nr (10)

wiosna 2001

issn 1506-7378

kwartalnik 1 wydawca: LUX MED sp. z o.o.

Szczepieniaochronne

SpecjaliÊci:

PEDIATRIA

Dieta wegetariaƒskadla dzieci?

numer 9(10)

wiosna 2001

strona 1

Wyprzedzajàc Dzieƒ Dziecka, ju˝ wio-snà chcemy Paƒstwu przybli˝yç pediatri´, wszystko, co jest niezb´dne, aby nasze dzieci by∏y zdrowsze, silniejsze i – mo˝e dzi´ki temu – màdrzejsze ni˝ my. Szczególnie teraz, gdy wszystkim nam brak czasu, dla nich musimy go znaleêç.

Mo˝e dzi´ki temu one lepiej swój Êwiat zorganizujà.

na stronach 3 i 4

Szczepienia ochronne. KiedyÊ by∏o prosto – poradnia wzywa∏a, wiadomo, szczepienie. DziÊ, po zmianie systemu opieki zdrowotnej, która spowodowa∏a, i˝ dotychcza-sowy podzia∏ na lekarzy internistów i pediatrów przesta∏ byç powszechny, przypomnienie tego tematu znajduje swe uzasadnienie…

Ponadto jak zwykle : flesz – zdj´cia i infor-macje o imprezach, w których uczestniczy-liÊmy.

na stronach 6, 7 i 9Jak dbaç o zdrowie dzieci, te ra z ,

po wprowadzeniu reformy zdrowia? Co dolega naszym dzieciom? Kiedy nale˝y si´ niepokoiç? Na te i inne pytania odpowiada specjalista: pediatra, prof. dr hab. med. Micha∏ Matysiak.

Te˝: nasi specjaliÊci: pediatrzy.

na stronie 10 i 11Dieta wegetariaƒska. Poczàt-

kowo by∏a domenà ludzi m∏odych, aktywnych cz´sto negujàcych rodzinne przyzwyczajenia. Teraz ci m∏odzi ludzie, stajà przed dylematem: czy dieta wegetariaƒska b´dzie zdrowa równie˝ dla intensywnie rozwijajàcego si´ organizmu dziecka…

I jak zwykle na stronie 12Z wiedzà w XXI wiek… zebra∏ dr

n. med. Marek Jarecki. Zawsze warto wiedzieç!

Szanowni Paƒstwo! Skoƒczy∏y si´ emocje milenijne, min´∏a nast´pna nietypowa ciep∏a zima, przysz∏a nie ca∏kiem normalna – bo gwa∏-towna i ciep∏a wiosna. A wi´c wszystko wróci∏o do normy. Czy na pewno? Szybkie przemiany nast´pujàce w naszym kraju powodujà, ˝e nudziç si´ nie mo˝na. Ka˝dy rok jest rokiem wyborczym – w bie˝àcym nastàpi zmiana cz´Êci par-lamentarzystów i w zwiàzku z tym nast´-puje wyraêne o˝ywienie, zw∏aszcza wÊród tych z nas, którzy uwa˝ajà si´ za godnych sprawowania w∏adzy, uchwalania praw, reprezentowania spo∏eczeƒstwa. Wiadomo, ˝e w sytuacj i, gdy zale˝y nam na g∏osach wyborców staramy si´ przedstawiç jako osoby kompetentne, wra˝liwe na potrzeby spo∏eczeƒstwa, umiejàce rozwiàzaç najwa˝niejsze problemy.

Od wielu lat sprawy ochrony zdrowia budzà bardzo du˝e zainteresowanie i emocje. Mia∏o byç lepiej – a nie jest. MieliÊmy bez trudu docieraç do wybranego przez siebie lekarza, ∏atwo korzystaç z badaƒ specjalistycznych, zabiegów, operacji. Przede wszyst-kim jednak mieliÊmy uzyskaç kwalifikowanà pomoc – szybko i kompetentnie. Wszystko to mia∏o si´ staç – jak gdyby – „na rozkaz” – sprowadzajàc si´ do b∏yskawicznej zmiany systemu zarzàdzania ochrony zdrowia – polegajàcej na wdro˝eniu ustawy o ubezpieczeniach zdrowotnych i powo∏aniu kilkunastu Kas Chorych.

S∏usznoÊç reform ocenia si´ po ich efektach. W przypadku reformy ochrony zdrowia cenzurki wystawione przede wszystkim przez pacjentów ale tak˝e przez pracowników zatrudnionych w ochronie zdrowia sà bardzo z∏e. 75 % spo∏eczeƒstwa ocenia reform´ jako nieudanà, która nie tylko nie poprawi∏a warunków ratowania zdrowia i ˝ycia, ale wyraênie je pogorszy∏a.

JednoczeÊnie lekarze, piel´gniarki, technicy, inni pracownicy szpitali i przychodni czujà si´ oszukani i w du˝ym zakresie, gdy tylko to jest mo˝liwe, odchodzà od wykonywanego dotychczas zawodu.

Dlaczego tak si´ sta∏o? Politycy ze wszystkich konkurencyjnych ugrupowaƒ majà na to odpowiedê. W zale˝noÊci od barw partyjnych – diagnozy sà ró˝ne, oczywiÊcie jedynie prawdziwe. Tak˝e recepty na przysz∏oÊç.

Nie jestem politykiem, nie aspiruj´ do ˝adnych stanowisk administracyjnych, nie b´d´ ich pe∏ni∏. I to nie dlatego, ˝e uwa˝am si´ za zupe∏nie niekompetentnego lecz dlatego, ˝e nikt mi tego nie proponuje. Spróbuj´ jednak przedstawiç swoje zdanie w tych sprawach. Przemawia za mnà doÊwiadczenie ponad dwudziestu lat pracy w Szpitalu Klinicznym Akademii Medycznej oraz oÊmioletnie wspó∏zarzàdzanie du˝à, prywatnà firmà medycznà.

Medycyna ma to do siebie, ˝e jej znaczenie uÊwiadamiamy sobie dopiero w sytuacjach zagro˝enia. Podobnie jak tlen, którego obecnoÊci nie odczuwamy – natomiast jego brak mo˝e prowadziç do Êmierci. Dlatego te˝ nie mówimy i nie myÊlimy o niej w stanie zdrowia. Nasze zainteresowanie skupia si´ g∏ównie na „nowinkach medycznych” – prezentowanych przez nie zawsze merytoryczne periodyki oraz informacjach o post´pie badaƒ diagnostycznych, nowych unikalnych operacjach i odkryciach genetycznych. Od razu te˝ uwa˝amy, ˝e te wszystkie „nowinki” zostanà natychmiast wprowadzone do codziennej praktyki.

Prawie nigdy nie zastanawiamy si´, ile czasu up∏ynie zanim znajdà one zastosowanie kliniczne, a przede wszystkim, ile te wdro˝enia kosztujà. Jest ca∏kiem naturalne, ˝e ka˝dy z nas chcia∏by korzystaç ze wszystkich dobrodziejstw wiedzy medycznej – bez ograniczeƒ i bez ponoszonych kosztów. Prawda jest jednak brutalna – koszty a wi´c cena procedur medycznych stale rosnà. Nawet w najbogatszych krajach Êwiata istnieje du˝a grupa us∏ug medycznych, za które p∏acà pacjenci. Tak tak˝e b´dzie w Polsce. Trzeba dà˝yç, ˝eby te op∏aty by∏y mo˝liwie najni˝sze, ˝eby umo˝liwiç dost´p

Proponujemy:

Wydawca: LUX MED sp. z o.o.

02-634 Warszawa; ul. Rac∏awicka 132b

Recepcja – 646 99 99, 627 00 10Sekretariat – 845 57 57, 646 99 77Dzia∏ Marketingu i Reklamy – 646 99 78Fax 646 99 90

Zdj´cia: archiwum LUX MED, John Foxx™, Joanna Staniszewska, Pawe∏ Witeska.Projekt /dtp: MR.Makowski / Pracownia Druk: HARO

dokoƒczenie na str. 2

˜

numer 9(10)

wiosna 2001

strona 2

numer 9(10)

wiosna 2001

strona 3

Przypominamy, ̋ e mo˝ecie Paƒstwo kontaktowaç

si´ z nami drogà elektronicznà. Oto nasz adres e-mailowy: luxmed@luxmed.plZapraszamy tak˝e do naszej strony internetowej: www.luxmed.plna której znajdziecie Paƒstwo wiele cennych

informacji na temat naszego Centrum Medycznego.

„Lek w Polsce”

Tradycyjnie ju˝ braliÊmy udzia∏ w XXII Mi´dzynarodowych Targach Farmaceutycznych „Lek w Polsce” w dniach 15-16 marca 2001, Êwiadczàc opiek´ medycznà dla uczestników targów.

Nasze stoisko cieszy∏o si´ du˝ym zainteresowaniem, przycià-gajàc uwag´ nie tylko swoim wystrojem, ale tak˝e proponowanymi ofertami us∏ug medycznych.

numer 6(7)

lato 2000

strona 2

Pomagamy dzieciomMamy przyjemnoÊç poinformowaç Paƒstwa, ˝e otrzymaliÊmy bardzo mi∏y list od Agencji Undeground Production House – organizatora Akcji „Zima w MieÊcie”, z serdecznym podzi´kowaniem za pomoc, jakiej LUX MED udzieli∏ przy jej organizacji. Akcja ta mia∏a na celu zorganizowanie wypoczynku zimowego dzieciom, które szczególnie potrzebujà pomocy i opieki. Udzia∏ LUX MED-u polega∏ na zbadaniu przez naszych specjalistów: pediatr´ i stomatologa uczestniczàcych w niej dzieci. Obok, do∏àczony do listu rysunek oÊmioletniej dziewczynki, na temat zimy w mieÊcie.

do wszystkich osiàgni´ç wiedzy medycznej dla jak najwi´kszej iloÊci podopiecznych. Nie chcemy, aby lekarz musia∏ dokonywaç wyboru, komu z potrzebujàcych mo˝e pomóc, a jeszcze gorzej – ˝eby decydowa∏y o tym wy∏àcznie kryteria materialne.

Trzeba dyskutowaç co jest wa˝niejsze – rozpoznanie choroby czy jej leczenie? Na pewno jednak nie mo˝na leczyç, jak nie wie si´ co jest chorobà i jakie jest skuteczne post´powanie.

Podobnie jest z organizacjà ochrony zdrowia. Mniejszym z∏em jest okreÊlenie i wyegzekwowanie wspó∏udzia∏u w leczeniu niektórych chorób przez pacjentów, najlepiej za poÊrednictwem ubezpieczeƒ zdrowotnych, w tym dobrowolnych – ni˝ udawanie, ˝e wszystko jest w porzàdku i ˝e b´dzie coraz lepiej. Wiadomo tak˝e, ˝e niekiedy nale˝y wdro˝yç post´powanie, które jest dolegliwe dla pacjenta, ale w efekcie przynosi znacznie wi´kszy profit i szybsze wyleczenie. Dlatego nie mog´ si´ pogodziç z brakiem odpowiedzialnoÊci elit politycznych, które opiek´ medycznà traktujà instrumentalnie, g∏ównie interesujàc si´ nià w okresach kampanii politycznych.

Spo∏eczeƒstwo polskie oczekuje od rzàdzàcych nie tylko dobrej woli i kompetencji ale tak˝e, a mo˝e przede wszystkim, uczciwoÊci.

Nie wolno mamiç nas wizjami i obietnicami bez pokrycia,

Bal Otwartych Serc17.02. LUX MED uczestniczy∏ w drugim charytatywnym Balu

Otwartych Serc organizowanym przez Warszawskà Izb´ Samorzàdu Gospodarczego w Reform Plaza, sponsorujàc opiek´ medycznà nad uczestnikami balu.

trzeba brutalnie okreÊliç mo˝liwoÊci, zagro˝enia, perspektywy poprawy sytuacji. Je˝eli dzisiaj w Polsce ktokolwiek mówi, ˝e w dalszym ciàgu utrzyma si´ egalitaryzm w opiece zdrowotnej – na najwy˝szym poziomie merytorycznym, ˝e wszystko b´dzie dost´pne, komfortowe i za darmo – to k∏amie! ! !

K∏amstwa tego, w przysz∏oÊci, spo∏eczeƒstwo nie daruje. Dlatego ka˝dy musi rozwa˝yç, czy dla krótkotrwa∏ego sukcesu wyborczego mo˝e stawiaç na szal´ swojà politycznà przysz∏oÊç.

Czy chcemy, czy nie – w Polsce b´dà musia∏y funkcjonowaç prawdziwe ubezpieczenia zdrowotne, zostanà opracowane „koszyki us∏ug gwarantowanych”, zostanà wprowadzone op∏aty za niektóre procedury medyczne, za zapewnienie ponadstandar-dowego komfortu itp.

Byç mo˝e nie b´dzie Ministerstwa Zdrowia, niektórych kas chorych, niektórych urz´dów.

Zdrowie dla wszystkich nas jest tak bardzo wa˝ne, ˝e nie pozwolimy aby ograniczono nam dost´p do medycyny: do wiedzy, do lepszej przysz∏oÊci.

Z wyrazami szacunku

dr n. med. Wojciech Paw∏owskiPrezes Zarzàdu LUX MED

dokoƒczenie

ze str. 1

˜

W filmie

JesteÊmy coraz cz´Êciej anga˝owani do Êwiadczenia opieki medycz-nej przy wielkich produkcjach filmowych znanych polskich twórców. Po „Quo vadis”, którego premiera dopiero odb´dzie si´, przyszed∏ czas na „PrzedwioÊnie”.

Oprócz Êwiadczenia opieki medycznej dla twórców filmu, byliÊmy tak˝e obecni przy jego produkcji. UczestniczyliÊmy równie˝ we wszyst-kich uroczystych premierach tego filmu w ca∏ej Polsce: w Warszawie (26.02.), Krakowie (27.02.), Zabrzu (28.02.), ¸odzi (01.03.), Poznaniu (02.03.) oraz w Gdyni (03.03.). Ekipa LUX MED-u Êwiadczy∏a tam opiek´ medycznà.

W sporcie

Bardzo pracowicie zapowiada si´ nam najbli˝szy sezon wiosenno- -letni. Mi∏oÊników sportu informujemy, ˝e b´dziemy braç udzia∏ w zabezpieczeniu pod wzgl´dem medycznym ró˝nego typu imprez sportowych. Znajdziecie nas Paƒstwo i na trasach wyÊcigu kolarskiego

„Tour de Pologne”, na wyÊcigach kolarskich po Mazowszu, zawodach ˝u˝lowych na Gwardii w Warszawie – a nawet nad morzem, w kilku atrakcyjnych miejscowoÊciach polskiego wybrze˝a podczas zawodów windsurfingowych.

numer 9(10)

wiosna 2001

strona 2

numer 9(10)

wiosna 2001

strona 3

Przez lata walki z chorobami zakaênymi nauczyliÊmy si´ o nich bardzo wiele. Znamy objawy chorób, okresy w których chory zara˝a otoczenie, ich powik∏ania i leczenie, które najcz´Êciej jest objawowe. Dzi´ki tej wiedzy mo˝liwe sta∏o si´ opracowanie metod swoistego zabezpieczenia ukierunkowanego na konkretnà chorob´ czyli szczepionki. Jest to substancja, która sama w sobie nie wywo∏uje pe∏nych objawów choroby lecz sprawia, i˝ nasz organizm nauczy si´ walczyç z danym wirusem lub bakterià. W razie ponownego z nim kontaktu przypomni sobie szczepienie i dzi´ki temu potrafi wyprodukowaç przeciwcia∏a, które zabijà zarazek i tym samym sprawià, ˝e kontakt z chorym nie b´dzie dla nas niebezpieczny. Gama chorób, przed którymi mo˝emy si´ zabezpieczyç, jest coraz wi´ksza. W przypadku dzieci kalendarz szczepieƒ podzielony zosta∏ na dwie cz´Êci. Cz´Êç obowiàzkowà, która obejmuje wszystkie dzieci urodzone w naszym kraju i cz´Êç zalecanà, tzn. takà którà dobrze by∏oby wykonaç u dzieci, lecz ju˝ na koszt w∏asny. Pami´tajmy jednak, ̋ e koszty tych szczepieƒ nie sà stosunkowo wysokie, a po˝ytek z nich p∏ynàcy ogromny.

Choç temat szczepieƒ powraca raz po raz na ∏amach ró˝nych pism, wydaje si´ jednak, i˝ w obliczu zmiany systemu opieki zdrowotnej przeprowadzonej ostatnio w naszym kraju, która spowodowa∏a, i˝ dotychczasowy podzia∏ na lekarzy internistów i pediatrów przesta∏ byç powszechny, przypomnienie tego tematu znajduje swe uzasadnienie.

Dodatkowym argumentem przemawiajàcym za takim doborem tematu niniejszego artyku∏u jest wprowadzenie w ubieg∏ym roku nowego kalendarza szczepieƒ oraz dost´pnoÊç na naszym rynku nowych, dotychczas niedost´pnych szczepieƒ, które dopuszczone sà do stosowania jako szczepienia zalecane lub nadobowiàzkowe. To w∏aÊnie nim poÊwi´c´ najwi´cej uwagi.

Zanim jednak przejdziemy do najwa˝niejszego tematu nale˝y wspomnieç, i˝ nie ka˝de szczepie-nie musi oznaczaç ból i cierpienie naszego dziecka. Dzi´ki obecno-Êci na naszym rynku szczepio-nek skojarzonych za pomocà jednej iniekcji mo˝emy uodpor-niç nasze pociechy przeciwko kilku chorobom jednoczeÊnie. Najlepszym tego przyk∏adem jest zalecana szczepionka przeciwko Êwince, odrze i ró˝yczce, którà poleca si´ stosowaç w miejsce

Szczepienia ochronne– nadzieja na zdrowie i spokojnà przysz∏oÊç

dokoƒczenie

na str. 4

˜

Dzieci sà naszà dumà, nadziejà i przysz∏oÊcià. Od chwili pojawienia si´ na Êwiecie stajà si´ dla nas zarówno celem jak i motorem wszelkich naszych dzia∏aƒ. To o nich myÊlimy gdy sà ma∏e, gdy uczà si´ w szkole, a potem tak˝e, gdy ju˝ jako osoby doros∏e wkraczajà w nowe w∏asne, coraz niestety trudniejsze ˝ycie. MyÊlenie o dzieciach oznacza nie tylko trosk´ o ich bie˝àce potrzeby lecz przede wszystkim trosk´ o zapewnienie im jak najlepszego startu w przysz∏oÊç. To tak˝e zadbanie o najwa˝niejszy posag dla dziecka jakim jest zdrowie, a tym samym o wystawienie im polisy jakà jest w∏aÊciwe zabezpieczenie naszych pociech przed mo˝liwoÊcià zachorowania. Tà polisà na przysz∏oÊç sà szczepienia ochronne, jedna z najwi´kszych zdobyczy minionego wieku i ciàgle nadzieja na przysz∏oÊç. Pami´taç musimy, i˝ wokó∏ nas toczy si´ ciàg∏a bezwzgl´dna walka pomi´dzy Êwiatem bakterii i wirusów a cz∏owiekiem.

szczepionki przeciwko odrze, gdy nasze dziecko skoƒczy 13-14 miesi´cy.

Stosowanie szczepionek ∏àczonych nie eliminuje jednak koniecznoÊci wyko-nania iniekcji domi´Êniowej, co dotych-czas jednoznacznie kojarzy∏o si´ z bólem. Na szcz´Êcie i ta niedogodnoÊç mo˝e byç ju˝ wyeliminowana. Dzi´ki zastosowaniu kremu EMLA mo˝liwe jest ju˝ ca∏kowicie bezbolesne wykonywanie zastrzyków, a tym samym eliminacja bólu i l´ku towarzyszà-cego szczepieniom.

Wróçmy jednak do tematu samych szczepieƒ.

W pierwszych miesiàcach ˝ycia dziecka pediatra zaproponuje rodzicom by poza szczepieniami obowiàzkowymi wykonaç szczepienie dodatkowe przeciwko zaka˝eniom wywo∏anym przez bakteri´ zwanà Haemophilus influenzae typ b. Szczepionka ta zapobiegaç ma wystàpieniu u dzieci zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, posocznicy i zapalenia nag∏oÊni o tej etiologii. Optymalnym terminem podania pierw-szej dawki ww. szczepionki jest drugi miesiàc ̋ ycia. Nast´pne dwie dawki podawane sà w odst´pach 6-tygodniowych ∏àcznie ze szczepieniami obowiàzkowymi przeciwko b∏onicy, t´˝cowi i krztuÊcowi.

Dawka przypominajàca szczepienie przeciwko Haemophilus influenzae podana zostanie rok od ostatniej (trzeciej) dawki szczepienia podstawowego.

Kolejnà szczepionkà zalecanà przez lekarzy jest wspomniana ju˝ wczeÊniej szczepionka przeciw Êwince, odrze i ró˝yczce. To dzi´ki niej uzyskujemy zabezpieczenie przed tymi trzema doÊç popularnymi chorobami. Nale˝y pami´taç, by szczepionka ta podana zosta∏a nie tylko w drugim roku ˝ycia, lecz tak˝e dzieciom w wieku siedmiu lat.

Wa˝nym problemem jest zabezpieczenie przed zachorowaniem na wirusowe zapalenie wàtroby typu A, czyli tak zwanà ˝ó∏taczkà pokarmowà , oraz zabezpieczenie przed zapaleniem wàtroby

typu B czyli ˝ó∏taczkà wszczepiennà. Pami´taç musimy, i˝ zgod-nie z obowiàzujàcym kalendarzem

szczepieƒ zabez-pieczenie przed ˝ó∏taczkà wszcze-piennà (typ B) prowadzone jest jedynie wÊród naj-m∏odszych oraz

numer 9(10)

wiosna 2001

strona 4

numer 9(10)

wiosna 2001

strona 5

wÊród dzieci w 14 roku ˝ycia. Tym samym wszyscy inni powinni sami zadbaç o swe bezpieczeƒstwo.

Zabezpieczenie przed ˝ó∏taczkà pokarmowà stanowi odr´bny problem. Dost´pne szczepionki sà bowiem szczepionkami zalecanymi, a wi´c takimi, których wykonanie jest dopuszczone oficjalnie lecz na koszt osoby pragnàcej si´ zaszczepiç. Czy zatem warto to czyniç? Jak najbardziej tak i to zarówno w odniesieniu do dzieci w wieku przedszkolnym, szkolnym jak i m∏odzie˝y. Szczepionka ta zalecana jest szczególnie dla dzieci rozpoczynajàcych zaj´cia przedszkolne, nauk´ w szkole podstawowej, a tak˝e dla osób wyje˝d˝ajàcych do krajów o wysokiej zapadalnoÊci na zapalenie wàtroby typu A, oraz dla osób zatrudnionych przy produkcji i dystrybucji ˝ywnoÊci.

Dla tych wszystkich, którzy nie byli szczepieni przeciwko ˝ó∏taczce pokarmowej ani te˝ przeciwko ˝ó∏taczce wszczepiennej przygotowano jednà szczepionk´ skojarzonà zabezpieczajàcà przed tymi dwoma typami wirusów zapalenia wàtroby. Pe∏ny cykl szczepienia obejmuje podanie trzech dawek preparatu – dwóch w odst´pach miesiàca i trzeciej po szeÊciu miesiàcach od pierwszego podania szczepionki.

Zdobywajàce ostatnio coraz wi´kszà popularnoÊç szczepienia przeciwko gry-pie sà wa˝ne przez jeden rok z uwagi na coroczne zmiany sk∏adu szczepionki zgod-nie z zaleceniami Âwiatowej Organizacji Zdrowia. Sà one wskazane u osób przewle-kle chorych, w stanach obni˝onej odpor-noÊci, w wieku podesz∏ym, a tak˝e u osób nara˝onych na kontakty z du˝à liczbà ludzi lub u osób pracujàcych na otwartej przestrzeni.

Szczepienia przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu przezna-czone sà dla osób przebywajàcych na terenach o nasilonym wyst´po-waniu tej choroby, a tak˝e u osób zatrudnionych przy eksploatacji lasu. Zaleca si´ je tak˝e dla osób przebywajàcych czasowo na tych terenach, a wi´c uczestnikom obozów i kolonii oraz turystom. Optymalny okres przeprowadzenia tych szczepieƒ to pierwsze miesiàce roku.

Kolejnà nadobowiàzkowà szczepionkà dost´pnà w naszym kraju jest szczepionka przeciwko bakteriom Streptococcus pneumoniae (pneumokokom). Zaleca si´ jà u dzieci powy˝ej drugiego roku ˝ycia z przewlek∏ymi chorobami zwi´kszajàcymi ryzyko wystàpienia zaka˝eƒ pneumokokowych. Kolejnà grup´ osób ze wskazaniami do tego typu szczepienia stanowià chorzy z zaburzeniem odpornoÊci, a tak˝e osoby w podesz∏ym wieku oraz dzieci majàce byç poddane zabiegowi usuni´cia Êledziony.

Niezale˝nie od rodzaju szczepionki, budzà si´ niejednokrotnie u osób, które majà byç poddane szcze-pieniu, wàtpliwoÊci dotyczàce przeciwwskazaƒ do szczepieƒ. Nale˝y podkreÊliç, i˝ bezwzgl´dne przeciw-wskazanie do szczepieƒ stanowi reakcja anafilaktyczna na sk∏adnik szczepionki, lub wczeÊniej podanà dawk´ szczepionki, a tak˝e w przypadku szczepionki krztuÊcowej encefalopatia wyst´pujàca do siedmiu dni od poprzedniego szczepienia.

Odr´bne zagadnienie stanowi problem odroczenia szczepieƒ ochronnych. Naros∏o wokó∏ niego wiele mitów i fa∏szywych opinii.

Wszystkie szczepienia powinny byç odroczone w przypadku zaka˝eƒ o ci´˝kim lub umiarkowanym przebiegu, gdy˝ mogà one

opóêniç leczenie zaka˝enia. Nale˝y podkreÊliç, i˝ niewielka goràczka i ∏agodne zaka˝enie u dzieci nie stanowià przeciwwskazania do szczepieƒ. Przeciwwskazaniem do szczepieƒ nie sà tak˝e alergia, w tym astma, wczeÊniactwo, niska masa urodzeniowa niemowlàt, niedo˝ywienie, wywiad wskazujàcy na wyst´-powanie drgawek w najbli˝szej rodzinie, antybiotykoterapia, ˝ó∏taczka noworodka czy te˝ wyrównane choroby serca, nerek i wàtroby. Szczepieniom powinny byç tak˝e poddane dzieci z zespo∏em Downa oraz z mózgowym pora˝eniem dzieci´cym u których stan neurologiczny jest stabilny.

Kobietom w cià˝y oraz osobom z niedoborem odpornoÊci nie wolno podawaç szczepionek zawierajàcych ˝ywe wirusy, a wi´c szczepionki skojarzonej przeciwko Êwince, odrze i ró˝yczce, doustnej szczepionki przeciwko poliomyelitis,

a tak˝e szczepionki przeciwko ospie wietrznej. Doustna szczepionka poliomyelitis nie powinna byç tak˝e podawana dzieciom majàcym kontakt z pacjentami z niedoborem odpornoÊci.

Warto tak˝e pami´taç, i˝ z uwagi na niebezpieczeƒstwo powik∏aƒ kobieta nie powinna zachodziç w cià˝´ do jednego miesiàca po szcze-pieniu przeciwko odrze i (lub) Êwince oraz szczepionce przeciwko ospie wietrznej. Wykonanie u kobiet szczepienia przeciwko ró˝yczce powinno poprzedzaç zajÊcie w cià˝´ minimum o trzy miesiàce.

Nale˝y podkreÊliç, ˝e cià˝a u matki dziecka nie stanowi przeciw-wskazania do wykonania u niego szczepieƒ ochronnych.

Jak wi´c widzimy problem szczepieƒ jest niezwykle szeroki i z∏o˝ony. Poza szczepieniami obowiàzkowymi warto zastanowiç si´ nad wykona-niem przynajmniej niektórych szczepieƒ z grupy szczepieƒ zalecanych, co

mo˝e nas ochroniç przed wieloma komplikacjami, których skutki odczuwalne mogà byç przez wiele lat.

Pami´tajmy jednak, i˝ zg∏aszajàc si´ na szczepienie deklarujemy jedynie ch´ç jego wykonania. O kwalifikacji do szczepieƒ i terminie ich przeprowadzenia decydowaç musi zawsze lekarz po dok∏adnym zebraniu wywiadu i w opar-ciu o aktualny stan zdrowia osoby majàcej byç poddanej szczepieniom.

Prof. dr hab. med. Micha∏ Matysiak

(Kalendarz szczepieƒ dzieci i m∏odzie˝y znajdziecie Paƒstwo na stronie 9.)

ˇ cd.

ze str.

3

numer 9(10)

wiosna 2001

strona 6

numer 9(10)

wiosna 2001

strona 7

ZESPÓ¸ LEKARZY PEDIATRÓW W CENTRUM MEDYCZNYM LUX

Pediatrycznego Szpitala MSWiA przy ul. Wo∏oskiej.

Dr Aleksander Kap∏on – jest specjalistà pediatrà, posiada tak˝e specjalizacje w zakresie pulmonologii oraz transfuzjologii. Pracuje w zespole pediatrycznych wizyt domowych. Jest starszym asystentem w Szpitalu przy ul. Szaserów (CSK WAM).

Dr Katarzyna Kowalska – pediatra. Pracuje w zespole pediatrycznych wizyt domowych. Zatrudniona w CSK WAM.

Dr Danuta Kurowska – specjalista pediatra; pracuje w zespole pediatrycznych wizy t domowych oraz interwencyjnym zespole pediatrycznym. Wieloletni Ordy-nator Oddzia∏u Pediatrycznego Szpitala MSWiA przy ul. Wo∏oskiej.

Dr Joanna Peradzyƒska – pediatra. Pracuje w zespole interwencyjnym pedia-trycznym. Asystent w Klinice Pulmonologii, Chorób Alergicznych i Hematologii I Katedry Pediatrii Akademii Medycznej w Warszawie.

Dr med. Andrzej Prokurat – specjalista chirurg dzieci´cy. Jego praca doktorska

oraz rehabilitant. Jej doktorat poÊwi´cony by∏ ultrasonograficznej ocenie oÊrodkowego uk∏adu nerwowego noworodków urodzonych w zamartwicy. Wykonuje badanie usg prze-zciemiàczkowe. Pracuje w Centrum przy ul. Pu∏awskiej. Wieloletni ordynator Oddzia∏u Noworodkowego Szpitala MSWiA przy ul. Wo∏oskiej.

Dr Anna Huflejt – specjalista pediatra i neurolog dzieci´cy. Pracuje w Centrum przy ul. Pu∏awskiej. Starszy asystent w Klinice Rehabilitacji Neurologicznej Centrum Zdrowia Dziecka.

Dr Monika Jastrz´bowska – pediatra. Pracuje w zespole pediatrycznych wizy t domowych. Zatrudniona w Szpitalu przy ul. Wo∏oskiej.

Dr Krystyna Jastrz´bowska-Janas – specjalista pediatra, pulmonolog. Pracuje w Centrum przy ul. Pu∏awskiej.

Dr Anna Kachel – specjalista pediatra, alergolog. Pracuje w zespole pediatrycznych wizyt domowych oraz w Centrum przy ul. Rac∏awickiej. Wieloletni asystent Oddzia∏u

Prof. dr hab. med. Micha∏ Matysiak – specjalista pediatra. Sprawuje nadzór meryto-ryczny nad pracà zespo∏u lekarzy pediatrów. Jego praca doktorska dotyczy∏a badaƒ nad fibronektynà w chorobach rozrostowych uk∏adu krwiotwórczego u dzieci. Temat pracy habili-tacyjnej to „Nieziarnicze ch∏oniaki z∏oÊliwe u dzieci – wybór najkorzystniejszych metod leczenia”. Pracuje w Centrum przy ul. Pu∏aw-skiej. Jest ordynatorem Oddzia∏u Hematolo-giczno-Onkologicznego Kliniki Pulmonologii, Chorób Alergicznych i Hematologii I Katedry Pediatrii Akademii Medycznej w Warszawie.

Dr med. Joanna Cielecka-Kuszyk – specjalista pediatra. Jej praca doktorska dotyczy∏a wartoÊci prognostycznych i dia-gnostycznych wynikajàcych z immunofeno-typowej analizy nacieków zapalnych w wiru-sowym zapaleniu wàtroby u dzieci. Pracuje w zespole pediatrycznym interwencyjnym. Jest Kierownikiem Pracowni Immunologii w Centrum Zdrowia Dziecka.

Dr med. Barbara Fedyna-Kwiatkow-ska – specjalista pediatra, neonatolog

Wa˝ne jest szybkie rozpoznanie…

Panie Profesorze, co zmieni∏o si´ w pediatrii po wprowa-dzeniu reformy zdrowia, czy wp∏yn´∏a ona korzystnie na opiek´ nad dzieçmi, czy te˝ mo˝e pojawi∏y si´ jakieÊ zwiàzane z tym problemy?

Reforma, odbi∏a si´ niestety negatywnie na opiece pediatrycznej. Uwa˝amy, ̋ e w jej wyniku rola pediatrów zosta∏a sprowadzona na dalszy plan. Po pierwsze, przerwa∏y si´ dotychczas istniejàce drogi opieki nad dzieckiem, niejednokrotnie w sposób trwa∏y. Cz´Êç zadaƒ pe∏nionych dotychczas przez pediatrów, przej´li lekarze rodzinni, którymi sà interniÊci, chirurdzy; lekarze ró˝nych specjalnoÊci, a wi´c tacy, którzy dotychczas niewiele mieli wspólnego z pediatrià. Po krótkim szkoleniu nie dysponujà oni takà wiedzà jak lekarze pediatrzy po pierwszym lub drugim stopniu specjalizacji. Stàd te˝ opieka nad dzieçmi jest ca∏kiem inna.

Drugi bardzo istotny problem dotyczy braku lekarzy pediatrów w szko∏ach, co tak˝e jest efektem funkcjonowania tej reformy. Spowodowa∏o to utrat´ czynnej kontroli nad dzieçmi i m∏odzie˝à w wieku rozwojowym. W rezultacie ograniczono mo˝liwoÊç wczesnego wykrywania wad postawy, wzroku, s∏uchu, k tóre ujawniajà si´ w∏aÊnie w okresie rozwojowym. Przy w∏aÊciwej, wnikliwej opiece rodzicielskiej, mo˝e tego typu zawirowania nie majà a˝ takiego znaczenia. Cz´Êç rodziców, zaabsorbowana jednak swoimi sprawami zawodowymi, zapomina lub odk∏ada na póêniej badania kontrolne, przez co traci si´ mo˝liwoÊç wykrycia wielu wad, których korekcja w m∏odym wieku jest jeszcze mo˝liwa.

Czy nasi pacjenci – rodzice, którzy powierzyli opiek´ nad swoimi dzieçmi lekarzom zatrudnionym w naszym Centrum Medycznym majà podobne problemy?

Nie, w LUX MED-zie tego typu problemów nie ma. Opieka pedia-tryczna jest tu sprawowana przez zespó∏ pediatrów, co jest niezwykle wa˝ne. Sà to bardzo doÊwiadczeni pediatrzy, cz´sto po drugim stopniu specjalizacji, tacy którzy pracujà w zawodzie ju˝ po kilkanaÊcie lat.

Ogromne znaczenie ma to, ˝e LUX MED oferuje tak˝e mo˝liwoÊç skorzystania z wizyt domowych. Stwarza to rodzicom bardzo dogodnà sytuacj´ – leczenia i kontroli stanu zdrowia nie tylko na miejscu w Centrum, ale tak˝e w domu, a co najwa˝niejsze, w wizytach tych uczestniczà lekarze pediatrzy. Dzia∏a tu przez ca∏à dob´ nie tylko internistyczny, ale tak˝e pediatryczny zespó∏ wyjazdowy.

Panie Profesorze, czy w tej aktualnej sytuacji obowiàzek pami´tania o terminach szczepieƒ spoczywa na rodzicach?

Niestety tak. Dawniej, przychodnie wysy∏a∏y zawiadomienia o szczepieniach; teraz, ze wzgl´du na kryzys finansowy, uleg∏o to zmianie. Je˝eli wi´c rodzice zapominajà o badaniach kontrolnych, nie zg∏aszajà si´ do lekarza, wtedy terminy te mogà ulec przesuni´ciu. Sytuacje takie wyst´pujà rzadziej u dzieci m∏odszych, kiedy te wizyty kontrolne sà bardzo cz´ste. We wczesnym okresie ˝ycia noworodka odbywajà si´ one raz w miesiàcu, póêniej w drugim pó∏roczu ˝ycia, raz na dwa miesiàce. W perspektywie miesiàca lub dwóch jesteÊmy jeszcze w

numer 9(10)

wiosna 2001

strona 6

numer 9(10)

wiosna 2001

strona 7

SpecjaliÊciZESPÓ¸ LEKARZY PEDIATRÓW W CENTRUM MEDYCZNYM LUX

Wa˝ne jest szybkie rozpoznanie…

dotyczy∏a oceny przydatnoÊci biopsji aspi-racyjnej cienkoig∏owej w rozpoznawaniu i leczeniu operacyjnym chorób tarczycy u dzieci. Pracuje w Centrum przy ul. Pu∏aw-skiej. Adiunkt w Klinice Chirurgii Dzieci´cej i Transplantacji Narzàdów, Kierownik Zabie-gowego Zespo∏u Onkologicznego w Centrum Zdrowia Dziecka. Prezes Stowarzyszenia Polska Akcja Onkologii Dzieci´cej.

Dr Dorota Rogula-Stempieƒ – pediatra, pracuje w zespole wyjazdowym pediatrycz-nym. Zatrudniona w Szpitalu MSWiA przy ul. Wo∏oskiej.

Dr Jolanta Rostropowicz – pediatra. Pracuje w interwencyjnym zespole pedia-trycznym. Pracowa∏a w ZOZ Praga Pó∏-noc.

Dr med. El˝bieta Staƒczak – specja-lista pediatra. Praca doktorska poÊwi´-cona by∏a ocenie roli immunofenotypów ostrych bia∏aczek limfoblastycznych u dzieci. Pracuje w interwencyjnym zespole pediatrycznym. Starszy asystent w Klinice Pneumonologii, Chorób Alergicznych i

Hematologii I Katedry Pediatrii Akademii Medycznej w Warszawie.

Dr Dorota Su∏ek – pediatra. Pracuje w interwencyjnym zespole pediatrycznym. Pracowa∏a w ZOZ Ochota.

Dr Adam Sybilski – pediatra. Pracuje w zespole wyjazdowym pediatrycznym. Asystent w Oddziale Dzieci´cym Szpitala MSWiA przy ul. Wo∏oskiej.

Dr Halina Szczytnicka – specjalista chirurgii dzieci´cej i rehabilitacji. Pracuje w Centrum przy ul. Pu∏awskiej. Asystent w Przychodni Rehabilitacji dla Dzieci i M∏odzie˝y (ul. Przyczó∏kowa).

Dr Anna Tupieka-Ko∏odziejska – spe-cjalista pediatrii, neonatologii i alergologii. Pracuje w Centrum przy ul. Rac∏awickiej. Starszy asystent – Paƒstwowy Szpital Kliniczny AM (ul. Karowa).

Dr med. Bo˝ena Werner – specjalista pediatrii i kardiologii. Zast´pca ordynatora w Klinice Kardiologii Wieku Dzieci´cego Akademii Medycznej, przy ulicy Marsza∏-kowskiej. Temat jej pracy doktorskiej to

„Ocena czynnoÊci prawej komory serca u dzieci z ubytkiem w przegrodzie mi´dzyprzed-sionkowej przed i po zabiegu operacyjnym przy u˝yciu echokardiografii dopplerowskiej”. Wykonuje badania echokardiograficzne u dzieci. Pracuje w Centrum przy ul. Pu∏aw-skiej.

Dr Jerzy Wojtak – specjalista pediatra. Pracuje w pediatrycznym zespole wyjazdo-wym. Starszy asystent Oddzia∏u Pediatrycz-nego Szpitala Bielaƒskiego.

Dr Kornel Zdanowski – pediatra. Pracuje w pediatrycznym zespole wyjazdowym. Pra-cowa∏ w Centrum Zdrowia Dziecka i Instytucie Matki i Dziecka.

Dr med. Jerzy Zió∏kowski – specjalista pediatrii i pulmonologii. Prac´ doktorskà poÊwi´ci∏ zdolnoÊci dyfuzyjnej p∏uc w wybra-nych chorobach uk∏adu oddechowego u dzieci. Pracuje w interwencyjnym zespole pediatrycznym. Adiunkt w Klinice Pulmono-logii, Alergologii i Hematologii I Katedry Pediatrii AM w Warszawie.

stanie zapami´taç, ˝e mamy zg∏osiç si´ do lekarza w konkretnym terminie. Gorzej, je˝eli kolejne szczepienie po drugim roku ̋ ycia wypada w szóstym roku ̋ ycia. Sam ju˝ zetknà∏em si´ z przypadkami, kiedy dzieci oÊmioletnie nie mia∏y szczepieƒ koniecznych dla szeÊciolatków.

Jakie inne problemy pojawi∏y si´ w ostatnim czasie w pediatrii; na jakie schorzenia cierpià najcz´Êciej nasze dzieci?

Dominujà oczywiÊcie infekcje górnych dróg oddechowych, z czego siedemdziesiàt pi´ç do osiemdziesi´ciu procent stanowià infekcje wirusowe. Bardzo istotne jest to, ˝e w infekcjach wirusowych leczenie antybiotykami jest ca∏kowicie bezsensowne. Stàd te˝ tak wa˝ne jest, aby opiek´ nad dzieckiem sprawowa∏ ktoÊ, kto potrafi dok∏adnie oceniç stan dziecka, kto b´dzie móg∏ skontrolowaç to dziecko za dwa, trzy dni i w momencie pogorszenia stanu zdrowia dopiero do∏àczyç antybiotyk, a nie odwrotnie. Zdarza si´ niestety, ˝e ju˝ przy pierwszej wizycie rozpoczyna si´ leczenie infekcji wirusowych antybiotykiem.

Nast´pny, bardzo istotny problem to alergie. Chcia∏bym podkreÊliç, ˝e w naszym kraju mamy do czynienia z wyraênà nadrozpoznawalno-Êcià alergii. Nie przecz´, ˝e alergii jest du˝o, z roku na rok coraz wi´cej. Majà na to wp∏yw warunki w jakich ˝yjemy. A ˝yjemy w Êrodowisku ska˝onym i mamy do czynienia z ró˝nymi substancjami, które korzystnie na nasze ˝ycie nie wp∏ywajà. Zaczyna si´ jednak niebezpieczna tendencja do t∏umaczenia alergià wszystkich innych schorzeƒ. Wirusowa infekcja nie doleczona, kaszel, katar, nie

uzasadniajà podawania leków przeciwalergicznych.

Panie Profesorze, wiem, ˝e specjalizuje si´ Pan w dziedzi-nie pediatrii, o której rodzice tak naprawd´ niewiele wiedzà. Dopiero w momencie, kiedy zapada diagnoza, sà przera˝eni i nie zawsze umiejà sobie poradziç z tym problemem, udêwignàç ci´˝ar choroby w∏asnego dziecka.

To prawda. Zajmuj´ si´ onkologià i hematologià dzieci´cà, lecze-niem dzieci z wszelkimi schorzeniami uk∏adu krwiotwórczego, a wi´c dokoƒczenie

na str. 9

˜

Prof. dr hab. med. Micha∏ Matysiak – absolwent Wydzia∏u Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie. Od poczàtku swojej pracy zawodowej zwiàzany z Klinikà Pneumonologii Chorób Alergicznych i Hematologii AM przy ul. Dzia∏dowskiej w Warszawie, ordynator Oddzia∏u Hematologiczno-Onkologicznego.

Zajmuje si´ problemami dzieci chorych na choroby nowotworowe uk∏adu krwiotwórczego (bia∏aczki i ch∏oniaki), hematologià dzieci´cà (leczenie niedokrwistoÊci i ma∏op∏ytkowoÊci) oraz pediatrà ogólnà.

Du˝à wag´ przyk∏ada do wszelkich dzia∏aƒ profilaktycznych w opiece nad dzieckiem, a tak˝e do racjonalnego leczenia zaka˝eƒ wyst´pujàcych w lecznictwie otwartym, czego wyrazem jest jego udzia∏ w licznych szkoleniach lekarzy podstawowej opieki medycznej.

Na nasze pytania odpowiada prof. dr hab. med.

Micha∏ Matysiak

numer 9(10)

wiosna 2001

strona 8

numer 9(10)

wiosna 2001

strona 9

Wiek Szczepienie przeciw

1 rok ˝ycia

• w ciàgu 24 godzin po urodzeniu — WZW typu B• — GRUèLICY• 2 miesiàc ˝ycia — WZW typu B• (po 6 tygodniach od szczepienia — B¸ONICY, T¢˚COWI, przeciw gruêlicy i WZW typu B) KRZTUÂCOWI

• prze∏om 3 i 4 miesiàca ˝ycia — B¸ONICY, T¢˚COWI, KRZTUÂCOWI

• (po 6 tygodniach — POLIOMYELITIS od poprzedniego szczepienia) (I-sza dawka)

• 5 miesiàc ˝ycia — B¸ONICY, T¢˚COWI, KRZTUÂCOWI

• (po 6 tygodniach — POLIOMYELITISod poprzedniego szczepienia) (II-ga dawka)

• prze∏om 6 i 7 miesiàca ˝ycia — WZW typu B (po 6 tygodniach — POLIOMYELITIS od poprzedniego szczepienia) (III-cia dawka)

• 12 miesiàc ˝ycia — GRUèLICY

2 rok ˝ycia

• 13-14 miesiàc ˝ycia — ODRZE• 16-18 miesiàc ˝ycia — B¸ONICY, T¢˚COWI,

KRZTUÂCOWI• — POLIOMYELITIS (IV-ta dawka)

Okres przedszkolny

• 6 rok ˝ycia — B¸ONICY, T¢˚COWI— POLIOMYELITIS

• 7 rok ˝ycia — ODRZE• po 6 tygodniach od szczepienia przeciw ODRZE — GRUèLICY

Szko∏a podstawowa i gimnazjum

• 11 rok ˝ycia — POLIOMYELITIS• 12 rok ˝ycia — GRUèLICY• 13 rok ˝ycia — RÓ˚YCZCE• 14 rok ˝ycia — WZW typu B

3-krotnie w cyklu: 0; 1; 6 miesi´cy• — B¸ONICY, T¢˚COWI

Szko∏a ponadpodstawowa

• 18 rok ˝ycia — GRUèLICY• 19 rok ˝ycia lub ostatni rok nauki w szkole — B¸ONICY, T¢˚COWI

nie tylko niedokrwistoÊcià, ma∏op∏ytkowoÊcià, z czym mo˝na zetknàç si´ na co dzieƒ, ale tak˝e chorobami nowotworowymi krwi i uk∏adu ch∏onnego, czyli bia∏aczkami i ch∏oniakami z∏oÊliwymi. Sà to straszne choroby, których nikomu nie ˝yczymy.

Warto podkreÊliç, ˝e na przestrzeni ostatnich dwudziestu paru lat w Êwiatowej i polskiej medycynie dokona∏ si´ w tej dziedzinie ogromny post´p. DwadzieÊcia lat temu udawa∏o si´ wyleczyç dwadzieÊcia procent dzieci; obecnie, szans´ na ca∏kowite wyleczenie ma osiemdziesiàt procent dzieci. Sà takie nowotwory, które wczeÊnie rozpoznane dajà szans´ stuprocentowego wyleczenia.

W naszym spo∏eczeƒstwie bardzo êle i ma∏o mówi∏o si´ o nowotwo-rach, traktujàc to jako temat tabu. Dopiero dzi´ki fundacji pani Jolanty KwaÊniewskiej zacz´∏o si´ oficjalnie mówiç o nowotworach sutka. Nowotwory dzieci´ce spychane sà jednak na plan dalszy a dowiadujemy si´ o nich dopiero przy okazji zbiórek pieni´dzy na leczenie konkretnych dzieci, bàdê wsparcie oddzia∏ów szpitalnych, które si´ tym leczeniem zajmujà, a jest tych oddzia∏ów w Polsce zaledwie kilkanaÊcie. Chc´ jeszcze raz podkreÊliç – nowotwory sà wyleczalne i stopieƒ tej wyleczal-noÊci uzale˝niony jest tak˝e od poziomu podstawowej opieki medycznej; zale˝y od tego, jak pracuje lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, jak szybko uda mu si´ ten nowotwór rozpoznaç, albo jak szybko skojarzy, ˝e u pacjenta oprócz innych chorób mo˝e w gr´ wchodziç tak˝e proces nowotworowy. Nowotwory dzieci´ce sà nowotworami w wi´kszoÊci bardzo dynamicznie rozwijajàcymi si´. W przypadku bia∏aczki, gdzie rozwój nast´puje bardzo dynamicznie, niezwykle wa˝ne jest, jak szybko uda si´ to rozpoznanie postawiç i kiedy rozpocznie si´ leczenie. Szybkie rozpoznanie to mniejsze zaawansowanie nowotworu, a tym samym zdecydowanie wi´ksza szansa prze˝ycia dziecka.

Na jakie objawy, które wskazujà, ˝e coÊ z dzieckiem niedobrego si´ dzieje, powinny zwracaç uwag´ rodzice?

Nowotwory przebiegajà niekiedy bardzo skrycie i podst´pnie. Pierwszà rzeczà zauwa˝alnà u dziecka mo˝e byç zmiana usposobienia. Dziecko staje si´ apatyczne, s∏abe, mniej aktywne. Niemowl´ta, które ju˝ chodzi∏y, czy sta∏y przy czymÊ, nagle zaczynajà siadaç a postawione na nó˝ki p∏aczà i ponownie siadajà. Jaka jest tego przyczyna? Bóle w koƒczynach dolnych. Niemowl´ inaczej nie jest w stanie nam tego pokazaç. Staje si´ bledsze, traci apetyt, zaczynajà pojawiaç si´ powi´k-szone w´z∏y ch∏onne. Mogà wystàpiç takie objawy jak niewiadomego pochodzenia podwy˝szona temperatura, czasami wysypki, powi´kszenia narzàdów – wàtroby, Êledziony, mo˝e tak˝e pojawiç si´ Êwiàd skóry. To sà te wszystkie objawy, bardzo zresztà niecharakterystyczne, poniewa˝ mogà towarzyszyç tak˝e chorobom infekcyjnym. Mogà one niestety równie˝ byç pierwszymi zwiastunami choroby nowotworowej.

Na ogó∏ we wszystkich infekcjach pierwszym wskazaniem jest wykonanie morfologii. Je˝eli w morfologii krwi stwierdzimy cechy anemii, czyli poziom hemoglobiny b´dzie si´ obni˝a∏, je˝eli liczba p∏ytek krwi b´dzie ni˝sza, co na skórze zacznie objawiaç si´ wybroczynami, albo wylewami, je˝eli dziecko b´dzie mia∏o wi´cej siƒcy ni˝ wynika∏oby to z jego aktywnoÊci ˝yciowej, to jest to wskazówka do tego, aby zg∏osiç si´ do lekarza, najpierw podstawowej opieki zdrowotnej, a potem do nas hematologów.

Bardzo dzi´kuj´ za rozmow´.

rozmawia∏a Anna Kowalska

ˇ cd.

ze str.

3

Kalendarz szczepieƒdzieci i m∏odzie˝ywed∏ug wieku

numer 9(10)

wiosna 2001

strona 10

numer 9(10)

wiosna 2001

strona 11

Dieta wegetariaƒska dla dzieci

Dla niektórych jest kwestià mody, sezonowà dietà, eksperymentem kuli-narnym. Dla innych, niezale˝nie od powodów, czy to zdrowotnych, ideowych, czy te˝ religijnych, jest stylem ˝ycia. Wegetarianizm, bo o nim mowa, pojawi∏ si´ w polskim krajobrazie kulinarnym jeszcze przed odkryciem McDonalds.

Poczàtkowo by∏ domenà ludzi m∏odych, aktywnych, cz´sto negujàcych rodzinne przy-zwyczajenia. Teraz, nie tylko ci m∏odzi ludzie, stajà przed dylematem, czy kwestià oczywi-stà jest stosowanie diety wegetariaƒskiej w stosunku do w∏asnych dzieci, czy dieta wegeta-riaƒska b´dzie zdrowa równie˝ dla intensywnie rozwijajàcego si´ organizmu dziecka?

Nieodmiennie zadajemy sobie pytanie „skàd pochodzimy i dokàd zmierzamy?” Antro-polodzy odpowiedzieliby, ̋ e budowa i fizjologia naszego uk∏adu trawiennego jest zbli˝ona bardziej do uk∏adu zwierzàt roÊlino˝ernych, ni˝ drapie˝ników. Równie˝ od milionów lat ludzie majà pozycj´ wyprostowanà oraz d∏u-gie, ruchliwe palce, co Êwiadczy bardziej o przystosowaniu do zbierania owoców z drzew, ni˝ do pozyskiwania pokarmu pochodzenia zwierz´cego. Mo˝na by wi´c stwierdziç, ˝e naturalnà kuchnià dla cz∏owieka jest kuchnia wegetariaƒska. Jednak dopiero kolejne donie-sienia o chorobach na jakie nara˝amy si´ spo-˝ywajàc mi´so wo∏owe (choroba „szalonych krów”), czy te˝ ostatnio i wieprzowe (prysz-

czyca) spowodowa∏y, ˝e coraz wi´cej osób zastanawia si´ nad wprowadzeniem zmian w swojej diecie. Jest to jak najbardziej pozytywna tendencja, gdy˝ mi´so, nawet pozbawione wirusów wspomnianych chorób, zawiera wiele substancji niekorzystnych dla zdrowia, szcze-gólnie je˝eli by∏o chemicznie konserwowane, a zwierz´ta hodowlane szpikowane by∏y hormo-nami i antybiotykami.

Poczàtkowo sceptycznie nastawiony do wegetarianizmu Êwiat nauki opu-blikowa∏ ostatnio w „British Medical Journal” wyniki badaƒ przeprowadzo-nych na grupie kilkunastu tysi´cy osób. Badania wykaza∏y, ̋ e wÊród wegetarian a˝ o 40 proc. mniejsze jest ryzyko zacho-rowania na raka, o 30 proc. ryzyko choroby wieƒcowej serca oraz o 20 proc. ryzyko przedwczesnej Êmierci.

Rzadsze zachorowania na raka sà konse-kwencjà cz´stszego spo˝ywania warzyw i owoców bogatych w witaminy antyoksydacyjne, takie jak witamina A i C, które usuwajà z orga-nizmu tzw. wolne rodniki, odpowiedzialne za inicjowanie rozwoju nowotworów.

Nasz uk∏ad krwionoÊny równie˝ zyskuje na diecie wegetariaƒskiej, gdy˝ obni˝a ona krze-pliwoÊç krwi, ciÊnienie t´tnicze oraz poziom cholesterolu, co zapewnia swobodny przep∏yw krwi przez naczynia krwionoÊne i bezpoÊrednio zabezpiecza przed zawa∏em serca.

Dieta wegetariaƒska jest lekkostrawna, atrakcyjna dla oka, zapewnia d∏ugowiecznoÊç i zdrowie, mimo to lekarze przestrzegajà przed bezkrytycznym jej serwowaniem na talerzu dla dzieci i m∏odzie˝y.

Nie sama rezygnacja z mi´sa mo˝e mieç niekorzystny wp∏yw na zdrowie, ale niedobór wa˝nych dla prawid∏owego rozwoju substancji. Mi´so zawiera bowiem komplet aminokwasów egzogennych, czyli prostych bia∏ek, których organizm sam nie mo˝e sobie stworzyç i musi pozyskaç z po˝ywienia, aby wbudowaç je potem we w∏asne struktury. Produkty roÊlinne te˝ je posiadajà, jedynie potrzeba nieco wiedzy dietetycznej, aby komponowaç posi∏ki i np. wiedzieç czy w fasoli szparagowej podanej na kolacj´ znajduje si´ wystarczajàco trypto-fanu (jednego z aminokwasów egzogennych), którego mog∏o zabraknàç w posi∏ku porannym. Innym zagro˝eniem w diecie pozbawionej produktów pochodzenia zwierz´cego jest niedobór witaminy B12, który sprzyja anemii, niedotlenieniu mi´Ênia sercowego, schorze-niom neurologicznym, obni˝eniu aktywnoÊci fizycznej.

Niedobór witaminy D, równie˝ dostarcza-nej w produktach pochodzenia zwierz´cego, sprzyja krzywicy, niedoborom wzrostu, próch-nicy, utracie masy kostnej. Szczególnie nie-korzystna jest rezygnacja w diecie dziecka z mleka i jego przetworów. Mleko stanowi niezwykle cenny pokarm zasobny w witaminy

numer 9(10)

wiosna 2001

strona 10

numer 9(10)

wiosna 2001

strona 11

PrzeczytaliÊmy dla Was:Proste, praktyczne sposoby

Ksià˝ka Richarda Trubo „Sposób na cholesterol” to przyk∏ad poradnika, który mo˝e u∏atwiç czytelnikom podejmowanie Êwiadomych decyzji dotyczàcych stylu ̋ ycia i sposobu od˝ywiania si´. W ̋ adnym wypadku ksià˝ki tej nie nale˝y traktowaç jako podr´cz-nika medycznego, ̋ aden bowiem poradnik nie mo˝e zastàpiç fachowej pomocy lekarskiej. Wszystkim, którzy niepokojà si´ o swoje zdrowie, autorzy doradzajà konsultacj´ z lekarzem. Ksià˝ka zapoznaje z prostymi, prak tycz-nymi i sprawdzonymi, a przede wszystkim potwierdzonymi przez lekarzy, sposobami walki z cholesterolem. Stosowane na co dzieƒ, systematycznie, prowadzà do utrzymania cholesterolu na bezpiecznym poziomie. Prezentowany przez autora 30.-dniowy, dostosowany do indywidualnych mo˝liwoÊci, program walki z cholesterolem, poszerzony jest o zaakceptowane przez dietetyków przepisy na zdrowe, smaczne i proste dania.

Richard Trubo „Sposób na cholesterol”

przek∏ad Gra˝yna Lutos∏awskaWydawnictwo AMBERWarszawa 2001

Zdrowie twojego dziecka

Ksià˝ka pt. „Zdrowie twojego dziecka”, której autorem jest dr Hilary Jones, jeden z najbardziej znanych angielskich pediatrów, to przyk∏ad nowoczesnego poradnika dla rodziców. Jest to kompendium niezb´dnej dla rodziców wiedzy o zdrowiu, rozwoju dziecka i chorobach wieku dzieci´cego, wzbogaconej praktycznymi radami Poradnik ten u∏atwia rodzicom zrozumienie znaczenia niepokojà-cych objawów wyst´pujàcych u dzieci, a tak˝e zawiera sugestie metod post´powania. Ksià˝ka nie mo˝e zastàpiç konsultacji czy badania lekarskiego, jest natomiast nieoce-nionym podr´cznym informatorem, zaznaja-miajàcym z najbardziej typowymi problemami dotyczàcymi zdrowia dziecka. Autor w przyst´pny sposób wyjaÊnia mo˝liwe przyczyny objawów chorobowych, informuje co i w przypadku jakich objawów rodzice mogà sami zrobiç w domu, jeszcze przed badaniem lekarskim. Ksià˝ka oferuje ∏atwy dost´p do w∏aÊciwych informacji, dzi´ki ich alfabetycznemu uk∏adowi. Szczególnie polecana dla m∏odych rodziców, gdy˝ daje fachowe, jasne i wyczerpujàce odpowiedzi na najcz´Êciej zadawane pytania typu

– jak obni˝yç goràczk´, jak piel´gnowaç skór´ dziecka, jak post´powaç z „niejadkiem”, jakie sà przyczyny moczenia nocnego. Znajdziemy w niej rozdzia∏y poÊwi´cone profilaktyce zdrowotnej i trosce o zdrowie dziecka, nie tylko fizyczne ale i psychiczne. Obok informacji dotyczàcych szczepieƒ ochronnych, higieny, diety, sà równie wa˝ne informacje na temat tego, jak s∏uchaç w∏asnych dzieci i rozmawiaç z nimi. Autor podaje tak˝e wiele praktycznych porad dotyczàcych post´powania w nag∏ych wypadkach, kiedy to pierwsza pomoc, jeszcze przed przybyciem lekarza, ma ogromne znaczenie i niejednokrotnie mo˝e uratowaç ˝ycie.

dr Hilary Jones

„Zdrowie twojego dziecka”przek∏ad Jerzy UbieƒWydawnictwo AMBERWarszawa 2001

przygotowa∏a Anna Pad∏o

oraz wa˝ne sole mineralne pe∏niàce funkcje strukturalne w tkankach koÊci i mi´Êni oraz regulacyjne w transporcie tlenu, aktywnoÊci enzymów i przekazywaniu bodêców nerwowych. Reasumujàc jedynie Êwiadome komponowanie ró˝nych produktów roÊlinnych z dodatkiem produktów mlecznych dostarczy m∏odemu organizmowi wszystkich potrzebnych surow-ców i pozwoli w pe∏ni korzystaç z dobrodziejstw diety wegetariaƒskiej.

Pozostaje jeszcze dylemat rodzica-wegeta-rianina przekazujàcego dziecku w∏asne wa˝ne wartoÊci. Dla wielu wegetarian konsekwencjà poszanowania i mi∏oÊci do przyrody o˝ywio-nej jest rezygnacja z pokarmu pochodzenia zwierz´cego równie˝ w diecie dziecka. Jed-nak b∏´dy dietetyczne dla doros∏ych mogà byç przyczynà przejÊciowych dolegliwoÊci, dla dziecka natomiast przyczynà powa˝nych komplikacji zdrowotnych. Natura rzàdzi si´ swoimi prawami, a nieznajomoÊç wszelkich praw szkodzi. Dlatego te˝ szczególnie planujàc cià˝´, karmiàc piersià nale˝y skonsultowaç z lekarzem odpowiednià diet´ oraz systematycz-nie wykonywaç badania biochemiczne krwi, tak aby w poÊpiechu dnia nie zaszkodziç sobie i nowemu ˝yciu – naszym dzieciom.

Ma∏gorzata GurdzielLiteratura:

„Gazeta Wyborcza” wywiad Marcina Jamkowskiego

z prof. dr. hab. n. med. Âwiatos∏awem Ziemlaƒskim

numer 9(10)

wiosna 2001

strona 12

zebra∏ i opracowa∏:dr n. med. Marek Jarecki

Z w

iedz

à w

XXI

wie

kCzy wiesz ˝e…

Palenie papierosów a zaçma

Od dawna wiadomo, ̋ e palenie papierosów zwi´k-sza ryzyko wystàpienia zaçmy. W celu oceny stopnia ryzyka zachorowania na zaçm´ obserwowano przez Êrednio 14 lat grup´ 21 000 lekarzy amerykaƒskich, z których 50% nigdy nie pali∏o papierosów, 39% zaprzesta∏o palenia i tylko 11% by∏o aktualnymi palaczami.

W okresie obserwacji zaçma wystàpi∏a u 10% osób.

W porównaniu z osobami aktualnie palàcymi papierosy, ryzyko zachorowania na zaçm´ by∏o u by∏ych palaczy mniejsze o 25% a u niepalàcych a˝ o 36%. Ryzyko wystàpienia zaçmy u osób, które zaprze-sta∏y palenia przed co najmniej 20 laty, nieznacznie tylko przekracza∏o ryzyko istniejàce u osób nigdy nie palàcych papierosów.

JAMA, 2000

Nowa ma∏o inwazyjna metoda leczenia skrajnej oty∏oÊciJednà z metod leczenia zagra˝ajàcej ˝yciu oty∏oÊci jest chirur-

giczne zmniejszenie pojemnoÊci ̋ o∏àdka przez operacyjne dzielenie go na dwie cz´Êci. Pierwsza o ma∏ej pojemnoÊci, ulega rozciàganiu po zjedzeniu przez pacjenta ju˝ bardzo ma∏ej iloÊci po˝ywienia i powoduje uczucie szybkiego nasycenia.

Alternatywnà metodà post´powania jest za∏o˝enie przez rurk´ wprowadzonà przez pow∏oki do jamy brzusznej (tzw. laparoskop), opaski obejmujàcej z zewnàtrz ˝o∏àdek i dzielàcej go na dwie asymetryczne cz´Êci, przy czym górna ma ma∏à pojemnoÊç a jej po∏àczenie z pozosta∏à cz´Êcià ˝o∏àdka jest bardzo wàskie. Istnieje ponadto mo˝liwoÊç bezoperacyjnego regulowania Êrednicy po∏àczenia obu cz´Êci ˝o∏àdka.

Grupa badaczy w Szwecji przeprowadzi∏a w latach 1995-1998 98 takich zabiegów laparoskopowych u pacjentów z oty∏oÊcià zagra˝ajàcà ich ˝yciu.

Uzyskano zmniejszenie wagi cia∏a Êrednio o 14% w ciàgu szeÊciu miesi´cy i a˝ o 18% w ciàgu roku. Sà to wyniki bardzo korzystne. Zmuszajà one jednak˝e do zadania pytania: czy skojarze-nie d∏ugotrwa∏ej, konsekwentnie stosowanej diety niskokalorycznej ze zwi´kszonà aktywnoÊcià fizycznà nie spowodowa∏oby równie istotnej redukcji wagi cia∏a i to bez ryzyka wynikajàcego z zabiegu laparoskopowego?

RADIOLOGY, 2000

Czy picie kawy zmniejsza ryzyko wystàpienia choroby Parkinsona?Grupa amerykaƒskich lekarzy opublikowa∏a wyniki 30-letniej

obserwacji grupy ponad oÊmiu tysi´cy Amerykanów japoƒskiego pochodzenia, którzy w czasie rozpoczynania obserwacji mieli Êrednio 54 lata.

W czasie tych 30 lat wielokrotnie oceniano ich tryb od˝ywiania zarówno metodà bezpoÊredniego zbierania wywiadu, jak i wype∏-niania przez nich szczegó∏owych kwestionariuszy dotyczàcych spo˝ywanych potraw i wypijanych napojów.

W okresie obserwacji w ca∏ej grupie pacjentów stwierdzono 102 przypadki choroby Parkinsona (jest to ci´˝kie uszkodzenie mózgu objawiajàce si´ spowolnieniem, sztywnoÊcià mi´Êni koƒczyn i tu∏owia, utrudnieniem poruszania si´, dr˝eniem ràk).

Okaza∏o si´, ̋ e istnieje odwrotna zale˝noÊç pomi´dzy cz´stoÊcià wyst´powania choroby Parkinsona a iloÊcià wypijanej kawy. Osoby wcale nie pijàce kawy mia∏y trzy razy wi´ksze ryzyko wystàpienia choroby Parkinsona, ni˝ osoby pijàce czasem czarnà kaw´; ryzyko to by∏o u nie pijàcych kawy pi´ç razy wi´ksze w porównaniu z grupà osób wypijajàcych co najmniej 4 szklanki kawy dziennie.

Nie wiadomo, czy ta zale˝noÊç dotyczy wszystkich postaci choroby Parkinsona, a tak˝e innych ni˝ badana populacji ludzkich.

JAMA, 2000

Oty∏oÊç, nadciÊnienie t´tnicze a ryzyko zachorowania na raka nerkiGrupa badaczy z Bethezdy, Maryland, USA i Uniwersytetu

Umea, Szwecja, przeÊledzi∏a losy ponad 360 tysi´cy m´˝czyzn, mieszkaƒców Szwecji, w latach 1971-1995. Poszukiwano zale˝noÊci pomi´dzy oty∏oÊcià i nadciÊnieniem t´tniczym a cz´stoÊcià wyst´powania raka nerki.

Pacjentów podzielono na trzy podobnie liczne grupy w zale˝noÊci od ich masy cia∏a: z masà najni˝szà, Êrednià i najwy˝szà.

W tym okresie zidentyfikowano w obserwowanej grupie 759 przypadków raka nerki. Analiza statystyczna wykaza∏a, ˝e w porównaniu z grupà m´˝czyzn z najni˝szà masà cia∏a, u pacjentów ze Êrednià masà cia∏a ryzyko rozwoju raka nerki by∏o o oko∏o 50% wi´ksze, a w grupie osób z najwy˝szà masa cia∏a a˝ dwukrotnie wi´ksze.

Zaobserwowano tak˝e, ˝e rak nerki wyst´powa∏ znaczàco cz´Êciej u osób z nadciÊnieniem t´tniczym, zarówno skurczowym jak i rozkurczowym.

Wniosek – zmniejszajàc naszà mas´ cia∏a i systematycznie leczàc nadciÊnienie t´tnicze zmniejszamy ryzyko zachorowania na raka nerki.

New England Journal of Medicine, 2000