Tuarascáil Bhliantúil 2015

2

‘Chun fónamh don phobal trí chánacha agus trí

dhleachtanna a bhailiú go héifeachtach agus go

cothrom agus rialuithe Custam a chur i bhfeidhm’

Tuarascáil Bhliantúil 2015 An Nócha Tríú Tuarascáil Bhliantúil de chuid na gCoimisinéirí Ioncaim don bhliain dar críoch an an 31 Nollaig 2015, ina measc dul chun cinn ar chur i bhfeidhm Ráiteas Straitéise na gCoimisinéirí Ioncaim, i gcomhréir leis an Acht um Bainistíocht na Seirbhíse Poiblí, 1997, arna cur faoi bhráid an Aire Airgeadais. Aibreán 2016

3

Clár an Ábhair

Innéacs na dTáblaí 6

Cultúr, Éiteas agus Luachanna na gCoimisinéirí Ioncaim 7

Athbhreithniú an Bhoird 8

Príomhthorthaí don bhliain 2015 13

Straitéis 1 – Seirbhís le haghaidh Comhlíonta 16

Bailiú 16

Comhlíonadh Tráthúil 16

Comhlíonadh Cáin Mhaoine Áitiúil (CMÁ) 16

Fiachas 16

Forfheidhmiú Bailithe 17

Dócmhainneacht Chorparáideach agus Phearsanta 17

Socruithe um Réiteach Fiachais agus Dócmhainneachta Pearsanta 17

Tacú le Gnólachtaí a bhfuil Dúshláin Sreabhaidh Airgid Rompu 17

Rannpháirtíocht lenár gCustaiméirí 17

Seirbhísí Nua 18

Athchóiriú an Phróisis Achomhairc Chánach 20

Gné-Alt - Custaiméirí a Spreagadh chun Gnímh chun Tacú le Comhlíonadh: Straitéis 2015-2017

22

Gné-Alt - moChúrsaí – Rochtain a Shimpliú ar ár Seirbhísí ar Líne 23

Gné-Alt - Éascú Trádála 24

Gné-Alt - Suirbhé ar Chustaiméirí ÍMAT 25

Straitéis 2 – Neamhchomhlíonadh a chomhrac 26

Idirghabháil Iniúchta agus Comhlíonta 26

Gné-Alt - An Earnáil Tógála 28

Gné-Alt - Nochtadh Cáilitheach Seachanta (NCS) 30

Gné-Alt - Anailísíocht 33

Ag Oibriú lenár gComhpháirtithe 34

Gné-Alt - Calaois Bhreosla 36

Calaois Fhioscach, Smuigleáil agus Drugaí a Bhrath 37

Imghabháil Thromchúiseach Cánach agus Dleachta 40

Tiománaí Straitéiseach 1 – Daoine, Feidhmíocht agus Struchtúir 41

An Fhoireann agus Earcaíocht 41

Gné-Alt - Earcaíocht sna Coimisinéirí Ioncaim 42

Feidhmíocht a Bhainistiú 42

Athchóiriú na hEarnála Poiblí 43

Gné-Alt - Oiliúint agus Forbairt 44

Próifílí Foirne 46

Gné-Alt - Dámhachtainí na hEagraíochta Domhanda Custam 52

Tiománaí Straitéiseach 2 – TeICNEOLAÍOCHT AGUS PRÓISIS GHNÓ 53

Deimhniúchán ISO 55

Fíordheimhniú trasrialtais atá ag teacht chun cinn 55

Próisis Ghnó a Athscagadh 56

Rannpháirtíocht Trasrialtais 56

4

Tiománaí Straitéiseach 3 – SONRAÍ, AnaIlÍSÍOCHT AGUS MEASÚNÚ RIOSCA 57

Inniúlacht a Fhorbairt 57

Samhaltú Eacnamaíoch agus Anailís Staitisiúil 57

Oiliúint d’Anailísíocht 58

Gné-Alt - Foilsiú Staitisticí agus Thaighde na gCoimisinéírí Ioncaim 59

Tiománaí Straitéiseach 4– BEARTAS AGUS REACHTAÍOCHT 60

An tAcht Airgeadais, 2015 60

Comhairle a Sholáthar 61

An tAcht Custam, 2015 62

An tAcht Airgeadais (Cáin Mhaoine Áitiúil) (Leasú), 2015 62

Athbhreithniúvar an gCáin ar Tháirgí Alcóil 62

Rannchuidiú le hIomaíochas Cánach 62

An Ghealltóireacht a Rialáil agus Cáin a Ghearradh Uirthi 63

Tiománaí Straitéiseach 5– Idirnáisiúnta 64

Ceisteanna Cánach 64

Ceisteanna Custam 65

Rannpháirtíocht Idirnáisiúnta 66

Ár Líonra Conradh Cánach a Shíneadh 66

Comhaontuithe Malartaithe Faisnéise Cánach 66

Gné-Alt - Creimeadh an Bhoinn agus Aistriú Brabúis (BEPS) 67

Nósanna Imeachta Comhaontaithe Fhrithpháirtigh agus Comhaontuithe Réamhphraghsála 69

Malartú Uathoibríoch Faisnéise 69

Idirchaidreamh Idirnáisiúnta 69

Rialachas 71

An Coiste Comhairleach Bainistíochta 72

Rúnaithe Cúnta 73

Iniúchadh Inmheánach 75

An Coiste Iniúchóireachta 75

An tOireachtas 75

An tAcht um Nochadh Cosanta, 2014 76

Athruithe sa Lucht Bainistíochta Sinsearaí 77

Táblaí 78

AGUISÍN 1 ………………………………………………………………………………………………… 88 AGUISÍN 2 – Ráiteas Straitéise 2015 – 2017 ……………………………………………………………… 89

5

Innéacs na dTáblaí Tábla 1 Méid Iomlán a Bailíodh/Ollfháltais 78 Tábla 2 Ioncam Iomlán/Glanfháltais 78 Tábla 3 Bailiú/Comhlíonadh Cáin Mhaoine Áitiúil 79 Tábla 4 Modhanna Íocaíochta Cáin Mhaoine Áitiúil 79 Tábla 5 Cáin Chonarthaí Iomchuí 79 Tábla 6 Seirbhísí ÍMAT Aon Tráth Aon Lá 80 Tábla 7 Gnó Leictreonach 80 Tábla 8 An Scéim Lacáiste Díosail 80 Tábla 9 Méid an Ghnó 2015 80 Tábla 10 Caighdeán agus Torthaí Sheirbhís do Chustaiméirí 81 Tábla 11 An Meánchéatadán de Cháin a Bailíodh Laistigh den Mhí a bhí sí Dlite de réir

Ceannteideal Cánach 82

Tábla 12 Comhlíonadh maidir le Tuairisceáin/Íocaíocht de réir Mhéid an Cháis 82 Tábla 13 Cláir Forfheidhmithe Bailithe 82 Tábla 14 Maoirseacht ar Dhócmhainneacht Chorparáideach agus Phearsanta 82 Tábla 15 Gníomhaíocht Iniúchta agus Idirghabhála maidir le Comhlíonadh 83 Tábla 16 Iniúchtaí Randamacha a Cuireadh i gCrích – 2015 vs Clár 2014 83 Tábla 17 Imscrúduithe Speisialta 84 Tábla 18 Achoimre ar Thorthaí Iniúchta Earnála 84 Tábla 19 Urghabháil Drugaí in 2015 84 Tábla 20 Táirgí Inmháil a Urghabhadh in 2015 85 Tábla 21 Ionchúisimh de bharr Imghabháil Thromchúiseach in 2015 85 Tábla 22 Ciontuithe Coiriúla Achomair in 2015 85 Tábla 23 Pionóis Shibhialta agus Ionchúisimh Choiriúla toisc nach nDearnadh Tuairisceáin a

Chomhdú 86

Tábla 24 Iarratais ar Chúnamh Frithpháirteach 86 Tábla 25 Nósanna Imeachta um Chomhaontú Frithpháirteach 86 Tábla 26 Comhaontuithe Réamhphraghsála 86 Tábla 27 Iarratais um Shaoráil Faisnéise 86 Tábla 28 Athbhreithnithe Inmheánacha agus Seachtracha in 2015 87 Tábla 29 Gearáin maidir leis na Coimisinéirí Ioncaim a thug an tOmbudsman chun críche in 2015 87 Tábla 30 Comhlíonadh an Achta um Íoc Pras Cuntas in 2015 87

6

Cultúr, Éiteas agus Luachanna na gCoimisinéirí Ioncaim Seo a leanas roinnt faisnéise fúinn: • Is riarachán custaiméirlárnach comhlíonadh-dhírithe cánach agus custam sinn. • Táimid meáite ar shár-sheirbhís a sholáthar a éascaíonn comhlíonadh deonach. • Téimid i ngleic le rioscaí suntasacha agus cuirimid an dlí i bhfeidhm ar bhealach cothrom,

neamhchlaonta agus comhsheasmhach. • Déanaimid talamh slán den ionracas agus léirímid meas agus cúirtéis. • Déanaimid sonraí agus faisnéis a choimeád slán agus a chosaint agus bainimid ár ndualgais

rúndachta amach. • Aithnímid agus foghlaimímid ónár mbotúin agus cuirimid rudaí ina gceart. • Úsáidimid sonraí, faisnéis agus anailís riosca chun neamhchomhlíonadh amhrasta a shainaithint,

spriochdhíriú air agus a chomhrac agus chun cur isteach ar cháiníocóirí comhlíontacha a íoslaghdú.

• Déanaimid nuálú chun próisis a shimpliú agus feabhas a chur ar ár n-éifeachtacht agus ár

bhfeidhmíocht. • Cruthaímid comhpháirtíochtaí agus déanaimid teagmháil le páirtithe leasmhara chun tacú le

comhlíonadh. • Léirímid luach ar agus tacaímid le daoine ar a mbraithimid le haghaidh ratha. • Cuirimid cultúr dea-chleachtais chun cinn sa bhealach a bhailímid cáin agus dleacht. • Gníomhóimid le hiomláine agus gairmiúlacht lena dtacaíonn ceannaireacht, oscailteacht agus

cuntasacht.

7

Athbhreithniú an Bhoird Lean borradh leanúnach ag teacht ar gheilleagar na hÉireann in 2015 agus baineadh amach feidhmíocht thréan le tacaíocht ó thomhaltas agus infheistíocht mhéadaitheach intíre. Chruthaigh an geilleagar a bhí i mbun fairsingiú agus an luascadh anuas ar fhostaíocht a bhí ina thoradh air tuairisceáin bhuacacha Státchiste, agus léirigh nach mór gach cáin agus dleacht borradh substainteach bliain ar bhliain. B’ionann glanfháltais fhoriomlána agus €45.79 billiún, ar méadú 10.6% é seo i gcomparáid leis an mbliain seo caite agus arb ionann seo agus 7.8% os cionn na sprice. (Seo an dara figiúr is airde le haghaidh glanfháltas i stair an Stáit – níor baineadh figiúr ní b’airde amach in 2007, nuair a baineadh €47.5 billiún amach). I measc na bhfáltas suntasach in 2015, bhí: Méadú 49% ar Cháin Chorparáide, méadú 20% ar Dhleacht Chustam, méadú 28% ar Cháin Ghnóthacan Caipitiúil, agus méadú 7% ar CBL. Cabhrú le Custaiméirí Comhlíonadh Oibrímid go dian ionas go mbíonn sé níos fusa dár gcustaiméirí an méid ceart cánacha agus dleachtanna a íoc ag an am ceart. Trínár gcur chuige ‘seirbhís le haghaidh comhlíonta’, tá níos mó bealaí atá furasta le húsáid á soláthar againn chun gnó a dhéanamh linn, agus tá siad á soláthar trí mheáin dhigiteacha níos minice. Mar thacaíocht leis an gcur chuige seo, thosaíomar le Straitéis chuimsitheach Rannpháirtíochta Custaiméirí a thabhairt isteach in 2015. Cuimsítear sa Straitéis réimse tionscnamh chun feabhas a chur ar na seirbhísí a sholáthraímid, agus béim ar thacú le comhlíonadh deonach, éifeachtúlacht a mhéadú agus rudaí a shimpliú dár gcustaiméirí. Ba é chéad toradh mór na Straitéise gur seoladh tairseach nua ‘moChúrsaí’ ar ár láithreán gréasáin. Tríd an tairseach seo, féadfaidh custaiméirí rochtain a fháil ar réimse fairsing seirbhísí digiteacha, ina measc ÍMAT Aon Tráth Aon Lá, Cáin Mhaoine Áitiúil, an Dreasacht Athchóirithe Tí agus cinn eile ina measc, trí phasfhocal singil a úsáid. I níos lú ná ceithre mhí d’oibriú, fuarthas rochtain ar moChúrsaí breis agus 450,000 uair agus i Nollaig, bhuaigh sé Dámhachtain Sármhaitheasa agus Nuálaíochta Státseirbhíse. Thugamar cainéal slán teagmhála ar líne isteach. Cuireann m’Fhiosruithe’ ar chumas custaiméirí chun fiosrúcháin a sheoladh chuig, agus freagairtí a fháil uainn go rúnda agus go tapa seachas ríomhphost neamhshlán a úsáid. Anuas air sin, coimeádann MoChúrsaí rian ar aighneachtaí agus freagairtí agus ceadaíonn sé do ghníomhairí chun fiosrúcháin a dhéanamh thar ceann a gcliant. De réir mar a thugann daoine faoi níos mó gnó a dhéanamh ar líne, tá na seirbhísí agus na cainéil á soláthar againn a chuireann ar chumas ár gcustaiméirí dualgais na gCoimisinéirí Ioncaim a chomhlíonadh ag an tráth agus ar an bhfearas a oireann dóibh. Anuraidh, rinneadh nach mór 1.9 milliún íocaíocht arbh ionann iad agus €47.1 billiún trí Sheirbhís ar Líne na gCoimisinéirí Ioncaim (ROS) ar méadú 11.2% é seo ar an mbliain 2014 agus méadú 12% i dtaobh téarmaí luacha. Tháinig méadú 16% aníos ar an líon idirbheart a rinneadh trínár seirbhís ÍMAT Aon Tráth Aon Lá go dtí nach mór 748,000. Phróiseáil ár gcóras Próiseála Uathoibrithe Iontrála os cionn 1.3 milliún dearbhú Custam, ar imréitíodh 96% díobh láithreach bonn. Is léir go bhfuil na torthaí á mbaint amach ag an díriú a leagaimid ar an tseirbhís le haghaidh comhlíonta. Déanann tromlach mór ár gcustaiméirí comhdú agus íocaíocht go tráthúil. Cé go bhfuil ár rátaí comhlíonta ard, ní dhéanaimid talamh slán díobh. Is mian linn fios a bheith againn cad a n-éiríonn go maith leis agus cad a d’fhéadfadh bheith ní b’fhearr agus féadfaidh ár gcustaiméirí go leor de na freagraí a sholáthar. I rith 2015, thugamar faoin tríú suirbhé i sraith leanúnach suirbhéanna ar

8

cháiníocóirí lena dheimhniú cad a cheapann cáiníocóirí ÍMAT faoi na seirbhísí a sholáthraímid, conas a úsáideann siad iad agus conas a d’fhéadfaí iad a fheabhsú. Thaispeáin an suirbhé gur baineadh rátáil fhoriomlán faofa 91% amach, mar sin, táimid ag gabháil sa treo ceart, ach d’fhéadfaí ní ba mhó a dhéanamh. Cabhróidh torthaí an tsuirbhé, anuas ar léargais a foghlaimíodh ó phainéil chomhairliúcháin chustaiméirí a chasfaidh ar a chéile in 2016 linn chun ár seirbhísí a chumrú chun na toimhdí a chomhlíonadh atá ag teacht chun cinn go mear atá ag an daonra atá ag éirí níos liteartha ar ríomhairí i gcónaí. Fiachas a Bhainistiú Tá go leor gnólachtaí agus daoine aonair fós thíos le cruatan airgeadais agus bíonn deacrachtaí acu an méid ceart cánach a íoc ag an tráth ceart. Is é an straitéis atá againn ná chun athsceidealú teoranta fiachais a chur ar tairiscint do ghnólachtaí inmharthana agus tabhairt faoi ghníomh forfheidhmithe ag an tráth céanna i gcoinne na ndaoine siúd a dhiúltaíonn, go simplí, chun comhlíonadh. Léiríonn ár bhfigiúirí go bhfuil meath ag teacht ar an líon iarrataí íocaíochta céimnithe de réir mar a thagann feabhas ar an ngeilleagar agus is ionann anois é agus nach mór 50% de na líonta a bhí i gceist i rith bhuaic an choir chun donais gheilleagraigh. Leanfaimid ag tacú le gnólachtaí agus le cáiníocóirí inmharthana ar an mbealach seo a fhad agus go ndéantar teagmháil oscailte agus luath linn. I rith 2015, meidigh an fiachas iomlán nár íocadh 6.95% (€117 milliún) suas go dtí €1,812 milliún agus an fiachas a bhí ar fáil lena bhailiú a laghdú 9.21% (€84 milliún) anuas go dtí €823 milliún. Dul i nGleic le Neamhchomhlíonadh Roghnaíonn mionlach daoine gan a ndualgais chánacha agus dleachta a chomhlíonadh agus tá réimse roghanna idirghabhála againn a oireann do gach cúinse, idir theagmháil shimplí ar an nguthán agus ionchúiseamh coiriúil. Tá ag éirí níos fearr linn i dtaobh cásanna a shainaithint le haghaidh idirghabhála agus féadfaimid amhlaidh a dhéanamh ag céim níos luaithe. Déanann ár gcórais mheasúnaithe riosca cásanna a brath agus a aicmiú go huathoibríoch agus cuireann siad an fhaisnéis seo ar fáil d’oibrithe cáis agus d’iniúchóirí ar fud na tíre. I rith 2015, chuireamar feabhas ar ár gcumas chun idirghabháil go luath agus go cinntitheach trínár gcumas anailísíochta a fhás trí fhoireann a bhfuil saineolas acu sa réimse seo a earcú. Tá anailísíocht á dearadh againn isteach inár gcórais, a chuireann ar chumas againn riosca a bhrath agus dul i ngleic leis ar bhonn fíor-ama seachas ar bhonn siarghabhálach trí iniúchadh. In 2015, tháinig borradh ar an toradh ónár n-idirghabháil iniúchta agus comhlíonta 5.3% aníos go dtí €642.5 milliún. Thugamar faoi 6,612 iniúchadh a ghnóthaigh €327.9 milliún agus ghnóthaigh 454,979 idirghabháil comhlíonta neamhiniúchta €314.6 milliún. Anuas ar shúil ghéar a choimeád ar earnálacha ina ndéantar idirbhearta airgid thirim den chuid is mó, chuireamar tús lenár dtionscadail leantacha chomhlíonta a dhírigh ar chomhairligh leighis, conraitheoirí seirbhíse agus an earnáil tógála. Tá imghabháil cánach ina gné shuntasach ar ár gclár neamhchomhlíonta. Úsáidimid ár gcumhachtaí chun ioncam agus sócmhainní nach ngearrtar cáin orthu a choimeádtar thar lear. Ghnóthaigh an obair seo de bhreis ar €60 milliún in 2015. Gníomhaíocht eile a bhfuilimid meáite ar dhul i ngleic léi is ea seachaint cánach. I rith na bliana, réitíomar 160 cás um sheachaint cánach, a bhain glanghnóthachan €42 milliún amach don Státchiste. Réitíodh roinnt de na cásanna seo mar chuid den scéim um Nochtadh Seachanta Cáilithí a bhí i bhfeidhm go dtí Meitheamh 2015. Chaithimid acmhainní suntasacha ar dhul i ngleic le gníomhaíocht sa scáthgheilleagar. I rith 2015, thugamar faoi chlár tástála ar fud na tíre chun an úsáid a bhaintear as breosla sciúrtha a bhrath. Tugadh cuairt ar os cionn 500 áitreabh agus glacadh os cionn 1,000 sampla. Anuas air sin, thugamar faoi

9

thionscadal chun méid an neamhchomhlíonta a dheimhniú in earnálacha gnó a bhfuil baint acu i ndíol, dáileadh agus úsáid ola mianraí. Go dtí seo, ghnóthaigh 76 iniúchadh €2.7 milliún agus tá breithniú á dhéanamh ar líon cásanna le haghaidh ionchúisimh. Coireanna atá i smuigleáil drugaí agus tobac óna dteastaíonn freagairtí náisiúnta agus idirnáisiúnta araon. Oibrímid go dlúth lenár gcomhpháirtithe forfheidhmithe dlí sa bhaile agus thar lear araon chun cur isteach ar na gníomhaíochtaí neamhdhleathacha seo agus iad a bhrath. I rith 2015, rinneamar drugaí agus toitíní ar a raibh luach €23.1 milliún agus €34.4 milliún, faoi seach, a urghabháil. Cuid lárnach dár bhfreagairt do neamhchomhlíonadh tromchúiseach is ea ionchúiseamh sna Cúirteanna. In 2015, d’éirigh linn 28 cúiseamh coiriúil a bhaint amach i ngeall ar imghabháil thromchúiseach cánach agus dleachta. Ag deireadh na bliana, bhí 122 cás sa phróiseas imscrúdaithe agus bhí 48 gcás curtha faoi bhráid an Stiúrthóra Ionchúiseamh Poiblí nó sa chóras breithiúnach. Imscrúduithe Speisialta/Sócmhainní Thar Lear In 2015, bhailíomar €63.6 milliún ó 68 cás a bhain le himscrúduithe móra ‘leagáide’. Go dtí seo, bailíodh €2,808 milliún, ar an iomlán, ó bhreis agus 35,000 cás. Cuireadh tús leis na himscrúduithe ‘leagáide’ leis ‘na Cuntais Bhréagacha Neamhchónaitheoirí’ i 1999 agus i gcaitheamh na 16 bliana ó shin i leith, ghlac na Coimisinéirí Ioncaim cur chuige réamhghníomhach i leith dul i ngleic le himghabháil thromchúiseach cánach trí struchtúir éagsúla thar lear. Lorgaíomar agus fuaireamar faisnéis nua agus cumhachtaí forfheidhmithe trí athruithe a chur ar na hAchtanna Airgeadais trínár gcuid imscrúduithe. In 2015, sholáthair na Coimisinéirí Ioncaim tuarascáil iomlán don Choiste Cuntas Poiblí ar thabhairt faoi imscrúdú speisialta ar imghabháil amhrasta cánach ag sealbhóirí cónaitheacha Éireannach cuntas thar lear le Banc HSBC, an Eilvéis. Fad a fhoilsímid an Tuarascáil Bhliantúil seo, baineann go leor de chumhdach na meán reatha le scéal Mossack Fonseca – ‘Páipéir Phanama’. Glacfaimid an cur chuige céanna i leith na sonraí a scaoiltear in ‘Páipéir Phanama’ a scaoileamar le gach ceann dár n-imscrúduithe ar Shócmhainní thar Lear. Leag cur chuige na gCoimisinéirí Ioncaim i dtaobh úsáid cuntais thar lear le haghaidh imghabháil cánach a chomhrac an tsamhail amach do go leor den obair faoinar thug riaracháin eile chánach sa limistéar seo. Nuair a thosaíomar le dul i ngleic leis an úsáid a bhaintear as struchtúir thar lear chun cáin a imghabháil, bhí timpeallacht idirnáisiúnta an-éagsúil ann. Ba ghnáthchleachtas rúndacht bhainc agus easpa malartaithe faisnéise idir riaracháin chánach. Le deich mbliana anuas, áfach, tá athrú ag teacht ar an timpeallacht idirnáisiúnta. Déanfar forbairtí suntasacha in 2016 agus 2017 i Malartú Uathoibríoch Faisnéise. In 2015, rinneamar faisnéis a mhalartú den chéad uair leis an tSeirbhís Inmheánach Ioncaim sna Stáit Aontaithe tríd an Acht um Chomhlíontacht Cánach Cuntas Eachtrach (FATCA). Déanfaimid breithniú cúramach ar conas an úsáid is mó a bhaint as ár bhfoinsí sonraí, agus ár n-uirlisí feabhsaithe anailíseacha á n-úsáid chun cásanna féideartha d’imghabháil cánach a shainaithint trí struchtúir thar lear a úsáid. Anuas air sin, tá scrúdú á dhéanamh againn ar na foinsí nua sonraí seo don Chód Cleachtais Iniúchta.

10

Ceisteanna Idirnáisiúnta Baineann níos mó le ról na gCoimisinéirí Ioncaim ná cánacha agus dleachtanna a bhailiú agus rialuithe Custam a chur i bhfeidhm. Cabhraímid leis an Roinn Airgeadais chun beartas cánach a chur i dtoll a chéile trí chomhairle, roghanna beartais agus costálacha a sholáthar agus trí athruithe a mholadh ar na cóid chánach agus dleachta a thacaíonn le comhlíonadh, a laghdaíonn castacht agus a éascaíonn an t-aistriú go dtí ríomhsheirbhísí. Ina theannta sin, tacaímid le cur i bhfeidhm beartais agus cláir Rialtais trí oibriú go dlúth le réimse fairsing Ranna, gníomhaireachtaí agus fóraim eile náisiúnta. Áirítear lenár ról idirnáisiúnta an líonra de chomhaontuithe cánachais dhúbailte agus comhaontuithe faisnéise cánach a shíneadh. Cuirimid le hobair an Aontais Eorpaigh, na hEagraíochta Domhanda Custam, na hEagraíochta In-Eorpaí Lucht Riaracháin Cánach, agus na hEagraíochta um Chomhar agus Fhorbairt Eacnamaíochta i limistéir an fhoirmithe beartais agus na forbartha reachtúla chun leas na hÉireann a chur chun cinn thar lear. I rith 2015, ach go háirithe, lean na Coimisinéirí Ioncaim bheith ag tabhairt faoi obair go gníomhach ar Thionscadal um Chreimeadh an Bhoinn agus Aistriú Brabúis (BEPS) an OECD ónar eascair foilsiú na dtuarascálacha bliantúla i nDeireadh Fómhair 2015 a bhfuil de chuspóir acu dul i ngleic leis an bhfadhb a bhaineann le neamhchánachas dúbailte agus a chinntiú go ngearrtar cáin ar bhrabúis chorparáidí ilnáisiúnta san áit a dtiteann an fhíor-ghníomhaíocht gnó amach. Tá athruithe reachtúla tugtha isteach ag Éirinn cheana féin san Acht Airgeadais, 2015 i ndáil le cuid de na tograí ó Thionscadal BEPS. Leanann na Coimisinéirí Ioncaim le páirt a ghlacadh i bplé a bhaineann le BEPS san AE maidir leis an bPacáiste um Fhrithsheachaint Cánach a bheartaítear agus bhí baint ghníomhach acu i dtionscnaimh eile idirnáisiúnta chun feabhas a chur ar thrédhearcacht chánach agus ar mhalartú faisnéise idir riaracháin chánach. Daoine agus Cumas Eagraíocht eolasbhunaithe iad na Coimisinéirí Ioncaim. Is gá dúinn daoine cumasacha a bheith againn sna háiteanna cearta ionas gur féidir linn na córais chánach agus chustam a riar go héifeachtach agus go héifeachtúil. Le blianta beaga anuas, thug na Coimisinéirí Ioncaim, ar aon dul le comhlachtaí seirbhíse poiblí eile, caillteanas suntasach de phearsanra taithíoch faoi deara, agus i ngeall ar phatrúin stairiúla earcaíochta, bainfidh an líon scoir bhliantúla buaicphointe amach roimh dheireadh an chéid. Táimid an-fheasach ar an tsaincheist agus d’fhorbraíomar pleananna chun cumas a thógáil trí earcaíocht, oiliúint agus úsáid nuálaíoch a bhaint as teicneolaíocht nua. In 2015, d’earcaíomar 407 comhalta foirne, ina masc speisialtóirí in anailísíocht, praghsáil aistrithe, an dlí, eacnamaíocht agus teicneolaíocht faisnéise. Leanfaimid le hearcaíocht a dhéanamh ar leibhéal oiriúnach lena chinntiú gur féidir leis na Coimisinéirí Ioncaim oibriú agus a lánchumas á bhaint amach sna blianta amach romhainn. Anuas ar dhaoine oilte a earcú, tá réimse fairsing de chláir chuimsitheacha oiliúna i bhfeidhm againn atá in ainm is na scoileanna agus an t-eolas a sholáthar dár bhfoireann a theastaíonn chun freastal ar riaracháin na gCoimisinéirí Ioncaim atá nua-aimseartha agus a fhéachann chun cinn. Anuraidh, sholáthraíomar 24,121 lá oiliúna, ina measc 8,414 lá oiliúna iniúchta agus 5,574 lá oiliúna seirbhíse do chustaiméirí. Thugamar isteach clár um Fhorbairt Leanúnach Phearsanta agus Ghairmiúil chun oiliúint ardchaighdeáin a sholáthar ar shainábhair agus leanamar lenár gcomhcheangal táirgiúil oideachasúil le hOllscoil Luimnigh agus le hInstitiúid Chánach na hÉireann.

11

Ag Féachaint chun Cinn Tá comhlíonadh a uasmhéadú ar ár bpríomhchuspóir go fóill. Déanaimid seo trí chánacha agus dleachtanna a dhéanamh éasca lena n-íoc agus deacair lena seachaint. Trínár Straitéis Rannpháirtíochta Custaiméirí, tá seirbhísí níos fearr á soláthar againn do níos mó daoine trí theicneolaíocht nua a úsáid agus foghlaim ónár gcustaiméirí. Tá obair ar bun cheana féin ar mhórdhearadh láithreán gréasáin na gCoimisinéirí Ioncaim, arb é ár bpríomhchainéal cumarsáide. Anuas ar chúrsaí a dhéanamh níos fusa d’úsáideoirí agus níos fusa le nascleanúint a dhéanamh timpeall an láithreáin, beidh an t-ábhar á athbhreithniú againn lena chinntiú go bhfuil sé soiléir, gonta agus saincheaptha i leith riachtanais chustaiméirí. Cuireann ár n-infheistíocht in anailísíocht ar ár gcumas chun iompar custaiméirí a idirghabháil, a thuar go hiontaofa cén áit a bhféadfadh saincheisteanna teacht chun solais agus idirghabháil a dhéanamh ag céim luath, agus idirghabháil ar bhonn fíor-ama a dhéanamh níos minice seachas i ndiaidh na heachtra. Tá eagraíocht níos lúfaire á dhéanamh ag na forbairtí seo de na Coimisinéirí Ioncaim, eagraíocht atá freagrúil dár gcustaiméirí agus atá dírithe go géar ar neamhchomhlíonadh. Cuireann an cur chuige seo le clár níos fairsinge Athchóirithe na hEarnála Poiblí chun an fhís agus an straitéis na Státseirbhíse a chur chun cinn agus a athnuachan. Táimid tiomanta don phróiseas athchóirithe agus cinnteoimid go gcomhlíonann na Coimisinéirí Ioncaim a bpáirt iomlán chun na seirbhísí a sholáthraímid dár gcustaiméirí agus don tír a nuachóiriú agus a chuíchóiriú. Tugann ár bhfoireann thiomanta, ár seirbhísigh phoiblí a ró-chomhlíonann a gcuid dualgas chun seirbhís den chéad scoth a sholáthar dár gcustaiméirí, faoin ollréimse gníomhaíochtaí casta agus a bhí dúshlánach go minic a shonraítear sa Tuarascáil seo. Gabhaimid buíochas ó chroí libhse, ár gcomhghleacaithe as ucht bhur ndianoibre in 2015.

Liam Irwin Coimisinéir

Niall Cody Cathaoirleach

Gerry Harrahill Coimisinéir

12

Príomhthorthaí don bhliain 2015 Bailiú • B’ionann na glanfháltais don bhliain 2015 agus €45.79 billiún, ar méadú 10.6% (€4.4 billiún) é seo ar

fháltais 2014. Féach Tábla 2 ar leathanach 78. Bhain bailiú figiúr 7.8% ní b’airde amach os cionn na sprice don bhliain.

• Bailíodh €9.9 billiún thar ceann gníomhaireachtaí eile (ar ÁSPC €8.86 billiún de seo). Fiachas a Bhainistiú • B’ionann an fiachas a bhí ar fáil lena bhailiú agus €823 milliún, laghdú €84 milliún (9.2%) é seo i

gcomparáid le 2014. B’ionann an fiachas a bhí ar fáil lena bhailiú mar chéatadán de na hollfháltais agus 1.33%, laghdú é seo aníos ó 1.62% in 2014.

• Ag deireadh 2015, bhí socruithe céimnithe íocaíochta ag thart ar 8,500 cáiníocóir nó gnólacht a chumhdaigh nach mór €96 milliún d’fhiachas cánach lena chur ar a gcumas chun fadhbanna suntasacha sreabhaidh airgid a shárú.

Tacú le Comhlíonadh Deonach • Coimeádadh rátaí comhlíonta tuairisceán/íocaíocht le haghaidh cánacha gnó ar leibhéil an-arda. • Baineadh ráta comhlíonta 97% amach le haghaidh Cáin Mhaoine Áitiúil (CMÁ) 2015 • Rinneadh 1,880,210 íocaíocht leictreonach trí ROS, ar méadú 11.2% é seo i gcomparáid le 2014.

B’ionann luach na n-íocaíochtaí siúd agus €47.1 billiún, ar méadú 12% é seo ar an mbliain seo caite. Tháinig méadú 6% ar líon na dtuairisceán leictreonach aníos go dtí 5.3 milliún. Féach Tábla 7 ar leathanach 80.

• Rinneadh íocaíochtaí leictreonacha le 664,257 custaiméir, ar méadú 10.4% é seo i gcomparáid le 2014. B’ionann luach na n-íocaíochtaí siúd agus €4.54 billiún, ar méadú 17% é seo ar an mbliain seo caite. Féach Tábla 7 ar leathanach 80.

• Tugadh 59% den ghníomhaíocht chláraithe gnó chun críche ar líne. • Próiseáladh 1,311,269 dearbhú custam trínár gcóras Próiseála Iontrála Uathoibríche, ar méadú nach

mór 5% é seo ar an mbliain seo caite. Imréitíodh 96% de na dearbhuithe láithreach. • Forbraíodh Straitéis nua Rannpháirtíochta Custaiméirí. • Tugadh réimse seirbhísí agus córais nua leictreonacha isteach: ina measc Córas nua Bainistíochta

Cáis na gCoimisinéirí Ioncaim, áis struchtúrtha teagmhála ar líne a cheadaíonn do chustaiméirí chun comhfhreagras slán a dhéanamh leis na Coimisinéirí Ioncaim (M’Fhiosruithe), agus imréiteach leictreonach cánach.

• Seoladh moChúrsaí i Meán Fómhair. Soláthraíonn sé pointe singil rochtana ar ár seirbhísí ar líne do chustaiméirí neamh-ROS – custaiméirí ÍMAT go príomha.

• Cuireadh uaireanta oscailte comhsheasmhacha (idir 09.30 agus 16.00) i bhfeidhm i measc ár bpríomhsheirbhísí gutháin.

• Léiríonn suirbhé ar cháiníocóirí ÍMAT gurb ionann sásamh custaiméirí leis na Coimisinéirí Ioncaim agus 91%.

• Freagraíodh 2.04 milliún glao gutháin 1890. Féach Tábla 9 ar leathanach 80. • Tugadh cuairt 32 milliún uair ar ár láithreán gréasáin. Féach Tábla 9 ar leathanach 80. • Tugadh isteach córas nua Mionionad Ilfhreastail (MOSS) le haghaidh CBL. Bailíodh €504 milliún trí

chóras MOSS thar ceann riaracháin chánach eile, ar choimeád Éire €118 milliún de.

13

Neamhchomhlíonadh a Chomhrac • Bailíodh €642.5 milliún ó idirghabháil ár gcláir chomhlíonta. Áiríodh leis seo €327.9 milliún ó 6,612

iniúchadh agus €314.6 milliún ó 454,979 idirghabháil comhlíonta neamhiniúchta. Féach Tábla 15 ar leathanach 83. Bailíodh €63.64 milliún sa bhreis ó imscrúduithe speisialta – féach Tábla 17 ar leathanach 84.

• Réitíodh 160 cás um sheachaint cánach as ar eascair toradh €42 milliún, (ús agus pionóis san áireamh).

• Foilsíodh 377 réiteach. Bhain €35.8 milliún i gcáin, €18.1 milliún in ús agus €23 milliún i bpionóis leis na réitigh.

Sonraí, Teicneolaíocht agus Anailísíocht a Úsáid • Sábháladh €1.6 milliún de bhun idirghabháil fíor-ama in éilimh aisíocaíochta ÍMAT. • Sábháladh €4.7 milliún in CBL agus ár dteicneolaíocht mheasúnaithe Riosca Fíor-Ama á húsáid. • Úsáideadh an uirlis Anailíse Líonra Shóisialta chun líonraí calaoiseacha CBL a shainaithint. Urghabháil • Rinneadh 4,826 urghabháil drugaí – féach Tábla 19 ar leathanach 84. • Urghabhadh 215,132 lítear de bhreosla aindleathacha – féach Tábla 20 ar leathanach 85. • Urghabhadh 67.9 milliún toitín agus 2,364kg de thobac, ar a raibh luach €34.41 agus €1.09 milliún,

faoi seach, – féach Tábla 20 ar leathanach 85. • Rinneadh 45 urghabháil ar airgead tirim ar a raibh luach €1.62 milliún. • Dheonaigh an Chúirt Chuarda orduithe forghéillte airgid thirim arbh ionann iad agus €1.15 milliún in

33 cás. • Rinneadh 2,722 coinneáil ar earraí góchumtha ar a raibh luach measta €5.45 milliún. • Urghabhadh 1,364 feithicil i ngeall ar réimse cionta. Ionchúisimh/Pionóis • Baineadh 28 cúiseamh coiriúil amach i ngeall ar imghabháil thromchúiseach cánach agus dleachta –

féach Tábla 21 ar leathanach 85. • 1,303 ciontú agus fineálacha de luach €3.9 milliún faighte maidir le raon cionta achomair – féach

Tábla 22 ar leathanach 85. • Anuas air sin, baineadh 723 cúiseamh agus fíneáil amach, arbh ionann iad agus €2.9 milliún a

gearradh i ngeall ar neamhchomhdú tuairisceáin cánach – féach Tábla 23 ar leathanach 86. Ár bPáirt a Chomhlíonadh go hIdirnáisiúnta • Bhí 72 Comhaontú Cánachais Dhúbailte agus 25 Comhaontú Malartaithe Faisnéise Cánach i

bhfeidhm faoi dheireadh 2015. • Fuarthas 1,386 iarratas ar chúnamh frithpháirteach ó dhlínsí eile agus d’eisigh na Coimisinéirí

Ioncaim 760 iarratas do dhlínsí eile. Féach Tábla 24 ar leathanach 86. • Tugadh idirbheartaíocht dhéthaobhach chun críche leis na húdaráis inniúla i ndlínsí eile chun

cánachas dúbailte a dhíbirt in 12 chás. Féach Táblaí 25 agus 26 ar leathanach 86. • Glacadh páirt i 17 ngrúpa oibre de chuid an OECD a bunaíodh chun dul i ngleic le Creimeadh an

Bhoinn agus Aistriú Brabúis (BEPS). • Thit an chéad mhalartú faisnéise cuntas airgeadais amach idir Éirinn agus na Stáit Aontaithe faoin

Acht um Chomhlíontacht Cuntas Cánach Eachtrach (FATCA) i Meán Fómhair 2015. Malartú bliantúil

14

a bheidh ann seo idir na Coimisinéirí Ioncaim agus an IRS agus déanfar an chéad mhalartú eile i Meán Fómhair 2016.

• Feidhmíocht Tagarmharcála • Choimeád Éire a rangú mar an tír is fusa san AE chun cánacha gnó a íoc inti (agus an séú tír is fusa ar

domhan) de réir na Tuarascála maidir le Cánacha a Íoc PWC/an Bhainc Dhomhanda – 2016. • Maidir le Custaim, rátáladh Éire mar an t-ochtú héascaitheoir is éifeachtúla i dtaobh earraí a iompar

ar Domhan (Bliainiris Iomaíoch an Domhain de chuid an IMD 2015). Anuas air sin, bronnadh rangú d’Éirinn in Innéacs Iomaíochta Domhanda an Fhóraim Eacnamaíoch Dhomhanda don bhliain 2016 mar an tír ag a bhfuil an dara “Ualach nósanna imeachta Custaim” is ísle san AE agus an séú ceann is ísle ar domhan. I dtuarascáil an Bhainc Dhomhanda, ‘Gnó a Dhéanamh 2016’ (‘Doing Business 2016’) rinneadh Éire a rangú sa 48ú háit as 189 geilleagar i dtaobh ‘a éasca atá sé chun gnó a dhéanamh thar theorainneacha’.

15

Straitéis 1 – Seirbhís le haghaidh Comhlíonta Is é ár gcuspóir chun é a dhéanamh níos fusa agus níos saoire dár gcustaiméirí chun comhlíonadh a dhéanamh go deonach. Ba iad ár dtosaíochtaí don bhliain 2015 na cánacha agus na dleachtanna cearta a bhailiú ag an am ceart, fiachas gan íoc a laghdú agus úsáid seirbhísí digiteacha agus féinseirbhísí a chur chun cinn. Is éifeachtúla a oibríonn riarachán cánach nuair a bhíonn ardleibhéal de chomhlíonadh deonach bainte amach. I gcaitheamh 2015, sheolamar Straitéis Rannpháirtíochta Custaiméirí chun cur leis na hardleibhéil reatha de chomhlíonadh deonach a baineadh amach le blianta beaga anuas.

Bailiú Is é ár gcroíghnó chun na cánacha agus na dleachtanna atá dlite don Státchiste a mheasúnú, a bhailiú agus a bhainistiú. Léirítear i dTábla 1 agus Tábla 2 ar leathanach 80 Ollfháltais agus Glanfháltais, faoi seach. B’ionann an méid a bailíodh in 2015 agus €3,318 milliún (7.8%) os cionn na sprice agus €4,402 milliún (10.6%) os cionn an toraidh a baineadh amach in 2014. Comhlíonadh Tráthúil In 2015, choimeádamar na hardleibhéil reatha de chomhlíonadh tráthúil a baineadh amach le blianta beaga anuas. Féach Tábla 12 ar leathanach 82.

Comhlíonadh Cáin Mhaoine Áitiúil (CMÁ) Bhaineamar ráta comhlíonta CMÁ 97% amach don bhliain 2015 trí réimse fairsing roghanna íocaíochta agus seirbhís fhreagrúil a sholáthar do chustaiméirí agus trí ghníomh éifeachtach leantach a ghlacadh i gcoinne úinéirí maoine nár chomhlíon a ndualgais. Mar an chéad chéim, eisíodh litreacha meabhrúcháin do 324,000 úinéir maoine. D’eascair breis gníomhartha ó theip leanúnach ar chomhlíonadh, ina measc asbhaintí éigeantacha ó thuarastail agus pinsin cheirde, formhuirir CMÁ a chur i bhfeidhm, diúltú deimhniúchán Imréitigh Cánach agus cásanna a atreorú chuig an Sirriam agus chuig Aturnaetha le haghaidh bailiú. Cuireadh tús le hasbhaint éigeantach i 65,000 cás. Cuireadh breis agus 11,000 formhuirear Cáin Ioncaim agus 100 formhuirear Cáin Chorparáide i bhfeidhm agus diúltaíodh thart ar 12,000 iarratas ar imréiteach Cánach i ngeall ar neamhíocaíocht CMÁ. Cuireadh tús le forfheidhmiú in 2,655 cás. Fiachas Ba é an fiachas foriomlán don bhliain 2015 €1,812 milliún, ar méadú 6.95% (€117 milliún) é seo ar an mbliain 2014. Tháinig laghdú 9.21% (€84 milliún) aníos go dí €823 milliún ar an bhfiachas a bhí ar fáil lena bhailiú. Dhíscríobh na Coimisinéirí Ioncaim €170 milliún de cháin neamh-inbhailithe, i gcomparáid le €228 milliún in 2014, arb ionann seo agus laghdú 25.4%.

16

Forfheidhmiú Bailithe Nuair a dhiúltaíonn cáiníocóir chun teagmháil a dhéanamh linn ar bhealach bríoch maidir le cáin atá dlite thar téarma, cuirimid bailiú i bhfeidhm. In 2015, bhailíomar €204.6 milliún trí fhorfheidhmiú, arb ionann sin agus laghdú 6.8% ar an mbliain 2014. Taispeántar torthaí ár gclár forfheidhmithe bailithe i dTábla 13 ar leathanach 82.

Dócmhainneacht Chorparáideach agus Phearsanta Rinne na Coimisinéirí Ioncaim tús a chur agus tacú le gníomhartha um dhócmhainneacht chorparáideach agus phearsanta i rith 2015. Féach Tábla 14 ar leathanach 82. Leanaimid ag oibriú go dlúth le hOifig an Stiúrthóra um Fhorfheidhmiú Corparáideach chun tacú le himscrúduithe ar sháruithe amhrasta an dlí cuideachtaí, agus le hOifig an tSannaí Oifigiúil i bhFéimheacht chun tacú leis an bpróiseas féimheachta.

Socruithe um Réiteach Fiachais agus Dócmhainneachta Pearsanta Tugadh trí shocrú neamhbhreithiúnacha isteach san Acht um Dhócmhainneacht Phearsanta, 2012 chun cabhrú le daoine aonair dócmhainneacha chun a ngnóthaí a chur in ord. Táimid go hiomlán tiomanta do rannpháirtíocht ghníomhach sa chóras ach braitheann ár dtacaíocht ar rannpháirtíocht ionraic agus oscailte i measc na bpáirtithe atá bainteach. Ag deireadh 2015, bhí 222 iarraidh fhoirmiúil faighte againn chun páirt a ghlacadh i socruithe um dhócmhainneacht phearsanta. Astu seo, chomhaontaíomar chun páirt a ghlacadh in 114 cás, dhiúltaíomar chun páirt a ghlacadh in 88 cás i ngeall gur soláthraíodh faisnéis neamhdhóthanach nó a tháinig salach ar chúrsaí, d’aistarraing cáiníocóirí nó a n-ionadaithe 15 chás agus tá breithniú gníomhach á dhéanamh againn ar na 5 chás eile atá fanta.

Tacú le Gnólachtaí a bhfuil Dúshláin Sreabhaidh Airgid Rompu I gcaitheamh 2015, leanamar ag cabhrú le gnólachtaí inmharthana agus le cáiníocóirí ag a raibh deacrachtaí sealadacha sreabhaidh airgid chun a ndualgais íocaíochta cánach a chomhlíonadh. D’éascaíomar thart ar 8,500 socrú íocaíochtaí céimnithe ar a bhfuil luach €96 milliún. Leanann meath ag teacht ar an líon iarrataí íocaíochta céimnithe de réir mar a thagann feabhas ar an ngeilleagar agus is ionann anois é agus nach mór 50% de na líonta a bhí i gceist i rith bhuaic an choir chun donais gheilleagraigh. Leanfaimid ag tacú le gnólachtaí agus le cáiníocóirí inmharthana ar an mbealach seo a fhad agus go ndéantar teagmháil oscailte agus luath linn.

Rannpháirtíocht lenár gCustaiméirí I rith 2015, d’fhorbraíomar Straitéis Rannpháirtíochta Custaiméirí. Tugtar cuntas sa straitéis ar réimse tionscnamh le haghaidh feabhsúcháin bhreise ar sheirbhís do chustaiméirí, agus béim ar thacú le

17

comhlíonadh deonach, feabhas a chur ar éifeachtúlacht agus feabhas a chur ar eispéireas an chustaiméara. Féach an Gné-Alt ar leathanach 22. I Meitheamh, cuireadh ‘M’Fhiosruithe’ ar fáil. Áis shlán teagmhála í a chuireann ar chumas custaiméirí fiosrúcháin a sheoladh chuig na Coimisinéirí Ioncaim, agus freagairtí a fháil uainn seachas ríomhphost neamhshlán a úsáid. Ligeann an áis seo do chustaiméirí chun taifead a choimeád ar gach fiosrúchán agus freagairt. Ina theannta sin, féadfaidh gníomhairí fiosrúcháin a sheoladh ar aghaidh thar ceann a gcliaint. I Meán Fómhair, thugamar isteach ‘moChúrsaí’, tairseach nua trínar féidir le custaiméirí rochtain a fháil ar shraith seirbhísí ar líne de chuid na gCoimisinéirí Ioncaim, ina measc ÍMAT Aon Tráth, Aon Lá, Cáin Mhaoine Áitiúil, an Dreasacht Athchóirithe Tí, ríomh-Fhoirm 12 (tuairisceán leictreonach cánach le haghaidh custaiméirí ÍMAT), M’Fhiosruithe agus Ríomh-Imréiteach Cánach. Féach an Gné-Alt ar leathanach 23. Caighdeán Nua Seirbhíse do Chustaiméirí Nuashonraíodh ár gCaighdeáin Seirbhíse do Chustaiméirí chun caighdeáin nua ar líne a áireamh. Rinneadh roinnt athruithe ar na caighdeáin Imréitigh Cánach chun tabhairt isteach Ríomh-Imréiteach Cánach a léiriú. Níor athraíodh aon chaighdeán eile seirbhíse. Tá na caighdeáin uasdátaithe éifeachtach ón 1 Eanáir 2016 agus léiríonn siad an chaoi gurb iad gnó a dhéanamh linn ar líne agus ar bhonn féinseirbhíse ár rogha cainéil agus is iad an bealach is tapúla, is fusa agus is áisiúla do chustaiméirí chun gnó a dhéanamh linn.

Seirbhísí Nua Mionionad Ilfhreastail CBL (MOSS) Scéim roghnach atá sa Mhionionad Ilfhreastail CBL (MOSS), atá i bhfeidhm ón 1 Eanáir 2015, a ligean do ghnólachtaí a sholáthraíonn teileachumarsáid, craolachán nó ríomhsheirbhísí do thomhaltóirí i mBallstáit nach bhfuil bunú acu ann chun an CBL atá le híoc a chur i gcuntas atá le híoc ar na soláthairtí sin trí thairseach ghréasáin i mBallstát amháin. B’ard don ghlacadh le scéim MOSS in Éirinn, i ndiaidh feachtas rathúil cumarsáide a chuireamar ar bun chun é a mhargú do na hearnálacha intíre agus faoi úinéireacht iasachta araon. Chláraigh os cionn 360 gnólacht le haghaidh MOSS, ina measc 146 gnólacht nach bhfuil bunaithe san AE, agus leanann clárúcháin ag dul i méid faoi mar a thagann gnólachtaí i dtír ar choigiltí riaracháin a chuireann scéim MOSS ar fáil. Bailíodh €118 milliún in CBL breise do Státchiste na hÉireann ó chuid den CBL a choinneáil a bhailítear thar ceann Ballstáit eile. Ríomh-Imréiteach Cánach I Nollaig 2015, sheol na Coimisinéirí Ioncaim a gcóras Ríomh-Imréitigh Cánach (rIC) chun teacht in ionad na samhla páipéarbhunaithe. Soláthraíonn rIC imréiteach cánach ar líne do cháiníocóirí bunaithe ar fhaisnéis fíor-ama tuairisceán agus íocaíochta cánach. Sa chás nach gcáilíonn custaiméir le haghaidh imréiteach cánach, deimhníonn an córas an gníomh a theastaíonn ón gcáiníocóir i dtaobh comhdú nó tuairisceáin agus/nó íocaíochtaí gan íoc a dhéanamh.

18

Ciallaíonn rIC nach gá do cháiníocóirí a thuilleadh deimhniú páipéir a sholáthar chun imréiteach cánach a dheimhniú do thríú páirtí. Is féidir imréiteach cánach a fhíorú tríd an ‘Uimhir Rochtana Imréiteach Cánach’ agus an UPSP a sholáthar don tríú páirtí ábhartha. Éascaíonn rIC tríú páirtithe chun ilseiceálacha imréitigh cánach a fhíorú go mear trí bhulphróiseáil agus fothaí uathoibríocha sonraí. Ríomhfhoirm 12 Leagan ar líne is ea Ríomhfhoirm 12 d’Fhoirm 12, an tuairisceán bliantúil ioncaim a chomhlánaíonn duine a n-eascraíonn a bpríomhioncam ó fhoinse ÍMAT. Tá Ríomhfhoirm 12 níos fusa agus níos tapúla lena comhlánú ná an leagan páipéir 16 leathanach. Áirítear leis an bhfoirm faisnéis áirithe faoin gcáiníocóir a réamhlíonadh isteach ó thaifid na gCoimisinéirí Ioncaim chun cabhrú le custaiméirí an tuairisceán a chomhlánú. Anuas air sin, cabhraíonn dearadh Ríomhfhoirm 12 le custaiméirí, chomh maith, gan ach na codanna den Fhoirm a chomhlánú a bhaineann leo. Tá Ríomhfhoirm 12 ar fáil maidir leis na blianta cánach 2013, 2014 agus 2015. Ba é an ráta ríomhchomhdaithe le haghaidh thuairisceán 2013 61%, ar tháinig méadú air aníos go dtí 73% do thuairisceán 2014. Tá Ríomhfhoirm 12 le haghaidh 2015 ar fáil ó Eanáir 2016 agus comhdaíodh 95% de na 25,000 tuairisceán a comhdaíodh go dtí deireadh an Mhárta in 2016 ar líne. Léiríonn an t-ardráta ríomhchomhdaithe go bhfuil custaiméirí sásta chun roghanna ar líne áisiúla, tapa agus éasca le rochtain a úsáid. Bliain Iomlán Foirm Pháipéir

12 % Ríomhfhoirm

12 %

2013 89,940 35,229 39.17% 54,711 60.83%

2014 71,398 19,139 26.81% 52,259 73.19%

2015 (go dtí an 30/3/16)

25,340 1,067 4.21% 24,273 95.79%

Tuairisceáin Chánach a Réamhchomhlánú In 2015, chuireamar leis an dul chun cinn a rinneadh cheana féin maidir le roinnt sonraí a chur i dtuairisceáin chánach roimh ré nuair a réamhchomhlánaíodh sonraí faoi Cháin Chonarthaí Iomchuí (CCI) i bhFoirm 11, sa chás gur comhdaíodh tuairisceán cánach an bhliain seo caite. I measc na sonraí a réamhchomhlánaítear, tá: • ollíocaíochtaí a fuarthas, • aon chreidmheas CCI a aisíocadh cheana féin nó a fritháiríodh i gcoinne cáin eile (e.g. CBL) nó i

gcoinne bliain cháin ioncaim eile, • an méid creidmheas CCI atá ar fáil lena fhritháireamh i gcoinne réamhdhliteanas cánach na bliana

reatha. Anuas air sin, áireofar le CT1 2016 faisnéis CCI atá réamhchomhlánaithe. Tá sé níos fusa do cháiníocóirí a dtuairisceáin chánach a chomhlánú mar gheall ar an bhforbairt leanúnach atá ag teacht ar shonraí a chur ann roimh ré, agus laghdaíonn sé an méid ama a ghlacann sé

19

chun tuairisceán a chomhdú agus laghdaíonn sé na costais chomhlíonta. Laghdaítear an gá atá le cáiníocóirí nó a ngníomhairí chun teagmháil a dhéanamh leis na Coimisinéirí Ioncaim chun an fhaisnéis seo a fháil trí shonraí ar nós fhaisnéis fostóra P35 nó faisnéis faoi chreidmheas CCI a chur ar fáil do cháiníocóirí. Comhdú Leictreonach Ráitis Airgeadais I rith 2015, rinne na Coimisinéirí Ioncaim a dtuairisceán Cáin Chorparáide, Foirm CT1, a oiriúnú go mbeidh sé níos fusa do chuideachtaí a dheimhniú cibé acu an bhfuil nó nach bhfuil siad faoi shainordú ráitis airgeadais a chomhdú i bhformáid leictreonach. Rinne obair ar shonraí leictreonacha airgeadais a chomhtháthú i gcórais riosca na gCoimisinéirí Ioncaim dul chun cinn. Oibríochtaí an Ionaid Ghlaonna In 2015, rinneamar oibríocht ár n-ionaid ghlaonna a atheagrú i Rannóg an Ard-Bhailitheora go ndéanfar deighilt níos fearr ar ghlaoiteoirí chun feabhas a chur ar an tseirbhís a sholáthraítear do chustaiméirí agus do ghníomhairí. Cuirfear deighilt bhreise dochair dhírigh agus glaonna imréitigh ríomhchánach i bhfeidhm in 2016.

Athchóiriú an Phróisis Achomhairc Chánach Achtaíodh an tAcht Airgeadais (Achomhairc Chánach), 2015 i Nollaig 2015. Bhí sé faoi réir Ordú Tosach Feidhme a rinne an tAire Airgeadais i Márta 2016. Athchóiríonn an tAcht an próiseas reatha achomhairc chánach agus dhleachta agus buntacaíonn sé le próiseas a bheidh níos neamhspleáiche, trédhearcaí agus éifeachtúla. Bhí baint ghníomhach ag na Coimisinéirí Ioncaim sa phróiseas comhairliúcháin a bhí ar bun roimh an Acht, agus rinneadh aighneacht don chomhairliúchán poiblí maidir le hathchóiriú faoinar thug an Roinn Airgeadais. Anuas ar oifigigh ón Roinn Airgeadais agus páirtithe leasmhara eile, tháinig na Coimisinéirí Ioncaim os comhair Fhochoiste Roghnaithe um Airgeadas an Oireachtais mar chuid den scrúdú réamhreachtúil a rinne na Coimisinéirí Ioncaim ar dhréacht-Teidil an Bhille. I measc na bpríomhghnéithe den phróiseas athchóirithe achomhairc, tá: • comhlacht nua neamhspleách, ‘an Coimisiún um Achomhairc Chánach’ a bhunú agus foireann a

sholáthar dó, • nósanna imeachta trédhearcacha roghnaithe agus ceaptha do Choimisinéirí Achomhairc,

• féidearthacht i leith éisteachtaí poiblí roimh na Coimisinéirí Achomhairc sa chás go roghnaíonn an

cháiníocóir an rogha seo, • achomhairc a chur faoi bhráid an Choimisiún um Achomhairc Chánach go díreach, seachas trí na

Coimisinéirí Ioncaim, faoi mar a dhéantar faoi láthair,

• deireadh a chur leis an gceart atá ag cáiníocóir i leith athéisteacht achomhairc ag Breitheamh na Cúirte Cuarda, sa chás go bhfuil an cáiníocóir sásta leis an gcinneadh a rinne na Coimisinéirí Achomhairc,

20

• an próiseas achomhairc a chuíchóiriú i gcoinne chinneadh na gCoimisinéirí Achomhairc leis an Ard-Chúirt ar phointe dlí, agus

• gach cinntiúchán a fhoilsiú a dhéanann na Coimisinéirí Achomhairc.

21

Gné-Alt

Custaiméirí a Spreagadh chun Gnímh chun Tacú le Comhlíonadh: Straitéis 2015-2017 • Na háiseanna ar líne agus féinseirbhíse atá ar fáil do chustaiméirí a fhairsingiú agus a fheabhsú, • Breis feabhais a chur ar rochtain ar agus glacadh le seirbhísí ar líne, • Seirbhís éifeachtúil ghutháin a sholáthar, • Seirbhísí saincheaptha a sholáthar a chabhraíonn le custaiméirí chun an beart a dhéanamh i gceart

agus earráidí a laghdú, • An t-ualach riaracháin a laghdú, • An fhoireann a fhorbairt chun an dúshlán a chomhlíonadh a bhaineann le hoibriú i dtimpeallacht atá

digiteach go príomha, agus • Cabhrú le caighdeáin seirbhíse do chustaiméirí agus éascaíochta trádála a bhaint amach. I measc phríomhghnéithe na Straitéise a soláthraíodh in 2015, tá: • Athbhreithniú ar ár n-uaireanta oscailte le hintuarthacht agus comhsheasmhacht a chinntiú dár

gcustaiméirí go léir, • Seoladh moChúrsaí, a sholáthraíonn pointe rochtana aonair dár gcustaiméirí neamh-ROS dá seirbhísí

uile slána ar líne, ar nós ÍMAT Aon Tráth, Aon Lá, Cáin Mhaoine Áitiúil, an Dreasacht Athchóirithe Tí, etc.,

• Athbhreithniú ar ár seirbhís ghutháin 1890 ÍMAT chun comhsheasmhacht a éascú i mbaint amach ár gCaighdeáin Seirbhíse do Chustaiméirí,

• Athbhreithniú ar ár gCaighdeáin Seirbhíse do Chustaiméirí chun ar seirbhísí ar líne a chorprú, • Seoladh M’Fhiosruithe, arb áis struchtúrach teagmhála ar líne í a chuireann ar chumas custaiméirí chun

comhfhreagras a sheoladh go slán go dtí na Coimisinéirí Ioncaim agus a fháil uathu seachas ríomhphost a úsáid,

• Córas imréitigh cánach ar líne a thabhairt isteach (Ríomh-Imréiteach Cánach), • Seirbhísí coinne a sholáthar in oifigí áirithe poiblí.

Cuirfidh claochlú an tsoláthair seirbhíse faoin Straitéis Rannpháirtíochta Custaiméirí feabhas ar an tseirbhís a sholáthraítear dár gcustaiméirí agus eascróidh éifeachtúlachtaí níos mó as do na Coimisinéirí Ioncaim.

In 2015, d’fhorbair na Coimisinéirí Ioncaim Straitéis nua Rannpháirtíochta Custaiméirí. Cuireann an straitéis san áireamh an timpeallach shíorathraitheach ina n-oibríonn na Coimisinéirí Ioncaim agus ár gcustaiméirí araon. Is mian linn leanúint le seirbhís a sholáthar a bhaineann ardchaighdeán, éifeachtúlacht agus luach ar airgead amach. Leagtar amach sa Straitéis ár bhfís faoi conas a dhéanfaimid é seo. Tá sé in ainm is tacaíocht bhreise a thabhairt do chomhlíonadh deonach agus an gá atá le custaiméirí chun teagmháil neamhriachtanach a dhéanamh leis na Coimisinéirí Ioncaim tríd an méid a leanas a dhéanamh:

22

Gné-Alt

moChúrsaí – Rochtain a Shimpliú ar ár Seirbhísí ar Líne • An leibhéal úsáide a bhaintear as ár seirbhísí ar líne a mhéadú trí phointe rochtana iomasach agus atá éasca le

húsáid, • Feabhas suntasach a chur ar an bpróiseas cláraithe dár seirbhísí ar líne trí phasfhocail ar an toirt a sholáthar trí

theachtaireacht téacs nó ríomhphost sa chás gur féidir sin a dhéanamh chun aitheantas duine a bhailíochtú i bhfíor-am, agus

• Aisghabháil fíor-ama pasfhocail i ndearmad a sholáthar. Is é bunchloch sheirbhís moChúrsaí freastal ar riachtanais ár gcustaiméirí agus seirbhís shlán iontaofa á soláthar. Trí shonraí Rialtais a úsáid chun aitheantas custaiméara a fhíorú ar bhonn fíor-ama, féadfaidh custaiméirí a bpasfhocal a aisghabháil anois láithreach trí theachtaireacht téacs nó ríomhphost. De réir mar a chuirtear sonraí breise ar fáil do na Coimisinéirí Ioncaim, beidh breis custaiméirí in ann clárú le haghaidh agus rochtain a fháil ar moChúrsaí ar an toirt. Aistríodh gach custaiméir reatha ÍMAT Aon Tráth Aon Lá go dtí moChúrsaí agus féadfaidh siad rochtain a fháil air go huathoibríoch trína nUimhir Aitheantais Phearsanta (PIN) ÍMAT Aon Tráth Aon Lá a úsáid. Seirbhís fhreagrúil iomasach is ea moChúrsaí a chuireann ar chumas custaiméirí idirghníomhú leis na Coimisinéirí Ioncaim ar a rogha gléis ag am atá áisiúil dóibh. Anuas air sin, beidh seirbhísí breise ar líne inrochtana trí moChúrsaí. Bhuaigh moChúrsaí dámhachtain Sármhaitheasa sa tSeirbhís Phoiblí ag Dámhachtainí tionscnaimh na Sármhaitheasa agus na Nuálaíochta sa Státseirbhís i Nollaig 2015. Sa ghrianghraf, tá (ó chlé): Gerry Gilgan (na Coimisinéirí Ioncaim); Brendan Howlin, T.D., an tAire Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe; an Taoiseach, Enda Kenny, T.D.; Robert Watt (Ard-Rúnaí na Roinne Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe), Kathleen Redmond (na Coimisinéirí Ioncaim) ; agus Conor McDonough (na Coimisinéirí Ioncaim).

Príomhthosaíocht straitéiseach do na Coimisinéirí Ioncaim is ea cúrsaí a dhéanamh níos fusa agus níos saoire do cháiníocóirí chun a gcuid oibleagáidí cánach agus dleachta a chomhlíonadh ar bhonn deonach. Chuige sin, thugamar seirbhís nua ar líne isteach ar a dtugtar moChúrsaí i Meán Fómhair 2015 a bhí dírithe go príomha ar na 2.4 milliún custaiméir ÍMAT agus Cáin Mhaoine Áitiúil (CMÁ) atá againn. Tar éis gur tugadh an tseirbhís seo isteach, féadfaidh custaiméirí ÍMAT anois rochtain a fháil ar gach ceann de sheirbhísí ábhartha ar líne na gCoimisinéirí Ioncaim, ar nós ÍMAT Aon Tráth, Aon Lá, CMÁ, an Dreasacht Athchóirithe Tí, M’Fhiosruithe agus Ríomh-Imréiteach Cánach trí ainm agus pasfhocal aonair logála isteach a úsáid. Is iad príomhchuspóirí an phointe shláin rochtana seo chun an méid a leanas a dhéanamh:

23

Gné-Alt

Éascú Trádála Bhí an cháipéis imréitigh custam le meaitseáil, ina dhiaidh sin, i leith an choimeádáin chuí sula bhféadfaí scaoileadh leis na hearraí. Bhí aon saincheisteanna a rabhthas in amhras fúthu a chur faoi bhráid stáisiún Custam. Rinne CPC teagmháil linn lena dheimhniú an bhféadfaí na próisis ghnó a fheabhsú ar mhaithe le húsáideoirí an phoirt agus na Coimisinéirí Ioncaim. Níos déanaí ina dhiaidh sin, tá na Coimisinéirí Ioncaim agus CPC díreach tar éis an chéad bhliain iomlán a chríochnú in 2016 d’oibriú an chórais leictreonaigh a éascaíonn faisnéis imréitigh faoi earraí coimeádáin neamh-Chomhpobail Eorpaigh a aistriú go simplí, go tapa agus go slán. Is éard a d’eascair as aistriú leictreonach na faisnéise seo ná gur aistríodh thart ar 30,000 coimeádán, ina raibh earraí ar a raibh luach thart ar €3.3 billiún ní b’éifeachtúla tríd an bPort. Anuas air sin, d’éascaigh sé fógra níos luaithe a thabhairt i dtaobh imréiteach custam, laghdú suntasach ar láimhseáil agus próiseáil páipéir agus feabhas suntasach ar bhailíochtú agus rialú caighdeán sonraí. Ba léir gur bhain tarlóirí tairbhe thráchtála as an gcomhthionscnamh seo nuair a bhíonn earraí á mbailiú acu ag an gcríochfort, mar gheall go mbíonn brú laghdaithe tráchta agus moilleanna laghdaithe agus agaí slánúcháin níos tapúla i gceist. I dtaobh iompórtálaithe, éascaítear cúrsaí gnó mar gheall go mbaineann earraí monarchana agus stórais amach níos luaithe. Go hachomair, déanann prótacail údaraithe agus fíordheimhnithe Chóras ar Líne na gCoimisinéirí Ioncaim soláthar d’aistriú faisnéise imréitigh ar bhonn fíor-ama ar choimeádáin a thagann i dtír isteach sa phort gan aon ghá a bheith le hidirghabháil dhaonna. Bhain tráthúlacht agus cruinneas méadaithe na sonraí an brú ó acmhainní na gCoimisinéirí Ioncaim chun díriú ar limistéir lena mbaineann riosca níos mó. Cuireann seo saorghluaiseacht an tráchta dhlisteanaigh chun cinn, dá bharr. Leanann na Coimisinéirí Ioncaim ag comhoibriú le CPC fad a dhéanann siad pleanáil ar athfhorbairt €100 milliún ar Phort Rinn an Scidígh agus ar ghníomhaíochtaí láimhseála lastais a aistriú ar bhonn céimnitheach ó Chéanna Tivoli agus na Cathrach. I ndiaidh gur cuireadh i bhfeidhm go rathúil é i gCorcaigh, chuir Críochfort Lastais Bhaile Átha Cliath tús lena mhacasamhail de chlár píolótach leis na Coimisinéirí Ioncaim i Meán Fómhair 2015 agus tá súil leis an gclár a thabhairt isteach i measc na gcríochfort eile i mBaile Átha Cliath in 2016.

Riarachán custam atá dírithe ar chustaiméirí agus comhlíonadh is ea na Coimisinéirí Ioncaim atá meáite ar sheirbhísí ardchaighdeáin a sholáthar ar bhonn comhsheasmhach. Chuige sin, soláthraímid seirbhísí digiteacha, cruthaímid comhpháirtíochtaí agus déanaimid teagmháil le páirtithe leasmhara chun tacú le comhlíonadh deonach. In 2014, bhí custaiméirí Chuideachta Poirt Chorcaí (CPC) thíos le deacrachtaí maidir le brú tráchta agus moilleanna ar earraí a bhailiú ón gcríochfort coimeádán in Tivoli. Thug CPC faoi athbhreithniú ar a phróisis ghnó agus tugadh faoi deara go raibh ar líon suntasach tarlóirí cáipéis pháipéir chustam a bhailiú go fisiciúil ón ngníomhaire Custam, fanacht i scuaine fhada agus an cháipéis a thabhairt d’oibreoir an gheata in Tivoli.

24

Gné-Alt

Suirbhé ar Chustaiméirí ÍMAT Léiríonn na Coimisinéirí Ioncaim luach ar thuairimí ár gcustaiméirí. Is ionann tuiscint a fháil ar mheonta cáiníocóirí i leith na gCoimisinéirí Ioncaim agus léargas tábhachtach ar iompar comhlíonta agus ar an teagmháil a dhéanann custaiméirí linn. Ar na cúiseanna seo, thug na Coimisinéirí Ioncaim faoi shraith suirbhéanna ar chustaiméirí le deich mbliana anuas. Ba é an suirbhé ba dhéanaí a rinneadh an tríú suirbhé ar cháiníocóirí ÍMAT faoinar tugadh in 2015 (i ndiaidh suirbhéanna níos luaithe a dhéanamh ar cháiníocóirí ÍMAT in 2007 agus 2010). Tugadh faoin suirbhé idir Meán Fómhair agus Deireadh Fómhair 2015. Eisíodh breis agus 5,000 foirm shuirbhé do shampla randamach de cháiníocóirí ÍMAT. B’ionann an ráta foriomlán freagartha agus 26%, ar ráta tréan freagartha é don saghas seo suirbhé agus ba mhór a dhóthain é chun anailís a dhéanamh ar fhreagairtí a bhí daingean i dtaobh staitisticí de. Léiríonn na freagairtí go gcomhaontaíonn nó go gcomhaontaíonn 68% go mór go bhfuil siad sásta leis an tseirbhís a sholáthraíonn na Coimisinéirí Ioncaim dóibh, agus comhaontaíonn 23% go pointe áirithe go bhfuil siad sásta. Tugann seo ráta foriomlán sásaimh 91% le fios. Níor tháinig athrú ar an leibhéal seo sásaimh ón leibhéal sin a deimhníodh sa suirbhé deireanach a rinneadh ar ÍMAT in 2010. I measc na bpríomhthorthaí eile, bhí:

• Creideann os cionn 85% d’fhreagróirí an tsuirbhé go dtugann na Coimisinéirí Ioncaim faoi riaradh an chórais chánach go cóir.

• Is é creidmheasanna agus faoisimh chánach an chúis is coitianta a dhéantar teagmháil leis na Coimisinéirí Ioncaim.

• Thug 23% de na freagróirí le fios gur úsáid siad ÍMAT Aon Tráth Aon Lá le 12 mhí anuas, agus gurbh í an phríomhchúis a rinne siad amhlaidh ná gurbh fhéidir leo súil a chaitheamh ar thaifid chánach.

• Rinneadh an teagmháil ba rialta leis na Coimisinéirí Ioncaim ar an nguthán, agus rinne os cionn 30% de na freagróirí teagmháil ar an nguthán idir 2 agus 3 huaire le bliain anuas.

• Is é an chéad rogha modh teagmhála ná teagmháil ar líne, agus is é an dara rogha an guthán. Tugtar achoimre sa chairt thíos ar roinnt príomhthorthaí i gcomparáid leis na suirbhéanna a rinneadh ní ba luaithe.

Tá fáil ar thuarascáil ina dtugtar sonraí iomlána ar thorthaí an tsuirbhé ar láithreán gréasáin na gCoimisinéirí Ioncaim. Tabharfaidh an suirbhé lámh bhreise chúnta do na Coimisinéirí Ioncaim chun seirbhís do chustaiméirí a sholáthar d’fhonn é a dhéanamh a fhusa agus is féidir do cháiníocóirí a bheith comhlíontach.

25

Straitéis 2 – Neamhchomhlíonadh a chomhrac Is é ár gcuspóir chun neamhchomhlíonadh a shainaithint agus a chomhrac go héifeachtach

Idirghabháil Iniúchta agus Comhlíonta Tá an chuid is mó dár n-acmhainní comhlíonta dírithe ar na cásanna is mó riosca, agus roghnaítear iad le haghaidh idirghabhála bunaithe ar tháscairí éagsúla riosca a bheith ann. Anuas air sin, dírímid ar earnálacha gnó ar leith le haghaidh idirghabhála níos leithne. Tá de chuspóir againn aisghabhálacha cánach a uasmhéadú ó dhaoine neamhchomhlíontacha agus an t-ualach riaracháin a leagtar ar chustaiméirí comhlíontacha a íoslaghdú. Tháinig méadú 15.8% ar an toradh foriomlán ó ghníomhaíocht idirghabhála iniúchta agus comhlíonta, aníos ó €610.4 milliún in 2014 go dtí €642.5 milliún in 2015. Tháinig méadú 15.4% ar an toradh ó idirghabháil comhlíonta neamhiniúchta aníos go dtí €314.6 milliún (ar seoladh €9.9 milliún de ar aghaidh le haghaidh forfheidhmiú). tugadh 6,612 iniúchadh chun críche in 2015 a bhain toradh €327.9 milliún amach (ar seoladh €43.1 milliún de ar aghaidh le haghaidh forfheidhmiú). Cruthaíodh nárbh fhéidir íoc a dhéanamh maidir le €20.5 milliún (ní áirítear seo sna figiúirí). Féach Tábla 15 ar leathanach 83. Léirítear i dTábla 18 ar leathanach 84 na torthaí ó idirghabháil éagsúil iniúchta agus riosca eile i measc réimse earnálacha arb ionann iad agus rioscaí an gheilleagair airgid thirim. Is é ár Rannóg Cásanna Móra (RCM) ár Lárionad Sármhaitheasa chun cumas agus saineolas a fhorbairt le haghaidh Iniúchadh Ríomhaire (ríomhiniúchadh) sna Coimisinéirí Ioncaim. Cuirtear oiliúint ar an bhfoireann chun díolacháin a chur faoi chois a bhrath agus chun teicneolaíochtaí digiteacha iniúchta a úsáid. Ba ríomhiniúchtaí 43% d’iniúchtaí an RCM, a bhain toradh €7.8 milliún amach i gcáin, ús agus pionóis in 2015. B’iniúchtaí ríomhaire 16% de na hiniúchtaí ar fud na tíre agus ghnóthaigh siad toradh €64.1 milliún. I rith 2015, rinneamar athbhreithniú ar ár mbainistíocht comhlíonta ar ghnólachtaí móra agus ar dhaoine aonair ardrachmais agus, mar thoradh air sin, mhéadaíomar na hacmhainní a sannadh don fheidhm seo. An Tionscadal Conraitheoirí Náisiúnta Seoladh an Tionscadal Conraitheoirí Náisiúnta i measc gach cinn de cheithre Réigiún na gCoimisinéirí Ioncaim in Iúil 2013. Shainaithint agus chuaigh sé i ngleic le hasbhaintí iomarcacha nár gearradh cáin orthu ó láimhdeachas conraitheoirí in earnálacha ar leith. I dtreo dheireadh 2015, tugadh 1,246 cás chun críche, agus gineadh os cionn €18 milliún de thoradh (cáin €11.6m; ús €3.27m; pionóis €3.24m), agus foilsíodh 41 cás. Tá an tionscadal ag druidim chun deiridh anois, agus tá cásanna iarmharacha le tabhairt chun críche in 2016. An Tionscadal Comhairligh Leighis In 2015, bhí 360 idirghabháil comhlíonta oscailte ag na Coimisinéirí Ioncaim i dtaobh Comhairligh Leighis agus a gcuideachtaí rialaithe ar dúnadh 170 díobh i rith 2015. D’eascair réitigh chánach beagán faoi bhun €23 milliún astu seo (cáin €11.9 milliún; ús €1.9 milliún; pionóis €1.3 milliún; caillteanais a bhaineann le dea-thoil nár tarraingíodh anuas arbh ionann agus €8 milliún iad). Cuireadh 15 chás, ar an iomlán, san áireamh sna Liostaí de Mhainnitheoirí Canach i rith 2015.

26

Ó cuireadh tús leis an gclár, osclaíodh 639 idirghabháil chomhlíonta, ar an iomlán, san earnáil seo. Sháraigh na torthaí in 2015 torthaí na bliana 2014, i dtaobh líon na hidirghabhála agus an toraidh iomláin araon. Tá méadú €7 milliún tagtha ar an toradh iomlán agus tháinig méadú 51 idirghabháil ar idirghabháil chomhlíonta a dúnadh. Leanann na Coimisinéirí Ioncaim le hidirghabháil chomhlíonta a oscailt in earnáil na gcomhairleach leighis agus tá súil acu breis réitigh shuntasacha a thabhairt chun críche i gcaitheamh 2016. Tionscadal Tógála I dtaobh na gníomhaíochta méadaithe san earnáil tógála, cuireadh tús le clár sonrach comhlíonta in 2015 agus tugadh aird ar leith ar an méid a leanas: • Oibriú ceart an CCI i measc príomhchonraitheoirí. • Oibriú ceart ÍMAT, mí-rangú fostaithe, ag fostóirí, go sonrach. • Oibriú ceart CBL, go sonrach an tAistriú Muirir CBL, ag conraitheoirí san earnáil. • Cruinneas na dtuairisceán a dhéantar leis na Coimisinéirí Ioncaim. Gné den chlár iad cuairteanna a thabhairt ar láithreáin (idir chuairteanna fógartha agus neamhfhógartha araon) chun neamhchomhlíonadh a bhrath, a shuaitheadh agus a dhíspreagadh. In 2015, tugadh faoi 763 iniúchadh ar an earnáil agus gnóthaíodh toradh €30 milliún (€29,973,678). D’éirigh le hidirghabháil eile na gCoimisinéirí Ioncaim toradh breise €21 milliún (€20,769,419). Féach an Ghné-Alt ar Leathanach 28. Cur i gCoinne Scéimeanna um Sheachaint Cánach I gcaitheamh 2015, réitigh na Coimisinéirí Ioncaim 160 cás um sheachaint cánach as ar eascair toradh €42 milliún, (ús agus pionóis san áireamh). I gcaitheamh 2015, leag na Coimisinéirí Ioncaim béim shuntasach ar achomhairc reatha a chur chun cinn. Socraíodh dátaí éisteachta do mhéid mór cásanna ónar eascair idirghabháil fhairsing réitigh. Ar an iomlán, réitíodh 131 cás aonair (224 achomharc) in 2015. Bhain 7 n-achomharc le hagóidí reachtaíocht na rialach ginearálta frithsheachanta (GAAR), bhain 51 achomharc le hagóidí reachtaíocht spriocdhírithe frithsheachanta (TAAR), agus b’achomhairc seachanta eile 165 díobh. Gné eile den ghníomhaíocht in 2015 ba é an deis réitigh seachanta a tugadh isteach faoin Acht Airgeadais, 2014, a gcuimsítear na sonraí faoi sa Ghné-Alt ar Nochtadh Cáilitheach Seachanta ar Leathanach 30. Ag deireadh 2015, bhí bainistíocht ghníomhach á dhéanamh ar na cásanna a leanas: • 452 cás faoin reachtaíocht ghinearálta frithsheachanta a chumhdaigh €168 milliún féideartha de

cháin. • 593 cás ina bhfuil na Coimisinéirí Ioncaim ag dul i ngleic le seachaint agus an gnáthchód cánach á

úsáid a chumhdaíonn cáin fhéideartha €131 milliún.

27

Gné-Alt

An Earnáil Tógála Tugann sonraí ón gcóras rCCI, i gcaitheamh na tréimhse idir 2012 agus 2015, an méid a leanas le fios: • Tháinig méadú 74% (€11.8 billiún) ar luach na bhfógraí íocaíochtaí ó phríomhoifigigh chuig fochonraitheoirí

(féach an tábla agus an bharrachairt). • Tháinig méadú 56% (ó €21.1 billiún gó €33.1 billiún) ar luach na gconarthaí a d’fhógair phríomhoifigigh

(féach an tábla agus an bharrachairt). Cé gur leag na Coimisinéirí Ioncaim béim thréan riamh anall ar an earnáil tógála, ó 2007 i leith, tá de rún againn a chinntiú go gcoimeádtar comhlíonadh canach sa tionscal. Tugadh roinnt tionscnamh isteach d’fhonn feabhas a chur ar chomhlíonadh agus an t-ualach riaracháin atá ar an earnáil a laghdú i gcomhthráth. Spreagadh conraitheoirí a bhféadfadh go raibh siad thíos le fadhbanna airgeadais chun teagmháil a dhéanamh leis na Coimisinéirí Ioncaim ag luathchéim lena sheachaint fiachais neamh-inbhainistithe chánach a chruthú. In 2008, síneadh an mheicníocht Frithmhuirir CBL chun seirbhísí tógála a chuimsiú. B’éard a rinne seo ná gur aistríodh dliteanais CBL aníos an slabhra chuig líon níos lú de phríomhchonraitheoirí a bhféadfaí bainistíocht ní b’éifeachtaí a dhéanamh ar a gcomhlíonadh. Cáin shiarchoinneálach is ea Cáin Chonarthaí Iomchuí a oibríonn go príomha san earnáil tógála. Ceadaíonn sé cáin a shiarchoinneáil ó íocaíochtaí le fochonraitheoirí agus gearrtar an cháin seo ar dhliteanais chánach an fhochonraitheora ina dhiaidh sin. A fhad le 2011, riaradh an cháin trí chóras páipéarbhunaithe, agus gineadh breis agus aon mhilliún píosa páipéir gach bliain. In 2012, aistríodh CCI go dtí córas leictreonach ar líne a bhain an chuid ba mhó den pháipéar ón gcóras. Laghdaigh seo an t-ualach riaracháin ar chonraitheoirí tógála agus thug sé rochtain do na Coimisinéirí Ioncaim, i gcomhthráth, ar fhaisnéis fíor-ama ar an earnáil. Laghdaíonn an fhaisnéis seo an deis go mór chun calaois a dhéanamh agus cuirtear le córas anailíse riosca na gCoimisinéirí Ioncaim í, a éascaíonn an cháin atá i mbaol a shainaithint go luath. Thug an tAire Airgeadais tionscnamh breise isteach in 2013 nuair a tháinig an Dreasacht Athchóirithe Tí i bhfeidhm. Tá na déchuspóirí ag an mbeart cánach seo a dhreasaíonn úinéirí tí chun conraitheoirí atá comhlíontach i dtaobh cánach a úsáid nuair a dhéanann siad a dtithe a athchóiriú nó a fheabhsú agus conraitheoirí a spreagadh a bhféadfadh a raibh siad ag oibriú sa scáthgheillegar chun a ngnóthaí cánach a thabhairt chun rialtachta. A fhad le deireadh 2015, thug 7,531 conraitheoir faoi oibreacha ar 35,722 maoin. Is ionann luach measta na n-oibreacha seo agus os cionn €810m. Ar leanúint...

Ghabh an earnáil tógála in Éirinn trí thréimhse inar tháinig borradh suntasach uirthi go déanach sna nóchaidí go dtí thart ar 2007, tráth a bhain sí buaic nach mór €39 billiún nó 25% den OTN amach. Bhí an earnáil thíos le cor chun donais tromchúiseach agus fadmharthanach i gcaitheamh na mblianta a fhad le 2012. Tháinig cobhsú ar an meath i ndiaidh na tréimhse sin. Tá méadú ar aschur san earnáil tugtha faoi deara sna blianta is déanaí. In 2015, b’ionann an earnáil tógála agus thart ar 7.5% den OTN (€12.5 billiún). A bhuíochas le tabhairt isteach an chórais leictreonaigh Cháin Chonarthaí Iomchuí (rCCI) in 2012 (féach thíos), tá ar chumas againn forbairtí a rianú ar bhonn fíor-ama san earnáil, mar gheall go gceanglaítear ar chonraitheoirí fógra a thabhairt do na Coimisinéirí Ioncaim i leith conarthaí tógála inar iontráladh agus íocaíochtaí ábhartha a rinneadh faoi na conarthaí siúd, nuair a thagann siad chun solais, go bunúsach.

28

I rith 2015, mar fhreagairt ar an gcor chun feabhais a tháinig ar an tionscal, shocraigh na Coimisinéirí Ioncaim clár náisiúnta chun monatóireacht a dhéanamh ar riosca san earnáil tógála. Déantar rialú agus comhordú lárnach ar an gclár seo, agus tá i ngach Réigiún de chuig na gCoimisinéirí Ioncaim bainisteoir sinsearach ar a bhfuil freagracht shonrach as ‘aire a thabhairt do na rioscaí’ san earnáil tógála ina Réigiún. Baintear úsáid iomlán as sraith idirghabháil comhlíonta na gCoimisinéirí Ioncaim, ina measc fiosruithe gné chun dul i ngleic le rioscaí sonracha agus iniúchtaí iomlána chun neamhchomhlíonadh níos casta a chomhrac. De réir mar a chuaigh an téarnamh ó neart go neart, gné rialta iad cuairteanna ar láithreáin tógála de ghníomhaíocht chomhlíonta na gCoimisinéirí Ioncaim. Is gnách go dtugann Aonaid Chomh-Imscrúdaithe na gCoimisinéirí Ioncaim (ACIanna) faoin obair seo, ar gnách go n-oibríonn siad ar aon dul le gníomhaireachtaí eile Stáit, an Roinn Coimirce Sóisialaí ach go háirithe. In 2015, thug foirne ACI faoi 610 cuairt ar láithreán. Mar chuid dár straitéis chun bainistiú a dhéanamh ar chomhlíonadh san earnáil, tá teagmháil á déanamh ag na Coimisinéirí Ioncaim le páirtithe leasmhara chun iad a chur ar an eolas ar a ndualgais. D’fhoilsíomar treoir ar ár láithreán gréasáin agus d’eagraíomar cur i láthair do ghrúpaí tionscail. Déanaimid monatóireacht dhlúth ar threochtaí atá ag teacht chun cinn agus déanaimid ár gclár comhlíonta a shaincheapadh dá réir. I measc na saincheisteanna a bhfuil ag dul i ngleic leo, tá: • cloí le ceanglais an chórais rCCI, • a chinntiú go n-oibrítear ÍMAT/ÁSPC nuair a fhostaítear fostaí, • oibriú ceart an chórais Frithmhuirir CBL, • imscrúdú ar úsáid sonrasc bréagach, • íocaíochtaí neamhthaifeadta agus ‘trádálaithe ar iarraidh’ chun cáin a imghabháil. In 2015, tugadh faoi 763 iniúchadh de chuid na gCoimisinéirí Ioncaim san earnáil a bhain toradh thart ar €30 milliún amach. D’éirigh le hidirghabháil eile na gCoimisinéirí Ioncaim toradh breise thart ar €21 milliún amach.

29

Gné-Alt

Nochtadh Cáilitheach Seachanta (NCS) Tugadh deis réitigh isteach san Acht Airgeadais, 2014, maidir le haon idirbhearta um sheachaint cánach inar iontráladh an 23 Deireadh Fómhair 2014 nó roimhe sin a nochtadh. Ba é an spriocdháta chun nochtadh a dhéanamh an 30 Meitheamh 2014. Ba iad na saghsanna idirbheart a cháiligh: • Idirbhearta um sheachaint cánach laistigh de bhrí na Rialach Ginearálta um Fhrithsheachaint, is é sin,

idirbhearta ina raibh oifigigh ainmnithe na gCoimisinéirí Ioncaim faoin tuairim faoi Alt 811 den Acht Comhdhlúite Cánacha, 1997 go raibh cáin á seachaint.

• Idirbhearta a n-eascródh dliteanas i leith cánach astu faoin alt sin, dá mbeadh na Coimisinéirí Ioncaim faoin tuairim sin faoi Alt 811 den ACC, 1997, agus

• Idirbhearta um sheachaint CBL a rabhthas ag cur ina n-aghaidh nó a bhféadfadh na Coimisinéirí Ioncaim cur ina n-aghaidh faoin bprionsabal ‘Sárú ar Cheart’ atá díorthaithe ó phrionsabail dlí an AE.

Sa chás go ndearna cáiníocóirí Nochtadh Cáilitheach Seachanta (NCS): • Laghdaíodh an t-ús a bheadh le híoc murach sin anuas go dtí 20%, • Níor cuireadh an formhuirear 10% nó 20% a bheadh iníoctha faoi Alt 811A den ACC, 1997 i bhfeidhm, agus • Níor cuireadh aon phionós i bhfeidhm má ghlac na Coimisinéirí Ioncaim leis gurbh ionann nochtadh agus NCS

a bhain le hidirbheart um sheachaint cánach. Bhí an méid a leanas i gceist leis na catagóirí de nochtadh seachanta a rinneadh faoin NCS: • Scéimeanna asbhainte airgid thirim – a rinne cearta scaire agus aistriú luacha a mhalartú, • Caillteanais bhréige trádála a chruthú, • Faoiseamh ó ús a chruthú sa chás gur thug daoine aonair iasacht ar rátaí boilscithe, • Caillteanais chaipitil a chruthú, • Cásanna iontaobhais thar lear – an chumhacht chun taitneamh a bhaint, • Caillteanais cháin ioncaim a chruthú, agus • Íseal-leibhéal de chásanna seachanta nach rabhthas feasach orthu roimhe seo. Ar an iomlán, rinneadh 137 nochtadh agus bhain siad toradh thart ar €43 milliún amach. Tá líon beag cásanna faoi athbhreithniú go fóill lena dheimhniú cibé acu an gcomhlíonann nó nach gcomhlíonann siad na critéir chun fáil a bheith acu ar an NCS.

30

Tabhairt faoi Imghabháil Thar Lear Ag eascairt ó fhaisnéis a fuarthas de bhun Orduithe na hArd-Chúirte, leanann na Coimisinéirí Ioncaim lena gcumhachtaí fairsinge a úsáid chun imghabháil cánach thar lear a chomhrac. Déanann malartú faisnéise trí Chomhaontuithe Cúnaimh Fhrithpháirtigh agus Malartaithe Faisnéis Chánach, anuas ar chumhachtaí chun iarraidh ar fhaisnéis ó institiúidí airgeadais agus tríú páirtithe, feabhas mór ar ár gcumas chun ioncam agus sócmhainní a ngearrtar cáin orthu a shainaithint agus chun cabhrú leis na deiseanna a laghdú chun cáin a imghabháil trí chuntais agus struchtúir thar lear a úsáid. I rith 2015, b’ionann an toradh ó shócmhainní agus iontaobhais thar lear agus €60.39 milliún. Bhí €43.83 milliún de cháin agus €16.56 milliún d’ús agus de phionóis i gceist leis seo. Foilsíodh 16 chás i liostaí na mainnitheoirí in 2015 maidir le réitigh ina raibh baint ag imghabháil thar lear. Calaois CBL Baineann earraí agus seirbhísí rátála nialasaí le go leor calaois CBL idir Ballstáit an AE. Is fearr a dhéantar calaois CBL a chomhrac trí mheascán de roinnt faisnéise ar leibhéal náisiúnta agus idirnáisiúnta, dea-chleachtas a chur i bhfeidhm trí ghníomhaíochtaí comhordaithe, agus trí mhonatóireacht a dhéanamh ar threochtaí calaoise atá ag teacht chun cinn. Tá a n-éifeachtúlacht á méadú ag na Coimisinéirí Ioncaim sa réimse seo trí rannpháirtíocht níos mó le líon gníomhaireachtaí agus fóraim idirnáisiúnta sa chomhrac i gcoinne calaois CBL, ina measc: • EUROFISC agus FISCALIS – fóraim an AE a oibríonn sa limistéar seo, • Eagraíocht Idirnáisiúnta Lucht Riaracháin Cánach (an IOTA) chun dea-chleachtas a roinnt, agus • Malartuithe agus comhoibriú déthaobhach le Ballstáit, go háirithe le Ioncam agus Custaim na

Banríona (HMRC) maidir le gníomhaíochtaí calaoiseacha CBL trasteorann. Baineann ríthábhacht le brath luath, agus cuirtear teicneolaíocht cheannródaíoch i bhfeidhm ar na foinsí sonraí atá ar fáil, go príomha trádstóras sonraí na gCoimisinéirí Ioncaim, chun gníomhaíochtaí amhrasta trádála agus treochtaí atá ag teacht chun cinn a shainaithint. Cuireann brath agus cealú pras an chlárúcháin CBL ar chumas againn cur isteach ar ghníomhaíocht chalaoiseach agus chun caillteanais fhéideartha a mbíonn an Státchiste thíos leo a íoslaghdú. Is féidir gníomhaíocht amhrasta trádála a shainaithint, chomh maith, i gcásanna ina ndearnadh uimhir CBL ‘a fhuadach’ agus a úsáid chun earraí a fháil ó Bhallstát eile agus céatadán nialasach CBL a íoc, i ngan fhios don trádálaí dlisteanach. Ar aon dul le cumas atá ag dul chun feabhais ar chalaois a bhrath, leanaimid lenár gcumas a threisiú chun cosc a chur ar an gcalaois sin. Cuirfidh rialuithe méadaithe ag céim chláraithe CBL agus córais luathrabhaidh teorainn bhreise ar ghníomhaíocht chalaoiseach CBL amach anseo. In 2015, braitheadh fianaise i leith calaois CBL trí mhí-úsáid a bhaint as an scéim chorrlaigh i dtaobh gluaisteáin athláimhe a dhíol a tugadh anonn ón Ríocht Aontaithe. Go dtí seo, rinne an tionscadal breis agus €10 milliún a ghnóthú agus rinneadh ocht bhfoilsiú agus rinneadh clárúcháin CBL a chealú do chaoga a haon trádálaí a bhí ar iarraidh. Tá ionchúiseamh amháin ar feitheamh.

Ar an gcuma chéanna, sainaithníodh calaois CBL i soláthar deochanna boga, bonn, milseogra, cosmaidí agus earraí tí, i measc go leor eile. I measc na n-éachtaí eile a rinneadh in 2015, cuireadh líon líonraí calaoiseacha CBL as riocht, go príomha i gcomhoibriú dlúth le HMRC. B’éard a d’eascair as seo ná gur cealaíodh a mhéid le sé chlárúchán déag CBL in Éirinn agus sa Ríocht Aontaithe araon i líonra calaoiseach amháin. Rinneadh formhór na gclárúchán cealaithe CBL i dtaca le ‘trádálaithe ar iarraidh’. Tá roinnt

31

comhimscrúduithe fós ar bun agus tá plé á dhéanamh, i gcomhthráth, ar chomhoibriú níos mó sa chur isteach ar chalaois CBL trasteorann chomh maith. In Eanáir 2015, phléadáil duine aonair ciontach i leith 5 chúiseamh shamplacha i leith CBL, ina measc; sonraisc mhíchearta a sholáthar, tuairisceán mícheart CBL a sheachadadh, agus aisíocaíocht CBL a éileamh (nach raibh sé ina theideal). B’ionann an méid iomlán CBL a imghabhadh agus €654,000. Gearradh pianbhreith choimeádta trí go leith bliain air i dtaca le gach cion. Beidh gach pianbhreith le seirbheáil go comhthráthach ach cuireadh bliain deiridh gach cinn de na pianbhreitheanna ar fionraí. Imscrúduithe Speisialta Bailíodh €63.6 milliún ó 68 cás a bhain le tromlach na dtionscadal mór imscrúdaithe ‘leagáide’ in 2015. Go dtí seo, bailíodh €2,808.17 milliún, ar an iomlán, ó 35,356 cás. Tugtar sonraí ar na torthaí ó na himscrúduithe éagsúla i dTábla 17 ar leathanach 84. In 2015, sholáthair na Coimisinéirí Ioncaim cuntas iomlán don Choiste Cuntas Poiblí ar thabhairt faoi imscrúdú speisialta ar imghabháil amhrasta cánach ag sealbhóirí cónaitheacha Éireannach cuntas thar lear le Banc HSBC, an Eilvéis. Anuas air sin, sholáthraíomar sonraí faoi thorthaí imscrúduithe sibhialta agus coiriúla ar cháiníocóirí a sainaithníodh amhail saincheisteanna a bheith acu a bhaineann le hoibriú na gcuntas seo. B’ionann an toradh ó na himscrúduithe seo agus thart ar €4,681,813.00, a chorpraigh aisghabháil €1,864,265.00 i dtaca le cáin, agus ús agus pionóis €1,974,850.00 agus €842,698.00, faoi seach. Chomh maith leis sin, fuarthas suim €100,000, mar íocaíocht i gcuntas, i dtaca le cás atá á achomharc. Sa mhullach ar dhul sa tóir ar chánacha atá le híoc, tionscnaíodh imeachtaí coiriúla i dtrí chás sa chás nach raibh dóthain fianaise ann chun ionchúiseamh a dhéanamh i leith cionta sainaitheanta cánach. Baineadh cúisimh amach i ngach ceann de na cásanna seo, ónar eascair gur gearradh fíneálacha idir €4,000 agus €25,000. I gcás amháin breise, a imscrúdaíodh d’fhonn ionchúiseamh a dhéanamh, breithníodh nach leor an fhianaise atá ar fáil chun leanúint ar aghaidh leis an ionchúiseamh. Idirbhearta Amhrasta I rith 2015, fuair na Coimisinéirí Ioncaim 21,358 Tuairisc um Idirbheart Amhrasta (TIA) ó institiúidí airgeadais agus comhlachtaí sainithe eile. D’eascair aisghabhálacha cánach agus pionóis as cuid de na tuairiscí seo nach n-éireodh linn a dhéanamh murach sin. In 2015, b’ionann an toradh ó chásanna inar bhain a leithéid de thuairisc agus €10,021,963. I rith 2015, lean na Coimisinéirí Ioncaim le teagmháil a dhéanamh leis an earnáil airgeadais ag líon imeachtaí, i measc na gceann ba shuntasaí, Fóram an TIA i gCaisleán Bhaile Átha Cliath an 31 Márta. Rinne na Coimisinéirí Ioncaim an t-imeacht seo a óstáil agus tugadh an Garda Síochána, Banc Ceannais na hÉireann, an Roinn Airgeadais agus Ioncam agus Custaim na Banríona a thabhairt le chéile ar ardán amháin chun labhairt faoi shaincheisteanna a bhaineann le TIAanna. Acmhainní Dílse Tá Acmhainní Traidisiúnta Dílse (dleachtanna Custam, go príomha, ar iompórtálacha ó áiteanna lasmuigh den AE agus tobhaigh shiúcra) díorthaithe ó dhleachtanna custam agus talmhaíochta (ina measc seo tá dleacht chomhtharaif custam, dleacht frithdhumpála agus dleacht frithchúitimh, a riarann na

32

Coimisinéirí Ioncaim thar ceann an AE). Lean na Coimisinéirí Ioncaim le himghabháil agus seachaint Acmhainní Traidisiúnta Dílse an AE a chomhrac, i gcomhar le hOifig Frithchalaoise an AE (OLAF). I rith 2015, d’osclaíomar 27 cás imscrúdaithe Acmhainní Dílse i gcomhar leis an OLAF agus sainaithníodh ganníocaíochtaí arbh ionann agus €0.22 milliún iad. Imghabháil Cánach a Thuairisciú Is féidir sonraí faoi ghníomhaíocht an scáthgheilleagair a thuairisciú do na Coimisinéirí Ioncaim ar ár bhFoirm Thuairiscithe um Imghabháil Cánach. Tá faisnéis a shainaithníonn an t-imghabhálaí cánach agus an bealach ina dtugtar faoin imghabháil an-áisiúil i dtaobh ár n-iarrachtaí chun an fhadhb seo a chomhrac. Úsáideann an pobal an Fhoirm Thuairiscithe ar líne chun faisnéis a sholáthar do na Coimisinéirí Ioncaim maidir leis na gníomhaíochtaí féideartha scáthgheilleagair. Anuas air sin, féadtar gníomhaíocht imghabhála agus scáthgheilleagair a thuairisciú trí litir a sheoladh nó glao gutháin a chur ar oifig na gCoimisinéirí Ioncaim. Go háirithe, féadfaidh daoine smuigleáil drugaí agus iompórtáil agus díol toitíní neamhdhleathacha a thuairisciú tríd an Uimhir Rúnda Shaorghlao a úsáid: 1800 295 295.

Gné-Alt

Anailísíocht

• Shocraíomar Grúpa Bainistíochta Sinsearaí chun tús áite a thabhairt don obair anailísíochta go léir sna Coimisinéirí Ioncaim agus maoirseacht a dhéanamh air; • Príomhoifigeac Anailísíochta a cheapadh chun bainistiú a dhéanamh ar ár ngníomhaíochtaí anailísíochta agus iad a stiúradh; • Foireann Seirbhísí Teicniúla Anailísíochta a bhunú chun bonneagar TF a sholáthar chun tacú le tionscadail

anailísíochta; • Cathaoirleacht a dhéanamh ar chlár oibre ‘Ardanailísíochta’ an OECD, a lorgaíonn chun gníomhaíochtaí

riaracháin chánach an OECD a dhoiciméadú agus dea-chleachtas i gcur i bhfeidhm réiteach anailíseach a shainaithint.

Lena chinntiú go n-imríonn anailísíocht fíor-thionchar ar fheidhmíocht oibríochtúil, tá cur chuige comhtháite á ghlacadh againn, ina bhfuil saineolas anailíseach, TF, agus oibríochtúil á gcur san áireamh chun táirgí a chruthú atá daingean i dtaobh cúrsaí staitistiúla de agus, níos tábhachtaí ná sin, atá úsáideach go praiticiúil. Ar deireadh thiar, baineann anailísíocht le níos mó a bhaint dár n-acmhainní, cibé acu trí shamhlacha a thógáil chun tús áite níos éifeachtúla a thabhairt d’am oibreoirí cáis, nó trí shonraí a úsáid chun an idirghabháil, an caitheamh, agus na cláir is éifeachtúla a shainaithint. I ngeall ar an infheistíocht leanúnach a dhéanaimid in anailísíocht, tá ar ardchumas againn na tairbhí siúd a bhaint sna blianta amach romhainn.

Is í anailísíocht an cleachtas ina gcuirtear teicnící staitistiúla i bhfeidhm chun cabhrú linn tuiscint a fháil ar ár sonraí agus iad a úsáid chun cinntí níos fearr a dhéanamh. Sna Coimisinéirí Ioncaim, úsáidtear anailísíocht chun cásanna a shainaithint le haghaidh iniúchta, chun bearta a thuar, ar nós fiachas atá ar fáil lena bhailiú, agus chun measúnú agus feabhas a chur ar an tionchar a imríonn ár ngníomhartha agus ár n-idirghabháil. Úsáideadh modhanna anailíseacha sna Coimisinéirí Ioncaim ón mbliain 2011, ach anuraidh, rinneadh ár n-iarrachtaí sa limistéar seo a athdhúbailt. In 2015, rinneamar an méid a leanas, go sonrach:

33

Anailís Líonra Shóisialta Sainaithníonn ár gcóras Anailíse Líonra Shóisialta (ALS) naisc idir gnólachtaí agus daoine. Tá sé an-áisiúil chun calaois chórasach CBL a nochtadh. In 2015, d’úsáideamar ALS chun 54 líonra/gnólacht ardriosca CBL a shainaithint a atreoraíodh le haghaidh iniúchta/imscrúdú. Dúnadh sé chás a raibh toradh/measúnuithe os cionn €0.6 milliún acu, agus cealaíodh a gclárúchán CBL i dtrí chás bhreise. Tá imscrúdú foirmiúil á dhéanamh ar thrí chás d’fhonn ionchúiseamh a dhéanamh agus deimhníodh gur bhain riosca íseal le trí chás. Tá iniúchadh/imscrúdú á dhéanamh go fóill ar na cásanna eile. I measc na dtorthaí rathúla a bhí ar na cásanna casta seo bhí toradh a bhailiú agus cásanna a bhí oiriúnach le haghaidh ionchúisimh a shainaithint. Áirítear leo, chomh maith, cur isteach ar chumas gnólachtaí agus daoine aonair chun tabhairt faoi idirbhearta calaoiseacha CBL, cosc a chur ar chaillteanais bhreise a mbíonn an Státchiste thíos leo. Neamhchomhdaitheoirí a Shainaithint Mar chuid dár gcur chuige bainistíochta comhlíonta, chuir na Coimisinéirí Ioncaim feabhas ar dhíriú ar chásanna neamhchomhdaitheoirí Cáin Ioncaim agus Cáin Chorparáide. Baineann an cur chuige seo leas as foinsí éagsúla sonraí, ina measc faisnéis tríú páirtí, chun na cásanna siúd a shainaithint ina léirítear gníomhaíocht tráchtála a bhfuiltear le dul i mbun gníomhaíocht leantach agus ionchúiseamh féideartha ina leith. Cuireann sé ar ár gcumas ár gcuid ama agus airde a dhíriú ar na cásanna lena mbaineann an riosca is airde de neamhchomhlíonadh agus a sheachaint am agus acmhainní a chaitheamh sa chás nach raibh gnólacht ag trádáil go gníomhach. Féach Tábla 22 ar leathanach 85. Rioscaí Ríomhthráchtála I gcaitheamh 2015, thug na Coimisinéirí Ioncaim faoi athbhreithniú ar na rioscaí a tháinig chun solais ó shamhlacha nua gnó Ríomhthráchtála, ina measc seirbhísí piaraí ar phiaraí. Shainaithin an t-athbhreithniú roinnt rioscaí óna dteastaíonn coigeartú éigin a dhéanamh ar ár gcleachtais scagtha agus mheasúnaithe riosca agus tá iad seo á gcur i bhfeidhm in 2016.

Ag Oibriú lenár gComhpháirtithe Bhí caidreamh dlúth oibre ag na Coimisinéirí Ioncaim agus an Roinn Coimirce Sóisialaí (an RCS) agus déanann Grúpa Ardleibhéil maoirseacht ar an gcaidreamh seo ina bhfuil an lucht bainistíochta sinsearaí sa dá eagraíocht. Príomhchuspóir den Ghrúpa seo is ea an t-idirghníomhú straitéiseach agus oibríochtúil idir an dá eagraíocht a dhoimhniú, ina measc comhoibriú agus cumarsáid leanúnach ar shaincheisteanna ábhartha. I rith 2015, bhailigh na Coimisinéirí Ioncaim agus an RCS íocaíochtaí seachtainiúla Cáin Mhaoine Áitiúil thar ceann nach mór 27,000 úinéir maoine. Tacaíodh leis an gcóras bailithe trí ardán ‘ceangailte’ leictreonach ar chostas ar bith ar na húinéirí maoine. Anuas air sin, oibríonn na Coimisinéirí Ioncaim i gcomhpháirtíocht leis an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara (an RTBA) agus le hÚdarás Sábháilteachta Bia na hÉireann (an ÚSBÉ) ar mhaithe le seasamh go héifeachtach leis an Scéim Tásc Geografach d’Uisce Beatha na hÉireann agus do Phoitín na hÉireann. Cinntíonn an scéim seo nach gceadaítear ach táirgí a fhíor-thionscnaíonn i dtír a shainaithint amhlaidh ar mhaithe le cuspóirí tráchtála.

34

Leanann na Coimisinéirí Ioncaim ag oibriú ar leibhéal náisiúnta leis an nGarda Síochána agus leis an tSeirbhís Chabhlaigh agus ar leibhéal idirnáisiúnta lenár gcomhpháirtithe forfheidhmithe dlí sa chomhrac i leith drugaí aindleathacha. Ar a bharr sin, comhlíonaimid príomhról chun réimse toirmeasc, srianta agus córais sábháilteachta táirgí a chur i bhfeidhm thar ceann Gníomhaireachtaí eile Stáit.

35

Gné-Alt

Calaois Bhreosla

Le roinnt blianta anuas, d’éirigh leis na Coimisinéirí Ioncaim straitéis fhadréimseach a chur i bhfeidhm chun dul i ngleic leis an bhfadhb a bhaineann le calaois bhreosla, go háirithe sciúradh breosla. Is éard a bhaineann leis an ngníomhaíocht neamhdhleathach seo ná an marcóir ceimiceach a bhaint ó ola mharcáilte gháis (nach ngearrtar ach ráta íseal de Dhleacht Máil air) agus an breosla ‘sciúrtha’ a eascraíonn as seo a dhíol mar dhíosal bóthair (ar a ngearrtar ráta níos airde de Dhleacht Máil). Áiríodh lenár straitéis an córas ceadúnaithe ola mianraí a threisiú, inar corpraíodh ceadúnas breise do thrádálaithe a dhéileálann in ola mharcáilte gháis, coinníollacha diana ceadúnaithe a bhaineann le gach ceadúnas ola mianraí, agus córas nuálach de mhonatóireacht a dhéanamh ar an slabhra soláthair bunaithe ar thuairisceáin mhíosúla leictreonacha d’idirbhearta ola a sheolann gach trádálaí ceadúnaithe ar ais. Cuireann na tuairisceáin seo ar chumas na gCoimisinéirí Ioncaim idirbhearta agus patrúin amhrasta nó aimhrialta de dháileadh breosla. Thacaigh foráil ‘Trádáil Mheargánta’ a tugadh isteach san Acht Airgeadais (Uimh. 2), 2013 agus socruithe níos daingne ceadúnaithe a tugadh isteach san Acht Airgeadais, 2014 leis an réimse seo de bhearta frithchalaoise breosla. Rinne iad seo cumas na gCoimisinéirí Ioncaim a bhreistreisiu chun déileáil le trádálaithe a bhfuil baint acu i mbreosla aindleathach. I gcomhthéacs na bhforálacha um Thrádáil Mheargánta, lean na Coimisinéirí Ioncaim le teagmháil a dhéanamh leis na comhlachais éagsúla tionscail san earnáil olaí chun an soláthar breoslaí marcáilte a theorannú do na trádálaithe ola agus na húsáideoirí deiridh siúd amháin ar féidir leo riachtanas dlisteanach don táirge sin a thaispeáint. D’oibrigh na Coimisinéirí Ioncaim, chomh maith, le Comhlachas Thionscal Peitriliam na hÉireann, comhlacht ionadaíoch na gcuideachtaí siúd in Éirinn a thugann faoi tháirgí ola a iompórtáil, a dháileadh agus a mhargú, chun Cód Iompair Gnó a fhorbairt atá ar fud an tionscail a tugadh chun críche go luath in 2016. Marcóir Nua Breosla (Accutrace S10™) Sa tionscnamh ba dhéanaí i straitéis na gCoimisinéirí Ioncaim sa limistéar seo, tugadh marcóir nua breosla isteach in Aibreán 2015. Tá an marcóir nua le húsáid anuas ar na ruaimeanna reatha in ola mharcáilte gháis agus i ceirisín. D’eascair sé ó chomhthionscnamh ag na Coimisinéirí Ioncaim agus Ioncam agus Custaim na Banríona chun marcóir níos éifeachtaí a aimsiú (i.e. marcóir nach bhfuil chomh héasca lena bhaint trí sciúradh) atá le húsáid i mbreoslaí marcáilte in Éirinn agus sa Ríocht Aontaithe araon. Cuireann an marcóir nua ar chumas na gCoimisinéirí Ioncaim samplaí de dhíosal bóthair a thástáil ó dháileoirí, réamhchúirteanna agus cuideachtaí iompair chun an díosal marcáilte ar a ngearrtar cáin níos ísle atá beartaithe nach mbaintear ach úsáid seachbhóthair as agus an gníomh cuí forfheidhmithe a dhéanamh sa chás go mbraitear an marcóir. D’fhéadfaí a áireamh leis an gníomh seo an táirge a urghabháil, measúnuithe cánach a thabhairt chun solais, ceadúnas ola mianraí trádálaí a chúlghairm agus ionchúiseamh. Le cois thabhairt isteach an mharcóra nua, d’éirigh leis na Coimisinéirí Ioncaim anailíseoirí iniompartha a fháil chun tástáil a dhéanamh do láithreacht an mharcóra nua i mbreosla a choimeádtar ag áitreabh trádálaithe agus faoi iompar ag seicphointí ag taobh an bhóthair. Cuireadh tús le clár dian tástála sa dara leath in 2015. Dhírigh sé ar an slabhra dáilte agus má deimhníodh go raibh breosla bóthair ag aon soláthraí nó úsáideoir ina rabh an marcóir, urghabhadh an táirge, ionchúisíodh iad agus, sa chás gur chuí, cúlghaireadh a gceadúnas chun déileáil in olaí mianraí. Faoi dheireadh 2015, thug foireann na gCoimisinéirí Ioncaim cuairt ar bhreis agus 500 áitreabh agus glacadh breis agus 1,000 sampla. D’eascair urghabháil os cionn 85,000 lítear de bhreosla aindleathach as seo, ina measc breosla smuigleáilte agus sciúrtha. Cuireadh tús le hionchúisimh maidir le gach brath sa chás go dtacaíonn an fhianaise leis an ngníomh sin. Ar leanúint...

36

Calaois Fhioscach, Smuigleáil agus Drugaí a Bhrath Urghabhadh 68 milliún toitín ar a raibh luach €34.4 milliún agus 2,364KG de Thobac ar a raibh luach €1.1 milliún in 2015. Cuirtear seo i gcomparáid le 53.4 milliún toitín agus 9,834kg de thobac a urghabhadh in 2014. Féach Tábla 20 ar leathanach 85. Úsáidimid bailiú faisnéise, próifíliú daoine a bhfuil amhras fúthu agus cláir éifeachtacha idirghabhála chun an bhagairt a chomhrac a chruthaíonn gníomhaíochtaí coiriúla, ar nós calaois bhreosla agus tobac agus smuigleáil drugaí. Is minic go dtrasnaíonn na gníomhaíochtaí seo teorainneacha náisiúnta agus go dteastaíonn comhoibriú dlúth uathu le gníomhaireachtaí eile náisiúnta agus idirnáisiúnta forfheidhmithe, go háirithe Ioncam agus Custaim na Banríona sa Ríocht Aontaithe. Tá struchtúir i bhfeidhm a éascaíonn comhoibriú trasteorann idir gach gníomhaireacht ábhartha chun gníomhaíochtaí dronganna coireachta eagraithe a chomhrac atá freagrach as comhréir mhór de ghníomhaíocht choiriúil.

Tionscadal Náisiúnta Comhlíonta Ola Mianraí Bhain tionscadal comhlíonta a comhordaíodh go náisiúnta le snáithe bhreise den straitéis chun dul i ngleic le calaois bhreosla chun méid an neamhchomhlíonta a dheimhniú in earnálacha gnó a bhfuil baint acu i ndíol, dáileadh agus úsáid ola mianraí. Reáchtáladh an tionscadal i rith 2015, agus roghnaíodh cásanna go lárnach, a sainaithníodh trí leas a bhaint as réimse fairsing de chritéir riosca earnáilsonracha a dháiltear do Réigiún na gCoimisinéirí Ioncaim agus dár Rannóg Cásanna Móra lena n-iniúchadh. Rinneadh idirghabháil iomlán iniúchta, ina dhiaidh sin, ar 120 cás. Go dtí seo, tugadh 76 iniúchadh chun críche, a ghnóthaigh €2.7m i gcáin, ús agus pionóis. Anuas air sin, tá 2 chás á mbreithniú le haghaidh ionchúisimh. Rinne an tionscadal seo cumas iniúchóirí na gCoimisinéirí Ioncaim a mhéadú chun calaois mháil a shainaithint agus a chomhrac agus meastar go dtabharfar chun críche é sa chéad leath in 2016. Tionchar Foriomlán Chun cabhrú le héifeachtúlacht ár straitéise foriomláine a thomhas chun calaois bhreosla a chomhrac, chríochnaíomar anailís ar an margadh ola in Éirinn go luath in 2015. B’éard a bhain leis an anailís ná measúnú a dhéanamh ar threochtaí margadh ola roimh 2013 agus iad a eachtarshuí chun cinn isteach in 2013 agus 2014. Deimhníodh go bhféadfadh go raibh gníomhaíocht chomhlíonta na gCoimisinéirí Ioncaim mar chúis le cáin agus dleachtanna €200 milliún breise a ghnóthachan do Státchiste na hÉireann in 2014. Dheimhnigh aiseolas ó thrádálaithe a raibh baint acu san earnáil ola mianraí agus a gcomhlachtaí ionadaíocha gur tháinig laghdú suntasach ar na leibhéil de bhreosla sciúrtha agus measann siad gurbh iad na bearta a ghlac na Coimisinéirí Ioncaim, go príomha, ba chúis leis an bhforbairt seo. Go luath in 2016, thugamar faoi chlár samplála randamaí a rinne tástáil ar láithreacht an mharcóra nua i ndíosal bóthair in umair stórála thart ar 200 miondíoltóir réamhchúirte. Tá an sampla, arbh ionann é agus nach mór trádálaí amháin as gach deichniúr trádálaithe, i bhfad níos mó ná mar a theastaíonn chun torthaí atá daingean i dtaobh staitisticí de a sholáthar. Níor eascair aon tástáil dhearfach i leith Accutrace S10™ as aon samplaí. Léiríonn an tsampláil, faoinar tugadh faoi mhaoirseacht neamhspleách Bhrainse Staitisticí agus Taighde Eacnamaíochta na gCoimisinéirí Ioncaim, le húdarás, go bhfuil díol breosla sciúrtha sa mhargadh diomaibhseach agus go bhfuil sé nach mór tugtha chun deiridh. Léiríonn na torthaí deimhniú breise ar éifeachtacht na mbeart éagsúil a thug na gCoimisinéirí Ioncaim isteach le blianta beaga anuas.

37

Tobac

Leanamar le réimse fairsing de ghníomhaíochtaí forfheidhmithe a chur chun feidhme i gcoinne smuigleáil agus díol toitíní agus táirgí eile tobac aindleathacha in 2015. Ba é ár n-aidhm chun na hearraí aindleathacha a urghabháil, cur isteach ar ghníomhaíochtaí coireachta eagraithe a bhí ag tabhairt faoin smuigleáil, agus iad siúd a bhí freagrach a ionchúiseamh. Rinneadh líon urghabháil mhór i gcaitheamh na bliana.

In Aibreán 2015, tugadh stampa nua cánach tobac isteach a chorpraigh líon gnéithe nua slándála. Cabhraíonn seo chun táirgí góchumtha agus calaoiseacha tobac.

Drugaí

In 2015, rinne na Coimisinéirí Ioncaim 4,826 urghabháil drugaí – féach Tábla 19 ar leathanach 84.

Gabhadh 37 duine mar thoradh ar chomhsheachadadh rialaithe leis an nGarda Síochána, agus tá na cásanna seo leis an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí faoi láthair ar feitheamh ionchúisimh nó treorach le haghaidh ionchúisimh. Cúisíodh 8 nduine a raibh baint acu i dtonna amháin de chócaon a urghabháil ón Makayabella i Meán Fómhair 2014, chomh maith, i rith 2015 agus gearradh pianbhreitheanna orthu idir 3 agus 16 bliana.

Lean na Coimisinéirí Ioncaim lena rannpháirtíocht ar leibhéal idirnáisiúnta le Páirtí Oibre Comhoibríoch Chustaim an AE (an CCWP), an Eagraíocht Dhomhanda Chustam (an WCO), Europol, agus an Clár Oibre Ildisciplíneach Eorpach i gCoinne Bagairtí Coiriúla (EMPACT) agus an MACO-N i ngníomhartha leanúnacha atá dírithe ar gháinneáil ar dhrugaí, cógais aindleathacha, substaintí nua sícighníomhacha agus réamhtheachtaithe druga a idircheapadh agus a chosc.

Oibríonn Seirbhís Chustam na gCoimisinéirí Ioncaim ar leibhéal náisiúnta leis an nGarda Síochána agus leis an tSeirbhís Chabhlaigh sa chomhrac i leith drugaí aindleathacha. Leanann Aonad Forfheidhmithe Dlí Drugaí Chustaim na gCoimisinéirí Ioncaim a bheith leabaithe i gcomhimscrúduithe le Biúró an Gharda Síochána um Dhrugaí agus Coireacht Eagraithe. In 2015, b’éard a d’eascair as seo ná go ndearna na Coimisinéirí measúnú ar 150 comhoibríocht seachadta rialaithe ina raibh baint ag Seirbhís Chustam na gCoimisinéirí Ioncaim, an Garda Síochána, agus/nó An tÚdarás Rialála Táirgí Sláinte. Is ionann an figiúr seo agus méadú ar fhigiúr 2014 ina ndearnadh breithniú ar 138 comhsheachadadh rialaithe.

Ghlacamar páirt i roinnt oibríochtaí tábhachtacha náisiúnta agus idirnáisiúnta in 2015 agus i réimse fóram a bhain le coireacht eagraithe agus le smuigleáil drugaí.

Ghlac na Coimisinéirí Ioncaim páirt i príomh-Fhóram Maoirseachta ar Dhrugaí na Roinne Sláinte. Tacaíonn Seirbhís Chustam na gCoimisinéirí Ioncaim le gallán laghdaithe soláthair Straitéis Náisiúnta Drugaí an Rialtais, agus cuirfidh siad le forbairt na Straitéise Náisiúnta Drugaí nua. Chomh maith leis sin, ghlacamar páirt i bhfoghrúpaí éagsúla, ina measc an Coiste Náisiúnta Comhordaithe (do na tascfhórsaí réigiúnacha drugaí agus alcóil), agus sa Ghrúpa Idirnáisiúnta Saincheisteanna Drugaí (an IDIG) a bunaíodh i rith Uachtaránacht na hÉireann ar an AE. Cruthaíonn an IDIG íomhá fhoriomlán na saincheisteanna idirnáisiúnta drugaí a bhaineann le hÉirinn sula bhfreastalaíonn an Roinn Sláinte agus an Roinn Dlí agus Cirt ar Choimisiún um Dhrugaí Támhshuanacha na Náisiún Aontaithe (CND).

38

Aonaid Chomhimscrúdaithe Tá Aonaid Chomhimscrúdaithe (ACIanna) i mbun oibriú ó 1990 i leith. Is é an ról atá acu ná tabhairt faoi imscrúduithe ar neamhchomhlíonadh cánach agus ÁSPC, calaois agus stádas fostaíochta oibrithe agus chun dul i ngleic le limistéir ina dtugann an fhianaise leibhéil de neamhchomhlíonadh le fios a léiríonn láithreacht ghníomhaíocht an scáthgheilleagair. I dtosach báire, tugadh faoin obair seo i gcomhar leis an Roinn Coimirce Sóisialaí (an RCS). Ó lár na bliana 2007, oibríonn oifigigh an Choimisiúin um Chaidreamh san Ionad Oibre (an WRC) (an tÚdarás Náisiúnta Cearta Fostaíochta roimhe seo) leis na Coimisinéirí Ioncaim agus le hAonaid Imscrúdaithe an RCS agus gníomhaireachtaí eile, na Gardaí ina measc ar sheicphointí ilghníomhaireachta chun gníomhaíocht an scáthgheilleagair a shainaithint. Roinntear faisnéis agus eolas, faoi mar is cuí, i measc na ngníomhaireachtaí éagsúla agus tugtar faoi chomhchuairteanna a thabhairt ar láithreáin tógála agus ar ghnólachtaí eile. I measc na hidirghabhála, tá comhphróifíliú a dhéanamh lenár gcomhghleacaithe san RCS maidir le saincheisteanna ar nós calaois aitheantais, agus cuairteanna a thabhairt ar láithreáin. Thug ACIanna faoi 2,111 idirghabháil comhlíonta (fiosrúcháin agus agallaimh spriocdhírithe) in 2015. Anuas air sin, tugadh faoi 3,335 cigireacht faoin aer ina raibh cuairteanna a thabhairt ar láithreán tógála, seicphointí agus oibríochtaí áitiúla i gceist, chomh maith – tugadh faoi 720 ceann díobh leis an RCS, tugadh faoi 232 ceann díobh leis an WRC agus ba chigireachtaí ilghníomhaireachta 347 ceann díobh. I rith 2015, bhailigh ACIanna €3.64 milliún i gcáin, ús agus pionóis agus d’eascair gur cláraíodh 1,789 duine le haghaidh cánach as a gcuid oibre. Grúpa Monatóireachta an Gheilleagair Cheilte Tá na Coimisinéirí Ioncaim ina gcathaoirleach ar Ghrúpa Monatóireachta an Gheilleagair Cheilte (HEMG), ar grúpa ilghníomhaireachta neamhreachtúil iad ina bhfuil ionadaithe de ghníomhaireachtaí Ionadaíocha, fostóirí (Cónaidhm Ghnólachtaí agus Fhostóirí na hÉireann, Miondíol Éireann, Comhlachas na nGnólachtaí Beaga, Cónaidhm Thionscadal na Foirgníochta) agus ceardchumainn (Comhdháil na gCeardchumann). Soláthraíonn an HEMG fóram do ghnólachtaí agus ceardchumainn chun smaointe agus tionscnaimh a roinnt agus a chur ar aghaidh chun gníomhaíocht an scáthgheilleagair a chomhrac.

Trádáil Neamhcheadúnaithe agus Sáruithe ar na Dlíthe Ceadúnas Máil In 2015, shainaithin na Coimisinéirí Ioncaim cásanna ina raibh táirgí alcóil á ndíol gan ceadúnas máil agus nach raibh deimhniú reatha imréitigh cánach ag an ngnólacht. Rinne go leor de na cásanna seo a saincheisteanna ceadúnas cánach agus máil i ndiaidh idirghabháil na gCoimisinéirí Ioncaim. Chuathas i mbun gníomhartha forfheidhmithe in 8 cás agus urghabhadh méideanna móra de tháirgí alcóil ó áitreabh neamhcheadúnaithe. Cearta Maoine Intleachtúla D’fhéadfadh na hearraí seo sláinte agus sábháilteacht chustaiméirí a chur i mbaol agus déanann siad dochar mór do ghnólachtaí dlisteanacha. Ba iad táirgí tomhaltóirí, ar nós málaí láimhe, bróga spóirt, uaireadóirí, gutháin phóca agus oiriúintí gutháin na príomhchatagóirí d’earraí a urghabhadh i ngeall ar sháruithe ar chearta maoine intleachtúla. In 2015, d’eascair 2,713 coinneáil as idirghabháil na gCoimisinéirí Ioncaim ina raibh baint ag 138,182 earra. Ba é luach measta margaidh fhíor-choibhéisí na n-earraí a coinníodh €2.25 milliún. Anuas air sin, d’eascair urghabháil de mhéideanna móra earraí ar a raibh luach measta fíor-choibhéisí €3.2m as 9 n-oibríocht chomh-fhorfheidhmithe le Biúró an Gharda Síochána um Imscrúdú Coiriúil, a dhírigh ar dhronganna coiriúla a d’iompórtáil méideanna tráchtála d’earraí góchumtha. Tá imscrúduithe ar bun sna cásanna seo.

39

Imghabháil Thromchúiseach Cánach agus Dleachta Táimid tiomanta chun imghabháil thromchúiseach cánach agus dleachta a chomhrac. In 2015, baineadh 28 cúiseamh coiriúil amach i ngeall ar imghabháil thromchúiseach cánach agus dleachta os comhair na gCúirteanna – féach Tábla 21 ar leathanach 85. • Rinneadh 17 de na cúisimh i ngeall ar chionta tromchúiseacha cánach. Gearradh pianbhreitheanna

coinneála, idir 10 agus 18 mí, in 3 chás. Gearradh pianbhreitheanna idir 18 mí agus 3 bliana agus 6 mhí, a cuireadh ar fionraí iomlán nó páirteach, in dhá chás déag. Gearradh pianbhreith 240 uair an chloig de sheirbhís pobail i gcás amháin.

• Rinneadh 11 de na ciontuithe i ngeall ar chionta tromchúiseacha dleachta. Gearradh

pianbhreitheanna coinneála 18 mí in dhá chás agus cuireadh na 6 mhí dheireanacha de cheann de na pianbhreitheanna seo ar fionraí ar achomharc. Laghdaíodh pianbhreith choinneála 18 mí anuas go dtí an méid ama a caitheadh i gcás breise. D’eascair pianbhreitheanna coinneála idir 3 mhí agus 2 bhliain a cuireadh ar fionraí as 7 gcás. Gearradh pianbhreith 200 uair an chloig de sheirbhís pobail i gceann amháin de na cásanna seo. Gearradh fíneáil €1,000 i gcás amháin.

Ag deireadh na bliana, bhí 122 cás d’imghabháil nó de chalaois thromchúiseach sa phróiseas imscrúdaithe, agus bhí 48 gcás bhreise curtha faoi bhráid an Stiúrthóra Ionchúiseamh Poiblí nó sa chóras breithiúnach.

40

Tiománaí Straitéiseach 1 – Daoine, Feidhmíocht agus Struchtúir Tá de chuspóir againn a bheith mar eagraíocht éifeachtúil, inbhuanaithe agus ghníomhach ag a bhfuil rialachas láidir agus a sholáthraíonn feidhmíocht ardchaighdeáin. Chun freastal ar ár riachtanais gnó, tá sé ríthábhachtach go mbíonn na daoine cearta againn ag a bhfuil an meascán ceart scileanna agus inniúlachtaí sna háiteanna cearta. Chun amhlaidh a dhéanamh, tá orainn a chinntiú go meallaimid agus go n-earcaímid daoine tallannacha agus go gcuirimid, i gcomhthráth, lenár gcumas inmheánach trínár bhfoireann agus ár gceannairí a fhorbairt.

An Fhoireann agus Earcaíocht Bhí 6,164 comhalta foirne ag na Coimisinéirí Ioncaim (5,780 coibhéis lánaimseartha) ag deireadh na bliana 2015, ar méadú 129 (2.1%) é seo i gcomparáid le deireadh 2014. I rith 2015, d’fhorbraíomar ár dtacar scileanna trí chur le cumas foirne agus struchtúir a choigeartú. Anuas air sin, chomhlíonamar líon bearnaí criticiúla scileanna, chomh maith, trí athimlonnú agus earcaíocht oscailte ar Leibhéil Phríomhoifigigh, Phríomhoifigigh Chúnta, Oifigeach Riaracháin, Oifigeach Feidhmiúcháin agus Oifigeach Cléireachais. I rith 2015, d’fhorbraíomar ár bhfoireann agus ceannairí mar seo a leanas: • Sholáthraíomar 24,121 lá oiliúna – ar méadú 42% é seo ar fhigiúr 16,978 2014. Áirítear leis seo 8,415 lá

oiliúna iniúchta agus 5,574 seirbhíse do chustaiméirí. • B’ionann an caiteachas iomlán díreach ar oiliúint agus forbairt agus €5.37 milliún, a léiríonn 1.86% de

chostais phárolla. • Tugadh clár nua um Fhorbairt Ghairmiúil agus Phearsanta Leanúnach (FGPL) isteach i Meitheamh

2015. Faoin gclár sin, soláthraíodh 1,574 lá oiliúna don fhoireann a chuimsigh ábhair ina measc CBL ar mhaoin, creidmheas cánach taighde agus forbartha, soláthairtí dlúthchuideachta, anailísíocht sonraí agus Cáin Chonarthaí Ábhartha.

• Rinneadh struchtúir fhoirmeálta a dhéanamh maidir leis an gclár meantóireachta le haghaidh na foirne iniúchóireachta agus comhlíonta.

• Bronnadh BA (Onóracha) i gCánachas Feidhmeach ar 29 mac léinn, agus bronnadh Dioplóma ar 50 mac léinn breise i gCanachas Feidhmeach in Ollscoil Luimnigh. Anuas air sin, bronnadh cáilíocht Teicneoir Cánach (TMITI) ar 16 mhac léinn, bronnadh Teastas ar 42 mac léinn i gComhlíonadh Cáin Ioncaim agus Párolla agus bhain 5 mhac léinn céim amach mar Chomhairleoirí Cánach Cairte. Bhronn an Institiúid Cánachais in Éirinn iad seo go léir.

• Ceapadh 407 comhalta foirne ó iomaíocht oscailte in 2015, ina measc 6 Phríomhoifigeach, 24 Príomhoifigeach Cúnta, 4 Aturnae, 55 Oifigeach Riaracháin agus 22 Oifigeach Feidhmiúcháin.

Acmhainní a Sholáthar do Bhailiú Fiachais In 2015, mhéadaíomar na hacmhainní a sannadh do bhailiú fiachais trí mheascán d’ailíniú agus d’earcaíocht inmheánach gnó. Anuas air sin, rinne ár gcumas bainistíochta fiachais a threisiú go mór ag feabhsúchán nua TF a soláthraíodh a sholáthraíonn anailís an-mhionsonraithe d’íocaíocht thráthúil chánach agus de riosca comhlíonta comhdaithe ar mhacraileibhéal agus ar leibhéal cáiníocóra aonair araon agus a chuireann ar chumas againn aon sleamhnú comhlíonta cánach a shainaithint agus a bhainistiú go mear.

41

Cumarsáid Inmheánach a Fheabhsú I rith 2015, mhéadaíomar an réime ábhar atá ar fáil ar RevNet, córas inlín na gCoimisinéirí Ioncaim. Ionad ilfhreastail is ea RevNet le haghaidh faisnéise agus cúnaimh agus déanann sé ábhar corparáideach agus postsonrach inrochtana gan stró don fhoireann. Anuas air sin, éascaíonn sé fóraim phlé agus roinnt faisnéise.

Feidhmíocht a Bhainistiú Cuireadh feabhas ar ár gCóras Tuairiscithe agus Tomhais Feidhmíochta in 2015, a rinne an réimse faisnéis bhainistíochta a fhairsingiú agus a chur le cinnteoireacht fheabhsaithe, ar an ábhar sin. I rith 2015, baineadh comhaontú amach idir an lucht bainistíochta agus ionadaithe chun aistriú ón scéim reatha rátála cúig phointe, don Chóras Bainistíochta agus Forbartha Feidhmíochta (CBFF), go dtí córas nua rátála dhá phointe a shainaithníonn feidhmíocht amhail bheith ‘Sásúil’ nó ‘Míshásúil’. Leanann an córas nua rátála an próiseas lena mbaineann CBFF a shimpliú. Bronnfar na rátálacha nua seo ag céim Athbhreithniú Dheireadh na Bliana 2016.

Gné-Alt

Earcaíocht sna Coimisinéirí Ioncaim D’fhonn go bhfreastalóidh na gCoimisinéirí Ioncaim ar an bpobal agus go dtabharfaidh siad faoin ngnó casta lena mbaineann cánacha agus dleachtanna, ní mór dúinn an líon ceart d’fhoireann thaithíoch a bhfuil na cáilíochtaí oiriúnacha bainte amach acu sna poist chearta a bheith againn. Is gá dúinn daoine tallannacha a mhealladh, a earcú agus a choimeád ar bhonn leanúnach chun eagraíocht éifeachtúil, inbhuanaithe, lúfar agus ghníomhach a choimeád. In ainneoin margadh earcaíochta atá ag éirí níos iomaíche de shíor, d’earcaíomar 407 comhalta foirne trí iomaíocht oscailte in 2015. Ina measc seo bhí réimse fairsing speisialtóirí agus saineolaithe chun poist ríthábhachtacha a líonadh i limistéir an Iniúchta, an Chomhlíonta, na Teicneolaíochta Faisnéise, an Dlí, na hEacnamaíochta agus na hAnailísíochta Sonraí. Bunaithe ar anailís ar riachtanais reatha agus thuartha soláthair foirne a sainaithníodh inár bpleananna lucht saothair, is gá dúinn timpeall 400 comhalta foirne nua a earcú in 2016. Déanfar an earcaíocht ar gach leibhéal agus cuimseoidh sé réimse fairsing scileanna speisialtóra i limistéir na Cánach, na Cuntasaíochta, na hEacnamaíochta, an Dlí, na hAnailísíochta Sonraí, na Teicneolaíochta Faisnéise agus an Iniúchta. Tá de rún ag na Coimisinéirí Ioncaim bheith ar an rogha fostóra don réimse foirne oilte agus speisialtóra a dteastaíonn uathu. Tá beartas luaineachta againn a chuireann nochtadh ar fáil do réimse fairsing de dhúshláin agus róil shuimiúla. Soláthraímid tacaíocht dhírithe d’fhorbairt foirne trí oiliúint chreidiúnaithe chánach agus dleachta, Forbairt Ghairmiúil agus Phearsanta Leanúnach agus tacaíocht airgeadais d’fhoghlaim féindírithe. Cuireann na Coimisinéirí Ioncaim deis atá go hiomlán fiúntasbhunaithe ar fáil chun dul chun cinn feadh conair struchtúrtha ghairme a dhéanamh. Anuas air sin, cuirimid réimse cuimsitheach de roghanna cothromaíochta oibre is saoil ar fáil, faoi réir riachtanais ghnó. Léiríonn próifílí foirne na gCoimisinéirí Ioncaim ar leathanaigh 42 go dtí 47 taithí féin na foirne ar na deiseanna gairme atá ar fáil sna Coimisinéirí Ioncaim. Fógraítear gach iomaíocht oscailte de chuid na gCoimisinéirí Ioncaim sna nuachtáin náisiúnta, ar ár láithreán gréasáin, ar láithreán gréasáin na Seirbhíse um Cheapacháin Phoiblí agus ar fhóraim mheán sóisialta, ar nós Twitter, Linkedin, etc.

42

Bhain 5,779 comhalta foirne rátáil CBFF amach in 2014, arb ionann sin agus ráta comhlíonta 96%. Léiríonn rátaí comhlíonta CBFF don bhliain 2015 a mhacasamhail de threocht agus sonraítear comhlíonadh 97% don chéim um Beartú Spriocanna. In 2015, b’ionann an céatadán laethanta oibre a cailleadh i ngeall ar shaoire bhreoiteachta agus 4.75% agus b’ionann an meánlíon laethanta breoiteachta in aghaidh an chomhalta foirne agus 10.89.

Athchóiriú na hEarnála Poiblí Ghlac na Coimisinéirí Ioncaim páirt ghníomhach agus straitéiseach leis an bpróiseas a stiúradh chun an fhís agus an straitéis a athnuachan don tSeirbhís Phoiblí agus don Státseirbhís. Déantar ionadaíocht do na Coimisinéirí Ioncaim ar Bhord Bhainistíochta na Státseirbhíse ag an gCathaoirleach, Niall Cody, ar comhurraitheoir Ghníomh Foghlama agus Forbartha Phlean Athnuachana na Státseirbhíse. Ceapadh an tUasal Cody, chomh maith, leis an mBord Cuntasachta don Státseirbhís a bunaíodh i mBealtaine 2015. In 2015, ghlac comhaltaí ár bhfoirne bainistíochta sinsearaí páirt ar líon grúpaí athchóirithe seirbhíse poiblí tras-Roinne, ina measc an Líonra Athchóirithe agus Nuálaíochta a dhéanann monatóireacht ar sholáthar Athchóiriú na Seirbhíse Poiblí ar leibhéal straitéiseach, Grúpa Oibre an Tionscadail Foghlama agus Forbartha, agus an Tionscadal um Bainistíocht Fiachais Soláthair Seirbhíse Seachtraí tras-Roinne a rinne athbhreithniú ar oibríochtaí bainistíochta fiachais líon comhlachtaí Earnála Poiblí. Chuir na Coimisinéirí Ioncaim a bPlean Comhtháite um Sholáthar Athchóirithe 2015 agus cuireadh na gníomhartha a leagadh amach i bPlean Athnuachana na Státseirbhíse i bhfeidhm, chomh maith, ar aon dul le hamlínte socraithe. I measc na príomhoibre faoinar tugadh maidir le Plean Athnuachana na Státseirbhíse a chur i bhfeidhm, bhí; • Creat Rialachais Chorparáidigh na gCoimisinéirí Ioncaim a athdhréachtú ar aon dul le

Comhchaighdeán Rialachais na Státseirbhíse (Gníomh 3). • Breis forbartha a dhéanamh ar Chóras Bainistíochta agus Forbartha Feidhmíochta (CBFF) mar uirlis

bhainistíochta faisnéise agus tuairiscithe feidmíochta (Gníomh 4). • Os cionn 400 comhalta foirne ó iomaíocht oscailte a cheapadh in 2015 (Gníomh 8). • Cur go gníomhach le samhail comhroinnte nua a fhorbairt chun Foghlaim agus Forbairt a sholáthar

(Gníomh 9). • Ionchur i bhforbairt beartais lárnaigh ar Bhainistíocht Tallainne agus Clár Cóitseála Feidhmiúcháin a

sheoladh sna Coimisinéirí Ioncaim chun cumas ceannaireachta aonair agus comhcheannaireachta ar leibhéal Príomhoifigigh a thógáil (Gníomh 10).

• Tacú le forbairt próisis um athbhreithniú feidhmíochta don Ard-Rúnaí agus triail phíolótach a bhaint as próiseas feabhsaithe athbhreithnithe do Rúnaithe Cúnta (Gníomh 12).

• Rannpháirtíocht i nDámhachtainí tionscnaimh Sármhaitheasa agus Nuálaíochta na Státseirbhíse chun aitheantas poiblí a thabhairt do shármhaitheas agus do nuálaíocht foirne. Bhuaigh ceann de thionscadail ainmnithe na gCoimisinéirí Ioncaim – Feabhas a chur ar Sheirbhísí Slána ar Líne – dámhachtain fhoriomlán sa chatagóir Sármhaitheas Seirbhíse do Chustaiméirí (Gníomh 13).

• Beartas an-ghníomhach luaineachta inmheánaí a chur i bhfeidhm go leanúnach, beartas nua luaineachta a thabhairt isteach ar leibhéal Rúnaí Cúnta agus ionchur i bhforbairt beartais luaineachta ar gach leibhéal eile (Gníomh 15).

• Creat na gCoimisinéirí Ioncaim um Shannacháin a fhoilsiú ar an láithreán gréasáin ‘whodoeswhat.gov.ie’ (Gníomh 21).

43

• Rinneadh feabhsúcháin ar conas a bhailítear, a bhainistítear agus a roinntear sonraí agus cuireadh Straitéis Sonraí Oscailte i bhfeidhm chun ár ngealltanais faoi Phlean Náisiúnta Gníomhaíochta an Rialtais Oscailte a thacú agus a chomhlíonadh (Gníomh 24).

De bhreis air sin, thug na Coimisinéirí Ioncaim seisear comhaltaí foirne ar iasacht ar gráid idir Ard-Oifigeach Feidhmiúcháin agus Príomhoifigeach don Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe chun oibriú go díreach ar Phlean Athnuachana na Státseirbhíse le Príomhoifigeach agus le hArd-Oifigeach Feidhmiúcháin a oibríonn go sonrach ar shamhail nua chomhroinnte a bhunú chun foghlaim agus forbairt a sholáthar. Ghlac an dara Príomhoifigeach le ról Chomhpháirtí Gnó na gCoimisinéirí Ioncaim agus tá an Príomhoifigeach ag oibriú ar an Tionscadal um Bainistíocht Fiachais Soláthair Seirbhíse Seachtraí tras-Roinne ar bhonn páirtaimseartha a chinntíonn go roinntear ár saineolas sa limistéar i measc an tionscadail atá ar fud na Státseirbhíse. Riosca Corparáideach a Bhainistiú In 2015, d’fhorbair na Coimisinéirí Ioncaim creat nua riosca chorparáidigh atá comhtháite go hiomlán anois lenár bpróisis phleanála corparáidí. Déanann ár gCoiste Bainistíochta Riosca monatóireacht ghníomhach ar an gcreat seo agus cinntíonn sé go dtéitear i mbun na ngníomhartha cuí chun rioscaí a mhaolú a d’fhéadfadh tionchar a imirt ar bhaint amach chuspóirí corparáideacha na gCoimisinéirí Ioncaim.

Gné-Alt

Oiliúint agus Forbairt Baint Amach Cáilíochtaí sna Coimisinéirí Ioncaim in 2015 Príomhthosaíocht chorparáideach do na Coimisinéirí Ioncaim is ea saineolas agus cumas eagraíochtúil a threisiú trínár ndaoine. Ábhar buartha don Bhord is ea a chinntiú go mbíonn na Coimisinéirí Ioncaim ina n-eagraíocht atá dírithe go tréan ar chomhlíonadh, agus go méadaímid an díriú ar neamhchomhlíonadh. Tá an Bord tiomanta go tréan d’infheistíocht leanúnach in oiliúint agus i bhforbairt ár bhfoirne. Príomhnithe um chur chun cinn ina leith seo iad comhpháirtíocht na gCoimisinéirí Ioncaim le hOllscoil Luimnigh (UL) agus leis an Institiúid Cánachais in Éirinn (an ICÉ). Cuireadh tús lenár gcomhpháirtíocht le UL 12 bhliain ó shin agus go dtí seo, bhain 260 comhalta foirne de chuid na gCoimisinéirí Ioncaim Baitsiléir Ealaíon amach i gCánachas Feidhmeach agus bhain 638 Dioplóma amach i gCánachas Feidhmeach. Rinneadh na comhaltaí seo go léir a chreidiúnú in Ollscoil Luimnigh. In Eanáir 2016, bronnadh Baitsiléir Ealaíon ar 29 comhalta foirne agus Dioplóma i gCánachas Feidhmeach ar 50 comhalta foirne de chuid na gCoimisinéirí Ioncaim i gCánachas Feidhmeach in Ollscoil Luimnigh. Ar leanúint...

44

Rang 2016 – Céimithe na gCoimisinéirí Ioncaim i gcláir Dhioplóma agus Chéime i dteannta lucht bainistíochta sinsearaí na gCoimisinéirí Ioncaim agus na foirne acadúla ó Ollscoil Luimnigh.

Lena chois sin, déanann na Coimisinéirí Ioncaim idirchaidreamh le comhlachtaí gairmiúla chun cláir éagsúla chreidiúnaithe chánach a sholáthar chun saineolas inmheánach gairmiúil a chothabháil agus a fheabhsú. In 2015, bhronn an Institiúid Cánachais in Éirinn (an ICÉ) cáilíochtaí gairmiúla cánach ar 61 mac léinn de chuid na gCoimisinéirí Ioncaim. Bronnadh an Teastas i gComhlíonadh Cánach agus Párolla ar 42 Oifigeach Cléireachais atá nua-earcaithe tar éis gur chríochnaigh siad Clár Oiliúna Sheirbhís do Chustaiméirí na gCoimisinéirí Ioncaim agus gur éirigh leo sa scrúdú ‘Cáin Ioncaim agus Párolla’ a reáchtáil an ICÉ. Bhain 16 mhac léinn de chuid na gCoimisinéirí Ioncaim, ar an iomlán, cáilíocht Teicneoir Cánach amach agus bronnadh cáilíocht Chomhairleoir Cánach Cairte (CCC) de chuid an AITI ar 3 mhac léinn sa bhreis air sin. Ar a bharr sin, cuireann na Coimisinéirí Ioncaim deiseanna ar fáil don fhoireann chun a gcumas agus a scileanna a fhorbairt chun cáilíocht ghairmiúil a bhaint amach trí scéimeanna Aisíocaíochta Táillí agus Urraíochta. Chun cumas eagraíochtúil a threisiú i réimse an iniúchta agus na cuntasaíochta, sholáthair na Coimisinéirí Ioncaim urraíocht do dheichniúr comhaltaí foirne chun tabhairt faoi oiliúint mar chuntasóir. Áirítear leis an urraíocht cúrsaí agus scrúduithe cuntasaíochta a chistiú, deiseanna taithí oibre phraiticiúil go hinmheánach agus cuntasóir cáilithe a shannadh mar mheantóir don oiliúnaí san ionad oibre. Bhain beirt chomhaltaí foirne cáilíocht amach mar chuntasóirí gairmiúla in 2015 i ndiaidh gur éirigh leo an clár a chríochnú. Chun eolas agus scileanna i limistéar an dlí a choimeád, chláraigh cúigear comhaltaí foirne de chuid na gCoimisinéirí Ioncaim chun tabhairt faoi oiliúint mar dhlíodóir. Baineann staidéar le conradh oiliúna an aturnae faoi oiliúint ag Dlí-Chumann na hÉireann ar bhonn lánaimseartha, socrúchán oibre fiche a ceathair mí agus taithí oibre faoi mheantóireacht faoi mhaoirseacht ag aturnae cleachtaidh. Ar chríochnú rathúil na hoiliúna agus na taithí oibre, beidh na rannpháirtithe i dteideal go n-iontrálfar a n-ainmneacha ar Rolla na nAturnaetha. Chomh maith leis sin, soláthraíonn na Coimisinéirí Ioncaim tacaíocht leanúnach don fhoireann go léir tríd an gClár Forbartha Gairmiúla agus Pearsanta Leanúnaí (FGPL) agus tríd an scéim Aisíocaíochta Táillí Ballraíochta Gairmiúla. Cabhróidh na cáilíochtaí teicniúla agus gairmiúla le lucht saothair atá an-chumasach agus an-éifeachtach a chruthú, cumas eagraíochtúil a mhéadú agus a chur ar chumas na gCoimisinéirí Ioncaim chun a gcuspóirí straitéiseacha a bhaint amach.

Céimithe na gCoimisinéirí Ioncaim ó chlár an ICÉ leis an gCathaoirleach, Niall Cody.

45

Próifílí Foirne

Rachel Stokes – Oifigeach Riaracháin, Rannóg an Ard-Bhailitheora Thug na Coimisinéirí Ioncaim an deis dom chun mo chuid sainscileanna a chur chun feidhme i ról spreagúil mar bhainisteoir i Rannóg an Ard-Bhailitheora. Bíonn m’obair dírithe ar ghrúpaí cásanna ina mbíonn gnólachtaí i gceist a bhíonn á rialú ag an duine nó na daoine aonair céanna, nuair a chruthaíonn na gnólachtaí atá i gceist fiachas cánach sula stopann siad i mbun trádála. Baineann mo ról le cásanna a bhféadfadh ardriosca bheith i gceist leo a shainaithint ionas go gcuirtear luath-idirghabháil agus an réimse iomlán roghanna forfheidhmithe chun feidhme go pras faoi chlár dian monatóireachta, d’fhonn an riosca i leith na gCoimisinéirí Ioncaim a íoslaghdú. De bhreis air sin, chuaigh mo chuid eolas dlí chun mórshochair m’fhoirne, go háirithe nuair a dhéileálaimid le comhaontuithe dlí, forfheidhmiú agus nós imeachta na cúirte. I dtaobh cúrsaí pearsanta, bhí taithí an-deas agus an-sásúil agam go dtí seo, a bhuíochas leis an olltacaíocht agus an treoir ollmhór a fuair mé ó chomhghleacaithe agus ón lucht bainistíochta araon. Ní hamháin go soláthraíonn na Coimisinéirí Ioncaim an deis dom chun tabhairt faoi róil éagsúla agus dhúshlánacha, soláthraíonn siad ionchais nach bhfuil a sárú ann chun dul chun cinn a dhéanamh in eagraíocht mhór dhinimiciúil a théann in oiriúint go tapa agus go héifeachtach d’athrú. Ar na cúiseanna seo go léir agus cinn eile, ba mhaith liom a lua gur thaithí an-dearfach a bhí sa chéad bhliain a chaith mé sna Coimisinéirí Ioncaim. Tá áthas an domhain orm go ndearna mé an cinneadh chun dul leis na Coimisinéirí Ioncaim agus tá bród an domhain orm bheith mar bhall den fhoireann seo!

Tar éis céim a bhaint amach le céim sa dlí ó Choláiste na hOllscoile, Corcaigh agus an oiliúint réamhriachtanach intí a chríochnú, iontráladh m’ainm ar Rolla na nAturnaetha in 2002. Bhí mé i mbun cleachtaidh mé aturnae i ngnóthas móra dlí i gCathair Luimnigh ar feadh thart ar 12 bhliain, agus shainfheidhmigh mé i ngach saghas de dhlíthíocht, tíolacadh agus bailiú fiachais. I ndiaidh luach thar a bheith fiúntach agus éagsúil a fháil sa chóras dlí, chuaigh mé leis na Coimisinéirí Ioncaim tríd an iomaíocht oscailte d’Oifigeach Riaracháin i Márta 2015.

46

Fiona O’Neill, Láimhseálaí Madra Chas mé le mo chomhghleacaí nua, Frankie. Madra atá ann ar cuireadh sainoiliúint air chun smúrthacht a dhéanamh ar tháirgí tobac. Thosaíomar dianchúrsa oiliúna 8 seachtaine. I rith na hoiliúna, cruthaítear dlúthchaidreamh idir an láimhseálaí agus an madra. Foghlaimíonn tú conas comharthaí an mhadra a thuiscint agus foghlaimíonn an madra conas muinín a bheith aige asat. Mar sin, forbraíonn an láimhseálaí agus an madra caidreamh an-dlúth. Seachas ó mo mhadra a oibriú idir 8 agus 10 n-uaire sa lá, bím freagrach as ar gach bealach, idir bia a thabhairt dó, cúram ginearálta a thabhairt dó agus bheith freagrach as a leas agus cothabháil a dhéanamh ar aon trealamh a úsáideann sé. Teastaíonn tiomantas agus dúthracht líonmhar ón ról. Ní féidir dearmad a dhéanamh den mhadra fiú nuair nach mbím ag oibriú nó nuair a bhím ar saoire. Bíonn gach lá an-difriúil go minic – bagáiste, lastas, trádstórais, post, gluaisteáin agus trucailí a chuardach. D’fhéadfadh áit ar bith a bheith i gceist ina bhféadfaí táirgí tobac a cheilt. Ní fios duit riamh cad a mbeidh ort tabhairt faoi, ach tá sin go léir mar chuid den dúshlán agus den luaíocht. Sócmhainn ríthábhachtach is ea an madra chun smuigléireacht a bhrath agus a chomhrac agus táim an-sásta a chur ar a chumas a obair a dhéanamh go héifeachtach. Laethanta fuara fliucha gránna, ní gá dom ach súil amháin a chaitheamh ar Frankie agus an loinnir sin ina shúil ach tugtar dóthain spreagtha dom chun an halla olla agus na héadaí báistí a chur orm agus tabhairt faoi chabhrú le smuigléireacht táirgí tobac a chomhrac.

Beidh deich mbliana caite agam leis na Coimisinéirí Ioncaim i mbliana. Ón gcéad lá a chuaigh mé leo, ba mhian liom oibriú i gCustaim. A luaithe a tháinig post chun solais, chur mé isteach air. Chuaigh mé leis an bhfoireann in Aerfort Bhaile Átha Cliath in Eanáir 2010. Bhí spéis mhór agam bheith ag oibriú i dteannta na láimhseálaithe madra. Cheap mé gur phost idéalach a bheadh in obair forfheidhmithe agus an grá atá agam do mhadraí a mheascadh. Ina dhiaidh sin, rinne mé iarratas ar phost láimhseálaí madra agus glaodh orm nuair a tháinig post aníos.

47

Des Nolan – Ardoifigeach Feidhmiúcháin, an Brainse Oiliúna Nuair a chuaigh mé leis na Coimisinéirí Ioncaim i dtosach, d’oibrigh mé i Roinn Choimisinéirí Ioncaim Chill Mhantáin agus le cáiníocóirí i limistéir ar nós ÍMAT, Cáin Ioncaim agus CBL agus thug mé faoi iniúchtaí ilchánach. Tar éis dom ardú céime a bhaint amach, d’aistrigh mé chuig Brainse Oiliúna na gCoimisinéirí Ioncaim. Ag an tráth, bhí beagán d’fhaitíos orm faoin aistriú agus bhí amhras orm nach mbeinn in ann an obair a dhéanamh agus nach mbeadh dóthain muiníne agam chun seasamh os comhair mo chuid piaraí. Tar éis plé a dhéanamh ar na buarthaí le comhghleacaithe, áfach, bhraith mé muiníneach, i ngeall ar mo chúlra baincéireachta, go bhféadfainn caitheamh liom féin mar shócmhainn ghairmiúil oiliúna. Chaith mé na chéad cúpla seachtain sa Bhrainse Oiliúna agus forbairt á déanamh ar mo chuid scileanna i réimse ábhair theicniúla chánach. Anuas ar oiliúint a sholáthar, bhí scrúdpháipéir le scríobh agus a cheartú agus meantóireacht le déanamh ar mhic léinn, nuair ba ghá, i gceist le mo chuid freagrachtaí chomh maith. Bhain ríthábhacht leis an tacaíocht a fuair mé ó mo chomhghleacaithe agus chabhraigh sé liom comhcheangal a dhéanamh an-tapa. Ba dhealraitheach dom go raibh déileáil le mic léinn agus freagairt dá gcuid riachtanais ar bhealach bríoch an-sásúil. Ar cheann de na príomhábhair bhuartha a tháinig aníos arís agus arís eile bhí an gá le hoiliúint bhreise. Mar thoradh air seo, rinneadh an clár nua FGPL, a bhainistím, a sheoladh in earrach 2015. Is éard a bhaineann leis seo ná riachtanais oiliúna cánach a shainaithint don fhoireann a aistríonn ó limistéar oibre amháin go limistéar eile agus oiliúint bhreise a sholáthar. Bhí an t-ollrath ar an gclár FGPL. Soláthraíodh de bhreis ar 1,200 lá oiliúna ó cuireadh tús leis an gclár i mBealtaine 2015. Ní fhéadfaí an rath a bhí ar an gclár a bhaint amach murach tacaíocht na n-oiliúnóirí a sholáthair cuid de na modúil, anuas ar an tacaíocht a sholáthair neamhoiliúnóirí ó Ranna eile na gCoimisinéirí Ioncaim a d’fhorbair agus a sholáthair ábhair bhreise ina réimsí saineolais. Is deas liom a rá go bhfuil dul chun cinn ar luas an-tapa á dhéanamh ag an bhforbairt atá ag teacht ar FGPL agus leanfaidh an luas seo amach anseo. D’imir an clár FGPL fíor-thionchar ar an mbealach a sholáthraítear oiliúint. I mo thuairim féin, bhí sé fíor-shuimiúil agus fíor-shásúil dom an clár seo a bhainistiú. Chuaigh an chuid ama a chaith mé leis na Coimisinéirí Ioncaim thart ar luas an-tapa, agus bhí sé ar cheann de na tréimhsí ba thaitneamhaí i mo ghairm bheatha. Féadfaidh an obair a bheith dúshlánach, amanna, ach sáraíonn dea-thoil fhoriomlán na mac léinn agus mo chuid comhghleacaithe sna Coimisinéirí Ioncaim é seo.

Chuaigh mé leis na Coimisinéirí Ioncaim in 2001 agus oibrím faoi láthair i mBrainse Oiliúna na gCoimisinéirí Ioncaim mar Ard-Oifigeach Feidhmiúcháin atá freagrach as bainistiú a dhéanamh ar an gclár Forbartha Gairmiúla Pearsanta Leanúnaí (FGPL). Sula ndeachaigh mé leis na Coimisinéirí Ioncaim, d’oibrigh mé i mbaincéireacht phríobháideach agus bhí mé freagrach as bainistiú agus forbairt a dhéanamh ar fheidhm oibríochtúil laethúil na rannóige infheistíochta anuas ar chomhairle a chur ar chliaint ghlanfhiúchais aird maidir lena bpunann infheistíochta ar bhonn domhanda. Mar bhainisteoir de rannóg baincéireacht infheistíochta, bhí mé nochta i gcaitheamh go leor blianta do shonraí faoi mhaicreacnamaíocht agus micreacnamaíocht anuas ar struchtúir chuntasaíochta don duine aonair agus do ghnólachtaí araon. Chabhraigh an obair seo liom chun torthaí tréana a sholáthar i ngach ceann de na limistéir éagsúla de m’obair leis na Coimisinéirí Ioncaim.

48

Éamon Kelleher, Príomhoifigeach Cúnta, An Rannóg Teicneolaíocht Faisnéise agus Cumarsáide agus Lóistíochta Bhí mé meallta don earnáil phoiblí agus don ról seo, ach go háirithe, ar na cúiseanna a leanas: • Bhí an-chur amach agam cheana féin ar fhreagrachtaí an róil, anuas ar na daoine aonair a bheadh á

mbainistiú agam ar an bhfoireann. Bhí mé ar bís faoi na dúshláin a bhí roimh an bhfoireann, anuas ar an deis chun an treo a mhúnlú a bheadh á ghlacadh ag an bhfoireann.

• Sholáthair sé an deis chun oibriú i measc foireann an-láidir bhainistíochta sinsearaí a bhfuil straitéis

agus fís an-soiléir acu chun feabhas leanúnach a chur ar na teicneolaíochtaí agus na próisis a úsáidtear ar fud na gCoimisinéirí Ioncaim.

Tá dháréag san fhoireann Bhainistíochta Scaoile féin – meascán do phearsanra agus de chomhairligh na gCoimisinéirí Ioncaim, a bhfuil freagracht orthu as éagsúlacht de thimpeallachtaí tástála a choimeád agus tabhairt faoi fhuascailtí agus nuashonruithe ar na córais tástála agus bheo TF. Soláthraíonn córais ar líne na gCoimisinéirí Ioncaim ceann de na príomh-chomhéadain idir na Coimisinéirí Ioncaim agus an pobal, agus, mar sin, baineann tábhacht leis an gcobhsaíocht agus leis an gcáilíocht nuair a bhíonn athruithe á ndéanamh ar na córais seo ar mhaithe leis an gcáil atá ar an eagraíocht. Ar cheann de phríomhfhreagrachtaí mo róil, tá comhoibriú éifeachtach a chinntiú leis na foirne eile in TFC agus L. Soláthraíonn seo deis iontach chun léirthuiscint fhoriomlán a fháil ar conas a oibríonn an Rannóg agus chun forbairt agus foghlaim ó thaithí agus saineolas daoine eile. Bhain mé scoth an aoibhnis as an am a chaith mé leis na Coimisinéirí Ioncaim, agus bhí an t-ádh orm an deis a bheith agam oibriú taobh le grúpa daoine a bhí chomh tiomanta, tallannach agus gairmiúil.

Chuaigh mé leis na Coimisinéirí Ioncaim i mBealtaine 2015 mar Phríomhoifigeach an Aonaid Bhainistíochta Fuascailte. Tá taithí agam i ríomheolaíocht, tar éis gur bhain mé Baitsiléir Ealaíon (Onóracha) i ríomheolaíocht amach ó Choláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath. Bhí mé ag oibriú mar chonraitheoir TFC sna Coimisinéirí Ioncaim ar feadh roinnt blianta nuair a fógraíodh post Príomhoifigigh Chunta trí iomaíocht oscailte.

49

Diarmuid Quinlan - Ardoifigeach Feidhmiúcháin agus Ceannasaí Chuitéar Chustaim na gCoimisinéirí Ioncaim ‘Suirbhéir’ D’fhéadfadh sé bheith deacair agus dúshlánach ó pheirspictíocht phearsanta nuair a bhíonn daoine as baile ar feadh ocht lá ag maireachtáil ar bhád atá níos lú ná 20 méadar ar fhad. Cruthaíonn an bhraistint de mhuintearas agus d’eitic foirne, gan aird ar na scileanna cócaireachta a taispeánadh, caidreamh uathúil idir na daoine siúd a d’oibrigh ar bord Cúitéir i rith a ngairme leis na Coimisinéirí Ioncaim. I ngeall ar mo shannadh chuig an limistéar seo, tugadh deiseanna dom chun m’fhorbairt ghairmiúil a fheabhsú leis an oiliúint a soláthraíodh agus trí oibriú le gníomhaireachtaí eile ar bhonn náisiúnta agus idirnáisiúnta araon. Glacfaidh sé 18 mí ar oifigeach chun an oiliúint go léir a chríochnú a theastaíonn le bheith go hiomlán inniúil le gach gné de ról an Cheannasaí. Tá an tAonad ag teacht chun cinn i gcónaí agus tá dea-chleachtas agus nósanna imeachta á gcur chun cinn i gcónaí aige i dtimpeallacht chasta agus dhúshlánach. Is mar thoradh ar an rannchuidiú a rinne foireann na gCoimisinéirí Ioncaim atá sannta don Aonad Muirí go bhfuil bonn chomh daingean sin fúthu inniu. Is léir seo ón gcaidreamh a forbraíodh le pobail chósta, iarratais ó ghníomhaireachtaí idirnáisiúnta maidir le hoibríochtaí, malartuithe pearsanra, agus glacadh ag daoine eile le nósanna imeachta oibriúcháin gur tháinig forbairt orainn. Croíluach san Aonad is ea teacht chun cinn ar bhonn leanúnach agus na caighdeáin is airde de ghairmiúlacht agus de sholáthar seirbhíse á gcinntiú i gcomhthráth i dtimpeallacht shíorathraitheach agus dhúshlánach.

Chuaigh mé leis na Coimisinéirí Ioncaim i 1999 mar Oifigeach Cléireachais ag oibriú in ÍMAT i Sráid an Mhóta, Baile Átha Cliath. Thug mé faoi shannacháin forfheidhmithe Custam in 2001 i bPort Bhaile Átha Cliath agus i mBeanntraí, ag díriú ar ghluaiseachtaí loingseoireachta agus ar smuigleáil drugaí agus táirgí fioscacha isteach sa Stát. Tugadh ardú céime Oifigeach Foirne dom in 2004, ag oibriú in iniúchadh agus comhlíonadh i gCorcaigh. D’éirigh leis an iarratas a rinne mé ar an Aonad Muirí in 2006 mar Oifigeach Feidhmiúcháin agus ceapadh mé mar Ceannasaí Cuitéir in 2012, i ndiaidh dom tabhairt faoi oiliúint agus seirbhís fhairsing ar muir. I rith an ama sin, d’oibrigh mé le comhghleacaithe coinsiasacha, dílse agus tiomanta a chuir leis an gcumas agus leis an ngairmiúlacht a raibh súil leo laistigh den Aonad.

50

Anita Mulligan – Oifigeach Cléireachais, Lár-Oifig Faisnéise na gCoimisinéirí Ioncaim Ar ghlacadh leis an bpost seo, cuireadh oiliúint fhairsing agus dhomhain orm, i suíomh seomra ranga agus trí oiliúint faoi mhaoirsithe, phraiticiúil inphoist araon. Áiríodh leis an oiliúint ceisteanna a bhain le cur i bhfeidhm an dlí cánach, na bogearraí ábhartha cánachais agus caidreamh custaiméara, agus sholáthair Brainse Oiliúna na gCoimisinéirí Ioncaim agus pearsanra eile de chuid na gCoimisinéirí Ioncaim an oiliúint seo. Ina dhiaidh seo, sannadh mé do mo phost reatha i Lár-Oifig Faisnéise na gCoimisinéirí Ioncaim. I measc mo chuid dualgas, tá cúnamh, faisnéis agus comhairle a sholáthar do chustaiméirí maidir lena ngnóthaí cánach. Roghnaíodh mé chun páirt a ghlacadh mar chomhalta foirne i gcur chun cinn Straitéis Rannpháirtíochta Custaiméirí (SRC) na gCoimisinéirí Ioncaim, idirghníomhú le custaiméirí ar theacht dóibh san oifig phoiblí agus comhairle a chur orthu ar an réimse modhanna níos éifeachtúla, níos costéifeachtúla agus níos áisiúla atá ar fáil chun tabhairt faoina ngnóthaí canach, ina measc, ar líne, féinseirbhís agus ar an nguthán. Cuirim comhairle ar chustaiméirí, go háirithe, maidir lena gcuid fiosrúchán i dtaca leis an tseirbhís ar líne moChúrsaí, a seoladh i Meán Fómhair 2015 chun seirbhísí níos éasca le húsáid agus fheabhsaithe a sholáthar do chustaiméirí. Soláthraíonn oibriú leis na Coimisinéirí Ioncaim taithí dhúshlánach ach taitneamhach ina bhfuil go leor deiseanna d’fhorbairt phearsanta agus ghairmiúil araon.

Tar éis dom cáiliú mar altra péidiatraiceach agus ginearálta, rinne mé an cinneadh nár mhian liom tabhairt faoi ghairm sa réimse seo. Rinne mé iarratas ar phost sa tseirbhís phoiblí trí iomaíocht oscailte in 2014 agus sannadh mé do phost leis na Coimisinéirí Ioncaim. Ghlac mé leis an bpost gan stró mar gheall go raibh mé meallta ag gairm ag a bhfuil uaireanta níos rialta ar uainchlár agus atá fós dírithe ar chustaiméirí.

51

Gné-Alt

Dámhachtainí na hEagraíochta Domhanda Custam

Comhlacht idir-rialtasach is ea an Eagraíocht Dhomhanda Custam (an WCO) ag a bhfuil misean chun feabhas a chur ar éifeachtacht agus ar éifeachtúlacht riaracháin Chustam. Déanann an WCO ionadaíocht faoi láthair do 180 riarachán Custam ar fud na cruinne a chomhphróiseálann 98% de thrádáil an domhain. An 26 Eanáir gach bliain, déanann riaracháin ar comhaltaí iad ceiliúradh ar Lá Idirnáisiúnta Custam chun suntas a thabhairt don chéad chruinniú de chuid an WCO a thit amach an dáta sin i 1953. Deis atá ann chun machnamh a dhéanamh ar an ról a chomhlíonann Custaim sa domhan nua-aimseartha agus chun rannchuidiú agus éachtaí oifigigh Chustam a aithint trí Dhámhachtainí an WCO a bhronnadh. Bhí Cathaoirleach na gCoimisinéirí Ioncaim, Niall Cody, agus na Coimisinéirí Liam Irwin agus Gerry Harrahill mar fhir an tí do shearmanas bronnta na bliana seo a bhí ar siúl i gCaisleán Bhaile Átha Cliath. I measc an lucht freastail, bhí faighteoirí na ndámhachtainí agus bainisteoirí áitiúla. I measc na n-aíonna speisialta ar tugadh cuairt dóibh, bhí Paul Winter, Céad-Rúnaí (Coireacht Fhioscach) ag Ambasáid na Breataine i mBaile Átha Cliath, Mairéad Fleming, Cathaoirleach Chumann Bhaile Átha Cliath um Fhóirithint ar Ainmhithe (an DSPCA), agus Brian Gillen, POF an DSPCA. Bhí Brendan Keating, Port Phort Chorcaí agus an Captaen Paul O’Regan, ó Phort Chorcaí chomh maith, i measc na n-aoichainteoirí ar an lá. I ndiaidh fáilte a chur roimh chách a bhí i láthair, labhair an Cathaoirleach faoi théama an WCO don lá – ‘Custaim Dhigiteacha: Rannpháirtíocht Chéimnitheach’, agus luaigh sé go mbuntacaíonn cáilíocht ghníomhaíocht chustam na gCoimisinéirí Ioncaim le mealltacht na hÉireann mar láthair infheistíocht do ghnó idirnáisiúnta agus go gcuireann sé ar chumas na tíre feidhmiú mar gheilleagar atá fíor-oscailte. Dúirt sé go bhfuil údar againn bheith bródúil as an méid a bhaineamar amach maidir leis an gclár digiteach agus éifeachtúlacht, éifeachtacht agus iontaofacht ár gcóras TF. Bronnadh trí shaghas de dhámhachtain le linn an tsearmanais bhronnta. Bronnadh Teastas Éachta an WCO ar thriúr comhaltaí foirne a chríochnaigh an dara seisiún de chuid Acadamh Seisiún Tionscnaimh Fíorga Custam. Bronnadh Teastais Fiúntais an WCO ar cheathrar daoine aonair agus ar shé fhoireann a thuill ardmholadh speisialta don mhéid ollmhór a chuir siad le Custaim na hÉireann. Ar deireadh, bhronn Mairéad Fleming, Cathaoirleach an DSPCA Bonn Airgid an DSPCA ar mhadra bolaíochta Custam, Meg, agus ar a láimhseálaí, Laura Nolan i ngeall ar an mbaint a bhí acu i mbrath agus i dtarrtháil 18 gcoileán i bPort Bhaile Átha Cliath.

Bord na gCoimisinéirí Ioncaim i dteannta na mbuaiteoirí agus aíonna speisialta i ndiaidh bhronnadh Dhámhachtainí an WCO i gCaisleán Bhaile Átha Cliath.

52

Tiománaí Straitéiseach 2 – Próisis Teicneolaíochta agus Ghnó Is é ár n-aidhm chun imlonnú éifeachtach na teicneolaíochta agus éifeachtúlacht ár bpróisis ghnó a uasmhéadú. Tá sé mar phríomhchuspóir ag na Coimisinéirí Ioncaim bealaí leictreonacha a bhunú mar an ngnáthbhealach chun dul i mbun gnó. Úsáidimid teicneolaíocht faisnéise agus cumarsáide chun seirbhísí nua agus nuálacha a sholáthar dár gcustaiméirí agus chun feabhsúcháin éifeachtúlachta agus cháilíochta a ghiniúint maidir le conas a dhéanaimid ár ngnó. I rith 2015, sheolamar réimse seirbhísí nua digiteacha dár gcustaiméirí agus comhaltaí foirne. Go hinmheánach, leanaimid le teicneolaíochtaí agus próisis nua a chomhtháthú chun ár gcuid oibríochtaí a chuíchóiriú, costais a laghdú agus feabhas a chur ar fheidhmíocht. Leagtar béim ar leith ar thabhairt isteach na hanailísíochta isteach inár gcórais Déantar anailísíocht shofaistiúil a úsáid chun saincheisteanna riosca agus comhlíonta a shainaithint agus chun dul i ngleic leo i bhfíor-am seachas é a dhéanamh go siarghabhálach trí idirghabháil agus iniúchadh. Tá na Coimisinéirí Ioncaim tiomanta do pháirt a ghlacadh sa chlár chun scóip na seirbhísí comhroinnte a shíneadh ar fud na hearnála poiblí, ar príomhghné é seo i straitéis an Rialtais chun feabhas a chur ar sheirbhísí poiblí. Tá ár n-oibríochtaí párolla seachfhoinsithe cheana féin do sholáthraí seirbhíse comhroinnte agus tá an dul chun cinn á dhéanamh chun aistriú go dtí an Lárionad Seirbhís Chomhroinnte Phárolla in 2016. Anuas air sin, chuireamar leis an gcás gnó d’fhaomhadh Rialtais maidir le Lárionad Seirbhísí Comhroinnte Bainistíochta Airgeadais (LSCBA). Déanfaidh tabhairt isteach LSCBA próiseáil gníomhaíochtaí airgeadais agus cuntasaíochta a chuíchóiriú, as a n-eascróidh feabhsúcháin ar cháilíocht na faisnéise bainistíochta agus an rialaithe airgeadais. I rith 2015, d’éirigh linn roinnt tionscadail shubstainteacha a sholáthar go rathúil, ina measc: • Cur i bhfeidhm tráthúil athruithe córais an Bhuiséid agus an Achta Airgeadais, mar aon le réimse de

mhóreisiúintí cothabhála agus feabhsúcháin ar fud phunann chórais na gCoimisinéirí Ioncaim. Áiríodh leis seo, chomh maith, an córas CMÁ a fhorbairt d’fhonn go bhféadfadh custaiméirí a bhFaoiseamh ó Cháin Choinneála ar Ús Taisce (DIRT) do Cheannaitheoirí Céaduaire ar líne.

• Chuaigh feidhmchlár Bainistithe Cáis na gCoimisinéirí Ioncaim (BCCI) beo in Iúil 2015, a sholáthair

réiteach próifílithe, roghnaithe agus oibrithe cáis atá go hiomlán comhtháite agus furasta le húsáid do bhreis agus 2,500 comhalta foirne. Anuas ar theacht in ionad an fheidhmchláir oibrithe cás leagáide, d’fheabhsaigh an BCCI na cásanna ‘ba mhó riosca’ a shainaithint, sholáthair sé cumas ní b’éifeachtúla agus ní ba chuimsithí, agus chuir sé feabhas ar éifeachtúlacht fhoriomlán an phróisis ghnó oibrithe cáis.

• Leagann Treoir ón AE maidir le Comhoibriú Riaracháin i Réimse an Chánachais dualgas ar Bhallstáit an

AE chun faisnéis atá ar fáil a mhalartú go huathoibríoch faoi chónaitheoirí Ballstát eile maidir le tréimhsí incháinithe dar tosach an 1 Eanáir 2014 nó ina dhiaidh sin. Thug na Coimisinéirí Ioncaim córas nua isteach chun aistriú faisnéise a éascú maidir le 5 chatagóir d’ioncam agus de chaipiteal: ioncam fostaíochta, táillí stiúrthóirí, táirgí áirithe árachais saoil, pinsin, agus úinéireacht ar agus ioncam a ghnóthú ó mhaoin dho-aistrithe. Tharla na chéad mhalartuithe faisnéise i Meitheamh 2015.

• Tá sé níos fusa agus níos saoire do chustaiméirí a chomhlíonann ar bhonn deonach, a bhuíochas le

tairseach moChúrsaí, trí phointe aonair slán rochtana a sholáthar do réimse fairsing féinseirbhísí do 2.4 milliún custaiméir ÍMAT agus Cáin Maoine Áitiúil. Úsáideann moChúrsaí teicneolaíochtaí den chéad scoth agus tá sé inrochtana ó gach fearas soghluaiste. Idir Meán Fómhair 2015, an tráth a

53

rinneadh tairseach bheo de, agus deireadh na bliana, rinneadh logáil isteach breis agus 450,000 uair agus fuarthas rochtain ar nach mór 900,000 seirbhís feidhmchláir. Bhuaigh moChúrsaí Dámhachtain Sármhaitheasa agus Nuálaíochta na Státseirbhíse in 2015. Féach an Gné-Alt ar leathanach 22.

• In 2015, sholáthair tionscadal Bhunachar Sonraí Airgeadais an Ard-Chuntasóra na háiseanna nua ar

líne chun treoracha baincéireachta a chruthú, a údarú agus a aistriú go slán chuig an mBanc Ceannais (BC). Anuas air sin, d’fheabhsaigh sé an próiseas scoir réitigh chun breis idirbhearta an BC a áireamh agus gineann sé tuarascálacha don Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste agus don Roinn Airgeadais.

• Cuireann an tionscadal rCCF (eVRT) ar chumas institiúidí airgeadais éilimh a sheoladh ar aghaidh ar

aisíocaíochtaí léasaithe trí ROS. Próiseáiltear na héilimh seo go huathoibríoch agus cuirtear i dtaifead iad go huathoibríoch, agus tagann siad in ionad líon próiseas de láimh. Soláthraíonn rCCF seirbhís gréasáin, chomh maith, lena chur ar chumas dáileoirí gluaisteán chun Deimhniú Comhréireachta a sheoladh do gach gluaisteán nua a thugtar isteach sa tír. Cuireann na sonraí seo ar chumas na gCoimisinéirí Ioncaim chun ceanglais bhliantúla tuairiscithe an AE a chomhlíonadh.

• Rinne tionscadal Eircode córais inmheánacha TF na gCoimisinéirí Ioncaim chun stóráil Eircode a

chumasú. Féadfaidh custaiméirí a Eircode a uasdátú trí chórais ar líne na gCoimisinéirí Ioncaim (e.g. moChúrsaí), agus uasdátaíodh réimse foirmeacha chun faisnéis Eircode a iarraidh. Uasdátaíodh córais agus comhfhreagras Cáin Mhaoine Áitiúil chun Eircode a thaispeáint. Faoi dheireadh 2015, uasdátaíodh 60% de na seoltaí inár mbunachair shonraí custaiméirí le sonraí Eircode.

• Ceanglaíonn an Acht um Chomhlíontacht Cánach Cuntas Eachtrach (FATCA) ar institiúidí airgeadais

chun clárú le Seirbhís Ioncaim Intíre (SIT) Stáit Aontaithe Mheiriceá agus faisnéis chuntais a thuairisciú maidir le daoine ó Stáit Aontaithe Mheiriceá, iarmhéideanna cuntais ina measc, íocaíocht úis, luach na gconarthaí árachais agus fáltais ó shócmhainní airgeadais a dhíol. Leagann rialacháin agus comhaontú déthaobhach le Stáit Aontaithe Mheiriceá dualgas ar institiúidí airgeadais Éireannacha chun faisnéis FATCA a bhailiú agus a sheoladh ar ais chuig na Coimisinéirí Ioncaim go dtarchuirfear iad ar aghaidh chuig an SIT. Rinne na Coimisinéirí Ioncaim córas nua a fhorbairt agus a imlonnú chun tuairisciú FATCA a éascú trí ROS. Bailíochtaíodh taifid uaslódáilte i leith chritéir FATCA, rinneadh iad a chomhiomlánú agus a phacáistiú go slán lena dtarchur chuig Stáit Aontaithe Mheiriceá roimh spriocdháta an 30 Meán Fómhair 2015. Fuarthas faisnéis chómhalartach ar chuntais Éireannacha atá á gcoimeád ag Institiúidí Airgeadais SAM ón SIT.

• Nuashonraigh tionscadal Athnuachana Slándála ROS an próiseas lógála isteach agus seolta ar

aghaidh in ROS chun feabhas a chur ar eispéireas an úsáideora, é a dhéanamh comhoiriúnach i measc na n-ardán uile nua-aimseartha go léir (i.e. ríomhairí pearsanta, soghluaiste, agus táibléid), agus tacú le comhcheangal le páirtithe seachtracha. Ailíníonn an nuashonrú le rialachán um sheirbhísí sainaitheanta agus iontaobhais (eIDAS) an AE.

Anuas ar an méid thuas, chuir na Coimisinéirí Ioncaim na tionscnaimh TFC a leanas i bhfeidhm ar aon dul lenár Straitéis TFC 2015-2017: • Bhronnamar an tairiscint don chomhdhlúthú priontála agus cuireadh tús le himlonnú an chéid

phrintéara i Nollaig 2015. Is éard a bhaineann leis seo ná gach printéir atá ceangailte go háitiúil a bhaint agus an flít printéirí atá ag dul in aois a athnuachan agus an phriontáil go léir a dhéantar ar gach ríomhaire pearsanta á comhdhlúthú anuas go dtí méid níos lú de phrintéirí líonraithe ardacmhainne.

• Chríochnaíomar anailís inmheánach ar Chostas Iomlán Úinéireachta (CIÚ), ar modh airgeadais é a

úsáidtear chun cabhrú le buiséadú agus le cinntí ceannaigh. I ndiaidh an mheasúnaithe seo, fostaíodh

54

cuideachta sheachtrach Bhainistíochta Taighde TF chun tabhairt faoi anailís níos doimhne, as a n-eascraíonn moltaí faoi conas a d’fhéadfaí CIÚ a chur i bhfeidhm go héifeachtach.

• Chríochnaíomar anailís inmheánach ar bhainistíocht eolais in 2015 a dhírigh i dtosach báire ar na

riachtanais TF. I ndiaidh na hanailíse, chuireamar páipéar measúnaithe i dtoll a chéile, ina measc treoirphlean tionscnamh a chuirfear i bhfeidhm chun feabhas a chur ar conas a dhéanaimid eolas a bhailiú, a fhorbairt agus a roinnt.

Cabhróidh na tionscnaimh seo chun cabhrú leis na Coimisinéirí Ioncaim a choimeád mar cheannasaí san earnáil phoiblí a aithnítear i ngeall ar an úsáid éifeachtach agus nuálach a bhaineann siad as an teicneolaíocht. Thacaigh cláir fhadréimseacha chumarsáide agus bhainistithe athraithe leis na forbairtí teicniúla seo. I measc cuid de na tionscadail ní ba theicniúla TF, ar nós thionscadal Athnuachana Slándála ROS, áiríodh leis seo físeáin ar líne a sholáthar (ar YouTube) chun cúnamh céim ar chéim a thabhairt do chustaiméirí. Tionscadail Ghnó a Bhainistiú Síníodh creat bainistíochta tionscadail bunaithe ar phrionsabail chun líon tionscadail thábhachtacha ghnó a chuimsiú, ina measc an Tionscadal Comhlíonta Olaí Mianracha agus an Tionscadal Náisiúnta Comhlíonta a dhíríonn ar an tionscal tógála. Leanfaimid le creataí cuí rialachais a chur chun feidhme chun sármhaitheas a chinntiú i soláthar tionscadail agus seirbhíse agus ár gcumas a thagarmharcáil i gcoinne dhea-chleachtas an tionscail.

Deimhniúchán ISO Is é Córais Bhainistíochta Slándála Faisnéise ISO 27001 an caighdeán dea-chleachtais idirnáisiúnta le haghaidh slándáil faisnéise. D’éirigh leis na Coimisinéirí Ioncaim athdheimhniúchán i leith chomhlíonadh ISO27001 a bhaint amach agus déanann siad athbhreithniú agus monatóireacht leanúnach ar ár meicníochtaí slándála TFC. Is é Córas Bainistíochta Leanúnachais Gnó ISO22301 an caighdeáin dea-chleachtais idirnáisiúnta le haghaidh leanúnachas gnó. Leanann na Coimisinéirí Ioncaim a beith deimhnithe i leith chaighdeán ISO22301 dá seirbhísí ríthábhachtacha. Comhlánaíonn agus tacaíonn an dá Chaighdeán a chéile.

Fíordheimhniú Tras-Rialtais atá ag Teacht chun Cinn Tá plé ar bun leis an Roinn Coimirce Sóisialaí (an RCS) agus le hOifig Phríomhoifigeach Faisnéise an Rialtais maidir le conas is féidir linn úsáid a bhaint as an gCárta Seirbhíse Poiblí nuair a bhíonn clárú á dhéanamh dár seirbhísí ar líne agus úsáid á baint astu. D’fhorbair an RCS seirbhís nua MyGovId ar féidir leas a bhaint aisti mar an soláthraí aitheantais. Faoi láthair, féadfaidh custaiméir ainm úsáideora agus pasfhocal a chruthú in MyGovId agus is féidir leo rochtain a fháil ar MyWelfare, leis na critéir siúd, chun tabhairt faoi fheidhmeanna simplí áirithe ar líne. Tá na Coimisinéirí Ioncaim ag oibriú leis an RCS chun ligean do chustaiméirí logáil isteach in moChúrsaí agus a gcuntas MyGovId á úsáid. Rachaidh seo chun mórshochair custaiméirí nach bhfuil mórán cur amach acu ar na Coimisinéirí Ioncaim agus ar mian leo sinn a chur ar an eolas gur chuir siad tús le fostaíocht.

55

Próisis Ghnó a Athscagadh Faomhadh tograí le haghaidh córas íocaíochtaí/bailithe ar a ndéantar athinnealtóireacht do na dleachtanna móra Máil, agus tá an chéad chéim ina raibh an Muirear Ola Mianraí/Carbóin le soláthar in 2016. Tugadh Tairseach Chiste Chaighdeánaigh (TCC) isteach i Nollaig 2005 a leag teorainn (€2m faoi láthair) ar na sochair a bhfuil faoiseamh ó cháin acu is féidir le duine aonair a tharraingt óna socruithe pinsin. Faoi réir coinníollacha áirithe, d’fhéadfadh duine aonair iarratas a dhéanamh a fhad le hIúil 2015 ar na Coimisinéirí Ioncaim ar Dheimhniú um Thairseach Chiste Phearsanta (TCP) sa chás gur sháraigh na sochair phinsin an Tairseach Chiste Chaighdeánaigh. D’fhorbraíomar agus sheolamar córas ar líne lena chur ar chumas daoine aonair iarratas a dhéanamh ar Dheimhnithe um Thairseach Chiste Phearsanta maidir lena socruithe pinsin. Ó rinneadh córas beo den chóras seo, eisíodh 662 Deimhniú um Thairseach Chiste Phearsanta ar a raibh luach os cionn €1.4 billiún.

Rannpháirtíocht Tras-Rialtais Tá Straitéis Sonraí Oscailte á cur i bhfeidhm againn chun ár ngealltanais faoi Phlean Náisiúnta Gníomhaíochta an Rialtais Oscailte, atá faoi stiúir na Roinne Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe a thacú agus a chomhlíonadh. Is é cuspóir an Phlean chun sonraí oscailte agus trédhearcacht a chur chun cinn, rannpháirtíocht saoránach a chruthú, agus rialachas agus freagracht a threisiú. Chuireamar tús le hiniúchadh ar fhoinsí roghnaithe sonraí atá foilsithe againn faoi láthair agus tá fardal de thacair shonraí fhéideartha oscailte le haghaidh foilsiú á chur i dtoll a chéile. Le himeacht ama, beartaímid chun na sonraí a uasghrádú atá foilsithe againn faoi láthair go mbainfidh siad rátáil sonraí oscailte ‘3 réalta’, ar a laghad, amach sa chás gurb indéanta. Tá leathanach gréasáin staitisticí na gCoimisinéirí Ioncaim á nuachóiriú chun ionad ilfhreastail a sholáthar do na staitisticí agus an fhaisnéis uile a bhaineann le sonraí oscailte a fhoilsíonn na Coimisinéirí Ioncaim. Lena chois sin, cothófar ceangail le tairseach shonraí an Rialtais (data.gov.ie) agus le bunachar staitisticí na Príomh-Oifige Staidrimh. Déanfaimid an úsáid a bhaintear as na seirbhísí sonraí oscailte a sholáthraímid a chur chun cinn agus a mhonatóiriú.

Cuirimid seirbhísí comhroinnte TFC ar fáil faoi láthair do ghníomhaireachtaí eile Rialtais trí threalamh TF a óstáil agus aschur ríomhghinte a phriontáil. Déanaimid óstáil ar threalamh TF do 33 comhlacht seirbhíse poiblí agus cuirimid ábhar i gcló do 7 gcomhlacht go minic agus do chomhlachtaí eile ar bhonn ad-hoc. B’ionann seo agus thart ar 7 milliún imchlúdach ábhair in 2015. Leanaimid ag oibriú le hOifig na nOibreacha Poiblí chun athbhreithniú agus bainistiú a dhéanamh ar ár bpunann mhaoine ar aon dul le cuspóirí corparáideacha.

56

Tiománaí Straitéiseach 3 – Sonraí, Anailísíocht agus Measúnú Riosca Táimid ag iarraidh a bheith in ann sonraí, anailísíocht agus measúnú riosca a úsáid mar phríomh-thiománaí le haghaidh seirbhísí a sholáthar agus idirghabhálacha comhlíontachta.

Inniúlacht a Fhorbairt In 2015, bhunaíomar ról nua an Phríomhoifigigh Anailísíochta, ceapadh beirt bhainisteoirí anailísíochta nua, bhunaíomar grúpa bainistíochta sinsearaí chun maoirseacht a dhéanamh ar an obair anailísíochta go léir, agus chruthaíomar foireann nua chun tacaíocht theicniúil a thabhairt le haghaidh ár dtionscadail anailísíochta go léir. Táimid ag tógáil ardán nua TF ionas go mbeidh sé níos éasca samhlacha anailísíochta a chruthú, a fhaire agus a chothabháil. I rith 2015, rinneamar na rudaí seo a leanas: • Thugamar isteach samhail réamhaisnéise fiachais chun na rioscaí maidir le fiachas atá le híoc a aithint

agus a bhainistiú. Cuireann an tsamhail réamhaisnéise ar ár gcumas díriú ar acmhainní d’fhonn torthaí bainistíochta fiachais a uasmhéadú.

• Chuireamar tuilleadh feabhais ar ár nUirlis Anailíse ar Chásanna Riaráistí chun cabhrú le spriocdhíriú

agus roghnú fiachas atá le híoc agus é sin a fheabhsú. • D’fheabhsaíomar ár gcumas imscrúdú a dhéanamh ar fhoinsí riosca éagsúla chun cuidiú le roghnú

cásanna riosca bhunaithe chun críche comhlíontachta. • D’úsáideamar sonraí stairiúla chun díriú ar thart ar 25,000 custaiméir chun an t-éileamh a dhéantar ar

líne ar chostais leighis agus creidmheasanna cánacha eile a chur chun cinn, sula dtéann an teorainn ama ceithre bliana in éag.

• D’fhorbraíomar samhail nua anailísíochta chun comhdaitheoirí cánach ioncaim a bhfuil riosca ard ag

baint leo a shainaithint. Úsáideann an tsamhail raon leathan sonraí 3ú páirtí agus sonraí inmheánacha chun teacht ar chásanna asluiteacha a d’fhéadfadh brath a sheachaint murach sin.

Samhaltú Eacnamaíoch agus Anailís Staitistiúil I rith 2015, rinneamar uasghrádú ar ár gcóras ionsamhlaithe an tsamhaltóra cánach le haghaidh Cáin Ioncaim d’fhonn anailís níos mionsonraithe agus níos láidre a dhéanamh ar athruithe beartais maidir le Cáin Ioncaim agus an Muirear Sóisialach Uilíoch. Bhaineamar leas freisin as tacair shonraí nua le haghaidh Cáin Fáltas Caipitiúil, Cáin Ghnóchan Caipitiúil agus Dleacht Stampála d’fhonn anailís beartais fheabhsaithe a éascú le haghaidh na gcánacha sin. Nuair a chónasctar é sin le cineálacha eile anailíse staitistiúla, cuireann na feabhsuithe sin ar ár gcumas freagra níos fearr a thabhairt ar Cheisteanna Parlaiminteacha, ar chnámha scéil a bhaineann leis an gCáinaisnéis agus leis an mBille Airgeadais agus aon fhiosruithe eile maidir le costáil chánach. Foilsímid sraith ábhar staitistiúil ar ár suíomh gréasáin a nuashonraítear go rialta. Ina theannta sin, d’fhoilsíomar tuarascálacha speisialta ar fheirmeoirí agus ar na Srianta ar Lucht Ard-Ioncaim in 2015. D’fhorbraíomar agus chuireamar samhlacha eacnaiméadracha ag obair chun modhanna réamhaisnéise le haghaidh fáltas cánach reatha a chomhlánú.

57

Rinneamar taighde maidir leis na naisc idir fáltais chánach/comhlíonadh agus gníomhaíocht gheilleagrach, lena n-áirítear sprioc-anailís in earnálacha sonracha. Rinneamar taighde freisin ar thuiscint a fháil ar iompar comhlíontachta an cháiníocóra.

Oiliúint d’Anailísíocht In 2015 rinneamar raon cúrsaí oiliúna a sheachadadh a raibh sé i gceist leo úsáid na hanailísíochta a leabú sna Coimisinéirí Ioncaim, lena n-áirítear modúl ar chúrsa BA Ollscoil Luimnigh i gCánachas Feidhmeach le haghaidh mhic léinn na gCoimisinéirí Ioncaim. Tá na Coimisinéirí Ioncaim fós chun tosaigh ag stiúradh na gclár oibre ‘Ard-anailísíochta’ a chuirtear i gcrích faoi sainchúram Fhóram na hEagraíochta um Chomhar agus Fhorbairt Eacnamaíochta (OECD) maidir le Riaradh Cánach. Tugann an ról sin léargas ar conas atá riaracháin chánach eile ag dul i ngleic leis an bhfadhb a bhaineann le hanailísíocht a chomhtháthú isteach i gcinnteoireacht oibríochta, rud a ligeann dúinn dea-chleachtais a aithint agus a chur i bhfeidhm. In 2015, d’eagraíomar comhdháil anailísíochta idirnáisiúnta i gCaisleán Bhaile Átha Cliath, ar ar fhreastail 26 riarachán cánach agus bhí cur i láthair ann ó príomhlucht mínithe na hard-anailísíochta sna hearnálacha poiblí agus príobháideacha idirnáisiúnta, cuireadh tús le cláir oibre nua ar Sheachadadh Anailísíochta agus ar Uirlisí agus Teicneolaíochtaí atá ag Teacht Chun Cinn, agus rinneamar suirbhé cuimsitheach ar 17 riarachán cánach. Beidh tionchar ag torthaí an dá chlár oibre seo ar ár gcur chuige maidir le hanailísíocht in 2016 agus ina dhiaidh sin.

58

Gné-Alt

Foilsiú Staitisticí agus Thaighde na gCoimisinéirí Ioncaim Is foinse thábhachtach faisnéise neamhspleách iad na Coimisinéirí Ioncaim ar shonraí eacnamaíocha agus fioscacha in Éirinn. Táimid ag foilsiú níos mó sonraí agus taighde anois ná riamh cheana. Spreagann sé sin oscailteacht agus cuntasacht, neartaíonn sé díospóireacht phoiblí agus feabhsaíonn sé an bonn fianaise le haghaidh cinnteoireachta. In 2015, mhéadaigh na Coimisinéirí Ioncaim an raon staitisticí a fhoilsítear ó na sonraí a bailíodh trínár riaradh ar chánacha agus custam. Ba fhoilseachán fadbhunaithe a raibh ardmheas air Tuarascáil Staitistiúil na gCoimisinéirí Ioncaim ach níl sé oiriúnach níos mó le haghaidh an tsaoil dhigitigh. Tá leathanach gréasáin Staitisticí na gCoimisinéirí Ioncaim tagtha in ionad na tuarascála staitisticí anois, leathanach nua-aimseartha, idirghníomhach agus dinimiciúil. Cuireann sé sin sonraí ar fáil i bhformáidí atá inrochtana do thaighdeoirí agus d’anailíseoirí beartais trí scairbhileoga agus i bhformáidí inléite ag meaisíní neamh-dhílsithe. Nuashonraítear staitisticí ar bhonn leanúnach de réir mar a bhíonn sonraí níos nuaí ar fáil. Go déanach in 2015, rinneamar athdhearadh ar ár leathanach gréasáin Staitisticí chun struchtúr an Tairsigh Sonraí Oscailte Náisiúnta a mheaitseáil agus táimid ar tí an dá cheann a nascadh le chéile faoi láthair. Taobh amuigh d’fhoilsiú staitisticí, táimid ag cur feabhais freisin ar ár dtorthaí taighde. Foilsítear tuarascálacha taighde na gCoimisinéirí Ioncaim in áit lárnach ar ár suíomh gréasáin agus cuireann an taighde sin luach agus comhthéacs leis nach bhfuil ar fáil ó staitisticí astu féin. I measc na dtuarascálacha nua in 2015 bhí próifíl d’earnáil na feirmeoireachta in Éirinn agus anailísíocht ar shoghluaisteacht ioncaim le deich mbliana anuas (comhobair leis an OECD). Tugann na Coimisinéirí Ioncaim tacaíocht freisin do chlár comhthaighde na Roinne Airgeadais agus na hInstitiúide Taighde Eacnamaíochta agus Sóisialta. Trí shonraí agus taighde a fhoilsiú bíonn deis ag na Coimisinéirí Ioncaim fiosruithe ó pháirtithe leasmhara a fhreagairt go héifeachtúil agus go héifeachtach: an tOireachtas, taighdeoirí agus baill den phobal. Mar shampla, as an 400 Ceist Parlaiminte a bhain le staitisticí ar thug na Coimisinéirí Ioncaim aghaidh orthu in 2015, freagraíodh thart ar leath díobh, nó cuid díobh ar a laghad, trí thagairt a dhéanamh do leathanach gréasáin Staitisticí na gCoimisinéirí Ioncaim. Cuireann na hathruithe sin na Coimisinéirí Ioncaim chun tosaigh i dTionscnamh Sonraí Oscailte an Rialtais agus in 2016 leanaimid ag déanamh dul chun cinn, ag tabhairt tús áite do thaighde agus do thacair sonraí i gcomhair foilseacháin bunaithe ar éileamh úsáideoirí agus ar riachtanais cinnteoireachta.

59

Tiománaí Straitéiseach 4 – Beartas agus Reachtaíocht Tá sé mar aidhm againn reachtaíocht agus comhpháirtíochtaí a ghiaráil chun comhlíontacht a athneartú agus rannchuidiú le forbairt eacnamaíoch. Cabhraíonn na Coimisinéirí Ioncaim leis an Roinn Airgeadais chun beartais a fhoirmliú trí chomhairle thomhaiste a thabhairt, costálacha agus tograí i gcomhair athruithe ar na cóid chánach agus dleachta. Molaimid athruithe a thacaíonn le comhlíontacht chánach, chun riaradh cánach agus reachtaíocht chánach a shimpliú, agus barr feabhais a chur ar sheachadadh leictreonach. Cuirimid chun cinn freisin clár beartais cánach agus custaim na hÉireann go hidirnáisiúnta trínár rannpháirtíocht i raon leathan fóram Eorpach agus domhanda.

An tAcht Airgeadais, 2015 In 2015, thug na Coimisinéirí Ioncaim comhairle agus dhréacht sí an reachtaíocht maidir le hAcht Airgeadais 2015. Ba iad seo a leanas na príomhfhorálacha reachtúla a áiríodh in Acht Airgeadais 2015: • Foráil inar éilíodh ar mháthairchuideachtaí atá cónaitheach in Éirinn de mhórghrúpaí ilnáisiúnta

tuarascáil bhliantúil de réir tíre a thabhairt do na Coimisinéirí Ioncaim maidir le gach dlínse cánach ina ndéanann siad gnó. Cuireann an fhoráil sin, mar aon le Rialacháin arna bhfoilsiú ag na Coimisinéirí Ioncaim in 2015, moltaí i bhfeidhm arna ndéanamh ag an OECD/tionscadal G20 BEPS agus go sonrach iad sin sa ‘Transfer Pricing Documentation and Country-by-Country Reporting, Gníomh 13 – 2015 An Tuarascáil Dheiridh’.

• Tugadh isteach faoiseamh athbhreithnithe d'fhiontraithe le haghaidh Cháin Ghnóchan Caipitiúil

maidir le diúscairtí a rinneadh an 1 Eanáir 2016 nó dá éis. • Tugadh isteach cáin nua táirgeachta peitriliam maidir le ceadúnais arna n-eisiúint an 18 Meitheamh

2014 nó dá éis.

• Rinneadh leasuithe ar fhorálacha ioncaim cíosa d’fhonn faoiseamh cánach níos fearr a thabhairt do thiarnaí talún a ligeann a maoin le tionóntaí a fhaigheann tacaíochta tithíochta sóisialta nó Forlíonadh Cíosa.

• Rinneadh mionathruithe ar chumhachtaí na gCoimisinéirí Ioncaim, ag neartú ár gcumais faisnéis a

lorg maidir le cáin i mbaol. Cuireann na hathruithe sin ar chumas na gCoimisinéirí Ioncaim ár n-oibleagáidí idirnáisiúnta a chomhlíonadh maidir le malartú faisnéise le riaracháin chánach eile.

• Cuireadh síneadh ar an Dreasacht Athchóirithe Tí ar feadh bliain amháin (ón 31 Nollaig 2015 go dtí an

31 Nollaig 2016).

• Tugadh díolúine cánach maidir le costais taistil agus cothabhála arna dtabhú ag stiúrthóirí neamhfheidhmiúcháin neamhchónaithe a thaistealaíonn chun freastal ar chruinnithe boird agus ar chruinnithe eile cuideachta.

• Cinntíodh go bhfuil feidhm chothrom ag forálacha na nAchtanna Cánach maidir le lánúin phósta is atá

ag lánúin phósta den ghnéas céanna. • Tugadh isteach creidmheas Cáin Ioncaim Tuillte do cháiníocóirí neamh-ÍMAT.

60

• Rinneadh athruithe ar an gcóras Dleacht Stampála maidir le Cártaí Dochair agus Cártaí ATM a dearadh chun daoine a spreagadh bogadh ó idirbhearta in airgead tirim.

• Tugadh isteach aistriú táille CBL do sholáthairtí gáis, leictreachais, deimhnithe gáis agus deimhnithe

leictreachais. Is beart frithchalaoise é sin a bhfuil éifeacht leis ón 1 Eanáir 2016. • Cuireadh síneadh ar an riail frithsheachanta CBL i gcás soláthairtí nó aistrithe réadmhaoine atá curtha

i gcrích i bpáirt idir páirtithe nasctha.

• Tá foráil ann chun cur ar chumas na gCoimisinéirí Ioncaim fógra a thabhairt do sholáthraithe go bhfuil clárú CBL custaiméara á chur ar ceal agus chun an fhaisnéis sin a fhoilsiú.

• Rinneadh soiléiriú agus cuireadh síneadh ar chumhachtaí na gCoimisinéirí Ioncaim chun áitribh,

feithiclí agus ríomhairí a chuardach (lena n-áirítear fóin phóca) le haghaidh faisnéise a d’fhéadfadh a bheith luachmhar in imscrúdú cionta máil.

• Neartaíodh cumhacht na gCoimisinéirí Ioncaim chun údarú trádstórais máil a dhiúltú nó a aisghairm i

gcás nach gcomhlíontar ceanglais áirithe, lena n-áirítear iadsan a bhaineann le córais chuntasaíochta agus rialaithe stoic, comhlíonadh le dlí máil agus slándáil trádstóras.

Comhairle a Sholáthar Tacaímid le cur i bhfeidhm bheartais agus chláir Rialtais trí oibriú go dlúth le raon leathan Ranna, gníomhaireachtaí agus fóram náisiúnta eile. • Lean na Coimisinéirí Ioncaim lena socruithe idirchaidrimh leis an Roinn Sláinte ar an mBille um an

Acht Sláinte Poiblí (Pacáistiú Caighdeánach ar Thobac). • Bhí na Coimisinéirí Ioncaim ag obair go gníomhach leis an Roinn Airgeadais agus leis an Roinn Dlí agus

Cirt agus Comhionannais ar shocruithe chun na córais nua cheadúnaithe agus chánach a thabhairt isteach le haghaidh geallghlacadóirí cianda agus idirghabhálaithe geallghlacadóireachta in 2015. Cuireadh dlús faoin obair tras-rannach tar éis achtú an Achta um Gheall-Chur (Leasú) in Aibreán 2015 agus tosach feidhme iarmhartacha na bhforálacha ceadúnaithe agus cánachais le haghaidh oibritheoirí cianda i Lúnasa 2015.

• Bhí cainteanna ag na Coimisinéirí Ioncaim, an t-údarás inniúil sa Stát chun na Tásca Geografacha (TG)

nua le haghaidh Fuisce agus Poitín na hÉireann a dheimhniú, leis an Roinn Talmhaíocha agus Bia chun na rialacháin Éireannacha gaolmhara a fhorbairt agus chun na scéimeanna deimhnithe TG le haghaidh gach táirge a dhearadh agus a thabhairt isteach.

• Mar chuid dár n-obair leanúnach le Cleachtóirí, rinne na Coimisinéirí Ioncaim roinnt athruithe ar an

gCód Cleachtais le haghaidh Iniúchadh na gCoimisinéirí Ioncaim agus Idirghabhálacha Comhlíontachta eile.

• Tugadh isteach an Bosca Forbartha Eolais in Acht Airgeadais 2015. Bhí oifigigh na gCoimisinéirí

Ioncaim mar chuid de ghrúpa oibre reachtúil, mar aon le hoifigigh sa Roinn Airgeadais, a chinntigh gur chuir an beartas agus an reachtaíocht le haghaidh an Bhosca Forbartha Eolais cur chuige ‘an cheangail modhnaithe’ de chuid OECD a chur i bhfeidhm go hiomlán. Is é an Bosca Forbartha Eolais an chéad chóras cánach fabhrach le haghaidh maoine intleachtúil a chomhlíonann go hiomlán ceanglais OECD sa réimse seo.

61

• In 2015 d’eisigh na Coimisinéirí Ioncaim treoir chuimsitheach, nuashonraithe maidir leis an gcreidmheas cánach um Thaighde & Forbairt (T&F), ina raibh teanga inrochtana agus samplaí níos mionsonraithe agus cuireadh leis sin le tacaíocht inmheánach le haghaidh riaradh éifeachtach an chreidmheasa.

• Cuireadh tús le scéim Faoiseamh Cánach um cháin chorparáide alt 481 den Acht Comhdhlúite

Cánacha ina bhfuil foráil le haghaidh creidmheas cánach le haghaidh cuideachtaí léirithe scannán in 2015. Tháinig sé in ionad na scéime Cánach Ioncaim inar tugadh faoiseamh do dhaoine aonair infheistíocht a dhéanamh i scannáin. Tharla aistriú agus feidhmiú rathúil na scéime nua tar éis comhairliúcháin fhorleathan le comhlachtaí ionadaíocha laistigh de thionscal na scannán agus na teilifíse d’fhonn próisis agus treoirlínte a fhorbairt.

• Bhunaíomar Líonra Cánach Gnó chun cumarsáid a fheabhsú idir ár seirbhís reachtúil agus an

fhoireann oibríochta maidir le beartas cánacha gnó, cúrsaí reachtaíochta agus léirithe.

An tAcht Custam, 2015 Achtaíodh an tAcht Custam i Meitheamh 2015. Beidh éifeacht leis nuair a dhéanfaidh an tAire Airgeadais an tOrdú Tosach Feidhme riachtanach. Déanfar na Rialacháin ábhartha a éilítear faoin Acht a luaithe is a thiocfaidh an tAcht i bhfeidhm. Go dtí sin, beidh feidhm ag an reachtaíocht reatha náisiúnta ar Chustaim. Is acmhainn AE í an Dleacht Chustaim, agus bailíonn Éire í thar ceann an AE. Soláthraíonn Cód Custaim AE formhór den chreat dlíthiúil go díreach le haghaidh gnéithe airgeadais de ghníomhaíocht chustaim, cosúil leis na rialacha a bhaineann le rátaí dleachta, luacháil chustaim, foirmeacha dearbhuithe, etc. Soláthraíonn an tAcht Custaim na cumhachtaí agus na nósanna imeachta náisiúnta a theastaíonn ar mhaithe le riaradh éifeachtúil cúrsaí custaim in Éirinn.

An tAcht Airgeadais (Cáin Mhaoine Áitiúil), 2015 Achtaíodh an tAcht Airgeadais (Cáin Mhaoine Áitiúil) 2015 i mí na Nollag 2015. Is é príomh-fhoráil an Achta athluacháil réadmhaoine a chur ar athlá le haghaidh na Cánach ón 1 Samhain 2016 go dtí an 1 Samhain 2019. Déantar athruithe ann freisin ar roinnt de na faoisimh atá ar fáil. I gcás réadmhaoine a ndearna pirít damáiste dóibh, déantar roinnt athruithe san Acht ar conas a leagfar síos teidlíocht ar fhaoiseamh. I gcás réadmhaoine atá curtha in oiriúint ionas go mbeidh siad oiriúnach le háitiú ag duine atá faoi mhíchumas, foráiltear bunús reachtúil san Acht le haghaidh socruithe áirithe a bhí á bhfeidhmiú ag na Coimisinéirí Ioncaim ar bhonn riaracháin agus ráthaítear leis íosleibhéal faoisimh inar féidir luach inmhuirir réadmhaoin oiriúnaithe a laghdú. Athbhreithniú ar an gCáin ar Tháirgí Alcóil Cuireadh athbhreithniú ar an gcóras rialaithe cánach ar tháirgí alcóil i gcrích in 2015 agus tá grúpa feidhmithe bunaithe chun maoirseacht a dhéanamh ar sheachadadh na bpríomh-mholtaí, lena n-áirítear athruithe reachtúla, forbairtí TF agus cláir oibríochta.

Rannchuidiú le hIomaíochas Cánach Rannchuidigh na Coimisinéirí Ioncaim chun páipéar comhairliúcháin a ullmhú ar ‘Chóireáil Chánach ar Chostais Taistil agus Cothabhála d’Fhostaithe agus Sealbhóirí Oifige’ a sheol an tAire Airgeadais i mí Iúil

62

2015. Fuarthas os cionn 50 aighneacht. Tugadh aghaidh in Acht Airgeadais 2015 ar dhá shaincheist a tháinig as an gcomhairliúchán seo trí dhíolúine cánach a sholáthar maidir le costais taistil agus cothabhála arna dtabhú ag (1) stiúrthóirí neamhfheidhmiúcháin neamhchónaithe a thaistealaíonn chun freastal ar chruinnithe boird agus ar chruinnithe cuideachta agus (2) imscrúdaitheoirí atá fostaithe ag Coimisiún na Scrúduithe Stáit. Ag deireadh na bliana, bhí saincheisteanna eile a hardaíodh sna haighneachtaí á scrúdú ag an Roinn Airgeadais i gcomhairle leis na Coimisinéirí Ioncaim. Rannchuidigh na Coimisinéirí Ioncaim freisin chun páipéar comhairliúcháin a ullmhú ar ‘Úsáid as Struchtúir de Chineál Idirghabhálaí agus Socruithe Féinfhostaíochta’ a sheol an Tánaiste agus an tAire Airgeadais le chéile an 28 Eanáir 2016. Cuireadh fáilte sa chomhairliúchán roimh aighneachtaí ó pháirtithe leasmhara ar bhearta féideartha chun dul i gleic le caillteanas an Státchiste i gcáin agus in ÁSPC a d’fhéadfadh eascairt faoi shocruithe: • ina mbunaíonn duine aonair, a bheadh ina fhostaí murach sin, cuideachta chun a chuid nó a cuid

seirbhísí féin a sholáthar, agus • ina ndéantar duine aonair, atá mar chleithiúnach ag fostóir aonair, agus faoi smacht fostóra aonair ar

an mbealach céanna is atá fostaí, a aicmiú mar dhuine féinfhostaithe. Ba é an 31 Márta 2016 an spriocdháta chun aighneachtaí a fháil don phróiseas comhairliúcháin.

An Ghealltóireacht a Rialáil agus Cáin a Ghearradh Uirthi Déantar foráil san Acht um Gheall-Chur (Leasú) 2015 chun geallghlacadóirí cianda agus idirghabhálaithe gealltóireachta (malartuithe gealltóireachta) a thairgeann seirbhísí níos fearr in Éirinn a rialú, is cuma cá bhfuil siad lonnaithe. Faoin Acht, tá sé de chúram ar na Coimisinéirí Ioncaim gníomh forfheidhmithe a ghlacadh i gcoinne geallghlacadóirí neamhcheadúnaithe agus oibreoirí cianda, ag feitheamh ar bhunú Rialtóir Cearrbhachais faoin reachtaíocht bheartaithe chun an Cearrbhachas a Rialú. Nuair a tugadh isteach an córas nua rialála le haghaidh geallghlacadóirí cianda agus idirghabhálaithe gealltóireachta bhí sé de chumas ag an Aire cáin a ghearradh den chéad uair ar na hidirbhearta gealltóireachta a rinne na hoibreoirí cianda sin sa Stát. Faoi na forálacha nua cánach, tá geallghlacadóirí cianda agus idirghabhálaithe gealltóireachta cianda dlite le haghaidh na dleachta gealltóireachta de 1% agus dleacht idirghabhála de 15% ar gheallta a ghlacann siad ó dhaoine sa Stát, nó ar choimisiún a ghearrtar orthu, faoi seach, le héifeacht ón 1 Lúnasa 2015. Tá ceadúnas anois ag 43 aonán, 35 geallghlacadóir cianda agus ag 8 idirghabhálaí gealltóireachta cianda. Ba ionann an dleacht iomlán i gcomhair gealltóireacht chianda agus idirghabháil chianda a íocadh ón 1 Lúnasa 2015 go dtí an 31 Nollaig 2015 agus thart ar €8.27m.

63

Tiománaí Straitéiseach 5 – Idirnáisiúnta Tá sé mar aidhm againn ár gcúnamh do shaincheisteanna riaracháin cánach agus custaim idirnáisiúnta a uasmhéadú agus tionchar a bheith againn orthu. Táimid meáite ar ár gcion a dhéanamh i dtionscnaimh chun trédhearcacht chánach a fheabhsú agus chun faisnéis a mhalartú idir riaracháin chánach.

Ceisteanna Cánach Lean na Coimisinéirí Ioncaim ag obair go gníomhach ar shaincheisteanna praghsála aistrithe ag Fóram Comhpháirteach Praghsála Aistrithe AE. I rith na bliana seo, d’eisigh an Fóram tuarascáil ar fheabhas a chur ar fheidhmiú Choinbhinsiún Eadrána AE ina n-áirítear Cód Iompair athbhreithnithe. Tugann an Coinbhinsiún Eadrána meicníocht d’fhiontair i mBallstáit rún a lorg i gcásanna ina mbíonn cánachas dúbailte i gceist. Bhí roinnt forbairtí suntasacha i réimse an chánachais chorparáidigh in 2015, ar leibhéal AE agus OECD araon. Ina measc sin:

• Ghlac Comhairle an Aontais Eorpaigh Treoir lenar leasaíodh an Treoir um Máthairchuideachta-

Fochuideachta (PSD) chun riail i gcoinne mhí-úsáid ghinearálta a áireamh ann. Éilíonn an riail nua seo ar Bhallstáit seasamh siar ó thairbhí an PSD a dheonú i gcás socruithe nach fíor-shocruithe iad agus a cuireadh i bhfeidhm chun buntáiste cánach a bhaint amach ag sárú chuspóir nó aidhm na Treorach. Rinneadh an leasú sin a thrasuí i ndlí na hÉireann in Acht Airgeadais 2015.

• Chuir an Coimisiún AE pacáiste trédhearcachta cánach i láthair agus mar ghné lárnach de bhí moladh

dá bhforáiltear malartú uathoibríoch éigeantach faisnéise idir Ballstáit maidir le rialuithe trasteorann roimh ré agus réamhshocruithe praghsála. Bhí na Coimisinéirí Ioncaim rannpháirteach go gníomhach i bplé maidir leis an moladh sin ar leibhéal na Comhairle agus glacadh go foirmiúil leis an 8 Nollaig 2015. Déanfar an Treoir ón gComhairle a thrasuí i ndlí na hÉireann faoi dheireadh 2016 agus beidh feidhm ag na bearta nua ón 1 Eanáir 2017.

• Tugadh isteach reachtaíocht chun Caighdeán Tuairiscithe Coiteann (CRS) OECD agus a choibhéiseach

AE (DAC 2) a chur i bhfeidhm maidir le malartú faisnéise airgeadais. Chuir institiúidí airgeadais na hÉireann tús le nósanna imeachta dícheall cuí an 1 Eanáir 2016 maidir le cuntais neamhchónaitheoirí agus comhdóidh siad faisnéis 2016 tríd ROS i mí Meithimh 2017 d’fhonn í a mhalartú lenár ndlínsí is comhpháirtithe i mí Mheán Fómhair 2017. Leanfaimid ag cabhrú le dlínsí eile chun imghabháil cánach a bhrath agus a chosc trí fhaisnéis shonrach a mhalartú maidir le cáiníocóirí faoi na socruithe reachtúla reatha.

• D’oibrigh na Coimisinéirí Ioncaim le Coiste Speisialta Pharlaimint na hEorpa ar rialuithe cánach agus

bearta eile cosúil leo (TAXE) chun cuidiú leis an obair a bhí ar siúl aige do Pharlaimint na hEorpa. • D’fhoilsigh an Coimisiún AE Plean Gníomhaíochta mionsonraithe maidir le cánachas corparáideach.

Leagtar síos ann sraith beart go gearrthéarmach, go meán- agus go fadtéarmach agus é mar aidhm feabhas suntasach a chur ar thimpeallacht na cánach corparáidí san AE agus an córas a dhéanamh níos cothroime, níos éifeachtúla agus níos báúla do thosca fáis. Áiríodh leis an bPlean Gníomhaíochta tionscnaimh chun an togra maidir le Bonn Comhchoiteann Comhdhlúite um Cháin Chorparáide a athsheoladh, chun trédhearcacht a mhéadú tuilleadh, agus chun cánachas cothrom a chinntiú i gcás ina ngintear brabúis. Bhí togra ann freisin le haghaidh Treoir frith-BEPS (Creimeadh an Bhoinn agus

64

Aistriú Brabúis) a foilsíodh i mí Eanáir 2016. Bhí na Coimisinéirí Ioncaim rannpháirteach sna cainteanna ar an togra CCCTB. Díríodh na cainteanna sin ar ghnéithe idirnáisiúnta den bhonn comhchoiteanna atá nasctha le hobair OECD ar BEPS agus a bhí mar bhunús ag an Treoir frith-BEPS atá beartaithe. Féach Gné-Alt ar leathanach 67.

• Táimid ag obair go gníomhach leis an obair atá ar bun ag Grúpa Chód Iompair Chomhairle AE

(Cánachas Gnó) chun dul i ngleic le seachaint cánach a bhaineann leas as neamhréireanna sa chaoi a láimhseáiltear cúrsaí cánach idir tíortha. Nuair a thagann saintréithe den aonán céanna salach ar a chéile, mar chinn atá inmhuirearaithe nó neamh-inmhuirearaithe i leith cánach, cruthaítear deiseanna chun go n-éalóidh ioncam ó aon mhuirear agus asbhaintear costais faoi dhó dá bharr. Tá obair Ghrúpa an Chóid Iompair ag forbairt tograí maidir le conas a d’fhéadfadh tíortha a gcuid láimhseálacha chun críocha cánach a chomhordú chun deireadh a chur le deiseanna mar sin ina seachnaítear cáin a íoc.

• D’fhoilsigh na Coimisinéirí Ioncaim nósanna imeachta chun uathmhalartú faisnéise ar rialuithe

trasteorann a chur i bhfeidhm i gcomhréir le creat arna chomhaontú ag Grúpa Chód Iompair AE (Cánachas Gnó).

Ceisteanna Custam Bhíomar rannpháirteach i gcainteanna a bhain le príomhchúrsaí custam i roinnt grúpaí idirnáisiúnta, lena n-áirítear AE agus an Eagraíocht Dhomhanda Chustam (WCO). • Toghadh Éire, le hionadaíocht ó na Coimisinéirí Ioncaim, ar Choiste Airgeadais na hEagraíochta WCO i

mí an Mheithimh 2015 agus d’fhreastail siad ar an gcéad chruinniú den Choiste i mí Dheireadh Fómhair 2015. Is é ról an choiste tacaíocht agus comhairle a thabhairt do Choimisiún Beartais WCO agus don Chomhairle i gcás nithe a bhaineann le buiséad agus airgead.

• Fuair reachtaíocht AE inar tugadh isteach an Cód Custam nua don Aontas réiteach ar gach bacainn

dheiridh in 2015 agus beidh éifeacht leis ón 1 Bealtaine 2016. Déanfaidh an Cód Custaim don Aontas cuíchóiriú ar chleachtais chustam ar fud na mBallstát, déanfar éifeachtúlachtaí a sheachadadh agus laghdófar ualaí riaracháin a bhíonn ar ghnólachtaí.

• Rinneadh an creat dlíthiúil ina dtugann Ballstáit cúnamh riaracháin dá chéile laistigh de agus ina

gcomhoibríonn siad leis an gCoimisiún Eorpach chun nósanna imeachta sa troid i gcoinne calaoise a bhaineann le custam a leasú i mí an Mheithimh 2015. Is é cuspóir an leasaithe na córais reatha atá ann chun faisnéis a mhalartú a neartú. Tiocfaidh na nósanna imeachta nua i bhfeidhm an 1 Meán Fómhair 2016. Rinne na Coimisinéirí Ioncaim ionadaíocht ar leasanna na hÉireann ar feadh an phróisis caibidlíochta go léir, rannchuidigh siad go gníomhach ar leagan amach an téacs dheiridh agus leanfaidh siad á dhéanamh sin de réir mar atá an reachtaíocht thánaisteach a theastaíonn lena chur i bhfeidhm go hiomlán á forbairt.

• Rinneadh dul chun cinn mór ar ‘Straitéis agus Plean Gníomhaíochta AE maidir le bainistíocht riosca

custam’. Bhí oifigigh na gCoimisinéirí Ioncaim rannpháirteach i ngach plé ar leibhéal AE agus d’oibrigh siad le Coimisiún AE agus leis na 27 mBallstát eile chun córais agus nósanna imeachta a dhearadh agus a fhorbairt a fhreastalóidh ar leasanna shaoránaigh agus thrádáil AE.

65

Rannpháirtíocht Idirnáisiúnta I rith 2015, bhí na Coimisinéirí Ioncaim rannpháirteach i gcainteanna ar raon leathan cúrsaí cánach agus custam ag roinnt fóram idirnáisiúnta, lena n-áirítear an tAontas Eorpach, OECD (lena n-áirítear an Chomhdháil Dhomhanda maidir le Cáin agus an Comhshaol chun Cáin Idirnáisiúnta a Phlé a bhí á hóstáil ag OECD), an Fóram ar Riarachán Cánach, Eagraíocht In-Eorpach Lucht Riaracháin Cánach (EIRC), An Eagraíocht Dhomhanda Chustam agus Fiscalis. Is ball den Bhiúró FTA iad na Coimisinéirí Ioncaim, dream a dhéanann formhaoirsiú ar obair na heagraíochta, agus ar Chomhairle Feidhmiúcháin EIRC. I mí Mheán Fómhair, d’óstáil na Coimisinéirí Ioncaim mórchomhdháil CBL a nuachóiriú le haghaidh Ríomhthráchtáil trasteorann’, ar ar fhreastail an Coimisiún AE, Ballstáit, comhlachtaí tionscail agus ionadaithe ó roinnt de na gnóthaí ríomhthráchtála is mó ar domhan. Ba léiriú í an chomhdháil de chéim thábhachtach i bhforbairt tograí beartais a bhaineann le soláthairtí ríomhthráchtála trasteorann, rudaí atá ag leathnú go mear agus a bhfuil tábhacht leo go háirithe do gheilleagair oscailte ar nós gheilleagar na hÉireann.

Ár Líonra Conartha Cánach a Shíneadh Féachann Comhaontuithe um Chánachas Dúbailte (DTAanna) cánachas dúbailte a bhíonn le híoc ag cáiníocóirí atá ag obair thar theorainneacha náisiúnta a dhíchur nó a íoslaghdú. Cumhdaítear iontu Cáin Ioncaim, an Muirear Sóisialach Uilíoch, Cáin Chorparáide agus Cáin Ghnóchan Caipitiúil. Fágann DTAanna go mbíonn sé níos éasca ag cuideachtaí dul i mbun trádála agus infheistíochta go hidirnáisiúnta agus éascaítear naisc idir geilleagair. Faoi dheireadh 2015, bhí comhaontuithe um chánachas dúbailte sínithe ag Éire le 72 tír, agus bhí 70 díobh i bhfeidhm. Níl feidhm fós ag na comhaontuithe leis an Bhotsuáin agus leis an Aetóip – tá siad daingnithe ag Éire agus tiocfaidh siad i bhfeidhm nuair a bheidh fógra faighte go bhfuil siad daingnithe ag na tíortha sin. Sonraí maidir le gníomhaíocht DTA in 2015: • Dhaingnigh Éire DTA nua leis an Aetóip, DTAanna nua leis an bPacastáin agus an tSaimbia agus

Prótacal leis an DTA leis an nGearmáin in 2015.

• I measc na caibidlíochta a bhí ar bun in 2015 bhí DTAanna nua leis an Asarbaiseáin, Gána agus an Chasacstáin, DTA nua leis an Ísiltír agus Prótacail leis na DTAanna le Meicsiceo agus an Afraic Theas.

Comhaontuithe Malartaithe Faisnéise Cánach Is ionann Comhaontuithe Malartaithe Faisnéise Cánach (CMFC) agus an caighdeán idirnáisiúnta le haghaidh malartú éifeachtach faisnéise i gcúrsaí cánach i gcás nach bhfuil Comhaontú cuimsitheach um Chánachas Dúbailte i bhfeidhm. Cuireann siad trédhearcacht chánach chun cinn i measc riarachán cánach. Faoi dheireadh 2015, bhí comhaontuithe sínithe ag Éire le 25 thír, agus tá 20 díobh i bhfeidhm. Tháinig an comhaontú leis an Airgintín i bhfeidhm an 21 Eanáir 2016 ach níl na comhaontuithe leis na Bahámaí, Doiminice, Montsarat agus San Críostóir-Nimheas i bhfeidhm go fóill - tá siad daingnithe ag Éire agus tiocfaidh siad i bhfeidhm nuair a gheofar fógra go bhfuil siad daingnithe ag na tíortha sin.

66

Sonraí maidir le gníomhaíocht CMFC in 2015: • Dhaingnigh Éire CMCFanna leis an Airgintín, na Bahámaí agus San Críostóir-Nimheas in 2015; síníodh

na CMCFanna leis na Bahámaí agus le San Críostóir-Nimheas in 2015 freisin. • Bhí cainteanna ar siúl in 2015 maidir leis na comhaontuithe CMCF le Macao agus na hOileáin

Fhilipíneacha.

Gné-Alt

Creimeadh an Bhoinn agus Aistriú Brabúis (BEPS) Seoladh an Tionscadal Creimthe an Bhoinn agus Aistrithe Brabúis (BEPS) chun struchtúir phleanála cánach corparáidí ilnáisiúnta a láimhseáil a bhíonn ag faire ar neamhréireanna agus ar bhearnaí i ndlí cánach tíortha éagsúla chun brabúis a bhogadh chuig dlínsí ina bhfuil cáin íseal nó nach bhfuil aon cháin in aon chor. Baineann an ‘creimeadh boinn agus aistriú brabúis’ seo an bonn den iontaoibh a bhíonn sa chóras cánach idirnáisiúnta agus coinníonn sé acmhainní ó chuid mhaith tíortha a bhíonn ag teastáil go géar uathu. Le dhá bhliain anuas, tá OECD agus ballstáit G20 ag obair le chéile chun dul i ngleic le saincheisteanna BEPS. D’fhorbair oifigigh sna Coimisinéirí Ioncaim, in éineacht le comhghleacaithe sa Roinn Airgeadais, suíomhanna beartais na hÉireann maidir le tionscadal BEPS na hEagraíochta um Chomhar agus Fhorbairt Eacnamaíochta / G20. Chuaigh an obair ar BEPS i ngleic le trí phríomhshaincheist: pleanáil ionsaitheach chánach, praghsáil aistrithe, agus an mhí-úsáid a bhaintear as conarthaí cánach. Bhí dhá phríomhchuspóir ag an tionscadal: • dul i ngleic le fadhb an neamhchánachais dhúbailte áit nach n-íoctar aon cháin ar íocaíochtaí nó ar

ioncam in aon áit ar domhan agus go n-imíonn siad as amharc chun críocha cánach; agus • a chinntiú go ngearrtar cáin ar bhrabúis sa dlínse ina dtarlaíonn an ghníomhaíocht ghnó i ndáiríre, .i.

cearta cánachais a chur ar chomhréim le gníomhaíocht i ndáiríre. I mí Dheireadh Fómhair 2015 cuireadh an chéad chéim den Tionscadal BEPS i gcrích, nuair a foilsíodh na Tuarascálacha Deiridh ar an 15 Ghníomh BEPS - mar aon le Ráiteas Mínitheach ina tugadh forbhreathnú ardleibhéil ar na tuarascálacha, agus ar an dul chun cinn a rinneadh sa Tionscadal. Forbraíodh na meicníochtaí agus an treoir sna Tuarascálacha lena chinntiú go ngearrtar cáin ar bhrabúis nuair a chruthaítear iad; chun feidhmiú rialacha cánach idirnáisiúnta a shoiléiriú, chun níos mó cinnteachta a thabhairt do ghnóthaí maidir lena gcuid oibleagáidí; agus chun ceanglais comhlíontachta a chaighdeánú. Cé go bhfuil na tuarascálacha deiridh seachadta, tá gníomh amháin fós le cur i gcrích. Is é sin Gníomh 15, ar Ionstraim Iltaobhach é chun na hathruithe ar na conarthaí cánach a eascraíonn as an tionscadal BEPS a chur i bhfeidhm ar bhonn iltaobhach. Is é an rogha eile a bheadh ar an gcur chuige iltaobhach seo ná bunús conradh-ar-chonradh iltaobhach, a thógfadh suas go leor ama agus acmhainní. Tá spriocdháta do mhí na Nollag 2016 ag an ngníomh sin. Caithfear roinnt obair theicniúil a dhéanamh fós i roinnt réimsí cosúil le praghsáil aistrithe agus bearta frithmhí-úsáide i gconarthaí cánach. Is féidir na tuarascálacha BEPS a aicmiú i dtír leibhéal cur chun feidhme: íoschaighdeán, cur chuige comhchoiteann, agus dea-chleachtas. Tá sé éigeantach na gníomhartha maidir le ‘híoschaighdeáin’ a chur chun feidhm agus táthar ag súil go gcuirfidh tíortha atá rannpháirteach na Gníomhartha BEPS i bhfeidhm, nó codanna de Ghníomhartha BEPS, atá aicmithe mar íoschaighdeáin. Is iad seo na gníomhartha ag an leibhéal cur chun feidhme: Ar leanúint... 67

• Gníomh 6 ar Mhí-Úsáid Conarthaí Cánach ina mbeartaítear bearta frithmhí-úsáide a áireamh i

gconarthaí cánach. • Gníomh 13 ina ndéileáiltear le Tuairisciú Tír ar Thír ina leagtar amach ceanglas comhdaithe nua

domhanda gach bliain le haghaidh gach mórfhiontar ilnáisiúnta. • Gníomh 14 ar Réiteach Díospóidí ina moltar feabhsuithe éigeantacha ar phróiseas an Nós Imeachta an

Chomhaontaithe Fhrithpháirteach. • Gníomh 5 ar Chleachtais Cánach Díobhálacha ina leagtar amach an ‘cur chuige modhnaithe an

chumarphointe’ mar íoschaighdeán le haghaidh córais chánach do mhaoin intleachtúil agus ina bhfuil foráil freisin le haghaidh íoschaighdeáin maidir le malartú faisnéise ar rialuithe.

Is é an chéad leibhéal tiomantais eile ná an ‘cur chuige comhchoiteann’. Cé nach bhfuiltear ag súil go gcuirfidh tíortha athruithe i bhfeidhm i gcomhréir leis na gníomhartha sin láithreach bonn, táthar ag súil go gcuirfidh siad i bhfeidhm iad de réir a chéile. Is iad seo na gníomhartha ag an leibhéal seo: • Gníomh 2 ar aonáin hibrideacha agus ionstraimí ina moltar fáil réidh leis an mbuntáiste cánach a

ghabhann le raon cásanna hibrideacha éagsúla. • Gníomh 4 ar In-asbhainteacht Úis ina moltar riail ghinearálta ag cur teorann le hasbhaintí cuideachta

maidir le hús ar chéatadán áirithe nó ar chóimheas seasta tuilleamh. Tugann gníomhartha ‘dea-chleachtais’ an lánrogha is mó i dtéarmaí cur chun feidhme. Leagtar síos iontu treoirlínte ba chóir do thíortha a chur san áireamh nuair a bhíonn siad ag tabhairt isteach rialacha áirithe sna réimsí sin. Is iad seo na gníomhartha atá aicmithe mar chinn dea-chleachtais: • Gníomh 3 ar rialacha ar Chuideachtaí Coigríche Rialaithe ina bhféachtar le máthairchuideachtaí a

mhuirearú mar gheall ar bhrabúis a thabhaítear do fhochuideachtaí coigríche, agus • Gníomh 12 ina ndéileáiltear le Réimis um Nochtadh Éigeantach. Tá réimeas reatha na hÉireann tríd is

tríd i gcomhréir le moltaí OECD. Is féidir mífheidhm a bhaint as rialacha praghsála aistrithe reatha chun brabúis a chur ar shiúl ó na dlínsí inar tharla an ghníomhaíocht gheilleagrach lenar gineadh an brabús an chéad lá riamh. Dhírigh an obair faoi Ghníomhartha BEPS 8, 9 agus 10 go sonrach ar an gceist sin lena chinntiú go mbeidh leithdháiltí brabúis ar aon dul le cruthú luacha agus gníomhaíocht i ndáiríre. Déanfar an treoir ar Ghníomhartha 8, 9 agus 10 a ionchorprú isteach i dTreoirlínte Praghsála Aistrithe OECD (‘Treoirlínte’) a bhfuil athbhreithniú déanta orthu nuair a cheadóidh Comhairle OECD iad (táthar ag súil leis sin in 2016). Cloíonn Éire leis na Treoirlínte agus atreisíonn sí iad i reachtaíocht, agus b’fhéidir nach mór féachaint ar an reachtaíocht sin arís anois. Ó thaobh oibleagáidí conartha de glactar leis go bhfuil na Treoirlínte nuashonraithe i bhfeidhm cheana féin. Gníomh 1 ar an nGeilleagar Digiteach inar baineadh de thátal as nach féidir an ghné seo den gheilleagar a imfhálú agus leagtar síos roghanna cánacha díreacha a d’fhéadfaí a chur i bhfeidhm chun déileáil leis. Mar sin féin, ní dhéantar moltaí sa tuarascáil atáthar ag súil a chuirfidh tíortha i bhfeidhm. Gníomh 11 ar BEPS a Thomhas agus a Fhaire inar sainaithníodh an gá atá le foinsí sonraí níos fearr chun na huaireanta a tharlaíonn BEPS a thomhas agus tionchar na bhfrithbheart atá leagtha amach sna tuarascálacha BEPS deiridh a mheas. Mar fhreagairt ar an tionscadal BEPS, thug Éire reachtaíocht isteach in Acht Airgeadais 2015 agus ina dhiaidh sin na Rialacháin maidir le Tuairisciú ó Thír go Tír, ceanglas nua comhdaithe domhanda a bheidh ar chuideachtaí móra ilnáisiúnta a dhéanamh gach bliain. Ina theannta sin, cloíonn an Bosca Forbartha Eolais, a tugadh isteach le hAcht Airgeadais 2015 chun nua a spreagadh, go hiomlán leis an ‘gcur chuige ceangail modhnaithe’ atá leagtha amach i nGníomh 5. 68

Nósanna Imeachta Comhaontaithe Fhrithpháirtigh agus Réamhshocruithe Praghsála I rith 2015 lean na Coimisinéirí Ioncaim, mar an t-údarás inniúil faoinár gConarthaí Cánach, ag obair le húdaráis inniúla i dtíortha eile chun fáil réidh le cánachas dúbailte agus cuireadh 12 chás i gcrích mar thoradh air sin. I measc na hoibre sin bhí cainteanna maidir le Nós Imeachta um Chomhaontú Frithpháirteach, dá bhforáiltear faoi líonra na hÉireann de chomhaontuithe cánachais dúbailte agus Coinbhinsiún Eadrána AE. D’aontaigh Éire a dhul i mbun cainteanna ar réamhshocrú praghsála iltaobhach a dhéanamh le hÚdaráis Inniúla eile i gcásanna iomchuí. Féach Tábla 25 agus 26 ar leathanach 86. I mí Dheireadh Fómhair 2015, d’eisigh na Coimisinéirí Ioncaim tuarascáil ar Ról an Údaráis Inniúil. Tugtar cuntas sa tuarascáil ar ról na gCoimisinéirí Ioncaim maidir le díospóidí cánacha idirnáisiúnta a réiteach agus MAPanna agus APAanna a chaibidliú. Tugtar cuntas ann freisin ar chomh toilteanach is atá Éire eadráin cheangailteach éigeantach a chur i bhfeidhm tríd an ionstraim iltaobhach nua atáthar a fhorbairt mar chuid de thionscadal BEPS OECD/G20. Tá na Coimisinéirí Ioncaim meáite ar dhíospóidí cánacha idirnáisiúnta a réiteach agus, i gcás réamhshocruithe praghsála iltaobhacha, soiléireacht agus cinnteacht a thabhairt do cháiníocóirí maidir le hidirbhearta sa todhchaí. Bhí na Coimisinéirí Ioncaim rannpháirteach i gcainteanna ar leibhéal AE maidir le togra le haghaidh Treoir ón gComhairle chun Treoir 2011/16/AE maidir le malartú uathoibríoch éigeantach faisnéise sa réimse cánachais a leasú d’fhonn foráil a dhéanamh i gcomhair malartú rialuithe agus réamhshocruithe praghsála.

Malartú Uathoibríoch Faisnéise Lean na Coimisinéirí Ioncaim ag cur tionscnamh idirnáisiúnta i bhfeidhm chun faisnéis a mhalartú go huathoibríoch le riaracháin chánach dlínsí eile. Tugadh isteach reachtaíocht in 2015 chun Caighdeán Tuairiscithe Coiteann (CRS) OECD agus a choibhéiseach AE (DAC 2) a chur i bhfeidhm. Leag CRS agus DAC 2 caighdeán nua domhanda ar mhalartú uathoibríoch a dhéanamh ar fhaisnéis an chuntais airgeadais. Go dtí seo tá tiomantas tugtha ag os cionn 90 dlínse chun faisnéis a mhalartú faoi CRS / DAC2 agus tharla na chéad mhalartuithe a bhain le cuntais airgeadais 2016, i mí Mheán Fómhair 2017. I ngeilleagar domhandaithe níos mó ná riamh, is forbairt shuntasach é seo a fheabhsóidh trédhearcacht cánach idirnáisiúnta agus a rannchuideoidh le comhlíonadh cánach feabhsaithe. In 2015, lean Éire ag glacadh páirte mar athbhreithneoir sa phróiseas leanúnach d’athbhreithnithe piaraí ó thír go tír arna ngabháil ar láimh faoi sainchúram an Fhóraim Dhomhanda ar Thrédhearcacht agus Malartú Faisnéise chun Críche Cánach. Déanfar athbhreithniú ar Éirinn faoin dara babhta athbhreithnithe atá ar tí tosú in 2016. Déantar rátáil ar chomhlíontacht in Éirinn faoi láthair le caighdeáin an Fhóraim Dhomhanda, an rátáil is airde, i ndiaidh an athbhreithnithe piaraí in 2010.

Idirchaidreamh Idirnáisiúnta I rith 2015, bhí ról tábhachtach ag oifigigh na gCoimisinéirí Ioncaim atá sannta don Lárionad Anailíse agus Oibríochtaí Muirí – Támhshuanaigh agus Ambasáid Londain na hÉireann ó thaobh comhar agus malartú faisnéise agus faisnéis a éascú idir na Coimisinéirí Ioncaim agus na húdaráis ábhartha i ndlínsí eile. Tá ról criticiúil ag an gcomhoibriú seo ó thaobh tacaíocht a thabhairt do ghníomh idirnáisiúnta i gcoinne gníomhaíochtaí coiriúla. Tá oifigeach amháin sannta faoi láthair ag na Coimisinéirí Ioncaim d’Aonad Náisiúnta Europol, agus tá oifigeach caidrimh amháin sannta do cheanncheathrú Europol sa Háig a bhíonn rannpháirteach i ngach

69

réimse coireachta faoi shainordú laistigh de réimsí inniúlachta na gCoimisinéirí Ioncaim. Táirgeann Europol an Measúnú Bagartha Eagraithe Tromchúiseach trína gcruthaítear bunús thimthriall beartais AE agus a thacaíonn leis an Ardán Ildisciplíneach Eorpach i gcoinne chlár gníomhaíochta um Bhagairt Choiriúil (EMPACT) Bíonn seirbhís Chustam na gCoimisinéirí Ioncaim rannpháirteach i dtionscadail EMPACT ag dul i ngleic le smuigleáil cócaoin, hearóine agus drugaí sintéiseacha, ‘trádálaí easnaimh’ agus calaois rothlach agus earraí góchumtha.

70

Rialachas Cinntíonn struchtúir rialachais na gCoimisinéirí Ioncaim go mbainimid amach ár spriocanna straitéiseacha, go ndéanaimid ár gcláir ghnó a sheachadadh ar bhonn cost-éifeachtach, agus go gcomhlíonaimid gach ceanglas rialála ábhartha eile. Tá riar agus bainistiú cánacha agus custam dílsithe sna Coimisinéirí Ioncaim. Táimid neamhspleách i gcomhlíonadh ár gcuid feidhmeanna chun críocha achtachán ábhartha mar atá liostaithe in Alt 101 (3) den Acht Airí agus Rúnaithe (Leasú) 2011. Tá triúr Coimisinéirí ar an mBord duine acu ina Chathaoirleach agus comhlíonann gach duine grád an Ard-Rúnaí. Is é an Cathaoirleach Oifigeach Cuntasaíochta na gCoimisinéirí Ioncaim freisin. Buaileann an Bord le chéile go rialta chun déileáil le raon leathan saincheisteanna a bhaineann leis na Coimisinéirí Ioncaim, lena n-áirítear treo straitéiseach, príomhthosaíochtaí corparáideacha a leagan síos, bainistíocht airgeadais agus riosca, tuarascálacha iniúchta inmheánaigh agus miontuairiscí chruinnithe an Choiste Iniúchóireachta, úsáid acmhainní, ceapacháin agus feidhmíocht na bainistíochta sinsearaí. Déanann an Bord athbhreithniú ar chomhlíonadh reachtaíochta eile amhail na hAchtanna um Eitic in Oifigí Poiblí, na hAchtanna um Shaoráil Faisnéise agus reachtaíocht maidir le hÍoc Pras Cuntas. Déanann Oifig an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste (C&AG) iniúchadh ar chuntas fáltais ioncaim an Stáit arna bhailiú ag na Coimisinéirí Ioncaim. Tá an cuntas don bhliain dár chríoch 31 Nollaig 2014 ar fáil ar ár suíomh gréasáin. Déanann an tArd-Reachtaire Cuntas agus Ciste imscrúduithe freisin ar bhonn timthriallach. Foilsítear nithe a éiríonn ó na himscrúduithe sin i dTuarascálacha an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste. I measc na nithe ar tugadh tuairisc orthu bhí an cháin a bailíodh, caiteachas, córais, nósanna imeachta agus cleachtais chomh maith le himscrúduithe beachta ar rogha gníomhaíochtaí de chuid na gCoimisinéirí Ioncaim. Mar Oifigeach Cuntasaíochta, tagann Cathaoirleach na gCoimisinéirí Ioncaim os comhair Choiste na gCuntas Poiblí chun ceisteanna a éiríonn as Tuarascálacha an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste a phlé agus nithe eile a bhaineann le gníomhaíochtaí na hOifige is mian leis an gCoiste a phlé. Tá córas foirmiúil toscaireachta chuig gach Rúnaí Cúnta i bhfeidhm, de réir an Achta um Bainistíocht na Seirbhíse Poiblí, le línte sonracha freagrachta agus cuntasachta chuig an mBord. Áirítear ar na freagrachtaí sin bainistíocht riosca agus acmhainní rannóige. Tagann Coiste Comhairleach Bainistíochta (CCB), ar a bhfuil an Bord agus na Cinn Rannóige uile (ag leibhéal an Rúnaithe Cúnta) le chéile uair sa mhí ar a laghad le monatóireacht a dhéanamh ar an bhfeidhmíocht ar fud na heagraíochta. Déanann an CCB athbhreithniú ar na cláir agus ar na tosaíochtaí lena chinntiú go mbeidh siad seasta freagrúil d’fhorbairtí a thagann chun cinn, bíonn siad ag déileáil le ceisteanna gnó a mbíonn tionchar tras-rannóige ag baint leo, agus bíonn ról ríthábhachtach acu i mbainistíocht riosca corparáide. Tá roinnt Foghrúpaí buana den CCB a chuidíonn chun feidhmíocht oibríochta, infheistíocht straitéiseach agus riosca corparáideach a bhainistiú. Ina measc sin tá an Feidhmeannach Bainistíochta Gnó, an Feidhmeannach ar Theicneolaíocht na Faisnéise agus an Coiste Bainistíochta Riosca.

71

An Coiste Comhairleach Bainistíochta An Bhainistíocht Shinsearach agus Rialachas Corparáideach

Tagann an Coiste Comhairleach Bainistíochta (CCB), ar a bhfuil an Bord agus na Cinn Rannóige uile (ag leibhéal an Rúnaithe Cúnta) le chéile uair sa mhí ar a laghad le monatóireacht a dhéanamh ar an bhfeidhmíocht ar fud na heagraíochta. Déanann an CCB athbhreithniú ar na cláir agus ar na tosaíochtaí lena chinntiú go mbeidh siad seasta freagrúil d’fhorbairtí a thagann chun cinn, bíonn siad ag déileáil le ceisteanna gnó a mbíonn tionchar tras-rannóige ag baint leo, agus bíonn ról ríthábhachtach acu i mbainistíocht riosca corparáide. Líne ar chúl, ó chlé go deas: Eugene Creighton, Breda Ruddle, Philip Brennan, Joe Howley, Brian Boyle, John Barron, Michael Gladney, Eamonn O’Dea, Declan Rigney, Tony Buckley,Gerry Howard, Paul Dempsey, Gerard Moran, Maroe-Claire Maney, Charles Phelan. Líne tosaigh, ó chlé go deas: Liam Irwin (Coimisinéir), Niall Cody (Cathaoirleach), Gerry Harrahill (Coimisinéir).

72

Rúnaí Cúnta: Michael Gladney Rannóg an Ard-Bhailitheora

Rúnaí Cúnta: Gerry Howard

An Rannóg ar Bheartas Cánacha Gnó agus Reachtaíochta

Rúnaí Cúnta: Joe Howley Réigiún na Teorann, Lár na Tíre, agus an

Iarthair

Rúnaí Cúnta: Tony Buckley An Rannóg Gnóthaí Corparáideacha agus

Custam

Rúnaí Cúnta: Paul Dempsey

An Rannóg Seirbhísí Corparáideacha agus

an Ard-Chuntasóra

Rúnaí Cúnta: Philip Brennan Réigiún Bhaile Átha Cliath

Rúnaí Cúnta: John Barron

An Rannóg Teicneolaíocht Faisnéise agus Cumarsáide agus Loighistic

Rúnaí Cúnta: Gerard Moran

An Rannóg ar Bheartas Cánacha Indíreacha & Reachtaíochta

Rúnaí Cúnta: Breda Ruddle Réigiún an Oirthir & an Oirdheiscirt

Rúnaí Cúnta: Eugene Creighton Rannóg na gCásanna Móra

Rúnaí Cúnta: Eamonn O’Dea An Rannóg Cáin Idirnáisiúnta

Rúnaí Cúnta: Declan Rigney An Rannóg Phleanála

Rúnaí Cúnta: Marie - Claire Maney

Rannóg Aturnaetha na gCoimisinéirí Ioncaim

Rannóg Imscrúduithe agus Ionchúiseamh

Rúnaí Cúnta: Brian Boyle

An Rannóg ar Bheartas Cánacha Pearsanta agus Reachtaíochta

Rúnaí Cúnta: Charles Phelan Réigiún an Iardheiscirt

Rúnaithe Cúnta

73

Rannóg/Réigiún Cur síos ar Ról na gCoimisinéirí Ioncaim

An Rannóg Seirbhísí Corparáideacha agus an Ard-Chuntasóra

Freagrach as straitéisí bainistíochta acmhainní daonna na gCoimisinéirí Ioncaim, lena n-áirítear pleanáil an lucht oibre, earcaíocht, forbairt oiliúna agus inniúlachta, bainistíocht airgeadais agus faisnéise, athchóiriú corparáideach agus feidhmeanna iniúchta inmheánaigh. Freagrach freisin as gach cáin agus dualgas a bhailíonn na Coimisinéirí Ioncaim agus feidhmeanna baincéireachta gaolmhara a chuntasú agus a thuairisciú.

An Rannóg Gnóthaí Corparáideacha agus Custam

Freagrach as beartas, reachtaíocht agus feidhmeanna idirnáisiúnta a fhorbairt le haghaidh Custam. Freagrach freisin as straitéis chorparáide na gCoimisinéirí Ioncaim a fhorbairt, tomhas agus tuairisciú feidhmíochta, cumarsáid agus staitisticí agus feidhmeanna taighde eacnamaíoch.

An Rannóg Teicneolaíocht Faisnéise agus Cumarsáide agus Loighistic

Freagrach as cur ar chumas na gCoimisinéirí Ioncaim a spriocanna straitéiseacha gnó a bhaint amach trí sheirbhísí teicneolaíocht na faisnéise agus cumarsáide a sholáthar atá slán, iontaofa agus ar ardchaighdeán agus trí nuálaíochta, oiriúnacht agus forbairtí nua i dteicneolaíocht. Freagrach freisin as seirbhísí loighistice atá lárnach ó thaobh reáchtáil na gCoimisinéirí Ioncaim a bhainistiú agus a sheachadadh.

An Rannóg Phleanála Freagrach as formhaoirsiú a dhéanamh ar fhorbairt agus cur chun feidhme beartas gnó oibríochta nuálacha mar aon le próisis ghnó cumasúcháin nua a dhearadh. Déanann measúnú freisin ar chláir agus ar fheidhmíocht oibríochta.

Rannóg Aturnaetha na gCoimisinéirí Ioncaim

An Rannóg Imscrúduithe agus Ionchúiseamh

Freagrach as seirbhísí cuimsitheacha tacaíochta dlí a chur ar fáil do na Coimisinéirí Ioncaim lena n-áirítear maidir le dlíthíocht agus achomhairc a dhéanamh agus in ionchúiseamh cionta coiriúla.

Freagrach freisin as bainistiú, forbairt agus comhordú gníomhaíocht imscrúduithe agus ionchúiseamh na gCoimisinéirí Ioncaim.

Rannóg an Ard-Bhailitheora Freagrach as cánacha móra a bhailiú agus a thaisceadh. Freagrach freisin as cláir bainistíochta fiachais a chur i bhfeidhm, lena n-áirítear idirghabhálacha iomchuí chun comhlíonadh tráthúil a uasmhéadú agus le haghaidh gníomh forfheidhmithe ina gcoinne siúd a dteipeann orthu cloí leo.

Rannán Beartas & Reachtaíocht um Chánacha Pearsanta

Freagrach as beartas maidir le cáin phearsanta agus cánacha caipitiúla a fhorbairt ar leibhéal náisiúnta agus AE agus as feidhmeanna beartais, reachtaíochta agus mínitheacha a bhainistiú i gcomhair cánacha pearsanta agus caipitiúla (gan cáin ghnóchan caipitiúil san áireamh).

An Rannóg ar Bheartas Cánacha Gnó agus Reachtaíochta

Freagrach as feidhmeanna beartais, reachtaíochta agus mínitheacha maidir le cáin ghnóchan caipitiúil, cáin chorparáide, dreasachtaí, seirbhísí airgeadais agus cánacha eile gnó.

An Rannóg Cáin Idirnáisiúnta Freagrach as oibriú le AE agus OECD ar chánachas díreach, lena n-áirítear rannpháirtíocht i dtionscadal OECD/G20 Creimeadh an Bhoinn agus Aistriú Brabúis (BEPS), agus freagairtí oiriúnacha air; líonra conarthaí cánach na hÉireann a leathnú agus a nuashonrú; praghsáil aistrithe- nósanna imeachta gaolmhara, a bhaineann go sonrach le cás, agus comhaontú frithpháirteach (MAP) agus cainteanna maidir le réamhchomhaontú praghsála (APA) le húdaráis chánach eile, mar aon le rannpháirtíocht i bhforbairt beartais aistrithe praghsála OECD agus AE; a chinntiú go bhfeictear go bhfuil na Coimisinéirí Ioncaim ag soláthar faisnéis a bhaineann leis an gcáiníocóir de réir na gcomhaontuithe ar mhalartú faisnéise agus go bhfaigheann siad faisnéis maidir leo sin freisin.

An Rannóg ar Bheartas Cánacha Indíreacha agus Reachtaíochta

Freagrach as beartas cánach indíreach a fhorbairt ar leibhéal náisiúnta agus AE agus as a chinntiú go ndéantar CBL, Mál agus Cáin Chláraithe Feithiclí a riar go héifeachtúil agus go héifeachtach.

Réigiún na Teorann, Lár na Tíre, agus an Iarthair

Freagrach as bainistiú agus forbairt feidhmeanna seirbhíse agus comhlíontachta riosca-bhunaithe a bhaineann le custaiméirí atá ina gcónaí i Réigiún BMW, agus gnóthaí atá á mbainistiú agus á rialú sa réigiún sin. Freagrach freisin as rialuithe Custam a chur i bhfeidhm i Réigiún BMW agus as feidhmeanna náisiúnta sa Lároifig Aisíocaíochtaí (Muineachán) Oifig VIMA (Dún Dealgan), Deasc Chabhrach ROS (Caisleán an Bharraigh) agus an Oifig Náisiúnta Ionchúiseamh & Gabhálacha (Ceann an Droichid).

Réigiún Bhaile Átha Cliath Freagrach as bainistiú agus forbairt seirbhísí do chustaiméirí agus feidhmeanna comhlíonadh cánach agus dleachta riosca-bhunaithe i Réigiún Bhaile Átha Cliath, lena n-áirítear feidhmiú na rialuithe Custam in Aerfort Bhaile Átha Cliath, Calafort Bhaile Átha Cliath agus Lárionad Poist Bhaile Átha Cliath agus riaradh na hOifige Náisiúnta um Dleacht Stampála.

Réigiún an Oirthir & an Oirdheiscirt Freagrach as bainistiú agus forbairt feidhmeanna seirbhíse, comhlíontachta agus iniúchta a bhaineann le custaiméirí a bhfuil cónaí orthu i Réigiún an Oirthir & an Oirdheiscirt agus gnóthaí atá á mbainistiú agus á rialú ann. Freagrach freisin as an Lároifig Feithiclí, an Oifig Náisiúnta um Cheadúnú Máil, agus Lárionad Poist Phort Laoise.

Réigiún an Iardheiscirt Freagrach as bainistiú agus forbairt seirbhísí do chustaiméirí agus feidhmeanna comhlíonadh cánach agus dleachta riosca-bhunaithe i Réigiún an Iardheiscirt, lena n-áirítear an cúram náisiúnta atá air as an Aonad Muirí agus an Fhoireann Chuardaigh Dhomhain.

Rannóg na gCásanna Móra Freagrach as bainistiú agus forbairt feidhmeanna seirbhíse, comhlíontachta agus iniúchta a bhaineann leis na gnóthaí is mó agus na daoine is saibhre sa Stát agus as dúshlán a thabhairt d’idirbhearta seachanta cánacha ag úsáid na Rialach Frithsheachanta Ginearálta.

74

Iniúchadh Inmheánach Tá feidhm na gCoimisinéirí Ioncaim um iniúchadh inmheánach ina cuid thábhachtach dár struchtúr um rialachas chorparáideach. Soláthraíonn sí cur chuige córasach, smachtaithe maidir le meastóireacht a dhéanamh ar an timpeallacht rialaithe inmheánaigh atá bunaithe ag an lucht bainistíochta. Tuairiscíonn sí laigí agus déanann sí moltaí feabhsúcháin, de réir mar is cuí, agus cuireann dearbhú neamhspleách ar leorgacht, éifeachtacht agus éifeachtúlacht an chórais um Rialú Inmheánach Airgeadais ar fáil don Chathaoirleach agus don Choiste Iniúchóireachta maidir le riosca a bhainistiú. Cuirtear an tseirbhís ar fáil i gcomhréir leis na Caighdeáin Idirnáisiúnta a aithnítear ar fud an domhain maidir le Cleachtas Gairmiúil na hIniúchóireachta Inmheánaí, agus faoi Chairt Iniúchta Inmheánaigh a chinntíonn scóip neamhshrianta. Bíonn pleanáil riosca-bhunaithe mar bhunsraith faoi fhorbairt agus cur i gcrích chlár bliantúil na mbeart iniúchóireachta. Cuireadh bailchríoch ar 27 mbeart iniúchóireachta in 2015. Chuimsigh siad sin 16 iniúchadh inmheánacha agus 11 tuarascáil leantacha maidir le moltaí a rinneadh i ndiaidh na hiniúchóireacha inmheánaí. An Coiste Iniúchóireachta Déanann an Coiste Iniúchóireachta monatóireacht ar obair an Iniúchta Inmheánaigh agus cuireann comhairle oibiachtúil ar fáil don Bhord ar chóras um rialú corparáideach na gCoimisinéirí Ioncaim, lena n-áirítear feidhmiú agus forbairt feidhm an iniúchta inmheánaigh. Bíonn roinnt mhaith daoine seachtracha ag obair ann agus an saineolas cuí acu chun a gcuid oibre a chur i gcrích ar bhealach réamhghníomhach agus eolasach. Cé go dtuairiscíonn Stiúrthóir an Iniúchta Inmheánaigh go feidhmiúil chuig an mBord tá líne neamhspleách tuairiscithe aige chuig Cathaoirleach an Choiste Iniúchóireachta maidir le cúrsaí iniúchóireachta agus riosca. Ballraíocht an Choiste Iniúchóireachta • Gerry Kearney, Cathaoirleach an Choiste agus iar-Ard-Rúnaí na Roinne Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus

Gaeltachta. • Barbara Flood, Ollamh Cuntasaíochta agus Leas-Déan i Scoil Ghnó Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath. • Richard Murphy, Príomhiniúchóir i Seirbhís Iniúchóireachta an Rialtais Áitiúil, An Roinn Comhshaoil,

Pobail agus Rialtais Áitiúil. • Gerard Moran, Rúnaí Cúnta, Rannóg na gCánacha Indíreacha, na Coimisinéirí Ioncaim. An tOireachtas Tháinig Cathaoirleach agus oifigigh na gCoimisinéirí Ioncaim os comhair roinnt Coistí Oireachtais in 2015, lena n-áirítear an Coiste um Chuntais Phoiblí, an Comhchoiste um Airgeadas, Caiteachas Poiblí agus Athchóiriú agus Fo-Roghchoiste Airgeadais an Choiste sin.

75

Na hAchtanna um Eitic in Oifigí Poiblí 1995 agus 2001 Ceanglaítear de bhun na nAchtanna Sin ar gach oifigeach de chuid na gCoimisinéirí Ioncaim atá ar leibhéal Príomhoifigigh Chúnta nó os a chionn, agus ar oifigigh áirithe eile, mar shampla, iad siúd a bhfuil baint acu le cinntí soláthair, Ráiteas bliantúil faoina Leasanna a sholáthar. Chomh maith leis sin, ceanglaítear ar chomhaltaí an Bhoird Deimhniú Imréiteach Cánach a chur isteach tráth nach luaithe ná naoi mí roimh dhul i mbun dualgais dóibh, nó naoi mí ina dhiaidh. Cód Caighdeán agus Iompair na Státseirbhíse Tá an Cód ina chuid de théarmaí agus de choinníollacha seirbhíse gach Státseirbhísigh. Tá sé mar bhonn taca faoi na rialacha atá i gcuid mhaith réimsí, lena n-áirítear Cód Eitice na gCoimisinéirí Ioncaim agus leagtar amach ann na príomhphrionsabail, caighdeáin agus luachanna a dtacaíonn an Státseirbhís leo agus a sheasann sí leo. Acht Rialaithe na Státseirbhíse (Leasú) 2005 Tugann Acht Rialaithe na Státseirbhíse (Leasú) 2005 do gach Rúnaí Ginearálta/Ceann Oifige Sceidealta, mar údarás cuí, freagracht as bainistiú gach gnó a bhaineann le feidhmíocht, le hiompar agus le disciplín státseirbhíseach faoi leibhéal Príomhoifigigh. (Is iad Airí agus an Rialtas an t-údarás cuí sna gnóthaí sin maidir le státseirbhísigh ag leibhéal Príomhoifigigh agus os a chionn.) An tAcht um Nochtadh Cosanta 2014 Tá na Coimisinéirí Ioncaim tiomanta do thimpeallacht oiriúnach a chothú chun déileáil le ceisteanna maidir le héagóir féideartha san ionad oibre agus chun an tacaíocht atá riachtanach a chur ar fáil do bhaill foirne chun na hábhair imní dáiríre atá acu a tharraingt anuas. Éilíonn an tAcht um Nochtadh Cosanta 2014 ar gach comhlacht poiblí nósanna imeachta a bhunú agus a chothabháil chun déileáil le nochtadh cosanta agus chun faisnéis scríofa mar gheall ar na nósanna imeachta sin a sholáthar d'oibrithe. Ní dhearna aon fhostaí de chuid na gCoimisinéirí Ioncaim aon nochtadh cosanta faoi théarmaí na reachtaíochta in 2015. Is é Stiúrthóir Iniúchta Inmheánaigh na gCoimisinéirí Ioncaim an 'duine forordaithe' chun nochtadh a fháil ó fhostaithe, seachas fostaithe na gCoimisinéirí Ioncaim, i ndáil le gach ní a bhaineann le measúnú, bailiú agus bainistiú cánacha agus dleachtanna agus maidir le cur i bhfeidhm rialuithe custaim. Fuair Stiúrthóir an Iniúchta Inmheánaigh nochtadh amháin dá leithéid in 2015. Chinn an Stiúrthóir nár ghá do na Coimisinéirí Ioncaim an t-ábhar a iniúchadh. Tá ár mBeartas um Thuairisciú Nochtadh Cosanta san Ionad Oibre le fáil ar shuíomh gréasáin na gCoimisinéirí Ioncaim. Gníomhaíochtaí Rialachais eile in 2015: • Leanann na Coimisinéirí Ioncaim orthu ag obair i gcomhar leis an Roinn Caiteachais Phoiblí agus

Athchóirithe chun feidhmiú éifeachtúil agus éifeachtach an Achta um Shaoráil Faisnéise 2014 a chinntiú. Tháinig méadú ar líon na n-iarratas um Shaoráil Faisnéise ó 205 in 2014 go 234 in 2015. Féach Tábla 27 ar leathanach 86.

76

• Ba é 0.79% an Costas Riaracháin mar % den Ollbhailiúchán. • Is féidir le cáiníocóirí atá míshásta leis an chaoi a láimhseálann na Coimisinéirí Ioncaim a gcuid cúrsaí

cánach athbhreithniú inmheánach a fháil ó oifigeach sinsearach de chuid na gCoimisinéirí Ioncaim nó féadfaidh Athbhreithnitheoir Seachtrach an cás a athbhreithniú. Fuair na Coimisinéirí Ioncaim iarratas amháin (1) ar Athbhreithniú Inmheánach in 2015 agus 17 n-iarratas ar Athbhreithniú Seachtrach. Féach Tábla 28 ar leathanach 87.

• Fuair an tOmbudsman 115 ghearán a bhain leis na Coimisinéirí Ioncaim agus tugadh 114 ghearán chun

críche. Féach Tábla 29 ar leathanach 87. • Cloíonn na Coimisinéirí Ioncaim leis an Acht um Íoc Pras Cuntas 1997 agus le Rialacháin 2002 na

gComhphobal Eorpach (Íocaíocht Dhéanach in Idirbhearta Tráchtála) - féach Tábla 30 ar leathanach 87. Rinneadh 99% de na híocaíochtaí go léir laistigh de 15 lá. Foilsítear Tuairisceáin um Íoc Pras na gCoimisinéirí Ioncaim ar ár láithreán gréasáin.

• Rinne Oifig an Chathaoirligh comhordú ar fhreagraí ar 1,126 chinn de Ceisteanna Parlaiminte agus

d'fhreagair 193 Uiríoll ó Ionadaithe Poiblí. Tá sonraí maidir leo foilsithe ar ár suíomh gréasáin. • Lean na Coimisinéirí Ioncaim ar aghaidh lena dtiomantas chun fuinneamh a choigilt san ionad oibre.

Chuireamar leis an rannpháirtíocht atá againn i bhFeachtas Feasachta Fuinnimh de chuid Oifig na nOibreacha Poiblí 'Optimising Power @ Work'. Tá Foirne Fuinnimh ag feidhmiú faoi láthair i 41 cheann dár n-oifigí. Tá na Coimisinéirí Ioncaim ag féachaint an bhféadfadh siad creidiúint ISO 50001 a fháil ó thaobh bhainistiú fuinnimh.

Athruithe sa Lucht Ardbhainistíochta I ndiaidh comórtais a reáchtáil an Coimisiún um Cheapacháin Uasleibhéil (CCUL), cheap an tAire Airgeadais, Michael Noonan TD: • Brian Boyle, mar Rúnaí Cúnta ar an 14 Bealtaine 2015. Sann an Bord an tUasal Boyle chuig an Rannóg

um Beartas Cánacha Pearsanta agus Reachtaíochta. • Charles Phelan, mar Rúnaí Cúnta ar an 17 Meitheamh 2015. Sann an Bord An tUasal Phelan chuig

Réigiún an Iardheiscirt.

77

Táblaí

TÁBLA 1: MÉID IOMLÁN A BAILÍODH/OLLFHÁLTAIS

2015 €m

2014 €m

Cáin Ioncaim, Tobhach Ioncaim agus an MSU 20,188 19,049

Cáin Bhreisluacha 15,432 14,210 Cáin Chorparáide 7,657 5,300 Mál 5,515 5,194 Dleachtanna Stampála 1,321 1,702 Cáin Ghnóthachan Caipitiúil 710 556 Cáin ar Fháltais Chaipitiúla 405 361 Custaim 333 277 Cáin Mhaoine Áitiúil 474 497 Bailiúchán thar ceann Ranna/Gníomhaireachtaí eile 9,914 8,913

Iomlán 61,949 56,060 Nóta: Is de bharr shlánú na n-uimhreacha atá aon neamhréiteach dealraitheach sna hiomláin.

TABLE 2: IONCAIM IOMLÁN/GLANFHÁLTAS

Dleachtanna, Cánacha agus Tobhaigh

Glanfháltais2015

Meastacháin an Bhuiséid

2015

Glanfháltais +/-

Meastacháin an Bhuiséid

in 2015

Glanfháltais 2014

€m €m €m €m ÍMAT Cáin Ioncaim 10,950 10,975 -25 10,778 ÍMAT MSU 3,640 3,710 -70 3,171 Iomlán Cánacha ÍMAT 14,590 14,685 -95 13,950 Cáin Ioncaim Féinmheasúnta 1,434 1,349 84 1,332 MSU Féinmheasúnta 534 465 69 476 Iomlán Cánacha Féinmheasúnta 1,968 1,814 153 1,809 Cáin Scoir ar Árachas Saoil 247 62 185 130 Cáin Choinneála ar Ús Taisce 300 515 -215 435 Cáin Iarchoimeádta Seirbhísí Gairmiúla

564 570 -6 533

Cáin Iarchoimeádta Díbhinne 600 265 335 195 Tobhach Ioncaim 3 0 3 4 Cánacha Ioncaim Eile (2) 71 69 3 78 Glantoradh – Cánacha ar Ioncaim 18,344 17,980 364 17,133 CBL – ar importálacha 1,577 1,561 16 1,478 CBL Inmheanach – (+ MU CBL) 10,361 10,214 147 9,679 Iomlán CBL 11,938 11,775 163 11,157 Mál (3) 5,463 5,413 50 5,134 Cáin Chorparáide 6,873 4,575 2,298 4,617

78

Dleacht Stampála ar scaireanna 424 330 94 282 Dleacht Stampála ar Maoin 301 320 -19 275 Dleacht Stampála eile 551 535 16 1,122 Iomlan Dleacht Stampa 1,276 1,185 91 1,680 Cáin Ghnóchan Caipitiúil 692 415 277 539 Cáin Fháltas Caipitiúil 400 400 0 356 Custaim (4) 331 285 46 275 Cáin Mhaoine Áitiúil 469 440 29 493 Iomlán (1) 45,786 42,468 3,318 41,383

Nóta: Is de bharr shlánú na n-uimhreacha atá aon neamhréiteach dealraitheach sna hiomláin. 1. Tá na figiúirí do Ghlanfháltais 2015 €185 milliún níos airde ná an figiúr inchomparáide do na fáltais ioncam cánach a foilsíodh

ag deireadh 2015 i dTuairisceáin an Státchiste agus tá siad amhlaidh de bharr cúrsaí uainiúcháin agus nósanna imeachta cuntasaíochta

2. I measc na gcánacha ioncaim eile bhí glancháin Chonarthaí Iomchuí agus Dhleacht Shiarghabhálach. 3. Áirítear tobhach tobac €168 milliún, a íocann na Coimisinéirí Ioncaim go díreach le Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte, sna

fáltais Mháil atá i dTábla 1 agus Tábla 2, cé nach bhfuil sé san áireamh i dTuairisceáin an Státchiste ag deireadh na bliana mar ioncam cánach.

4. Íoctar 75% den mhéid a bhailigh Custaim na hÉireann leis an AE mar chuid de ranníocaíocht na hÉireann le Buiséad an AE dá ngairtear ‘Acmhainní Dílse’. Déanann an Stát an 25% eile a choinneáil mar chostais bhailithe. I dtaobh Custam a bailíodh thar ceann Ballstáit eile, coimeádann an Stát 12.5%.

TÁBLA 3: BAILIÚ/COMHLÍONADH NA CÁNACH MAOINE ÁITIÚLA

2015 2014 Tuairisceáin Mhaoine a Fuarthas

1.86 milliún 1.85 milliún

Ráta Comhlíonta 97% 95% Bailithe* 488 milliún €519 milliún

*Léiríonn fáltais Cháin Mhaoine Áitiúil i dTábla 2 íocaíochtaí CMÁ €469 milliún a bailíodh i rith 2015, a bhaineann €405 milliún de le CMÁ don bhliain chánach 2015 (íocaíochtaí deireanacha do 2013 agus 2014 nó réamhíocaíochtaí do 2016 atá sa chuid eile). Léiríonn fáltais CMÁ i dTábla 3 íocaíochtaí CMÁ €488 milliún a bailíodh don bhliain chánach 2015 (€405 milliún a fuarthas in 2015, €39 milliún in 2014 agus €44 milliún go dtí an 31 Márta 2016).

TÁBLA 4: MODHANNA ÍOCAÍOCHTA NA CÁNACH MAOINE ÁITIÚLA

Modh na hÍocaíochta % na nÍocaíochtaí Cárta Creidmheasa 6.4% Cárta Dochair 17.3% Dochar Díreach 22.5% Údarú Singil Dochair 22.8% Asbhaint ag an bhFoinse* 12.6% Soláthróir Seirbhíse** 14.2% Íocaíocht Eile 4.3%

*Áirítear leis an saghas íocaíochta seo asbhaint éigeantach ag an bhfoinse. **Payzone, Omnivend, An Post, Paypoint

TÁBLA 5: CÁIN CHONARTHAÍ IOMCHUÍ

Conarthaí/Íocaíochtaí a bhfuair na Coimisinéirí Ioncaim fógra ina leith*

Líon/Luach % Athrú 2015 v 2014

Líon na gConarthaí 370,920 16% Luach na gConarthaí €31,695m 10.3% Líon na nÍocaíochtaí 936,415 16.4% Luach na nÍocaíochtaí €11,886m 17%

Tá sé de dhualgas ar phríomhchonraitheoirí sonraí maidir le gach conradh a rinneadh, agus gach íocaíocht atá le déanamh le fochonraitheoirí a thabhairt do na Coimisinéirí Ioncaim.

79

TÁBLA 6: SEIRBHÍSÍ ‘ÍMAT AON TRÁTH, AON LÁ'

2015 % Athrú 2015 v 2014

Úsáideoirí Uathúla ÍMAT Aon Tráth, Aon Lá* 532,421 20%

Líon iomlán na n-idirbheart 747,668 16% *An líon iomlán daoine a logáil isteach in ÍMAT Aon Tráth, Aon Lá

TÁBLA 7: R-GHNÓ

2015 2014 % Athrú Líon na nÍocaíochtaí 1,880,210 1,691,509 11.2% Luach na nÍocaíochtaí €47,124m €42,084 m 12%

Líon na nAisíocaíochtaí 664,257 601,918 10.4%

Luach na nAisíocaíochtaí €4,540 milliún €3,879 m 17%

Líon na dTuairisceán 5,314,703 5,012,351 6%

TÁBLA 8: SCÉIM LACÁISTE DÍOSAIL

Líon iomlán na

gCustaiméirí

Líon iomlán na

nÉileamh

Luach na nÉileamh

a Aisíocadh

Líon na nÉileamh

a Aisíocadh

An tSuim a Aisíocadh

An tSuim a Seach-

Chuireadh*

An tSuim atá le

hAisíoc go Fóill

1,780 4,889 €9, 933,562 4,117 €7,766,769 €1,028,197 €1,138,596 *An tSuim a seach-chuireadh i leith cánacha eile atá dlite ag an gcustaiméir seachas a bheith aisíoctha.

TÁBLA 9: MÉID AN GHNÓ 2015

Méid in 2015

% Athrú 2015 v 2014

Fostaíochtaí ÍMAT 2,511,198 4.1% Féinmheasúnú (Cáin Ioncaim) 665,516 4% Cuideachtaí 175,928 4.9% Clárúcháin CBL 249,406 1.2% Teagmhálacha

1890 Glaonna Gutháin 2,035,150* -11.2% Cuairteanna ar láithreán gréasáin na gCoimisinéirí Ioncaim (www.revenue.ie) 32,470,764 5.1%

*Áirítear leis tá 386,281 glaoch maidir le Cáin Mhaoine Áitiúil arna láimhseáil ag seirbhís sheachtrach.

80

TÁBLA 10: CAIGHDEÁIN AGUS TORTHAÍ MAIDIR LE SEIRBHÍS DO CHUSTAIMÉIRÍ

Seirbhís Caighdeán Torthaí 2015

Gearáin Próiseáilte taobh istigh de 20 lá oibre 89%

Seirbhís Ghutháin Glaonna ÍMAT 1890: 50% laistigh de 30 soicind 85% laistigh de 3 nóiméad 100% laistigh de 5 nóiméad

25% laistigh de 30 soicind 56% laistigh de 3 nóiméad 75% laistigh de 5 nóiméad

Glaonna eile a freagraíodh: 50% laistigh de 30 soicind 85% laistigh de 3 nóiméad 100% laistigh de 5 nóiméad

72% laistigh de 30 soicind 92% laistigh de 3 nóiméad 96% laistigh de 5 nóiméad

Clárúcháin

Eiseofar pasfhocail tríd an ngnáthphost laistigh de 5 lá oibre chuig custaiméirí ÍMAT ag clárú i gcomhair ÍMAT Aon Tráth, Aon Lá.

82%

Eiseofar pasfhocail go hiondúil tríd an ngnáthphost laistigh de 8 lá oibre chuig custaiméirí gnó atá ag clárú i gcomhair ROS.

100%

Eiseofar pasfhocail go hiondúil tríd an ngnáthphost laistigh de 3 lá oibre chuig custaiméirí gnó atá ag clárú i gcomhair ríomhphost slán.

88%

Tuairisceán, Iarratais ar Dhearbhuithe

ROS 100% próiseáilte laistigh de 5 lá oibre

100%

Neamh-ROS 80% próiseáilte laistigh de 10 lá oibre 78%

Neamh-ROS: 100% próiseáilte laistigh de 20 lá oibre: 87%

AEP Freagairt Láithreach 96%

Aisíocaíochtaí

ROS 100% laistigh de 5 lá oibre 85% Neamh-ROS 80% próiseáilte Laistigh de 10 lá oibre 81%

Neamh-ROS 100% próiseáilte laistigh de 20 lá oibre 93%

Comhfhreagras, ríomhphoist, facs

50% 10 lá oibre 85% 20 lá oibre 100% 30 lá oibre

67% 83% 91%

Iarratais ar Dheimhnithe Imréiteach

100% próiseáilte laistigh de 5 lá oibre 88%

Iarratais ar Dheimhnithe Imréiteach Cánach do Neamhchónaitheoirí

100% próiseáilte laistigh de 5 lá oibre 99%

Iarratais ar Dheimhnithe Imréiteach Cánach faoi Chaighdeáin in Oifigí Poiblí

100% próiseáilte laistigh de 5 lá oibre 92%

81

TÁBLA 11: MEÁNCHÉATADÁN DEN CHÁIN A BAILÍODH LAISTIGH DEN MHÍ INA RAIBH SÍ DLITE DE RÉIR CEANNTEIDEAL

CÁNACH

Ceannteideal Cánach 2015 ÍMAT/ÁSPC 96% CBL 91% Cáin Ioncaim (Neamh-ÍMAT) 97% Cáin Ghnóthachan Caipitiúil 89% Cáin Chorparáide 97% Cáin Chonarthaí Iomchuí 90%

TÁBLA 12: COMHLÍONADH MAIDIR LE TUAIRISCEÁIN/ÍOCAÍOCHT DE RÉIR MHÉID AN CHÁIS

Méid an Cháis* Comhlíonadh sa Mhí Dlite 2015

Comhlíonadh sa Mhí Dlite + 1 2015

Cásanna Móra 95% 98% Cásanna Meánacha 91% 97% Gach Cás Eile 74% 85%

*Sainmhíniú na dTéarmaí: • Déantar comhlíonadh tráthúil a shainmhíniú ag baint úsáide as critéir riosca agus a ríomh ar bhonn ualaithe do na

príomhchánacha (ÍMAT/ÁSPC fostóra, CBL, Cáin Chorparáide, Cáin Ioncaim agus Cáin Chonarthaí Iomchuí). • Is Cás Mór é custaiméir a íocann níos mó ná €500,000 in aon bhliain amháin, is Cás Meánach é custaiméir a íocann idir

€75,001 agus €500,000 agus is Cás Eile é custaiméir a íocann €75,000 nó níos lú. • Is éard atá i gceist le comhlíonadh sa mhí dhlite ná cáin a íoctar sa mhí féilire ina bhfuil sí dlite. • Is ionann an mhí dhlite +1 agus comhlíonadh sa mhí tar éis dháta dlite na híocaíochta.

TÁBLA 13: CLÁIR FORFHEIDHMITHE BAILITHE

2015 Forfheidhmiú

Líon na gCásanna

Líon na nAtreoruithe

Luach na nAtreoruithe (€m)

Toradh (€m)

Aturnae 3,056 3,505 126,228,511 36.1 Sirriam 21,291 28,477 254,946,279 142.3 Astú 3,470 5,037 145,887,730 26.2 Iomlán 27,817 37,019 527,062,520 204.6

TÁBLA 14: MAOIRSEACHT AR DHÓCMHAINNEACHT CHORPARÁIDEACH AGUS PHEARSANTA

2015 % Athrú 2015 v 2014

Cuideachtaí a foirceannadh trí Leachtú Toilteanach Creidiúnaí

725 -27.3%

Cuideachtaí a foirceannadh de bhun Ordú Cúirte 52 -37.4% Glacadóireacht 260 -49.3% Scrúdaitheoireacht 31 -18.4% Dearbhú Féimheachta (daoine aonair) 542 -2.3% Cásanna Féimheachta Éireannacha* Ina leith a raibh na Coimisinéirí mar achainí

*506 11

7% 37.5%

Cruinnithe Creidiúnaithe ar Freastalaíodh orthu 207 -7.2% Achainí na gCoimisinéirí Ioncaim chuig an ArdChúirt le haghaidh Leachtaitheoir a Cheapadh

24 -35.1%

*Tagraíonn an figiúr seo do chásanna inar dhearbhaíodh daoine ina bhféimheach i gCúirteanna Éireannacha. Fuarthas fógra freisin maidir le 36 chás inar dhearbhaíodh féimheach taobh amuigh d'Éirinn agus a raibh na Coimisinéirí mar chreidiúnaí.

82

TÁBLA 15: GNÍOMHAÍOCHT INIÚCHTA AGUS IDIRGHABHÁLA MAIDIR LE COMHLÍONADH

TÁBLA 16: INIÚCHTAÍ RANDAMACHA A CUIREADH I GCRÍCH - 2015 V 2014 CLÁR

2015 2014 Líon na

gCásanna* % Cásanna a Tugadh chun

Críche

Líon na gCásanna

% Cásanna a Tugadh chun

Críche Neamhní 170 62.96% 173 64.07 < €2,000 50 18.52% 51 18.89 €2,001 to €5,000 15 5.55% 23 8.52 €5,001 to €10,000 14 5.19% 11 4.07 €10,001 to €20,000 9 3.34% 11 4.07 €20,001 to €50,000 7 2.59% 1 0.38 > €50,000 5 1.85% 0 0 Iomlán 270 100% 270 100

∗ Bhí 400 cás sa Chlár Iniúchta Randamaigh ina iomláine in 2015. Bhí an chuid eile fós ar siúl amhail an 31/12/2015.

Saghas na hIdirghabhála Curtha i gCrích in

2015

Toradh €m

Curtha i gCrích in

2014

Toradh €m

Iniúchtaí Cuimsitheacha (Gach ceannteideal cánach) 4,324 €229.0 4,977 228.6

Iniúchtaí Ilchánach/Ildleachta 617 €39.4 708 25.7

Iniúchtaí Singil Cánach/Dleachta 1,405 €40.6 1,478 66.8

Iniúchtaí Singile ar Shaincheist nó Idirbheart Amháin

266 €18.8 473 17.6

Idirghabháil Iniúchta Iomlán 6,612 €327.9 7,636 338.8

Idirghabháil Bhainistíochta Riosca 191,089 €289.5 191,429 240.5

Seiceálacha Dearbhaithe 221,391 €7.8 196,748 9.5 Seiceálacha Comhlíonta ÍMAT 42,493 €16.0 41,368 21.6

Imscrúduithe 6 €1.3 - - Idirghabháil Iomlán 461,591 642.5 437,181 610.4

83

TÁBLA 17: IMSCRÚDUITHE SPEISIALTA

Imscrúdú Toradh in 2014 €m

Toradh Carnach €m

Iomlán na gCásanna

Cuntais Bhréagacha Neamhchónaithe - 649.07 12,175 Sócmhainní Amach ón gCósta 8.22 1,017.31 15,359 Iontaobhais agus Struchtúir Amach ón gCósta 52.17 117.34 502 Táirgí Árachas Saoil 0.05 490.41 5,553 Ansbacher - 112.77 143 DIRT - 225.00 25 Moriarty/Mahon 2.69 45.76 29 NIB - 60.14 312 Tuairisciú Úis 0.51 90.37 1,258 Iomlán 63.64 2,808.17 35,356

TÁBLA 18: ACHOIMRE AR THORTHAÍ INIÚCHTA EARNÁLA

Earnáil Líon na nIniúchtaí

Toradh Idirghabháil Bhainistíochta Riosca (RMI)

Toradh

Tógáil 763 29,973,678 15,115 20,769,419 Miondíoltóirí 635 13,632,342 8,244 21,230,201 Cíos 427 21,096,429 5,288 26,689,067 Mórdhíoltóirí 400 12,202,335 6,018 44,121,249 Tithe Tábhairne 228 8,250,572 2,201 2,753,569 Bialanna agus Asraonta Mearbhia

185 5,603,995 2,358 3,509,644

Dochtúirí 97 7,801,295 376 3,284,089 Gníomhaíochtaí cuntasaíochta, leabharchoimeádta agus iniúchta

110 3,926,028 906 2,143,012

Gníomhaíochtaí Dlí 69 1,561,186 558 4,696,628 Iomlán 2,914 104,047,860 41,064 129,196,878 Nóta: Tá na torthaí seo san áireamh sna torthaí iomlána i dTábla 15.

TÁBLA 19: URGHABHÁIL DRUGAÍ IN 2015

Saghas an Druga An líon urghabhála Cainníocht (kg) Luach (€m) Cannabas (Luibhe & Roisín) 1,024 626.0 12.41 Cócaon & Hearóin 92 95.4 6.69 Amfataimíní, Eacstais agus Eile 3,710 655.8 3.99 Iomlán 4,826 1,377.2 23.09

84

TÁBLA 20: TÁIRGÍ INMHÁIL A URGHABHADH IN 2015

Táirge An líon Urghabhála

Cainníocht Luach (€m)

Toitíní 5,927 67.9m 34.41 Tobac 1,227 2,364kg 1.09 Alcól (Beoir, Biotáille, Fíon) 938 45,842 Lítear 0.61 Ola Mhianrach Neamhcheadaithe 47 215,132 Lítear - Ionaid Ghlanta Ola - - - Feithiclí(1) 1,364 - -

(1) Feithiclí a urghabhadh de bharr cionta maidir le hola mhianrach mharcáilte, cionta maidir le Cáin Chláraithe Feithiclí agus mar

gheall ar úsáid a bhain le cionta líomhnaithe faoi dhlí Custaim nó Mháil.

TÁBLA 21: IONCHÚISIMH DE BHARR IMGHABHÁIL THROMCHÚISEACH IN 2015

I rith 2015 Iomlán Líon na gciontuithe a baineadh amach 28 Líon na gcásanna a atreoraíodh chuig an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí

9

Líon na gcásanna ar eisigh an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí treoracha fúthu

11

Iomlán 48 Amhail deireadh na bliana

Líon na n-imscrúduithe atá ar siúl faoi láthair 122 Líon na gcásanna ar eisigh an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí treoracha fúthu ach nach bhfuil tagtha chomh fada le próiseas na gCúirteanna fós

11

Líon na gcásanna atá os comhair na gCúirteanna 37 Iomlán 170

TÁBLA 22: CIONTUITHE COIRIÚLA ACHOMAIR IN 2015

Cásanna Achomair Líon na gCiontuithe Smuigleáil Toitíní 32 Díol Toitíní 73 Imghabháil Cánach Alcóil 2 Biotáillí Góchumtha 3 Earraí Toirmiscthe 1 Ola Thráchtála 1 Ola Mhianrach Mharcáilte 310 CCF 15 Ceadúnais Máil 93 Iomlán na gCásanna 13 Neamhchomhdú tuairisceáin Ioncaim 713 Clár Ionchúiseamh CBL/P35 42 Neamhchomhlíonadh Intrastat 5 Iomlán 1,303 Iomlán na bhfíneálacha a gearradh €3,861,134

85

TÁBLA 23: PIONÓIS SHIBHIALTA & IONCHÚISIMH CHOIRIÚLA TOISC NACH NDEARNADH THUAIRISCEÁIN A CHOMHDÚ

Clár maidir le Neamhchomhdú Pionóis Shibhialta agus Ionchúisimh Choiriúla Clár Pionós P35 614 cás, bailíodh €2,456,000 i bhfoirm phionós Clár Pionós CBL 108 cás, bailíodh €432,000 i bhfoirm phionós Neamhchomhlíonadh VIES 1 chás, bailíodh €113 i bhfoirm socraíochta

TÁBLA 24: IARRATAIS AR CHÚNAMH FRITHPHÁIRTEACH

Iarratas ar Chúnamh Frithpháirteach

Faighte 2015

Curtha 2015

Ó/chuig B(h)allstáit an AE 1,315 683 Ó/chuig t(h)íortha eile 71 77 Iomlán 1,386 760 Iarratais Europol 768 163

TÁBLA 25: NÓSANNA IMEACHTA UM CHOMHAONTÚ FRITHPHÁIRTEACH (NICFÍ)

Fardal Tosaigh an 01/01/2015

Arna dTionscnamh

le linn 2015

Arna gCríochnú le

linn 2015

Fardal Deiridh an 31/12/2015

NICFí faoi Chomhaontú um Chánachas Dúbailte nó faoi Choinbhinsiún Eadrána an AE*

29 12 12 29

*Áirítear leis cásanna praghsála aistrithe arna dtaisceadh faoi Choinbhinsiún Eadrána an AE

TÁBLA 26: COMHAONTUITHE RÉAMH-PHRAGHSÁLA (CRPÍ)

Líon na n-iarratas

foirmiúil do CRP a fuarthas sa bhliain 2015

Líon na CRPí a ceadaíodh sa

bhliain 2015

Líon iomlán na CRPí i bhfeidhm ag tosach 2015

Líon iomlán na CRPí i bhfeidhm

ag deireadh 2015

CRPí faoi Chomhaontú um Chánachas Dúbailte

4 2 8 9

TÁBLA 27: IARRATAIS SF

Iarratais SF 2015 2014 Faighte 234 205 Arna nEisiúint ina nIomláine 47 51 Cuid Díobh arna hEisiúint 105 106 Diúltaithe 43 25 Pléadh leo lasmuigh den SF/Tarraingthe Siar/Aistrithe

35 27

Iarratais ar Athbhreithniú Inmheánach 15 25 Achomhairc chuig an gCoimisinéir Faisnéise 9 2

86

TÁBLA 28: ATHBHREITHNITHE INMHEÁNACHA & SEACHTRACHA SA BHLIAIN 2015

Inmheánacha

Seachtracha

Iomlán 2015

Iarratais tugtha anonn 0 3 3 Líon Faighte 1 17 18 Líon Tugtha chun Críche 1 13 14 Cinneadh i bhfabhar an cháiníocóra

0 2 2

Cinneadh i gcoinne an cháiníocóra

1 9 10

Cinneadh leasaithe/páirtleasaithe

0 2 2

Tarraingthe siar nó comhaontaithe sular cuireadh chuig na hAthbhreithneoirí iad

0 0 0

TÁBLA 29: GEARÁIN I NDÁIL LEIS NA COIMISINÉIRÍ IONCAIM ARNA DTABHAIRT CHUN CRÍCHE AG AN OMBUDSMAN SA

BHLIAIN 2015

Líon Comhlíonta agus Toradh Líon na nGearán Seasadh leo 10 Seasadh le cuid díobh 0 Níor Seasadh leo 29 Cúnamh Tugtha 12 Scortha/Tarraingthe Siar 9 Scortha roimh Am 73 Lasmuigh den Sainchúram 4 Iomlán 137

TÁBLA 30: COMHLÍONADH SA BHLIAIN 2015 LEIS AN ACHT UM ÍOC PRAS CUNTAS

Íocaíocht tugtha

Líon Luach €000

% de luach íocaíochta

iomlán Laistigh de 15 lá 15,797 133,982 99.094 Laistigh de idir 16 agus 30 lá 464 1,209 0.894 Sa bhreis ar 30 lá 38 16 0.012 Iomlán 16,299 135,207 100.000 Eolas Breise Líon Luach €000 Sonraisc arna dtaifeadadh le haighneas fúthu sa bhliain 1 9 Ús agus cúiteamh arna n-íoc i leith íocaíochtaí déanacha 38 2 Meánlíon na laethanta a glacadh chun íocaíocht a dhéanamh

7

87

Aguisín 1 - Tabhartas Míreanna Oidhreachta Foráiltear in Alt 1003 den Acht Comhdhlúite Cánacha 1997 do chreidmheas i gcoinne dliteanais chánach sa chás go mbronnann cáiníocóir míreanna oidhreachta áirithe ar na bailiúcháin náisiúnta. Deonaíodh na míreanna seo a leanas sa bhliain 2015: A village kermesse near Antwerp le David Teniers de luach €2,000,000. Cartlann McDermott de luach €200,000. Ón mbliain 2009 i leith is comhionann méid na creidmheasa cánach a bhíonn ar fáil do dheontóir na míreanna oidhreachta agus 80% de luach margaidh na míreanna úd, mar a mbunaítear an luach sa mhargadh faoi théarmaí alt 1003. Is é luach margaidh na míreanna an luach a thaispeántar. Tabhartas Maoine Oidhreachta chuig Iontaobhas Oidhreachta na hÉireann/Coimisinéirí na nOibreacha Poiblí in Éirinn Foráiltear in Alt 1003 den Acht Comhdhlúite Cánacha 1997 do chreidmheas i gcoinne dliteanais chánach sa chás go mbronnann cáiníocóir maoin oidhreachta áirithe d’Iontaobhas Oidhreachta na hÉireann nó do Choimisinéirí na nOibreacha Poiblí in Éirinn. Deonaíodh an mhaoin seo a leanas sa bhliain 2015: Annes Grove Demesne, de luach €1,750,000. Maidir leis na cinntithe a rinneadh ó 27 Márta 2013 i leith is comhionann méid na creidmheasa cánach a bhíonn ar fáil do dheontóir na maoine oidhreachta agus 50% de luach margaidh na maoine úd, mar a mbunaítear an luach sa mhargadh faoi théarmaí alt 1003A. Is é luach margaidh na maoine an luach a thaispeántar.

88

Dréacht-Ráiteas Straitéise Ráiteas Straitéise

2015-2017

Réamhrá Bhord na gCoimisinéirí Ioncaim Tar éis roinnt blianta a bhí thar a bheith dúshlánach, tá geilleagar na hÉireann ag teacht aniar, rud atá le feiceáil i bhfáltais mhéadaithe an Státchiste. Tá ról ríthábhachtach ag na Coimisinéirí Ioncaim mar lucht riartha cánach agus custaim na hÉireann, agus iad ag bailiú cánacha agus dleachtanna atá dlite don Stát. Tá na fáltais seo mar bhonn agus taca ag cumas an Rialtais ár n-oibleagáidí féich a íoc, chomh maith le seirbhísí agus áiseanna ríthábhachtacha a mhaoiniú don tsochaí. Is eagraíocht muid atá dírithe ar chloí, agus é mar aidhm againn seirbhís ar ardchaighdeán a chur ar fáil, chun gur féidir lenár gcustaiméirí a bheith ag cloí go deonach. Aithnímid iarrachtaí thromlach mór ár gcustaiméirí agus na ndaoine a bhíonn ag obair ar a son a chomhdaíonn á dtuairisceáin agus a íocann na cánacha agus na dleachtanna atá againn orthu in am agus gan idirghabháil dhíreach a bheith déanta againne. Tá ár Ráiteas Straitéise le haghaidh 2015-2017 ceaptha thart timpeall ar dhá phríomhthosaíocht straitéiseacha - é a dhéanamh níos éasca agus níos saoire cloí go deonach agus neamhchloí a aithint agus dul i ngleic leis. Beidh féinseirbhís agus bealaí leictreonacha mar phríomhbhealaí soláthair seirbhíse againn. Déanfaimid tosaíocht d'infheistíocht sna bealaí seo chun cáilíocht, tráthúlacht agus éascaíocht tuisceana an eolais agus na tacaíochta a chuirtear ar fáil trí na bealaí seo a chinntiú. Spreagfaimid agus tacóimid go gníomhach le teagmháil linn trí na bealaí seo. I gcás nach bhfuil teagmháil leictreonach nó féinseirbhíse mar rogha inmharthana, déanfaimid tosaíocht d'eispéireas seirbhís teileafóin den chéad scoth, rud a bheidh curtha in oiriúint do riachtanais ár gcustaiméirí. Beidh ardchaighdeán ag baint leis, agus é ag cur freagraí luatha ar cheisteanna/fiosruithe ár gcustaiméirí ar fáil. Bonn an-tábhachtach atá lenár dtiomantas do thacú le cloí deonach ná go dtéimid i ngleic le neamhchloí ar bhonn tosaíochta riosca. Agus muid mar eagraíocht cloí, ní hionadh ar bith é go bhfuil agus go mbeidh cloí mar phríomhfhócas againn sna trí bliana amach romhainn. Chuige seo, táimid tiomanta do chur leis an obair atá déanta againn go dtí seo chun úsáid sonraí agus úsáid anailísíochta agus bealaí cuir chuige measúnaithe riosca a uasmhéadú, ar mhaithe le tarlú, scála agus suntas an neamhchloí a aithint agus ár n-acmhainní a spriocdhíriú le dul i ngleic leis na rioscaí seo agus teacht i dtír orthu go rathúil. Táimid diongbháilte dul i ngleic le gach sórt gníomhaíochta sa gheilleagar dubh, dul i ngleic le gníomhaíocht coireachta eagraithe agus smuigleáil, agus aghaidh a thabhairt ar sheachaint ionsaitheach cánach agus dleachta. Tá na príomhthiománaithe straitéiseacha aitheanta againn a chuirfidh ar ár gcumas ár n-uaillmhian agus ár ngealltanais sa straitéis seo a chur i gcrích. Tá gá aige seo le heagrú agus teagmháil le heagraíocht iomlán na gCoimisinéirí Ioncaim, agus le comhoibriú agus teagmháil go náisiúnta agus go hidirnáisiúnta ionas gur féidir linn aghaidh a thabhairt ar na dúshláin atá romhainn. Táimid muiníneach, i bhfianaise ár bhfeidhmíochta láidre go dtí seo, gur féidir linn an gealltanas sa ráiteas straitéise seo a chur i gcrích.

Cathaoirleach Coimisinéir Coimisinéir

Freastal ar an bPobal trí chánacha agus dleachtanna a bhailiú agus rialúcháin chustaim a chur i bhfeidhm go cothrom agus go héifeachtúil.

Seirbhís le haghaidh Cloí É a dhéanamh níos éasca agus níos saoire cloí go deonach

Dul i nGleic le Neamhchloí Neamhchloí a aithint, agus dul i ngleic leis go héifeachtach

Anailísíocht Sonraí agus Measúnú Riosca

Cinntiú go bhfuil sonraí, anailís agus measúnú riosca mar phríomhthiománaí le haghaidh soláthar seirbhíse agus idirghabhálacha cloí

Teicneolaíocht agus Próisis Ghnó Uasmhéadú a dhéanamh ar úsáid

éifeachtach teicneolaíochta agus ar éifeachtúlacht ár bpróisis ghnó

Daoine, Feidhmíocht agus Struchtúir Eagraíocht éifeachtúil, inbhuanaithe, lúfar agus gníomhach, ina bhfuil rialachas láidir trína mbítear ag feidhmiú ar ardchaighdeán

Idirnáisiúnta Ár gcion oibre agus ár dtionchar ar cheisteanna riartha cánach agus custaim idirnáisiúnta a uasmhéadú

Polasaí agus Reachtaíocht

Reachtaíocht agus comhpháirtíochtaí a ghiaráil chun cloí a threisiú agus le cur le forbairt eacnamaíoch

Tiománaithe

Dréacht-Ráiteas Straitéise, 2015-2017

Ár Misean: Freastal ar an bPobal trí chánacha agus dleachtanna a bhailiú agus rialúcháin chustaim a chur i bhfeidhm go cothrom agus go héifeachtúil.

Ár gCultúr, Éiteas agus Luachanna

Is eagraíocht riartha cánach agus custaim muid atá dírithe ar chustaiméirí agusar chloí

Déanaimid ár ndícheall seirbhís ar ardchaighdeán a éascaíonn cloí deonach a chur ar fáil

Téimid i ngleic le rioscaí suntasacha, agus cuirimid an dlí i bhfeidhm go cothrom, go stuama agus go comhsheasmhach.

Déanaimid talamh slán de mhacántacht agus léirímid meas agus cúirtéis

Déanaimid sonraí agus faisnéis a dhaingniú agus a chosaint agus cloímid lenár n-oibleagáidí rúndachta

Aithnímid agus foghlaimímid ónár mbotúin agus cuirimid rudaí ina gceart

Úsáidimid sonraí, faisnéis agus anailís riosca chun neamhchloí amhrasta a aithint, díriú air agus aghaidh a thabhairt air, agus íoslaghdú a dhéanamh ar an gcur isteach ar cháiníocóirí comhlíontacha

Déanaimid nuáil d'fhonn próisis a shimpliú agus ár n-éifeachtacht agus ár bhfeidhmíocht a fheabhsú

Cruthaímid comhpháirtíochtaí agus téimid i gcomhairle le príomhpháirtithe leasmhara le tacú le cloí

Is mór againn agus tacaímid lenár ndaoine féin, dream a mbímid ag brath orthu le bheith faoi rath

Cuirimid cultúr an chleachtais is fearr chun cinn sa chaoi a riaraimid bailiú cánach agus dleachta

Feidhmímid go macánta agus go gairmiúil, agus muid tacaithe ag ceannaireacht láidir, oscailteacht agus cuntasacht

Straitéisí Tosaíochtaí Cuspóirí

Seirbhís le haghaidh Cloí

- Na cánacha agus na dleachtanna cearta a bhailiú ag an am ceart, agus fiacha atá dlite don Státchiste a laghdú - Seirbhísí ar ardchaighdeán a chur ar fáil, go háirithe seirbhísí préimhe digiteacha agus féinseirbhísí, eolas a thuigtear go héasca agus tacaí bainteacha - Próisis agus nósanna imeachta ardchaighdeáin a dhearadh agus iad bunaithe ar dheighilt custaiméirí - Tionchar a imirt ar reachtaíocht um chloí - Taighde a dhéanamh ar nithe nuálaíocha agus iad a chur i bhfeidhm ar mhaithe le cloí deonach a uasmhéadú - Straitéis “Teagmhála le Custaiméirí” a fhorbairt agus a chur i bhfeidhm - Athbhreithniú a dhéanamh ar chreata tacaíochta le haghaidh gnóthaí a bhfuil deacrachtaí sreafa airgid acu - Measúnacht a dhéanamh ar chreat nua le haghaidh ÍMAT, agus é bunaithe ar thuairisciú fíor-ama - Páirt iomlán a ghlacadh in athchóiriú phróiseas na n-achomharc cánach agus na hathruithe riachtanacha a dhéanamh - Íoslaghdú a dhéanamh ar an ualach cloí ar ár gcustaiméirí

É a dhéanamh níos éasca agus

níos saoire cloí go deonach

Dul i nGleic le Neamhchloí

- Foinsí sonraí, anailísíocht agus measúnú riosca atá éiritheach nó atá ar fáil cheana a úsáid chun neamhchloí féideartha a thuar agus a theorannú, go háirithe gníomhaíochtaí an gheilleagair dhuibh

- Ár gcreat faisnéise agus bealaí cuir chuige measúnaithe riosca nua a chur i bhfeidhm le cur le húsáid foirne saineolacha agus tiomanta - Aghaidh a thabhairt ar, agus cur isteach ar ghníomhaíochtaí an gheilleagair dhuibh, calaois, trádáil aindleathach, smuigleáil, gníomhaíochtaí

coireachta eagraithe agus seachaint ionsaitheach cánach agus dleachta - An idirghabháil cheart a dhéanamh ar an gcustaiméir ceart ag an am ceart. - Na cleachtais is fearr a leabú i bpróisis roghnaithe cásanna, oibrithe cásanna agus idirghabhála - Deiseanna neamhchloí a aithint agus a bhaint - Foirmeacha nua agus éiritheacha neamhchloí a aithint agus aghaidh a thabhairt orthu - Imscrúdú agus beartú tosaíochta a dhéanamh le haghaidh cásanna ionchúisimh i leith imghabháil agus calaois thromchúiseach cánach agus dleachta - Deiseanna a bhíonn curtha ar fáil ag an gcreat rialaitheach chun teorainn a chur leis an scóip le haghaidh neamhchloí agus seachaint ionsaitheach a ghiaráil

Neamhchloí a aithint, agus dul i

ngleic leis go héifeachtach

Tiománaithe Straitéiseacha

Daoine, Feidhmíocht agus Struchtúir: Eagraíocht éifeachtúil, inbhuanaithe, lúfar agus gníomhach, ina bhfuil rialachas láidir trína mbítear ag feidhmiú ar ardchaighdeán

Teicneolaíocht agus Próisis Ghnó Uasmhéadú a dhéanamh ar úsáid éifeachtach teicneolaíochta agus ar éifeachtúlacht ár bpróisis ghnó

Anailísíocht Sonraí agus Measúnú Riosca: Cinntiú go bhfuil sonraí, anailís agus measúnú riosca mar phríomhthiománaí le haghaidh soláthar seirbhíse agus idirghabhálacha cloí

Polasaí agus Reachtaíocht: Reachtaíocht agus comhpháirtíochtaí a ghiaráil chun cloí a threisiú agus le cur le forbairt eacnamaíoch

Go hIdirnáisiúnta: Ár gcion oibre agus ár dtionchar ar cheisteanna riartha cánach agus custaim idirnáisiúnta a uasmhéadú

Daoine tréitheacha a mhealladh agus a earcú

Toilleadh agus saineolas inmheánach a thógáil agus a choinneáil trínár bhfoireann agus ár gceannairí a fhorbairt

Próisis bhainistíochta faisnéise a fheabhsú

Struchtúir agus acmhainní a chomhoiriúnú do straitéisí agus athmhúnlú a dhéanamh ar an lucht saothair/ struchtúir le haghaidh riachtanais éiritheacha amach anseo

Teagmháil agus cumarsáid foirne a dhoimhniú

Dul chun cinn a dhéanamh le cláir athnuachana agus athchóirithe an Rialtais

Próisis rialachais agus riosca chorparáidigh a chomhtháthú tuilleadh

Tacú le dea-fheidhmíocht agus í a fheabhsú, chomh maith le haghaidh a thabhairt ar thearcfheidhmíocht leanúnach

Seirbhísí digiteacha inmheánacha agus seachtracha a chur ar fáil, chomh maith le leas a bhaint as nithe nuálaíocha le freastal ar riachtanais amach anseo

Slándáil agus príobháideachas a chinntiú trí chur i bhfeidhm bealaí cuir chuige éifeachtacha slándála

Creata láidre rialachais a chur i bhfeidhm chun feabhas soláthair tionscadal agus seirbhíse a chinntiú

Míniú agus barrfheabhsú leanúnach a dhéanamh ar ár bpróisis ghnó chun seirbhísí a fheabhsú, dul i ngleic le rioscaí agus torthaí ardchaighdeáin a chur ar fáil, in éineacht le luach inláimhsithe ar airgead

Cur le cláir trasrialtais agus oibleagáidí rialaitheacha a bhaint amach

Teacht ar, agus úsáid sonraí, faisnéise agus anailísíochta a uasmhéadú chun o barrfheabhsú a dhéanamh ar

bhainistíocht éileamh seirbhíse agus soláthar seirbhísí den chéad scoth

o cur le agus tacú le bainistíocht éifeachtach riosca

o feabhsú a dhéanamh ar thionchar ár n-idirghabhálacha bunaithe ar riosca

Mianadóireacht sonraí agus scileanna anailíseacha a fhorbairt agus a úsáid, in éineacht le rialachas cuí, chun bainistiú agus anailís a dhéanamh ar shonraí agus faisnéis ardcháilíochta a fhorbairt

Anailísíocht sonraí a úsáid le cur le cinnteoireacht atá bunaithe ar fhianaise, agus measúnú a dhéanamh ar thionchair ár ngníomhartha agus straitéisí

Ionchur agus comhairle ar ardchaighdeán a chur ar fáil don Roinn Airgeadais le tacú le cloí agus le próisis nua-aimseartha cánach agus custaim

Cur le cur i bhfeidhm an Treochláir um Iomaíochas Cánach

Obair i gcomhar leis na príomhpháirtithe leasmhara go léir chun seirbhísí ar ardchaighdeán a chur ar fáil agus aghaidh a thabhairt ar neamhchloí

Clár oibre cánach agus custaim na hÉireann a chur chun cinn go hidirnáisiúnta

Páirt ghníomhach a ghlacadh i bhfóraim idirnáisiúnta chun ionadaíocht a dhéanamh ar son leas na hÉireann i gcúrsaí cánach agus custaim

Ár líonra conarthaí cánach a leathnú le tacú le hinfheistíocht agus trádáil

Cur le cur i bhfeidhm thionscnaimh an ECFE (OECD) agus tionscnamh gaolmhar idirnáisiúnta

Cuir malartú faisnéise idirnáisiúnta agus próisis chomhaontaithe chun cinn idir údaráis chánach

Acmhainní a bhaint amach chun saineolas ar ghnó agus ceisteanna cánach idirnáisiúnta a neartú

Seasamh na hÉireann mar thír atá tiomanta do thrédhearcacht chánach a choinneáil

Torthaí Beartaithe

Go mbaileofar an méid ceart cánach agus dleachta

Cloí deonach tacaithe agus éascaithe

Laghdú ar mhéid na bhfiach atá dlite don Státchiste

Eolas agus seirbhísí curtha ar fáil a fhreastalaíonn ar riachtanais custaiméirí, agus fiosruithe freagartha/réitithe go tapa

Straitéis teagmhála le custaiméirí curtha i bhfeidhm go rathúil, rud ba léir ó bhealaí ardchaighdeáin agus slána digiteacha agus féinseirbhíse, agus ó eispéireas seirbhíse den chéad scoth.

Ardleibhéil chloí dheonaigh coinnithe

Idirghabhálacha ardchaighdeáin cásanna dírithe ar riosca déanta go rathúil, a raibh cloí méadaithe mar thoradh orthu

Feabhsú ar cháil na gCoimisinéirí Ioncaim mar cheann-eagraíocht riaracháin cánach agus custaim atá dírithe ar chustaiméirí, ar rioscaí agus ar thorthaí

Tacaíocht tugtha d'fhorbairt eacnamaíoch na hÉireann

Ar fáil ar shuíomh Gréasáin na gCoimisinéirí Ioncaim www.revenue.ie ISSN 1649 5292 Caisleán Bhaile Átha Cliath Aibreán 2016