnością / pod red. Zenona
Gajdzicy. – Kraków : Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2009.
– 184 s. ; 24 cm. – (Problemy Edukacji, Rehabilitacji i
Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych ; t. 8). – Bibliogr. s.
183–184.
ISBN 978–83–7587–125–8
16. SZUMSKI, Grzegorz
Integracyjne kształcenie niepełnosprawnych : sens i granice
zmiany edukacyjnej / Grzegorz Szumski. – Wyd. 1, 1 dodr.
– Warszawa : Wydawnictwo APS : Wydawnictwo
Naukowe PWN, 2009. – 290, [2] s. : il. ; 21 cm. – (Krótkie
Wykłady z Pedagogiki). – Bibliogr. s. 257–[279]. –
Indeksy.
ISBN 978–83–01–14711–2
107
17. TOMKIEWICZ–BĘTKOWSKA, Aleksandra
ABC pedagoga specjalnego : poradnik dla nauczycieli ze
specjalnym przygotowaniem pedagogicznym pracujących z
dziećmi niepełnosprawnymi, dla studentów kierunków
pedagogicznych oraz dla osób zainteresowanych
kształceniem integracyjnym / Aleksandra Tomkiewicz–
Bętkowska, Alicja Krztoń. – Wyd. 2. – Kraków : Oficyna
Wydawnicza „Impuls”, 2008. – 168 s. ; 24 cm. – Bibliogr.
s. 167–168.
ISBN 978–83–7308–959–4
18. UCZEŃ niepełnosprawny i jego nauczyciel w przestrzeni
szkoły / pod red. Zenona Gajdzicy, Jerzego Rottermunda,
Anny Klinik. – Kraków : Oficyna Wydawnicza „Impuls”,
2008. – 149, [3] s. : il. ; 24 cm. – (Problemy Edukacji,
Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych ; t. 5 ).
– Bibliogr. przy rozdz.
ISBN 978–83–7308–926–6
19. UCZEŃ niewidomy i słabo widzący w ogólnodostępnej
szkole średniej : poradnik dla nauczycieli : praca zbiorowa /
pod red. Stanisława Jakubowskiego ; Ministerstwo Edukacji
Narodowej i Sportu. – Warszawa : MENiS, 2005. – 177,
[23] s. : il. ; 24 cm. – Na okł. podt. : Poradnik dla
nauczycieli szkół ogólnodostępnych. – Bibliogr. s. [198–
199]
20. UCZEŃ z niepełnosprawnością ruchową w szkole
ogólnodostępnej : poradnik dla nauczycieli szkół
ogólnodostępnych : praca zbiorowa / pod red. Magdaleny
Loska, Doroty Myślińskiej ; Ministerstwo Edukacji
Narodowej i Sportu. – Warszawa : MENiS, 2005. – 239 s. :
fot. [kolor.], rys. ; 24 cm. – Bibliogr. s. 229–237 i przy
rozdz.
21. UCZEŃ z przewlekłą chorobą i uczeń z zaburzeniami
psychicznymi w szkole ogólnodostępnej : poradnik dla
nauczycieli szkół ogólnodostępnych : praca zbiorowa / pod
red. Tadeusza Kotta ; Ministerstwo Edukacji Narodowej i
Sportu. – Warszawa : MENiS, 2005. – 252 s. : mapy, rys.,
wykr. ; 24 cm. – Bibliogr. s. [246]–249 i przy rozdz.
22. UCZEŃ z wadą słuchu chce zrozumieć świat : poradnik dla
nauczycieli ogólnodostępnych szkół ponadpodstawowych /
Urszula Buryn [i in.] ; Ministerstwo Edukacji Narodowej i
Sportu. – Warszawa : MENiS, 2005. – 174, [2] s. : rys. ; 24
cm
23. WCZESNE wspomaganie rozwoju dzieci z uszkodzonym
wzrokiem z dodatkowymi niepełnosprawnościami :
poradnik dla nauczycieli / red. Grażyna Walczak ;
Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu. – Warszawa :
MENiS, 2005. – 134, [2] s. : fot. kolor., rys. ; 24 cm. –
Bibliogr. przy rozdz.
108
Artykuły z czasopism
24. ADAMSKA–JANIAK, Wioletta
Dzieci z wadami słuchu w szkole podstawowej / Wioletta
Adamska–Janiak // Wszystko dla Szkoły. – 2005, nr 1, s. 9–
11
25. BARANOWICZ, Krystyna
Społeczna gotowość dzieci niepełnosprawnych do integracji
edukacyjnej // Krystyna Baranowicz // Szkoła Specjalna. –
2004, nr 4, s. 293–303
26. BARAŃSKA, Jolanta
Dzieci z uszkodzonym słuchem w nauczaniu
integracyjnym / Jolanta Barańska // Szkoła Specjalna. –
2003, nr 4, s. 236–239
27. BĄBKA, Jarosław
Edukacja integracyjna dzieci pełnosprawnych i
niepełnosprawnych / Jarosław Bąbka // Wychowanie w
Przedszkolu. – 2003, nr 8, s. 458–462
28. BĄBKA, Jarosław
Spostrzeganie dzieci niepełnosprawnych przez nauczycieli i
specjalistów realizujących założenia edukacji integracyjnej /
Jarosław Bąbka // Szkoła Specjalna. – 2001, nr 4, s. 203–
207
29. BŁAZIAK, Mirosława
Warunki optymalnego funkcjonowania ucznia z dysfunkcją
wzroku w klasie integracyjnej / Mirosława Błaziak, Aldona
Kałkus // Szkoła Specjalna. – 2002, nr 5, s 290–295
30. CZEPULONIS, Irena
Dziecko niedosłyszące w szkole powszechnej / Irena
Czepulonis // Nowa Szkoła. – 2004, nr 4, s. 59–60
31. CZUCHNOWSKA, Jolanta
Warsztaty integracyjne / Jolanta Czuchnowska // Nowa
Szkoła. – 2002, nr 1, s. 23–26
32. ERENC, Janusz
Dylematy nauczycieli : o skutkach wspólnej nauki dzieci
niepełnosprawnych z dziećmi sprawnymi / Janusz Erenc //
Szkoła Specjalna. – 2008, nr 5, s. 346–359
33. FIRKOWSKA–MANKIEWICZ, Anna
Edukacja włączająca – wyzwaniem dla polskiej szkoły /
Anna Firkowska–Mankiewicz // Szkoła Specjalna. – 2004,
nr 1, s. 19–26
34. FODER, Bożena
Szkoła integracyjna i szkoła specjalna w Danii / Bożena
Foder, Barbara Trochimiak // Szkoła Specjalna. – 2007, nr
4, s. 312–315
35. GAJDZICA, Zenon
109
Przestrzeń w procesie integracyjnego kształcenia uczniów
niepełnosprawnych / Zenon Gajdzica // Szkoła Specjalna. –
2007, nr 5, s. 333–341
36. GRYGIER, Urszula
Pomoc dziecku w klasie integracyjnej / Urszula Grygier //
Problemy Opiekuńczo–Wychowawcze. – 2002, nr 3, s. 43–
44
37. GRYGIER, Urszula
Program współpracy nauczycieli w klasach integracyjnych /
Urszula Grygier // Nowa Szkoła. – 2002, nr 1, s. 12–16
38. GRYGIER, Urszula
Znaczenie różnorodności uczniów w klasach integracyjnych
/ Urszula Grygier // Problemy Opiekuńczo–Wychowawcze.
– 2003, nr 7, s. 38–41
39. GURTAT, Dorota
Klasy integracyjne w Zespole Szkół Publicznych nr 2 w
Kobyłce / Dorota Gurtat // Szkoła Specjalna. – 2005, nr 3, s.
224–226
40. IGIELSKA, Beata
Krętymi ścieżkami integracji / Beata Igielska // Nowa
Szkoła. – 2002, nr 1, s. 16–19
41. KLACZAK, Marzena
Praca z uczniem niesłyszącym w szkole ogólnodostępnej /
Marzena Klaczak // Nowa Szkoła. – 2003, nr 4, s. 32–33
42. KOSSAKOWSKA, Elżbieta
Dziecko niepełnosprawne w szkole / Elżbieta Kossakowska
// Problemy Opiekuńczo–Wychowawcze. – 2003, nr 4, s.
42–43
43. KOTECKA, Katarzyna
Zabawy integracyjne w Biskupcu / Katarzyna Kotecka //
Wychowanie w Przedszkolu. – 2003, nr 8, s. 492–494
44. KOWALCZYK, Elżbieta
Chcemy być razem / Elżbieta Kowalczyk // Życie Szkoły. –
2003, nr 6, s. 344–345
45. KRAWCZYK, Bogdan J.
Uczeń niepełnosprawny w szkole masowej / Bogdan J.
Krawczyk // Nowa Szkoła. – 2002, nr 1, s. 9–11
46. KULIK, Beata
Klasy integracyjne szansą rozwoju dzieci
niepełnosprawnych / Beata Kulik // Problemy Opiekuńczo–
Wychowawcze. – 2008, nr 9, s. 38–40
47. KUPISIEWICZ, Małgorzata
Kształcenie dzieci z wadą słuchu w systemie integracyjnym
jako wyzwanie dla surdopedagogiki // Szkoła Specjalna. –
2006, nr 5, s. 330–337
48. KUSS–KONDRAT, Alicja
110
Ja – jako nauczyciel w klasie integracyjnej (własne
przemyślenia, obserwacje i uwagi) / Alicja Kuss–Kondrat //
Szkoła Specjalna. – 2000, nr 1, s. 26–28
49. KWAPISZ, Jacek
Aspekty prawne i organizacyjne kształcenia uczniów ze
specyficznymi potrzebami edukacyjnymi / Jacek Kwapisz //
Szkoła Specjalna. – 2006, nr 1, s. 3–14
50. KWAPISZ, Jacek
Kształcenie integracyjne uczniów niepełnosprawnych /
Jacek Kwapisz // Nowa Szkoła. – 2002, nr 1, s. 4–6
51. LABOCHA, Wojciech
Czy wyjazdy zagraniczne sprzyjają integracji młodzieży
zdrowej z niesłyszącymi? / Wojciech Labocha // Szkoła
Specjalna. – 2003, nr 4, s. 235–236
52. LEWCZUK, Joanna
Zróżnicowanie środowiska rówieśniczego a stosunek dzieci
z grupy integracyjnej i grupy nie integracyjnej do obcych /
Joanna Lewczuk // Szkoła Specjalna. – 2004, nr 5, s. 337–
346
53. LIPIŃSKA, Jolanta
Dzieci niepełnosprawne w klasach integracyjnych / Jolanta
Lipińska // Problemy Opiekuńczo–Wychowawcze. – 2000,
nr 7, s. 39–41
54. LIPIŃSKA, Jolanta
Rady dla nauczycieli uczących dzieci niepełnosprawne /
Lipińska Jolanta, Maciarz Aleksandra // Życie Szkoły. –
2000, nr 10, s. 602–603
55. LORENC, Barbara
Integracja inna niż wszystkie / Barbara Lorenc, Maria
Rzempowska // Szkoła Specjalna. – 2001, nr 5, s. 291–293
56. MACIARZ, Aleksandra
Integracja edukacyjna w świetle oczekiwań i doświadczeń
dzieci niepełnosprawnych / Aleksandra Maciarz // Szkoła
Specjalna. – 2003, nr 4, s. 196–201
57. MATERKA, Ewa
Nauczyciel i pedagog w klasie integracyjnej / Ewa Materka
// Nowa Szkoła. – 2002, nr 1, s. 19–22
58. MIDURA, Teresa
Nasza integracja / Teresa Midura // Szkoła Specjalna. –
2001, nr 2, s. 99–101
59. MINCZAKIEWICZ, Elżbieta M.
Miejsce i funkcje pedagoga specjalnego jako „innego” we
wspólnym nurcie kształcenia pełno– i niepełnosprawnych /
Elżbieta M. Minczakiewicz // Szkoła Specjalna. – 2008, nr
5, s. 369–377
60. MISZTAL, Marek
111
Praca z uczniami dysfunkcyjnymi w szkole ogólnodostępnej
/ Marek Misztal // Problemy Opiekuńczo–Wychowawcze. –
2008, nr 3, s. 50–51
61. NAREWSKA, Jolanta
Integracja czy izolacja? / Jolanta Narewska, Elżbieta
Woźniak // Życie Szkoły. – 2003, nr 6, s. 367–369
62. NAREWSKA, Jolanta
Integracja dziecka autystycznego z rówieśnikami / Jolanta
Narewska, Elżbieta Woźniak // Problemy Opiekuńczo–
Wychowawcze. – 2003, nr 4, s. 43–44
63. OLEŃSKA–PAWLAK, Teresa
Wspomaganie uczniów przewlekle chorych w szkołach
ogólnodostępnych / Teresa Oleńska–Pawlak // Nowa
Szkoła. – 2003, nr 4, s. 22–27
64. PIASECKA, Aleksandra
Ewelinka / Aleksandra Piasecka // Wychowanie w
Przedszkolu. – 2002, nr 10, s. 609–610
65. PRZYBYŁOWSKA, Beata
Czy Piotruś sobie poradzi? / Beata Przybyłowska, Bożena
Wodniok // Wychowanie w Przedszkolu. – 2004, nr 3, s.
18–19
66. RORAT, Marzena
Pedagogiczne uwarunkowania rehabilitacji dziecka
dotkniętego epilepsją / Marzena Rorat // Nowa Szkoła. –
2003, nr 4, s. 28–31
67. SADOWSKA, Sławomira
Ścieżka edukacyjna ucznia z niepełnosprawnością
intelektualną w stopniu lekkim : aspekty trajektorii
społecznej / Sławomira Sadowska // Szkoła Specjalna. –
2006, nr 5, s. 344–352
68. SAKOWICZ–BOBORYKO, Agnieszka
Pytanie o szanse na dalsze uczestnictwo uczniów z wadą
słuchu w edukacji integracyjnej / Agnieszka Sakowicz–
Boboryko // Szkoła Specjalna. – 2003, nr 4, s. 212–216
69. SAKOWICZ–BOBORYKO, Agnieszka
Warsztaty integracyjne / Agnieszka Sakowicz–Boboryko //
Nowa Szkoła. – 2002, nr 1, s. 23–26
70. SIKORSKA, Marzena
Pomóż dziecku niepełnosprawnemu w klasie integracyjnej /
Marzena Sikorska // Wychowanie na co Dzień. – 2001, nr 9,
s. 20–21
71. SOWIŃSKA, Magdalena
Kacper – dziecko autystyczne / Magdalena Sowińska //
Wychowanie w Przedszkolu. – 2006, nr 10, s. 43–45
72. STRACHOTA, Urszula
Pracujemy w klasie integracyjnej / Urszula Strachota,
112
Literatura uzupełniająca dla
studentów szczególnie
zainteresowanych problematyką zajęć
do wykorzystania w przyszłej pracy
zawodowej.
Wioletta Kossowska // Życie Szkoły. – 2003, nr 6, s. 365–
366
73. SZLENDAK, Aleksandra
Oddział dzieci niewidomych i słabo widzących /
Aleksandra Szlendak // Wychowanie w Przedszkolu. –
2002, nr 9, s. 550–552
74. TOKARZ, Elżbieta
Jak pracuję z dzieckiem słabo widzącym? / Elżbieta Tokarz
// Nowa Szkoła. – 2003, nr 4, s. 34–37
75. ŻUBER, Anna
Uczeń niepełnosprawny w szkole / Anna Żuber // Nowa
Szkoła. – 2003, nr 4, s. 17–21
Literatura uzupełniająca:
Wybrane artykuły z następujących czasopism: „Dydaktyka”, „Język
Polski dla Klas IV-VI”, „Język Polski w Gimnazjum”, „Polonistyka”,
„Pomagamy uczyć. Język Polski”, „Nowa Polszczyzna”, „Zeszyty
Szkolne. Edukacja Humanistyczna”.
Podpis koordynatora
przedmiotu
Podpis kierownika
jednostki