Türk vergi sistemi ders notları

8/7/2019 Trk vergi sistemi ders notlar

1/9

TRK VERG SSTEMNTE 1Trkiyede gelirlerin vergilendirilmesine 1926 ylnda 755 sayl KAZAN VERGS KANUNU ilebalam ve deiikliklere urayarak 1961 ylnda 193 sayl GELR VERGS KANUNUuygulamaya konulmutur.GELR VERGS TRLER1-) niter Gelir Vergisi : sbjektif karakterli bir vergidir. Elde edilen gelirlerin tm toplanrve bu toplamdan; en az geim indirimi, zel indirim, ba ve yardmlar, yaplangiderler Dlr. Bulunan toplam tutara Artan oranl vergi tarifesi uygulanr. nitervergilendirmede, mkelleflerin deme gcne gre vergilendirme ve vergi adaletinin

gerekletirilmesi amalanmaktadr. Trkiyede 1950 ylndan beri niter G.Vuygulanmaktadr.

2-) Sedler Gelir Vergisi : Gelirler eitli kategorilere ayrlm olup her kategoriyi ayr ayrvergilendirilir. bu tr vergilerde Dz oranl tarife uygulanr.

3-) Birleik Gelir Vergisi : eitli kaynaklardan elde edilen gelirlere Sabit oranl tarifeuygulanr ve daha sonra yeniden artan oranl tarifeye tabi tutularak vergilendirilir.GELR TEORLERa-) Kaynak Teorisi: retim kaynaklarnn (emek, sermaye, doal kaynaklar), teebbssrekli olarak retim srecine sokulmas sonucu elde edilen gelirlerdir.(ticari, zirai, serbestmeslek kazanc, menkul sermaye irad, gayrimenkul sermaye irad, cret gelirleri ve ztketim Kaynak teorisine gre gelir saylmtr.)

b-) Net Art Teorisi: Miras, ba, yardm, piyango ikramiyesi, kumar kazanlar, ztketimile dier kazan ve iratlar Net Art teorisine gre gelir saylmtr.Gelir: Gerek kiilerin bir takvim ylnda elde ettikleri kazan ve iratlarn safi tutardr.

GELRN ZELLKLERa-) Gelir Kiiseldir.b-) Gelir Yllktr: GVK geliri yllk olarak kabul etmi olup genelde vergilendirme dnemi 1Ocak 31 Aralk tarihleri arasndaki 12 aylk dnemi kapsar. Baz durumlarda takvim ylndansaplmtr. Bunlar; lm, memleketi terk, zel hesap dnemleri ve birden fazla yl sreninaat onarm ileridir.c-) Gelir Gerektir : Genel olarak gelirler gerek usulde tespit edilir. Mkelleflerin Gerekgelirleri muhasebe dzenine gre tutulan defterlerden tespit edilir.

d-) Gelir Safidir : Elde edilen gelirden kanunun kabul ettii giderler dldkten sonra safikazan vergilendirilir.

GELR VERGSNDE MKELLEFYETGelir elde eden gerek kiiler gelir vergisinin mkellefidir. Gerek kiilerde vergi mkellefiyetidoumla balayp lmle sona erir. Kkler, kstllar hatta sa domak artyla ana rahmineden ocuk dahi vergi mkellefidir. Kiilerin vergi mkellefi olabilmesi iin medenihaklarn kullanma art aranmaz.

Not : yasal olmayan ilerden elde edilen gelirler ( kumarhane iletilmesi, tefecilikyaplmas) vergi adaleti bakmndan vergi mkellefiyetini dourur.

1-) Tam Mkellef: ahsilik ilkesine gre vergilendirilir. Tam mkellefiyette n art TCvatanda olmaktr.

2-) Dar Mkellef: Mlkilik ilkesine gre sadece Trkiyedeki gelirleri zerindenvergilendirilirler. Grevli gelenler, ilim ve fen adamlar, seyahat, tahsil, tedavi, tutukluluk,hastalk gibi nedenlerle zorunlu olarak 6 aydan fazla kalanlar tam mkellef saylmazlar. (6aydan fazla kalan yabanclar)

TAM MKELLEF DAR MKELLEF

hracat istisnasndan yararlanamaz YararlanrSergi, Fuar, Panayr satlar vergiyetabidir.

Vergiye tabideildir.

Diplomat ve cret istisnasndanyararlanamaz Yararlanr

Sakatlk ndiriminden yararlanr. Yararlanamaz.Matrahtan Sigorta Primi indirimindenyararlanr Yararlanamaz.


2/9

Mkellef iin vergi borcunun, Vergi dairesi (Devlet) iin vergi alacann domas iinvergiyi douran olayn meydana gelmesi yeterlidir.TCAR, ZRA, MENKUL SERMAYE RATLARINDA TAHAKKUKesas geerlidir.SERBEST MESLEK KAZANCI, CRET, GAYRMENKUL SERMAYE RADI ile DER KAZAN VERATLARDA TAHSL esas geerlidir.Tahakkuk : gelirin kesinlemesidir. Tarh : vergi alacan hesaplanmasdr. GelirinTasarrufu : Gelirin nakden veya hesaben gelir sahibinin banka hesaplarna gemesidir.

NTE 2TCAR KAZAN

Gelir Vergisi Kanunumuz ticari kazanc; Her trl ticari ve sna faaliyetlerden doankazantr. eklinde tanmlamtr.Genelde emein getirisi cret, Sermayeye bal olarakelde edilen gelirler rat, Teebbs ve Sermayenin getirisi ise Kazantr.RKET ORTAKLARININ KAZANCIKollektif irketin, ortaklarndan ayr tzel bir kiilii vardr. Ancak tzel kiilik olarak hibirvergiye tabi olmayp ortaklarn elde ettii kazanlar ticari kazan saylarak vergilendirilir.Kollektif irketler zirai faaliyetle urasalar dahi ortaklarn kazanc ticari kazan saylr.Komantide ortaklar: Snrsz sorumlu olup gerek kiilerdir. Bunlarn kazanlar ticarikazan olarak vergilendirilir.Komanditer ortaklar: Snrl sorumlu olup, Bunlarn kazanc Menkul Sermaye rad saylr.Adi irketlerin tzel kiilikleri yoktur. Hangi ile urarsalar ortaklarn kazanlar o kazantrne girer.

Sermaye irketleri Anonim irketler, Limited irketler, Sermayesi Paylara BlnmKomandit irketlerdir. Sermaye irketleri kurumlar vergisi mkellefidirler.Ortaklarn kazanc ise Gelir Vergisi Kanuna gre Menkul Sermaye rad saylr.Sermayesi Paylara Blnm Komandit irketlerde komandite ortan kazanc Ticari kazan,Komanditer ortan kazanc ise Menkul Sermaye rad saylr.TCAR KAZANCIN VERGLENDRLMESA-) GEREK USULDE VERGLENDRME

1-) Bilano EsasBilano esasna gre defter tutanlar yle sralayabiliriz;

Yllk alm ve satm kanunda belirtilen miktar aanlar.Tm ticaret irketleriKurumlar vergisi mkellefleriKendi istei ile bilno esasn seenler.

Birinci snf tacir saylrlar ve Bilno esasna gre defter tutarlar. Bu defterler;Yevmiye defteri (Gnlk Defter)Defter-i Kebir (Byk Defter)Envanter ve Bilno Defteridir.

Donem sonunda vergi karn hesaplayabilmek iin dnem sonu z sermaye ilednem ba z sermaye karlatrlr.Dnem sonu z sermaye (+)Dnem ba z sermaye (- )ekilenler (+)laveler (-)

FORML : z sermaye = Gerek Aktif Borlar

2-) letme Esas : Yllk alm ve satmlar kanunda belirtilen limitlerin altnda kalan tccarlarikinci snf tccar saylrlar ve iletme defteri tutarlar.

GiderLETMEDEFTER

Gelir(hslat)

Dnem ba malmevcudu

Dnem sonu malmevcudu

Allar( Pein, Kredili,vadeli allar) Satlar (Hslat)Giderler - Borlar

B-) BAST USULDE VERGLENDRMEFORML : Basit usulde Ticari Kazan = Hslat (Giderler + Satn Alnan Mallarn

Maliyeti)Basit usule tabi olanlar defter tutmazlar. Bunlara ikinci snf tacirlere uygulanan hkmleruygulanr.Dnem iinde basit usuln artlarn kaybedenler izleyen yln bandan itibaren Gerek usulegeerler. Ayn ii yaptklar srece bir daha basit usule dnemezler.

TCARI KAZANCIN YARI GTR USULDE TESPT

NOT: Birden fazla yl sren inaat veonarm ilerinde kesin kar ve zarar iinbittii ylda belli olur. Beyannamegeici kabuln yapld yl izleyenmart aynda verilir. Geici kabul tarihikabul tutanann dzenlendii tarihtir.


3/9

Gelir vergisine tabi dar mkelleflerin ulatrma ilerinden elde ettikleri haslatlarna MaliyeBakanlnca tespit edilen ortalama emsal oranlar uygulanarak safi kazanlar tespit edilir. HavaUlatrmalarnda = %5 Kara Ulatrmalarnda = %12 Deniz Ulatrmalarnda = %15

hracat istisnas : ihracat istisnasnn amac Trkiyeye dviz girdisi elde etmek ve ihracattevik etmektir.

NTE 3ZRA KAZAN VE

SERBEST MESLEK KAZANCI

Zirai kazan: GVKda her trl zirai faaliyetlerden doan kazantr. eklinde tanmlamtr.Zirai kazan saylan gelirler;

Arazi, deniz, nehir ve gllerde ekim, dikim, bakm, retme, slah yoluyla veya tabiattandorudan doruya rn elde etmek(mantar toplanmas) ormanclk, hayvanclk,balklk, avclk, saks ve seralarda iek yetitirilmesi.Am yaptrmak amacyla erkek damzlk beslenmesiZirai faaliyette kullanlan her trl makine ve aletlerin baka iftilerin zirai ilerinde

altrlmas (Ancak bu ilerin zirai faaliyet saylabilmesi iin srekli yaplmasgerekir.)iftlik, mandra, hara ve dalyanlarn iletilmesinden elde edilen kazanlar.

NOT : Zirai faaliyetlerle uraan Kollektif irket ortaklarnn, adi komandit irketlerdekomandite ortaklarn kazanc zirai kazan saylmaz Ticari kazantr. Adi irketler ziraifaaliyetlerle urar ise ortaklarn kazanc Zirai Kazantr.rnden pay alma (yarclk) zirai kazan saylmaz. Gayrimenkul sermaye iraddr.rnlerin maaza alarak satlmas zirai kazan saylmaz Ticari Kazantr. Zirai faaliyetleilgili alm satm amacyla alan yazhaneler, maaza saylmaz buralardan elde edilenkazanlar zirai kazantr.

ZRA KAZANCIN VERGLENDRLMES

A-) GEREK USULDE VERGLENDRME : Bir bierdver veya benzeri araca, 10 yana kadarikiden fazla traktre sahip olanlar, ayrca iletme bykln aan iftiler Gerek usuldevergilendirilir. Gerek usule tabi iftiler kazanlarn ya bilno esasna gre, ya da iletmeesasna gre tespit ederler. Bilno esasn seenler iki yl gemedike bu usuldendnemezler.FORML : Zirai kazancn bilno esasna gre tespiti = DSS DBS + EKLENLER LAVELER

1-) Zirai Kazancn Bilano Esasna Gre Tespiti : Bilno esasna gre iftiler Yevmiyedefteri, Defter-i Kebir, Envanter ve Bilno Defterlerini tutmak zorundadr. Ayrca toptansatlar iin fatura, perakende satlar iin de kasa veya sat fii kesmek zorundadrlar.Dnem sonu z sermaye (+)Dnem ba z sermaye (- )ekilenler (+)laveler (-)

2-) Zirai Kazancn letme Hesabna Gre Tespiti : Bu usulde iftiler iletme defteritutarlar.

GiderLETMEDEFTER

Gelir(hslat)

Dnem ba malmev. Dnem sonu mal mev.Allar Satlar (Hslat)Giderler

letmenin bykl, zirai faaliyetin tr, arazinin bykl, aa ve hayvan says tekneboyu gz nnde bulundurularak tespit edilir.Kanunda iletme bykl belirtilmeyen zirai faaliyetlerde iletme bykln Tarm,Orman ve Maliye Bakanl mterek belirler.Bakanlar kurulu Zirai kazanlar merkez komisyonlarnn nerileri zerine iletmebykln 5 katna arttrmaya veya yeniden belirlemeye yetkilidir. Bu ller ResmiGazetede yaymland tarihi izleyen yln bandan itibaren yrrle girer.


4/9

B-) ZRA KAZANCIN STOPAJ YOLUYLA VERGLENDRLMES : Gerek usuldevergilendirilmeyen iftiler kaynakta kesinti (stopaj) yolu ile vergilendirilir. Gerek usuldevergilendirilmeyen iftiler beyanname verme, defter tutma zorunluluklar yoktur. Hayvansalrnlerde : %2 Zirai rnlerde%4 kaynanda vergi stopaj yaplr. ifti borsayakaytl ise hayvansal rnlerde %1 , zirai rnlerde %2 orannda vergi stopajyaplr. Orman idaresine kar taahhtte bulunan kurumlar da ormanlarn aalandrlmas,kesimi, tanmasnda %2 dier hizmetlerde %4 kaynanda vergi stopaj yaplr.

SERBEST MESLEK KAZANCI

Sermaye ve emein almasndan doan gelir Kazantr. Serbest meslek kazancndan dabu iki retim faktrnn (Emek + Sermaye ) etkisi grlmektedir. Sermaye ve emeinalmasndan ve srekli yaplmasndan elde edilen kazantr. Dier Bir deyile; Sermayedenziyade ahsi mesaiye, ilmi ve mesleki bilgiye dayanan ticari mahiyette olmayan ahsisorumluluk altnda Kendi Nam ve Hesabnda yaplan faaliyetlerdir.

SERBEST MESLEK KAZANCININ ZELLKLERa-) Serbest meslek faaliyeti bamszdr. Bir iverene tabi olmakszn kendi nam ve hesabnayaplmas gerekir.

b-) Sreklidir. (srekli yaplmayan serbest meslek faaliyeti, arzi serbest meslek kazancsaylr.)c-) Serbest meslek faaliyeti uzmanla dayanr.d-) Serbest meslek faaliyetinde sermaye ikinci plandadr. Sermaye birinci planda olursaticari kazan saylr.e-) Serbest meslek faaliyeti ticari nitelikte olmamaldr.f-) Muayenehane yazhane gibi zel i yerleri almaldr.g-) Mesleki kurululara (baro, tabipler odas gibi) kayt olunmaldr.Serbest Meslek Faaliyetine Balamann Belirtileri : yeri amak allan yere tabelaasmak mesleki faaliyette bulunduunu belirten ilanlar yapmak Mesleki kurululara kaytolmak.

TELF HAKLARI

Telif haklarnn sahipleri veya miraslar tarafndan ister satlsn ister kiraya verilsin eldeedilen kazan Serbest Meslek Kazancdr. (kitap, resim, heykel, nota, iir, roman, rportaj,senaryo gibi) telif haklarnn sahipleri veya kanuni miraslar dnda kalan 3. kiiler tarafndansatlmas Sair Kazan ve rat. Telif haklarnn sahipleri veya kanuni miraslar dnda kalan 3.kiiler tarafndan kiraya verilmesi Gayrimenkul Sermaye raddr.Kazancn elde edilmesi iin yaplan giderler ndirilebilecek giderlerdir. Bunlar; stma,aydnlatma, krtasiye, telefon gibi giderler.Kiraladklar ikametghlarnn bir ksmn iyeri olarak kullananlar ikametgh olarak dediklerikirann tamamn, stma, aydnlatma vb. gibi giderlerin yarsn, i yeri kendi mlk ise kirayerine amortismanlarnn yarsn gider olarak yazabilirler.Telif Kazanlar stisnas : stisna kapsamna giren eserler; kitap, resim, iir, nota, roman,makale, karikatr, heykel, radyo, televizyon senaryosu vb. eserlerdir. Telif Kaynanda %17stopaj yoluyla vergilendirilir.NOT : Tercme, telif kazanc istisnasndan yararlanamaz. Mansup miraslar (kan baolmayan miras) da yararlanamaz.

NTE 4

Medeni kanuna gre: Tapu siciline kayt olunan, arazi, bina, haklar ile kat mlkiyeti ktnekaytl, bamsz blmler GAYRMENKUL olarak saylmtr. Gayrimenkul Sermaye rad kiragetirisini ifade eder.Gelir Vergisi Kanunu ise Gayrimenkul kavramn, yerinde sabit olan tanmaz iktisadikymetleri, demirbalar, her trl motoru aralar, makine, tesisat, telif ve iletme haklarn,gemi ve gemi paylarn gayrimenkul olarak kabul etmi ve bunlarn kira getirisi de

Gayrimenkul Sermaye rad saylr.Sahip(Malik) : Mlkiyet hakkna sahip olan kimsedir.Zilyet: Bir ey zerinde fiili hkimiyeti bulunan kimsedir.Mutasarrf: Gayrimenkullere sahibi dnda tasarruf eden kiilerdir.rtifak Hakk: Sadece sahibine kullanma ve yararlanma hakk veren haktr.ntifa Hakk: Gayrimenkul ve menkul kymetler zerine kurulabilen sadece o eyin kullanmave yararlanma hakk veren haktr.htira Berat: Keif ve icatlardan yararlanmak iin tannm bir haktr.


5/9

Skna Hakk: Sahibine bir binada veya binann bir ksmnda oturma hakkdr.Alameti Farika: retilen rnlerin zerine koyulan marka, damga, iaretYarclk : rnden pay alma Gayrimenkul Sermaye iraddr.Telif haklarn sahiplerinin ve kanuni miraslarnn dnda 3. kiiler tarafndan kirayaverilmesi Serbest meslek kazanc saylr.Bina ve arazilerde emsal kira; yetkili zel mercilerce veya mahkemelerce takdir olunur. Bylebir merci yok ise Vergi deerinin %5i dir.Bina ve araziler dnda kalan mal ve haklarda emsal kira bedeli Maliyet Bedelinin, maliyetbedeli bilinmiyorsa VUKna gre, servet deerinin %10 udur.Konut olarak kiraya verilen gayrimenkuln %5i 5 yl sre ile gider olarak indirilir.

Gayrimenkul sermaye iradnn gerek usulde vergilendirilmesi forml

safi kazan = GSH-GiderlerGayrimenkul Sermaye iradnda Gtr usulde elde edilen hslatn %25i gider, %75i isegelir olarak kabul edilmitir.Gtr gider indirimini seen mkellefler 2 yl gemedii srece bu usulden dnemezlerBinalarn mesken olarakkiraya verilmesinde bir takvim yl iinde elde edilen hslatn 2009yl iin 2.600 TLsi vergiden istisnadrMenkul sermaye irad: Sahibinin ticari, zirai, serbest meslek faaliyetleri dnda sermayeveya para ile temsil edilen deerlerden oluan her trl kar pay, faiz, kira vb. gelirlerdir.Menkul kymetlerin kuponlu veya kuponsuz satlmas Menkul sermaye irad saylmaz.Herhangi bir unsurda gelir yabanc para ile tahsil edilirse o gnk borsa rayici zerinden,borsa rayici yoksa Maliye Bakanlnn belirledii kur zerinden deerlendirilir.

NTE 5cret: Bir iverene tabi ve belirli bir i yerine bal olarak alanlara hizmet karl olarakverilen para ve aynlar ile para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.cretin 3 ana unsuru vardr. verene bal olma - yerine hukuken bal olma(Yasalballk) hizmet karl deme yaplmas.cret Saylan Gelirler

1. i ve memurlara yaplan maa demeleri. (denek, tazminat, kasa tazminat,mali sorumluluk tazminat, tahsisat, zam, prim, avans, gider karl, huzurhakk )

2. stisna dnda kalan emeklilik, dul ve yetim aylklar3. Evvelce yaplm veya gelecekte yaplacak iler iin yaplan demeler.4. Baz meclis yeleri ile komisyon yelerine yaplan demeler. (rnein; TBMM

yelerine, il genel meclisi yelerine, belediye meclis ye ve bakanlarnayaplan demeler.)

5. Ynetim kurulu yelerine, denetim kurulu ye ve bakanlarna, tasfiyememurlarna yaplan demeler.

6. Bilirkiilere, resmi arabulucular, eksperlere, jri yelerine, sporculara, sporhakemlerine yaplan demeler. (Spor hakemlerine denen cretler vergidenmuaftr.)

7. Yemek ve yatma giderleri karl yaplan demelerde istisna hadlerini aandemeler.

8. ten kartma karl yaplan demelerde istisna hadlerini aan demeler.9. Emekli, dul ve yetim aylklarnn istisna hadlerini aan ksm

Sakatlk indirimi oranlar: gcn %80 kaybetmi ise 1. derece 670 TL. gcn % 60 kaybetmi ise 2. derece 330 TL gcn % 40 kaybetmise 3. dereceden 160 TL sakatlk indiriminden yararlanr.Elde edilen cret gelirlerinden yukarda belirtilen indirimler dldkten sonra kalan ksmkaynanda stopaj (tevkifat yoluyla) vergilendirilir.cret yabanc para ile denmise o gnk borsa rayici zerinden, ayn olarak denmi iseortalama perakende sat fiyat zerinden, Menfaat salanmas halinde(konut salanmas)emsal kira bedeli zerinden, dier menfaatler salanmas halinde emsal bedel zerindendeerlendirilir. Emsal bedel bilinmiyorsa iveren tarafndan deerlendirilir.DER KAZAN VE RATLAR: G.V. K da saylan 7 gelir trnden ilk alt gelir unsurunagirmeyen ve srekli olarak yaplmayan faaliyetlerden elde edilen kazan ve iratlardr.Deer Art Kazanc: Baz mal ve haklarn elden kartlmasndan elde edilen kazanlardr.

1-) Menkul kymetlerin elden kartlmas : Tam mkellef kurumlara ait olan ve iki yldanfazla sreyle elde tutulan hisse senetleri hari, menkul kymetlerin 2 yl iinde eldenkarlmasndan salanan kazanlar vergiye tabi tutulacaktr. Bu menkul kymetler 2 ylgetikten sonra elden karlrsa vergiden muaftr. Burada nemli olan faaliyetin srekliolmamasdr. Srekli olursa ticari kazan saylr. 7.600 TL ksm vergiden istisnadr2-) Haklarn elden karlmas : Elde edilen kazan Deer Art Kazancdr. 7.600 TL ksmvergiden istisnadr.


6/9

3-) Telif haklarnn elden karlmas : sahipleri ve kanuni miraslar dnda kalan 3.kiiler tarafndan elden karlmasndan elde edilen kazanlar Deer Art Kazancdr. 7.600 TLksm vergiden istisnadr4-) Ortaklk haklarnn ve elden karlmas Elde etme maliyeti ile sat fiyat arasndaki

fark Deer Art Kazanc olarak vergilendirilir. 7.600 TL ksm vergiden istisnadr.5-) Faaliyeti durdurulan bir iletmenin tamamen veya ksmen elden karlmas :deer art kazanc olarak vergilendirilir. 7.600 TL ksm vergiden istisnadr6-) Mal ve haklarn elden karlmas : Arazi, bina, voli ve dalyanlar, demi ve gemi paylariktisap( elde etme) tarihinden itibaren 4 yl ierisinde elden kartlmasndan doan kazanlarDeer Art Kazanc olarak vergilendirilir. 7.600 TL ksm vergiden istisnadr.

Vergilendirilmeyecek deer art kazanlarFerdi bir iletmenin sahibinin lm halinde miraslar iletmeyi devralp faaliyetisrdrrseler meydana gelen deer art kazanc vergiye tabi tutulmaz.Bilno esasna gre defter tutan iletmelerin sermaye irketine devri durumunda yeniortaklara paylar karlnda nama yazl hisse senedi verilmesi halinde deer art kazancvergiye tabi tutulmaz.Kollektif ve adi komandit irketlerin sermaye irketine dntrlmesi durumunda yeniortaklara nama yazl hisse senedi verilmek artyla oluan deer art kazanc vergiye tabitutulmaz.ARIZ KAZAN; Srekli olarak yaplmayan ticari veya serbest meslek faaliyetinden doankazanlardr. Bunlar;Arzi ticari faaliyetlerden ve bu faaliyetlere araclk etmekten elde edilen kazanlardr. Eldeedilen kazancn 17.900 TL ksm istisnadr.

Mesleki faaliyetin durdurulmas veya terk edilmesi halinde elde edilen kazanlardr. Eldeedilen kazancn 17.900 TL ksm istisnadr.Gayrimenkullerin tahliyesi, kiraclk haklarnn devri karlnda alnan paralar vepetamallklar. Elde edilen kazancn 17.900 TL ksm istisnadr.Gerek usulde vergilendirilen mkelleflerin terk ettikleri ilerden, sonradan elde ettiklerikazanlar. Bu kazanlara istisna uygulanmaz.Dar mkelleflerin arzi ulatrma ilerinden elde ettii kazanlar. Bu kazanlara istisnauygulanmaz.ELDEN IKARMA; Mal ve haklarn sat, devri ve temliki Trampa, takas Devletletirilmesi ktisadi kymetleri ticaret irketlerine sermaye olarak koyma eldenkartma saylr.

NTE 6

Mkellefkendisine vergi borcu terettp eden(den) gerek ve tzel kiilerdir.Mkellefler bir takvim yl iinde elde ettikleri gelirlerini kendi beyannameleri ile vergidairesine beyan ederler. GVKda aksine (hilafna) hkm bulunmad taktirde BEYANESASINI kabul etmitir.

Yllk Beyanname: Bir takvim yl iinde elde edilen kazan ve iratlarn topland, bu suretlehesaplanan gelirin vergi dairesine bildirildii beyannamedir. Yllk beyanname mkellefinikametghndaki vergi dairesine, izleyen yln Mart aynn birinci gnnden 25. gnakamna kadar verilir. Vergiler MART ve TEMMUZ aylarnda iki eit taksitle denir.(Maliye bakanlndan izin alnd taktirde i yerinin bulunduu vergi dairesine de verilebilir.)Gerek usulde ticari, zirai, serbest meslek kazanc olanlar gelir elde etseler de etmeseler deyllk beyanname vermek zorundadrlar.

Muhtasar Beyanname: verenler veya vergi kesintisi yapmak zorunda olanlar tarafndankesilen vergilerin, matrahlar ile birlikte toplu olarak bildirildii beyannamedir. yerininbulunduu vergi dairesine ertesi ayn 23. gn akamna kadar beyanname verilir.Vergiler 26. gn akamna kadar da denir. Genel bteye ait idareler muhtasarbeyanname vermezler. 10 iiden az personel altrlyor ise 3er aylk dnemler halindeOcak, Nisan, Temmuz, Ekim aylarnn 23. gn akamna kadar verilebilir.

Mnferit Beyanname: Darmkelleflerin yllk beyanname ile bildirmek zorunda olmadklarkazan ve iratlardan vergi kesintisi yoluyla alnmam kazanlarn (genelde dier kazan veiratlar) bildirilmesine mahsus beyannamedir. Mnferit beyanname gelirin iktisap tarihindenitibaren 15 gn ierisinde ilgili vergi dairesine verilir. Ve bu sre ierisinde denir.

lm halinde: 4 ay ierisinde Memleketi terk halinde: Terk etmeden nce 15 gnierisinde beyanname verilir.Gelir sadece basit usulde ticari kazan ise izleyen yln ubat aynn birinci gnnden25. gn akamna kadar beyanname verilir. ubat ve Haziran aylarnda iki taksittedenir.

Gelirden yaplacak indirimler:


7/9

Zararlarn mahsubu; Ayn yl meydana gelen zararlarn karla mahsubu ve gemi ylzararlarnn dnem iinde mahsubu yapldktan sonra arta kalan zararlar izleyen yln bandanitibaren 5 yl ierisinde kardan mahsup edilir.

Sigorta primi; Mkellefin kendisi, ei ve ocuklar iin dedikleri hayat, hastalk, analk,doum vb. ahs sigorta primleri kazantan indirilir. Sigorta irketinin merkezinin Trkiye deolmas ve primlerin elde edildii ylda denmi olmas art aranr.

Ba ve Yardmlar; Yaplan ba ve yardmlarn indirilebilmesi iin beyan edilen kazancn%5ini, kalknmada ncelikli blgelerde ise %10u gememesi gerekir. lkretim

kanununa gre; kamu okullarna, doal afetlerden zarar grm blgelere, niversitelere,100 yataktan az olmayan renci yurtlarna, kamu idarelerine ba yaplmas halindeban tamam kazantan indirilir.

Asgari Geim ndirimi; cret gelirinin beyan edilmesi durumunda asgari geim indiriminigelirden debileceklerdir.

Sakatlk ndirimi; Sakatlk indiriminden cretli, serbest meslek erbab, basit usule tabi ticarikazanc olanlar yararlanr. %80 1. dereceden sakat: 670 TL - %60 2.dereceden sakat:330 TL - %40 3. dereceden sakat: 160 TL.

Kaynakta Kesinti STOPAJ Faydalar;Mkellef vergi ykn daha az hisseder.- dare ile kar karya gelen mkellef says azalr.

dare zamandan tasarruf eder ve daha az harcama yapar. Vergilerin deme sresi ksalr.-Vergi gvenlii salanm olur.

Kaynakta kesinti yapmak zorunda olanlar; kamu idareleri iktisadi kamu messeseleri kollektif ve adi komandit irketler(ticaret irketleri) dernek ve vakflar ve bunlarn iktisadiiletmeleri yatrm fonu ynetenler i ortaklklar.

NTE 7

Tarh; Vergi alacann matrah ve oranlar zerinden hesaplanarak vergi dairesi tarafndantespit edildii idari bir muameledir. Vergilerin tarh edilebilmesi iin matrahlarn bilinmesigerekir.Vergi Matrah; Elde edilen gayrisafi kazantan indirim ve istisnalar dldkten sonra kalanksmdr.TARH ETLER;1-) Beyan esasna gre tarhiyat; Vergilerin mkellef veya vergi sorumlusunun beyanzerine hesaplanmasdr.

2-) Basit usulde tarhiyat; Basit usule tabi olanlar bir dnem iinde elde ettikleri haslattangiderleri ve satlan mallarn al bedeli dtkten sonra kalan ksm zerinden vergilerinhesaplanmasdr. Basit usule tabi olanlar defter tutmazlar. Aldklar ve verdikleri belgelerisaklamak zorundadrlar. Sahte ve yanltc belge kullananlar bu hususun kendilerine teblitarihini izleyen ayn bandan itibaren gerek usulde vergilendirilirler.

3-) kmalen tarhiyat; Tamamlayc veya nceden hesaplanm bir vergiye ek olarak alnanbir vergidir.

4-) Resen tarhiyat; Vergi matrahnn tespitine imkan olmayan hallerde taktirkomisyonlarnca, vergi incelemesine yetkili olanlarca, dzenlenen raporlara gre vergilerinhesaplanmasdr.Resen tarh nedenleri:a-) Kanuni sre ierisinde beyanname verilmemi ise


8/9


9/9

Türk vergi sistemi ders notları

Documents

Transcript of Türk vergi sistemi ders notları