Turing 13 Yas ndaykenusers.metu.edu.tr/bozsahin/yeditepe.pdf · ProgramlamaveSearle Conceptual...
Transcript of Turing 13 Yas ndaykenusers.metu.edu.tr/bozsahin/yeditepe.pdf · ProgramlamaveSearle Conceptual...
Turing 13 Yaşındayken
Cem Bozşahin
ODTÜ Enformatik Enstitüsü
Yeditepe Turing Konferansı
5.5.2012
Cem Bozşahin AMT@13
Turing ne yapmağa çalışıyordu?
Neyi yapmağa kalkışmadı ki?
KimyaKriptolojiBio-genetik (morphogenesis)Soyut berim (algoritma)Somut berim (programlama)Zihin-beden problemi (oyna-dön-oyna satrancı)Turing deneyiYapay hayatMatematiğin kökenleri(Yapay) zekaMaraton
Cem Bozşahin AMT@13
Belki de doğru soru şu:
Turing herşeyi nasıl yapmağa çalışıyordu?
Cem Bozşahin AMT@13
Berim?
1996’da ODTÜ BM çay odasında uydurulmuştur. (O.T.Şehitoğlu)1998’den beri kullanımda.
computation (not calculation)computationalismcomputational linguistcomputational fluid dynamicsberim (hesaplama)hesaplamacılık? (berimselcilik)hesaplamalı dilbilimci ?? (berimsel dilbilimci)hesaplamalı akışkanlar mekaniği ?hesaplamasız olanı yok zaten
Cem Bozşahin AMT@13
Mark I, 1948
Cem Bozşahin AMT@13
Mark I, 2011
Cem Bozşahin AMT@13
TM
teyp. . . . . .
okuyucu
Sonlu makina
Cem Bozşahin AMT@13
k-TTM
1
2
k
FSM
Cem Bozşahin AMT@13
Putnam-Gold TM
1
2
3
FSM
TM
deneme
E E H
Cem Bozşahin AMT@13
Turing için önemli olan neydi?
P-G makinası da bir TMgösterim ve işlem ilişkisikarmaşıklık zaman-uzay açısından değil gösterim üzerinden
Cem Bozşahin AMT@13
Problemler
Formule edilebilir ama çözülemez olanlar
diagonal(X):a: if halt(X,X) goto a otherwise halt.
diagonal(diagonal) ?İfade edilebilir ama formule edilemez olanlar
π’den sonraki ilk sayı nedir?
Aradaki fark TM gösterimi.
Cem Bozşahin AMT@13
Kombinatör kuramı
Turing’in evrensel kombinatörüUfg = g(ffg)
U = (λxλy .y(xxy))(λxλy .y(xxy))
Uf = [ (λxλy .y(xxy))(λxλy .y(xxy)) ] f[λy .y([ λx1λy1.y1(x1x1y1) ] [ λx2λy2.y2(x2x2y2) ] y) ] ff ([ λx1λy1.y1(x1x1y1) ] [ λx2λy2.y2(x2x2y2) ] f )f (Uf )
Uf = f (Uf )
isimsiz ve değişkensiz özyineleme
Cem Bozşahin AMT@13
Turing testi
(Ann Witbrock; Copeland, B.J., Artificial Intelligence BlackwellPublishers, Oxford, 1993.)
Cem Bozşahin AMT@13
Searle ve Turing
Cem Bozşahin AMT@13
Programlama ve Searle
ConceptualIntentional System
ArticulatoryPerceptual System
Person
Performance System
PhonologicalForm
LogicalForm
Grammar
Lexicon(meaning bearing items)
(meaning bearing phrases)
Virtual Machine
Interpretive systemTransductive system
Computer
I/O CPU
Alphabet (finite vocabulary)
Well−formed
programs
(source code)
meaningful
computation
(interp. code)
Grammar
Lexicon(finitely characterizable tokens)
(finitely characterizable sentences)
Cem Bozşahin AMT@13
Turing makinasına benziyor mu?AMT: Gösterim olmadan davranışa bakmamak.Gösterim varsa model ve deney kurgulayabiliriz.En temel unsur gösterim.
Cem Bozşahin AMT@13
AMT @ 13
“I always seem to want to make things from the thing that iscommonest in nature.”
Cem Bozşahin AMT@13
AMT @ 9
Cem Bozşahin AMT@13