TUMORI HEMATOPOEZNOG TKIVA PASA I MAČAKA

Prof dr Nenad Andrićkatedra za bolesti kopitara, mesojeda, zivine i divljači

FAKULTET

VETERINARSKE

MEDICINE

UNIVERZITETA U BEOGRADUFV

M

LEUKEMIJA

TIP ĆELIJSKOG PROLIFERATA

- mijeloidni

- limfoidni

BROJ NEOPLASTIČNIH ĆELIJA U CIRKULACIJI

- leukemične

- subleukemićne

- aleukemične

KLINIČKI TOK

- akutne

- hronične

ĆELIJSKE LINIJE

KRITERIJUMI

KLASIFIKACIJA LEUKEMIJA

• MIJELOIDNE NEOPLAZME

- Akutne mijeloidne leukemije

- Hronične mijeloidne leukemije

• LIMFOPROLIFERATIVNI POREMEĆAJI

- Akutna limfoblastna leukemija

- Hronična limfocitna leukemija

- Multipli mijelom

AKUTNE MIJELOIDNE LEUKEMIJE

Blastne ćelije ˃ 20-30%

• CIRKULACIJA - CITOPENIJA

- Neregenerativna Anemija

- Trombocitopenija

- Neutropenija

• KOSTNA SRŽ

- hipocelularna

- normalna celularnost

- hipercelularna

• KLINIČKI ZNACI:

- letargija, slabost, blede sluznice, šepanje i bolnost u kostima

MAČKE FeLV

HRONIČNE MIJELOIDNE LEUKEMIJE

• Policitemija vera

- povećanje broja Er i koncentracije Hg

• Hronična mijelogena leukemija (prvenstveno neutrofili)

- zreli i nezreli

- porast broja bazofila/eozinofila

- anemija/trombocitopenija

• Bazofilna ili eozinofilna leukemija

- trombocitoza, anemija

- spleno/hepatomegalija

• Primarna Trombocitemija

˃ megakariocita, trombocitoza, ˃ bazofila

- Splenomegalija, GI krvarenja,

Broj blastnih ćelija˂ 30

• Mijelodisplastični sindrom (MDS)

- pre-leukemično stanje

- psi, mačke i ljudi

Laboratorijske karakteristike:

- neregenerativna anemija

- leukopenia

- trombocitopenija

- sva 3 zajedno

Primarni ili Sekundarni

- genetski

- neoplastični ili lekovi???

83% svih hematopoeznih neoplazija kod pasa, najčešći kod mačaka

- 40% svih neoplazija kod pasa

LIMFOMI

PRIMARNA LIMFOIDNA LEUKEMIJA

NEPLAZME PLAZMA ĆELIJA

MALIGNA LIMFOPROLIFERATIVNA OBOLJENJA

LIMFOM/MALIGNI LIMFOM/LIMFOSARKOM

Rasna predispozicija: bokser, baset, bernardinac, bulldog, škotski terijer, erdel terijer,

Starosna kategorija: 5.5 - 9.1 god kod pasa i 2 - 6 god kod mačaka

Nema polne predispozicije

Etiologija: virusi (FeLV I FIV), genetika, hemijski (herbicidi)

ANATOMSKA KLASIFIKACIJA (DISTRIBUCIJA OBOLJENJA)

• Multicentrična forma (limfni čvorovi… slezina, jetra)

• Alimentarna forma

• Medijastinalna forma

• Kožna/kutana forma

• Ekstranodalna forma (NS, srce, pluća, mokraćna bešika, oči, nos i kosti)

Kl stadijumi Zahvaćeno tkivo

I Zahvaćen jedan limfni čvor ili limfno tkivo u jednom organu (izuzev kostne srži)

II Zahvaćeno više limfnih čvorova u jednoj regiji

III Zahvaćeni svi limfni čvorovi

IV Zahvačeni svi limfni čvorovi, jetra i slezina

V Zahvaćena kostna srž ili ekstranodalno tkivo

KLASIFIKACIJA NA OSNOVU STADIJUMA BOLESTI

HISTOLOŠKA KLASIFIKACIJA

• Nediferentovane matične ćelije

• Histiociti, retikularne ćelije

• Limfoblasti, limfociti, slabo diferentovane ćelije

• Prolimfociti, limfociti, dobro diferentovane ćelije

• Slični Hočkinsu limfomi

MULTICENTRIČNA FORMA BOLESTI

Najčešća kod pasa (84% od svih limfoma)

Mačak (FeLV I FIV)

KLINIČKI ZNACI:

• Jako uvećani LČ, slezina i/ili jetra

• letargija,

• anoreksija

• gubitak telesne mase

• poliurija/polidipsija

• povraćanje

• ascites

• krvarenja

DIJAGNOZA

Biopsija limfnog čvora

TERAPIJA

• vinkristin

• doksorubicin

• ciklofosfamid

• l-asparaginaze

• prednizon

ALIMENTARNA/GASTROINTESTINALNA FORMA

• Najčešča forma limfoma kod mačaka (uglavnom FeLV negativni)

• Druga po zastupljenosti kod pasa

Anatomska lokalizacija: želudac, creva i mezenterijalne limfne čvorove

Dve forme: SOLITARNA

DIFUZNA

Lokalizacija: submukoza

• Klinički znaci: anoreksija, povraćanje i diareja

• Dijagnoza: biopsija

MEDIJASTINALNA FORMA

• Uvećanje timusa i/ili kranijalnih medijastinalnih limfnih čvorova

• Većina mačaka sa medijastinalnim limfomom su mlade i FeLV pozitivne.

Klinički znaci: dispneja, netolerancija na fizičku aktivnost, kašalj, poliurija/polidipsija

Biohemija krvi: hiperkalcemija kod pasa (jonizovani Ca++), paratiroidni hormoni-PTH,PTH protein

KUTANA FORMA – VRLO RETKA

Solitarni ili difuzni

EXTRANODALNA FORMA

Koža, GI, jetra, bubrezi, oči, CNS i kosti

DIJAGNOZA

Klinički znaci

Hematološke abnormalnosti

Biohemijske abnormalnosti:

Povišena aktivnost enzima jetre (AP I ALT)

Hiperkalcemija

Hiperbilirubinemija

Azotemija

Ro nalaz

Aspirat iz promenjenog ln.čvora ili mase

Biopsija

Aspirat kostne srži

DIFERENCIJALNA DIJAGNOZA

Reactivna limfoidna hiperplazija

Sistemske infekcije

Bakterijske

Gljivične

Parazitske

Virusne

Imuno-posredovana oboljenja

TERAPIJA

Hemoterapija

Radijaciona terapija

Monoklonska antitelo terapija

AKUTNA LIMFOBLASTIČNA LEUKEMIJA (T, B I NK ćelije)

KRV ASPIRAT KOSTNE SRŽI

Neoplastična proliferacija morfološki nezrelih limfocita primarno u kostnoj srži

LIMFOBLASTI

LIMFOIDNE LEUKEMIJE

• AKUTNA LIMFOBLASTIČNA LEUKEMIJA

• HRONIČNA LIMFOCITNA LEUKEMIJA

- mladi do stariji psi (1-12god)

- Polna predispozicija 3:2 (više kod muških jedinki)

- Nema rasne predispozicije

U cirkulaciji a onda i u drugim organima (slezina, jetra, NS, GI, pluća)

KLINIČKI ZNACI

- Organ koji je zahvaćen

- Količina neoplastičnog infiltrata

- Blede vidljive sluznice, petehije a nekada i ikterične sluznice

- Gubitak telesne mase

- Letargija

- Povraćanje i proliv

DIJAGNOZA ALL

• Hematološke abnormalnosti

Leukociti

• ≤ 4 x 109/L

• ˃ 100 do 500 x 109/L

Limfopenija (aleukemična/subleukemična forma)

Limfocitoza (leukemična faza)

Limfoblasti u kostnoj srži (˃ 30%)

Normocitna, normohromna, ne regenerativna anemija

(50%)

Trombocitopenija (˂ 50 x 109/L)

Neutropenija

Myelophthisis

Specijalna ispitivanja (UZ, Ro)

Splenomegalija

Hepatomegalija

Blaga generalizovana limfadenopatija (40-50%)

TERAPIJA ALL

Progresivno oboljenje

Preživljavanje bez terapije ~ 64 dana

- Vinkristin

- Prednizolon

- Ciklofosfamid

- L- asparginaza

- Doxorubicin

- Potporna terapija (antibiotici, rastvori za rehidrataciju, transfuzija)

Slab odgovor na terapiju Vrlo brzo dolazi do remisije

HRONIČNA LIMFOCITNA LEUKEMIJA (HLL)

• Češća kod pasa, retka kod mačaka

• Limfociti mali i dobro diferentovani (uglavnom T populacija)

• Klinički znaci

• 50% Asimptomatični !!!

• Gubitak apetita, gubitak telesne mase

• Letargija

• Laboratorijske abnormalnosti

- Neregenerativna anemija (normocitna/normohromna)

- Trombocitopenija

- Limfocitoza (6 x 109/L do ˃ 100 x 109/L)

granični broj ˃ 20 x 109/L

- Mali zreli limfociti u aspiratu kostne srži ˃ 30 % (˂ 5% normalno)

- Hiperglobulinemija (monoklonska gamapatija - IgM)

• Poliurija/polidipsija

• Blede vidljive sluznice

• Limfadenopatija (srednje uvećani lč)

• Splenomegalija/hepatomegalija

DIJAGNOZA HLL

• Klinički znaci

• Laboratorijske abnormalnosti (limfocitoza)

• Splenomegalija (70%) i hepatomegalija (40-50%)

• PCR

• Krvni razmaz i aspirat kostne srži

DIFERENCIJALNA DIJAGNOZA

• Limfom

• AML

• Hronične infekcije (Erlihiosis )

Komplikacije

petehije, epistaksa, napadi, zamućen vid i slepilo, proteinurija

Akutna blastna kriza

Hiperviskozni sindrom krvarenja

Nema limfadenopatije

verovatno Leukemija - 50% ALL ima limfadenopatiju blaga

Limfadenopatija Limfoma (V stadijum)

TERAPIJA HLL

• Kontraverzna?

- broj limfocita (˃ 60 x 109/L),

- hepato/splenomegalija ili limfadenopatija

- hiperproteinemija

• Bez terapije preživljavanje od 4 meseca do nekoliko godina

• Terapija i kod pasa i kod mačaka:

- kombinacija hlorambucila i prednisona

LIMFOM ILI LEUKEMIJA

Citopenija LEUKEMIJA

INFILTRACIJA KOSTNE SRŽI SA NEOPLASTIĆNIM ĆELIJAMA

BEZ ILI SA MALIM BROJEM ĆELIJA

LIMFOMI

SA VELIKIM BROJEM ĆELIJA

LEUKEMIJE

EKSRAMEDULARNA INFILTRACIJA NEOPLASTIČNIM ĆELIJAMA

EKSPRESIJA MARKERA MATIČNIH ĆELIJA

Limfomi i većina ALL negativni na CD34 markere AML pozitivna na CD34 markere, negativna na MCH II

ALL pozitivna na MCH II

MIJELOM PLAZMA ĆELIJA (MULTIPLI MIJELOM)

• B limfocit plazma ćelije

• Relativno retko neoplazmatsko oboljenje

• Povećanje broja plazma ćelija u kostnoj srži (>20% svih ćelija sa jedrom)

• Nije povezano sa FeLV

KLINIČKI ZNACI

PSI

Letargija

Anoreksija

Šepanje

Krvarenje iz nosa (trombocitopenija)

Retinalna krvarenja

Pareza

Poliurija/polidipsija

Monoklonalna ili biklonalna gamapatija

- Ig G ili A, ponekad Ig M (paraproteini)

Hiperviskoznost krvi

Bence-Jones protein u urinu

Osteoliza

MAČKE

Anemija

Hipoholesterolemija

Lezije na kostima

Invadiranost organa

- slezina

- jetra

- limfni čvorovi

DIJAGNOZA

• Rendgenski dokaz osteolize - destrukcija kosti

~ 40% slučajeva kod pasa

kod mačaka – retko

• Bence-Jones proteinuria

• >20% plazma ćelija u aspiratu kostne srži ili uzorku uzetom biopsijom (˂ 5% normalno)

• Monoklonska gamapatija u serumu (elektroforeza)

Najmanje dva od sledeća 4 nalaza

TERAPIJA

- HEMOTERAPIJA

PSI: prednizon, ciklofosfamid

MAČKE: prednizon i hlorambucil

- RADIJACIONA TERAPIJA

- POTPORNA TERAPIJA

Preživljavanje oko 18 meseci ili duže