TRKYE ULUSAL TBERKLOZ SRVEYANSI ARATIRMASI (TUTSA) NASIL YAPILDI?*Dr. Suha zkan, **Dr. Feyzullah Gml, **Dr. lgen Gll, **efika pek, **Funda Baykal, **Murat Aka*Ankara Verem Sava Dispanseri**S.B. Verem Sava Dairesi Bakanl

Trkiyedeki Verem Sava Dispanserlerinde, 2005 ylnda kaydedilerek takip ve tedavileri yaplan tberkloz hastalarna ait olgu temelli bireysel srveyans verilerinin toplanmas, ilenmesi ve deerlendirilmesi.Ama

Trkiyedeki TB hastal ile ilgili verilerin, DS standartlar ile elde edilmesi,

llere gre TB hastalk bilgilerinin deerlendirilmesi, gelecee ynelik planlamalarn yaplmas,

Avrupa TB Srveyans (EuroTB) ve DSye Trkiye verilerinin doru ve eksiksiz iletilmesiHedefler

SadelikZamannda yantEtkinlikMaliyetSahiplikyi bir srveyans sistemiKullanlmayacak veri toplanmamalDevam eden analizlerin tekrarlarndan korumal, gereksinim duyulan ktlar verebilmeliYoun emek yerine, bilgisayar destekli sistemlerle yrtlmeliKullanclara ait olmal

Veri toplamada genel ilkeler: Ama? Hangi veriler toplanacak? Veri toplama yntemi? Deerlendirme nasl ve kim tarafndan yaplacak? Kullanclar nasl yararlanacak?

(TUTSA)Trkiye Ulusal Tberkloz Srveyans Aratrmas DS Avrupa blgesi, 32/52 lke bireysel veri topluyor (2006). DSnn nerdii standart raporlama formlaryla ( aylk raporlar) yma veri toplandnda; Kltr sonular la duyarllk testi sonular Tutulan AD organ bilgileri lke, vatandalk bilgileri gibi verilere ulalamyordu. Bu nedenle olgu temelli bireysel verilerin toplanmas gerei duyuldu.

DS lke raporu (CISID) ve bireysel kayt veri standartlar (EuroTB data file) gzetilerek gereksinim duyulan bilgiler belirlendi.

VSD kaytlarnda bu bilgilerden hangilerinin salanabilecei deerlendirildi.

Gereksinim duyulan bilgilere gre bir form hazrland.

Form doldurma klavuzu hazrland.TUTSA - ubat 2006Bireysel Veri Toplama Formu ve doldurma klavuzunun hazrlanmas

ubat 2006TUTSA - Bireysel Veri Toplama Formu

Hasta bilgileri iin veri taban program yazlmna baland.Bilgisayar Program yazlmTUTSA - ubat 2006Programn zellikleri: Gvenlii olan, Hatal girileri nleyen, Birden ok terminalden veri giriine uygun, Kolay analiz edilebilir, Transfer edilebilir, EuroTBde tanmlanm standart kodlar kullanan.

TUTSA - Mart 2006Farkl blgelerden, deiik zelliklere sahip 25 VSDye bu form ve doldurma klavuzu gnderildi ve doldurulabilirlii kontrol edildi.

Bu VSDlerden yaplan geri bildirimlerle, veri toplama formuna son ekli verildi.Veri Toplama Formunun denenmesi

TUTSA - Nisan 2006Avrupa srveyans ile uyum Ulusal TB kontrol program gzden geirme almalarnda EuroTBden Dr. Dennis Falzon TUTSAy inceledi.TUTSAy Avrupa srveyans ile uyumlu buldu.

Bireysel veri toplama almamzda motive etti.

TUTSA - Mays 2006 Her VSD iin, 2005 ylnda kaydettii TB hastalarnn saylar belirlendi. (Form 21)

Yeterli sayda veri toplama formu ve form doldurma klavuzu Verem Sava l Koordinatrlerine gnderildi.

Geri bildirimlerle formlarn doru datm kontrol edildi.

Verem sava il koordinatrlerinden dispanserin doldurduu formu kontrol ederek teslim almas ve gerektiinde kendisinin bizzat doldurmas istendi.Veri Toplama Formlarnn Datlmas

TUTSA - Haziran 2006S. B. Verem Sava Dairesi Bakanlnn Ankarada dzenledii eitimlere katlan 319 VSD hekimine TUTSA ve hasta kaytlar konularnda bilgi verildi.Hekim Eitimi

TUTSA - Haziran 2006 Program yazlm tamamland ve yklendi. 5 bilgisayardan oluan bir sistem oluturuldu Veri girecek personele bilgilendirme yapld.

TUTSA - Haziran 2006TUTSA Program Ekran Grnm

Dispanserin ad Hasta kayt tarihi Dispanser sra no Hastann ad soyad Baba ad T.C.kimlik No Cinsiyeti Ya Uyruu nceki tedavi yksne gre olgu tanm Hastaln yeri Tutulan organ Bakteriyolojik incelenen materyal Mikroskopi sonucu Kltr sonucu la duyarllk testi sonular Basil tipi DGTS uygulamas Tedavi sonucuTUTSA veri tabannda kaydedilen bilgilerTUTSA - Haziran 2006

TUTSA - Haziran, Temmuz 2006 Dispanserlerde doldurulmu formlar, Verem Sava l Koordinatrleri denetiminde toplanarak Bakanla dnd. Verem Sava Daire Bakanlndaki deneyimli ekip tarafndan her hastann bilgileri teker teker kontrol edildi. Eksik ve hatal bilgiler iin; VSDler telefonla arand. Hastalarn hatal verileri tekrar istendi. Baz illerde de tm formlar iade edilerek, yanllklar gsterildi ve yeniden hasta verileri dolduruldu.TUTSA formunda phe duyulan hibir veri, kontrol edilmeden ve dorulanmadan kaydedilmedi.

TUTSA -Temmuz, Austos 2006 Yaklak 21.000 hastaya ait, 1500-1600 sayfa halindeki veri 5 klasrde topland. Verem Sava Dairesi Bakanl alanlar tarafndan, gnde ortalama 1200-1500 hastann bilgileri programa kaydedildi.

TUTSAya yaplan mdahalelerTUTSA - Austos 2006Birden fazla olan kaytlarn tek kayda drlmesiNakil gelen ve gidenlerin eletirilmesiBakteriyolojik sonularn desteklenmesiBalgam d materyallerdeki yayma sonularnn silinmesi

TUTSA - Austos 2006 Bir hastann ayn olgu tanmyla birden fazla olan kayd tek kayda drld. Nakillerde ilk kaydolduu yerdeki kayd tutuldu. Tedavi sonucu daha sonra gittii dispanserden sorulmak zere listelendi. Hastalarn %2,4nde (n=499) mkerrer kayt saptand; ki kayd olan: 486 kayd olan: 13 Mkerrer kaytlar bire indirildi. 2005 yl toplam hasta says 20.535 olarak gerekleti.Tek kayt

TUTSA - Austos 2006Bakteriyolojik sonularn desteklenmesi Mikroskopi sonular yazlmt. Kltr ve ila duyarllk testi sonularnda eksiklikler grld. Hastenelerdeki kltr sonular VSDye iletilmemiti. Standart bir formla, 10 laboratuvardan kltr ve DT sonucu topland. Eitim Tipi Gs Hastalklar Hastaneleri, Blge TB laboratuvarlar Hfzsshha Laboratuvar

TUTSA - Austos 2006 Eletirme ile eksik olan bilgiler TUTSAya kaydedildi. Kltr sonularnda art saland DT sonularnda %31 art saland.

Labdan gelenDeerlen-dirilenTUTSAya eklenenEklenme (%)Refik Saydam58058011720stanbul Taksim77577516821Ankara Blge336336195Antalya Blge2062062210Bursa Blge1661666539Konya Blge333313Sreyyapaa GHH198094629130Yedikule GHH1241245342Ankara Atatrk GHH7247249312zmir GHH1901905931TOPLAM5114408088821

TUTSA - Austos 2006 Avrupa srveyans (EuroTB), Sadece spontan ve indklenmi balgamn yayma sonucunu kabul ediyor, BAL, AMS, dier materyalleri kabul etmiyordu.AC-TB : 157AD-TB: 113Toplam 270 yayma pozitiflik silindi, yayma baklmad olarak kaydedildi. Ayn materyallerdeki 161 kltr pozitiflii ise veritabannda bulunmaktadr.Balgam d materyaller

TUTSA - Eyll 2006DS ve Avrupa srveyansna bildirim 2005 hastalarnn kaytlarnda tm dzeltmeler yapldktan sonra, veritaban sabitlendi. CISID Raporu, 2005 hastalarnn kodlu bireysel kaytlar, DT srveyans raporu zamannda gnderildi.

TUTSA - Mart 2007Tedavi Sonular Her VSDde kaytl hastalarn listesi, tedavi sonular ve DGT bilgilerinin iaretlenmesi iin gnderildi. VS l koordinatrleri denetiminde doldurulan formlar VSDBde n kontrollerden sonra TUTSAya kaydedildi. Eksik veya phe duyulan bilgilerin kontrol ve dorulanmas almas devam etmektedir.

TUTSA - Mart 2007Avrupa srveyans (EuroTB) Trkiye sayfas20072006Fark = TUTSA

TUTSA Nisan 2006Trk Toraks Dernei9. Yllk Konresi - 2006Sunulan bir poster almasyla bireysel raporlamann katks rnekletirilmiti.

PlanlananlarTUTSATrkiye Ulusal Tberkloz Srveyans AratrmasAlk aama:Web tabanl bir programla tm VSDlerden bilgilerin ayn ortama aktarlmas.kinci aama:Hastane ve laboratuvarlarn da ayn adan faydalanarak hastalar kaydetmesi ve kaytsz hasta kalmamas.

SonuBalarken TUTSA dedik. Bireysel veriler yllk kohortta ilk kez toplanmtr. Tekrar tekrar geri dnlerle dorulama yaplmtr. Trkiyede, tberklozun durumu hakknda en gncel bilgiye sahip olmamz salamtr.veTUTTU !

TUTSAya katkda bulunan; VSD doktorlar ve alanlarna, VS il koordinatrlerine, l Salk Mdrlklerine, VSDB ynetici ve alanlarna, S.B. st dzey yneticilerine, Program yazan Cem beye, Bizi motive eden Dr.Dennis Falzonve Dr.Lucica Ditiuya