Türk Hava Yolları Tarihi - Turkish Airlines
-
Upload
abdullah-nergiz -
Category
Travel
-
view
10.302 -
download
7
description
Transcript of Türk Hava Yolları Tarihi - Turkish Airlines
Türk Hava Yolları Tarihi1933 - 2007
Kasım 2007
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
2
İnsan ve Uçma Tutkusu
İkarus (Yunan mitolojisi – Girit Hapishanesi)
Leonardo da Vinci (15.yy sonu)
Hezarfen Ahmet Çelebi (1632)
Lagarî Hasan Çelebi (1633)
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
3
İnsan ve Uçma Tutkusu
Montgolfier Kardeşler
21 Kasım 1783’te bu iki kardeşin balonuyla ilk serbest uçuş gerçekleşti (ilk insanlı balon seyahati)
Mart 1785 – İstanbul’da ilk balon (Montgolfier)
I.Abdülhamid dönemi
İki Türk ile bir İranlı baloncu
28 Mayıs 1909 - Fransız baloncu Barbout
Osmanlı adlı balon: Taksim Meydanı Çamlıca Bulgurlu
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
4
İlk Tayyareye Doğru
Havadan ağır + İdare edilebilir + Motorlu + İnsanlı + Sürdürülebilir
Wright Kardeşler’den önce 6-7 ayrı uçuş iddiası bulunuyor
Samuel Pierpont LANGLEY
Matematik ve Fizik profesörü
8 Aralık 1903’te başarısız deneme
Langley’nin ilk tayyareyi yaptığı iddia edilmiş; ama bu kabul görmemiş
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
5
17 Aralık 1903
Wright Kardeşler: İlk kontrollü ve motorlu uçuş
Wilbur Right & Orville Right
Kitty Hawk
İlk uçuş: 12 saniye ve 39 metre
Aynı gün son uçuş: 59 saniye ve 279 metre
“Wright Kardeşler, Kitty Hawk'ta uçaklarını ilk kez uçurduklarında orada kapitalistler olsaydı, uçağı vurup düşürürlerdi” – Warren Buffet
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
6
Uluslararası Hava Seferleri Konferansı
Paris [18 Mayıs – 29 Haziran 1910]
18 Ülke katıldı (Osmanlı Devleti de var)
Kamuya ve özele ait uçaklar
Uçağın milliyeti
Seyrüsefer izinleri
Tescil
Mürettebatın yeterliliği
Uçakta taşınabilecek maddeler
İniş-kalkış kuralları
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
7
1910’lar – Yeşilköy Tayyare İstasyonu
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
8
Türkiye’deki İlk Uçuşlar
Mahmut Şevket Paşa (Harbiye Nazırı)
Yeşilköy’de havaalanı arazisi
Tayyarecilik Mektebi
Öğretmenler: Mehmet Fesa ve Yusuf Kenan
Türkiye’deki ilk uçuş:
2 Aralık 1909
Baron de Catters
Hürriyet-i Ebediye Tepesi
Yüzbaşı Mehmet Fesa (Evrensev) [1878-1951]
Fransa’da eğitim aldı
26 Nisan 1912 – İlk Uçuş
Prens Celaleddin adlı Deperdüssin marka uçak
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
9
Fesa Bey - 1912
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
10
Büyük Buhran ve Devletçilik
29 Ekim 1929 – Wall Street
Büyük İşsizlik + Durgunluk
Emtia Fiyatlarındaki Düşüş
Buğday fiyatları
İç kapanma, korumacı ekonomi politikası
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
11
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
12
Büyük Buhran ve Devletçilik
Türkiye – buğday fiyatları
Özel Sektör yerine Devlet:
TCMB (1931)
Tekel (1931)
Sümerbank (1933)
DHY (1933)
PTT (1933)
Deniz Yolları (1933)
İller Bankası (1933)
Petrol Ofisi (1941)
13 Şubat 1937’de Atatürk İlkeri, Anayasa’ya girdi
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
13
3 Şubat 1933 – İlk Uçuş
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
14
20 Mayıs 1933 - Kuruluş
Hava Yolları Devlet İşletme İdaresi (no 2186)
2 x King Bird (5 koltuk)
2 x Junkers F-13 (4 koltuk)
1 x Tupolev ANT-9 (10 koltuk)
1935 – Nafia Vekâleti’ne bağlandı
1938 – Münakalat Vekâleti’ne bağlandı
Devlet Hava Yolları Umum Müdürlüğü
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
15
İlk Filo
Tupolev
Kingbird
Junkers
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
16
1944 – Şikago Konferansı
1 Kasım 1944 (37 gün sürdü)
52 ülke
SSCB katılmadı (1970’te üye oldu)
6 Haziran 1945: P-ICAO kuruldu
4 Nisan 1947: ICAO
Nisan 1945: IATA kuruldu
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
17
1. Aeronautical Charts and Maps
2. Meteorology
3. Rules of the Air and Air Traffic Control
4. Search and Rescue
5. Airworthiness
6. Aeronautical Communications and Radio Aids to Air Navigation
7. International Air Services Operations
8. Personnel Licensing
9. Aircraft Nationality and Registration Marks
10. Airways Systems
11. Air Traffic Control Practices
12. Log Book Requirements
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
18
1945
Douglas DC-3 uçaklarının ABD’den satın alınması (Mısır’dan)
30 adet = $20.000
DC-3’ler ilk kez 1935 yılında uçtu
20 – 30 kişilik
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
19
Douglas DC-3
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
20
12 Şubat 1947
İlk yurtdışı hattı
Ankara – İstanbul – Atina uçuşu
DC-3
Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü:
Devlet Hava Yolları Genel Müdürlüğünün, Ankara ile Atina arasında uçak servisi tesisi için Yunan Hükümetiyle bir müddetten beri yapmakta olduğu müzakereler neticelenmiş ve ilk tecrübe uçağı bu sabah saat 10’da Atina'ya gitmek üzere Ankara'dan hareket etmiştir. Duglâs-3 tipinde çift motorlu olan bu uçak, bugün İstanbul'dan kalkacak ve yarın sabah Atina'ya gidecektir”
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
21
Serbestleşmeye Doğru
Truman Doktrini (1947)
Yunanistan (300 m.USD) ve Türkiye (100 m.USD)
Marshall Planı (1947)
1948 – 1952 arası 16 ülkeye, 13 milyar USD
Türkiye İktisat Kongresi (22 – 27 Kasım 1948)
Devletçi politikalar eleştiriliyor
Serbest ekonomi savunuluyor
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
22
1 Mart 1956
21 Mayıs 1955 – no:6623 (AO yetkisi verildi)
1 Mart 1956’da faaliyete geçti
Ortaklar:
Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.Ş
Sedat Simavi Halefleri, Haldun ve Erol Simavi Kollektif Şirketi
Ercüment Karacan, Milliyet Gazetesi Sahibi
Mithat Perin, İstanbul Ekspres Gazetesi Sahibi
Yusuf Ziya Ortaç, Akbaba Yayınevi Sahibi
İlk İdare Meclisi: Rıza Çerçel (başkan), Osman Nebioğlu ve Semih Sipahioğlu
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
23
THY Amblemi
Mevcut amblem, Mesut Manioğlu (1956)
1960-61 yıllarında bugünkü şeklini almıştır
Mesut Manioğlu (1927-2001): Ünlü grafik tasarımcı
Turna mı, Yaban Kazı mı?
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
24
THY Amblemi
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
25
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
26
THY’de Jet Çağı
1 Eylül 1967
İlk uçuş: Ankara – İstanbul – Brüksel
Mc Donnel Douglas DC-9-15
Aylık 15.000 USD (kiralık)
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
27
İlk Jet
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
28
1970’ler...
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
29
İkram - 1971
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
30
Aralık 1972
İlk geniş gövdeli uçak
Mc Donnel Douglas DC-10
Avrupa’daki ilk DC-10
Üç adet
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
31
03 Mart 1974 Paris – DC-10 Kazası
TK981
İstanbul – Paris – Londra
British Airways grevde
Rugby finali
Kargo kapısı
346
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
32
THY Teknik
Ankara Güvercinlik
Etimesgut Türkkuşu
Ankara Yeşilköy (1955)
Motor Atölyesi (1963)
Elektrik Elektronik Atölyesi (1972)
Ana Bakım Üssü İnşaat Başlangıcı (1972)
Ana Bakım Üssü ( Eylül 1978) – bugünkü eski hangar
II.Bakım Üssü “Yeni Hangar” [18 Ocak 1998 (bir bölümü) – 1999 Haziran (tamamı)]
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
33
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
34
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
35
Bilgisayarlı Rezervasyon Yolcu Hizmetleri Sistemi:
KLM’den satın alındı – Sistem merkezi KLM’de
IBM marka bilgisayarlar kullanıldı
SITA ile altyapı konusunda işbirliği
19 Mart 1979’da başladı (Faz-I)
TOROS = THY Otomatik Rezervasyon ve Operasyon Sistemi
3 Mart 1985’te KLM’den THY’ye geçti (Faz-II)
Troya = THY Rezervasyon Otomatik Biletleme Yer İşletme Alan Otomasyonu
British Airways’ten 1993 yılında satın alındı
İlk başta adı TOROS 2 idi
2 Nisan 1995’te Troya adı ile devreye girdi
Galileo – THY İşbirliği (1995)
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
36
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
37
Sendikalaşma ve Grevler 1.Dönem Toplu İş Sözleşmesi:
01.07.1964 – 30.06.1966 tarihleri arasında geçerli olmak üzere 1964 yılında imzalandı
21.Dönem Toplu İş Sözleşmesi:
01.01.2007 – 31.12.2008 arasında geçerli olmak üzere 27 Ağustos 2007 tarihinde imzalandı
1980 Grevi:
18 Şubat 1980’de başladı
11 Mayıs 1980’de sona erdi (84 gün)
Gerekli bakımlardan sonra seferler Haziran ayında başladı
THY büyük darbe yedi
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
38
Grev - 1980Yıl Ücretli Yolcu Personel Sayısı
1977 3.195.980 6.3991978 2.668.979 6.2011979 2.929.879 6.1241980 1.590.416 5.7341981 2.461.371 5.4461982 2.420.878 5.7121983 2.552.148 6.1431984 2.882.646 6.2081985 2.780.989 7.2431986 3.018.654 7.068
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
39
1980’ler...
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
40
1980 Sonrası
Turgut ÖZAL dönemi
10.12.1984 – Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulu
Alınan kararlar, THY’nin o tarihten sonraki tüm vizyonunu derinden etkileyen bir değişimin önünü açtı
THY’nin özelleştirilmesi kararı
Hizmetlerin iyileştirilmesi
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
41
Özelleştirme
1984 - Kamu İktisadî Teşekkülü statüsüne geçiş
Özal Dönemi
Eylül 1990 – Kamu Ortaklığı İdaresi’ne bağlandı
Eylül 1990 – Özelleştirme kapsamına alındı ve ödenmiş sermayenin %5’i halka arz edildi
Aralık 2004 – Halka arz %23 (%24,82)
Mayıs 2006 – Halka arz %28,75 (%53,57)
Kamu payı %50’nin altına düştüğünden THY, 4046 sayılı KİT Özelleştirilmesi hakkındaki kanun kapsamından çıkmıştır
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
42
B Kapısı - 1983
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
43
Genel Yönetim Binaları
1946 – Güvercinlik Havaalanı (Ankara)
1949 – Posta Caddesi Yüzbaşıoğlu Apartmanı Ulus (Ankara)
1952 – Gar Binası (Ankara)
1955 – Çankırı Cad Tecim Han Dışkapı (Ankara)
1959 – Yolcu Salonu karşısı Nesli Han (İstanbul)
1962 – Devres Han Gümüşsuyu (İstanbul)
1972 – Cumhuriyet Caddesi No:199/201 Harbiye (İstanbul)
1988 – Yeşilköy (Mevcut bina)
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
44
Genel Yönetim Binası
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
45
Genel Yönetim Binası
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
46
Genel Yönetim Binası
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
47
Sun Express
Sun Express:
Ekim 1989
THY & Lufthansa
%50 - %50
İlk uçuş: 2 Nisan 1990 [Fra – Ayt]
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
48
1988 – 1991
Cem Kozlu dönemindeki yenilikler
SAS ile yapılan anlaşmalar
Putting People First semineri
Frequent Flyer
Kabin içi yenilikler
Kurumsal İmaj Yenileme
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
49
Moments of Truth
SAS
Jan Carlzon
1980’ler
İşletme odaklılık OUT, müşteri odaklılık IN
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
50
Kurum İmajı
Satış Büroları Teşrifatı
Personel Kıyafetleri
Uçakların iç ve dış tasarımı
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
51
Sık Uçan Yolcu Programı 1 Mayıs 1981: Aadvantage (American Airlines) Bir hafta sonra: Mileage Plus
(United Airlines)
1 Temmuz 1989: Frequent Flyer (THY)
15 Ağustos 1991: Company Club
1 Nisan 1993: Courtesy Kart (Çok özel kişilere)
1 Temmuz 1993: Corporate Club (isim değişikliği)
1 Nisan 1996: Corporate Blue & Corporate Plus
7 Ocak 1993: Mileage Club (İsim değişikliği)
Dört kart: Altın, Gümüş, Bronz, Kırmızı
1 Kasım 1998: Qualiflyer (İttifak)
29 Ekim 2000: Miles&Miles (İttifaktan çıkış)
İki kart: Elite, Classic
15 Şubat 2006: Miles&Smiles (İsim değişikliği)
Dört Kart: Elite Plus, Elite, Classic Plus, Classic
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
52
Qualiflyer Havayolu İttifakları neden kuruluyor?
FFP, Oligopol, Maliyet, Milliyet engeli
Northwest + KLM = Sky Team
United + Lufthansa = Star Alliance
Delta + Qualiflyer = ?
American + British = oneworld
FFP (2 Nisan 1992): Swissair + Crossair + Swissôtel
Group (1998): +Sabena + TAP + AOM + LOT + Austrian
30 Mart 1998 – THY katıldı
Ekim 2001 – THY ayrıldı
2002 – Swissair battı
Flying Bank
Grounding (2 Ekim 2001)
Beraat (Haziran 2007)
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
53
İkram (Economy Class) - 2007
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
54
Sermaye
Tarih Sermaye
1956 60.000.000
1967 90.000.000
1968 200.000.000
1972 400.000.000
1975 1 Milyar
1980 3 Milyar
1981 20 Milyar
1984 60 Milyar
Tarih Sermaye
1987 150 Milyar
1990 700 Milyar
1991 2 Trilyon
1992 2,5 Trilyon
1994 6 Trilyon
1995 10 Trilyon
1996 50 Trilyon
1999 – 175 Trilyon
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
55
21 Aralık 1996: THY web sitesi açıldı
27 Ocak 1997: Web rezervasyon
25 Eylül 2001: Online bilet satışı başladı
1 Nisan 2006: Global Gateway
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
56
Kısa, kısa...
Haziran 1985: Airbus A310
Haziran 1986: Singapur hattı
Ağustos 1988: New York hattı (Brüksel üzerinden)
Temmuz 1993: İlk Airbus A340 ve First Class
Temmuz 1994: New York direkt sefer
Mart 1998: Qualiflyer
Aralık 2003: eBilet, pas biletler ile devrede
2006: 24 Yeni hat
9 Aralık 2006: Star Alliance üyelik anlaşması
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
57
Genel Müdürler
Yıl İsim
1933 – 1934 Em.Plt.Bnb.Fesa Evrensev
1934 – 1935 Em.Plt.Bnb.Ayni Bey
1936 – 1936 Şevket Arı
1936 – 1937 Sabri Tamer
1937 – 1938 Hasan Fehmi Süerdem
1938 – 1946 Em.Plt.Kur.Alb.Ferruh Şahinbaş
1947 – 1953 Em.Plt.Alb.Osman Nuri Baykal
1954 Rıza Çerçel
1954 – 1955 Haluk Necdet Arık (vekaleten)
1956 Muhiddin Asral (vekaleten)
Yıl İsim
1956 – 1957 Ulvi Yenal
1956 ve 1959 Hüseyin Ünsal (vekaleten)
1957 – 1958 Em.Kor Gen.Enver Akoğlu
1959 Abdullah Parla
1959 – 1960 Ulvi Yenal
1960 Hv.Kur.Alb.Şerafettin Kırmızı
1960 – 1962 Kur.Alb.Halit Elgin
1962 – 1963 Em.Tüm Gen.Şahap Metel
1963 – 1964 Sami Şehbenderler
1965 – 1968 Em.Hv.Kur.Alb.Ağası Şen
Türk Hava Yolları Tarihi - Kasım 2007 Abdullah Nergiz
58
Genel Müdürler
Yıl İsim
1968 – 1969
Hüseyin Yeğin
1969 – 1970
Orhan Batı
1970 – 1971
Nurettin Erguvanlı
1971 – 1972
Em.Hv.Tuğ Gen.İhsan Göksaran
1972 – 1974
Em.Hv.Kor Gen.Remzi Yelman
1974 – 1975
Em.Hv.Kur.Alb.Ağası Şen
1975 – 1977
Nurettin Erguvanlı
1977 – 1978
Argun Yelutaş (vekâleten)
1978 Selahattin Babüroğlu
1978 - 1980
Ertuğrul Alper
Yıl İsim
1980 Em.Hv.Kur.Alb.Erdoğan Akünal (vek)
1980 – 1984
Em.Hv.Tüm.Gen.Cengiz Sakaryalı
1984 – 1988
Em.Hv.Tuğ Gen.Yılmaz Oral
1988 – 1991
Mehmet Cem Kozlu
1992 – 1993
Tezcan Yaramancı
1994 – 1997
Atilla Çelebi
1997 – 2003
Yusuf Bolayırlı
2003 – 2005
Abdurrahman Gündoğdu
2005 – Temel Kotil